o t a t Po maart 2011 2 r e m m u n ico Magazine •
Agr
•
n e t s m o k n e e j Rayonbi 2011 . . . r e t s e w u De nie Rosagold .. . t e m g e w r e Ond t g i z t m O e i r d A t l e e t n e m m a St in Schotland
Say potato, say
s d u o h n I opgave. 03 Column van de directie.
04 Van de voorzitter. 06 onderweg met... Adri Omtzigt productadviseur.
09 Personalia.
Op de gevoelige plaat.
16 Status Tafelaardappelen. 18 De tien vragen aan... Bjorn Andringa. 20 Status Bioselect aardappelen. 21 26 burgemeesters op stand BioVak. 22 Vanuit de kweekvijver Stammenteelt in Schotland.
10 Status Pootaardappelen. 24 Status Aardappelen voor de verwerkende industrie. 12 Jongerencollege. 26 Zaailingen- en rassenshow. 13 InRosagold. de schijnwerpers... 28 Rayonbijeenkomsten 2011. 14 Bemesting van aardappelen, gevolgen van de mestwetgeving.
n m u l o C van de directie. Hectisch seizoen De afgelopen maanden was een zeer hectische
komt zoiets wel heel erg dichtbij. Ik probeerde
periode voor ons. Het afstoten van de industrie-
om contact te krijgen met onze agent, maar
afdeling gaf veel rumoer. Naast dit rumoer
die zat op het moment van het uitbreken van
ging ook het gewone werk volop door. We
de onrust in de VS voor de trouwerij van een
zitten midden in een seizoen welke voor de
zoon van een oude bekende van ons, namelijk
aardappelteler een goed tot heel goed seizoen
Sam Wolf. Onze agent wilde zo snel mogelijk
zou kunnen worden. Door zeer gemiddelde
terug om bij zijn familie in Cairo te zijn. Inmid-
opbrengsten in veel delen van de wereld zijn
dels is hij thuis. Zijn huis wordt beschermd door
er niet teveel aardappelen, en maken telers op
gewapende mannen. De politie is verdwenen,
veel plaatsen goed geld. Overal in de wereld
waardoor bewoners zelf moeten zorgen voor
wordt gesproken over export naar Rusland.
bescherming van hun spullen. Hij kon de afge-
Door de extreme droogte afgelopen zomer in
lopen 10 dagen niet naar zijn boerderij in de
Rusland is de oogst daar mislukt. Hierdoor is er
woestijn, waar ook geen leiding meer is. De
veel vraag naar aardappelen voor Rusland. Ook
komende weken moet de wintercrop aardap-
in Noord-Amerika zijn er weinig aardappelen.
pelen geoogst, en klaar gemaakt worden voor
Door de goede prijzen van consumptieaardap-
export. Wij hebben bijvoorbeeld een programma
pelen hebben telers overal in de wereld ook
afgesproken voor zowel biologische als
geld om pootaardappelen te kopen. Hierdoor
conventionele tafelaardappelen. We hopen dat
is er een goede vraag naar pootaardappelen
de rust zo snel mogelijk weer terugkeert, zodat
in veel landen. Door het late rooien, met veel
de agent weer gewoon aan het werk kan.
grond en vocht, waren wij bang dat niet alle verladingen overzee op tijd uitgevoerd konden worden. Door goed organiseren, maar vooral door het vele werk wat u als teler hebt moeten verzetten om alle schepen en containers vol te krijgen, is het ons gelukt om bijna geen handel te verliezen. Onze complimenten hiervoor. Revolutie
Zo zie je hoe onrust in de wereld Agrico ogenblikkelijk kan raken.
Terwijl we volop in de verladingen van pootgoed zitten wordt het opeens erg onrustig
Bijna altijd komen we daar weer uit met elkaar,
in o.a. een aantal landen in Noord-Afrika. In
maar iedere keer geeft het weer spanning, vra-
Tunesië, wat naar mijn mening altijd het meest
gen en wijzigingen in beleid en benadering van
stabiele land van Noord-Afrika was, blijkt
markten. Dat houdt ons beroep zeer dynamisch
opeens dat na een week protesteren de al 23
en bewijst nogmaals de verantwoordelijkheid
jaar zittende president weggejaagd wordt.
die wij hebben richting onze leden om risico’s in
Bij Agrico werden de laatste verladingen voor
onze handel zoveel mogelijk te beperken en op
Tunesië gecanceld. In Algerije waren ook weer
tijd in te schatten wat er op ons afkomt.
protesten, maar dit stelde niet zoveel voor als het broodoproer begin jaren 90. De regering
De komende maanden blijven spannend, voor
besloot snel om de gestegen voedselprijzen
de markt voor onze consumptieaardappelen,
ongedaan te maken door hogere subsidies te
maar ook voor onze agenten / klanten in het
verlenen op voedsel. De bevolking is daardoor
Midden-Oosten. Via de blog van de directie
weer rustig, maar een structurele oplossing is
op het gesloten gedeelte van de site houd ik u
dit niet. Algerije importeert heel veel voedsel.
graag op de hoogte.
Melkproducten bijvoorbeeld worden niet of nauwelijks gemaakt in Algerije.
Jan van Hoogen
[email protected]
De laatste twee weken is het erg onrustig in Wilt u meer informatie over een artikel of heeft u een opmerking/suggestie hiervoer, neem dan contact op met Mark Dieleman, tel. 0527-639923 of
[email protected].
Egypte. Ik ben daar vaak geweest en opeens
7 februari 2011 3
e d n Va
. r e t t i z r voo Het jaar 2010 is voorbij, maar nog niet afgelopen. Een flink bestuurlijk proces ging vooraf aan het besluit om de handelsactiviteiten in fritesaardappelen over te dragen aan Aviko Potato B.V. Dat kwam hard aan bij de achterban en werd ook onvoldoende begrepen. Ik zie dat we het communicatietraject hierin slecht hebben gedaan. Ledenbetrokkenheid blijkt groot en het is dan ook terecht dat we als bestuursorganen ons tot het uiterste inspannen om de uitwerking en de gevolgen van het besluit goed te managen. Ik zie dat het bestuur zich hiervoor inspant. Als
inrichting krijgen van onze Coöperatie. Met
Herman Vermeer
raad van beheer konden en wilden we niet op
het vertrek van mevrouw Mastenbroek is er
voorzitter raad van beheer
de oude voet verder en we zijn dus diepgaand
een gat ontstaan. Vooral coöperatiezaken,
in gesprek gegaan met de ledenraad. Natuur-
financiën en buitenlandse dochters waren
lijk gaat het erom dat het bedrijf Agrico goede
haar aandachtsgebieden, zoals de leden
zaken doet. Onze producten passend in de
dat ook op de diverse vergaderingen heb-
markt wegzetten, leveren en betaald krijgen,
ben meegekregen. Het is voor de raad van
zodat er geld in de lade terecht komt. Maar
beheer dan ook een belangrijke taak om
voor de Coöperatie is meer nodig.
samen met onze waarnemend algemeen
Daarnaast is het heel belangrijk om de strategi-
Er is onvoldoende duidelijk gemaakt, in een
sche visie te actualiseren, mogelijk te herijken.
stadium dat keuzes op bedrijfsniveau er nog
Het bestuur bestuurt en daarnaast zorgen
niet toe deden, dat fusie, overname of afstoten
raad van beheer en ook de ledenraad mede
van activiteiten logische gevolgstappen zouden
voor bepaling van de koers van de meerjaren
zijn, als je invulling geeft aan de vastgestelde
ontwikkeling. Waar willen we groeien en ont-
visie.
wikkelen, hoe gaan we het doen in Nederland en in welke landen gaan we accenten leggen. We betrekken de ledenraad zoals gebruikelijk bij het vernieuwen en ontwikkelen van onze strategische doelen.
“Lessen trekken naar de toekomst”
Communicatie
Kansen
Het belangrijkste thema voor dit moment is
Hiervoor trekken we lessen naar de toekomst.
Ik zie nieuwe kansen voor Agrico, die de
communicatie. Achteraf blijkt het gemakke-
Er is ruim aandacht besteed in de ledenraad
moeite waard zijn. Een goede club mensen
lijker te zien waar je tekort geschoten bent,
aan dit thema. De evaluatie is essentieel om in
in de organisatie die weten hoe ze hun werk
dan op het moment waarop bestuurd en
nieuw vertrouwen Agrico haar oude uitstra-
moeten doen, die gemotiveerd zijn. Een grote
besloten wordt. Hoewel we toch al een aantal
ling terug te geven. Dat gaan we doen!! Het
achterban met leden die zich inspannen om
jaren zorg gedeeld hebben omtrent de rol
betekent zorgvuldiger en nauwkeuriger invul-
het beste product ter beschikking te stellen
en de toekomst van de industrieteelt binnen
ling geven aan transparantie. We kunnen en
om meerjarig stabiel en concurrerend te ver-
Agrico, moet achteraf geconstateerd worden
willen niet zomaar marktgevoelige informatie
markten.
dat bestuur en raad van beheer te bescheiden
op straat gooien. De ledenraad zal wel eerder
hebben gecommuniceerd met de achterban,
en diepgaander betrokken worden bij proces-
Herman Vermeer
met de leden, over de mogelijke consequenties
sen die de Coöperatie raken, die het bestuur/
voorzitter raad van beheer
die er zijn als je onvoldoende doorontwikkelt.
de directie voorbereid en uitstippelt.
directeur Jan van Hoogen te komen tot een
4
Conclusies
goed Agrico-bestuur. Dit vraagt van ons een
We zijn begin februari met de ledenraad tot
goede inhoudelijke voorbereiding om met de
een aantal conclusies gekomen over de thema’s
juiste inzichten tot besluitvorming te komen. Ik
en het plan van aanpak. Allereerst is het van
verwacht dat we ruim voor de zomer duidelijk-
groot belang dat we de juiste bestuurlijke
heid hierover hebben. 5
g e w r e d On met...
t g i z t m O e Adri ctadviseur. produ
De presentatie voor Kroatische telers.
met een opzet van de presentatie in PowerPoint, maar moet hem nog verder afwerken en wat foto’s toevoegen.
