Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014
Kaag en Braassem, Leiden, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Oegstgeest en Teylingen
Definitieve versie 22-04-2015
Inhoudsopgave 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Inleiding ................................................................................................................. 1 Over het meten van vliegtuiggeluid ...................................................................... 2 Rapportage alle meetposten ................................................................................. 5 Conclusies regio Holland Rijnland........................................................................ 11 In detail: Kaag en Braassem ................................................................................. 12 In detail: Leiden ................................................................................................... 15 In detail: Lisse ...................................................................................................... 18 In detail: Nieuwkoop............................................................................................ 22 In detail: Noordwijk ........................................................................................... 257 In detail: Oegstgeest ............................................................................................ 30 In detail: Teylingen............................................................................................... 33
Bijlage 1 – Overzichtstabellen 1a en 1b ............................................................................ Bijlage 2 - Banenstelsel en vliegpaden Schiphol ............................................................... Bijlage 3 - Verklarende woordenlijst .................................................................................
1
Inleiding
De gemeenten Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest hebben het initiatief genomen om vanaf 2007 vliegtuiggeluid te laten meten. Het doel van de metingen is inzicht te krijgen in de ontwikkeling van het vliegtuiggeluid in onze regio op verschillende locaties en die kennis te gebruiken voor de stellingname van de gemeente in de diverse overleggen. Ook kunnen bewoners, politici en andere stakeholders de gegevens bekijken en inzicht krijgen in de ontwikkeling van de geluidhinder rond Schiphol. In 2008 zijn ook in Lisse, Hillegom en Noordwijk meetposten geplaatst, in 2009 in Teylingen en in 2011 in Kaag en Braassem en in Nieuwkoop. De meetposten in Hillegom zijn eind 2013 opgeheven vanwege bezuinigingen, die in Leiderdorp al enkele jaren eerder. In Kaag en Braassem is medio 2013 een van de drie meetposten weggehaald. De metingen worden uitgevoerd door een netwerk van meetposten van de firma Sensornet B.V., zij leveren een grote hoeveelheid gegevens. De Omgevingsdienst West-Holland maakt op basis van deze gegevens een rapportage ten behoeve van de gemeenteraden en bewoners van de betreffende gemeenten. Daarnaast kan men via de website van Sensornet de meetresultaten inzien, zowel live als over een bepaalde periode (www.Sensornet.nl). De algemene informatie over Schiphol in deze rapportage is afkomstig van openbare bronnen zoals: de jaarrapportages van BAS, de Handhavingsrapportage van de Inspectie, persberichten van de Schipholgroup, Naleving milieuregels (LVNL). Leeswijzer In hoofdstuk 2 staat uitleg over waarom, hoe en wat er gemeten wordt en de relatie met klachten. In hoofdstuk 3 wordt op basis van de resultaten van alle meetposten een regiobreed beeld geschetst met in hoofdstuk 4 de conclusies. Vervolgens gaan hoofdstukken 5 tot 11 in op de resultaten per gemeente. In de bijlagen staan uitgebreide cijfers per meetpost, kaarten die het banenstelsel en vliegpaden laten zien, geluidcontouren en een verklarende woordenlijst.
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
2
Over het meten van vliegtuiggeluid
2.1 Waarom laten de gemeenten vliegtuiggeluid meten? Tot begin jaren 2000 ging de aandacht van het Rijk vooral uit naar het gebied dichter bij Schiphol, waar de geluidbelasting het hoogste is. Verder weg gelegen gebieden, zoals Holland Rijnland, hebben echter ook te maken met hinder door vliegtuiggeluid. De gemeenteraden in onze regio wilden ook inzicht in het vliegtuiggeluid in hun gemeenten. Het meetsysteem van Schiphol, NOMOS, had slechts één meetpost in Leiden. Daarom besloot een aantal gemeenten vanaf 2007 en later om zelf het vliegtuiggeluid te laten meten. De gestelde doelen hiervan zijn: Inzicht bieden in de ontwikkeling van de geluidbelasting in de gemeente. Aantonen dat geluidbelasting wel degelijk door meting vastgesteld kan worden; een vergelijking mogelijk maken met de berekende waarden. Aan bewoners het signaal afgeven dat de gemeente ongerustheid en klachten over vliegtuiggeluid serieus neemt. De metingen kunnen niet gebruikt worden om Schiphol ‘af te rekenen’ op het vliegtuiggeluid. De Wet Luchtvaart kent alleen normen voor vliegtuiggeluid in 35 zogenaamde ‘handhavingspunten’ rondom Schiphol. Deze worden overigens sinds 2010 niet meer gebruikt voor handhaving, vanwege de experimenten met het Nieuwe Normen en Handhavingsstelsel (NNHS). Op alle andere plaatsen geldt geen norm voor vliegtuiggeluid. Meten en rekenen Er zijn twee manieren om er achter te komen hoeveel vliegtuiggeluid er op een plaats is: meten en rekenen. Metingen en berekeningen van dezelfde vliegtuigpassages leveren een ander resultaat op; dat is het gevolg van de verschillende manieren om het geluidsniveau vast te stellen. Dit betekent dat een berekende decibel niet zomaar vergeleken kan worden met een gemeten decibel. Iedere manier heeft voor- en nadelen, zodat geen manier ‘beter’ is dan de andere. Het hangt van het doel af welke methode het meest geschikt is. Meten + microfoon hoort wat u zelf hoort - niet altijd mogelijk (vanwege wind en ander stoorgeluid) - herkennen vliegtuiggeluid is lastig, fouten zijn onvermijdelijk
Rekenen + kan altijd + zekerheid + toekomstvoorspelling mogelijk - theoretische geluidproductie
Meten is geschikt om trends in de hoeveelheid vliegtuiggeluid op een plaats te bepalen. Schiphol heeft zelf al jaren een netwerk van meetposten, NOMOS genoemd. Die meetposten staan in een groot gebied rond Schiphol, zie http://nomos.schiphol.nl/ 2.2 Wat meet Sensornet? De meetposten van Sensornet meten en registreren elke seconde het geluid in de omgeving. Door middel van filters in de meetpost zelf en in de centrale computer worden de vliegtuigpassages onderscheiden van het achtergrondgeluid. Het systeem registreert en berekent een heleboel gegevens, zowel per vliegtuigpassage als gemiddelden. De belangrijkste parameters zijn: Geluidsniveau - Van iedere vliegtuigpassage wordt het “geluidsniveau” bepaald. Dit is een maat voor de hoeveelheid geluid veroorzaakt door één vliegtuig dat voorbij vliegt. Het geluidsniveau kan op meerdere manieren worden uitgedrukt:
Piekwaarde (LAmax) – het hoogst gemeten geluidsniveau tijdens een vliegtuigpassage; 2
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
SEL-waarde – Sound Exposure Level, een maat voor de totale geluidsenergie van een vliegtuigpassage. Deze maat is een combinatie van hoe hard het geluid was en hoe lang het duurde.
Geluidbelasting - Een maat voor het geluid dat door alle vliegtuigen gezamenlijk gedurende een periode wordt veroorzaakt op een bepaalde plaats. Daarbij worden de geluidniveaus van alle vliegtuigen die van het vliegveld vertrekken en daarop aankomen op een voorgeschreven manier bij elkaar opgeteld. De maat voor geluidbelasting door vliegtuigen wordt uitgedrukt in dB Lden (day-evening-night). Hierbij telt geluid in de avond en nacht extra zwaar mee. Voor de handhavingspunten rond Schiphol -een aantal punten op een kaart- gelden normen voor de geluidbelasting gedurende een jaar. De Wet Luchtvaart schrijft voor dat de geluidbelasting op die punten berekend wordt (niet gemeten). Aantallen vliegtuigpassages – Het aantal succesvol gemeten vliegtuigpassages per uur van de dag, per dagdeel, maand of jaar. 2.3 Hoe meet Sensornet? De meetposten van Sensornet bestaan uit een microfoon en een computer die op het dak van een gebouw van maximaal twee verdiepingen geplaatst zijn. De computer bekijkt of het gemeten geluid overeenkomt met dat van een vliegtuig. Zo ja, dan wordt deze gebeurtenis geregistreerd en doorgegeven aan de server van Sensornet. Vliegtuigherkenning Sensornet gebruikt meerdere manieren tegelijk om vliegtuiggeluid te herkennen: Transpondergegevens – De meeste vliegtuigen (> 90%) hebben een ADS-B transponder aan boord die gegevens uitzendt over de positie van dat vliegtuig. Als Sensornet met haar ontvanger de transponder van een vliegtuig in de buurt van een meetpost registreert, is de kans zeer groot dat een gemeten geluidpiek van dat vliegtuig afkomstig is. Patroonherkenning – Het systeem kijkt ook naar de kans dat het geluid van een vliegtuig afkomstig kan zijn, gebaseerd op de karakteristieken van het geluid. Wanneer die kans meer dan 50% is, wordt de gebeurtenis meegeteld als vliegtuigpassage. Driehoeksbepaling – De meetposten van Sensornet staan niet op zich, maar zijn opgesteld in ‘meetdriehoeken’. Daardoor kan de computer vliegtuigen herkennen: een specifiek geluidpatroon dat binnen zeer korte tijd op meerdere meetposten wordt gemeten kan alleen maar van een vliegtuig afkomstig zijn. Iets anders kan zich immers niet zo snel verplaatsen. Indien er maar 2 meetposten staan in een gemeente is de betrouwbaarheid minder groot. 2.4 Betrouwbaarheid meetsysteem Sensornet De grootste uitdaging bij het meten van vliegtuiggeluid is om het te onderscheiden van het achtergrondgeluid, zoals voorbijrijdende auto’s, brommers of motoren, of harde wind. Vooral bij zachte vliegtuigpassages, die verder van Schiphol veel voorkomen, is dit moeilijk. Hierbij zijn hoofdzakelijk 3 soorten fouten mogelijk: 1. Een geluid dat niet van een vliegtuig komt, wordt ten onrechte wel als vliegtuig aangemerkt. 2. Een geluid dat wel van een vliegtuig komt, wordt ten onrechte niet herkend. 3. De vliegtuigpassage wordt te hard aangegeven door cumulatie met achtergrondgeluiden. Omdat de eerste 2 soorten fouten tegengesteld zijn, is het niet mogelijk beide fouten uit te sluiten: een meetsysteem dat is ingesteld om vooral de eerste fout te vermijden, maakt vaker de tweede fout, en omgekeerd. NOMOS – het meetsysteem van Schiphol – is ingesteld om vooral de eerste fout te vermijden. Het doet dit o.a. door alle zachte vliegtuigpassages (met een piek lager dan 65 decibel) niet mee te tellen; hiermee voorkomt NOMOS dat omgevingsgeluid ten onrechte wordt aangemerkt als vliegtuiggeluid. Sensornet zoekt een evenwicht tussen de eerste en tweede soort fout. Dat bete-
3
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
kent dat NOMOS en Sensornet per geregistreerde vliegtuigpassage ongeveer dezelfde hoeveelheid geluid meten, maar dat NOMOS minder vliegtuigpassages registreert. De 3e fout is duidelijk zichtbaar op bijvoorbeeld oudejaarsdag: er worden dan extreem hoge piekgeluiden gemeten als er tegelijk met een vliegtuigpassage vuurwerk wordt afgestoken. Om die reden zijn alle metingen op oudejaarsdag en op andere tijden met een zeer hoog achtergrondniveau (bijv. bouwwerkzaamheden) niet meegenomen. Onderzoek naar meetsystemen Het onderzoeksbureau Ardea bracht in april 2012 een rapportage uit over vergelijkend onderzoek naar een aantal meetsystemen rond Schiphol, waaronder Sensornet. De bevindingen zijn: Alle meetsystemen hebben een nauwkeurigheid (foutmarge) van 1-2 dB De totale eindnauwkeurigheid wordt vooral bepaald door de meetomstandigheden, zoals meteo, afstand tot het vliegpad en reflecties in de omgeving. Dit kan een grotere spreiding in resultaten (3-5 dB) opleveren. De andere systemen zoals NOMOS gebruiken geen driehoeksmetingen, maar zeer gevoelige microfoons en geavanceerde software om het vliegtuiggeluid te onderscheiden.
