Rapportage Infra Rood-scan

Rapportage Infra Rood-scan Adres Winkel: Woning: Eigenaar:

Langeviele 26-34, Beddewijkstraat 7, Dhr. Wielemaker

Meting uitgevoerd op

5-12-‘08

Door groep

Groep 9 en 10

Bestaand uit

Groep 9 Groep 10

4331 LV Middelburg 4331 LP Middelburg

Erwin de Bruijn, Dennis Huiser Dennis de Paauw, Theun van Overveld, Dirk Verbeek

Ondersteund door student-assistent Tim Alewijnse en docent Bernard Vercouteren van den Berge

Inhoud Inleiding Waarom Wie Planning Leeswijzer Dank

Infra Rood Achtergronden

Het Gebouw Geschiedenis Locatie en Oriëntatie Schilconstructies Verwarmingsinstallatie Verbruiksgegevens Gebruikers gebouw

De IR-scan Meetomstandigheden Verrichte metingen Bijzonderheden

De Isolerende Schil

3 3 4 4 5 2

2 2

15 15 15 15 16 18 18

21 21 22 22

24

Opbouw Schil Temperatuurlijnen Oppervlakken Bijzonderheden

24 28 30 32

IR-meting vs. Berekening

32

Vergelijking Bijzonderheden Conclusie Warmteverlies

Schil vs. Verbruik Verbruik Bijzonderheden Conclusie Verbruik

Conclusies en Aanbevelingen Schil Verbruik Eindconclusie

32 35 36

37 38 38 38

39 39 41 42

Geraadpleegde bronnen

43

bijlage 1 - Foto’s

44

bijlage 2 - Temperatuurlijnen

95

bijlage 3 – RC Berekening

96

bijlage 4 – Brochure na-isolatie

97

bijlage 5 – Vormfactor voorbeelden

98

www.hz.nl • Hogeschool Zeeland • Opleiding Bouwkunde • Edisonweg 4, 4385 NW Vlissingen • 0118-489193

pagina 2

Inleiding

van dit Infra-Rood-onderzoek

Waarom Voorafgaand aan dit verslag hebben we met een IRcamera het winkelpand de Bruijn meubelen en de bijbehorende woning letterlijk doorgelicht. Dit hebben we gedaan voor een opdracht van milieutechniek. Dit is een onderdeel van de opleiding bouwkunde die we volgen op de Hogeschool Zeeland. De opdracht; Aan de hand van de infrarood camera hebben wij van de niet transparantedelen kunnen bepalen -

Bepaal van alle niet transparante m2-paketten van de woning van de gevel op basis van de aangeleverde gegevens (ter plekke gegeven door de eigenaren van de woning) de temperatuurlijn en de oppervlaktetemperatuur. Gebruik hiervoor de op dat moment gemeten binnentemperatuur van de woning (in de verschillende

ruimtes) en de actuele buitentemperatuur.

-

Maak met de IR-camera foto’s van de volledige voor- en achtergevel.

-

Bepaal met de software de gemiddelde oppervlaktetemperaturen van de gevels.

-

Bepaal de gemeten isolatiewaarde van de gevel en vergelijk deze met de uitgangspunten tijdens de bouw en met het bouwbesluit.

-

Bepaal aan de hand van het dauwpunt in de constructie of er condensatie kan plaatsvinden in de constructie.

-

Zoek afwijkingen in de oppervlaktetemperaturen en probeer deze te verklaren.

Geef in het rapport een eindadvies over de kwaliteit van de gevels van het gebouw en welke maatregelen er eventueel genomen moeten worden. Illustreer het verslag met foto’s van de meting en gewone foto’s van de gevel. www.hz.nl • Hogeschool Zeeland • Opleiding Bouwkunde • Edisonweg 4, 4385 NW Vlissingen • 0118-489193

pagina 3

Wie Voor dit rapport zijn twee groepen verantwoordelijk. Groep 9 die bestaat uit; - Erwin de Bruijn - Dennis Huiser Deze groep heeft voor de opdracht gekeken naar het winkelpand. En groep 10 die bestaat uit; – Dennis de Paauw - Theun van Overveld - Dirk Verbeek Deze groep heeft voor de opdracht gekeken naar de woning. Wij zijn studenten aan de Hogeschool Zeeland en we volgen de opleiding bouwkunde. Bij het vak milieutechniek leren we over invloeden op het milieu wat betreft de bouw. Deze opdracht is daar een onderdeel van. Energieverbruik van woningen is een belangrijk onderwerp wat betreft duurzaam bouwen (duurzaam bouwen is een belangrijk onderdeel van milieutechniek). Door de gevels te testen met behulp van een IR-camera kunnen we iets zeggen over isolatiekwaliteiten van het gebouw, ofwel over de milieuvriendelijkheid van het gebouw. Milieutechniek valt onder de course klimaatbeheersing II, dit wordt in het derde jaar gegeven.

Planning Afgelopen semester werd er op maandag middag les gegeven in de course milieutechniek. Hierin werd de benodigde theorie verzorgd voor het maken van dit rapport. De metingen met de IR-camera werden op 5-12-’08 verricht. De metingen van het winkelpand vonden plaats van 11.00 tot 12.00. Bij de woning was dit tussen 12.00 en 13.00. Het rapport is op 06-02-’09 ingeleverd bij de desbetreffende docent. We verwachten binnen twee á drie weken na inlevering een beoordeling te ontvangen.


pagina 4

Leeswijzer Wij als groep hebben geprobeerd een rapport te maken welke met zorg opgesteld is. Het rapport zal waarschijnlijk niet volledig betrouwbaar zijn omdat het hier over een bestaand pand gaat waarvan wij op het oog de vierkante meter pakketen bepaald hebben. De meting is ook afhankelijk van weersomstandigheden en deze zijn over het algemeen niet ideaal, waardoor er meetonnauwkeurigheid kan ontstaat. Uiteindelijk kan de meeste waarde gehecht worden aan de foto’s in bijlage 2, hier is goed te zien waar er warmte door een constructie heen komt. De behaalde resultaten zijn wel bruikbaar voor het verbeteren van de woning en om een indruk te krijgen van de plaatsen waar veel warmte verlies optreedt. Het rapport os opgebouwd is verschillende onderdelen. In hoofdstuk 1 gaan we in op de achtergronden met betrekking tot de meting. In hoofdstuk 2 gaan we in op het gebouw waarin we meer vertellen over de schil, de constructie en installaties. In hoofdstuk 3 geven we informatie over de foto’s welke we gemaakt hebben en de conditie waaronder deze gemaakt zijn. In hoofdstuk 4 hebben we van de bepaalde vierkante meter pakketten temperatuurlijnen gemaakt en bijzondere constructies uitgelicht. In hoofdstuk 5 hebben wij de meting vergeleken met de berekening van de schillen. In hoofdstuk 6 gaan we in op de schil en het verbruik wat deze schil kost. In het laatste onderdeel geven wij een eind conclusie met hierin de maatregelen die er getroffen kunnen worden.

Dank Bij deze willen we de dhr. Wielemaker bedanken voor het beschikking stellen van zijn winkel en woning. Ook willen we onze dank betuigen voor de medewerking. De metingen verliepen erg goed.


pagina 5

Infra Rood

een kleine introductie over de mogelijkheden en onmogelijkheden van IR

Achtergronden Over Infra Rood zijn de laatste tijd enkele artikelen verschenen die het fenomeen goed illustreren. U treft de bewuste artikelen uit HZ-Discovery1 en de Volkskrant2 in dit hoofdstuk aan.

1 nummer 5, november 2008 2 zaterdageditie 15 november 2008 www.hz.nl • Hogeschool Zeeland • Opleiding Bouwkunde • Edisonweg 4, 4385 NW Vlissingen • 0118-489193

pagina 6


pagina 7


pagina 8


pagina 9


pagina 10


pagina 11


pagina 12


pagina 13


pagina 14

Het Gebouw

een beknopte omschrijving van het onderzochte object

Geschiedenis Het pand ligt aan de Langeviele. Dit is een winkelstraat in het centrum van Middelburg. Deze straat is in de tweede wereldoorlog weinig gebombardeerd. Hierdoor is het straatbeeld weinig veranderd en is het historische karakter behouden. Het pand is omstreeks de 18e eeuw gebouwd.

Locatie en Oriëntatie De Langeviele is een winkelstraat in het centrum van Middelburg. Het ligt tussen de Grote Markt en Het Hof van Tange. Hieronder is te zien waar het pand gesitueerd is.

Schilconstructies Bij de schilconstructie zullen we de m² pakketten behandelen die voor de warmtestroom in de constructie van belang zijn. Allereerst de m² pakketten voor de woning. Dit zijn de pakketten bij de tv ruimte, keuken en serre.


pagina 15

De dakconstructie hebben we bij deze opdracht verder niet bekeken. Verder kunnen we wel vertellen dat het gaat om een monument. Dit houd in dat de meeste ramen bestaan uit enkel glas. In de woning is in de tv ruimte gebruik gemaakt voorzetramen binnen. De rest van de woning is enkel glas. In de winkel is gebruik gemaakt van dubbel glas. Verwarmingsinstallatie Voor de woning en de winkel zijn er twee aparte ketels. Dit zijn dezelfde ketels, namelijk de Nefit Ecoline HR SV 107. De woning werd verwarmd door middel van radiatoren. Ook de winkel werd door radiatoren verwarmd. Boven de ingang van de winkel zit een blower. Op HR-ketels staat vaak een percentage van meer dan 100% vermeld, bijvoorbeeld 107%. Dat wekt de indruk dat er meer energie uit het aardgas gehaald wordt dan er eigenlijk in zit. De verklaring voor dat hoge percentage is dat in HR-ketels (in tegenstelling tot andere ketels) een condensor zit waarin waterdamp, die ontstaat bij de verbranding van aardgas, wordt gecondenseerd. Bij dat condenseren komt warmte vrij, die wordt afgestaan aan het verwarmingswater. Dit is bijvoorbeeld 10%. Dit wordt opgeteld bij het rendement dat al door de ketel zelf uit het aardgas wordt gehaald, bijvoorbeeld 97%. Samen is dit dan 107% De HR SV 107 ketel heeft hier dan ook zijn naam aan te danken. HR staat voor hoog rendementsketel, SV staat voor schone verbranding en 107 staat voor het rendement van de ketel. In dit geval dus 107% Deze ketel bespaard ten opzichte van een normale ketel 430 kg/jaar aan CO2. Hier onder zijn een aantal specificaties weergegeven van de HR SV 107 ketel.


pagina 16

Cv-ketel: alleen woningverwarming Een HR-ketel wordt financieel interessant wanneer jaarlijks meer dan 1500 m³ gas wordt verbruikt. Bij dit verbruik wordt de aanschaf van de duurdere ketel, en de duurdere installatie en duurder onderhoud gecompenseerd door de energiebesparing.

Gemiddelde aanschafprijs

Gemiddelde besparing per jaar (kubieke meter gas)

Gemiddelde besparing per jaar (euro)

Terugverdientijd ten opzichte van een gewone CV-ketel

Uw winst na 15 jaar (=levensduu r ketel)

Gewone CV-ketel

1265

---

---

---

---

Gaskeurbasislabel ketel

1393

120

68

2 jaar

832

HR-ketel 100

1562

315

180

1,6 jaar

2224

HR-ketel 107

1668

337

192

2,3 jaar

2273

Hier is uitgegaan van een aanschafprijs zonder installatie kosten. Bij de gasprijs is uitgegaan van €0,57 per m3, dit is het prijs peil in 2006. De woning en de winkel zijn voorzien van een Nefit Ecomlime ketel uit het jaar 2000 van het type nummer HR SV 107.


pagina 17

Verbruiksgegevens De verbruiksgegevens zijn verstrekt door de eigenaar van het pand. De gegevens zijn over het jaar 2007. Verbruiksgegevens van de winkel; Jaar

2007

Elektriciteit laag

3859

kWh

Electriciteit hoog

13497

kWh

Gas

4496

m³

Water

30

m³

Verbruiksgegevens van de woning; Jaar

2007

Elektriciteit laag

3441

kWh

Electriciteit hoog

3568

kWh

Gas

3432

m³

Water

192

m³

Gebruikers gebouw In de woning wonen 2 volwassene en 2 kinderen. We gaan uit van een modaal gezin anno 2009. Man en vrouw werken beide en de kinderen gaan overdag naar school. De woning is overdag niet in gebruik en zal dus niet verwarmd hoeven worden. In de avond en in de ochtend zal de woning wel verwarmd moeten worden. In de winkel werken overdag 2 mensen en er komen diverse klanten over de vloer. De winkel zal dus overdag verwarmd moeten worden om een goed werk klimaat te creëren.


pagina 18

In dit onderdeel laten we een aantal illustraties van de woning zien om een idee van de woning te krijgen.