Om u een indruk te geven van de werkzaamheden van de Agrico-medewerkers introduceren we de nieuwe rubriek ‘onderweg met’. Elke editie beschrijft een medewerker van Agrico zijn/haar werkweek. Wat doet hij of zij zoal op een dag? De primeur is voor Adrie Omtzigt, onze product-adviseur.
Op dit moment komen er importaardappelen binnen vanuit Cyprus en deze moeten regelmatig getest worden op residuen van gewasbeschermingsmiddelen. Onze klant vraagt hierom en wij willen het zelf ook wel graag weten. Door middel van een schema houden
Maandag Maandag 31 januari. Als ik ’s ochtends de
Voor woensdag staat er een reis richting
wij bij welke aardappelen getest zijn en welke
klaar in kisten en wij verzamelen de monsters.
vaccinaties geven en dat scheelt weer een
kinderen naar school wil brengen, vinden we
Kroatië gepland. Ik ga daar donderdag-
nog onderzocht moeten worden op residuen.
Alle monsters gaan in gesloten plastic zakken
afspraak en bezoek aan de GGD! Wij komen
onderweg zomaar een portemonnee op straat.
morgen een presentatie geven over chipsteelt
om kruisbesmetting te voorkomen. Tijd voor
tot de conclusie dat er toch meer vaccinaties
Nadat ik de kinderen bij school heb afgezet,
en bewaring van Agrico-rassen. Uiteraard
Dinsdag
koffie hebben wij niet, want de monsters
wenselijk zijn dan in eerste instantie gedacht.
moet ik eerst dus maar even langs het politie-
moet ik hier nog wat voorbereidingen voor
Dinsdagmorgen ga ik eerst naar Leo de Kock
moeten zo snel mogelijk naar Emmeloord om
Terug naar mijn bureau om nog een paar
bureau… Eenmaal op kantoor maak ik de
treffen en ik stem met onze agent af wat wij
in Purmerend om de eerder genoemde
te worden verzonden. Van alles wat vandaag
dingen te doen voor ik mijn computer sluit om
proefzendingsopdrachten klaar voor mijn
aan middelen nodig hebben. Ik begin alvast
monsters te nemen. In de loods staat alles
meegaat per post, krijgen wij 24 uur later
thuis mijn koffer op te halen.
Italiaanse collega Carla. Ondertussen praat ik
een uitslag. Agrico onderzoekt van elk land
met de collega’s van de afdeling tafelaardap-
en leverancier monsters op residuen. Voor
Het is niet druk onderweg naar Schiphol en
pelen over de situatie in Egypte. Hoe zal zich
supermarkten is dit een standaard leverings-
daardoor kom ik mooi op tijd aan. Meestal
dit ontwikkelen de komende dagen/weken?
voorwaarde en wij voeren dit het liefst uit bij
doe ik er langer over, maar nu zit het mee.
Wij hebben een importprogramma met tafel-
een betrouwbaar laboratorium in Nederland.
Via Frankfurt vlieg ik naar Zagreb, maar de
aardappelen gepland en als de situatie blijft
Ik leg de laatste hand aan de presentatie voor
eerste vlucht heeft alweer dik vertraging vanaf
zoals die nu is dan komen deze aardappelen
overmorgen.
Amsterdam. Dat is balen, want ik heb maar één uur overstaptijd en daar gaat nu een heel
zeker niet aan. Er wordt namelijk niet gewerkt in de havens en dit is noodzakelijk voor de
Woensdag
stuk vanaf. Na aankomst moet ik wéér door
export. Ik stuur daarom maar een e-mail naar
Woensdag eerst nog wat administratie weg-
een securitycontrole voor de handbagage. Het
onze contactpersoon aldaar, in de wetenschap
werken en dan snel naar de maandelijkse
personeel denkt dat wij alle tijd hebben en de
dat het e-mailverkeer eruit ligt in Egypte.
vergadering van het bestuur van de personeels-
meeste koffers moeten opengemaakt worden.
vereniging “de Toeter”, waar ik deel van
Alsof ze Amsterdam niet vertrouwen met de
Er komen gegevens binnen van onze rassen die
uitmaak. Wij overleggen deze keer over het
controles. Uiteindelijk kom ik bij de gates
op het proefveld bij McCain hebben gestaan.
programma voor ons jaarlijks personeelsuitje.
en kan ik na even wachten (vliegtuig heeft
Deze verwerker heeft altijd een uitgebreide
Het valt niet mee om wat te beslissen vanwege
vertraging wat nu wel uitkomt) door naar de
beproeving met veel gegevens. Vervolgens
de wisselende ideeën. ‘s Middags ga ik eerst
gereedstaande bus die ons naar het vliegtuig
maak ik een afspraak om met de desbetref-
nog even langs onze bedrijfsarts, voordat
brengt. Wat schetst mijn verbazing: het vlieg-
fende contactpersoon deze gegevens door te
Adrie Omtzigt (rechts) in overleg met het
ik naar Schiphol vertrek. Wij praten over de
tuig waarmee ik vertrek staat 100 meter van
spreken en af te tasten wat de wensen voor
bestuur van de personeelsvereniging
noodzakelijke vaccinaties vanwege de reizen
het vliegtuig waarmee ik kwam. Wij blijken
die ik maak. Onze bedrijfsarts mag bijna alle
nog niet te kunnen vertrekken en hebben nog
het nieuwe seizoen zijn. 6
“Ik ga donderdagmorgen een presentatie geven over chipsteelt en bewaring van Agrico-rassen”
7
meer vertraging. De aankomst in Zagreb ver-
Aangezien mijn kennis van de Kroatische taal
Eenmaal op de luchthaven aangekomen,
loopt vlotjes en ik ga naar mijn overnachting-
0,0 is, vertaalt onze agent Bojana mijn verhaal.
nemen wij afscheid van elkaar en ga ik richting
adres op 250 meter van de luchthaven.
Tussendoor komen er voldoende vragen om
de paspoortcontrole. Ik heb gelukkig nog even
. a i l a n o s r Pe
een ieder op scherp te houden. In zijn totaliteit
tijd om mijn e-mails door te nemen. De residu-
Daar aangekomen, word ik door de eigena-
duurt de presentatie anderhalf uur. Na afloop
uitslagen zijn binnen en zien er goed uit! Er zit
resse hartelijk ontvangen en uitgenodigd voor
komen er nog een paar telers naar me toe om
zeer weinig tot niets in de monsters. Dit was
een glas wijn met andere gasten. Dit sla ik
specifieke vragen te stellen, die ze blijkbaar
te verwachten want aardappelen vormen een
niet af en ik praat wat met het internationale
in de groep niet durfden te stellen. Het is leuk
‘laag risico’ gewas, maar toch…
gezelschap dat bestaat uit Kroaten, Zwitsers,
om deze mensen een antwoord te kunnen
Polen en een Nederlander.
geven! Na een korte pauze krijgen wij een
Via München ga ik naar Schiphol, waar de
lunch aangeboden op kantoor en vertrekken
landing erg onstuimig verloopt vanwege het
Donderdag
we richting Zagreb. Onderweg zien we de
stormachtige weer. Om half één ‘s nachts ben
Donderdagmorgen word ik door onze
eerste boeren die aan het ploegen zijn. De
ik thuis en duik ik mijn bed in.
Kroatische agent en een medewerker opge-
vorst is deels weg en ploegen gaat blijkbaar
haald en vetrekken we naar de locatie waar
weer. Enig advieswerk over de afstelling van
Vrijdag
dienst gekomen bij Agrico. Een mooi
ik de presentatie zal geven. Wij hebben 140
de ploeg zou hier welkom zijn.