2.5 Locaties meetposten Er stonden in de regio Holland Rijnland 22 meetposten in 2014. Deze zijn hoofdzakelijk geplaatst op gemeentelijke gebouwen zoals gemeentehuizen en scholen. Een aantal meetposten staat op woningen. Het functioneren van een meetpost is afhankelijk van de medewerking van de gebouwbeheerder. Bij scholen bijvoorbeeld gebeurt het wel eens dat een storing niet direct verholpen kan worden, omdat de school dicht is. De interne gegevensopslag van de meetposten is echter groot, waardoor ook bij een langdurige onderbreking van de verbinding meestal geen gegevens verloren gaan. Sensornet heeft een storingscoördinator, die bij storingen meteen actie onderneemt. In bijlage 1 staat een overzicht van de meetresultaten van alle meetposten. De locaties zijn weergegeven in figuur 3.4 en in de hoofdstukken per gemeente. 2.6 Rapportage van de meetgegevens De gemeten geluidsniveaus van al het geluid (dus niet alleen vliegtuigen) zijn live te volgen op internet via www.Sensornet.nl/project . Daarnaast rapporteert Sensornet de resultaten aan de deelnemende gemeenten. De Omgevingsdienst West-Holland maakt op basis van de meetgegevens jaarrapportages voor de deelnemende gemeenten. 2.7 Relatie met klachten Metingen geven een objectief beeld van de hoeveelheid vliegtuiggeluid in een gebied. Klachten over vliegtuiggeluid zijn ingegeven door de subjectieve beleving van vliegtuiggeluid. Daarom hoeft er geen directe relatie te zijn tussen de aantallen geregistreerde klachten en de geluidbelasting of geluidsniveaus. Ook zijn er andere redenen voor pieken in de klachten: op warme zomerdagen en in weekenden zitten mensen vaker in de tuin en hebben dan meer overlast dan binnen in een goed geïsoleerde woning. In Holland Rijnland is het aantal geregistreerde klachten over vliegtuiggeluid vanouds relatief laag: in het gebied in Noord-Holland dat sinds 2003 last heeft van de Polderbaan is het aantal klachten vele malen hoger, terwijl de (berekende) geluidbelasting vergelijkbaar is. De oorzaak van dit verschil is vermoedelijk dat de bewoners rond de Polderbaan na de opening van die baan plotseling aan het geluid werden blootgesteld, terwijl het geluid rond de Kaagbaan in de loop van decennia is gegroeid. Verder speelt mee dat bewoners het klagen moe worden.
4
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
3
Rapportage alle meetposten
3.1 Bijzonderheden gebruiksjaar 2014 (1 nov 2013 – 1 nov 2014) Luchthaven Veel informatie over Schiphol, vliegbewegingen en baangebruik is te vinden op de website van het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS); www.bezoekbas.nl en in de jaarrapportage van BAS, die mede input heeft gegeven voor deze rapportage. In het gebruiksjaar 2014 is er een flinke groei geweest: er zijn 3% meer vliegtuigbewegingen geweest dan in 2013, in totaal 438.300. De groei van Schiphol is gelimiteerd tot maximaal 500.000 vluchten in 2020. Met het huidige groeipercentage van 3% wordt deze limiet al bereikt in 2019. Dit is een van de redenen dat er afspraken zijn gemaakt om een deel van de vluchten (vooral charters) te verplaatsen naar vliegveld Lelystad, dat binnenkort uitgebreid zal worden. Het passagiersvolume is in 2014 gestegen met 4,6% naar 55 miljoen passagiers; dit is meer dan de groei in het aantal vliegtuigbewegingen, doordat de bezettingsgraad per vliegtuig hoger was en/of doordat er met grotere toestellen is gevlogen dan in 2013. Weer en baangebruik clusters Z en ZW De starts en landingen van de Kaagbaan en de Aalsmeerbaan zijn dominant voor de geluidhinder in de clusters Z en ZW. Dit geldt in mindere mate voor de starts en landingen op de Zwanenburgbaan, die zijn aanzienlijk kleiner in aantal, maar de afgelopen jaren wel flink gegroeid (zie figuur 3.1). De onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal starts en landingen op de voor ons relevante banen over de afgelopen 7 jaar. Deze jaarcijfers zijn niet zomaar te vertalen naar geluidhinder, omdat dit per regio verschilt. Het totale aantal vliegbewegingen op de voor ons relevante banen was in 2014 circa 3% hoger dan in 2013. Jaar 2014 Q1 (nov- jan) 2014 Q2 (feb-apr) 2014 Q3 (mei-jul) 2014 Q4 (aug-okt) TOTAAL 2014 Totaal 2013 Totaal 2012 Totaal 2011 Totaal 2010 Totaal 2009 Totaal 2008 7 jaar gemiddeld
Kaag landen 6.338 9.576 17.351 5.142 38.407
Kaag starten 21.454 22.931 13.622 20.837 78.844
Aalsmr landen 2.807 3.492 12.498 9.637 28.434
Aalsmr starten 14.775 11.182 9.290 16.609 51.856
Zwanb. landen 926 703 3.939 4.109 9.677
Zwanb. starten 249 273 1.639 2.452 4.613
56.944 39.394 43.055 49.144 45.683 46.296 45.560
74.892 95.044 82.310 78.793 87.636 101.288 85.544
27.624 20.511 19.033 21.114 22.230 21.451 22.914
36.709 39.492 43.613 29.052 31.799 38.239 38.680
7.423 7.816 7.822 6.756 5.085 4.223 6.972
1.618 1.648 5.465 707 1.140 829 2.289
Totale aantallen “relevante” vliegbewegingen
Som=211.831 som= 205.210 som= 203.905 som= 201.298 som= 185.566 som= 193.537 som= 212.326
Figuur 3.1: Overzicht baangebruik, operationeel jaar 2014, i.r.t. periode vanaf 2008
Het aantal landingen op de Kaagbaan lag in 2014 33% lager dan in 2013, het aantal starts op de Kaagbaan juist 5 % hoger. Het gebruik van de Aalsmeerbaan was in 2014 aanzienlijk hoger dan in 2013: 41% meer starts en 3% meer landingen. Ook de Zwanenburgbaan is veel vaker gebruikt dan vorig jaar: 30% meer landingen en 185% meer starts. Dit verklaart deels de toename van geluidhinder in Nieuwkoop. In 2014 is er veel groot onderhoud geweest, o.a. aan de primaire banen: Kaagbaan i.v.m. aanleg taxibaan en Polderbaan tijdens en na de Nuclear Security Summit. Het effect in onze regio is, dat er veel vaker gebruik is gemaakt van de Aalsmeerbaan en Zwanenburgbaan. Het baanonderhoudschema in 2014 was als volgt: 5
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Kaagbaan: 2 juni- 22 juni en 25 aug- 27 sept Aalsmeerbaan: 27 april- 4 mei Zwanenburgbaan: 30 juni- 6 juli Polderbaan: 10 maart- 20 april Buitenveldertbaan: 4 mei- 26 mei Er is in 2014 relatief veel zuidenwind geweest; dit heeft als gevolg dat er meer gestart is op de Kaagbaan, en juist minder geland. Op de Aalsmeerbaan is meer dan 40% vaker gestart, en ook iets meer geland dan in 2013. Ook is de Aalsmeerbaan vaker gebruikt buiten de “uniforme daglicht periode”. Uit de Handhavingsrapportage Schiphol 2014 (van het ministerie I&M) blijkt dat de vastgestelde regels voor het baangebruik niet zijn overtreden. Ook zijn de grenswaarden t.a.v. Externe Veiligheid en luchtkwaliteit niet overschreden. Er is 1 overschrijding geweest van de geluidnormen op de vastgestelde handhavingspunten (punt 33, Leimuiden). Omdat dit een gevolg is van het nieuwe baanpreferentiesysteem volgens het NNHS worden hier geen consequenties aan verbonden. Er zijn wel enkele onrechtmatige afwijkingen geconstateerd van de regels voor het luchtruimgebruik (door gezagvoerders), twee luchtvaartmaatschappijen zijn hierop aangeschreven. Door één luchtvaartmaatschappij zijn herhaaldelijk en zonder geldige reden tussen 23:00 uur en 07:00 uur zonder een voor die periode toegewezen slottijd vluchten op Schiphol uitgevoerd. Deze luchtvaartmaatschappij is wegens ‘slotsmisbruik’ een last onder dwangsom opgelegd en heeft een dwangsom van 15.000 euro moeten betalen. Klachten Enkele feiten: Over het etmaal gezien vinden veel meldingen plaats tussen 7u en 10u ’s ochtends en rond 21u in de avond. Het aantal klachten per vliegbeweging is het grootst in de late avond en in de nacht; ook rond 11u ‘s-ochtends is er een piek. De meeste klachten worden ingediend op zondagen. In de zomer zijn er meer klachten doordat mensen buiten zitten of ramen open hebben. 