Wij nemen aan dat het hier gaat om een steensmuur verband, omdat het rijen met strekken zijn met daarna rijen met koppen. Daarnaast zaten de kozijnen van binnenuit diep in de muur. Hieruit hebben we kunnen opmaken dat de muur niet geïsoleerd is, tenzij er nageïsoleerd is. Dit is bij een aantal ruimten wel het geval.


pagina 19

Hieronder een illustratie van een steensmuurverband.

Hieronder is een illustratie van de winkelgevel te zien, waaraan te zien is dat er hier metselwerk toegepast is welke gestuukt is.


pagina 20

De IR-scan

een beschrijving van de uitgevoerde metingen

Meetomstandigheden De metingen vonden plaats op 5-12-’08. De temperatuur volgens het KNMI was deze dag in Vlissingen tussen de 4,7 en 7,2 graden. Zelf hebben wij met de thermometer buiten een temperatuur gemeten van 5 graden. Vergeleken met het KNMI is dit een realistische weergave. Voor de verdere berekeningen gaan we uit van 5 graden. Het was deze dag erg bewolkt.

Binnen hebben we in de ruimtes die we hebben gemeten ook de binnentemperatuur bepaald. Dit hebben we gedaan met behulp van thermometers. Voor de woning hebben we de volgende temperaturen bepaald. -TV kamer

21°

- Eettafel

20°

- Woongedeelte

19°

- Keuken

21.5°

- Serre

15.5°


pagina 21

In de winkel is op vier plaatsen de binnentemperatuur gemeten -Linksvoor

20°

- Rechtsvoor

18°

- Linksachter

17°

- Rechtsachter

15°

Verrichte metingen Om een beeld te krijgen van de gevels en de isolerende kwaliteiten hiervan hebben we deze veelvuldig gefotografeerd. Al deze foto’s zijn opgenomen in de eerste bijlage. In deze bijlage zijn eerst de foto’s van de woning terug te vinden. Vervolgens die van de winkel. Om alles duidelijk te maken hebben we normale foto’s naast de IR-foto’s gezet. Naast de IR-foto’s is een temperatuurschaal opgenomen zodat de oppervlakte temperaturen gemakkelijk af te lezen zijn.

Bijzonderheden Zowel in de woning als in de winkel zijn er een aantal zaken die in het bijzonder zijn opgevallen. Bij de winkel viel er een kozijn detail op waar een groten kier onder het kozijn zat. Hieronder is een foto te zien.


pagina 22

Hieronder een foto van de winkel waar een constructie lek te zien is.

Hieronder een foto van de verwarming onder het kozijn in de woning.


pagina 23

De Isolerende Schil

de temperatuurlijnen en samenstelling van de schilconstructies

Opbouw Schil Bij de schilconstructie zullen we de m² pakketten behandelen die voor de warmtestroom in de constructie van belang zijn. Allereerst de m² pakketten voor de woning. Dit zijn de pakketten bij de tv ruimte, keuken en serre.


pagina 24


pagina 25

Vervolgens hebben we dit ook van de winkel gedaan. Voor de winkel rechts, achter en links


pagina 26


pagina 27

Temperatuurlijnen Van de woning hebben wij zes vierkanten meter pakketen getekend en hierin de temperatuur temperatuurlijn in gezet aan de hand van de berekeningen welke in de bijlage te vinden zijn. Het was die dag zoals hieronder te zien is een erg koude dag, maar een prima dag om de meting uit te voeren. In bijlage 2 zijn de temperatuurlijnen te zien welke we berekend hebben. De temperatuur is de rode lijn, de twee andere lijnen zijn van belang voor de waterdampspanning. In vrijwel alle constructies is te zien dat de gebruikte, vaak oorspronkelijke materialen, niets bijdragen aan de temperatuur verhoging. Je ziet bijna overal dat de temperatuur nog flink opgestookt is door de verwarming en dat de temperatuur daar pas omhoog schiet naar de gemeten temperatuur. De keuken en de serre hebben wel een goede constructie, hier is te zien dat de temperatuur in de constructie al omhoog schiet wanneer het aan komt bij de isolatie die deze constructies al bevatten. Een bijzondere is de tv-ruimte, dit is een ruimte waar toch veel geleefd wordt, maar dit is vrijwel de slechtste gevel van het gebouw. Op de volgende pagina hebben wij deze ter illustratie er bijgezet. Hier is aan de rode lijn af te lezen wat de temperatuur is door de schil heen. Hier is duidelijk te zien dat de temperatuur aan de binnenzijde van de gevel 15 graden is en de binnen temperatuur (gemeten) 21 graden is. Hier moet de temperatuur dus dagelijks met 6 graden verhoogd worden wanneer er geleefd wordt om een behaaglijk binnenklimaat te verkrijgen. De overige temperatuurlijnen zijn te vinden in bijlage 2.


pagina 28


pagina 29

Oppervlakken Voor het bepalen van de vormfactor hebben we eerst de oppervlaktes gegeven van de gevel, vloer en het dak. Om de uiteindelijke vormfactor te bepalen nemen we de winkel en het woonhuis als een pand. Gevel

=

769 m²

Vloer

=

winkel 400 m² + woning 145 m²

Dak

=

644 m²

Totaal

=

1958 m2

=

545 m²

De vormfactor geeft een indicatie van de vorm van het gebouw. Het geeft een verhouding aan tussen het volume en de verliesoppervlakten waardoor constant warmte ontsnapt. Dit betekent dat hoe hoger de vormfactor des te beter de verhouding is tussen deze twee factoren. Zo is op de tekening hieronder te zien dat een bol de beste verhouding heeft wat betreft volume/verliesoppervlak. Het volume van het pand is naar schatting 2440 m³ De vormfactor van het gebouw is dus als volgt te bereken; Vormfactor

=

V/S

V

=

Het volume van het pand in m³

S

=

Het verliesoppervlak in m²

=

2440 / 1958

=

1,25

Zie bijlage 5 voor vormfactor voorbeelden.


pagina 30

Bijzonderheden Hieronder een aantal foto’s van bijzondere constructie onderdelen en doorbrekingen. Kelder ventilatieroosters:

Achtergevel woning balk boven kozijnen:


pagina 31

IR-meting vs. Berekening

vergelijking van de uitkomsten van de metingen en de berekeningen

Vergelijking In dit hoofdstuk hebben we een vergelijking gemaakt van de infrarood foto’s met de berekening voor de temperatuurlijn. De berekeningen zijn in bijlage 2 te vinden en van de desbetreffende geveldelen hebben we hieronder direct een foto toegevoegd. Tv ruimte voorgevel

De gemeten oppervlaktetemperatuur ter plaatse van het cirkeltje op de foto is 7,6˚C. Volgens de berekeningen die in de bijlage te vinden zijn moet deze gevel een oppervlakte temperatuur hebben van 6,9˚C. Het verschil tussen de berekende en gemeten waarde is 0,7˚C. De buitentemperatuur op het moment van meten was 5,0˚C de gemeten waarde ligt 2,6 graden hoger dan de buitentemperatuur. Hieruit kunnen we concluderen dat er veel warmte door de gevel verloren gaat en er niet goed geïsoleerd is.


pagina 32

Keuken

De gemeten oppervlaktetemperatuur ter plaatse van het cirkeltje op de foto is 5,3˚C. Volgens de berekeningen die in de bijlage te vinden zijn moet deze gevel een oppervlakte temperatuur hebben van 5,2˚C. Het verschil tussen de berekende en gemeten waarde is 0,1˚C. De buitentemperatuur op het moment van meten was 5,0˚C de gemeten waarde ligt 0,3 graden hoger dan de buitentemperatuur. Hieruit kunnen we concluderen dat er weinig warmte door de gevel verloren gaat en dat de steensmuur hoogst waarschijnlijk nageïsoleerd is. Dit klopt want de keuken is van binnenuit nageïsoleerd Serre achterkant


pagina 33

De gemeten oppervlaktetemperatuur ter plaatse van het cirkeltje op de foto is 5,5˚C. Volgens de berekeningen die in de bijlage te vinden zijn moet deze gevel een oppervlakte temperatuur hebben van 5,2˚C. Het verschil tussen de berekende en gemeten waarde is 0,3˚C. De buitentemperatuur op het moment van meten was 5,0˚C de gemeten waarde ligt 0,5 graden hoger dan de buitentemperatuur. De oppervlaktetemperatuur van dit deel van de serre ligt vrij laag. Hier uit concluderen we dat er weinig warmte verlies in dit deel van de gevel plaats vind en dat dit deel geïsoleerd is. Winkel links voorgevel

De gemeten oppervlaktetemperatuur ter plaatse van het cirkeltje op de foto is 4,2˚C. Volgens de berekeningen die in de bijlage te vinden zijn moet deze gevel een oppervlakte temperatuur hebben van 5,2˚C. Het verschil tussen de berekende en gemeten waarde is 1,0 ˚C. De buitentemperatuur op het moment van meten was 5,0˚C de gemeten waarde ligt 0,8 graden lager dan de buitentemperatuur. De reden dat de geveltemperatuur lager ligt dan de buitentemperatuur is, omdat we ’s ochtends gemeten hebben. In de ochtend en nacht was het kouder als op het moment dat wij gingen meten. Doordat de gevel minder snel opwamt dan de lucht, blijft deze voor een bepaalde tijd kouder dan de omgevingstemperatuur. Dit heeft te maken met warmte accumulatie. Hier uit concluderen we dat er weinig warmte verlies in dit deel van de gevel plaatsvindt en dat dit deel goed geïsoleerd is.


pagina 34

Winkel rechts voorgevel

De gemeten oppervlaktetemperatuur ter plaatse van het cirkeltje op de foto is 4,8˚C. Volgens de berekeningen die in de bijlage te vinden zijn moet deze gevel een oppervlakte temperatuur hebben van 5,2˚C. Het verschil tussen de berekende en gemeten waarde is 0,4 ˚C. De buitentemperatuur op het moment van meten was 5,0˚C de gemeten waarde ligt 0,2 graden lager dan de buitentemperatuur. De reden dat de geveltemperatuur lager ligt dan de buitentemperatuur is, omdat we ’s ochtends gemeten hebben. In de ochtend en nacht was het kouder als op het moment dat wij gingen meten. Doordat de gevel minder snel opwamt dan de lucht, blijft deze voor een bepaalde tijd kouder dan de omgevingstemperatuur. Dit heeft te maken met warmte accumulatie. We kunnen dus concluderen dat de gevel aan de buitenkant niet snel opwarmt. En er dus weinig warmte van binnenuit in de gevel komt. De gevel is dus goed geïsoleerd.

Bijzonderheden Bij de meting van de winkel aan de linker voorgevel is de temperatuur lager dan de berekende temperatuur dit betekend dus dat de gevel niet snel opwarmt en er dus weinig warmte verlies is in deze gevel. Dit is ook bij de winkel rechts van toepassing.


pagina 35

Conclusie Warmteverlies Zoals duidelijk te zien is in de foto’s treedt er her en der flink warmte verlies op. Bij sommige delen is dit relatief makkelijk op te lossen door de binnenwanden te isoleren, zoals in de aanbeveling omschreven staat.


pagina 36

Schil vs. Verbruik

onderzoek naar de samenhang tussen schil, bewoners en het verbruik

Verbruik Het verbruik van de woning en de winkel zal in dit onderdeel vergeleken worden met de gemiddelde in Nederland. Hieronder staan drie tabellen met daarin het gemiddelde verbruik van gas, elektra en water. Hoogte gasverbruik naar woningtype woningtype

gemiddeld verbruik kosten per maand bij per jaar

cv*

2.210 m3

€ 126

1.824 m3

€ 111

2 onder 1 kap

1.473 m3

€ 92

Hoekwoning

1.750 m3

€ 107

Tussenwoning

1.262 m3

€ 81

Maisonnete

1.119 m3

€ 73

Flat - galerij

746 m3

€ 53

Flat - portiek

737 m3

€ 52

vrijstaande woning (> 150 m2) vrijstaande woning (< 150 m2)

Elektriciteitsverbruik naar grootte huishouden Flat - overig 808 m3 aantal Totaalpersonen gemiddeld

1

2 m3 1346

3

€ 56 4 € 85

5

in is huishouden * er uitgegaan van een gemiddeld tarief (prijspeil 2008) gemiddeld gebruik

2.107

2.927

3.656

4.304

4.719

€ 28

€ 43

€ 56

€ 68

€ 76

in kWh per jaar in euro's per maand * Waterverbruik huishouden * er is uitgegaannaar van grootte een gemiddeld tarief (prijspeil 2008). Minus de jaarlijkse belastingteruggave van €2 236.81 3 aantal personen 1

4

5

in huishouden gemiddeld gebruik

47,2

89,4

137,6

185,6

191,3

€ 8,61

€ 13,19

€ 18,41

€ 23,61

€ 24,22

in m3 per jaar in euro's per maand * * er is uitgegaan van een gemiddeld tarief (prijspeil 2007)


pagina 37

Hieronder een opsomming van het verbruik vergeleken met het gemiddelde verbruik in Nederland, opgedeeld in de woning en de winkel. De woning: Gemiddeld elektriciteitsverbruik in een huishouden van 4 personen:

4.305 kWh

Verbruik in 2007 opgegeven door bewoner:

7.009 kWh

Gemiddeld waterverbruik in een huishouden van 4 personen:

185,6 m3


192 m3

Gemiddeld gasverbruik in een tussenwoning:

1.262 m3


3.432 m3

De winkel: Elektriciteitsverbruik in 2007 opgegeven door bewoner:

17.356 kWh

Gasverbruik in 2007 opgegeven door bewoner:

4.496 m³

Waterverbruik in 2007 opgegeven door bewoner:

30 m³

Van de winkel hebben wij geen vergelijkingsmateriaal kunnen vinden m.b.t. een landelijk gemiddelde in verbruik van een winkel.