In dienst... Vanaf half oktober is Rutger de Boer in
Een kort nachtje. Vanmorgen heb ik een
moment om Rutger zichzelf te laten
km te gaan voordat wij er zijn. Eerst rijden wij
bespreking met Hans van der Heiden van
voorstellen.
door een mooi vlak gebied wat Nederland zou
CêlaVíta. Hans is een oud-collega en wij
“Tussendoor komen er voldoende vragen om een ieder op scherp te houden.”
praten eerst even bij over Agrico. Wij nemen
Ik ben Rutger de Boer, 24 jaar, geboren
de jonge rassen door en maken een plan voor
en getogen in de Noordoostpolder
2011. Al een aantal jaren delen wij een
en ben sinds half oktober werkzaam
beproevingslocatie op zandgrond om de
bij Agrico als medewerker afnemers-
kosten te drukken. Vervolgens ga ik naar
logistiek. Mijn ouders hebben een
collega Jan Marinussen om verslag te doen
akkerbouwbedrijf in Luttelgeest en zijn
van mijn bezoek aan Kroatië (Jan is export-
gespecialiseerd in de pootgoedteelt.
zaam komen wij in een heuvellandschap met
manager voor dit land). De ochtend vliegt
De teelt van aardappelen spreekt mij
deels geploegde percelen waar de wintertarwe
voorbij en ‘s middags neem ik vrij. We gaan
erg aan. Ik ben hier graag mee bezig
Aangezien we genoeg tijd hebben, nemen
een weekendje weg vanwege mijn 12½
en help daarom ook graag mee op het
we onder het genot van een bak koffie nog
huwelijk met Harriet! De week is voorbij
bedrijf.
Na een lange reis komen wij aan bij de fabriek
wat Agrico-rassen door met betrekking tot de
gevlogen, zoals vele weken. De afwisseling is
waar we eerst koffie drinken met de verant-
teelt en bewaring. Mijn collega Peter Dijk belt
groot. Wat is het toch een prachtbedrijf om
Na het afronden van de LAS en MAS in
woordelijke voor de grondstof van de fabriek.
met de vraag wanneer ik tijd heb om met een
voor te werken!
Emmeloord, ben ik Agrarische Bedrijfs-
Ik krijg een rondleiding door de loodsen en
potentiële chipsaardappelklant rond te gaan
langs de verwerkingslijn. In de kantine zit een
om aardappelen te bekijken. Het liefst gisteren
Adrie Omtzigt
Afgelopen juli heb ik ook daar mijn
groep telers aandachtig te luisteren naar een
want de nood is blijkbaar hoog. Er is belang-
[email protected]
diploma voor gehaald. Na kort bij een
inleiding over gewasbescherming. De telers
stelling voor Nederlandse aardappelen vanuit
akkerbouwer te hebben gewerkt, waar
krijgen de gehele dag informatie over de teelt
alle hoeken van de wereld. Ook deze klant
ik eerder werkzaam was tijdens vakan-
en bewaring van aardappelen. Alle aspecten
woont niet naast de deur. “In eerste instantie
tieperioden, ben ik bij Agrico begonnen.
worden belicht door diverse sprekers, waar ik
dinsdag maar aanhouden”, zeg ik tegen Peter,
In mijn functie als medewerker afnemers-
er ook één van ben. Vanwege een griepgolf
“vroeger lukt echt niet”.
logistiek ben ik verantwoordelijk voor
kunnen zijn. De grond is bevroren en hier en daar ligt er ijs vanwege de vele regen afgelopen herfst. Opvallend is dat er nog veel ongeoogste maïs op het land staat. De zomer was erg droog en warm waardoor de maïs weinig kolven heeft gegeven waardoor het niet de moeite was om de kolven te oogsten. Lang-
er (vanuit de auto gezien) goed op staat.
kunde gaan studeren in Leeuwarden.
zijn een aantal telers en de bedrijfsleider van
het logistieke proces van aardappelen.
de fabriek niet aanwezig. Als de inleider klaar
Kortom: samen met mijn collega’s zor-
is, mag ik met mijn verhaal beginnen.
gen wij ervoor dat de aardappelen van de teler naar de klant worden gebracht, met de daarbij behorende administratie.
erkweek w e d in d r e eresse Bent u geïnt binnen n o o s r e p k e ifi van een spec n naar a d ie t s e g g u uw s Agrico? Mail t leest e e w ie w n e grico.nl a @ n a m le ie l van m.d a a h r e v t e h de editie n e lg o v e d u in ek. e w k r e w r a a zijn of h 8
Ik heb het erg naar mijn zin bij Agrico. Het is een leuk bedrijf, vol uitdagingen!
Uit dienst...
Agrico wenst Rutger veel succes in zijn
Als gevolg van de overdracht van de industrieaardappelactiviteiten naar Aviko Potato B.V.
nieuwe functie.
hebben wij afscheid genomen van onze collega’s van deze afdeling. Vanaf 1 december 2010 zijn Astrid, Bas, Cor, Emma, Gerrit, Goffe, Jarco, Jeanet, Piet en Riekus werkzaam bij Aviko Potato B.V. in Dronten, alwaar zij oogstjaar 2010 nog namens Agrico zullen afhandelen. Helaas was er voor Dirk van de Water geen plek, hij is per 1 december uit dienst getreden. Hans Geerdink heeft inmiddels per 1 februari Aviko Potato B.V. verlaten. Agrico bedankt deze medewerkers voor hun jarenlange inzet en wenst hen allen het beste voor de toekomst.
9
t o o P . n e l e p p a d r aa s u t a St
Bovenmaatse pootaardappelen
Eind september hadden we een verkoopstop omdat het een herhaling leek te worden van oogst 1998. Uiteindelijk is zo goed als al het pootgoed gerooid, mede door de verbeterde technologie ten opzichte van 1998. Van slechts een enkel ras is er een relatief groot deel van het areaal niet gerooid.
Door de goede consumptiemarkt vinden veel bovenmaatse pootaardappelen hun afzet in de consumptie. Vandaar dat veruit het grootste deel bovenmaatse pootaardappelen nu als consumptie Op 6 en 7 december 2010 hebben
wordt afgezet.
we de “Nagato Reefer” geladen
Samenvattend: als we het pootgoed op tijd bij
voor onze klant SMCI in Algerije.
de klanten krijgen en we een scherp oog voor de
Totaal is er 2.573 ton pootgoed
kwaliteit blijven houden, is er een goede basis
van de rassen Amorosa, Kuroda,
gelegd voor een behoorlijke uitbetalingsprijs.
Arinda, Kondor, Spunta en Desiree
Tot slot hieronder de exportcijfers per
Verkoop loopt voorspoedig
aan boord gegaan. De overtocht
31 december 2011.
Zoals wij u reeds in de kleine groepsbijeen-
naar Algerije duurt 5 a 6 dagen.
komsten hebben verteld, verloopt de verkoop
Wieger van der Werff
van het pootgoed zeer voorspoedig en is de
[email protected]
verwachting dat wij grotendeels uitverkocht 4 februari 2011
raken in het overgrote deel van onze rassen. De verkopen liepen eind januari ca. 15% voor op de verkopen van oogst 2009. Qua verladingen lopen we echter nog steeds achter met oogst 2009. Om al het verkochte pootgoed op tijd op
Ondanks de moeizame start van het export-
negatieve zin valt Algerije op (- 14.000 ton),
de plaats van bestemming te krijgen, blijven
Exportcijfers per 31/12/2010
seizoen, veroorzaakt door de moeilijke
het seizoen is daar maar moeizaam op gang
grote inspanningen van ons expeditie-
rooiomstandigheden, vielen de exportcijfers
gekomen maar in de maand januari is dat voor
apparaat, en uiteraard ook van u, van groot
per 31 december 2010 mee. Opvallend in deze
een groot deel weer gecompenseerd. Op deze
belang.
EU
cijfers is de export naar de landen die specu-
plaats een woord van dank aan alle telers die
Het aantal klachten valt op dit moment niet
Rest Europa
leren op grote consumptie-exporten in het
gezorgd hebben dat, ondanks dat vaak twee
tegen. Toch is elke klacht er één te veel. In de
Amerika
11.250
17.990 20.898
voorjaar naar o.a. Rusland. Israël (+ 4.500 ton)
keer sorteren noodzakelijk was en soms dag en
haven zijn door Agrico slechts enkele partijen
Azië
73.637
75.373 103.629
en Egypte (+ 11.000 ton). Uiteraard neemt
nacht gewerkt moest worden, uiteindelijk alle
afgekeurd die absoluut niet aan de NAK-norm
Afrika
138.445
146.252 179.898
ook Rusland duidelijk meer pootgoed af dan
boten en containers voor de overzee export
voldeden. Uit het buitenland hebben we nog
het afgelopen jaar. Op 31 december liep de
bijna allemaal vol en op tijd vertrokken zijn.
niet veel klachten ontvangen en wij hopen dat
Totaal
305.275
318.477 715.751
export reeds 3.500 ton voor op oogst 2009. In
Een compliment!
dit voor de rest van het seizoen zo blijft.
10
31/12/2010 72.602 9.341
31/12/2009 Eindtotaal Oogst 2009
74.032 365.701 4.830
45.645
11
n e r e g Joollen ge. c
In de
het college ben je van bepaalde zaken eerder op de hoogte. Het in discussie gaan met andere leden van het jongerencollege, directie en raad van beheer heb ik als waardevol ervaren, net als de contacten die je opdoet. Het is goed dat er een jongerencollege in het leven is geroepen en het is dan ook van belang dat het college blijft
Derck Hulshoff, aftredend lid van het
statuten aftreden. Ik heb de tijd bij het
bestaan en onafhankelijk blijft. Het geven van
jongerencollege
jongerencollege als positief ervaren en dan
gevraagd en ongevraagd advies aan de directie
met name het contact met de directie en de
en raad van beheer is ontzettend belangrijk.
raad van beheer. Door deel uit te maken van
De jongeren zijn de telers van de toekomst!
