Verslag Datum: Plaats: Aanwezig: Verslaglegging:
Informatieavond Wateroverlast Emmerhout 30 januari 2008, 19.30 uur De Schanskuil, Emmen wijkbewoners, vertegenwoordigers van Wijkbelangen Emmerhout, Waterclub Emmerhout, Emmen Revisited, Wooncom, Woon Raad en Daad, Waterschap Velt en Vecht, gemeente Emmen en politieke partijen Bep IJsselstijn-Oosterling (bureau Oosterijssel)
Opening De heer Van de Grift opent de informatieavond, hij heet iedereen hartelijk welkom. Mevrouw Briggeman is wegens ziekte verhinderd. Deze avond is georganiseerd om het nijpende probleem in Emmerhout bij de kop te nemen. Een groot deel van de aanwezigen heeft last van de wateroverlast een ander deel kan er wat in betekenen om tot een oplossing te komen. Uitleg door mevrouw Joke Bakker, voorzitter Wijkbelangen Mevrouw Bakker blikt in haar verhaal terug naar de informatiebijeenkomst over riolering in Emmerhout gehouden in 2000. Op die avond is de problematiek goed in kaart gebracht en zijn er afspraken over de voortgang gemaakt waaronder: - aanvullingen op kaarten die nu niet meer te traceren zijn; - informatie zou aan alle bewoners van Emmerhout en aan het Wijkteam beschikbaar worden gesteld; - plannen voor een vervolgavond over het rioleringsplan. In het startdocument van Emmen Revisited is het meest indringende probleem keurig blijven staan. Inmiddels is de wijk zeven jaar wateroverlast verder en het leek er op dat bewoners er zich gelaten hadden neergelegd. Bij de plannen van de herstructurering van Emmerhout-Noord zou ook de riolering meegenomen worden, het is niet gebeurd. Bij weer een volgende gelegenheid, de bouw van woningen bij het gat van Jansen, is de riolering niet aangepakt. Op 24 juni 2007 viel er zoveel regen dat er zandzakken aangevoerd moesten worden en een gezin had zoveel water in huis dat zij elders onderdak hebben moeten zoeken. Na deze datum maakte een groep wijkbewoners ‘De Waterclub’, feitelijk moeten zij zich ‘ontwaterclub’ noemen, zich sterk om via allerlei instanties, college en politieke partijen het probleem van de wateroverlast opgelost te krijgen. Opnieuw is bevestigd dat het probleem van de wateroverlast bij een geringe rioolcapaciteit ligt en is in de raadscommissie Wonen & Ruimte gezegd dat Emmerhout en Emmermeer hoog op de prioriteitenlijst van de rioleringsproblematiek staan. Deze bevestigingen zijn alvast stappen. Nu nog het tijdpad waarop duidelijk gemaakt wordt wanneer en bij wie de problemen daadwerkelijk wordt aangepakt. Mevrouw Bakker hoopt dat dit vanavond duidelijk wordt, het doel van de organisatoren is dan bereikt. De bal ligt nu bij politiek, college, gemeente en waterschap. Zij vraagt met nadruk om de bewoners van de Laan van de Bork 744-896, de Laan van het Kwekebos 435-457 de veilige woonomgeving te geven waar ze recht op hebben! Reactie uit de zaal: Meerdere bewoners van de lagere nummering in de Laan van het Kwekebos (o.a. 67) geven aan ook last van het water te hebben. Inleiding door de heer H. Legtenberg, Waterschap Velt en Vecht De heer Legtenberg legt uit dat er afspraken tussen de Unie van Waterschappen en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten zijn gemaakt om extreme weersomstandigheden met veel water in goede banen te leiden. Besloten is dat de Waterschappen en gemeenten samen de stedelijke wateropgave op moeten lossen. In 2015 moet het waterbeleid op orde zijn. In de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening is een watertoets opgenomen. Bij nieuwe èn actualisering van bestemmingsplannen moeten de plannen ‘waterbestendig’ zijn. Bij renovatie moeten er maatregelen genomen worden om de bestaande overlast op te lossen. Water moet naar de Noordzee en om dat in goede banen te laten lopen is ruimte nodig.