63% van de meldingen gaat over starts, 37% over landingen. Het aantal lawaaiige vliegtuigen (“onderkant hoofdstuk 3”) neemt steeds verder af, mede door een hoge strafheffing (60%). Specifieke klachten zijn veelal gekoppeld aan de Boeing 747, type 400 en 800 en de MD-11; dit laatste type heeft de KLM eind 2014 uit haar vloot verwijderd. Het totale aantal door BAS geregistreerde klachten was in 2014 fors hoger dan in 2013 (ruim 60%), dit betreft dus het hele gebied rond Schiphol; per regio zijn echter grote verschillen, in onze regio was het aantal klachten juist lager. BAS registreert ook het aantal melders (1 melder kan jaarlijks vele klachten indienen). De grafiek in fig. 3.2 laat zien dat het verloop van het aantal melders door de jaren heen zeer grillig is:
figuur 3.2 Gehele gebied rond Schiphol: ontwikkeling aantal melders van klachten per jaar (Bron BAS)
6
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Verdeeld over het jaar waren in 2014 de meeste klachten in mei, juni, augustus en september; dit hangt o.a. samen met gewijzigd baangebruik door het vele onderhoud. Een overzicht van de klachten per gemeente is te vinden op de website, in de jaarrapportages van BAS www.bezoekbas.nl Het aantal klachten was in Holland-Rijnland in 2014 als volgt (tussen [ ] haken de getallen van 2013, resp. 2012): Kaag en Braassem: 744, [561, 223], Leiden: 888, [4327, 3199], Lisse: 164, [123, 197], Nieuwkoop: 1037, [553], Noordwijk: 39, [47, 28], Oegstgeest: 822, [3570, 3968], Teylingen: 736, [580, 1780]. In de regio’s Z en ZW kwamen de meeste klachten in 2014 dus uit Nieuwkoop, gevolgd door Leiden en Oegstgeest. Opvallend is de sterke fluctuatie in klachten in de loop der jaren in sommige gemeenten. Zo scoorde Nieuwkoop in 2014 2x zo veel klachten als in 2013, terwijl Leiden 5x zo weinig scoort en Oegstgeest circa 4x zo weinig als in 2013. Het totaal aantal klachten in de 7 gemeenten was in 2014 circa 45% lager dan in 2013. ODWH heeft in 2012 de vraag gekregen of er een relatie is vast te stellen tussen de klachten en de meetgegevens die we hebben. Zoals hierboven vermeld varieert het aantal klachten zeer sterk per jaar, dit is soms meer dan 10 maal het verschil in aantal vliegbewegingen. In 2013 hebben wij een quickscan gedaan, maar die liet ook geen eenduidige verbanden zien. Onderzoek van BAS uit 2006 geeft ook geen duidelijke correlaties. Soms wordt er juist geklaagd op rustige tijdstippen omdat een enkel lawaaiig toestel dan opeens opvalt. Ook is er een relatie tussen klachten en “terrasweer” omdat mensen dan buiten zitten en dus meer hinder ondervinden. Manier van rapporteren Deze rapportage besteedt veel aandacht aan de aantallen vliegtuigpassages en het geluidsniveau van de passages (Lden en SEL-waarde). Dit zijn de meeste relevante gegevens m.b.t. geluidhinder. Ook besteden wij aandacht aan de nachtvluchten, omdat slaapverstoring natuurlijk een ernstige vorm van hinder is. Dit jaar is ook gekeken naar de relatie tussen vliegtuiglawaai en achtergrondgeluid (bijlage 1b, cumulatie). Bij sommige meetposten ontbreken meetgegevens op bepaalde dagen, bijvoorbeeld vanwege storingen in apparatuur of ongeldigheid vanwege te hoge achtergrondgeluiden. Om die reden zijn de aantallen vertaald naar etmaalgemiddelden, met een correctie voor de ontbrekende dagen. Verder schetsen wij in deze rapportage vooral de hoofdlijnen en proberen we trends te ontdekken. Door het sterk wisselend baangebruik t.g.v. wind, onderhoud en operationele aspecten is pas op langere termijn zichtbaar hoe de ontwikkeling is; het heeft niet veel zin om in korte termijn details te duiken. Experiment nieuw normen- en handhavingsstelsel In november 2010 startte een experiment met een nieuw normen- en handhavingsstelsel (NNHS). Dat is afgesproken aan de Alderstafel, een adviescommissie van de minister van I&M, zie www.alderstafel.nl Het experiment houdt in dat de bestaande voorkeursvolgorde voor baangebruik strikter wordt toegepast: er wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de Kaagbaan en Polderbaan, omdat bij die banen minder mensen dicht in de buurt wonen. In 2013 is het experiment geëvalueerd en is (op basis van diverse onderzoeken) aan de Alderstafel vastgesteld dat het nieuwe stelsel gunstiger is uit oogpunt van geluidhinder. Door het strikt preferent vliegen en het nemen van diverse maatregelen is een reductie in geluidhinder bereikt van circa 1015%, uitgedrukt in aantal “Ernstig Gehinderden”. Een consequentie van het beleid is, dat sommige bewoners van dunbevolktere gebieden juist meer overlast krijgen, doordat men de dichtbevolktere gebieden zoveel mogelijk mijdt. Overigens moet hierbij aangetekend worden dat een deel van de geluidreductie weer teniet wordt gedaan door de gestage groei van het vliegverkeer. Naar verwachting wordt de systematiek van baangebruik (het preferentiestelsel) en de manier van handhaven daarvan in de loop van 2015 vastgelegd in wet- en regelgeving. Ondertussen wordt baangebruik volgens het preferentiestelsel gecontinueerd.
7
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
3.2
Aantallen vliegtuigpassages
Op enkele meetposten in onze regio zijn meer vliegtuigen gemeten dan in 2013: in Leimuiden en in Nieuwkoop. In Lisse, Noordwijk, Oegstgeest en Teylingen zijn dit jaar minder vliegtuigen gemeten dan in 2013; Leiden is ongeveer gelijk gebleven. In onderstaande overzichtskaart zijn de meetpunten in onze regio weergegeven.
Duin- en Bollenstreek
Rijnstreek
Leidse regio Figuur 3.3: Meetposten van Sensornet in Holland Rijnland. De rode lijn is de nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan; de groene punten zijn de locaties van de meetposten.
We proberen een verband te leggen tussen het aantal gemeten vliegbewegingen en de exact geregistreerde aantallen landingen en starts uit figuur 3.1. Dat is lastig, omdat er altijd wispelturige factoren zijn in de meetsystematiek (zoals storingen in het meetsysteem), wisselende vluchtroutes, aantal landingen versus opstijgen i.c.m. windrichting versus microfoonopstelling etc. De toename van het totaal aantal vluchten op Schiphol was in 2014 3% t.o.v. 2013; het aantal vluchten op de voor onze regio dominante banen was volgens de exacte baangebruikcijfers ook 3% hoger. Om diverse van bovengenoemde factoren uit te sluiten kijken we bij de metingen naar de etmaalgemiddelden over een jaar. Daaruit blijkt dat het gemiddeld aantal vluchten per etmaal dat we hebben gemeten in onze regio in 2014 juist circa 7 % lager was dan in 2013. Er is geen verklaring voor dit verschil gevonden, vorig jaar was het juist andersom. In Figuur 3.4 staan de 10 meetposten met het hoogste aantal vliegbewegingen in 2014. Het gaat hierbij om de door Sensornet geregistreerde vliegtuigpassages in het operationeel jaar 2014, de periode 1 november 2013 tot en met 31 oktober 2014. Het aantal passages is berekend per etmaal, waarbij gecorrigeerd is voor ontbrekende meetdata.