Als inmiddels afgetreden lid van het jongerencollege is het nu mijn beurt om een stukje te
Onderstaand een foto van de situatie op één
schrijven in het Agrico Magazine Potato.
van mijn percelen na de hevige regenval eind
Mijn naam is Derck Hulshoff, ik ben 35 jaar
augustus 2010. Door deze regenval zijn er
en woon in de buurtschap Zwolle bij Groenlo
tussen de twee- en drieduizend ton aardap-
(in de Achterhoek).
pelen verloren gegaan.
Nadat ik de HAS in Dronten heb afgerond,
Ik wens iedereen een goed teeltseizoen toe.
s r e p r e schijnw
. d l o g a Ros Het is de bedoeling om in elk nummer van Agrico Magazine Potato een nieuw aardappelras voor het voetlicht te brengen. Aan het ras Rosagold de eer om de rij te openen. De naam Het ras Rosagold is gekweekt voor de Neder-
Aangezien de introductie van Rosagold van
Het ras wordt verder in andere Europese
landse roodschillige tafelmarkt en is afkom-
groot belang werd geacht voor de tafel-
landen met een roodschillig tafelsegment
waardoor ik nu geheel zelfstandig ben. De
stig uit een kruising tussen de rassen Laura en
afdeling van Agrico, omdat op korte termijn
geïntroduceerd. Dit staat echter nog in de
hoofdtak van het bedrijf zijn de pootaardap-
Miriam. Beide rassen zijn van Duitse origine.
de Red Baron vervangen moest worden, werd
kinderschoenen, aangezien er eerst op de
Het is dan ook niet verwonderlijk dat Rosa-
voor een juiste naamgeving de hulp van een
Nederlandse markt wordt gefocust. Er dienen
zetmeelaardappelen. Naast aardappelen is er
gold beschikt over een gele vleeskleur. Het ras
heuse trendwatcher ingeroepen. Het door
zich in ieder geval voldoende positieve aan-
een vleesvarkenstak. Op het bedrijf zijn vier
heeft bovendien een mooie gladde schil met
Anneke Ammerlaan geopperde Rosagold kon
knopingspunten aan om een succesvolle
medewerkers in vaste dienst.
een frisrode kleur. Deze laatste eigenschap
bij de commerciële mensen van Agrico op
toekomst voor Rosagold te kunnen
heeft Rosagold van moeder Laura geërfd. Het
voldoende steun rekenen.
voorspellen!
ben ik in 1997 met mijn ouders in maatschap Derck Hulshoff
gegaan. In 2008 is deze maatschap ontbonden,
pelen. Daarnaast teel ik nog consumptie- en
waterschade augustus 2010
In het jongerencollege vertegenwoordigde ik
kooktype is duidelijk vaster dan op grond van
de afgelopen jaren het oosten van Nederland.
de kruising verwacht werd. Toch is dit zeker
Introductie
Marien Winters
Omdat ik 35 ben geworden, en daarmee te oud
geen nadeel, aangezien de moderne consu-
Het ras is het komende seizoen voor het eerst
[email protected]
voor een jongerencollege, moest ik volgens de
ment vastkokende aardappelen prefereert
op wat grotere schaal in de supermarkt te
boven de “kruimige” variëteiten.
vinden. Mocht het ras bij de consument in de
Op de
e g i l e o v ge plaat.
Jongerendag 24 mei 2011
Schrijf het alv
ast in je agen
12
da.
smaak vallen, dan is er inmiddels genoeg basisKwaliteitsbeoordeling door Paul van Staveren
pootgoed geproduceerd om een vlotte verdere
Om een onafhankelijk oordeel over de culinai-
introductie mogelijk te maken.
re kwaliteiten van het ras te verkrijgen werd, zoals bij veel nieuwe rassen gebeurt, een monster aan Paul van Staveren aangeboden.
Na het verschijnen van de eerste editie ontving
Paul van Staveren beheert het restaurant
de redactie een aantal leuke foto’s om in dit
Sonoy, gevestigd in de Poldertoren te
onderdeel te kunnen plaatsen. Hiernaast een
Emmeloord, waar hij zelf in de keuken de
foto van studenten van de universiteit van
scepter zwaait. Het restaurant is al een aan-
Wageningen. Een dochter van één van onze
tal jaren gewaardeerd met een Michelinster;
telers nam haar vriendinnen mee naar de
we kunnen dus spreken van een vakkundig
boerderij. Daar kon een ware verkleedpartij
oordeel op culinair gebied. Paul waardeerde
met Agrico-zakken natuurlijk niet aan
de smaak van Rosagold als goed en vond
ontbreken...
vooral de structuur lekker romig. Het ras heeft een weinig zoete smaak wat Paul als positief
Heeft u ook een sprekende foto met iets
ervaart (maar dat is persoonlijk). Het ras is voor
van Agrico erop? Stuur hem dan in naar
diverse bereidingen (koken, stomen, roer-
[email protected] en wie weet wordt
bakken, verwerken in salades en gratineren)
uw foto in de volgende editie getoond.
geschikt, zo concludeerde hij. Het ras is minder geschikt om te frituren of om puree van te
Het ras Rosagold, hier nog onder nummer
maken. 13
g n i t s Bemane aardappelen, v e d n a v n e g l o v ge . g n i v e g t e w t s e m Om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen en te voorkomen dat u in overtreding bent, is het verstandig de adviezen van uw kunstmestleverancier nauwkeurig op te volgen. Ook de inzet van organische mest verdient een nauwe afstemming met de kunstmestleverancier.
Fosfaat gebruiksnormen landbouw voor 2011 – 2013 PW-waarde Categorie 2011 2012 2013 <36
Laag
85 kg/ha
85 kg/ha
85 kg/ha
36-55
Neutraal
75 kg/ha
70 kg/ha
65 kg/ha
>55
Hoog
70 kg/ha
65 kg/ha
55 kg/ha
De stikstofnormen voor de aardappelteelt zijn
loopt uiteen van 10% voor compost tot 80%
niet in een tabel overzichtelijk te maken.
voor de dunne fractie van dierlijke mest.
De gebruiksnormen hiervan zijn afhanke-
Hierbij twee adviezen: 1) Laat u niet ontmoedigen door de regelge-
lijk van de grondsoort, het teeltdoel en het
Mogelijke gevaren
ving en blijf (of ga) maximaal gebruikmaken
gebruikte ras. In het algemeen kan worden
Er schuilen voor de teler twee gevaren in de
van organische mest. Probeer daarbij de
gesteld dat de normen voor 2011 gelijk liggen
complexiteit van deze mestwetgeving.
organische mest zoveel mogelijk bovenin de
aan die van 2010. Voor de jaren 2012 en 2013
Allereerst is er het risico dat het gebruik van
bouwvoor te houden. Dit bevordert het bo-
is er nog een kleine aanscherping van de
organische mest geheel wordt ontweken,
demleven en verbetert het wateropnemend
normen, behalve voor de teelt op veengrond.
waardoor het organische stofgehalte van de
en waterleverend vermogen van de grond.
grond gaat teruglopen. Dit heeft op de lange
2) Zoals bij de aanvang van de nieuwe mestwet
Fosfaat gebruiksnormen
Organische mest
termijn grote gevolgen voor de productiviteit,
al geadviseerd is, blijf de maximaal toegesta-
In de tabel wordt kort weergegeven hoe de
Het wordt nog ingewikkelder bij het gebruik
draagkracht en het watersturend vermogen
ne hoeveelheid fosfaat toedienen en probeer
stand van zaken nu is en wat de gevolgen
van organische mest. Het gehalte aan stikstof
van de grond.
via de jaarlijkse bodemmonsters goed inzicht
kunnen zijn van de aangescherpte normen.
en fosfaat is tussen de verschillende vormen
te verkrijgen in de gevolgen voor uw akkers.
van mest sterk verschillend en ook binnen een
Daarnaast heeft, nog niet bevestigd, onder-
Voor fosfaatarme gronden en fosfaatfixerende
type mest kunnen nog grote verschillen optre-
zoek aangetoond dat lage fosfaatgiften een
Succes met het puzzelen voor de bemesting
gronden mag nog 120 kg/ha worden bemest.
den. Afhankelijk van de soort organische mest
negatieve invloed hebben op het organische
van uw gewassen voor 2011.
die wordt gebruikt, is de werkingscoëfficiënt
stofgehalte van de bodem.
sterk wisselend. Hierop is ook de grondsoort
Twee risico’s dus die elkaar versterken.
nog van invloed. Deze werkingscoëfficiënt
Jacques Vergroesen
[email protected]
Blijf uw aardappelen maximaal bemesten.
14
15
s u t Sta
. n e l l e Tafe aardapp
Op het moment van verschijnen van de vorige Potato was er nog weinig bekend over de werkelijke opbrengsten. Na de proefrooiing werd dit duidelijk en bleken de opbrengsten goed te zijn. De cijfers kloppen ook met de netto opbrengsten van de tot op heden afgeleverde partijen. De opbrengst is gemiddeld iets lager dan vorig jaar, maar nog steeds goed. Sommige rassen hebben zelfs een hogere opbrengst.
