RAPPORT: Visieontwikkeling en masterplan voor een ecovriendelijke gebouwencluster in de Energy Port Oostende 1. De uitdaging van de opdracht Van klassieke haven naar innovatief bedrijventerrein De haven van Oostende is in vergelijking met andere Belgische havens een eerder kleine haven. Daarnaast werd de haven in 1997 voor een enorme uitdaging geplaatst met het faillissement van de RMT. Er diende opnieuw een lange termijnvisie en stabiele werkgelegenheid gecreëerd te worden. Binnen de beperkte ruimte van de haven is het niet meer mogelijk te concurreren op de klassieke markten, waardoor de haven moet inzetten op totaal andere markten. Met de Energy Port heeft de haven echter een innovatief antwoord gevonden op deze uitdagingen. Het aantrekken van de offshore windindustrie biedt een grote meerwaarde en creëert langetermijnperspectieven voor de ontwikkeling van werkgelegenheid. Het is echter een sector met snel groeiende concurrentie. Uit een eerste analyse bleek dat de haven hier voorlopig nog een voorsprong heeft op haar directe concurrenten in de regio. Waar het aanvankelijk moeilijk was om nieuwe bedrijven aan te trekken voor deze nieuwe markt, is er sinds een klein jaar een duidelijke ommekeer aan de gang. Bedrijven willen zich vestigen in de Haven van Oostende en zoeken een plek op de eerste rij in de Energy Port Oostende. In het licht van deze strategische uitdaging voor de Energy Port heeft de haven in het kader van project ‘Duurzame Zeehavens’ een antwoord gezocht op deze groeiende toestroom aan bedrijven door een duidelijke visievorming en concreet plan van aanpak te ontwikkelen voor de duurzame gebouwencluster en de bijhorende diensten die gebruik maken van duurzame materialen en hernieuwbare energie, rekening houdend met de – ecologische, economische en sociale – aspecten in zeehavengebieden. De aandacht ging daarbij zowel uit naar het verbeteren van bestaande gebouwen als het opstellen van de principes waaraan nieuw op te richten gebouwen dienen te voldoen.
-
-
Doelstelling Deze studie is opgesteld met als doel om Energy Port Oostende haar ambities te helpen vertalen in een krachtige visie en een praktische aanpak voor de verdere ontwikkeling van de site. Hoe kan de Energy Port Oostende zich continu blijven positioneren en vermarkten als dé place to be voor huidige en toekomstige gebruikers – experten in offshore windenergie, projectontwikkelaars en investeerders? Welke behoeften en verwachtingen hebben gebruikers, investeerders en projectontwikkelaars ten aanzien van de Energy Port Oostende?
-
-
Hoe kunnen deze verwachtingen en behoeften concreet ingevuld worden bij de verdere ontwikkeling van de Energy Port Oostende en de nieuwe gebouwencluster in het bijzonder? Welke partners zijn daarbij nodig en hoe met hen samenwerken? Wat moet er gebeuren op ruimtelijk vlak, op energetisch vlak, op gebied van materialen en welke diensten moeten we gaan aanbieden om tot een center of excellence voor Blue Energy te komen? Hoe wordt dit toegepast op het OBH-gebouw? Wat zijn verbeterpunten? Wat leren we uit de ontwikkeling van het OBH-gebouw en andere investeringen? Wat is een optimaal en realistisch plan van aanpak voor de uitbouw van Energy Port Oostende? Welke concrete partners kunnen hier een waardevolle bijdrage hebben?