Bijzonderheden Bijna alle schillen hebben geen isolatie waardoor het gebruik van gas er hoog ligt wat goed te zien is in de vergelijking hierboven. Elektriciteitverbruik van de winkel zal waarschijnlijk komen door de blower bij de voordeur.

Conclusie Verbruik Als we kijken naar het verbruik van de woning t.o.v. het gemiddelde verbruik dan valt er te concluderen dat de woning er qua elektriciteitverbruik en gasverbruik er uit springt. Het hoge gasverbruik van de woning is makkelijk te verklaren, zoals te zien is in het vorige onderdeel, op bepaalde punten zeer slecht geïsoleerd is en deze vaak van een graad of 15 opgewarmd wordt naar 21 graden. Hierdoor is het verbruik van gas ook meer dan 2 keer het landelijk gemiddelde. Nu zijn we in de vergelijking uit gegaan van een tussenwoning, maar het betreft hier een woning die misschien beter vergeleken zou kunnen worden met een vrijstaande woning aangezien de woning zeer veel gevels heeft welke met de buitenlucht in contact komen. Als we dan uitwww.hz.nl • Hogeschool Zeeland • Opleiding Bouwkunde • Edisonweg 4, 4385 NW Vlissingen • 0118-489193

pagina 38

gaan van een vrijstaande woning > 150 m2, dan is het gemiddelde verbruikt 2.210 m3, maar dan nog licht het verbruik vele malen hoger. Dit komt door de schil van de woning. De reden van het hoge elektriciteitverbruik kunnen wij niet zo snel verklaren, dit kan vele oorzaken hebben als een donker huis, waardoor er veel licht aanstaat, wat een redelijke verklaring zou kunnen zijn in een oude woning. Het kan ook komen doordat er veel elektrische apparaten in stand-by stand staan of adapters in het contact gelaten worden. Helaas hadden we van de winkel geen vergelijkingsmateriaal met een landelijk gemiddelde. Aan deze data is goed te zien dat er veel licht de hele dag door in de winkel aanstaat wat het hoge verbruik van elektriciteit verklaart. Bij de entree van de winkel is ook een warmte blazer gemonteerd welke ook voor veel verbruik zorgt. Veel gasverbruik komt door de grote inhoud die verwarmd moet worden in de hele winkel om een redelijk klimaat te verkrijgen.


pagina 39

Conclusies en Aanbevelingen samenvatting conclusies en aanbevelingen voor de bewoners

Schil Om de woning beter te isoleren kunnen verschillende methode toegepast worden om de woning energiezuiniger te maken. •

Voor vrijwel alle gevels kan er een voorzetwand toegepast worden met extra isolatie. Hierdoor zal zullen de gevels in flinke verbetering krijgen in de rc waarde. Hieronder hebben we een eventuele mogelijk toegevoegd, dit is een product van isover.

Dit systeem kan bij vrijwel alle gevels toegepast worden in de woning en de winkel. Het is opgebouwd uit een metalstud frame met daar tussen isover isolatie plaat welke afgewerkt is met gipsplaten. Bij de keuze voor naisolatie binnen zijn wij ervan uitgegaan dat de woning vrijwel nergens een spouw heeft. Anders had er ook na-geisoleerd kunnen worden door de spouw op te vullen met isolatiemateriaal.


pagina 40

•

Toepassen van HR++ in de woning. Dit kan een flinke winst opleveren wanneer er in de kozijnen waar enkelglas toegepast is HR++ glas toe te passen waar mogelijk. Niet alle sponningen in de kozijn zullen hier geschikt voor zijn, doordat men hier vroeger geen rekening mee hield bij de bouw van de woning. Indien het niet mogelijk is mbt het de regels van een monumentaal pand dan kan er ook een voorzetraam toegepast worden.

•

In de winkel kan ook HR++ glas toegepast worden waar mogelijk en nog niet toegepast, de winkel heeft veel glas wat een vors verlies oppervlakte heeft, waardoor het vervangen van het glas geen slechte investering zou zijn.

•

Bijzonderheid 1: rand onder kozijn in voorgevel. Op de IR-foto is te zien dat er onder dit kozijn door enorm veel warmte verloren gaat. In ons oogpunt is hier dan ook weinig tot geen maatregel genomen, voor het voorkomen hiervan. Wij denken dat hier een ongeisoleerde kantplank is toegepast. Het zou een optie zijn om de huidige kantplak (als die al aanwezig is) te vervangen door een geisoleerde kantplank. Op deze manier zal dit warmtelek verholpen worden.

•

Bijzonderheid 2: kier tussen kolom en plafond achterin winkel. Hier is duidelijk te zien dat achter deze constructie veel warmte verloren gaat, of anders gezegd, kou de winkel in komt. Om dit te voorkomen kan de kier afgedicht worden met bijvoorbeeld: glaswol/steenwol. Daarna kan de kier afgetimmerd worden met een lat.

Verbruik In het vorige hoofdstuk was al in de conclusie te lezen dat het gas en elektriciteit verbruik erg hoog ligt ten opzicht van het landelijk gemiddelde. De meeste winst in het verbruik kan al behaald worden door de aanbeveling door te voeren die gegeven zijn bij de schil waardoor er minder verwarmd hoeft te worden. Het beperken van elektriciteitkosten kan misschien al deels opgevangen worden door energiezuinige verlichting. De ketel is die in het gebouw gebruikt wordt is een relatief jonge ketel van 2000 en voldoet prima aan eisen van tegenwoordig.


pagina 41

Eindconclusie De winkel en de woning waren zeer interessant om te meten, omdat het een monumentaal pand was waardoor er veel interessante details in het gebouw zitten. Zoals in het verslag te lezen valt is er veel winst te behalen in het na-isoleren van de gevels en het toepassen van dubbelglas. Betreft de installatie voor het opwekken van warm water, deze is nog relatief jong waardoor hier niet veel winst uit te behalen valt door deze te vervangen. Het verbruik aan gas en elektriciteit zit ver boven het gemiddelde, in de winkel zou dit misschien deels opgelost kunnen worden door de soort verlichting die er toegepast wordt. In de winkel zit bij de voordeur een blower welke voor de hoog verbruik in elektriciteit zorgt, hier valt eigenlijk weinig aan te doen aangezien deze noodzakelijk is om de kou vanuit buiten tegen te gaan wanneer de deur openstaat. Wij hebben van 3 verschillende constructies ook nog een aanbeveling gemaakt om te laten zien wat dit doet met de temperatuur. Deze zijn in de bijlage bij de berekening en de temperatuurlijn aangegeven als aanbeveling.


pagina 42

GERAADPLEEGDE BRONNEN Boek van der Linden, A.C. “Bouwfysica.” Utrecht/Zutphen: ThiemeMeulenhoff, 2000 Websites http://www.milieucentraal.nl http://www.isover.nl


pagina 43

BIJLAGE 1 De IR-metingen Foto’s van de woning foto 1

12:23

linker raam midden van de woonkamer (enkel glas)

foto 2

12:24

Radiator onder raam links van tafel

foto 3

12:25

vensterbank rechts in woongedeelte

foto 4

12:25

linker bovenhoek woonkamer

foto 5

12:26

linker onderhoek woonkamer

foto 6

12:27

tv ruimte middenstuk tussen ramen

foto 7

12:28

boven raampartijen gehele breedte (voorzet raam)

foto 8

12:29

Tv Ruimte rechts in de hoek

foto 9

12:33

Hoek links bovenin serre

foto 10

12:33

onderkant deur naar balkon

foto 11

12:35

Om de hoek in de serre raam rechts boven (enkel glas)

foto 12

12:36

Om de hoek in de serre raam links boven (enkel glas)

foto 13

12:38

keuken hoek rechts onder

foto 14

12:38

keuken hoek rechts boven

foto 15

12:04

keuken tussen ramen in midden

foto 16

12:44

buiten keukenraam rechts boven

foto 17

12:45

buiten keukenraam rechts onder

foto 18

12:45

buiten dakkapel rechts

foto 19

12:46

buiten buitenhoek serre onderkant

foto 20

12:46

buiten binnenhoek serre bovenkant

foto 21

12:47

hoek onder dakkapel bovenin

foto 22

12:59

2 ramen links midden voorgevel

foto 23

12:59

middelste 2 ramen 1e verdieping voorgevel

foto 24

13:00

2 ramen rechts 1e verdieping voorgevel

foto 25

13:02

links onder raam helemaal links in de gevel

foto 26

13:02

links boven linker raam

foto 27

13:03

kolom tussen 2 meest linkse ramen

foto 28

13:04

meest rechtse ramen links onderin bij 1 na laatste raam

foto 29

13:06

kolom tussen laatste 2 ramen (meest rechts)

foto 30

13:06

hoek rechts onder laatste raam (meest rechtse raam)

foto 31

13:07

rechts naast laatste raam (zon op gevel)


pagina 44

Foto1

Foto 2

Foto 3


pagina 45

Foto 4

Foto 5

Foto 6


pagina 46

Foto 7

Foto 8

Foto 9


pagina 47

Foto 10

Foto 11

Foto 12


pagina 48

Foto 13

Foto 14

Foto 15


pagina 49

Foto 16

Foto 17

Foto 18


pagina 50

Foto 19

Foto 20

Foto 21


pagina 51

Foto 22

Foto 23

Foto 24

Foto 25


pagina 52

Foto 26

Foto 27

Foto 28

Foto 29


pagina 53

Foto 30


pagina 54

Foto’s van de winkel

Foto:

Tijdstip: Beschrijving:

Foto 1

11.10

Rechts voorin ingang winkel scheidingswand naastgelegen pand.

Foto 2

11.12

Rechts voorin ingang winkel t.p.v. kolom.

Foto 3

11.13

Links voorin ingang winkel t.p.v. blower.

Foto 4

11.15

Links voorin vanuit winkel t.p.v. inwendige scheidingswand.

Foto 5

11.16

Links voorin vanuit winkel scheidingswand naastgelegen pand.

Foto 6

11.16

Links voorin vanuit winkel t.p.v. kolom in buitengevel.

Foto 7

11.21

Links voorin vanuit winkel t.p.v. kolom in buitengevel.

Foto 8

11.22

Buitengevel t.p.v. oude ingang.

Foto 9

11.26

Buitengevel aansluiting kozijn op maaiveld.

Foto 10

11.27

Buitengevel ventilatiedoorvoer.

Foto 11

11.28

Buitengevel kolom.

Foto 12

11.29

Buitengevel aansluiting naastgelegen pand laag.

Foto 13

11.31

Buitengevel aansluiting naastgelegen pand hoog.

Foto 14

11.32

Buitengevel aansluiting kozijn op maaiveld t.p.v. ingang.

Foto 15

11.40

Binnen achterin winkel aansluiting lichtdoorlatend dak (1).

Foto 16

11.42

Binnen achterin winkel aansluiting lichtdoorlatend dak (2).

Foto 17

11.44

Binnen achterin kozijn.

Foto 18

11.44

Binnen wandaansluiting achterin winkel.

Foto 19

11.45

Binnen aansluiting balk door gevel.

Foto 20

11.46

Binnen achterin aansluiting kozijnen.

Foto 21

11.49

Binnen midden winkel balk met leiding.

Foto 22

11.51

Binnen midden aansluiting kolom met balk.

Foto 23

11.55

Buiten voorgevel met ingang.