8
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Gemeente Nieuwkoop Nieuwkoop Nieuwkoop Teylingen Kaag en Braassem Teylingen Kaag en Braassem Teylingen Lisse Teylingen
Nummer meetpost 250 265 252 214 262 216 263 220 200 211
Locatie
Aantal passages (gem. etmaal) 221 212 198 175 174 160 159 157 149 138
Ambroziolaan Sportlaan Teylersplein Gouverneurlaan Meerewijck Wilhelminalaan Drechtlaan Smirnofflaan IBBstraat Bonekruidstraat
Figuur 3.4 Top tien locaties naar aantal vliegtuigbewegingen, gemiddeld per etmaal
3.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal De verdeling van vliegtuigpassages over het etmaal op de verschillende meetposten is afhankelijk van een aantal factoren die door bijvoorbeeld weersomstandigheden ook nog kunnen variëren. Hieronder beschrijven we er een paar. Schiphol heeft zeer veel verbindingen (297) en richt zich ook op overstappers; deze “hubfunctie” brengt met zich mee dat er dagelijks een aantal pieken zijn waarbij veel vliegtuigen m.o.m. tegelijkertijd vertrekken of aankomen. Passagiers hebben dan minder overstaptijd en veel keuze. De pieken liggen o.a. tussen 7u en 10u en ‘s avonds rond 19 u en 21u. Dit is in veel staafdiagrammen terug te zien (Hoofdstuk 5-11). De overstapmachine functioneert mede zo goed doordat Schiphol 5 banen heeft (i.t.t. Heathrow: 2, Charles de Gaulle: 4 en Frankfurt: 3). Schiphol zet regelmatig 3 banen tegelijk in, en in de pieken zelfs 4. Recent is uitonderhandeld dat Schiphol vaker gebruik mag gaan maken van 4 banen tegelijk; in ruil daarvoor is het groeiplafond afgelaagd naar 500.000 vluchten per jaar. Verder zijn de nachtvluchten (23u - 07u) qua hinderbeleving van belang, waarbij een onderscheid gemaakt moet worden tussen starten en landen. De nachtelijke startroutes vanaf de Kaagbaan komen over heel Holland Rijnland, met specifiek overlast in Kaag en Braassem en Nieuwkoop, omdat de vliegtuigen daar nog laag vliegen met vol vermogen. De gemeten nachtvluchten in het oosten van Holland Rijnland zijn vooral tussen 6.30 en 7.00 uur. Vanaf ca. 6.30 uur wordt namelijk overgeschakeld naar de start- en landingsprocedures voor overdag, om voldoende capaciteit te kunnen bieden. Dan kan ook de Aalsmeerbaan gebruikt worden, waarbij het vliegverkeer over het oosten van Holland Rijnland komt in de nachtperiode. Zie voor meer uitleg de kaarten in Bijlage 2. Landend verkeer volgt ’s-nachts vaste naderingsroutes, in principe alleen Kaagbaan en Polderbaan, en gebruikt een geluidarme naderingsprocedure (glijvlucht). De nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan is de rode lijn in figuur 3.4 en loopt langs Noordwijk, Teylingen en het noorden van Oegstgeest. Het gemiddeld aantal nachtvluchten regiobreed is in 2014 licht afgenomen. Dit strookt met de doelstelling dat het aantal slots in de nacht deze jaren wordt beperkt met circa 10%. Er is echter wel een significante stijging te zien in Nieuwkoop t.o.v. 2013. NB: op basis van het accoord dat aan de Alderstafel is gesloten, is per 14 november 2013 het nachtregime vervroegd naar 22.30u, zodat vanaf dat tijdstip de nachtelijke aanvliegroute op de Kaagbaan wordt gebruikt, waardoor meer glijvluchten kunnen plaatsvinden. De meetgegevens van Sensornet worden echter nog steeds gesorteerd op nachtvlucht indien tussen 23.00 en 7.00u. In figuur 3.5 is het gemiddeld aantal nachtvluchten per etmaal aangegeven, bij de 10 meetposten die de grootste aantallen hebben gemeten. Er is gecorrigeerd voor ontbrekende meetdata.
9
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Gemeente
Locatie
Nieuwkoop Nieuwkoop Teylingen Teylingen Teylingen Lisse Kaag en Braassem
Nummer meetpost 250 252 216 214 220 200 262
Ambroziolaan Teylersplein Wilhelminalaan Gouverneurlaan Smirnofflaan IBB-straat Meerewijck
Aantal passages (gem./nacht) 18 16 13 13 12 12 11
Noordwijk Kaag en Braassem Teylingen
231 263 211
Alk Drechtlaan Bonekruidstraat
11 11 11
Figuur 3.5 Top tien locaties naar aantal nachtvluchten, gemiddeld per nacht
3.4 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar De verdeling over de verschillende maanden is terug te zien in de staafdiagrammen per gemeente (zie Hoofdstuk 5 en verder). Bij veel gemeenten is terug te zien dat de Kaagbaan in juni en september gesloten was. Boven Leiden is dit effect minder, omdat hier de westelijke aanvliegroute is voor de Aalsmeerbaan en de Zwanenburgbaan, die als alternatieve landingsbaan zijn gebruikt. Dit correspondeert ook met de extra hoge pieken in Nieuwkoop in juni en september. Verdere bijzonderheden per gemeente worden in de volgende hoofdstukken vermeld. 3.5 Geluidsniveaus De jaargemiddelde geluidbelasting (Lden) is op de meeste meetposten iets lager dan in 2013, alleen in Kaag en Braassem en in Nieuwkoop was deze juist iets hoger, dit komt overeen met het hogere aantal vluchten boven deze 2 gemeenten. Van bewonerszijde is in 2012 gevraagd om in de rapportage meer aandacht te besteden aan de passages die extreme overlast veroorzaken. Sensornet biedt sinds 2012 op haar website een lijst met alle individuele passages, waaruit de hardste passages per meetpost gesorteerd kunnen worden. Deze zijn in 2013 door ODWH beoordeeld en vervolgens is de top 10 op een rij gezet in de meetrapportage 2012. Dit bleek een zeer arbeidsintensief karwei, met weinig bruikbaar resultaat, want het is moeilijk conclusies te trekken uit incidenten. Door de bezuinigingen zijn er minder uren beschikbaar voor de rapportage en wordt voortaan geen top 10 meer vermeld. De betreffende gegevens zijn sinds 2013 voor iedereen beschikbaar op de website van Sensornet.
10
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
4
Conclusies regio Holland Rijnland
De toename van het totaal aantal uitgevoerde vluchten op Schiphol was in 2014 3%. Het totale aantal vliegbewegingen op de voor onze regio dominante banen was in 2014 ook circa 3% hoger dan in 2013. Op de meeste meetposten in onze regio zijn iets minder vliegtuigen gemeten dan in 2013. Alleen in Nieuwkoop en Kaag en Braassem (Leimuiden) zijn dit jaar meer vliegtuigen gemeten dan in 2013. Het gemiddeld aantal gemeten vluchten in onze regio per etmaal was in 2014 circa 7% lager dan in 2013. Het aantal landingen op de Kaagbaan lag in 2014 33% lager dan in 2013, het aantal starts op de Kaagbaan juist 5 % hoger. Het gebruik van de Aalsmeerbaan was in 2014 aanzienlijk hoger dan in 2013: 41% meer starts en 3% meer landingen. Ook de Zwanenburgbaan is veel vaker gebruikt dan vorig jaar: 30% meer landingen en 185% meer starts. Dit verklaart grotendeels de toename van geluidhinder in Nieuwkoop en omstreken. De jaargemiddelde geluidbelasting (etmaalwaarde Lden) was in 2014 in Nieuwkoop en Leimuiden hoger dan in 2013, op alle andere meetposten juist iets lager. De Lnight (jaargemiddelde geluidbelasting in de nacht 23-07u) het hoogst in Leimuiden en Nieuwkoop. Het hoogste in aantallen nachtvluchten scoren Nieuwkoop en Teylingen. Dat Leimuiden hier minder scoort is het gevolg van het verschil in lawaai tussen startende en landende vliegtuigen. Het gemiddeld aantal gemeten nachtvluchten regiobreed is in 2014 licht afgenomen. Dit strookt met de doelstelling dat het aantal slots in de nacht de komende jaren wordt beperkt met circa 10%. Er is echter wel een significante stijging te zien in Nieuwkoop t.o.v. 2013. Het totaal aantal klachten in de 7 gemeenten was in 2014 circa 45% lager dan in 2013. De tendens wisselt sterk per gemeente en per jaar, in 2013 was het aantal klachten 2% gestegen t.o.v. 2012. De door Sensornet gemeten Lden en Lnight komen redelijk goed overeen met de door Schiphol berekende contouren op de kaarten in bijlage 2.
11
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
5
In detail: Kaag en Braassem
5.1 Bijzonderheden In de gemeente Kaag en Braassem zijn in maart 2011 drie meetposten geplaatst, allen in Leimuiden. Het eerste volledige meetjaar is dus 2012. In april 2013 is meetpost 261 aan de Lijsterbeslaan opgeheven wegens bezuinigingen. Meetpost 263 heeft begin mei 1 week geen data geleverd door een kapotte voeding. Leimuiden heeft vooral te maken met geluidoverlast door startend verkeer vanaf de Kaagbaan. In april 2014 heeft de KLM een nieuwe startprocedure ingesteld (de zgn. NADP-2 methode). Hierdoor is het klimpatroon anders (langer laag vliegend, maar wel sneller). Volgens de berekeningen zou Leimuiden in het gebied liggen met een licht nadelig effect. In 2015 zal een zogenaamd microklimaat onderzoek plaatsvinden, om te bezien of een geringe verlegging van de uitvliegroute de geluidhinder in Leimuiden enigszins kan verminderen. 5.2 Aantallen vliegtuigpassages De door Sensornet gemeten vliegtuigbewegingen in het gebruiksjaar 2014 (1 nov. 2013 - 31 okt. 2014) zijn als volgt: 174 per dag in Meerewijck en 169 in de Drechtlaan. Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden.
Meerewijck: 174
Lijsterbeslaan: opgeheven
Drechtlaan: 159
Figuur 5.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in 2014
Onderstaande tabel geeft inzicht in het jaartotaal van vliegtuigpassages per dagdeel, de jaargemiddelde geluidbelasting en het percentage geldige metingen. Kaag en Braassem Meetpost
Locatie (Leimuiden)
mp 262 mp 263
Meerewijck Drechtlaan
Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 4101 47.251 11.415 3765 42.563 10.592
Figuur 5.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Leimuiden in 2014
12
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
62.770 56.920
54.3 52.5
% geldige metingen
99.0 98.0
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
De metingen in Leimuiden zijn in maart 2011 begonnen. De gemeten aantallen waren in 2011 en 2012 praktisch gelijk. In 2013 is een daling te zien van circa 18%, in 2014 weer een lichte stijging (circa 4%).
Figuur 5.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Leimuiden
5.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal De verdeling over de dag is in Leimuiden vrij gelijkmatig, met de hoogste aantallen tussen 10u en 17u. In de avond is er een duidelijke piek rond 21 u, net als vorige jaren. Het aantal nachtvluchten is vrijwel gelijk aan 2013. Gemiddeld starten er nu dagelijks circa 11 nachtvluchten, waarvan de bulk tussen 5u en 7u ’s ochtends, hetgeen kan leiden tot slaapverstoring.