Bestaande toestand
Ontwerpend onderzoek nieuwe organisatie
2. Aanpak van het project
Ambitie Energy Port Oostende RUIMTE
FASE1
MATERIALEN
ENERGIE
DIENSTEN
FASE 1 ANALYSE Inventarisatie en Analyse Oplevering: Analyserapport en eerste visie
FASE 2 SCENARIO’S 2.1: Uitwerking verschillende scenario's Oplevering: Scenario's met haalbaarheid en impact 2.2: Toetsing van scenario's met de haven en mogelijke partners Oplevering: Voorkeursscenario
FASE 3 VOORKEURSSCENARIO Uitwerken van voorkeursscenario Aanreiken van mogelijke partners voor verschillende domeinen Oplevering: Richtlijnen op basis van voorkeursscenario en toepassing op OBHgebouw
FASE 4 AANPAK Plan van Aanpak Oplevering: Uitvoeringsplan met intentieverklaringen van partners waar mogelijk
Realisatie Ambitie Energy Port Oostende
3. Ambitie van de Energy Port Oostende De studie vertrok van de ambities van de Energy Port Oostende. Daarbij waren er nog een aantal vragen en onzekerheden waarmee rekening werd gehouden in het scherpstellen van deze ambities. Wordt de Energy Port een S, L, XL scenario? Wordt het een verhaal van 500, 1000, 2000 werkplaatsen? Een verhaal van 10, 15, 20 jaar? Hoe groot wordt de concurrentie en wie wordt die concurrentie? En hoe kan de haven van Oostende haar concurrenten een stap voor blijven, steeds innovatief blijven, zodanig dat ze garanties inbouwt om jaar na jaar, dag na dag steeds sterker te worden. Hoe kan de haven diversifiëren binnen haar focus van Energy Port om garanties te bieden naar de toekomst en perspectieven te verlengen voor haar investeringen en werkgelegenheid?
Visuele voorstelling van ontwikkeling van de Energy Port op basis van de ambities van de Haven van Oostende en de uitkomsten van de studieopdracht. (Bron: MOP Urban Design, luchtfoto: Henderyckx Fotografie)
4. Uitwerking van de studie
4.1 Fase 1 - Analyse Uit een analyse en marktstudie komt een eerste visie gekoppeld aan de verschillende mogelijkheden voor een duurzame ontwikkeling van de havensite met een focus op de domeinen van ruimte, materialen, energie en diensten. Er werd tevens gekeken naar een mogelijke positionering van de Energy Port in het kader van haar Blue Energy activiteiten en ambities.
Ontwikkeling van de offshore windparken in het Noordzeegebeid (bron: www.4COffshore.com)
Op basis van de input van de Haven van Oostende en de huidige situatie in de ontwikkeling van de offshore windparken en de Noordzee werden de mogelijke concurrenten voor de Energy Port Oostende geïdentificeerd en verder bestudeerd in de analysefase. Het gaat hier meer specifiek om de Sealand Ports (NL), Great Yarmoth (GB), Harwich (GB). Verder werd Bremerhaven bestudeerd als een benchmark voor een geslaagde reconversie met focus op Blue Energy en meer specifiek de ontwikkeling van de sector van offshore windenergie. Tevens werd op basis van een Nederlandse studie de Energy Port Oostende vergeleken met andere havens in het Noordzeegebied, actief in Blue Energy. Hieruit kwam naar voor dat de Energy Port goed
gepositioneerd is inzake maritieme toegang, fysieke kenmerken van de haven alsook de afstand tot de windparken. Er liggen uitdagingen maar dus ook mogelijkheden inzake beschikbare ruimte in de Energy Port en de clustervorming. Deze opportuniteiten werden meegenomen in de verdere uitwerking van de visie en positionering van de Energy Port.
Bron: Inventarisatie supply chain offshore wind sector Noordzeekanaalgebied, Buck Consulting International, 2013, aangepast door i-propeller.
Ruimtelijke analyse De site van waaruit vandaag de blue energy wordt uitgebouwd in de voorhaven van de haven van Oostende in gesitueerd langsheen het Zeewezendok. De ontsluiting gebeurt via de Esplanadestraat die aansluit op het wegennet op Oosteroever en zo naar de Moreauxlaan. Het terrein voor de Blue Energy bestaat uit 2 gedeeltes: Het Noordelijke gedeelte van het terrein is een open vlakte deels verhard, deels onverhard die als werfzone dient voor de assemblage van windturbines en de voorbereiding van de grote stukken die vanuit het hinterland worden aangevoerd.