Foto 24

11.56

Buiten voorgevel rechts van ingang.


pagina 55

Foto 1

Foto 2

Foto 3


pagina 56

Foto 4

Foto 5

Foto 6


pagina 57

Foto 7

Foto 8

Foto 9


pagina 58

Foto 10

Foto 11

Foto 12


pagina 59

Foto 13

Foto 14

Foto 15


pagina 60

Foto 16

Foto 17

Foto 18


pagina 61

Foto 19

Foto 20

Foto 21


pagina 62

Foto 22

Foto 23

Foto 24


pagina 63

BIJLAGE 2

De temperatuurlijnen ROOD = TN = TEMPERATUURVERLOOP BLAUW = PN = WATERDAMPSPANNINGSVERLOOP GROEN = PMAX = MAXIMALE WATERDAMPSANNING


pagina 64

BIJLAGE 3

RC-Berekeningen


pagina 65

TV ruimte/woonruimte, buitentemperatuur 5 °C en binnen 21 °C Constructie laag / gegeven waarden

nr. laag

λ μ (W/m*K) (-)

d (m)

Temperatuurverloop

Rn = d/λ (W/m²*K)

lucht buiten 1 re

(Rn/Rl) * ΔT = (°C)

ΔTn Tn (°C)

Verloop van de waterdampconcentratie Δp = pi - pe = 2488 - 872 = 1616 μ*dn (μ*dn/μ*dtot) * Δp = Δpn pn pmax (m) (Pa) (Pa) (Pa)

5,0 0,04 (0,04/0,34) * 16 =

1,9

872

6,9 2 gevelklinkers

1,3

31 0,210 0,210/1,3 =

0,16 (0,16/0,34) * 16 =

7,5

3 cementpleister

1,5

41 0,020 0,020/1,5 =

0,01 (0,01/0,34) * 16 =

0,6

0,13 (0,13/0,34) * 16 =

6,0

872 31 * 0,210 =

6,51 (6,51/7,33) * 1616 =

1435

41 * 0,020 =

0,82 (0,82/7,33) * 1616 =

181

14,4

2307 1641

15,0 4 ri lucht binnen

2488 1706

21,0 Rl =

0,34

995

2488 μ * dtotaal =

7,33

Keuken, buitentemperatuur 5 °C en binnen 21,5 °C Constructie laag / gegeven waarden

nr. laag

λ μ (W/m*K) (-)

d (m)

Temperatuurverloop Rn = d/λ (W/m²*K)

lucht buiten 1 re

(Rn/Rl) * ΔT = (°C)

ΔTn Tn (°C)


5,0 0,04 (0,04/3,51) * 16,5 =

0,2

0,16 (0,16/3,51) * 16,5 =

0,8

3 damdoorlatende folie

0,035 0,49 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/3,51) * 16,5 =

0,1

4 minerale wol

0,041

872

5,2 2 gevelklinkers

1,3

31 0,210 0,21/1,3 =

31 * 0,210 =

6,51 (6,51/6,93) * 1693 =

1589

0,49 * 0,001 =

0,00 (0,00/6,93) * 1693 =

0

1,8 * 0,120 =

0,22 (0,22/6,93) * 1693 =

53

1 * 0,026 =

0,03 (0,03/6,93) * 1693 =

6

10 * 0,001 =

0,01 (0,01/6,93) * 1693 =

2

6 * 0,012 =

0,07 (0,07/6,93) * 1693 =

18

10 * 0,010 =

0,10 (0,10/6,93) * 1693 =

24

5,9 6,1 1,8 0,120 0,120/0,041 = 2,93 (2,93/3,51) * 16,5 =

13,7 19,8

5 luchtspouw

1 0,026

0,17 (0,17/3,51) * 16,5 =

0,8

0,035

10 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/3,51) * 16,5 =

0,1

0,8

6 0,012 0,012/0,8 =

0,02 (0,02/3,51) * 16,5 =

0,1

8 gipspleister

0,8

10 0,010 0,010/0,8 =

0,01 (0,01/3,51) * 16,5 =

0,1

0,13 (0,13/3,51) * 16,5 =

0,6

942

2565 2473

21,5 3,51

2461

2541 2457

20,9

Rl =

928

2523 2457

20,8

9 ri lucht binnen

2461

2521 2428

20,8 7 gipsplaten

884

2514 2310

20,6 6 dampremende folie

872

2565 μ * dtotaal =

6,93

Serre, buitentemperatuur 5 °C en binnen 15,5 °C Constructie laag / gegeven waarden

nr. laag

λ μ (W/m*K) (-)

d (m)


lucht buiten 1 re

(Rn/Rl) * ΔT = (°C)

ΔTn Tn (°C)


5,0 0,04 (0,04/2,78) * 10,5 =

0,2

0,09 (0,09/2,78) * 10,5 =

0,3


0,035 0,49 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/2,78) * 10,5 =

0,1

4 minerale wol

0,041

1,8 0,100 0,100/0,041 = 2,44 (2,44/2,78) * 10,5 =

9,2

5 dampremende folie

0,035

10 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/2,78) * 10,5 =

0,1

872

5,2 2 hardhout

0,23

0 0,020 0,020/0,23 =

0 * 0,02 =

0,00 (0,00/0,36) * 889 =

0

0,49 * 0,001 =

0,00 (0,00/0,36) * 889 =

1

1,8 * 0,10 =

0,18 (0,18/0,36) * 889 =

441

10 * 0,001 =

0,01 (0,01/0,36) * 889 =

25

6 * 0,01 =

0,07 (0,07/0,36) * 889 =

177

10 * 0,01 =

0,10 (0,10/0,36) * 889 =

245

5,5 5,6 14,8

0,8

6 0,012 0,012/0,8 =

0,02 (0,02/2,78) * 10,5 =

0,1

7 gipspleister

0,8

10 0,010 0,010/0,8 =

0,01 (0,01/2,78) * 10,5 =

0,0

0,13 (0,13/2,78) * 10,5 =

0,5

873

910

1761 1706

15,5 2,78

903

1516 1706

15,0

Rl =

872

1339 1696

15,0

8 ri lucht binnen

884

1315 1684

14,9 6 gipsplaten

872

1761 μ * dtotaal =

0,36

Winkel achter, buitentemperatuur 5 °C en binnen 15 °C Constructie laag / gegeven waarden

nr. laag

λ μ (W/m*K) (-)

d (m)


lucht buiten 1 re

(Rn/Rl) * ΔT = (°C)

ΔTn Tn (°C)


5,0 0,04 (0,04/0,48) * 10 =

0,8

0,08 (0,08/0,48) * 10 =

1,6

0,17 (0,17/0,48) * 10 =

3,5

0,07 (0,07/0,48) * 10 =

1,4

0,13 (0,13/0,48) * 10 =

2,7

872

5,8 2 gevelklinkers

1,3

31 0,100 0,100/1,3 =

872 31 * 0,100 =

3,10 (3,10/5,69) * 834 =

454

1 * 0,040 =

0,04 (0,04/5,69) * 834 =

6

25 * 0,102 =

2,55 (2,55/5,69) * 834 =

374

7,4 3 luchtspouw

1 0,040

1326 1030

10,9 4 Kalkzandsteen

1,5

25 0,102 0,102/1,5 =

1332 1305


1706 1431

15,0 Rl =

0,48

923

1706 μ * dtotaal =

5,69

Winkel linksvoor, buitentemperatuur 5 °C en binnen 20 °C Constructie laag / gegeven waarden

nr. laag

λ μ (W/m*K) (-)

d (m)

Temperatuurverloop

Rn = d/λ (W/m²*K)

lucht buiten 1 re

(Rn/Rl) * ΔT = (°C)

ΔTn Tn (°C)


5,0 0,04 (0,04/3,39) * 15 =

0,2

0,04 (0,04/3,39) * 15 =

0,2


0,035 0,49 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/3,39) * 15 =

0,1

4 minerale wol

0,041

872

5,2 2 beton

2,3

200 0,100 0,100/2,3 =

200 * 0,100 = 20,00 (20,00/20,48) * 1468 = 5,4 0,49 * 0,001 =

0,00 (0,00/20,48) * 1468 =

0

1,8 * 0,120 =

0,22 (0,22/20,48) * 1468 =

15

1 * 0,080 =

0,08 (0,08/20,48) * 1468 =

6

10 * 0,001 =

0,01 (0,01/20,48) * 1468 =

1

6 * 0,012 =

0,07 (0,07/20,48) * 1468 =

5

10 * 0,010 =

0,10 (0,10/20,48) * 1468 =

7

5,5 1,8 0,120 0,120/0,041 = 2,93 (2,93/3,39) * 15 =

12,9 18,4

5 luchtspouw

1 0,080

0,17 (0,17/3,39) * 15 =

0,8

0,035

10 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/3,39) * 15 =

0,1

0,8

6 0,012 0,012/0,8 =

0,02 (0,02/3,39) * 15 =

0,1

8 gipspleister

0,8

10 0,010 0,010/0,8 =

0,01 (0,01/3,39) * 15 =

0,1

0,13 (0,13/3,39) * 15 =

0,6

903

2340 2253

20,0 3,39

2306

2333 2253

19,4

Rl =

898

2328 2240

19,4

9 ri lucht binnen

2306

2327 2225

19,3 7 gipsplaten

884

2321 2117

19,2 6 dampremende folie

872 1434

2340 μ * dtotaal =

20,48

Winkel rechtsvoor, buitentemperatuur 5 °C en binnen 18 °C Constructie laag / gegeven waarden

nr. laag

λ μ (W/m*K) (-)

d (m)

Temperatuurverloop

Rn = d/λ (W/m²*K)

lucht buiten 1 re

(Rn/Rl) * ΔT = (°C)

ΔTn Tn (°C)


5,0 0,04 (0,04/0,42) * 13 =

1,2

872

6,2 2 gevelklinkers

1,3

31 0,210 0,210/1,3 =

0,16 (0,16/0,42) * 13 =

5,0

4 beton

2,3

200 0,200 0,200/2,3 =

0,09 (0,09/0,42) * 13 =

2,7

0,13 (0,13/0,42) * 13 =

4,0

872 31 * 0,210 =

6,51 (6,51/46,51) * 1193 =

11,3

1039 1339 200 * 0,200 = 40,00 (40,00/46,51) * 1193 =


0,42

1026 2065 1599

18,0 Rl =

948

167

2065 μ * dtotaal =

46,51

TV ruimte/woonruimte aanbeveling, buitentemperatuur -10 °C en binnen 20 °C Constructie laag / gegeven waarden Temperatuurverloop

nr. laag

λ μ (W/m*K) (-)

d (m)

Rn = d/λ (W/m²*K)

lucht buiten 1 re

(Rn/Rl) * ΔT = (°C)

ΔTn Tn (°C)


-10,0 0,04 (0,04/2,63) * 30 =

0,5

260

-9,5 2 gevelklinkers

1,3

31 0,210 0,210/1,3 =

0,16 (0,16/2,63) * 30 =

1,8

3 cementpleister

1,5

41 0,020 0,020/1,5 =

0,01 (0,01/2,63) * 30 =

0,2

0,035 0,49 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/2,63) * 30 =

0,3

31 * 0,210 =

6,51 (6,51/7,66) * 2080 =

1768

41 * 0,020 =

0,82 (0,82/7,66) * 2080 =

223

0,49 * 0,001 =

0,00 (0,00/7,66) * 2080 =

0

1 * 0,010 =

0,01 (0,01/7,66) * 2080 =

3

1,8 * 0,075 =

0,14 (0,014/7,66) * 2080 =

37

10 * 0,001 =

0,01 (0,01/7,66) * 2080 =

3

6 * 0,012 =

0,07 (0,07/7,66) * 2080 =

20

10 * 0,010 =

0,10 (0,10/7,66) * 2080 =

27

-7,7 -7,5 4 damdoorlatende folie

-7,2 5 luchtspouw

1 0,010

0,17 (0,17/2,63) * 30 =

1,9 -5,3

6 isover sonepanel

0,037

1,8 0,075 0,075/0,037 = 2,03 (2,03/2,63) * 30 =

23,2

7 dampremende folie

0,035

10 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/2,63) * 30 =

0,3

17,9

0,8

6 0,012 0,012/0,8 =

0,02 (0,02/2,63) * 30 =

0,2

9 gipspleister

0,8

10 0,010 0,010/0,8 =

0,01 (0,01/2,63) * 30 =

0,1

0,13 (0,13/2,63) * 30 =

1,5

2863

323

2863

332

2866

391

2952 2130

20,0 2,63

317

2925 2117

18,5

Rl =

2640

2905 2090

18,4

10 ri lucht binnen

271

2903 2052

18,2 8 gipsplaten

872

2340 μ * dtotaal =

7,66

Winkel achter aanbeveling, buitentemperatuur -10 °C en binnen 20 °C Constructie laag / gegeven waarden

nr. laag

λ μ (W/m*K) (-)

d (m)

Temperatuurverloop

Rn = d/λ (W/m²*K)

lucht buiten 1 re

(Rn/Rl) * ΔT = (°C)

ΔTn Tn (°C)