Figuur 5.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal
13
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
5.4
Verdeling vliegtuigpassages over het jaar
In juni en september 2014 zijn er weinig vliegbewegingen geweest, dit hangt direct samen met het groot onderhoud aan de kaagbaan gedurende vele weken (zie 3.1). De nachtvluchten zijn vooral geweest in de maanden mei t/m oktober.
Figuur 5.5 Verdeling vliegtuigbewegingen over het jaar
5.5 Geluidsniveaus De gemeten geluidniveaus in Leimuiden liggen behoorlijk hoog: de bulk van de vluchten ligt tussen de SEL-waarden van 65 en 83 dB, met het grootste aantal rond de 76 dB.
Figuur 5.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages over het jaar
14
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
6
In detail: Leiden
6.1 Bijzonderheden De meetposten aan het Broekplein (mp 161) en het Valkenpad (mp149) hebben last gehad van enkele storingen; een deel van de metingen is hierdoor niet bruikbaar. 6.2 Aantallen vliegtuigpassages Het gaat hierbij om de door Sensornet geregistreerde vliegtuigpassages in de periode 1 november 2013 - 31 oktober 2014. De gemiddelde aantallen variëren van 67 tot 83 per etmaal, gecorrigeerd voor het percentage geslaagde metingen bij elke meetpost. Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden. Leiden heeft vooral te maken met geluidoverlast door landend verkeer op de Kaagbaan (en Zwanenburgbaan).
Broekplein: 78
Regenboogpad: 83
Groene Maredijk: 67
Valkenpad: 69
Figuur 6.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in Leiden in 2014
Leiden Meetpost
Locatie
mp139 mp141 mp149 mp161
Groene Maredijk Regenboogpad Valkenpad Broekplein
Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 286 18.628 5.146 556 21.534 6.879 401 17.572 5.557 350 19.674 6.346
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
24.060 28.969 23.530 26.370
41.5 45.5 46.4 46.3
% geldige metingen
96.4 95.7 93.6 90.2
Figuur 6.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Leiden in 2014
Leiden laat al 7 jaar achtereen het vliegtuiggeluid meten door Sensornet. De laatste jaren is er over het algemeen een licht dalende lijn te constateren, afgezien van een piek in 2013. De cijfers over 2007 en 2008 worden minder betrouwbaar geacht en zijn niet in de grafiek gezet.
15
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Figuur 6.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Leiden
6.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal In Leiden komen vrijwel geen nachtvluchten voor, gemiddeld 1 a 2 per nacht, waarvan de bulk tussen 6u en 7u. Overdag zijn er pieken rond 8u en 19u.
Figuur 6.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal
16
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
6.4
Verdeling vliegtuigpassages over het jaar
In 2014 waren er in Leiden in de wintermaanden dec-feb minder vliegtuigpassages dan gemiddeld. Dit is een gevolg van het feit dat de Kaagbaan in die periode vaker is gebruikt als startbaan door zuidenwind.
Figuur 6.5 Verdeling vliegtuigbewegingen over het jaar
6.5 Geluidsniveaus De meeste vliegtuigpassages in Leiden hebben een geluidsniveau met een SEL waarde tussen de 59 en 82 dB, met het grootste aantal rond de 68 dB. Passages met een SEL waarde van meer dan 83 dB komen nauwelijks voor in Leiden.
Figuur 6.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages
17
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
7
In detail: Lisse
7.1 Bijzonderheden De meetpost aan de Grundelstraat is per 1 oktober 2013 opgeheven omdat de huiseigenaar is verhuisd. In de directe nabijheid is een nieuwe meetpost geplaatst in de Ina Boudier Bakker straat in mei 2014. Gezien de korte afstand tot de Grundelstraat zijn de meetgegevens van beide meetposten vrij goed vergelijkbaar; van de IBB-straat zijn nu alleen pas cijfers van het 2e halfjaar van 2014, zodat het “jaargemiddelde” niet vrij is van seizoensverschillen. In december van 2014 is door Schiphol een NOMOS-meetpost geplaatst, op de Ringdijk dichtbij de Grundelstraat. De gegevens hiervan vallen buiten het gebruiksjaar 2014 en worden meegenomen in onze meetrapportage van 2015, zodat we een vergelijking kunnen maken tussen wat NOMOS meet en wat Sensornet meet. 7.2 Aantallen vliegtuigpassages Het gaat hierbij om de door Sensornet geregistreerde vliegtuigpassages in de periode 1 november 2013 - 31 oktober 2014. Per etmaal zijn gemiddeld tussen de 77 en 149 vliegtuigpassages gemeten, gecorrigeerd voor het aantal etmalen dat elke meetpost operationeel was. Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en het aantal passages per etmaal. Lisse heeft de meeste hinder van geluidoverlast door startend verkeer van de Kaagbaan (de zgn. Bergi-route, voor vluchten naar Engeland en Noord-Amerika).
Vivaldistraat: 77
Hartlijn Bergi-startroute
IBB-straat: 149
Heereweg: 95 Figuur 7.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in 2014
18
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Lisse Meetpost mp189 mp201 mp 391
Locatie Vivaldistraat Heereweg IBB-straat* *pas vanaf mei 2014
Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 224 20.367 5.936 419 26.174 7.213 1943* 16.997* 4.480*
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
26.527 33.806 23.420*
47.5 51.0 50.3*
% geldige metingen
94.9 97.4 43.1*
Figuur 7.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Lisse in 2014
Lisse laat al 6 jaar achtereen het vliegtuiggeluid meten door Sensornet. Hierdoor wordt een trend zichtbaar. Tot 2010 is er een dalende lijn. Deze kan deels worden verklaard door de crisis, waardoor vanaf 2008 tot 2010 minder gevlogen werd. Na een flinke stijging in 2011 fluctueert de lijn, met een licht dalende tendens. Het aantal gemeten vliegtuigen is in 2014 flink teruggelopen; een oorzaak zou kunnen zijn dat er 33% minder vliegtuigen zijn geland op de Kaagbaan; ondanks dat er 5% meer vliegtuigen zijn gestart op de Kaagbaan (wat de meeste hinder geeft), is het totale aantal vliegbewegingen lager dan in 2013.
Figuur 7.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Lisse. NB: meetpost Grundelstraat is medio 2014 vervangen door meetpost IBB-straat.
7.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal Figuur 7.4 geeft inzicht in de verdeling van de vliegtuigbewegingen gedurende het etmaal. Rond 10u en 21u liggen net als vorig jaar duidelijke pieken; verder is het vrij gelijkmatig verdeeld over de dag. De pieken hebben te maken met het systeem van afwisselende start- en landingspieken van Schiphol. Er zijn veel nachtvluchten geregistreerd bij meetpost 391 aan de IBB-straat; daar loopt een startroute (“Bergi-route”) die ook ‘s-nachts gebruikt wordt. Ook de dalende nachtvluchten op de Kaagbaan worden door deze meetpost geregistreerd.
19
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Figuur 7.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal
7.4 Verdeling vliegtuigbewegingen en geluidbelasting over het jaar De vliegtuigpassages variëren van circa 2000 tot 6000 per maand, waarbij de IBB-straat de meeste passages meet. Deze meetpost is pas vanaf half mei in gebruik, zoals blijkt uit de staafdiagrammen.
Figuur 7.5 Verdeling vliegtuigbewegingen over het jaar
20
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
7.5 Geluidsniveaus De meeste vliegtuigpassages in Lisse hebben een geluidsniveau met een SEL waarde tussen de 60 en 85dB, met een piek rond de 75 dB. Het verloop van de SEL grafiek is met name door meetpost 391 niet representatief, omdat de meetpost pas sinds half mei gegevens levert. Het aantal metingen (linker schaal) is daardoor ongeveer de helft lager dan bij de andere 2 meetposten.
Figuur 7.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages
21
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
8
In detail: Nieuwkoop
8.1 Bijzonderheden De meetposten in Nieuwkoop zijn op 16 mei 2011 opgeleverd. Vorig jaar heeft Nieuwkoop niet meegedaan met de meetrapportage. Dit jaar heeft de gemeente besloten weer mee te doen en zijn door ons de meetgegevens van zowel 2013 als 2014 toegevoegd aan de cijferreeksen, zodat weer een aansluitend beeld ontstaat. 8.2 Aantallen vliegtuigpassages Het gaat hierbij om de door Sensornet geregistreerde vliegtuigpassages in de periode 1 november 2013 - 31 oktober 2014. Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden. Nieuwkoop heeft vooral te maken met geluidoverlast door startend verkeer van de Kaagbaan en Aalsmeerbaan en landend verkeer op de Aalsmeerbaan en Zwanenburgbaan.
Ambroziolaan: 221
Teylersplein: 198
Sportlaan: 212
Figuur 8.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in Nieuwkoop in 2014
Nieuwkoop Meetpost
Locatie
mp 252 mp 265 mp 250
Teylersplein, Nieuwv. Sportlaan, Zevenhoven Ambroziolaan, Nieuwv.
Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 5.744 49.291 15.066 3.224 56.889 15.978 6.501 57.021 16.639
Figuur 8.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Nieuwkoop in 2014
22
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
70.101 76.091 80.161
54.1 53.0 52.9
% geldige metingen
97.1 98.5 99.4
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Nieuwkoop heeft het grootste aantal vliegtuigbewegingen van alle gemeenten die in deze rapportage zijn opgenomen. Opvallend is ook dat Nieuwkoop (en Kaag en Braassem in mindere mate) de enige meetposten zijn die een stijging vertonen ten opzichte van 2013. Dit is o.a. een gevolg van het feit dat de Kaagbaan in 2014 langdurig buiten gebruik was wegens onderhoud, waardoor de Aalsmeerbaan en de Zwanenburgbaan vaker zijn gebruikt.