Visuele voorstelling van deelzones op de site. (Bron: MOP Urban Design)
Op het zuidelijk gedeelte van het terrein staan een aantal gebouwen, waaronder enkele vroegere militaire gebouwen, een aantal nieuwe bedrijfsgebouwen, de gebouwen van de dienst Vloot langsheen de kade en verder naar de Koninklijke baan toe het bedrijf NHM. Het is de organisatie van het zuidelijke gedeelte waarover dit masterplan handelt. Enkele gebouwen werden reeds aangepast voor de Blue Energy. Doordat reeds verschillende windparken zijn gebouwd, wint het aandeel O&M in belang. De contracten verbonden aan O&M handelen over een tijdsperiode van 10 tot 15 jaar. Dit zorgt voor andere verwachtingen voor de gebouwen van waaruit wordt gewerkt, dan in het geval van de opbouw van de windparken, waar eerder gewerkt wordt met tijdelijke constructies. Door de evolutie naar O&M en het veel groter aantal werknemers die enkel een bureaufunctie hebben, zijn de verwachtingen voor de gebouwen dan ook verschillend dan in de werfperiode. Er wordt vanuit de bedrijven meer gekeken naar efficiëntie, energieverbruik, een veilige en kwalitatievere werkomgeving en naar efficiënt afvalbeheer. Verder werd ook een analyse uitgevoerd van de werking van de havencluster. Verschillende vragen werden geanalyseerd zoals; Welke bedrijven zijn eerstelijns, welke zijn havengebonden? Hoeveel ruimte is nodig voor stockage en ateliers, hoeveel voor diensten? Cijfergegevens van de haven en uit benchmarking helpen om hierop zicht te krijgen.
De site in relatie met zijn omgeving:
Het toekomen op de site kent verschillende zaken waaraan moet worden gewerkt: 1 Signalisatie: Er bestaat een totempaal voor de aanduiding van de Energy Port waarop alle bedrijven vermeld staan, maar doordat naast deze totempaal nog zoveel andere types signalisatie bestaan voor de aanduiding van Het VLIZ, de Visveiling en dergelijke meer, zorgt dat voor verwarring. De Esplanadestraat bestaat in vele GPS’en nog niet, waardoor ook op deze manier vele mensen hun weg niet vinden. 1 2
3 4
Totems Haven Oostende Gebrek aan uniformiteit met andere signalisatie en de aanloop naar Energy Cluster Esplanadestraat in verschillende GPStoestellen niet vindbaar Gebrek aan herkenbaarheid en vindbaarheid van bedrijven binnen de gebouwen
Visuele voorstelling van deelzones op de site. (Bron: MOP Urban Design)
2 Externe organisatie naar de site: Zowel de Esplanadestraat, als een aantal andere straten die van aan de Moreauxlaan naar de site leiden, beschikken niet over een voet- of fietspad, waardoor de relatie met de Hendrik Baelskaai niet vanzelfsprekend is.
1 2
3
4
volledige zone na de slagboom = werfzone (verplichte werfkledij) vrachtverkeer NHM = oneigenlijk verkeer Energy Cluster + veiligheidsproblemen mix van autoverkeer, zwaar verkeer, speciale transporten/vorkliften, fietsers en voetgangers = veiligheidsproblemen parkeren/afval/ werfcontainers gespreid over de gehele site.
Visuele voorstelling van de site in relatie tot zijn omgeving. (Bron: MOP Urban Design)
Interne organisatie op de site: - Parkeren: Nu wordt geparkeerd per bedrijfsgebouw waardoor het lijkt of er her en der geparkeerd wordt op de site. Dit is ok zolang er het niet teveel werknemers zijn, met het toenemend aantal bedrijven zal deze problematiek onhoudbaar worden. -
Mobiliteit: Het verkeer op de site is volledig op de auto gericht en de verschillende verkeersstromen van auto, speciaal transport en vrachtwagens lopen door elkaar en zijn bovendien onduidelijk voor de gebruikers. Op onderstaande ruimtelijke aanduiding valt duidelijk te zien hoe alle fluxen dooreen lopen. Ook het oneigenlijk verkeer van NHM (aangeduid met rode pijl op bijhorende kaart) verloopt dwars doorheen de site, wat een onveilige situatie creëert. Een nieuwe visie is nodig om verkeersveiligheid te garanderen naar huidige en toekomstige gebruikers.
Visuele voorstelling van huidige verkeers- en parkeer- en afvalbeheer situatie. (Bron: MOP Urban Design)
Analyse beveiliging/veiligheid De huidige situatie is verwarrend: er is een slagboom ter hoogte van de Esplanadestraat en vanaf dat punt wordt zogenaamd een werfzone betreden, waar iedereen verwacht wordt veiligheidskledij te dragen. Een duidelijke en nieuwe visie dient ontwikkeld te worden om een veilig en leesbaar terrein te verkrijgen. Analyse Welzijn: Er zijn geen voorzieningen voor de werknemers om buiten te eten of even te ontspannen. De volledige site is verhard en er is amper of geen groen aanwezig. Analyse afvalbeheer Afval: Elk bedrijf heeft zijn eigen plaats waar afval wordt verzameld en heeft zijn eigen contracten met een afvalbedrijf voor de afhaling van de goederen. Dit zorgt voor een onnodig aantal verplaatsingen op de site. Elk werkt ook op zijn eigen manier, waardoor continu afval aanwezig lijkt te zijn op de site. Met de beperkte ruimte die voorhanden is op de site zal dit in de toekomst geen haalbare situatie blijven.