Z:\080130 - verslag Infoavond Watercllub Emmerhout.doc
1
Toch is er tussen 2000 en nu het één en ander gebeurd. Bij het Bargermeerkanaal heeft de gemeente een grote buis geplaatst om te zorgen dat schoon regenwater afgevoerd kan worden. Het Waterschap is verantwoordelijk om het vuile water via de waterzuivering in de Verlengde Hoogeveense Vaart te krijgen. De bedoeling van de wateropgave is dat water zoveel mogelijk vastgehouden wordt en/of geparkeerd wordt. Indien dit in die beide gevallen niet lukt moet het afgevoerd worden. Om waterbergingen in woonwijken mee te plannen moet veiligheid voorop staan. Het mag niet te diep of ondiep zijn, er moet bijvoorbeeld rekening gehouden worden met muggenlarven en het moet betaalbaar zijn. De adviezen die de waterschappen geven zijn o.a. bij herstructurering. Daar moet rekening gehouden worden dat 10% van de oppervlakte nodig is voor water. Voor dat water moet de laagste plek gekozen worden en kunnen combinatiefuncties gezocht worden voor de waterberging. Eén van de adviezen is om de toename van verhard oppervlak te beperken, infiltratie te benutten en de vertraagde afvoer alleen voor het hemelwater te gebruiken. En, neem bij plannen knelpunten uit de omgeving mee, kies een vloerpeil voor de woningen dat hoger is dan het straatpeil maar accepteer wel dat er water op straat staat echter niet dat het in woningen staat. Reacties uit de zaal op de inleiding van de heer Legtenberg: De heer Van de Grift heeft geconstateerd dat in 2015 de stedelijke wateropgave geregeld moet zijn, hoe realistisch is dat? De heer Legtenberg zegt dat iedereen er voor gaat om deze opgave geklaard te krijgen. De heer Jense vindt het een mooie verhandeling maar het heeft volgens hem niets met de Laan van de Bork te maken. Het probleem daar is dat het rioleringstelsel te klein is. De heer Legtenberg is gevraagd om iets te vertellen wat het Waterschap met water doet. De essentie van zijn verhaal is dat het Waterschap samen met de gemeente bekijkt hoe de overlast van Emmerhout opgelost kan worden. Men is op zoek naar alternatieven omdat het niet naar de kop van het Bargermeerkanaal kan. De heer Smit vindt water op straat oké maar wat als het afvalwater ook op straat terecht komt, milieutechnisch gezien? De heer Legtenberg zegt dat de essentie van zijn verhaal was dat men er aan moet gaan wennen om schoon water op straat te hebben. Vuil water op straat moet te allen tijde voorkomen worden. De heer Boxman geeft de suggestie mee om de nieuwe activiteiten van de NAM een rol te laten spelen. De heer Legtenberg zegt dat de waterzuivering aan de Dikke Wijk per dag 35.000 m3 water verwerkt. De NAM heeft 10.000 m3 ultra puur water per dag nodig. Het waterschap is wel bezig om de NAM ultra schoon water te kunnen leveren. De heer Santing zegt dat het in Emmerhout gaat om het rioolwater en de heer Legtenberg heeft het over regenwater. De heer Legtenberg zegt dat de problemen door het regenwater veroorzaakt worden. Het stelsel is wel berekend op normale verwerking maar de problemen ontstaan zodra er veel regenwater komt. De heer Hoekstra vraagt welk advies het Waterschap aan de gemeente heeft gegeven. De heer Legtenberg zegt dat het Waterschap pas vanaf 2003 de adviserende rol in alle bestemmingsplannen heeft gekregen. De heer Hoogvorst vraagt hoe het staat met de houdbaarheidsdatum van de bestemmingsplannen van Emmerhout. De heer Van de Grift antwoordt dat de gemeente de opdracht heeft gekregen om alle bestemmingsplannen te actualiseren. Hiervoor wordt een projectleider aangesteld en zijn eerste start wordt Emmerhout-Angelslo. Nu al worden stappen in de voorbereidende fase genomen en de watertoets hoort daar ook bij. De heer Legtenberg vult aan dat de gemeente het advies van het Waterschap over bestemmingsplannen niet hoeft op te volgen maar dat het wel verstandig is. Bij de actualisering van bestemmingsplannen wordt naar de bestaande situatie gekeken en worden oplossingsrichtingen beschreven zodat daarmee bij toetsing van de bestemmingsplannen rekening gehouden kan worden. De heer Hoogvorst vraagt zich af of het probleem ontstaan is door de regen of dat andere factoren er debet aan zijn. Aangegeven wordt dat de heer Boontjes daar zo meteen aandacht aan besteed. De heer Kuiper weet dat het waterprobleem gelijktijdig met de bouw bij het zandgat van Jansen opgelost zou worden. De huizen zijn gebouwd maar in de wijk is niets gebeurd.