Meerdere partijen opwarmen De moeilijke rooiomstandigheden blijven ons
Baron is hierop een uitzondering. Diverse
wordt niet verwacht dat de markt erg ver zal
achtervolgen. Het drogen van partijen is en
partijen zijn blauwgevoelig, wat pas tot
terugzakken. Rusland zal de komende paar
blijft een probleem. Er is veel aandacht nodig
uiting komt na het sorteren en verpakken.
maanden aan de markt blijven en verschil-
om iedere week de juiste logistieke beslissingen
lende afnemers uit Oost-Europa zijn “uitge-
te nemen. Meerdere partijen worden opge-
Verkoopseizoen
winkeld” in Duitsland en zullen in Nederland
warmd. Dit is nodig om bij een teleurstelling
Het verkoopseizoen begon later dan andere
gaan kopen.
(niet droge partijen, of partijen met rot) te
jaren. Door het late rooien en het slecht
kunnen switchen naar een andere partij.
droog kunnen krijgen van partijen kon er in
De Nederlandse markt kon het exportgeweld
De verladingen naar onze afnemers moeten
het begin van het seizoen niet voldoende
de afgelopen weken maar moeizaam volgen.
gestroomlijnd verlopen. Er zijn nauwelijks
worden verkocht. Deze achterstand is pas
Meestal is het zo dat er in de Nederlandse
partijen waar geen afzet voor gevonden kan
de afgelopen weken ingelopen. Achteraf is
markt betere prijzen worden betaald en dat
worden omdat ze niet goed genoeg zijn!
dit, gezien de prijsontwikkeling, niet slecht
de export daar iets onder zit, maar nu is het
geweest voor de diverse pools.
andersom. De afzet naar de retail is, ondanks
De komende weken zullen wij alle partijen
16
de hogere prijzen, goed. Wel staat het
van de luchtkoeling gaan verladen. Dit is
De aardappelprijs liet de afgelopen maanden
volume iets onder druk omdat er minder
noodzakelijk omdat de kwaliteit terugloopt.
een constant stijgende lijn zien met een piek
acties zijn gevoerd.
De periode na de oogst is er gemiddeld veel
vanaf half december tot begin deze week
gedroogd en dit resulteert in de eerste druk-
(week 5). De export naar Rusland zorgde
Elk aardappeljaar is bijzonder. Oogst 2010
plekken en zilverschurft. Dankzij een warme
voor een positieve markt. Volumes en prijzen
zal de boeken ingaan als ‘het Ruslandjaar’.
periode tijdens het groeiseizoen lijken de
stegen iedere week, tot de afgelopen dagen.
We hopen dat deze afzetmarkt de komende
meeste partijen iets ouder dan vorig jaar en
Sint Petersburg ligt vol met aardappelen uit
maanden blijft vragen om aardappelen. Dat is
begint een enkele partij te kiemen. De
de verschillende Europese landen, terwijl er
goed voor de stemming en emotie. Twee fac-
uiterlijke kwaliteit laat hier en daar te wensen
nog boten onderweg zijn vanuit Canada en
toren die nodig zijn voor een goede prijs.
over. Doordat de meeste partijen lang in de
Pakistan. De verlading die voor de komende
grond hebben gezeten, is de meeste kleur
weken gepland stond, is hierdoor verlaat. Op
Peter Dijk
van de aardappelen verdwenen en komen er
de termijnmarkt is te zien dat de verkoop-
[email protected]
veel lenticellen voor. Wat betreft blauw en
prijs hierdoor zal gaan zakken. Ook effec-
rooibeschading zijn er weinig problemen. Red
tief wordt er weinig handel gedaan. Toch
2 februari 2011 17
10
n e g a r v De aan...
. a g n i r d n A n r Bjo Ook deze editie 10 vragen aan een afnemer van Agrico. Dit keer in de biologische hoek. Agrico reisde af naar Wolvega om daar te spreken met de commercieel directeur van FZ Organic Food B.V. Het bedrijf is vaste afnemer van biologische aardappelen om chips van te maken. Wie bent u en voor welk bedrijf werkt u?
Wat is uw visie op de toekomst van de sector?
“Mijn naam is Bjorn Andringa en ik ben com-
ik op de ijshockeybaan te vinden, waar ik mee-
de internationale vakbeurs voor de biologische
nog wel eens lastig. Het zou erg fijn zijn om
“Ik verwacht dat de biologische speciaalzaken
mercieel directeur van FZ Organic Food.”
speel bij Sidewheels Heerenveen. Daarnaast
sector. Bjorn: “Vorig jaar had Biofach haar
nog betere constante kwaliteit uitgeleverd te
verder gaan uitbreiden. De supermarkten
hou ik ervan om te sleutelen aan boten en
20-jarig jubileum en wij met hen. Samen met
krijgen, om zo een constante kwaliteit chips
zullen terug willen naar volume en dus basis-
houden wij van varen.”
nog maar een paar andere bedrijven hebben
te kunnen leveren. Dit biedt kansen”, aldus
producten. Wij hopen dat de speciaalzaken
wij er vanaf het begin ieder jaar een stand
Bjorn. Gekscherend zegt hij: “Misschien zou
grotere winkels worden, waardoor ze een
bemand en daar zijn wij trots op.”
je wel een hoek in Nederland moeten creëren
concurrerende prijs kunnen realiseren ten
waar geen buren met aardappelen zijn, om zo
opzicht van de supermarkten. Ik denk dat de
minder last te hebben van Phytophthora.”
markt doorgroeit, aangezien de biologische
Hoe bent u op deze plek terecht gekomen? “Nadat ik in 1991 de Highschool in Ohio (USA) had gedaan, ben ik na de HAVO in Nederland
Waarin onderscheidt zich uw bedrijf/instelling?
te hebben afgerond, naar de Hanzehogeschool
“Aangezien wij in de biologische branche
in Groningen gegaan. Daar heb ik Voeding en
actief zijn, die relatief kleinschalig opereert,
Waarom bent u partner van Agrico?
Marketing gestudeerd. Toen ik daar in 1998
zijn wij genoodzaakt om aan het buitenland
“Agrico was al partner van FZ Organic Food
klaar mee was, heb ik eerst driekwart jaar door
te verkopen. Ons voordeel zit in het feit dat
voordat wij in 2006 de chipsfabriek hebben
Australië gereisd, voordat ik als junior inkoper
wij onze eigen merken produceren. In totaal
gebouwd. Wij kochten toen de aardappelen bij
bij de Hema ben begonnen”, aldus Bjorn. Na
hebben wij vier handelsmerken: Yakso, Tra’fo,
Agrico in, om ze vervolgens te laten verwerken
anderhalf jaar heeft hij vervolgens bewust de
het na de 5 goede punten. Bjorn: ”Vervolgens
BioNova en Fryslaner. Daarnaast zijn wij
tot chipsproducten. Daarnaast waardeer ik de
stap gemaakt om aan de andere kant van de
belde Folmer om mij te vragen in het bedrijf te
extreem flexibel als bedrijf, iets dat erg
goede communicatie met Agrico en het mee-
tafel plaats te nemen. Met een mooi pak en
komen. De keuze was duidelijk: doorgaan!”
belangrijk is in deze branche.”
denken over de kwaliteit.”
een echte leasewagen, werd hij zonder klan-
sector nog steeds stijgt ondanks de econo-
“Ik verwacht dat de biologische speciaalzaken verder gaan uitbreiden”
mische crisis. Consumenten zijn steeds bewuster met eten bezig.” Hoe eet u uw aardappelen het liefst? “In ieder geval altijd biologisch. Ik hou van variëteit, dus van verschillende rassen. Het liefst eet ik glazig gekookte aardappelen. Een
tenbestand op pad gestuurd. Bjorn:
Wat is uw privé situatie en wat doet u in uw
Wat speelt er op dit moment in relatie tot uw
Hoe kan deze relatie zich nog verder
“Gedurende dat eerste jaar heb ik op nage-
vrije tijd?
bedrijf? Wat is actueel?
ontwikkelen?
noeg iedere beurs in Duitsland gestaan om
“Ik ben getrouwd en heb drie prachtige doch-
Bjorn vertelt vol trots: “Op dit moment is
“Binnen de productie van biologische chips
chocolade te verkopen.” In 2003 werd Bjorn
ters in de leeftijd variërend van 11 weken tot
er een container onderweg met light chips,
zijn het acrylamidegehalte en de onderwa-
Welke boodschap heeft u voor onze telers?
door zijn broer gebeld. FZ Organic Food had
4 jaar. In mijn vrije tijd besteed ik aandacht
gemaakt van rijst. Daar zijn we erg trots op en
tergewichten erg belangrijk. Doordat nog
“In de productie hebben wij nogal eens last
Mark Dieleman
een bieder, echter toen zijn broer Folmer
aan onze woning. Wij hebben namelijk een
het geeft aan dat wij constant bezig zijn met
veel biologische rassen erg gevoelig zijn voor
van rooischade en bruine plekken in de aard-
[email protected]
van de potentiële koper 5 goede en 5 slechte
oude stolpboerderij gekocht, die we komende
vernieuwing.” Daarnaast is het bedrijf druk
Phytophthora is een constante kwaliteit en
appelen. Het zou fijn zijn om een nog gaver
punten van het bedrijf moest noemen, stopte
zomer gaan opknappen. Op vrijdagavond ben
bezig met de voorbereidingen voor de Biofach,
goed onderwatergewicht door de jaren heen
product uitgeleverd te krijgen.”