Analyse materialen en energie Op basis van gesprekken met de Haven van Oostende en Multitech (een service-verlenend bedrijf actief op de site van de Energy Port, die nu reeds een aantal diensten aanbiedt aan de bedrijven actief in de Haven van Oostende), werd een analyse gemaakt van de reeds aangeboden diensten en de extra behoeften van de bedrijven op de site. Daarnaast werd gekeken naar betere organisatievormen voor de Energy Port. Als snel werd duidelijk dat er sterke gelijkenissen zijn met de organisatie zoals toegepast op een duurzaam bedrijventerrein. Daarom werd verder ingezoomd op welke elementen bijdragen tot de ontwikkeling van een duurzaam bedrijventerrein op die site van de Energy Port, welke elementen hiervoor nodig zijn en wat reeds aanwezig is op de site. Er werden benchmarks gemaakt met bestaande bedrijventerreinen in de regio. Er werd vooral gekeken naar de succesfactoren en valkuilen voor de ontwikkeling van een duurzaam bedrijventerrein. Hiervoor werden verschillende studies en handboeken geraadpleegd om een goede theoretische onderbouw te bekomen voor de verdere uitwerking van de studie. Wel moet duidelijk gesteld worden dat de situatie voor de Energy Port enigszins anders is dan bij een klassiek bedrijventerrein, gezien de Haven (en haar partners) eigenaar zijn en blijven van zowel de grond als de gebouwen. Dit brengt de Haven van Oostende in een ander soort relatie met haar ‘huurders’ dan het geval is bij de ontwikkeling van een klassiek bedrijventerrein.
Model ontwikkeld door de Universiteit Gent, onderzoeksgroep Milieu-en Ruimtebeheer
Tenslotte werd op basis van de input uit interviews, de benchmarks met andere bedrijventerreinen en de literatuur een eerste lijst gemaakt van mogelijke diensten die nodig zouden zijn voor de verdere duurzame ontwikkeling van de Energy Port. Deze lijst werd besproken met de Haven van Oostende en een top 3 van belangrijkste te ontwikkelingen diensten werd gevalideerd. Dit betekent niet dat de andere diensten in de lijst niet van belang zijn maar in het kader van het opmaken van een stappenplan, was focus en prioritering belangrijk. Lijst met te ontwikkelen diensten en hun prioriteit TOP 3 1. Beveiliging/Veiligheid 2. Mobiliteit 3. Afval Andere mogelijk te ontwikkelen diensten • Werknemersfaciliteiten (bijv. kantine, grote vergaderzalen,…) • Centraal (gedeeld) magazijn • Energie • Lokale leveranciersrelaties • Groenvoorziening
Analyse materialen en energie Op basis van verschillende erkende bronnen (NIBE - milieuclassificatie bouwmaterialen, OVAM – bepalingsmethode milieugerelateerde materiaalprestatie van gebouwelementen) en eigen expertise werd een overzicht gemaakt van duurzame bouwmaterialen als mogelijks alternatief voor de voornaamste bouwdelen (dak, gevel, ...). Daarnaast werd reeds bij de visievorming bekeken welke systeemoplossingen er bestaan die een duurzame en efficiënte uitrol van de energie-efficiënte gebouwen kunnen garanderen.
3c (NIBE)
Bitumen
Zink/Verzinkt staal
PVC
Plantaardig
EPDM
Visualisatie duurzaamheidanalyse voor meest courante dakbedekkingsmaterialen o.b.v. NIBE milieuclassificatie
In deze eerste fase werd tevens een analyse gemaakt van de verschillende (hernieuwbare) energietechnologieën die op de site ingezet kunnen worden voor verwarming, koeling energievoorziening van de • Thermische zonne-energie • Fotovoltaïsche energie • Windenergie • Biomassa energie • Gebruik van omgevingswarmte/koude via een on-site leidingnet • Potentieel warmtenet Op basis van deze analyse werd een visie voorgesteld die de troeven van de site optimaal uitspeelt. Daarnaast werd op basis van eigen expertise en ervaring een overzicht gemaakt van de voornaamste energiebesparende maatregelen bij logistieke en semi-industriële gebouwen.