Figuur 8.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Nieuwkoop
8.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal Nieuwkoop heeft te maken met nachtvluchten, vooral tussen 5u en 7u. Vóór 6.30 uur zijn alleen de Kaagbaan en Polderbaan in gebruik, dus dit is startend verkeer van de Kaagbaan naar het zuidoosten. De minste nachtvluchten worden gemeten aan de Sportlaan in Zevenhoven. Vanaf 6.30 uur mag de Aalsmeerbaan gebruikt worden, voor landend verkeer vanuit het zuiden. Er is een duidelijke piek tussen 7u en 8u en rond 15u.
Figuur 8.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal
23
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
8.4 Verdeling vliegtuigbewegingen over het jaar In 2014 is te zien dat het in het najaar drukker is geweest dan in het voorjaar, met een duidelijk piek in september (door sluiting van de Kaagbaan). Het aantal nachtvluchten is ook duidelijk hoger in het najaar.
Figuur 8.5 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar
8.5
Geluidsniveaus
De meeste SEL waarden zitten in Nieuwkoop tussen de 62 en 83, met een piek rond de 75 dB.
Figuur 8.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages
24
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
8.6 Analyse vliegroutes per baan Op verzoek van Nieuwkoop is gekeken hoe de verdeling is over de verschillende uitvlieg- en aanvliegroutes per baan boven deze gemeente. Op basis van de gegevens van BAS (zie onderstaande figuren) is bepaald hoe vaak welke banen resp. vliegroutes zijn gebruikt voor starten en landen. NB: dit is het gemiddelde van de afgelopen 3 jaar, jaarcijfers zijn niet bekend.
Starten Voor starten zijn voor het grondgebied van de gemeente Nieuwkoop 2 banen dominant: de Kaagbaan en de Aalsmeerbaan. De startroutes zijn grotendeels sterk gebundelde vliegtuigbewegingen. Vanaf de Kaagbaan voeren 2 startroutes over Nieuwkoop; vanaf de Aalsmeerbaan 3. Door combinatie van de getallen uit beide kaartjes in figuur 8.7 blijken de aantallen vliegbewegingen als volgt te zijn:
A D C
F
B D
C
E
Fig. 8.7 Driejaarsgemiddelden starts over Nieuwkoop (Bron BAS)
Kaagbaan: startroute Noordzijde Nieuwkoop (A): Kaagbaan: startroute Zuidzijde Nieuwkoop (B): Aalsmeerbaan: Zuidelijke startroute (C): Aalsmeerbaan: Westelijke startroute (D): Aalsmeerbaan: Zuidoost startroute (E): Zwanenburgbaan: startroute (F):
30.750 = 45% 13.750 = 20% 14.250 = 21% 4.000 = 6% 3.250 = 4% 3.000= 4%
Totaal aantal starts circa:
69.000
Landingen Wat betreft landingen zijn er in Nieuwkoop 3 dominante landingsroutes: 2 geclusterde routes naar de Aalsmeerbaan en de Zwanenburgbaan, en een diffuser patroon van vliegtuigen die worden opgelijnd naar de Kaagbaan, zie figuur 8.8:
25
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Fig 8.8 Driejaarsgemiddelden landingen over Nieuwkoop (Bron BAS) Landen Aalsmeerbaan: Landen Zwanenburgbaan: Landen Kaagbaan (g.g. beschikbaar, ruwe schatting): Totaal aantal landingen circa:
21.750 = 55% 7.500 = 19% 10.000 = 26% 39.250
Conclusies t.a.v. geluidhinder: Het aantal geluidrelevante vliegbewegingen boven de gemeente Nieuwkoop bedraagt gemiddeld over 3 jaar 108.250 (starts+ landingen). De 3 meetposten van Sensornet meten elk in 2014 tussen de 70.000 en 80.000 vliegbewegingen; zij meten dus elk circa ¾ van alle vliegbewegingen, de rest is door de spreiding blijkbaar te ver weg van de meetpost. Circa 2/3 van de starts over Nieuwkoop is afkomstig van de Kaagbaan, 1/3 is afkomstig van de Aalsmeerbaan. De Zwanenburgstarts spelen geen rol van betekenis (4%). Een steekproef laat zien dat een startende 747 circa 500-750 meter lager boven het gebied hangt dan een A320. Omdat de motoren van een 747 ook nog eens meer geluid maken is de geluidhinder significant hoger. Ruim de helft van de landingen vindt plaats op de Aalsmeerbaan en veroorzaakt geluidhinder in de gehele gemeente Nieuwkoop. De landingen op de Zwanenburgbaan zijn circa 20% en geven vooral geluidhinder west van Nieuwveen en bij Ter Aar. De landingen op de Kaagbaan vormen circa ¼ van het aantal landingen en veroorzaken hinder in de gehele gemeente; deze hinder wordt waarschijnlijk als significant ervaren, omdat het hier geen vaste route betreft (voorspelbaarheid van geluid geeft minder hinderbeleving) maar een diffuus patroon dat bovendien ook dwars staat op de 2 hoofdlandingsroutes. 26
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
9
In detail: Noordwijk
9.1 Bijzonderheden Net als in 2013 scoren alle 3 de meetposten bijna 100% geldige metingen, er zijn nauwelijks storingen opgetreden in 2014. 9.2 Aantallen vliegtuigpassages Het gaat hierbij om de door Sensornet geregistreerde vliegtuigpassages in de periode 1 november 2013 - 31 oktober 2014. Per etmaal zijn er gemiddeld tussen de 41 en 57 vliegtuigpassages, gecorrigeerd voor het aantal etmalen dat elke meetpost operationeel was. Dat is iets minder dan in 2013. Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden. Noordwijk heeft vooral te maken met geluidoverlast door landend verkeer op de Kaagbaan (ook ’s-nachts).
Johanna van Hoornstraat: 41
Voorstraat: 55 Alk: 57
Figuur 9.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in 2014
Noordwijk Meetpost
Locatie
mp 178 mp 231 mp 233
Voorstraat Alk Johanna v.Hoornstraat
Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 3.460 12.142 3.718 4.016 12.709 3.907 798 10.937 2.897
Figuur 9.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Noordwijk in 2014
27
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
19.320 20.632 14.632
48.8 45.8 47.6
% geldige metingen
97.1 99.6 97.5
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Noordwijk laat al 6 jaar achtereen het vliegtuiggeluid meten door Sensornet. Hierdoor wordt een trend zichtbaar. Na de crisis was er een dieptepunt in 2010. Daarna is het aantal vliegtuigbewegingen weer flink toegenomen en fluctueert nu enigszins. In 2014 zijn er iets minder vliegtuigpassages geregistreerd dan in 2013.
Figuur 9.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Noordwijk
9.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal In Noordwijk is er gedurende de nacht ook vliegverkeer, doordat de nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan langs de zuidkant van Noordwijk loopt. Deze vaste naderingsroute wordt gebruikt tussen 23.00 en 6.30 uur. De vliegtuigen naderen dan zoveel mogelijk in een zgn. glijvlucht met weinig tot geen motorvermogen, waardoor ze relatief stil zijn. Dit is vooral terug te zien in de metingen bij meetposten 231 (Alk) en 178 (Voorstraat). Het aantal nachtvluchten is fors minder dan vorig jaar. Het vliegverkeer is verder vrij gelijkmatig over de dag verdeeld, met een piek rond 10u en 19u.
Figuur 9.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal
28
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
9.4 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar De meeste vliegtuigpassages waren van maart t/m juli, hier waren ook de meeste nachtvluchten. In februari en september zijn bijna geen nachtvluchten geregistreerd.
Figuur 9.5 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar.
9.5 Geluidsniveaus Onderstaande figuur geeft een beeld van de geluidsniveau’s in Noordwijk. De meeste vliegtuigpassages in Noordwijk hebben een geluidsniveau met een SEL waarde tussen de 60 en 82 dB; de piek ligt rond de 71 dB.
Figuur 9.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages
29
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
10 In detail: Oegstgeest 10.1 Bijzonderheden Het aantal geldige metingen is met gemiddeld 93 % wat lager dan vorig jaar; er zijn nogal wat metingen verstoord door windgeruis. Er zijn verder geen bijzonderheden te melden. 10.2 Aantallen vliegtuigpassages Het gaat hierbij om de door Sensornet geregistreerde vliegtuigpassages in de periode 1 november 2013 - 31 oktober 2014. Per etmaal zijn er gemiddeld tussen de 67 en 115 vliegtuigpassages, gecorrigeerd voor het aandeel geldige metingen. Dat is flink minder dan in 2013. Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden. Oegstgeest heeft aan de ZOkant vooral te maken met landend verkeer op de Kaagbaan en aan de NW-kant specifiek ook met de nachtelijke aanvliegroute naar de Kaagbaan.
Clinckenburgh: 115
Winkelcentrum Lange Voort: 85 Zwembad Poelmeer: 67
Figuur 10.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in 2014
Oegstgeest Meetpost
Locatie
mp128 mp147 mp162
Clinckenburgh zwembad Poelmeer winkelc. Lange Voort
Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 2.706 28.665 8.205 1.105 16.594 4.838 858 21.415 6.064
Figuur 10.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Oegstgeest in 2014
30
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
39.576 22.537 28.337
48.8 47.6 47.1
% geldige metingen
94.6 92.4 91.8
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Oegstgeest laat al 8 jaar achtereen het vliegtuiggeluid meten door Sensornet, de cijfers van 2007 en 2008 zijn echter minder betrouwbaar en daarom niet in de grafiek meegenomen. Tot 2010 is er een dalende lijn. In 2013 werden fors meer vliegtuigpassages geregistreerd, 2014 komt echter weer ongeveer op het niveau van 2012. De karakteristiek van de curve is vergelijkbaar met Leiden, dat net als Oegstgeest vooral te maken heeft met landend verkeer op de Kaagbaan.
