appm nieuwsbrief 3 maart 2006
REACTIE OP APPM-NIEUWS 2
Voorwoord De derde nieuwsbrief valt samen met het tienjarig bestaan van APPM. Tien mooie jaren die na een beheerste groei hebben geleid tot het bureau dat we nu zijn: een ijzersterk team van 50 professionals die werken aan de realisatie van een optimale leefomgeving. Bedankt voor uw vertrouwen deze eerste tien jaren.
2
Op naar de volgende tien! Veel leesplezier. Piet Brandjes
3
Korte berichten 1. Gemeente Beverwijk. Het uitvoeren van parkeerbeleid.
2. Provincie Zuid-Holland. Het opstellen van een MPI. Het Meerjarenprogramma investeringen Provinciale Infrastructuur, kortweg MPI, van de provincie Zuid-Holland wordt elk jaar als onderdeel van de begroting vastgesteld. Het MPI is bedoeld als
4
In het centrum van Beverwijk is sprake van een
planningsinstrument en ligt al enige tijd onder vuur.
groeiend parkeerprobleem. Het college van B&W van
Belangrijke verbeterpunten zijn:
de gemeente Beverwijk wil dit probleem aanpakken
· Vergroten zichtbaarheid van de gemaakte c.q.
en heeft medio vorig jaar een reeks maatregelen aangekondigd om dit probleem op te lossen. Denk aan verhoging van de parkeertarieven, uitbreiding van de blauwe zones en invoer van vergunningen voor bewoners. Dit heeft geleid tot grote commotie
te maken politieke keuzes; · Koppeling aan de doelstellingen van het Verkeer- en Vervoersbeleid; · Uitwerken meerjarenperspectief voor vooral de grote projecten (van 4 naar 20 jaar);
onder de bewoners van het stadscentrum en de
· Het meer toegankelijk en leesbaar maken;
omliggende wijken. Onder die druk heeft de
· Afspraken vastleggen over wie, wanneer,
gemeenteraad het college van B&W gedwongen
wat doet rond het MPI;
haar voorstel in te trekken en te gaan werken aan
· Meer robuuste ramingen en planningen.
een oplossing met draagvlak. Nu de taak om dat
APPM is geselecteerd om de ultieme verbeterslag
proces te begeleiden!
te maken.
5
3. Gemeente Delft. Herstructurering en ontwikkeling TU Wijk
4. Provincie Noord-Holland. Reconstructie N242 Het verkeersaanbod op de N242 is de afgelopen jaren
6
Ruimtemanagement vooruit! De gemeente Delft
enorm toegenomen. Als gevolg hiervan heeft de
heeft APPM geselecteerd en opdracht verleend
provincie Noord-Holland de ambitie om de weg
voor het gebiedsmanagement van het TU/TNO
gefaseerd op te waarderen. Na de aansturing van het
gebied. De ambities van Delft zijn groots met uit-
D&C contract voor het tracédeel tussen Alkmaar en
breiding van de onderwijsfaciliteiten, Technopolis
Heerhugowaard, heeft APPM nu ook de opdracht
Innovation Park voor kennisintensieve bedrijven,
gekregen de reconstructie van het tracédeel tussen
woningbouw en de doortrek-
Nieuwe Niedorp en het Waarland namens de provincie
king van tramlijn 19. Al deze
te trekken en op te waarderen tot Autoweg. Om de
initiatieven maakt dat er veel
opwaardering mogelijk te maken zullen naast de
publieke en private partijen
reconstructie van de weg een “turborotonde” en
betrokken zijn in het gebied.
drie bruggen worden gerealiseerd.
Aan APPM de taak om namens de gemeente Delft als trekker op te treden en te zorgen dat de vaart erin blijft!
7
5. Verplaatsing Kalkmolen Leiderdorp Om plaats te maken voor de nieuwe woonwijk ’t Heerlijk Recht in Leiderdorp is op 9 februari jl. de Kalkmolen succesvol verplaatst. Met een grote
8
kraan is de molen in twee delen op een ponton in de Doeshaven gehesen, om na restauratie elders te worden herbouwd. Dit is een van de vele verplaatsingen die APPM regisseert, als onderdeel van het project W4; de verbreding en verdieping van de A4 nabij Leiderdorp.