Eerste visieontwikkeling Op basis van de eerste analyse en marktstudie werd een eerste visie gearticuleerd, die werd afgetoetst met de Haven van Oostende: Home to the world’s leading companies in Blue Energy Energy Port Oostende trekt vandaag al een belangrijk aantal bedrijven aan, die zich specialiseren in offshore windenergie. Opdat Energy Port Oostende dit succesverhaal kan verder zetten, is het belangrijk dat de langetermijnvisie, het masterplan en het business model in lijn ligt met de ambities en de diensten van de energy port en de behoeften van de huidige en toekomstige gebruikers, projectontwikkelaars en investeerders. Energy Port Oostende en haar gebouwencampus wordt dé “place to be” voor bedrijven actief in Blue Energy en kan uitgroeien tot een van de belangrijkste clusters in Europa voor deze sector. De Energy Port Oostende kan zich op die manier uniek positioneren ten opzichte van andere havens in de regio.
Alle gebouwen eerstelijns: Gezien er weinig ruimte ter beschikking is en alle bedrijven eerstelijns ten opzicht van de kade wilt zitten, een strategie uitwerken zodat alle gebouwen op de site als eerstelijns kunnen worden gezien. De hefboom om dit te realiseren zit in de onderliggende punten vervat, maar heeft in belangrijke mate te maken met een overkoepelend veiligheidsplan, waarnaar het veiligheidsplan van elk afzonderlijk bedrijf zich dient te richten.
Visuele voorstelling alle gebouwen eerstelijns. (Bron: MOP Urban Design)
Organisatie gebouwen: Voortbouwend op de bestaande gebouwen, wordt een nieuwe organisatiestructuur voor de gebouwen opgemaakt. Het gebouw van Vloot gaat op termijn weg uit de site, dat is een gegeven, en het boeienplein kan ook worden verschoven. De gebouwen worden georganiseerd in een L-vorm, deels langs de kade en deels haaks op de kade. De gebouwen zelf worden opgedeeld in macroblokken. Deze macroblokken bundelen een aantal gebouwen en structureert ook de omliggende wegenis. De hoofdwegen gebeurt rond de macroblokken. Binnen de macroblokken creëren we microblokken, waarin de gebouwen worden opgesteld.
Visuele voorstelling van organisatie macroblokken. (Bron: MOP Urban Design)
Visuele voorstelling van organisatie microblokken. (Bron: MOP Urban Design)
Mobiliteitsplan:
Op het gebied van mobiliteit wordt veel eerder gewerkt naar het concept van een campus, dan van een klassiek bedrijventerrein. Daarbij wordt gemotoriseerd verkeer zoveel mogelijk uit de site gebannen. In casu betekent dit dat enkel nog zwaar en speciaal transport op de site wordt toegelaten en dat hiervoor een circuit wordt aangelegd. Een voorstel van deze route werd aangeduid op onderstaande visuele voorstelling. De opsplitsing van zwaar en traag verkeer draagt bij tot een veilige circulatie op de site. Om deze fluxen ook visueel duidelijk te maken op de site kan gebruik worden gemaakt van wegmarkeringen zoals bij onderstaande voorbeelden.
Visuele voorstelling zwaar en speciaal transport. (Bron: MOP Urban Design)
Visuele voorstelling traag verkeer. (Bron: MOP Urban Design)
Visuele voorstelling wegmarkeringen. (Bron: Foto 1: lijnmarkering Melbourne, 2012, www.truelocal.com, bezocht op 31/03/2014. Foto 2: Toekomstige route Luchtsingel, 2012, “Architectuur Biënnale Laat Zien Hoe Stad Organisch Kan Groeien”, Arian Scheer, Reformatorisch Dagblad)
Het parkeren wordt gebundeld in 2 parkeerhavens aan het begin van de site: 1 aan het begin van de Esplanadestraat achter het OBH-gebouw en Multitech, het tweede achter het REBO-gebouw.