-10,0 0,04 (0,04/2,77) * 30 =

0,4

0,08 (0,08/2,77) * 30 =

0,8

0,17 (0,17/2,77) * 30 =

1,8

0,07 (0,07/2,77) * 30 =

0,7

0,035 0,49 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/2,77) * 30 =

0,3

260


1,3

31 0,100 0,100/1,3 =

31 * 0,100 =

3,10 (3,10/6,02) * 2080 =

1072

1 * 0,040 =

0,04 (0,04/6,02) * 2080 =

14

25 * 0,102 =

2,55 (2,55/6,02) * 2080 =

881

0,49 * 0,001 =

0,00 (0,00/6,02) * 2080 =

0

1 * 0,010 =

0,01 (0,01/6,02) * 2080 =

3

1,8 * 0,075 =

0,14 (0,14/6,02) * 2080 =

47

10 * 0,001 =

0,01 (0,01/6,02) * 2080 =

3

6 * 0,012 =

0,07 (0,07/6,02) * 2080 =

25

10 * 0,010 =

0,10 (0,10/6,02) * 2080 =

35

-8,7 3 luchtspouw

1 0,040

-6,9 4 Kalkzandsteen

1,5

25 0,102 0,102/1,5 =

-6,2 5 damdoorlatende folie

-5,8 6 luchtspouw

1 0,010

0,17 (0,17/2,77) * 30 =

1,8 -4,0

7 isover sonepanel

0,037

1,8 0,075 0,075/0,037 = 2,03 (2,03/2,77) * 30 =

22,0

8 dampremende folie

0,035

10 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/2,77) * 30 =

0,3

18,0

0,8

6 0,012 0,012/0,8 =

0,02 (0,02/2,77) * 30 =

0,2

10 gipspleister

0,8

10 0,010 0,010/0,8 =

0,01 (0,01/2,77) * 30 =

0,1

0,13 (0,13/2,77) * 30 =

1,4

1957

340

2839

361

2839

375

2842

437

2952 2144

20,0 2,77

291

2917 2130

18,6

Rl =

1944

2893 2104

18,5

11 ri lucht binnen

269

2889 2065

18,3 9 gipsplaten

872

2340 μ * dtotaal =

6,02

Winkel rechts aanbeveling, buitentemperatuur -10 °C en binnen 20 °C Constructie laag / gegeven waarden

nr. laag

λ μ (W/m*K) (-)

d (m)

Temperatuurverloop

Rn = d/λ (W/m²*K)

lucht buiten 1 re

(Rn/Rl) * ΔT = (°C)

ΔTn Tn (°C)


-10,0 0,04 (0,04/2,70) * 30 =

0,4

260


1,3

31 0,210 0,210/1,3 =

0,16 (0,16/2,70) * 30 =

1,8

4 beton

2,3

200 0,200 0,200/2,3 =

0,09 (0,09/2,70) * 30 =

1,0

0,035 0,49 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/2,70) * 30 =

0,3

31 * 0,210 =

6,51 (6,51/46,84) * 2080 =

-7,8 200 * 0,200 = 40,00 (40,00/46,84) * 2080 = 0,49 * 0,001 =

0,00 (0,00/46,84) * 2080 =

0

1 * 0,010 =

0,01 (0,01/46,84) * 2080 =

0

1,8 * 0,075 =

0,14 (0,14/46,84) * 2080 =

6

10 * 0,001 =

0,01 (0,01/46,84) * 2080 =

0

6 * 0,012 =

0,07 (0,07/46,84) * 2080 =

3

10 * 0,010 =

0,10 (0,10/46,84) * 2080 =

4

-6,5 6 luchtspouw

1 0,010

0,17 (0,17/2,70) * 30 =

1,9 -4,6

7 isover sonepanel

0,037

1,8 0,075 0,075/0,037 = 2,03 (2,03/2,70) * 30 =

22,5

8 dampremende folie

0,035

10 0,001 0,001/0,035 = 0,03 (0,03/2,70) * 30 =

0,3

17,9

0,8

6 0,012 0,012/0,8 =

0,02 (0,02/2,70) * 30 =

0,2

10 gipspleister

0,8

10 0,010 0,010/0,8 =

0,01 (0,01/2,70) * 30 =

0,1

0,13 (0,13/2,70) * 30 =

1,4

344

2937

352

2938

415

2952 2144

20,0 2,70

2937

2948 2117

18,6

Rl =

315

2944 2104

18,4

11 ri lucht binnen

1161

2944 2052

18,3 9 gipsplaten

269

1776

-6,8 5 damdoorlatende folie

872 289

2340 μ * dtotaal =

46,84

BIJLAGE 4

Brochure na-isolatie isover


pagina 66

Renovatie en na-isolatie Comfortabel isoleren met Isover

Isolatie en ons klimaat

Waarom isoleren?

De gevolgen van een veranderend klimaat De zeespiegel stijgt, de ijskap van de Noordpool is kleiner geworden en de gemiddelde temperatuur in Europa neemt toe. Extreme weersverschijnselen komen steeds vaker voor en brengen schade toe aan onze economie en maatschappij. In Nederland zal vooral de waterhuishouding veranderen met grote gevolgen voor onze samenleving. Dijken zullen bijvoorbeeld verhoogd moeten worden. Het veranderende klimaat is daarom een urgent probleem. Broeikasgassen in de atmosfeer, en vooral koolstofdioxide (CO2), zijn de oorzaak van klimaatveranderingen. De concentratie van CO2 in de lucht neemt toe doordat CO2 vrijkomt als afvalgas bij het verbranden van brandstoffen (olie, gas) en in de industrie. Door de grotere CO2concentratie blijft de warmte van de zon op aarde langer ‘hangen’ Dit wordt ook wel het broeikaseffect genoemd. Als we de CO2-uitstoot flink kunnen verminderen kunnen we er zelf voor zorgen dat de klimaatverandering niet verder uit de hand loopt. Om dit te bereiken moet de uitstoot van broeikasgassen gereduceerd worden. Wat heeft isoleren met het klimaat te maken? Het gebruik van aardgas en de productie van elektriciteit zorgen voor veel CO2-uitstoot. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 35% van de Nederlandse CO2-uitstoot vrijkomt als gevolg van energiegebruik in gebouwen. Overig 6% 10,7 mln ton Verkeer 22% 38,5 mln ton

Huishoudens 19% 32,4 mln ton

Handel, diensten, overheid 16% 28,1 mln ton

Land- en tuinbouw 6% 10,3 mln ton Industrie 31% 55,1 mln ton

Uitstoot CO2 in miljoen ton (bron: RIVM 2005) Door te isoleren wordt het energieverbruik en dus de CO2 uitstoot sterk beperkt. Huishoudens, en dus alle inwoners van Nederland, kunnen een aanzienlijke bijdrage leveren aan het beperken van het klimaatprobleem.

Energiebesparing De wereldeconomie groeit en de vraag naar energie blijft stijgen. Hierdoor stijgt de prijs van olie en van de energierekening. Door te isoleren wordt warmte zo lang mogelijk in huis vastgehouden. Hierdoor kan fors op de energierekening worden bespaard en zijn de woonlasten minder gevoelig voor prijsstijgingen. De gasprijs voor particulieren is momenteel ongeveer € 0,57 per m3 (stand 2008). Spouwmuur- en dakisolatie kunnen al binnen 5 jaar worden terugverdiend (zie ook het rekenprogramma Renocal). Optimaal wooncomfort Huizen worden behaaglijker doordat muren, vloeren en dak minder koud aanvoelen. En in de zomer blijven huizen langer koel doordat de warmte van buiten langer wordt tegengehouden. Minder geluidsoverlast Een goed geïsoleerd huis beperkt ook geluidsoverlast. Isover glaswol levert een belangrijke bijdrage aan de verbetering van de geluidsisolatie van woningen. Geen vocht en schimmel meer Door een woning goed te isoleren stijgt de binnentemperatuur van gevels, daken en vloeren, waardoor vocht- en schimmelproblemen kunnen worden voorkomen. Positieve bijdrage aan het milieu Isoleren draagt bij aan de vermindering van het energieverbruik en spaart hiermee (schaarse) brandstoffen. Tevens draagt het toepassen van isolatie bij aan het terugdringen van de CO2-emissie (broeikaseffect). Energielabel Vanaf 1 januari 2008 moeten huiseigenaren een energielabel overhandigen als zij hun huis gaan verkopen of verhuren. Dit certificaat geeft aan hoe energiezuinig een huis is. Hierbij wordt gekeken naar de mate van isolatie en het energieverbruik van de installaties. Voor kopers en huurders is dit belangrijke informatie, want hoe energiezuiniger het huis, hoe lager de energierekening. Bovendien levert een energiezuinig huis een positieve bijdrage aan het milieu. Voor hen is het dus interessant om energiebesparende maatregelen te nemen. Dit betekent namelijk dat het huis bij verkoop in een betere klasse valt en dit heeft weer een gunstige invloed op de verkoopprijs. Wilt u meer informatie over het energielabel? Kijk op www.vrom.nl/energielabel.

Rekenprogramma Renocal Met het door Isover ontwikkelde rekenprogramma Renocal kunt u berekenen hoe snel een investering in isolatie zich terugverdient. Het rekenprogramma is gratis te downloaden op www.isover.nl.

Na-isolatie van een bestaande woning

1a

2

5b

3b

3a

1b

5b

3b

4

5a

5a

Daken 1a Hellend dak isoleren pag. 4-5 1b Vlak dak aan de onderzijde isoleren pag. 6 Wangen dakkapel 2 Wangen dakkapel isoleren pag. 7 Buitenmuren 3a Spouwmuur na-isoleren pag. 7 3b Massieve metselwerk buitenmuur isoleren pag. 8-9 Scheidingswanden 4 Lichte scheidingswand plaatsen pag. 10 Vloeren 5a Houten of betonnen begane grond vloer isoleren pag. 12 5b Verdiepingsvloer isoleren pag. 13

De gevolgen van condensatie

1a. Hellend dak isoleren

Dampremmende folies worden gebruikt aan de binnenzijde van constructies. Het doel hiervan is om de houten delen in het dak of de wand te beschermen tegen vocht dat in de vorm van waterdamp vanuit de binnenzijde van de woning in de constructie wil dringen. Doordat de waterdamp afkoelt, kan er condensatie ontstaan (de waterdamp wordt vloeibaar). Dit veroorzaakt problemen zoals rotting van hout of schimmelvorming. Wanneer aan de buitenzijde van de constructie een dampdichte laag is aangebracht, bijvoorbeeld bij dakbedekking van vlakke daken of een dampdichte folie bij hellende daken, kunnen er extra problemen ontstaan, doordat er damp/vocht tussen de dampremmende laag en de dakbedekking terecht komt. Het vocht kan dan namelijk helemaal niet meer weg. Vochtregulerende klimaatfolie beschermt tegen vochtproblemen Isover Vario KM Duplex klimaatfolie past zich op een slimme manier aan op de klimaatomstandigheden. De klimaatfolie voorkomt zo de kans op houtrot en schimmelvorming.

Als de relatieve luchtvochtigheid laag is, heeft Isover Vario KM Duplex een hoge dampdiffusieweerstand. Oftewel, het laat waterdamp niet door.

Thermische en geluidsisolatie met Isover Vario System Isover Vario System is een compleet isolatiesysteem waarmee hellende daken eenvoudig geïsoleerd kunnen worden. Uniek aan het systeem is de ‘ademende’ klimaatfolie Vario KM Duplex die de houten dakconstructie tegen vochtproblemen en houtrot beschermt. Het systeem is bovendien snel en eenvoudig aan te brengen door de handige metalen Optima liggers, staanders en opzetstukken. I Verbeter eerst de luchtdichtheid van een kierend dakbeschot met 3 à 4 mm triplex. I Maak een raamwerk van de liggers en staanders. I De staanders zijn met 50 cm lange opzetstukken te verlengen. Zo kan de staander gemakkelijk tussen de liggers op de juiste lengte worden geschoven. I Klem de glaswol, bijvoorbeeld Isover Comfortpanel, achter de staanders rechtstreeks tegen het dakbeschot. I Plak de Vario KM Duplex op de liggers en buitenste staanders met Vario KB2 dubbelzijdig tape. Laat de folie ca. 3 cm doorhangen. I Plak de naden van de klimaatfolie af met Vario KB1 enkelzijdige tape. I Werk de constructie af met bijvoorbeeld Gyproc gipskartonplaten 12,5 mm. Vraag voor uitgebreide informatie de brochure ‘Isover Vario System voor de professional’ aan. Hoeveel geld kan ik besparen met Isover Vario System onder een ongeïsoleerd hellend dak? Vertrek

Is de relatieve luchtvochtigheid hoog dan heeft het een lage dampdiffusieweerstand. Oftewel, het laat waterdamp goed door. Hierdoor kan vocht dat in de constructie zit naar de woning toe drogen.