Z:\080130 - verslag Infoavond Watercllub Emmerhout.doc
2
Inleiding door de heer J. Boontjes namens de gemeente Emmen De heer Boontjes is aangesteld als projectleider bij Dienst Gebied I&B bij de gemeente Emmen. Hij geeft in zijn presentatie een overzicht van de waterkwantiteitsopgave van de gemeente Emmen en over de wateroverlast in Emmerhout. De waterkwantiteitsopgave komt er op neer dat de gemeente wettelijke taken heeft met betrekking tot stedelijk water. Dit betreffende het oppervlaktewater (waar laat je in korte tijd heel veel water), riolering (om korte hevige buien te verwerken). Nieuw is de taak grondwater. Het water moet dus ergens worden vastgehouden en vervolgens afgevoerd worden. Voor rioolstelsels geldt een ontwerpnorm. Landelijk is voor toelaatbare overlastsituaties een gemiddelde vastgesteld: één maal per jaar een wateroverlast bij een bui van 20 mm per uur. De trend voor nieuwe ontwerpen is vastgesteld op één maal per 5 jaar een bui van 30 mm per uur. Door recente extreme buien van 45 tot 60 mm per uur zijn aandachtsgebieden ontstaan waar grote overlast optreedt. Daar moet met het vasthouden van water door middel van bergingen in het rioleringstelsel geen grotere belasting ontstaan. Het water vraagt bij buien van 60 mm per uur een ruimte van 6000 m3, dit zijn 200 tankauto’s water die in heel korte tijd afgevoerd moeten worden. Hij wijst op een kaart aan waar voor Emmerhout de aandachtsgebieden zijn en geeft aan hoe het rioleringsstelsel loopt. Knelpunten bij extreme belastingen zijn: Laan van de Bork, door het lokale reliëf in de Laan van het Kwekebos en door de beperkte infiltratie in de Laan van de Iemenhees. Verdere oorzaken zijn wortelgroei in het buizenstelsel en het weinige oppervlaktewater om water af te voeren. In Perspectief 2000 is de vergroting van de diameters en het afkoppelen van regen- en afvalwater in de herstructureringsgebieden opgenomen. Sinds 2000 zijn er veel meer intensieve buien naar beneden gekomen en het ontkoppelen van hemelen afvalwater verloopt trager dan gepland. De heer Boontjes wijst op de kaart aan welke delen afgekoppeld zijn en welke nog ontkoppeld moeten worden. Emmerschans is al afgekoppeld, met de verbinding om het water echt weg te laten stromen is men nog bezig. Normaliter wordt het rioleringstelsel één maal tien jaar geïnspecteerd. Voor Emmerhout als groene wijk is dat op één maal per 4 à 5 jaar gesteld. In het komende voorjaar worden de wortels in de riolen weer gefreesd. Na het frezen wordt gekeken of de buizen een relining kunnen ondergaan (relining is het aanbrengen van een kunststof kous die worteldoorgroei tegen gaat). Relining wordt nu toegepast op de Boerschaplaan. Wat zijn de plannen Om de problemen op te lossen moet een samenhangend pakket maatregelen genomen worden. Gezocht moet worden naar een locatie voor de berging van 6000 m3, een mogelijkheid om meer water via het rioleringsstelsel af te voeren, het verbeteren van de doorstroming door antiwortelmaatregelen en afkoppelen van verharding. Water op straat is onvermijdelijk maar uitgangspunt is dat wateroverlast in woningen niet acceptabel is. Gebleken is uit berekeningen dat een rioleringsbuis met een grotere diameter geen oplossing biedt en afvoeren naar het Gat van Jansen mag niet. Op dit moment zijn twee varianten in beeld. Berging in het zandgat kan gevonden worden door middel van een zak. Deze toepassing wordt op andere plaatsen in Nederland al gebruikt. Op momenten dat het rioleringsstelsel het aan kan wordt de zak weer leeggepompt. Een pomp zorgt voor het leegpompen. De andere oplossing is het water af te voeren naar Kanaal A. Daarvoor moet overleg gevoerd worden met het waterschap Hunze en Aa die daarover wel mee wil denken. De heer Van de Grift geeft aan dat op de agenda vermeld staat dat de heer Ten Hoor ook een inleiding zou houden. Dit is een misverstand. De heer Ten Hoor is wel aanwezig, aan hem worden een aantal vragen gesteld: De heer Ten Hoor was tot voor kort niet op de hoogte van de overlast, hij veronderstelt dat huizenverkopers dit niet bij hem melden hoewel zij daarover wel informatieplicht hebben. Hij zou zelf als particulier fermer naar de gemeente optreden omdat het rioleringstelsel niet voldoende functioneert. Hij is van mening dat de wijk het bos er bij moet trekken misschien zelfs een recreatieplas aanleggen. De wijk wordt daar ook aantrekkelijker door. Reacties uit de zaal op de inleiding van de heer Boontjes: Anneke Bogers vraagt wat de invloed op Emmerhout is nu Emmerschans wordt afgekoppeld.