Visuele voorstelling gemeenschappelijk parkeren. (Bron: MOP Urban Design)
Veiligheidsplan: Het uiteen halen van fluxen, het werken met macroblokken, het bundelen van het parkeren in twee parkeerhavens op de site zorgt ervoor dat de veiligheid voor eenieder gegarandeerd wordt. Afvalbeheerplan: Wat afval betreft wordt gestreefd naar een gemeenschappelijk afvalbeheer, waarbij ruimtelijk een aantal zones worden voorzien voor dagafval die nadien verzameld wordt in één gemeenschappelijk ophaalpunt. Hierdoor kan de ruimtelijk en visuele impact van het afval beperkt worden.
Visuele voorstelling afvalbeheer. (Bron: MOP Urban Design)
4.2 Fase 2 – Uitwerken van scenario’s Vanuit deze visie werden een aantal praktische scenario’s uitgewerkt die werden getoetst met de behoeften van de haven en haar gebruikers. Het OBH-gebouw diende als praktische toetssteen voor deze scenario’s. Deze scenario’s werden afgetoetst zowel bij de Haven van Oostende als bij een aantal actoren die nu al actief zijn op de site van de Energy Port Oostende. Voor de positionering van de Energy Port werden vier scenario’s uitgewerkt gaande van een minimaal scenario(*) tot het meest ambitieuze scenario (****).
Voor de verschillende scenario’s werd gekeken naar de impact op de belangrijkste elementen voor de ontwikkeling van een duurzame site. De belangrijkste elementen (gebaseerd op de BREEAMmethodologie) kwamen reeds terug in deze studie.
Materi a-len Ruimte
Mobiliteit
Energie
Duurzame Energy Port
Manag ement
Afval
Water
Vervuiling
Welzijn (Veiligheid)
Scenario’s voor materialen en energie Voor de (meer) duurzame bouwmateriaal alternatieven zoals geïdentificeerd in fase 1 werden de voor- en nadelen opgelijst, waarbij rekening gehouden werd met het type gebouw (kantoor, logistiek of semi-industrieel gebouw) en de specifieke eisen van de gebruikers en de site zelf. De resultaten werden getoetst aan de duurzaamheidskeuzes die gemaakt werden bij de renovatie van het OBHgebouw. Op basis van de potentieel analyse uit fase 1 werd bekeken welke (hernieuwbare) energietechnologieën op deze site het meest haalbaar zijn. Hierbij werd rekening gehouden met de specifieke eigenschappen van de site, het profiel van de (toekomstige) bedrijven op deze site en hun verwacht energieverbruik. Voor de verschillende (hernieuwbare) energietechnologieën werden de voor- en nadelen opgelijst. Mogelijke knelpunten inzake vergunbaarheid, financiering, hinder tijdens de werkzaamheden, praktische uitvoering, etc. werden eveneens geïdentificeerd.
Voorbeeld constraint map voor windenergie voor woongebieden, infrastructuur en landschap voor de haven van Oostende en omstreken
Daarnaast werden de meest aangewezen energiebesparende maatregelen geïdentificeerd, van toepassing op de specifieke context van zowel de bestaande als de toekomstige gebouwen op de site.
Scenario’s voor diensten en organisatievormen Vanuit deze visie werden een aantal praktische scenario’s uitgewerkt die werden getoetst met de behoeften van de haven en haar gebruikers. Het OBH-gebouw diende als praktische toetssteen voor deze scenario’s. Deze scenario’s werden afgetoetst zowel bij de Haven van Oostende als bij een aantal actoren die nu al actief zijn op de site van de Energy Port Oostende. Voor de meeste diensten was er een sterke link met de ruimtelijke impact op de site waardoor beide elementen, zowel ruimte als diensten, samen werden bekeken. Voor de TOP 3 van diensten, namelijk veiligheid, afval en mobiliteit, werden verschillende scenario’s opgesteld, naar analogie met de scenario’s voor de positionering van de Energy Port. Deze scenario’s werden opgesteld op basis van bestaande studies, benchmarks (zowel met andere havens als met niet-havengebonden bedrijventerreinen) en gesprekken met bedrijven actief in dienstverlening inzake veiligheid, afval en mobiliteit.