VertrekComfortpanel temperatuur (in mm)

Kostenbesparing per jaar per m2 dakoppervlak

Slaapkamer

17ºC

120

Slaapkamer

17ºC

90

€ 9,96 € 9,67

Zolder

14ºC

120

€ 6,57

Uitgangspunt: conventionele CV ketel in goede staat en een gasprijs van € 0,57 per m3. Andere constructies kunt u eenvoudig uitrekenen met het rekenprogramma Renocal.

4

Thermische isolatie en geluidsisolatie met Isover Rollisol Plus

Thermische isolatie en afwerking in één met Isover Shedisol Decor of Isover Sonebel 331

Isover Rollisol Plus is een isolerende glaswoldeken en heeft aan de onderzijde een dampremmende aluminium bekleding. Isover Rollisol Plus kan gebruikt worden om een gordingkap of sporenkap te isoleren. Met diktes van 80 tot 180 mm zijn er flinke verbeteringen te bereiken in de isolatie van hellende daken. I Verbeter eerst de luchtdichtheid van een kierend dakbeschot met 3 à 4 mm triplex. I Bij een sporenkap kan afhankelijk van de afstand tussen de sporen de Rollisol Plus direct tussen de sporen worden bevestigd. I Monteer bij een gordingkap eerst houten rachels tussen de gordingen en plaats de Rollisol Plus dekens met de aluminium bekleding naar binnen gericht. I Isover Rollisol Plus heeft spijkerflenzen die aan de zijkant uitsteken. Deze spijkerflenzen om de 100 mm vastnieten op de rachels. I Tape de naden met alu-tape. De rachels of sporen kunnen worden afgewerkt met bijvoorbeeld gipskartonplaten.

Isover Shedisol Decor en Sonebel 331 zijn beide stevige, zelfdragende, afgewerkte isolatieplaten. De afwerking functioneert eveneens als dampremmer. Isover Shedisol Decor heeft een decoratieve afwerking van grijswitte of aluminiumkleurige bekleding. Isover Sonebel 331 is voorzien van een witte kunststof bekleding. I Verbeter eerst de luchtdichtheid van een kierend dakbeschot met 3 à 4 mm triplex. I Isolatiediktes van meer dan 80 mm zijn mogelijk door vóór het aanbrengen van Isover Shedisol Decor of Sonebel 331 eerst een laag Comfortpanel aan te brengen. I Breng de platen goed tegen de achterliggende isolatie of direct tegen het dakbeschot aan door deze licht klemmend tussen de gordingen te bevestigen met behulp van houten latten of metalen of kunststof L-profielen. I Breng tussen de platen kunststof of metalen T-profielen aan, zowel verticaal als horizontaal indien nodig.

Hoeveel geld kan ik besparen met Isover Rollisol Plus onder een ongeïsoleerd hellend dak? Vertrek

Vertrektemperatuur

Rollisol plus (in mm)


Slaapkamer

17ºC

120

€ 9,86

Slaapkamer

17ºC

100

€ 9,68

Zolder

14ºC

100

€ 6,39


Hoeveel geld kan ik besparen met Isover Sonebel 331 onder een ongeïsoleerd hellend dak? Vertrek

Vertrektemperatuur

Sonebel 331 (in mm)


Slaapkamer

17ºC

80

€ 9,42

Zolder

14ºC

80

€ 6,21

Uitgangspunt: conventionele CV ketel in goede staat en een gasprijs van € 0,57 per m3. Andere constructies kunt u eenvoudig uitrekenen met het rekenprogramma Renocal. Let op: Isover Shedisol Decor en Isover Sonebel 331 zijn goed toe te passen in ruimten zoals slaapkamers, vlieringen, garages, schuren etc. (klimaatklassen 1 en 2). Voor situaties met een verhoogde vochtproductie, zoals badkamers en keukens, is het advies om te kiezen voor een opbouw met Vario System of Rollisol Plus, waarbij een geheel gesloten dampremmende laag wordt toegepast.

5

Isoleren, hoe dikker hoe beter

1b. Vlak dak isoleren

Als eenmaal wordt overgegaan tot het isoleren van gevels, vloeren of dak, is het verstandig om dit meteen goed te doen. Door zo dik mogelijk te isoleren, wordt het energieverbruik voor vele jaren verlaagd. Daarbij is het goed om van te voren te beoordelen waar de meeste winst kan worden behaald. Vaak is een ongeïsoleerd hellend dak gemakkelijk tot een isolatiewaarde (Rc) van 3 tot 5 m2.K/W te isoleren. Bij een ongeïsoleerde spouwmuur, die wordt gevuld met inblaaswol, moet soms genoegen worden genomen met een waarde van 1,5 m2.K/W. Dat lijkt weinig, maar vergeleken bij de uitgangssituatie – een isolatiewaarde Rc van 0,37 – is dit natuurlijk al een enorme verbetering.

Wat is Rc of Rd precies? De Rc-waarde zegt iets over de mate waarin een constructie ervoor zorgt dat de warmte in een woning niet van binnen naar buiten wordt getransporteerd (R = resistance). Als een spouwmuur een Rc-waarde heeft van bijvoorbeeld 2,5 m2.K/W betekent dit dat de gehele constructie een warmte-isolatie (= thermische isolatie) heeft van 2,5. De Rd-waarde geeft de gedeclareerde isolatiewaarde van een materiaal, bijvoorbeeld isolatiemateriaal, aan (Rd = Rdeclared). Als een isolatiemateriaal een Rd-waarde heeft van 2,00 m2.K/W dan wil dat zeggen dat het materiaal zélf een warmte-isolatie heeft van 2,00. Toegepast in een constructie draagt deze Rd-waarde van het isolatiemateriaal bij aan de uiteindelijke Rc-waarde van de gehele constructie.

Thermische isolatie en geluidsisolatie met Isover Comfortpanel en Vario KM Duplex folie Om ongeïsoleerde vlakke daken te isoleren wordt aangeraden om bovenop het dakbeschot een isolatieplaat aan te brengen (geen Isover glaswol). Soms is het echter alleen mogelijk om een vlak houten dak aan de onderzijde te isoleren. In dat geval kan gebruik worden gemaakt van de combinatie Isover Comfortpanel als isolatie en Isover Vario KM Duplex folie met unieke vochtregulerende eigenschappen. I Breng Isover Comfortpanel goed aansluitend tegen het dakbeschot en licht klemmend tussen de dakbalken aan. I Niet onder de balken Isover Vario KM Duplex vast. Zorg ervoor dat bij het aanbrengen de folie iets doorhangt. I Werk de aansluiting tussen de foliebanen af met Vario KB1 enkelzijdig tape. Aansluiting aan de zijkanten afwerken met Vario KB2 dubbelzijdig tape. I Breng vervolgens latten aan onder de dakbalken en bevestig de beplating (bijvoorbeeld Gyproc gipskartonplaten) bevestigen. Hoeveel geld kan ik besparen met Isover Comfortpanel onder een ongeïsoleerd vlak dak? Vertrek



Woonkamer

19ºC

120

€ 12,60

Woonkamer

19ºC

90

€ 12,24

Slaapkamer

17ºC

120

€ 9,96

Uitgangspunt: conventionele CV ketel in goede staat en een gasprijs van € 0,57 per m3.

6

2. Wangen dakkapel

3a. Spouwmuur na-isoleren

Thermische isolatie en geluidsisolatie met Isover Comfortpanel

Thermische isolatie met Isover Spouwwol

Isover Comfortpanel is een stevige isolatieplaat, aan beide zijden voorzien van een zacht comfortvlies voor een prettige verwerking. I Zorg dat de buitenbeplating luchtdicht afgewerkt is. Gebruik bij rabatdelen hiervoor een dampopen, waterkerende folie. I Plaats na het aanbrengen van het houten stijlen regelwerk en de buitenbeplating van de dakkapel, Isover Comfortpanel tussen de stijlen. I Breng op de stijlen een dampremmende folie aan (bijvoorbeeld Vario KM Duplex). De folie zorgvuldig en overlappend toepassen. I Tape de naden onderling en op de aansluitende constructie. I Hierna kan de binnenbeplating (bijvoorbeeld gipskartonplaten 12,5 mm dik) worden bevestigd. Hoeveel geld kan ik besparen door met Isover Comfortpanel de wangen van een dakkapel te isoleren? Vertrek


Kostenbesparing per jaar per m2 wandoppervlak

Slaapkamer

17ºC

90

€ 12,91

Slaapkamer

17ºC

70

€ 12,45

Zolder

14ºC

70

€ 8,21

Uitgangspunt: conventionele CV ketel in goede staat en een gasprijs van € 0,57 per m3. Andere constructies kunt u eenvoudig uitrekenen met het rekenprogramma Renocal. Zie voor het isoleren van het dak van een dakkapel pagina 6.

Isover Spouwwol bestaat uit glaswol vlokken die in een bestaande ongeïsoleerde spouwmuur worden ingespoten. Het voordeel hiervan is dat het geen ruimte kost en dat het een relatief goedkope manier is om de thermische isolatie van ongeïsoleerde spouwmuren te verbeteren. Het achteraf isoleren van spouwmuren wordt door gespecialiseerde bedrijven verricht. Deze bezitten een KOMOprocescertificaat en staan onder controle van een certificerend instituut (IKOB-BKB) om een optimale kwaliteit van het geleverde werk te kunnen garanderen. Vooraf zal de gevelconstructie van binnen en buiten worden geïnspecteerd. Zo moeten vervuilingen in de spouw worden verwijderd en kan er geen isolatie worden ingebracht als het buitenspouwblad is voorzien van geglazuurde stenen of sterk vorstgevoelige stenen. Hoe gaat het naïsoleren van een spouwmuur in zijn werk? I In het buitenspouwblad worden op regelmatige afstanden gaten geboord in het voegwerk. Isover Spouwwol wordt met speciale apparatuur in de luchtspouw geblazen zodat er een goede vulling gewaarborgd wordt. De volumieke massa in een spouwmuur is ongeveer 40-45 kg/m3 en dient plaatselijk minimaal 30 kg/m3 te zijn. Na het vullen worden de gaten met specie dichtgemaakt. Hoeveel geld kan ik besparen met Isover Spouwwol in een ongeïsoleerde spouwmuur? Vertrek

Vertrektemperatuur

Spouwruimte (in mm)

Kostenbesparing per jaar per m2 muuroppervlak

Woonkamer

19ºC

50

€ 5,94

Woonkamer

19ºC

60

€ 6,38

Woonkamer

19ºC

70

€ 6,73

Woonkamer

19ºC

80

€ 7,00

Uitgangspunt: conventionele CV ketel in goede staat en een gasprijs van € 0,57 per m3. Door de geringe investeringskosten verdient Isover Spouwwol zich al binnen 3 á 4 jaar terug. Andere constructies kunt u eenvoudig uitrekenen met het rekenprogramma Renocal.

7

3b. Massieve metselwerk buitenmuur isoleren

Thermische isolatie met een houten voorzetwand aan binnenzijde met Isover Comfortpanel Isover Comfortpanel is een stevige isolatieplaat, aan beide zijden voorzien van een zacht comfortvlies voor een prettige verwerking. I Plaats bij het isoleren van een buitengevel aan de binnenzijde houten stijlen (bijvoorbeeld 38 x 120 mm) h.o.h. 600 mm vrij van de muur om koudebruggen te voorkomen. Bevestig het stijlen regelwerk aan de vloer en het plafond. I Breng tussen de houten stijlen een laag Isover Comfortpanel aan, bijvoorbeeld 120 mm dik om te voldoen aan een Rc-eis van 2,5 m2.K/W. I Breng op de stijlen een dampremmende folie aan (bijvoorbeeld Vario KM Duplex). Deze folie zorgvuldig en overlappend aanbrengen. I Tape de naden onderling en op de aansluitende constructie. I Hierna kan de binnenbeplating (bijvoorbeeld Gyproc gipskartonplaten 12,5 mm dik) worden bevestigd. I Let op: bij houten voorzetwanden is het ook mogelijk in twee lagen te isoleren. Zie beschrijving hiernaast. Hoeveel geld kan ik besparen door een steens buitenmuur (200 mm) te isoleren met Isover Comfortpanel in een houten voorzetwand? Vertrek