9
werkgebied
Inhouds opgave infra
ruimte
vastgoed
product
10
management
Verbinding A9 - A8
12
advies
opleiding
Bedrijfsterrein H’meer
17
Schiphol assets
In beeld
Haven Rotterdam
24
22
30
RandstadRail
Diemen opleiding
Colofon
34
38
42
Colo fon
Nieuwe benadering van een oud probleem
Dwarsverbinding A9-A8 > Het wegennet rond Amsterdam is overvol. Dat is geen nieuws, evenmin als het feit dat de provincie al jarenlang naar oplossingen zoekt. Een interessante optie is een dwarsverbinding tussen de A9 en de A8 ter hoogte van Wormerveer, waar de overbelaste provinciale weg bereikbaarheids- en leefbaarheids-
12
problemen veroorzaakt. APPM biedt door middel van een innovatieve quick scan inzicht in het probleem. >
13
Foto: ADTS
> Stap 1 is het inventariseren van de ambities en
> een gemeenschappelijke probleemperceptie; soms ont-
mogelijkheden van de betrokkenen. Vanuit de
breekt die lokaal, maar liggen op een groter schaalni-
ambities en mogelijkheden werken we naar een
veau wel degelijk gedeelde belangen. Vervolgens is het
oplossing. Merkwaardig genoeg wordt in de
zaak helder te krijgen wie welke rol wil spelen.
praktijk meestal de omgekeerde weg bewandeld.
Oftewel: wie wil (mee)betalen en wie niet?
Eerst wordt een ‘oplossing’ geconcipieerd en
14
vervolgens bij stakeholders nagegaan of daarvoor
‘Ook de lastig te objectiveren
voldoende enthousiasme en draagkracht is.
parameters drukken we in geld uit.’
‘Belangrijk is te zoeken naar een gemeenschappelijke probleemperceptie.’
Na deze subjectieve analyse concentreren we ons op de feiten. Los van de ambities en mogelijkheden objectiveren we in een Business Case de kosten en baten van vier basisvarianten. Ook de lastig te objectiveren
APPM heeft het maatschappelijke en bestuurlijke
parameters drukken we in geld uit. Dus niet alleen de
krachtenveld uitgebreid geanalyseerd. Gemeenten,
aanlegkosten, maar bijvoorbeeld ook de opbrengsten
waterschappen, ROA, provincie en Rijk; ze hebben
van tijdwinst of gebiedsontwikkeling. Bij dit onderdeel
allemaal hun eigen belangen, hun eigen opvattin-
werkt APPM samen met Goudappel Coffeng.
gen, hun eigen voorkeuren. Datzelfde geldt voor het bedrijfsleven en een keur aan maatschappelijke
De uitkomsten van stap 1 en 2 leveren de bouwstenen
organisaties. Met de stakeholders voeren we nut-
voor bestuurlijke besluitvorming. In de combinatie van
noodzaakdiscussies. Belangrijk is te zoeken naar >
beide stappen ligt de kracht van de aanpak. >
15
HILCO VAN DER WAL
HERSTRUCTUREREN VAN OUDE
BEDRIJVENTERREINEN
> Herstructurering van oude bedrijventerreinen komt vaak moeizaam van de grond, ondanks de sense of urgency bij overheid, eventuele beheerders en gebruikers. In opdracht van de gemeente Haarlemmermeer fungeert APPM als
16
> Er is niet meteen een tracéstudie noodzakelijk:
procesmanager voor drie gebieden.
na een snel en goedkoop onderzoek kan een
Wat kunnen we leren van de praktijk? >
go-no go beslissing worden genomen.
‘Na een snel en goedkoop onderzoek kan een go-no go beslissing worden genomen.’ Valt het besluit positief uit, dan kan dankzij de uitkomsten van stap 1 snel een procesarchitectuur worden ontworpen die aansluit op de omgeving. Het project maakt een vliegende start. En passant adviseert APPM de provincie over alternatieve financieringsvormen.
17
18
‘Een zorgvuldige en reële communicatie aan de voorkant van het proces zal een hoop ellende en vertraging verderop voorkomen.’