SCENARIO’S voor dienstverlening inzake veiligheid
Wat veiligheid betreft is er vanuit de geïnterviewde bedrijven een duidelijke voorkeur om naar een één gemeenschappelijk veiligheidsplan te evolueren voor de gehele site. Er wordt gesteld om een eenduidige afscheiding te maken tussen werfzone en gebouwenzone en de kade zone vrij te houden. SCENARIO’S voor dienstverlening inzake mobiliteit
Voor het mobiliteitsscenario werd geopteerd om gezamenlijke parkeerruimte te voorzien zoals reeds eerder voorgesteld bij visievorming. Ook de opsplitsing van de verkeersfluxen leek een evidente keuze om een veilige site naar de toekomst te garanderen. SCENARIO’S voor dienstverlening inzake afval
Er werd een duidelijke voorkeur aangegeven voor het collectief ophaalsysteem. Hierbij zal het mogelijk zijn de site beter in te richten en de onnodige verplaatsingen in de site vermijden.
4.3 Fase 3 – Uitwerken van voorkeursscenario en scherpstellen van de visie Op basis van de verschillende scenario’s, uitgewerkt tijdens fase 2 van de studie, werd gekomen tot een voorkeurscenario. Dit voorkeurscenario kwam tot stand na interviews met een aantal huidige en toekomstige bewoners van de Energy Port. Zij werden bevraagd rond de wenselijke en haalbare opties van de verschillende scenario’s, wat hun behoeften zijn en waar zij mogelijke opportuniteiten zien. Verder werden de scenario’s ook besproken met Multitech en de Haven van Oostende. Het resultaat van deze bevraging was een voorkeur voor het *** - scenario met een interesse en openheid om te kijken naar de mogelijkheden van de creatie van een cluster voor O&M activiteiten voor Blue Energy met focus op offshore wind.
Het voorkeurscenario werd verder uitgewerkt m.b.t. positionering, ruimtelijke invulling, materialen, energie en diensten. Voor elk aspect werd gekeken naar de technische en financiële implicaties van het scenario en werden concrete aanbevelingen en richtlijnen opgesteld.
Uitwerking scenario voor ruimte, rekening houdend met diensten en organisatievorm
De feedback op de verschillende scenario’s werd geconcretiseerd in een verder uitgewerkte visie en verdere verfijning van het masterplan voor de Energy Port. De keuze voor bepaalde scenario’s voor verder te ontwikkelen diensten werden vertaald in ruimtelijke plannen zodat een steeds concreter geworden scenario en masterplan zich uitkristalliseerde. VEILIGHEID: Alle aspecten zoals mobiliteit, afvalverwerking en signalisatie vormen het uitgangspunt voor veiligheid op de site. Een duidelijke signalisatie van de verschillende bedrijven en parkeerzones zorgt ervoor dat er geen ongewenst verkeer op de site komt en iedereen snel ter plaatse komt bij het gewenste bedrijf.
Visuele voorstelling signalisatie. (Bron: MOP Urban Design)
Visuele voorstelling locaties voor signalisatie. (Bron: MOP Urban Design)
MOBILITEIT:
Twee duidelijk aangegeven parkeerzones zorgen ervoor dat parkeren op de site niet roekeloos gebeurd en zorgt ervoor dat er buiten service verkeer geen gemotoriseerd verkeer tussen de gebouwen door hoeft te komen. Hierdoor wordt de veiligheid op de site verhoogd.
Visuele voorstelling parkeerplan. (Bron: MOP Urban Design)
Duidelijke hoofdcirculatie-assen zorgen ervoor dat verschillende weggebruikers niet vermengd worden. Ook worden hierbij eenrichtingsroutes voorzien om veilige verkeerslussen te bekomen. De Subcirculatie-assen worden duidelijk onderscheiden van de hoofdcirculatie-assen en zijn enkel voor leveringen bij een specifiek bedrijf.
Visuele voorstelling hoofdcirculatie routes gemobiliseerd verkeer. (Bron: MOP Urban Design)
Visuele voorstelling sub-circulatie routes. (Bron: MOP Urban Design)
Voor de circulatie van fiets- en voetgangers worden aparte circulatie routes voorzien om veilige verbindingen te vormen tussen de verschillende gebouwen en vanuit de parkings.
Visuele voorstelling fiets- en voetganger circulatie routes. (Bron: MOP Urban Design)
Er worden verschillende punten voorzien voor collectieve fietsstallingen. Een fietspunt wordt voorzien aan de parking bij de Vismijnlaan, dit zorgt ervoor dat de fietsstalling goed onderhouden zal worden. Hier zullen fietsen kunnen gehuurd worden in het kader van duurzame mobiliteit om zowel binnenin de site zich te verplaatsen als een verbinding te vormen met het nabijgelegen station.