Figuur 10.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Oegstgeest
10.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal Het aantal nachtvluchten is fors minder dan vorig jaar; de meeste nachtelijke passages worden gemeten bij meetpost 128 aan de Clinckenburgh, die ligt het dichtste bij de nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan. Deze vaste naderingsroute wordt gebruikt tussen 23.00 en 6.30 uur. De vliegtuigen naderen dan zo mogelijk in een zgn. glijvlucht met weinig tot geen motorvermogen, waardoor ze relatief stil zijn. Er zijn pieken in de ochtend rond 8u en 10u en ‘s-avonds rond 19u door het stelsel van afwisselende start- en landingspieken op Schiphol. Oegstgeest heeft vooral te maken met landend verkeer op de Kaagbaan (en in mindere mate Zwanenburgbaan).
Figuur 10.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal 31
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
10.4 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar De meeste vliegtuigpassages waren in april en in de periode vanaf juli. In februari en september waren er weinig nachtvluchten; in september was de Kaagbaan gesloten.
Figuur 10.5 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar
10.5 Geluidniveaus De volgende figuur geeft een beeld van de geluidsniveaus die in Oegstgeest zijn gemeten in 2014.
Figuur 10.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages
De meeste vliegtuigpassages in Oegstgeest hebben een SEL waarde tussen de 60 en 82 dB; de piek ligt rond de 72 dB. Passages met een SEL waarde van meer dan 82 dB komen nauwelijks voor. Het aantal klachten in Oegstgeest dat door BAS is geregistreerd is de laatste jaren en vooral in 2014 sterk afgenomen: 2010=8509, 2011=7268, 2012=3986, 2013=3570, 2014=822. Vermoedelijk zijn enkele veelklagers gestopt met hun meldingen. Dat wil niet zeggen dat er minder hinder is ervaren; o.a. zal meespelen dat mensen de conclusie trekken dat er door te klagen niets verandert en dat ze het klagen moe worden. 32
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
11 In detail: Teylingen 11.1 Bijzonderheden De meetposten in Teylingen scoren een hoog percentage geldige metingen, alleen de meetpost in Voorhout (Bonekruidstraat) is in juni 6 dagen buiten bedrijf geweest door een storing. Eind 2014 is in Warmond een geluidmeetpost van NOMOS neergezet door Schiphol. Deze levert meetgegevens vanaf dec 2014 en valt dus buiten deze meetrapportage. In onze rapportage over 2015 zullen wij de gegevens van NOMOS betrekken. Ook in Sassenheim zal een NOMOS meetpost komen, vermoedelijk eind 2015 wordt deze operationeel. 11.2 Aantallen vliegtuigpassages Het gaat hierbij om de door Sensornet geregistreerde vliegtuigpassages in de periode 1 november 2013 - 31 oktober 2014. Per etmaal zijn er gemiddeld tussen de 138 en 175 vliegtuigpassages, gecorrigeerd voor het aantal geldige metingen; dat is iets minder dan in 2013. Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden. Teylingen heeft vooral te maken met geluidoverlast door startend verkeer (tussen Lisse en Sassenheim, en zuid langs Sassenheim) en landend verkeer (ZW zijden) van de Kaagbaan (ook ’s-nachts).
Wilhelminalaan, Sassenheim: 160
Bonekruidstr: 138 (Voorhout)
J.P. Gouverneurlaan, Sassenheim: 175
Smirnoffstraat, Sassenheim: 157
nachtnaderingsroute
Figuur 11.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in Teylingen in 2014
33
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Onderstaande tabel geeft het totale aantal vliegtuigpassages weer in de gemeente Teylingen. Teylingen Meetpost
Locatie
mp214 mp220 mp211 mp216
Gouverneurlaan, Sas. Smirnoffstraat, Sas. Bonekruidstraat, V.hout Wilhelminalaan, Sas.
Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 4.628 45.081 13.176 4.387 40.843 11.817 3.716 33.297 11.445 4.522 41.338 11.921
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
62.885 57.047 48.458 57.781
51.3 48.7 49.1 50.2
% geldige metingen
98.3 99.3 96.1 99.0
Figuur 11.2 Totaal aantal geregistreerde vliegtuigpassages in Teylingen in 2014
In Teylingen wordt al 6 jaar vliegtuiglawaai gemeten. De jaarcijfers fluctueren behoorlijk, zoals uit de grafiek blijkt. In 2014 werden iets minder passages gemeten dan in 2013.
Figuur 11.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Teylingen
11.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal In Teylingen is het vliegverkeer redelijk verdeeld over de dag, met een piek rond 10u (zie figuur).
Figuur 11.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal
34
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
De hele nacht door zijn er nachtvluchten. Het betreft hier de nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan. De vliegtuigen vliegen dan zoveel mogelijk in glijvlucht, met minder of geen motorvermogen, zodat de geluidhinder relatief beperkt is. 11.4 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar In de winterperiode was er in Teylingen minder vliegverkeer dan in voorjaar en zomer. In de wintermaanden zijn er ook duidelijk minder nachtvluchten geweest; in februari en september bijna geen; in september was de Kaagbaan grotendeels gesloten.
Figuur 11.5 Verdeling vliegtuigbewegingen over het jaar
11.5 Geluidsniveaus Onderstaande figuur geeft een overzicht van de gemeten geluidsniveaus bij de meetposten in Teylingen. De meeste vliegtuigpassages in Teylingen hebben een geluidsniveau met een SEL waarde tussen de 59 en 84 dB, de piek ligt rond de 71 dB. Passages met een SEL waarde van meer dan 84 dB komen nauwelijks voor.
Figuur 11.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages 35
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Bijlage 1a – Overzichtstabel TABEL 1 a Aantal vliegtuigpassages en jaargemiddelde geluidbelasting in de periode 1-11-2013 t/m 31-10-2014 Kaag en % geldige Braassem Aantal vliegtuig-passages Geluidbelasting metingen Meetpost Locatie (Leimuiden) Nacht Dag Avond TOTAAL In dBLden (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp 262 Meerewijck 4.101 47.251 11.415 62.770 54.3 99.0 mp 263 Drechtlaan 3.765 42.563 10.592 56.920 52.5 98.0 % geldige Leiden Aantal vliegtuig-passages Geluidbelasting metingen Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL In dBLden (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp139 Groene Maredijk 286 18.628 5.146 24.060 41.5 96.4 mp141 Regenboogpad 556 21.534 6.879 28.969 45.5 95.7 mp149 Valkenpad 401 17.572 5.557 23.530 46.4 93.6 mp161 Broekplein 350 19.674 6.346 26.370 46.3 90.2
Lisse Meetpost mp189 mp201 mp 391
Locatie Vivaldistraat Heereweg IBB-straat* *pas vanaf mei 2014
Nieuwkoop Meetpost
Locatie
mp 252 mp 265 mp 250
Teylersplein, Nieuwv. Sportlaan, Zevenhoven Ambroziolaan, Nieuwv.
Noordwijk Meetpost
Locatie
mp 178 mp 231 mp 233
Voorstraat Alk Johanna v.Hoornstraat
Oegstgeest Meetpost
Locatie
mp128 mp147 mp162
Clinckenburgh zwembad Poelmeer winkelc. Lange Voort
Teylingen Meetpost
Locatie
mp214 mp220 mp211 mp216
Gouverneurlaan, Sas. Smirnoffstraat, Sas. Bonekruidstraat, V.hout Wilhelminalaan, Sas.
Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 224 20.367 5.936 419 26.174 7.213 1.943 16.997 4.480
Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 5.744 49.291 15.066 3.224 56.889 15.978 6.501 57.021 16.639 Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 3.460 12.142 3.718 4.016 12.709 3.907 798 10.937 2.897
Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 2.706 28.665 8.205 1.105 16.594 4.838 858 21.415 6.064
Aantal vliegtuig-passages Nacht Dag Avond (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) 4.628 45.081 13.176 4.387 40.843 11.817 3.716 33.297 11.445 4.522 41.338 11.921
36
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
26.527 33.806 23.420
47.5 51.0 50.3
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
70.101 76.091 80.161
54.1 53.0 52.9
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
19.320 20.632 14.632
48.8 45.8 47.6
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
39.576 22.537 28.337
48.8 47.6 47.1
TOTAAL
Geluidbelasting In dBLden
62.885 57.047 48.458 57.781
51.3 48.7 49.1 50.2
% geldige metingen
94.9 97.4 43.1* % geldige metingen
97.1 98.5 99.4 % geldige metingen
97.1 99.6 97.5 % geldige metingen
94.6 92.4 91.8 % geldige metingen
98.3 99.3 96.1 99.0
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Bijlage 1b – Tabel Lden en Lnight; cumulatie Toelichting In tabel 1b proberen we een verband te leggen tussen het gemeten vliegtuiglawaai en het heersende achtergrondgeluid, in relatie tot de ervaren hinder. Dat is niet eenvoudig en vergt daarom enige uitleg. Bij het bepalen van de hinderlijkheid van vliegtuiglawaai moet rekening worden gehouden met het geluid dat door andere bronnen zoals wegverkeer wordt veroorzaakt. Als er veel geluid is van andere bronnen zal dit het vliegtuiglawaai maskeren. Hiermee neemt de hinderlijkheid van sec het vliegtuiglawaai af, terwijl de hinderlijkheid van het totale geluid toeneemt. NB: Het werken met (jaar)gemiddelden heeft als nadeel dat de hinderbeleving hier maar deels in weerspiegeld wordt. De hinderbeleving van vliegtuiglawaai zit met name in het karakter (aanzwellen, gieren, grote tussenpozen) en is daarmee totaal anders dan bijvoorbeeld snelweglawaai. De meetposten registreren zowel de geluidbelasting van alleen de vliegtuigbewegingen, als de geluidbelasting vanwege alle bronnen, inclusief de vliegtuigbewegingen. Door de geluidbelastingen van alleen de vliegtuigbewegingen te vergelijken met de geluidbelasting van alle bronnen wordt duidelijk welke invloed de vliegtuigbewegingen hebben op de gecumuleerde geluidbelasting. Een toename van de gecumuleerde geluidbelasting van 2 dB is moeilijk met alleen het gehoor vast te stellen, bij een toename van 5 dB is er sprake van een duidelijke verslechtering van de milieukwaliteit. Omdat vliegtuiglawaai gedurende de nacht kan leiden tot slaapverstoring en dus een grote hinderbeleving genereert, zijn de meetgegevens voor de nacht in aparte kolommen weergegeven. Legenda en conclusies: Hoe hoger het getal in kolom 5 en kolom 8 (toename t.g.v. vliegtuigen), hoe meer de vliegtuigen verstorend werken t.o.v. het achtergrondniveau. NB: het op de meetpost gemeten achtergrondniveau is sterk locatie-afhankelijk en niet per se typerend voor de ruime omgeving van de meetlocatie. De hoogste toenamen tot aan 4 dB treden op bij de gemeenten die het dichtst bij Schiphol liggen: Kaag en Braassem en Nieuwkoop. In Leiden blijft de toename van de gecumuleerde geluidbelasting beperkt tot hoogstens 1 dB. De Lnight en ook de toename in de nacht is verreweg het hoogst in Kaag en Braassem en Nieuwkoop; merk op dat Kaag en Braassem echter niet het hoogste scoort in aantallen nachtvluchten (zie figuur 3.5). Dit is het gevolg van het verschil in lawaai tussen startende en landende vliegtuigen. Onder andere Teylingen scoort meer nachtvluchten, maar dat zijn vooral landingen in glijvlucht en wellicht op iets grotere afstand van de meetpost, dus een lagere Lnight. Bij Kaag en Braassem en Nieuwkoop zijn juist veel starts in de vroege ochtend. Merk op dat de gemeten Lden en Lnight redelijk goed overeenkomen met de door Schiphol berekende contouren op de kaarten in bijlage 2. De toename in de nacht is kleiner dan de toename overdag. Dit is eigenlijk tegen de verwachting in; je zou verwachten dat een vliegtuig in de stilte van de nacht meer afwijkt van het dan lage achtergrondniveau. Dat is ook zo, maar gedurende de nacht zijn er zeer weinig vliegtuigbewegingen, waardoor het uitgemiddeld over 8 uren een relatief lage bijdrage levert aan de Lnight. Hier uit zich het bovenbeschreven nadeel van het werken met gemiddelden; in principe is 1 vliegtuig al voldoende voor slaapverstoring. De gemiddelden die gebruikt worden bij de geluidmetingen èn berekeningen hebben hun beperkingen bij vertaling naar hinderbeleving.