18
aardappel die ik niet snel zal vergeten is de Lekkerlander, één van de eerste biologische aardappelen.”
19
t c e l e s Bio appelen. s u t a St
aard
2u6rgemeesters
b
. k a V o i B d n a t s p o
De BioVak 2011 is net achter de rug. Het was een inspirerende beurs voor de biologische wereld,
wij het areaal tafelaardappelen wederom iets
Met inmiddels 17.000 bezoekers, is de BioVak
maar zeker ook voor mensen die tot op heden weinig of niets met deze volwaardige markt had-
uitbreiden, vooral van het ras Ditta. Naast
uitgegroeid tot dé biologische vakbeurs voor
den. Ieder jaar is de beursvloer groter en zijn er meer standhouders. Agrico/Biolselect had ook
Agria, Ditta en Santé gaan we op kleine schaal
ondernemers uit de biologische land- en
dit jaar weer een stand. De aardappelwereld was sowieso uitstekend vertegenwoordigd, en de
ook wat meer exclusieve rassen telen. Het ras
tuinbouw. Ook op de vierde editie van de
meeste handelshuizen waren aanwezig. Het is een positieve ontwikkeling dat er zoveel aan-
Gourmandine is hier een voorbeeld van.
BioVak was Agrico vertegenwoordigd met
dacht is voor de biologische aardappel. Toch zou het de moeite lonen om na te denken over de
Binnen verschillende markten bestaat duidelijk
een stand. Agrico informeert op deze beurs
optie van een tweejaarlijkse cyclus voor het organiseren van de beurs. Voor standhouders is het
behoefte aan onderscheidende, specialiteiten-
telers, afnemers en andere geïnteresseerden
niet eenvoudig om ieder jaar noviteiten te brengen.
rassen. Deze rassen zullen slechts in bepaalde
over haar biologische aardappelen en wat
periodes in het schap te vinden zijn. Speciali-
Agrico op dit vlak voor hen kan betekenen.
teitenrassen maken het biologische aardappel-
Ondermeer 26 burgemeesters en de Ambas-
Consumptieaardappelen Sinds de telersvergadering van december zijn
Kwalitatief gaat het redelijk tot goed. De rotte
schap ‘frisser’ en geven ook meer uitstraling
sadeur van Algerije brachten een bezoek aan
er weinig veranderingen te melden. De afzet
knollen, die in de meeste partijen voorkomen
aan de bulk biorassen. Vernieuwing binnen
de stand van Agrico.
verloopt naar wens en de prijzen zijn goed.
(als gevolg van de slechte en late oogst-
het aardappelschap is nodig om de aandacht
Het volume binnenlandse afzet beweegt zich
omstandigheden), zijn goed onder controle te
van de consument te blijven trekken. En het is
rond hetzelfde niveau als het afgelopen jaar
houden. De uiterlijke kwaliteit baart wel enige
onze taak ook de consument te verrassen met
en gezien het hogere prijsniveau is dit bijzon-
zorg. Veel partijen beginnen last te krijgen van
een aantrekkelijke en smaakvolle biologische
der. Dit komt door de hoge prijzen van gang-
zilverschurft.
aardappel.
de supermarkt, tussen biologische- en gang-
Contracten oogst 2011
Peter Dijk
bare aardappelen, kleiner is dan vorig jaar.
Naast het verladen van oogst 2010 zijn wij
[email protected]
bare aardappelen waardoor het prijsverschil in
Biologisch ondernemen
bezig met de planning en het contracteren De export naar Duitsland verloopt goed.
voor oogst 2011. Het komende seizoen zullen
2 februari 2011
Ook in de stand van “Biologisch Ondernemen”
Duitsland wordt een steeds belangrijkere
waren medewerkers van Agrico betrokken.
afzetmarkt voor onze biologische aardappe-
In deze stand konden potentieel geïnteresseer-
len. Normaliter schakelt Duitsland eind maart
den zich laten informeren over omschakeling
over naar importaardappelen vanuit Egypte.
Grootste biologische stamppot
naar Biologisch ondernemen in ondermeer
Gezien de onlusten van de afgelopen week in
Agrico mag zich op de BioVak altijd op veel
Met het mandje in de hand werden de burge-
akkerbouw en vollegronds groenten. Naast
dit land is het afwachten of er over een paar
belangstelling verheugen. Na de ontvangst
meesters en de Ambassadeur uitgedaagd om
Agrico-medewerkers werden op de stand van
weken kan worden gerooid en of de havens
van prinses Margriet in 2008 en de minister
alvast een voorschot te nemen op de bereiding
“Biologisch Ondernemen” ook medewerkers
open zijn. Mocht de situatie niet veranderen
van landbouw in 2009, konden we dit jaar 26
van de grootste biologische stamppot van
van Ardo, Naturelle en Agrifirm ingezet.
dan kan dit van invloed zijn op het prijsniveau.
burgemeesters en de Ambassadeur van Algerije
Nederland op 26 januari op het Museumplein
Ook wij hebben onze programma’s vanuit
op de Agrico-stand begroeten. Ze werden geïn-
in Amsterdam. Dit evenement stond in het teken
Hoewel de beurs in zijn geheel goed werd
Egypte, maar deze zijn voor een latere periode
formeerd over de Coöperatie Agrico en over de
van de viering van het tweejarig bestaan van het
bezocht, mochten we dit jaar iets minder
gepland.
activiteiten onder de Bioselect-vlag in het bij-
Pieperpad; het enige echte aardappelfietspad,
Bioselect-telers begroeten in de stand.
zonder. Ook ontvingen ze een mandje met een
dat van het Friese Lauwersmeer tot het Zeeuwse
Versgebakken biologische chips van het ras Agria.
20
modern stamppotrecept, een pureestamper en
Heikant langs aardappeltelers, restaurants, mooie
Jacques Vergroesen
een zakje kruimige Bioselect-aardappelen.
natuurgebieden en gezellige Bed&Breakfasts leidt.
[email protected] 21
Vanuit
de kweek
vijver
t l e e t n e m m Sta
in and. l t o h Sc Schotland als pootgoedland Schotland is niet een exporterende pootgoednatie zoals Nederland. Er wordt wel veel geëxporteerd, maar vooral naar Engeland wat vanaf deze kant van het kanaal nog altijd een onderdeel is van het Verenigd Koninkrijk.
Het figuur laat zien dat de export naar landen buiten het VK zeer beperkt is in vergelijking met de export vanuit Nederland. De pootgoedteelt op de 11.000 ha in Schotland betreft dan ook voornamelijk rassen voor de Britse markt: Maris Piper (de Britse Bintje), Hermes (chips), Desirée (o.a. export), Maris Peer (vers) en Lady Rosetta (chips) als grootste monopolieras. Er zijn in totaal 288 Schotse pootgoedtelers waarvan 40 stammentelers. Het gemiddelde pootgoedareaal per bedrijf is 40 ha en de opbrengsten variëren van 25 tot 30 ton netto per ha. 22
In aansluiting op een wetenschappelijke bijeenkomst in september 2010 in de Schotse stad Dundee was ik in de gelegenheid om een dag op stap te gaan met Archie Gibson, de directeur van Agrico UK. We bezochten een aantal stammentelers in de omgeving van Inverness, in het noorden van Schotland, die onder andere voor Agrico telen. ’s Ochtends raakte ik door een artikel in de regionale krant al extra geprikkeld om vooral ook eens te vragen naar de wijze waarop Schotse telers het Erwiniaprobleem proberen te beheersen. Vaak heb ik horen beweren dat Schotland vroeger en gedurende een lange periode veel problemen had met het optreden van bacterieziekten in de pootgoedteelt en dat dit door kortere rotaties en massale inzet van miniknollen goeddeels voorbij zou zijn.
Teeltechnieken in relatie tot Erwinia Onder stammentelers is de problematiek van
Op de valbreker wordt Imazalil toegepast. De
bacterieziekten vrijwel afwezig. Van oudsher
poters worden in kisten gerooid, die snel en
traden problemen op door Erwinia atroseptica
stevig worden droog geblazen en vervolgens in
(thans Pectobacterium atroseptica). De in
de mechanische koeling bewaard worden.