Visuele voorstelling fietsvoorzieningen. (Bron: MOP Urban Design)
AFVAL: In onderstaande visuele voorstelling van mogelijke afvalcollectieplaatsen worden verschillende afvalpunten voorzien waar dagelijks afval wordt gecollecteerd en verzameld in één gezamenlijk ophaalpunt.
Visuele voorstelling afvalbeheer. (Bron: MOP Urban Design)
Visuele voorstelling voorkeurscenario Onderstaande wordt een visuele voorstelling gegeven van het voorgestelde masterplan, dit werd samengesteld uit alle voorgaande aspecten naar mobiliteit, veiligheid en afvalbeheer. Ook door gesprekken met potentiele en reeds aanwezige bedrijven werd en tot een coherent geheel gekomen die zowel nu als naar de toekomstige tot een veilig en duurzaam bedrijventerrein zal resulteren.
Visuele voorstelling masterplan. (Bron: MOP Urban Design)
Onderstaande afbeeldingen van de site geven visuele voorstelling van hoe het toekomstige bedrijventerrein zich kan ontwikkelen.
Visuele voorstelling voetgangers- en fietsroute. (Bron: MOP Urban Design)
Visuele voorstelling masterplan. (Bron: MOP Urban Design, luchtfoto: Henderyckx Fotografie)
Uitwerking scenario voor materialen en energie Uit de verschillende scenario’s zoals geïdentificeerd in fase 1 en 2 werd een selectie van prioritaire actiepunten en maatregelen gedestilleerd. Een vergelijking werd gemaakt met benchmarks (andere Europese havens) en de selectie werd afgetoetst in gesprekken met verschillende bedrijven actief op de site. Implementatie van maatregelen naar duurzaam materiaalgebruik en gebouw gebonden hernieuwbare energie kan via integratie in de standaard bestekteksten voor de nieuw te ontwikkelen gebouwen. Voor hernieuwbare energietechnologieën die een belangrijke investeringskost met zich mee brengen kan gekeken worden voor vormen van derde partij financiering. De site kan tevens dienen als testlocatie voor innovatieve projecten en producten op vlak van duurzame bouwmaterialen en hernieuwbare energie en dit in de schoot van de Greenbridge Incubator.
Uitwerking van de mogelijkheden tot clustervorming Tijdens de studie werd reeds duidelijk dat een heel aantal elementen aanwezig zijn in de Energy Port Oostende en haar nabije omgeving, om te kunnen uitgroeien tot een belangrijke cluster voor de ontwikkeling van Blue Energy en dan voornamelijk met een focus op O&M activiteiten voor de offshore wind. Dit is namelijk één van de opportuniteiten waardoor de Energy Port zich goed kan positioneren ten opzichte van andere havens in het Noordzeegebied die zich ook focussen op Off Shore Wind. De nabijheid van Greenbridge kan een katalysator zijn voor het ontwikkelen van deze cluster.
Op basis van studies met betrekking tot clustervorming werd gekeken welke elementen reeds sterk aanwezig zijn voor het uitbouwen van een succesvolle cluster en waar nog verdere actie moet ondernomen worden.
Lijst van kenmerken voor de ontwikkeling van een succesvolle cluster:
Daarnaast werden andere clusterinitiatieven in Noordwest-Europa met betrekking tot Blue Energy geïdentificeerd en kort geanalyseerd, waaronder
4.6 Fase 4 – Plan van aanpak
Er werd een plan van aanpak opgesteld met een aantal eerste prioriteiten en ‘quick wins’ maar ook met welke stappen op lange termijn moeten genomen worden om de visie en ontwikkelscenario voor de Energy Port te realiseren. Daarvan werd uitgegaan van onderstaande visie voor de Energy Port Oostende: “De Energy Port Oostende wil uitgroeien tot dé cluster voor O&M activiteiten in de offshore windindustrie in het Noordzeegebied en een experimenteerzone voor Blue Energy in al haar vormen”
4.7 De simulatietool Om de mogelijke scenario’s scherp te krijgen, werd aan de RebelGroup gevraagd om een simulatietool te ontwikkelen waarbij op basis van een aantal uitgangspunten kan gesimuleerd worden wat de impact van de verdere ontwikkeling van de windparken in het Noordzeegebied kan hebben op de Energy Port Oostende.