Woonkamer

VertrekComfortpanel temperatuur (in mm) 19ºC

120

Kostenbesparing per jaar per m2 muuroppervlak € 11,06

Woonkamer

19ºC

90

€ 10,61

Slaapkamer

17ºC

120

€ 8,74

Thermische en geluidsisolatie met een metal stud voorzetwand aan binnenzijde met Isover Comfortpanel of Sonepanel/Soneroll Isover Comfortpanel is een stevige isolatieplaat, aan beide zijden voorzien van een zacht comfortvlies voor een prettige verwerking. Isover Sonepanel en Soneroll zijn een lichte, flexibele plaat respectievelijk rol die aan één zijde voorzien zijn van een glasvliesbekleding. Bij het plaatsen van metalen profielen is het belangrijk om rekening te houden met de sterk negatieve invloed van metaal op de warmte-isolatie. Door de isolatie in twee lagen aan te brengen, worden de metalen profielen geïsoleerd en kunnen hogere Rc-waarden worden bereikt. I Plaats de metalen U- en C-profielen (50 mm) op een afstand van 60 mm van de achterliggende muur. I Schuif eerst een laag Comfortpanel (60 mm) achter de profielen. Breng vervolgens Isover Comfortpanel tussen de profielen aan (50 mm). Hiermee wordt voldaan aan de Rc-eis van 2,5 m2.K/W. In plaats van Comfortpanel kan ook Sonepanel of Soneroll worden gebruikt. I Breng een dampremmende folie (bijvoorbeeld Vario KM Duplex) over de profielen aan. Deze folie zorgvuldig en overlappend aanbrengen. I Tape de naden onderling en op de aansluitende constructie. I Hierna kan de binnenbeplating (bijvoorbeeld Gyproc gipskartonplaten 12,5 mm dik) worden bevestigd. Hoeveel geld kan ik besparen door een steens buitenmuur (200 mm) te isoleren met twee lagen Isover Comfortpanel in een metal stud voorzetwand? Vertrek


VertrekComfortpanel temperatuur achter+tussen de profielen (in mm)


Woonkamer

19ºC

60 + 50

€ 11,18

Slaapkamer

17ºC

60 + 50

€ 8,84


8

Thermische en geluidsisolatie in één met Isover Calibel voorzetwand aan binnenzijde

Thermische isolatie aan de buitenzijde gevel met Isover Comfortpanel of Mupan

Isover Calibel bestaat uit een harde glaswolplaat die gelijmd is op een gipskartonplaat van 10 mm dik. Calibel heeft een dampremmende aluminiumlaag tussen de isolatie en de gipskartonplaat. Isover Calibel SK heeft géén dampremmende laag en kan worden toegepast om binnenwanden geluidsisolerend na te isoleren of bijvoorbeeld om de muur tussen (ongeïsoleerde) garage en woning te isoleren. Calibel SK in dat geval aan de garagezijde toepassen. I Voor het goed kunnen verwerken van Calibel en Calibel SK is het belangrijk dat de ondergrond droog, stofvrij, vetvrij en vrij van behang is. I Zaag de Calibel (bijvoorbeeld 10 + 85 mm voor een Rcwaarde van 2,5 m2.K/W) eerst op maat voor de verwerking. Maak de plaat 15 mm korter dan de vertrekhoogte. I Lijm de Calibel in het werk met de glaswolzijde tegen de binnenzijde van de gevel. Als lijm kan cement- of gipsgebonden lijm worden gebruikt. I Voeg na het lijmen de plaatnaden af met voegenband en voegenvuller. Voor gedetailleerde gegevens over de verwerking zie het productblad van Isover Calibel/Calibel SK.

Isover Comfortpanel is een stevige isolatieplaat, aan beide zijden voorzien van een zacht comfortvlies voor een prettige verwerking. Isover Mupan is een plaat die aan twee zijden is voorzien van een glasvlies bekleding. Het voordeel van isoleren aan de buitenzijde is dat er binnen geen ruimte verloren gaat en dat koudebruggen worden ingepakt. I Breng op de bestaande buitenmuur een houten stijlen regelwerk aan, bijvoorbeeld 38 x 140 mm. I Breng tussen de stijlen Comfortpanel (140 mm) of Mupan (140 mm) aan met een overmaat van 10 mm. Hiermee kan een Rc-waarde van 2,5 m2.K/W worden bereikt. Zorg er ook voor dat de isolatie goed aansluit tegen de achterliggende gevel. I Breng tegen het houten frame met behulp van tengels een waterkerende dampopen folie aan ter bescherming, bijvoorbeeld een spinvlies folie. I Tegen de tengels vervolgens de buitenbeplating aanbrengen, bijvoorbeeld rabatdelen of beplating.

Hoeveel geld kan ik besparen met Isover Calibel aan de binnenzijde van een steens buitenmuur (200 mm)? Vertrek

Vertrektemperatuur

Calibel (in mm)


Woonkamer

19ºC

10 + 105

€ 11,43

Woonkamer

19ºC

10 + 85

€ 11,13

Slaapkamer

17ºC

10 + 85

€ 8,79

Hoeveel geld kan ik besparen door met Isover Comfortpanel of Mupan een steensmuur (200 mm) aan de buitenzijde te isoleren? Vertrek



Woonkamer

19ºC

140

€ 11,29

Woonkamer

19ºC

120

€ 11,06

Slaapkamer

17ºC

140

€ 8,92



9

4. Lichte scheidingswand plaatsen

Geluidsisolatie en brandwerendheid met een houten scheidingswand met Isover comfortpanel

Hoge geluidsisolatie en brandwerendheid met een Metal Stud® wand met Isover Comfortpanel of Sonepanel/Soneroll

Isover Comfortpanel is een stevige isolatieplaat, aan beide zijden voorzien van een zacht comfortvlies voor een prettige verwerking. Het voordeel van wanden met een houten stijlen regelwerk is dat ze een dragende functie kunnen vervullen. In tegenstelling tot een metal stud wand die geen dragende functie kan vervullen. Als er hogere eisen aan de geluidsisolatie worden gesteld, verdient het de voorkeur om te kiezen voor een metal stud wand. I Bevestig tegen de vloer en het plafond de houten regels (bijvoorbeeld 38 x 89 mm). Breng tussen deze boven- en onderregel de houten stijlen hart-op-hart 600 mm passend tussen de regels aan met hoekijzers of met enkele schuin geplaatste steeknagels per aansluiting. I Breng aan één zijde een beplating aan, bijvoorbeeld Gyproc gipskartonplaten van 12,5 mm dik. I Breng Isover Comfortpanel (bijvoorbeeld 90 mm) tussen de stijlen aan. De holle ruimte volledig of bijna volledig vullen zorgt voor de beste geluidsisolatie. I Vervolgens kunnen leidingen worden aangebracht en kan de wand worden gesloten door aan de andere zijde gips(karton) platen aan te brengen.

Isover Comfortpanel is een stevige isolatieplaat, aan beide zijden voorzien van een zacht comfortvlies voor een prettige verwerking. Isover Sonepanel en Soneroll zijn een lichte, flexibele plaat respectievelijk rol die aan één zijde voorzien zijn van een glasvliesbekleding. ® Het voordeel van Metal Stud wanden is, naast de uitstekende geluidsisolatie, het geringe gewicht, waardoor ze op allerlei plaatsen kunnen worden toegepast zonder dat de draagconstructie moet worden aangepast. I Bevestig tegen de vloer en het plafond metalen U-profielen. Schijf tussen deze boven- en onderregel verticale C-profielen met een hart-op-hart afstand van bijvoorbeeld 600 mm. I Breng aan één zijde een beplating aan, bijvoorbeeld Gyproc gipskartonplaten van 12,5 mm dik. I Breng Comfortpanel of Sonepanel/Soneroll aan tussen de stijlen, bijvoorbeeld 45 mm dik. De holle ruimte (bijna) volledig vullen zorgt voor de beste geluidsisolatie. I Vervolgens kunnen leidingen worden aangebracht en kan de wand worden gesloten door aan de andere zijde gips(karton) platen aan te brengen.

Brandwerendheid De hierboven beschreven wanden hebben een brandwerendheid van circa 30 minuten. De brandwerendheid kan worden vergroot naar 60 minuten door aan beide zijden een extra gipskartonplaat van 12,5 mm aan te brengen. 10

®

De geluidsisolatie van Metal Stud wanden ®

Door Metal Stud wanden toe te passen kunnen hogere geluidsisolatiewaarden worden bereikt dan met steenachtige wanden. Dit komt door het massa-veer-massa principe. Volgens dit principe fungeren de gipskartonplaten als de massa, en de luchtspouw als de veer. Om een goede geluidsisolatie te bereiken mag de veer niet al te stijf zijn. Een goede veer zal de geluidstrillingen slecht doorgeven van de ene naar de andere gipskartonplaat. De luchtspouw (veer) tussen de twee gipskartonplaten (massa) dient voor het beste akoestische resultaat worden gevuld met een geluidabsorberend materiaal zoals glaswol. Volledige vulling geeft in vergelijking met een lege spouw een verbetering van de geluidsisolatie van 6 tot 8 dB. Indien de spouw gedeeltelijk wordt gevuld bedraagt de verbetering 3 tot 6 dB. Enkel metalen geraamte

Gipskarton (mm)

Spouw (mm)

Spouwvulling met Isover Comfortpanel / Sonepanel / Soneroll in mm

Gipskarton (mm)

Rw (C, Ctr) (dB)

Brandwerendheid (minuten)

12,5

45

45

12,5

43 (–3,–9)

≥ 30

12,5

50

50

12,5

45 (–4,–11)

≥ 30

12,5

75

50

12,5

49 (–2,–8)

≥ 30

Spouwvulling met Isover Comfortpanel / Sonepanel / Soneroll in mm

Gipskarton (mm)

Rw (C, Ctr) (dB)

Brandwerendheid (minuten)

Dubbel metalen geraamte, 10 mm uit elkaar geplaatst

Gipskarton (mm)

Spouw (mm)

2 x 12,5

110

2 x 45

2 x 12,5

64 (–3,–10)

≥ 60

2 x 12,5

160

75 + 50

2 x 12,5

66 (–3,–10)

≥ 60

Let op: De uiteindelijke geluidsisolatie (Rw) hangt samen met de geluidsisolerende prestaties van de omringende constructies (vloer, plafond, etc) en met het goed afdichten van aansluitingen, doorvoeringen, etc. Voor meer informatie zie de brochure: ‘Isover en Geluid: Theorie en praktijk over geluidsisolatie en geluidabsorptie’.

11

5a. Houten- of betonnen begane grond vloer isoleren

Thermische isolatie van een houten vloer met Isover Comfortpanel

Thermische isolatie van een begane grond betonvloer met Isover Comfortpanel

Isover Comfortpanel is een stevige isolatieplaat, aan beide zijden voorzien van een zacht comfortvlies voor een prettige verwerking. I Bekijk eerst de houten vloer en vloerbalken op houtrot en schimmels en vervang de slechte delen. I Breng een laag triplex of OSB aan op of onder de vloer om hem goed kieren luchtdicht te maken. Kit of pur de plaatnaden en de aansluiting aan de muren. I Meet onder de vloer de benodigde breedte van de Comfortpanel en snij de platen vooraf op maat. Houd hierbij een kleine overmaat aan van 10 mm om de platen goed te kunnen klemmen tussen de vloerbalken. I Sla in de zijkanten van de balken RVS draadnagels van 3‘ (80 mm) met een tussenafstand van 400 mm. Sla de eerste nagels op een afstand van 200 mm uit de muur. Houd de afstand tussen de vloerdelen en de draadnagels gelijk aan de dikte van Isover Comfortpanel. I Plaats de isolatieplaten tussen de balken, direct aan de onderkant tegen het vloerbeschot. Een alternatief voor de draadnagels is het gebruiken van (verduurzaamde) houten latten aan de zijkant van de balken of het spannen van draad onder de balken. Met 120 mm Comfortpanel wordt een Rc-waarde van 2,5 m2.K/W bereikt. I Als u vanaf de bovenzijde wilt isoleren, verwijder de vloerdelen en breng de isolatie aan zoals hierboven beschreven. Breng daarna een luchtdicht vloerbeschot aan (bijv. underlayment) en kit of pur naden en randen.

Isover Comfortpanel is een stevige isolatieplaat, aan beide zijden voorzien van een zacht comfortvlies voor een prettige verwerking. I Bevestig de isolatie met behulp van verzinkte splittong plakpennen of gebruik plakpennen met nagels. I Plak de plakpennen met montagekit tegen de onderzijde van de vloer. Gebruik per isolatieplaat 4 gelijkmatig verdeelde plakpennen. I Druk na uitharding van de montagekit Isover Comfortpanel over de pennen en zet dit vast met een kunststof klemplaatje of met een metalen ring (bijvoorbeeld ø 32 mm). Splittongen ombuigen.

Hoeveel geld kan ik besparen met Isover Comfortpanel onder een houten begane grond vloer (balken 70 x 170 mm, h.o.h. 600 mm)? Vertrek


Kostenbesparing per jaar per m2 vloeroppervlak

Woonkamer

19ºC

120

€ 1,41

Woonkamer

19ºC

90

€ 1,17


12

Hoeveel geld kan ik besparen met Isover Comfortpanel onder een bestaande ongeïsoleerde begane grond vloer van beton (160 mm)? Vertrek



Woonkamer

19ºC

140

€ 1,87

Woonkamer

19ºC

120

€ 1,64


! Voor isoleren in kruipruimten geldt I De kruipruimte moet een minimale kruiphoogte hebben van 500 mm om isolatie aan te kunnen brengen. I Gebruik tijdens het aanbrengen van de platen een mondkapje en een helm.