37
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
TABEL 1b Gemeente
Kaag en Br. mp 262 mp 263 Leiden mp139 mp141 mp149 mp161 Lisse mp189 mp201 Nieuwkoop mp 252 mp 265 mp 250 Noordwijk mp 178 mp 231 mp 233 Oegstgeest mp128 mp147 mp162 Teylingen mp214 mp220 mp211 mp216
Lden en Lnight en cumulatie. (Op basis van metingen Sensornet 1-11-2013 t/m 31-10-2014) Locatie
vliegtuiglawaai in Lden (etmaalwaarde)
Lden alle geluid (etmaalwaarde)
Toename etmaalwaarde t.g.v. vliegtuigen*
Lnight vliegtuigen (23.0007.00)
Lnight alle geluid (23.0007.00)
Toename in de nacht t.g.v. vliegtuigen*
Meerewijck Drechtlaan
54.3 52.5
60.9 57.7
3.2 4.3
45.2 43.7
54.2 50.5
2.0 3.2
Groene Maredijk Regenboogpad Valkenpad Broekplein
41.5 45.5 46.4 46.3
54.5 70.8 61.2 61.1
0.8 0.1 0.6 0.5
27.2 31.2 30.7 30.2
47.2 58.7 53.9 53.6
0.2 0.03 0.1 0.1
Vivaldistraat Heereweg
47.5 51.0
61.3 60.5
0.7 1.8
27.0 33.0
53.8 52.7
0.04 0.2
Teylersplein Sportlaan Ambroziolaan
54.1 53.0 52.9
61.7 59.1 60.8
2.6 3.6 2.5
43.6 41.2 43.9
54.3 51.2 54.3
1.4 1.6 1.5
Voorstraat Alk J. v.Hoornstraat
48.8 45.8 47.6
62.0 60.2 61.8
0.8 0.6 0.7
36.1 37.7 32.3
54.4 53.9 54.2
0.3 0.4 0.1
Clinckenburgh Poelmeer Lange Voort
48.8 47.6 47.1
58.7 71.3 60.4
1.7 0.1 0.8
36.7 31.9 33.2
51.7 64.1 52.6
0.6 0.01 0.2
Gouverneurlaan Smirnoffstraat Bonekruidstraat Wilhelminalaan
51.3 48.7 49.1 50.2
60.1 60.7 61.9 60.2
2.1 1.0 0.9 1.6
39.6 38.0 37.6 35.9
53.1 54.6 55.4 52.7
0.8 0.4 0.3 0.4
*geen normale optelsom want dB is in logaritmische schaal
38
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Bijlage 2 – Banenstelsel en vliegpaden Schiphol (Bron: www.bezoekbas.nl)
Nachtnaderingsroute: toegestane luchtverkeerweg voor naderend verkeer in de nacht op de Kaagbaan (bron: Luchthaven Verkeersbesluit)
39
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Hieronder staan kaarten die een indicatie geven van de gevlogen vliegpaden boven de Leidse Regio/Bollenstreek van en naar de Kaagbaan (3-jaars gemiddelden uit 2014). In de nacht wordt uitsluitend de paarse route gevlogen.
40
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Hieronder staan kaarten die een indicatie geven van de gevlogen vliegpaden boven het “Groene Hart Zuid” (3-jaars gemiddelden uit 2014):
18L 14.250
41
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Jaargemiddelde berekende geluidbelasting (etmaalwaarden in Lden 2013, bron BAS)
42
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Jaargemiddelde berekende geluidbelasting in de nacht (Lnight 2013, bron BAS)
48 dB
40 dB
43 dB
Hierboven staan de Lnight-geluidcontouren rond Schiphol van het gebruiksjaar 2013, van resp. 48, 43 en 40 dB Lnight. Deze wijken zowel in vorm als in weergegeven waarden af van de Lden-contouren. De Lden-contouren omvatten de gebieden waar de berekende geluidbelasting gedurende het gehele etmaal meer is dan 48 dB(A), terwijl de Lnightcontouren de gebieden omvatten waar de berekende geluidbelasting tussen 23:00 en 07.00 uur meer is dan 40 dB(A). Dit komt doordat de Lden door de Europese Unie is gekozen als maat voor de beoordeling van de door mensen ondervonden hinder als gevolg van omgevingsgeluid, terwijl de Lnight is gekozen als maat voor de beoordeling van de gezondheidseffecten (in dit geval slaapverstoringen) bij mensen door nachtelijk geluid. (Bron BAS)
43
Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2014, Omgevingsdienst West Holland.
Bijlage 3 - Verklarende woordenlijst Geluidsniveau Van iedere vliegtuigpassage wordt het ‘geluidsniveau’ bepaald. Dit is een maat voor de hoeveelheid geluid veroorzaakt door één vliegtuig dat voorbij vliegt. Het geluidsniveau kan op meerdere manieren worden uitgedrukt: -Piekwaarde – het hoogst gemeten geluidsniveau gedurende een passage -SEL-waarde – Sound Exposure Level, een maat voor de totale geluidsenergie van een vliegtuigpassage. Deze maat is een combinatie van hoe hard het geluid was en hoe lang het duurde. Geluidbelasting Een maat voor het geluid dat door alle vliegtuigen gezamenlijk gedurende een jaar wordt veroorzaakt op een bepaalde plaats. Daarbij worden de geluidsniveaus van alle vliegtuigen die van het vliegveld vertrekken en daarop aankomen op een voorgeschreven manier bij elkaar opgeteld. De maat voor geluid-belasting door vliegtuigen (maar ook van wegverkeerslawaai en spoorweglawaai) is decibel Lden. Hierbij telt geluid in de avond en nacht extra zwaar mee. Ke Kosten-eenheden. Een maat voor geluidbelasting door vliegtuiggeluid, ontwikkeld in de jaren ‘60 door prof. Kosten. Geluidsniveaus lager dan 65 dB worden niet meegeteld. Lden De Lden (Engels: Level day-evening-night) is een maat om de geluidsbelasting door omgevingslawaai uit te drukken. Met ingang van 2004 werd het gebruik van de Lden in alle Europese landen verplicht. Voor de bepaling van Lden wordt het etmaal in drie periodes verdeeld: • dagperiode 07.00-19.00 uur • avondperiode 19.00-23.00 uur • nachtperiode 23.00-07.00 uur Bij de avond en de nachtwaarde wordt vervolgens een straffactor van respectievelijk 5 en 10 dB opgeteld. De reden hiervan is dat een bepaald geluidsniveau in de avond en de nacht door het verminderen van geluiden uit de omgeving als hinderlijker wordt ervaren dan het geluid van overdag. Een andere reden is dat het voor eventuele slaapverstoring gedurende de nacht van belang is 's nachts strengere eisen te stellen. Er is geen wetenschappelijke basis voor de exacte grootte van deze straffactoren, maar ze worden algemeen gehanteerd en zijn in regelgeving vastgelegd. De Lden is tenslotte het logaritmisch gemiddelde van de dag-, avond- en nachtwaarde, waarbij gebruik wordt gemaakt van een 'energetische' middeling. Dit betekent dat de duur van elke periode ook wordt meegewogen. SEL-waarde Sound Exposure Level – maat voor de totale geluidsenergie van een vliegtuigpassage, uitgedrukt in dB (Lden) Slot Tijdsperiode waarbinnen een vliegtuig mag opstijgen of landen. Vliegtuigpassage Een hoorbare en meetbare passage van een vliegtuig. Of een passage hoorbaar is hangt af van omgevingsfactoren, zoals verkeer, wind en weerkaatsing of absorptie door de bodem.
44