Z:\080130 - verslag Infoavond Watercllub Emmerhout.doc
3
De heer Boontjes antwoordt dat het afkoppelen in Emmerschans wel wat uit maakt maar voor het probleem aan de Laan van de Bork niet. Een bewoner van de Laan van de Bork merkt op dat in het eerste hofje grote buizen zijn ingegraven maar het alleen bij dat hofje is gebleven. De heer Boontjes weet niet waarom men opgehouden is maar zegt ook dat een grotere diameter buis niet alles oplost. De heer Goudriaan vraagt zich af waarom het hemelwater niet direct op het zandgat van Jansen kan worden geloosd. De heer Boontjes antwoordt dat dit niet op korte termijn gerealiseerd kan worden vandaar de tussenoplossing met de zak. De heer Spijkman oppert om een dam in het zandgat te plaatsen zodat èn afvalwater èn hemelwater geloosd kunnen worden. De heer Van de Grift informeert hoeveel tijd met de twee varianten gemoeid is. De her Boontjes geeft aan dat voor de zak een half tot heel jaar nodig is. Technisch is het geen probleem, de vergunningenprocedure kan hij niet helemaal inschatten. Desgevraagd antwoordt hij niet te verwachten dat bewoners van de nieuwe woningen bij het zandgat bezwaar zullen indienen, ook zij hebben overlast van het water. Misschien dat er bezwaren komen van natuurorganisaties en de hengelsportverenigingen. Een vishaakje kan in ieder geval de zak niet open halen. Mevrouw Brink snapt het ontkoppelen van Emmerschans in combinatie met Emmerhout niet. De heer Boontjes legt uit dat het ontkoppelen alleen dan wordt aangepakt op momenten dat er wat aan wegen in de gemeente moet worden gedaan. Het ontkoppelen kost enkele duizenden euro’s per woning. Voor Emmerschans is gekozen omdat het een deel van de wateroverlast van Emmerhout op kan lossen. Binnenkort wordt het systeem operationeel. Mevrouw Bekkering geeft mee dat de bestrating in het hofje (Laan van de Bork) waar zij woont sowieso opnieuw bestraat moet worden, het afkoppelen kan dan direct meegenomen worden. De heer Jense begrijpt dat het een geldkwestie is. Hij vindt dat het omgekeerd moet worden. De gemeente is aansprakelijk voor de schade, hij vindt het geen slecht idee om als groep die aansprakelijkheid te claimen. Hij wordt door zijn verzekeringmaatschappij van de één (Wooncom) naar de ander (gemeente) gestuurd. De heer Albrecht (afdeling I&B gemeente) zegt dat de riolering voldoet aan de wettelijke eisen en dientengevolge de gemeente niet aansprakelijk is. De gemeente vindt wel dat het probleem opgelost moet worden en neemt de zaak heel serieus. Zij is dus niet aansprakelijk, wel aanspreekbaar. Binnen drie weken hoopt de afdeling een projectleider te hebben aangesteld. Tot aan dat moment kunnen bewoners I&B aanspreken. De heer Van Ovost vindt dat we te maken hebben met een onbetrouwbare overheid die niets doet, hij heeft water in huis en wil weten wanneer dat afgelopen is. Hij vraagt om een termijn. De heer Albrecht antwoordt dat hij afhankelijk is van de procedures zowel voor het aanbrengen van de zak, de pijp die onder de Rondweg door moet naar het andere waterschap of van Staatsbosbeheer als voor een optie in het bos wordt gekozen. De afkoppeling van Emmerschans geeft 4000 m3 minder water in Emmerhout. Daarnaast is er de opgave om nog eens 6000 m3 af te voeren. Mevrouw Van de Berg vraagt de heer Legtenberg of het waterschap ook met oplossingen bezig is. De heer Legtenberg antwoordt dat zij brainstormen en de expertise die zij in huis hebben inzetten om tot een oplossing te komen. Er zijn veel mogelijke oplossingen maar de afstand naar een ‘bergingsplek’ is groot, er moet een plek komen om het water te ‘parkeren’. De heer Spijkman informeert naar de capaciteit van de waterzak, hoe hoog ligt de grens. De heer Boontjes antwoordt dat gekozen wordt voor een zak die 10.000 m3 kan bergen. De zak is een noodoplossing, kan in één jaar gerealiseerd worden en naar verwachting geeft het de minste bezwaren. De heer Albrecht vult aan dat op de plek waar de Apolloflatjes hebben gestaan geen wateroverlast meer is maar bij een bui van 60 mm er toch problemen kunnen ontstaan. De heer Boontjes antwoordt desgevraagd dat hij al ervaringen heeft om water in een bos te ‘parkeren’. In het Valtherbos was een plan om een wadi aan te leggen voor de wateroverlast van Emmermeer. Het is uiteindelijk niet doorgegaan in verband met het waterwingebied van de WMD. De heer Koopman draagt de oplossing aan om een klep bij de Broken Circle aan te brengen en het water op die manier af te zuigen. De heer Boontjes geeft aan dat een vrije val van het water beter is, het pompen of vacuümzuigen is veel minder effectief.