Nederland als Erwinia chrysanthemi (thans
Dickeya) bekend staande tweede belangrijke
Mijn analyse is dat de bacterieproblemen
veroorzaker van bacterieziek heeft Schotland
in Schotland beheersbaar blijven, omdat de
altijd buiten de deur weten te houden door
bedrijven kennelijk vrij zijn van besmetting en
strikt fytosanitair beleid. Dat wil zeggen geen
gevrijwaard blijven van binnenkomst van het
import van pootgoed in Schotland. Er is veel
pathogeen door de systematische aankoop
vrees voor de nieuwe Dickeya “solani” die in
van uitsluitend miniknollen en er nauwelijks
Nederland de oudere Erwinia-soorten vrijwel
tot geen overdracht van partijen plaatsvindt
heeft verdrongen. Bij voortzetting van het
tussen bedrijven. Verder: strikte beperking van
effectieve Schotse beleid is er in mijn ogen
het aantal veldgeneraties tot drie, hooguit
eigenlijk weinig reden voor die vrees.
vier en weinig loonwerk en daardoor weinig besmettingsgevaar via “vreemde” machines.
Stammenteelt De klassen stammen die worden geteeld,
Laat we eens op een rijtje zetten wat de Schotse
Daarnaast is het aantal gewashandelingen ook
worden aangetuid met de codes PB1, PB2, PB3
stammentelers zoal doen en laten tijdens de
beperkter: niet omstorten of afkiemen maar
en eventueel PB4 wat staat voor Pre Basic 1e
teelt. Pootgoed wordt niet voorgekiemd maar
koud poten, weinig intensieve selectie in het
veldgeneratie tot en met Pre Basic 4e veld-
rechtstreeks uit de mechanische koeling en
veld, niet loofklappen, rechtstreeks in kisten
generatie. Er is geen traditionele stamselectie.
zonder kiem gepoot. Het is verplicht om tussen
rooien en dus geen inschuurlijn en hooguit
Alle stammenteelt vindt plaats op basis van
twee rassen twee rijen open te houden. Selectie
kleinschalig sorteren. Rottende moederknol-
miniknollen en de oogst hieruit heet PB1.
is weinig intensief door heel lage virusdruk en
len werden gemeden door lange perioden
Stammentelers zijn vrijwel allemaal gelokali-
nauwelijks bacterieziek. Selectiekarren worden
tussen loof-doding en oogst aan te houden.
seerd in het gebied bij Inverness. Latere
dan ook niet ingezet. Het loof wordt volvelds
Ook vonden de telers waarmee ik sprak het
generaties (S en SE) worden in een meer
doodgespoten. Voorheen met zwavelzuur maar
snelle drogen na de oogst belangrijk. Wat ook
zuidelijk gebied geproduceerd, ruwweg tussen Perth en St. Andrews. Aldaar vermengt zich pas
Heuvelachtige percelen met bergen stenen
de teelt van pootgoed met die van consumptieaardappelen, vooral voor de tafelmarkt. Deze geografische scheiding van de hoogste en lagere klassen pootgoed is natuurlijk vanuit hygiënisch perspectief een flink pluspunt voor de Schotse telers. Een andere plus is de ruime rotatie van 1 op 7, die kan worden aangehouden met enkel tarwe of gerst als tussengewassen. Wat veel andere aspecten betreft, zijn de collega’s aldaar niet te benijden. Zo ligt er nergens een perceel vlak. De grond is zanderig of hoogstens licht kleiig en barst van de stenen. De foto rechts geeft een duidelijk beeld. Voor het poten worden de stenen eerst in banen gelegd, die later in het seizoen als rijpaden fungeren. De percelen zijn slecht bereikbaar door afstanden, tot 50 km van de
sinds oogst 2010, door regelgeving gedwongen,
bleef hangen, was het gevoel dat de Schotse
boerderij, en slechte infrastructuur. Mechanisa-
voor het eerst met geregistreerde middelen.
stammentelers weliswaar ook een goed rende-
tie en brandstof is kostbaar, maar arbeid goed-
Loofklappers worden niet ingezet omdat die
ment van de teelt nastreven maar niet voor de
koper en voor de huur van land betaalt men
eenvoudig te kostbaar zijn. Er wordt een flinke
laatste kilo’s met behulp van zware bemesting
tussen de 500 en 1.200 euro/ha/jaar. Overigens
periode tussen loofdoding en rooi aangehou-
en een zeer late loofdoding. Collectief wordt
doen ook in Schotland de mede-Europeanen uit
den om te voorkomen dat oude moederknollen
kennelijk aangevoeld dat er een goede naam
Polen het productiewerk. De grootste ziekte-
worden meegerooid. De rooi, inclusief die van
valt hoog te houden en dat continuïteit van
problemen waarmee de stammentelers kampen
de PB1-generatie uit miniknollen vindt geheel
de teelt net zo belangrijk is als het geldelijke
zijn Phytophthora, gewone schurft en poeder-
machinaal plaats. Machines hebben uiteraard
gewin binnen één seizoen.
schurft. Tegen poederschurft is er in Schotland
geen axiaalsets (stenen) en de laatste stengel-
een toelating van het middel Shirlan dat als
resten, moederknollen en keien worden hand-
Sjefke Allefs
rijenbehandeling wordt toegepast.
matig uitgelezen.
[email protected] 23
e d n n e e l e k p r p e a w r Aard e v e d r o vo . e i r t s indu Status
De oogstperiode van de industrieaardappelen duurde ongeveer even lang als het groeiseizoen zelf. Oorzaak: een herfst die gepaard ging met langdurige natte periodes en weinig rooibare dagen. Zowel in Nederland als in het buitenland konden niet alle aardappelen worden gerooid. Door het slechte weer kwam er in een aantal percelen Phytophthora voor. Dit gaf extra zorg bij de eerste weken van het drogen en is nog steeds een probleem. Doordat er veel grond meegerooid is, zijn de meeste partijen moeilijk droog te krijgen. Als er dan ook nog rot in de bewaring voorkomt, is het behoorlijk lastig om een verwerkbaar product te verladen. Door het vele drogen, zijn er partijen die slijtage beginnen te tonen. Slappe knollen en drukplekken komen al enkele weken voor. Door glaspunten gaan de bakcijfers van partijen achteruit.
24
De kilogramopbrengsten oogst 2010 zijn
verwerkt door de industrie. Export kan deze
De verwachting is niet dat de markt de
door Egypte. Door de onlusten in dit land is
duidelijk lager dan het voorgaande seizoen,
markt wel ondersteunen, maar het volume is
komende twee maanden in een vrije val
die situatie erg onzeker. Wat ook speelt,
maar volgens de CBS-cijfers van 1 februari
veel kleiner dan het volume van de industrie-
terecht zal komen. De rendementen in de
is de plantdatum van de eerste vroege
niet zoveel minder als verwacht. Ook het
aardappelen. Op het moment dat de export
fabrieken zijn duidelijk lager, dus er zal meer
industrieaardappelen in Duitsland. Dit wordt
groftepercentage is lager. Natuurlijk zijn er
even rustiger wordt, heeft dat dit seizoen een
vraag naar grondstof zijn. De opbrengsten
het richtpunt van de markt. De industrie kan
verschillen per ras. Vooral het ras Bintje scoort
direct effect op de prijs van industrieaardap-
zijn lager. De export naar Rusland zal de
dan berekenen hoeveel ze nog werkelijk
erg negatief op grofte.
pelen. Tegelijkertijd worden de CBS-cijfers
komende tijd doorgaan, maar mogelijk op
nodig heeft en dat zal de prijs bepalen voor
bekend, en wordt de Duitse oogstraming naar
een iets lager prijsniveau en er zal een grotere
de laatste periode van het seizoen.
De marktprijzen zijn de afgelopen maan-
boven bijgesteld.
vraag ontstaan uit Oost-Europa.
den gestegen. De eerdergenoemde lagere
Er komt meer aanbod van kwalitatief min-
opbrengsten zijn hier de reden van, onder-
dere partijen. Wanneer het aanbod groter
Agrico zet de industrieaardappelen in de
steund door de export naar Rusland. De
wordt dan de vraag zakken de prijzen. Ook
volle breedte af, doorgaans naar de frites-
stemming die hierdoor in de markt ontstond,
telers met vrije partijen spelen een rol in deze
industrieën in Nederland, Duitsland, België,
ondersteunde het oplopende prijsniveau van
dalende markt. De ervaring leert dat zolang
Engeland en Zwitserland. Maar dit jaar ook
de industrieaardappelen. De termijnmarkt
marktprijzen stijgen er niet veel wordt aan-
direct of indirect naar Rusland, Polen en
raakte zelfs in januari even de € 34,00 maar
geboden, maar zodra de markt zakt, komt er
andere Oost-Europese landen. De langere
sloot vandaag (4 februari) op € 25,60. Een
extra aanbod op de markt. Deze factoren ver-
termijn is moeilijker in te schatten. Van
terugloop die niet helemaal onverwacht is.
sterken de prijsschommelingen en zorgen in
invloed is ondermeer of de export naar
Het grootste volume aardappelen wordt
de markt van vandaag voor een prijsterugval.