5b. Verdiepingsvloer isoleren

Geluidsisolatie en brandwerendheid van een houten woningscheidende verdiepingsvloer met Isover IBR Isover IBR is een glaswoldeken aan één zijde voorzien van een aluminium bekleding. I Zorg ervoor dat de houten verdiepingsvloer aan de bovenzijde voldoende dicht is door een extra laag underlayment (18 mm) met messing en groef aan te brengen bovenop de bestaande vloerdelen. I Laat de minimaal 80 mm dikke IBR dekens dwars op de balkrichting volledig onder de balken doorlopen. Zorg ervoor dat de aluminiumbekleding aan de onderzijde zit. Plaats de dekens met behulp van gegalvaniseerd kippengaas, dat met stalen nieten van 30 mm lang is bevestigd, tegen de balken. I Breng onder de isolatie een vrijdragend plafond aan bestaande uit metalen U- en C-profielen (h.o.h. 400 mm) met daaronder minimaal één glasvezelversterkte gipskartonplaat (gkf) met een dikte van 15 mm. Deze constructie voldoet aan een brandwerendheidseis van 60 minuten en een geluidsisolatie Ilu,k ≥ 0 dB, ervan uitgaande dat de omringende constructies voldoende brandwerend en geluidsisolerend zijn. Door gebruik te maken van dikkere IBR dekens en nog een extra laag gipskarton (12,5 mm) verbetert de geluidsisolatie en brandwerendheid van de vloer nog verder.

Thermische isolatie van een vlieringvloer of zoldervloer met Isover IBR Isover IBR is een glaswoldeken aan één zijde voorzien van een aluminium bekleding. I Als de vliering- of zoldervloer niet belopen wordt en het hellende dak niet is geïsoleerd Isover IBR toepassen. Rol de Isover IBR isolatiedeken (bijvoorbeeld 150 mm dik) uit over de houten vloerdelen of betonvloer. I Breng bij het aanbrengen van een dubbele laag IBR de bovenste laag verspringend aan ten opzichte van de onderste laag. Richt beide dekens met de dampremmende aluminiumbekleding naar beneden. I Breng IBR haaks over de balken van een houten vloer aan als er geen vloerbeschot aanwezig is. Richt ook hier de dampremmende aluminium laag naar beneden en zorg dat de isolatie rondom de balken goed aansluit. Hoeveel geld kan ik besparen met Isover IBR op een bestaande houten vliering- of zoldervloer onder een ongeïsoleerd hellend dak? Vertrek

Vertrektemperatuur

Ibr (in mm)


Woonkamer

19ºC

150

circa € 12,73

Woonkamer

19ºC

120

circa € 12,48

Slaapkamer

17ºC

150

circa € 10,07


Niet woningscheidende verdiepingsvloer I Bevestig houten latten tegen de zijkant van de balken en plaats Comfortpanel tussen de balken op de latten, direct tegen de onderkant van het vloer. I Of bevestig geplastificeerd draad of gegalvaniseerd gaas onder de balken en ondersteun hiermee de isolatieplaten om de 30 cm. I Snij de platen in beide situaties iets groter om de platen goed tegen de balken te laten aansluiten en luchtstromen te voorkomen. 13

Misverstanden over isoleren en vochtproblemen Sommige mensen beweren dat het isoleren van bestaande woningen vochtproblemen kan opleveren. Dat is niet juist!

Productoverzicht op alfabetische volgorde Voor uitgebreide informatie zie de productbladen op www.isover.nl.

Isover Calibel / Calibel SK

15 liter vocht per dag In een woning wordt continue vocht geproduceerd. Mensen en dieren veroorzaken vocht door adem te halen. Maar ook hun activiteiten zorgen voor vocht in de woning. Denk daarbij aan douchen, koken, wassen, drogen van de was. Een gezin produceert al gauw 15 liter vocht per dag in de vorm van waterdamp. Dat is een emmer vol! Deze vochtproductie moet door ventilatie worden afgevoerd.

Standaardafmeting in mm

m2 per pallet

Dikte in mm

Rdeclared in m2.K/W

10 + 85

2,54

2600 x 1200

37,44

10 + 105

3,13

2600 x 1200

31,20

Calibel

Calibel SK 10 + 40

1,22

2600 x 1200

71,76

10 + 85

2,54

2600 x 1200

37,44

10 + 105

3,13

2600 x 1200

31,20

Isover Comfortpanel I I

CE en KOMO productcertificaat K24668 Brandklasse A2-s2,d0 volgens EN 13501-1 Dikte in mm

Rdeclared in m2.K/W


m2 per pak

45

1,25

1500 x 600

9,90

50

1,40

1500 x 600

9,00

60

1,70

1500 x 600

7,20

70

2,00

1500 x 600

6,30

90

2,55

1500 x 600

5,40

120

3,40

1500 x 600

3,60

Isover IBR Vochtproblemen door niet isoleren In oude woningen met al hun kieren is ventilatie vaak geen probleem, daar wordt al op natuurlijke wijze geventileerd. Maar door in oude woningen uitsluitend (beter sluitende) kozijnen, isolatieglas en betere kierdichting aan te brengen, worden deze natuurlijke ventilatiemogelijkheden sterk beperkt. In dat geval kan in koude hoeken van de woning, waterdamp condenseren. Hierdoor kan schimmelvorming ontstaan. Conclusie: juist het niet isoleren van gevels, daken en vloeren kan tot vochtproblemen leiden. Integrale aanpak voor het beste resultaat Het is dus belangrijk om bij het renoveren van een woning te kiezen voor een integrale aanpak. Dat betekent: zorgen voor goed geïsoleerde muren, daken, ramen en vloeren. Hierdoor worden de binnenoppervlakken van de woning warmer en zal er geen condensatie ontstaan. Gecombineerd met een goede ventilatie worden hiermee juist vochtproblemen opgelost. Het wooncomfort neemt toe en gezondheidsproblemen worden voorkomen.

14

I I

CE en KOMO attest-met-productcertificaat K24668 Brandklasse: A2-s1,d0 volgens EN 13501-1 Dikte in mm

Rdeclared in m2.K/W


m2 per pak

80

2,00

1200 x 9000

10,80

100

2,50

1200 x 12000

14,40

120

3,00

1200 x 10000

12,00

150

3,75

1200 x 8000

9,60

Isover Mupan

Isover Sonebel 331

I

I

I

CE en KOMO attest-met-productcertificaat K4087 Brandklasse A1 volgens EN 13501-1

I

Kleur: wit Brandklasse C-s3,d0 volgens EN 13501-1

Dikte in mm

Rdeclared in m2.K/W


m2 per pak

Dikte in mm

Rdeclared in m2.K/W


m2 per doos

75

2,10

1200 x 800

7,68

50

1,50

1250 x 595

5,95

80

2,25

1200 x 800

6,72

80

2,40

1250 x 595

3,72

85

2,40

1200 x 800

6,72

90

2,55

1200 x 800

6,72

95

2,70

1200 x 800

5,76

Isover Sonepanel / Soneroll

100

2,85

1200 x 800

5,76

105

3,00

1200 x 800

4,80

I

110

3,10

1200 x 800

4,80

115

3,25

1200 x 800

4,80

120

3,40

1200 x 800

4,80

125

3,55

1200 x 800

3,84

130

3,70

1200 x 800

135

3,85

140 145

I

CE en KOMO productcertificaat K24668 Brandklasse A1 volgens EN 13501-1 Standaardafmeting in mm

m2 per pak

Dikte in mm

Rdeclared in m2.K/W

3,84

40

1,05

1350 x 600

12,96

1200 x 800

3,84

45

1,20

1350 x 600

11,34

4,00

1200 x 800

3,84

50

1,35

1350 x 600

9,72

4,10

1200 x 800

3,84

60

1,60

1350 x 600

8,10

70

1,85

1350 x 600

7,29

75

2,00

1350 x 600

6,48

90

2,40

1350 x 600

5,67

100

2,70

1350 x 600

4,86

Sonepanel

Isover Rollisol Plus I

CE en KOMO productcertificaat K24668 I Brandklasse A2-s1,d0 volgens EN 13501-1 I Dampdifussieweerstandsgetal glaswol op aluminium bekleding: µd ≈ 52m.

Soneroll 40

1,05

18000 x 600

21,60

45

1,20

16000 x 600

19,20

50

1,35

15000 x 600

18,00

Dikte in mm

Rdeclared in m2.K/W


m2 per pak

60

1,60

13000 x 600

15,60

70

1,85

13000 x 600

15,60

80

2,00

600 x 9000

5,40

75

2,00

12250 x 600

14,70

80

2,00

450 x 9000

8,10

80

2,15

11500 x 600

13,80

100

2,50

600 x 12000

7,20

100

2,70

9250 x 600

11,10

100

2,50

450 x 12000

10,80

120

3,00

600 x 10000

6,00

120

3,00

450 x 10000

9,00

Isover Spouwwol

150

3,75

600 x 8000

4,80

150

3,75

450 x 8000

7,20

I

180

4,50

600 x 4000

2,40

180

4,50

450 x 4000

3,60

Glaswolvlokken verpakt in zakken van 15 kg KOMO attest ATT 0518 I Onbrandbaar I

Isover Vario System Isover Shedisol Decor

I

I

Kleuren: kleurgelakt grijswit (perle) of naturel alu met hamerslag structuur (75% lichtreflectie). I Brandklasse B-s1,d0 volgens EN 13501-1 Dikte in mm

Rdeclared in m2.K/W


m2 per doos

1,80

1495 x 1000

Dampremmende Sd waarde (in zomer): 0,3 m Dampremmende Sd waarde (in winter): 5,0 m

Product

Breedte in mm

10,47

Grijswit (perle) 60

1,80

1495 x 1000

10,47

80

2,30

1250 x 1000

6,25

Lengte in mm

Optima ligger

2350

Optima staander

2400

Optima opzetstuk

Alu 60

I

Vario KM Duplex folie

500 1500

40

Vario KB1 tape

40

Vario KB2 tape

20

Comfortpanel: zie tabel

15

Waarom Isover isolatie? Met Isover isolatie bent u verzekerd van de hoogste kwaliteit en de beste resultaten. Zowel thermisch (warmte) als akoestisch (geluid). Ook op het gebied van brandveiligheid is Isover met een A classificatie voor vrijwel alle producten een goede keuze. Bovendien zijn Isover isolatieproducten gemakkelijk en efficiënt te verwerken. Isover is wereldmarktleider op het gebied van isolatieproducten met minerale wol (we produceren zowel glaswol als steenwol). Die positie werd bereikt door een grote vernieuwende ambitie te koppelen aan voortdurende investeringen in onderzoek en ontwikkeling. Daarbij staan respect voor het milieu en een leefbare wereld in de toekomst voorop. De grondstoffen voor onze glaswolproducten bestaan voor meer dan 70% uit gerecyclede glasscherven. Advies, service en stipte levering voldoen volledig aan de verplichtingen die de nummer-één-positie met zich mee brengt.

Isover is één van de initiatiefnemers van Spaar Het Klimaat De stichting Spaar Het Klimaat is opgericht om energiebesparing in de bestaande bouw beter te benutten. Hiervoor is een campagne gestart om de wenselijkheid van grootschalige isolatie van bestaande woningen onder de aandacht te brengen bij particuliere woningeigenaren, woningbouwcorporaties, beleidsmakers en politici. Aan de basis van Spaar Het Klimaat staat een onderzoek, uitgevoerd door het bureau Ecofys, naar het verband tussen isolatie en klimaatbescherming. De campagne Spaar Het Klimaat is een initiatief van een aantal bouwtoeleveranciers, waaronder Isover. Door onderzoek te doen, voorlichting te geven, concrete voorstellen te formuleren en door in gesprek te gaan met overheid, marktpartijen en andere betrokkenen wil ze bevorderen dat het grote potentieel voor isolatie voortvarend benut wordt. Daarnaast informeert de campagne de Nederlandse consument over de rol die isolatie speelt in de strijd tegen klimaatverandering en over de mogelijkheden om het wooncomfort te verbeteren. Informatie en correspondentie

Saint-Gobain Isover Benelux B.V. Hoofdkantoor Parallelweg 20 4878 AH Etten-Leur

08.03.20000.2

Saint-Gobain Isover Benelux B.V. Verkoopkantoor Nederland Stuartweg 1b Postbus 96, 4130 EB Vianen Telefoon 0347 35 84 00 Fax 0347 35 84 01 E-mail algemeen: [email protected] E-mail verkoop: [email protected] www.isover.nl

BIJLAGE 5

Vormfactor voorbeelden


pagina 67


pagina 68

Rapportage Infra Rood-scan

Recommend Documents