> Op basis van de praktijk in de Haarlemmermeer kan APPM vier adviezen geven:
19
1 Om de betrokkenen te enthousiasmeren moet de > We hebben het over Hoofddorp-Noord (revitali-
gemeente met goed nieuws en mooie plannen komen.
sering), De Hoek-West (transformatie en functiever-
Toch mag ze niet voorbijgaan aan de schaduwkanten.
andering) en de Weren in Zwanenburg (intensieve
Wie de verkeerde verwachtingen wekt, krijgt daar vroeg
herstructurering). De betrokkenheid van gemeente
of laat spijt van. Een zorgvuldige en reële communicatie
en private partijen verschilt per geval. De rol van
aan de voorkant van het proces zal een hoop ellende
APPM is steeds die van intermediair. Voor de ene partij zijn we een snelle projectontwikkelaar, voor
en vertraging verderop voorkomen. 2 De gemeente wordt doorgaans geconfronteerd met
de andere een trage regelneef. Inlevingsvermogen
versnipperde belangen. Zoek naar gemeenschappelijk-
in en kennis van beide werelden is noodzakelijk
heid maar wees reëel. Welke verantwoordelijkheden
om deze dubbelrol te kunnen spelen. >
zijn des overheids, welke horen bij de private partijen? >
> Aan de andere
> uiteenlopende belangen. Doe recht aan ieders
kant: wees als over-
belangen en tracht ze te overbruggen.
heid bereid van tijd tot tijd je nek uit te steken en net iets verder te gaan dan strikt genomen je taak is. 3 Als de initiatiefnemer te lang niets doet of niets
20
van zich laat horen, gaat het momentum verloren en komt het herstructureringsproces tot stilstand. Probeer dan de machine maar voor een tweede keer aan de praat te krijgen. Hou de vaart erin, intern en extern. Zorg ervoor dat het project binnen de gemeente belangrijk wordt gevonden en een hoge attentiewaarde houdt. Kweek begrip bij de ondernemer voor het feit dat de overheid haar eigen dynamiek kent. Ook hier geldt: schep de juiste verwachtingen. 4 De gemeente bestaat niet. Economische Zaken, Grondbedrijf, Ruimtelijke Ordening, Openbare Werken. Intern zijn er meerdere partijen met >
21
In
Hoe zorg je ervoor dat de HOV Zuidtangent het Spaarne kruist
beeld
zonder het prachtige Haarlem geweld aan te doen?!
Van emotioneel naar
rationeel beheer
> Amsterdam Airport Schiphol (AAS) heeft APPM gevraagd de interne sturingsrelatie tussen de eigenaren van de productiemiddelen en de beheerders daarvan te rationaliseren. Twee bevindingen: de definitie van kwaliteit mag van geval tot geval verschillen. En: gooi niet met het badwater ook het kind weg. >
24
25
> Op Schiphol heerst een informele werkcultuur, met als uitgangspunt: niet praten maar doen, we komen er als professionals samen wel uit. Iedereen is doordrongen van het besef dat de operatie doorgang moet vinden, het kwaliteitsbewustzijn is groot. De luchthaven staat dan ook uitstekend bekend bij passagiers, carriers en afhandelaars. Tot op heden ontbreekt
26
een expliciete doorvertaling van de wensen van de (externe) klant naar beheereisen. De asset-managers weten daardoor nooit zeker of ze hun werk goed doen. Misschien doen ze het wel tè goed. APPM’s inzet is dan ook niet zozeer op kwaliteitsverbetering gericht als wel op rationalisatie van het beheer. Transparantie is hierbij de drijfveer. Die wordt gewenst door zowel de klanten van de luchthaven, als door de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). Met andere woorden: op het vastleggen van heldere (prestatie-) afspraken tussen asset-owners enerzijds en asset-managers en >
27
> serviceproviders anderzijds, waardoor er over
> De medaille heeft echter ook een keerzijde. Rationeel
en weer gerichter gestuurd kan worden.
beheer timmert de relaties dicht. De eerste uitdaging is het goede van de huidige flexibiliteit te behouden.