Rusland al dan niet wordt overgenomen
Peter Dijk
[email protected] 2 februari 2011
25
Op 9 en 10 november werd Agrico Research
Arsenal is een nieuw veelbelovend chipsras en
Zelfgemaakte frites, ovenschotels, puree of
aangekleed in Franse sferen.
is gekweekt door Agrico Research. Door de
gewoon gekookt; deze aardappel maakt het
combinatie van zijn uitstekende verwerkings-
allemaal mogelijk dankzij een excellente kwa-
kwaliteit en betrouwbare productiviteit, heeft
liteit. Het laatste ras, Saviola, is gekweekt door
dit ras de belangstelling gewekt van ‘s werelds
Agrico’s van oorspong Zweedse kweekpartner
grootste chipsfabrikant. Voor de teler herbergt
SW Seed. Dit betreft een ras met langge-
het ras een aantal resistenties, waaronder die
vormde grove knollen en is zeer geschikt voor
tegen Globodera pallida.
de Noord-Afrikaanse markt. Dit ras met hoge
De Rosagold komt eveneens uit de koker van
opbrengsten, moet daar gaan concurreren met
het eigen kweekbedrijf. Elders in dit blad leest
rassen als Spunta en Mondial.
u meer over dit moderne roodschillige ras. Na de officiële opening werden de kwekers
n e g Zaailin
en
. w o h s n e rass
Kweker Mansholt is verantwoordelijk voor
van de zeven nieuwe Agrico-rassen in het
het ras Mariska. Deze aardappel wordt in
zonnetje gezet. Vervolgens maakte Jan van
Duitsland als een Riessen Salat geïntroduceerd.
Hoogen met de genodigde journalisten een
Ook het door Agrico Research gekweekte ras
rondgang over de rassen- en zaailingenpresen-
Arizona is opgenomen op de rassenlijst.
tatie. Na afloop werd de aanwezige pers
Het ras is ontwikkeld voor de Zuid- en Oost-
geprikkeld om thuis culinair aan de slag
Europese markt. Telers in deze markt kunnen
te gaan met het monster Cerise, dat deel
met dit ras zonder veel technische achter-
uitmaakte van de persmap. In de loop van
grond en begeleiding een betrouwbare hoge
donderdag, maar ook op vrijdag volgden nog
opbrengst genereren.
een paar honderd geïnteresseerde bezoekers. Zowel commercie als Agrico Research kijken
De Excellent komt ook van het eigen kweek-
terug op een geslaagd evenement.
bedrijf en moet worden aangemerkt als ‘multipurpose-ras’. Dit betekent dat het ras
Rink Landman
zich leent voor diverse bereidingen.
[email protected]
Franse aardappelmarkt toonaangevend
Hoewel de Fransen in vergelijking met andere Europese landen pas laat de aardappel omarmden, is de Franse aardappelmarkt momenteel toonaangevend. Niet alleen hebben aardappelen een aanzienlijk ‘maagaandeel’ verworven, ook zijn de Fransen een belangrijke producent van pootgoed en de grootste exporteur van consumptieaardappelen. Tezamen met dochterbedrijf S.A. Desmazières heeft Agrico een stevige positie in Frankrijk weten op te bouwen. Tel daarbij op het gegeven dat het kweekprogramma in Frankrijk vruchten begint af te werpen en het thema van deze editie van de Agrico
Stelt u zich eens voor, zittend op een terras onder het genot van een mooie rode Vin du Mont Baudille wijn… een heerlijk stukje Camembert, kijkend naar een stel fanatieke jeu de boules spelers. Op de achtergrond klettert een fonteintje en enkele platanen
rassen- en zaailingenpresentatie is verklaard.
bieden op het dorpsplein bescherming tegen
Belangstellenden uit meer dan 50 landen
de felle Franse zon… Het betreft geen
Kwekers, telers, wederverkopers, verwerkers en belangstellenden uit meer dan vijftig landen kwamen in november naar Bant om de meest recente kweekresultaten te beoordelen van Agrico Research en haar aangesloten kwekers. Centraal stonden maar liefst zeven nieuwe Agrico-rassen, welke zijn opgenomen op de rassenlijst, inclusief de culinaire, roodschillige Cerisa uit Frankrijk. Met de opname van dit roodschillige specialiteitenras in de rassenlijst beginnen we
Jan van Hoogen leidt de pers rond langs de rassen, onderverdeeld in segmenten.
passage uit een gelikte vakantiebrochure, maar het was in november de Franse entourage waarin Agrico een internationaal pluimage aan bezoekers begroette op de rassen- en zaailingenpresentatie te Bant.
nu daadwerkelijk de vruchten te plukken van de investering in ons Franse kweekprogramma. 26
27
n e t s m o k n e e yonbij
Ra
. 1 1 0 2
De studieclub luistert aandachtig naar de reisleidster die de groep door de stad Sevilla rondleidt.
Van 10 t/m 21 januari hield Agrico de rayonbijeenkomsten 2011 voor pootgoedtelers. In 16 bijeenkomsten van Roodeschool (Groningen) tot aan Axel (Zeeland) ging Agrico in gesprek met haar telers. Een nuttige reis door Nederland, met goede input.
We begonnen de rayonbijeenkomsten dit jaar
ties van de nieuwe aanwinsten. Schurft- en
betaalt. Een aanvulling die in diverse vergade-
op maandag 10 januari in Tollebeek. Het was
Erwinia-gevoeligheid blijken in veel gebieden
ringen naar voren kwam, is om bij aanschaf van
een plezierige inhoudelijke vergadering, net
belangrijk.
het pootgoed telers al te laten kiezen of ze
als de andere 15. We merken dat de eerste
Een vast item binnen de rayonbijeenkomsten
meedoen aan de regeling of niet. Zo voorkom
vragen vaak bepalend zijn voor de middag of
is de status van de markt, waarbij de vraag
je de invloed van de consumptieprijs op de
avond. Er zijn telers die een specifieke vraag
wat de pootgoedprijs wordt uiteraard niet kon
keuze om wel of niet gebruik te maken van de
hebben, maar ook telers die het verhaal van
ontbreken bij de meeste bijeenkomsten.
regeling. Agrico neemt dit in overweging.
Agrico aan komen horen. Bewaarvergoeding
ICT van Agrico
Na 16 bijeenkomsten kunnen we stellen dat er
Over de bewaarvergoeding lijken de meeste
De website en het nieuwe informatiesysteem
goed vergaderd is. Af en toe was het kritisch,
telers tevreden. Telers zien het als een vergoe-
van Agrico vormden een gewild onderwerp op
maar nooit vervelend. Tijdens de bijeenkom-
ding, die in hun ogen kostendekkend moet
de diverse bijeenkomsten. Telers kijken uit naar
sten is veel gesproken over bedrijfshygiëne. Het
zijn. In diverse bijeenkomsten is er wel gespro-
een koppeling tussen de website en het infor-
valt op dat telers dit erg belangrijk vinden, met
ken over de vroege en late leveringen. Agrico
matiesysteem. Daarnaast hebben ze behoefte
name als het gaat om uitgangsmateriaal. Ook
heeft aangegeven hier nog een keer kritisch
aan meer informatie op het besloten portaal
blijkt uit diverse bijeenkomsten dat vrachtwa-
naar te kijken.
van Agrico. Telers zijn geïnteresseerd in Agrico
gens die losgestort pootgoed komen halen,
en lezen graag over de activiteiten van Agrico.
niet altijd zo schoon zijn als de teler hoopt.
Erwinia-regeling Agrico
Agrico is hierover in gesprek met de afnemers.
Ook is er in veel vergaderingen uitvoerig ge-
Al met al nuttige input. Telers maken een
sproken over de nieuwe Erwinia-regeling van
tevreden indruk. Voor Agrico zit het er weer
Nieuwe rassen en de markt
Agrico. Op een enkele bijeenkomst na, lijken
op. Wij ervaren de bijeenkomsten als zeer
De toekomst van nieuwe rassen was dit jaar
telers tevreden over het bestaan van een rege-
zinvol. Het zorgt voor een goed contact en
één van de onderwerpen. Telers vonden dit
ling. Wel hebben veel telers de behoefte de
communicatie tussen de leden en de organi-
een interessant onderwerp, al werd er in veel
proef nog een jaar voort te zetten, aangezien
satie Agrico. Met binnenkort een rapportage
bijeenkomsten wel gevraagd naar de resisten-
dit jaar de consumptiemarkt goede prijzen
naar de raad van beheer, sluit Agrico de rayonbijeenkomsten 2011 af. We hebben huiswerk meegekregen om mee aan de slag te gaan. Volgend jaar zullen de bijeenkomsten waarschijnlijk in week 4 en 5 zijn. We hebben
28
gemerkt dat begin januari wellicht te druk
21 juni
Biologische telers
Warmonderhof
1 juli
Tafeltelers
Bant
4 juli
Industrie- en pootgoedtelers
Swifterbant
van de juli-vergaderingen. Voor het gemak
5 juli
Pootgoed- en industrietelers
Espel
staan ze hiernaast nogmaals afgebeeld.
6 juli
Pootgoed- en industrietelers
Kollumerwaard
Noteert u de datum alvast in uw agenda?
7 juli
Pootgoed- en industrietelers
Wieringerwerf
11 juli
Pootgoed- en industrietelers
Kruisland
is voor sommige telers en Agrico. De laatste sheet van de bijeenkomsten bevatte de data
Mark Dieleman
[email protected] 29
Agrico Postbus 70, 8300 AB Emmeloord Duit 15, 8305 BB Emmeloord T +31 (0)527 639911 / E
[email protected] I www.agrico.nl
Say potato, say