Z:\080130 - verslag Infoavond Watercllub Emmerhout.doc
4
De heer Zweep vraagt aandacht voor de toekomst. Hij hoopt niet dat bewoners weer meer dan een week moeten wachten totdat de straten zijn schoongemaakt. De heer van de Grift constateert dat er eigenlijk twee problemen zijn. Een is de overlast van het water waar we het de hele avond over hebben, maar tweede is het probleem hoe de gevolgen van een overstroming zoveel mogelijk binnen de perken te houden zijn en de overblijfselen zo snel mogelijk worden opgeruimd. De heer Zweep geeft aan dat het onverantwoord is vanuit het oogpunt van volksgezondheid. De resten liggen in het plantsoen en hangen in de struiken. Bij mooi weer stinkt het nog dagen lang. Mevrouw Middendorp adviseert om de klachten bij het meldpunt telefoonnummer 685212 door te geven, van daaruit krijgt Area opdracht. De heer van de Grift zegt toe om met de betrokkenen te onderzoeken of er een soort calamiteitenplan gemaakt kan worden dat de overlast tot een minimum beperkt. Vooralsnog moet er van worden uitgegaan dat er voor 2008 nog geen concrete oplossing gerealiseerd zal zijn. Tot slot Mevrouw Bekkering zegt dat de Waterclub aan de bel blijft trekken, de club (en bewoners) zijn niet meer zo lief als na 2000. De Waterclub kan in samenspraak met Wijkbelangen en de Wijkwinkel een vuist maken. De heer Van de Grift zegt dat helder is dat na 2000 niet is gedaan wat is toegezegd. Hij geeft vanuit Emmen Revisited de toezegging het op de agenda houden. Mogelijke oplossingen zijn vanavond in beeld gebracht, De heer Smit heeft als oplossing voor mogelijke bezwaren voor de plaatsing van een zak in het zandgat: of het water gaat gedoseerd naar het zandgat òf het komt er gewoon via de weg. Afsluiting Joke Bakker geeft namens Wijkbelangen aan dat de wateroverlast al lang boven aan het lijstje staat. De Wijkvereniging blijft in gesprek met de Waterclub, het is het probleem van de wijk Emmerhout. Beiden houden samen met bewoners vinger aan de pols omdat het de bewoners zijn die de overlast van het water ervaren. Als lid van het Wijkteam zet zij het probleem ook steeds op de agenda. Ze vindt het een goede zaak dat de opkomst voor vanavond zo groot is. Alle bewoners worden via de Nieuwsbrief op de hoogte gehouden. Aanstaande maandag 4 februari staat de wateroverlast op de agenda van de raadscommissie Wonen en Ruimte. De heer van de Grift sluit de bijeenkomst met de constatering dat er zicht is op een oplossing in de vorm van twee mogelijkheden, dat er een bereidheid bestaat bij de gemeente om echt te werken aan de oplossing en dat er binnen afzienbare tijd een projectleider wordt aangewezen die de opdracht krijgt om aan de oplossing te gaan werken. Hij neemt aan dat hij namens alle aanwezigen spreekt als hij de grote waardering uitspreekt voor het werk dat de Waterclub heeft verzet om de aandacht van de politiek op dit probleem te vestigen en deze bijeenkomst te beleggen. De Waterclub krijgt een applaus van de aanwezigen.
Z:\080130 - verslag Infoavond Watercllub Emmerhout.doc
5