Eerst hebben we de voor het primaire proces kritische assets vastgesteld. Twee zijn eruit gelicht: de VOP’s (Vliegtuig Opstel Plaatsen) en het NOMOS (Noice Noise Monitoring System). Daarvoor brengen we Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s) in kaart. Voor een aantal KPI’s is de waardering eenvoudig: ze doen het of ze doen het niet. In andere gevallen is de waardering minder eenduidig. Dan komen degradatieprocessen en subjectieve aspecten, zoals imago en belevingswaarde, om de hoek kijken. De
28
29
vraag is vervolgens wat het je waard is om in welke situatie of locatie een bepaald niveau te realiseren. Simpel voorbeeld: Mag het gras langs de runways er minder knap bijliggen dan de gazons waarlangs de bezoekers van Schiphol rijden? En een stap verder: mag er een kwaliteitsverschil zijn tussen de
Die is van belang om de kwaliteiten van de profes-
pieren van de prijsvechters en die van de ‘A-mer-
sionals tot hun recht te laten komen èn optimaal in te
ken’? APPM legt de kwaliteitsafspraken relatie
kunnen spelen op de sterke dynamiek van de lucht-
tussen asset-owners en -managers vast in Service
haven. Uitdaging nummer 2: in SLA’s schuilt het gevaar
Level Agreements. Er ontstaat een transparante
dat het minimum de norm wordt. Het is zaak de SLA’s
relatie tussen kwaliteit en geld en dus ook een
dusdanig te formuleren dat asset-managers geprikkeld
mogelijkheid om per asset de gewenste kwaliteit
blijven innovaties door te voeren, op product- en
te differentiëren. >
procesniveau.
Havenbedrijf Rotterdam
> ‘Met vastgoed is een extra geldstroom te genereren.’
Vastgoed als middel om ontwikkelingen
Vanuit die aanname besloot het Havenbedrijf Rotterdam
te sturen 30
Foto: Arie Kievit/HH
zelf risicodragend vastgoed te gaan ontwikkelen. APPM kreeg opdracht een businessplan te schrijven voor een op te zetten vastgoedafdeling. APPM drong erop aan voorafgaand aan het businessplan een marktverkenning uit te voeren: hoe groot is de markt voor vastgoed in >
31
32
> dit specifieke gebied? Buck Consultants, van
> afgestemd op de strategie van de haven.
oudsher gespecialiseerd in marktonderzoek en
Die taken zijn: klanten en de eigen organisatie
benchmarks, werd hierbij als co-maker ingeschakeld.
adviseren over vastgoed, nieuwe gebieden
De conclusie van de verkenning luidde dat de rol
ontwikkelen, bestaande gebieden aantrekkelijker
van commercieel vastgoed in de haven minder
maken door herontwikkeling en strategische
groot is dan het Havenbedrijf had aangenomen.
vastgoedposities innemen. Het Havenbedrijf heeft
Omdat bijna alles er draait om goederen, is vooral
de eerste vastgoedprojecten inmiddels opgepakt.
een goede infrastructuur cruciaal. Volgens APPM en Buck zou een vastgoedafdeling zich vooral op ‘havengebonden’ vastgoed moeten focussen, zoals all weather terminals en bedrijfsruimten voor het MKB, en veel minder op commercieel vastgoed zoals kantoorpanden. Op die manier kun je sturen op ontwikkelingen in de haven. Deze visie sluit aan op de Toekomstvisie 2020, waarin staat dat Rotterdam ’s werelds grootste en best geoutilleerde haven moet zijn en blijven. Het resultaat: er komt een vastgoedunit, met een takenpakket dat is >
‘Sturen op ontwikkelingen in de haven.’
33
34
35
RANDSTADRAIL:
Heavy treinvervoer wordt
light
> Voor kortere afstanden zijn lichte, energiebesparende, stille en snel accelererende treinen ideaal. Onder de naam RandstadRail wordt dergelijk vervoer op twee trajecten gerealiseerd: Den Haag - Zoetermeer en Den Haag - Rotterdam. Het is een forse en complexe klus om dit voor elkaar te krijgen: het huidige ‘zware’ NS-spoor op deze trajecten wordt omgebouwd tot een ‘lightrail-systeem’, dat vervolgens aansluiting moet krijgen op zowel het Rotterdamse metro- als het Haagse tramnet. >
> Bovendien is een flink aantal partijen bij het geheel betrokken, die op veel aspecten van elkaar
Een complicerende factor is dat ProRail twee petten op heeft.
afhankelijk zijn. RandstadRail is om nog andere redenen complex. Dat ondervindt APPM, als gedele-
> Vanzelfsprekendnemen we de wezenlijke kenmer-
geerd projectleider namens de gemeente Den Haag
ken van goed projectmanagement in acht, zoals:
voor het contractgebied van Den Haag Centraal tot
structureren, hoofd- en bijzaken scheiden en
Pijnacker-Zuid. Zo staat het project onder grote
beslissingen expliciet maken. Belangrijker misschien
tijdsdruk: in september 2006 moeten de eerste
nog is dat wij niet sturen op basis van macht; APPM
treinen gaan rijden. Die deadline is keihard, want
positioneert zich niet boven, maar naast ProRail.
de dienstregeling is al vastgesteld. Wezenlijk
Wij investeren in relaties en dat kweekt goodwill.
onderdeel van RandstadRail is de ombouw van een ‘heavy’rail systeem naar een ‘light’rail systeem.
36
De beheerder van het spoor, ProRail, heeft weliswaar veel verstand van ‘heavy’ rail, maar de kennis van ‘light’ rail is minder vanzelfsprekend. Een laatste complicerende factor vormt het feit dat ProRail twee petten op heeft. Als beheerder van het nationaal railnetwerk is de organisatie verantwoordelijk voor de veiligheid op het spoor; in het kader van RandstadRail moet ze de ombouw van heavy naar light realiseren. APPM onderkent de ‘spagaat’ tussen deze twee rollen. Als projectleider proberen wij onder al deze omstandigheden steeds de juiste ‘toon’ te vinden in de samenwerking met ProRail. >
37
Trainingen projectleider- én opdrachtgeverschap
38
Ook de wethouder gaat op cursus
39 > Diemen wil resultaatgericht werken en transparant zijn. Die wens geldt alle processen die zich binnen deze gemeente afspelen, of het nu gaat om bouwprojecten, beleidswijzigingen of subsidieverstrekkingen. Maar hoe word je resultaatgericht en transparant, als gemeente? Dat leert APPM aan beleidsmedewerkers, brandweercommandanten, wethouders, voormannen en al die anderen met ‘procesverantwoordelijkheid’. Wij verzorgen zowel trainingen over projectleiderschap als over opdrachtgeverschap. Die laatste zijn vooral bedoeld voor wethouders en hoge ambtenaren. >
> Wie niet projectmatig werkt, heeft al gauw het gevoel dat alles hem overkomt. Tijdens de training projectleiderschap reiken wij mensen aan hoe de regie in eigen handen te houden. Door mondig te zijn naar hun opdrachtgever bijvoorbeeld; iedere aanvullende eis heeft immers consequenties voor
40
het totale proces. Maar ook door de juiste vragen te
> en haken we in opprojectervaringen van cursisten zelf,
stellen aan opdrachtgevers en heldere beslissingen
liever dan te werken met voorbeelden uit het boekje.
voor te leggen.
Wij (her)kennen die ervaringen. Immers, APPM is in
Juist in een politieke omgeving, waar de waan van
opdracht van de overheid verantwoordelijk voor een
de dag regeert, is projectleiderschap belangrijk.
groot aantal projecten.
Tijdens onze trainingen leren cursisten te focussen op de gestelde doelen, te inventariseren welke
DE ESSENTIE
expertise nodig is om die te bereiken en grenzen te
train projectleiders de regie te nemen
onderkennen, - niet alles valt onder de verantwoor-
over hun project
delijkheid van een project. Kenmerkend is de
train wethouders en bestuurders in goed
praktische aanpak die we daarbij hanteren.
opdrachtgeverschap
Zo prediken we in plaats van ingewikkeld jargon
werk projectmatig, juist in een
gewoon Nederlands, bieden we praktisch
politieke omgeving
‘gereedschap’ zoals een budgetbewakingssysteem >
41
Colo fon NUMMER 3 · JAARGANG 2 · MAART 2006
UITGAVE APPM Management Consultants REDACTIE Piet Brandjes Monique Nales Frank van Vliet Pepijn van Wijmen TEKST Vincent Westzaan en Hettie Graafland, Movement VORMGEVING 52 graden noorderbreedte DRUKWERK Druno en Dekker PRODUCTIE Movement Alles uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of overgenomen als er voor publicatie schriftelijke toestemming van de redactie is. APPM sponsort de Nederlandse allround schaatsers Jarno Meijer en Eelco Bakermans
Spicalaan 8 2132 JG Hoofddorp
t 023 5621630 f 023 5627610
[email protected] www.appm.nl
Röntgenlaan 19c 2719 DX Zoetermeer
t 079 3600044 f 079 3617222
[email protected] www.appm.nl
