Rapport. B7536 november 2004 TNS NIPO ISO Grote Bickersstraat KS Amsterdam. Postbus AE Amsterdam

Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e [email protected] www.tns-nipo.com

Rapport

Groei computergebruik vergt meer vertrouwen bij docenten Onderzoek naar ICT-gebruik onder docenten in het primair en voortgezet onderwijs Marijke Postel & Ellen Stegers

B7536 | november 2004

© TNS NIPO | ISO 9001

Inhoud Inleiding 1 1.1 1.2 1.3 1.4

1

Gebruik computers stijgt gestaag Verschillen tussen leraren in computergebruik nemen af Computers op school weinig gebruikt voor communicatie Helft leraren basisonderwijs geeft computeropdrachten als huiswerk Vrijwel elke docent gebruikt thuis de computer voor schoolwerkzaamheden Helft van docenten verbetert onderwijs door op een slimme manier gebruik te maken van ICT

3 3 7 11

16

2.3

Ambities voor de toekomst Over drie jaar zal het gebruik verder zijn gestegen; over de hoeveelheid uren dat besteed zal worden aan computergebruik zijn de meningen verdeeld Apparatuurvoorzieningen is belangrijkste randvoorwaarde voor toekomstig gebruik van computers in de les Gebruik ICT voor kwaliteitsverbetering heeft hoogste prioriteit

3

Informatie over ICT-gebruik te vinden bij collega’s of op internet

21

4

4.4 4.5

Merendeel docenten tevreden over eigen kennis van computertoepassingen in het onderwijs Redenen om (nog) geen gebruik te maken van ICT in de klas Klachten over pijn na computeren ICT-voorzieningen met name in voortgezet onderwijs voor verbetering vatbaar Kennis van computertoepassingen voldoende Leiderschapskwaliteiten voldoende aanwezig

5 5.1

Behoefte aan programma’s, ondersteuning en visie TOP 7 van ondersteuningsbehoeften

32 32

6

Samenvatting

36

1 2 3 4 5

Bijlagen Onderzoeksverantwoording Methode van onderzoek: NIPO CAPI@HOME Vragenlijst Tabellen Open antwoorden

1.5

2 2.1

2.2

4.1 4.2 4.3

Groei computergebruik vergt meer vertrouwen bij docenten | B7536 | © TNS NIPO | november 2004

13 14

16 17 19

23 23 24 26 28 30

Inhoud figuren en tabellen 1 | Typering van het computergebruik voor onderwijsdoeleinden bij primair onderwijs 2 | Typering van het computergebruik voor onderwijsdoeleinden bij voorgezet onderwijs 3 | Intensiteit van computergebruik door leraren bij het geven van primair onderwijs 4 | Intensiteit van computergebruik door leraren bij het geven van voortgezet onderwijs 5 | Hoe vaak wordt in het basisonderwijs gebruik gemaakt van de computer voor… 6 | Gebruik van verschillende toepassingen door de tijd heen in het primair onderwijs 7 | Hoe vaak wordt in het voortgezet onderwijs gebruik gemaakt van de computer voor… 8 | Gebruik van verschillende toepassingen door de tijd heen in het voortgezet onderwijs 9 | Intensiteit van het computergebruik buiten de lessen – Primair onderwijs 10 | Intensiteit van het computergebruik buiten de lessen – Voortgezet onderwijs 11 | Intensiteit van computergebruik voor schoolwerkzaamheden door leraren thuis 12 | Stellling ‘Ik verbeter mijn onderwijs door op een slimme manier gebruik te maken van ICT’ 13 | De reacties op de stelling’ Ik verbeter mijn onderwijs door op een slimme manier gebruik te maken van ICT’ naar beginnend en gevorderd gebruik 14 | Toekomstig computergebruik in het primair onderwijs 15 | Welke aandachtsgebieden zouden de hoogste prioriteit moeten krijgen in het primair onderwijs? 16 | Welke aandachtsgebieden zouden de hoogste prioriteit moeten krijgen in het voortgezet onderwijs? 17 | Activiteiten binnen de school met hoogste prioriteit voor de komende 12 maanden – Primair onderwijs 18 | Activiteiten binnen de school met hoogste prioriteit voor de komende 12 maanden – Voortgezet onderwijs 19 | Gebruik van informatiebronnen op het gebied van ICT in het primair onderwijs 20 | Gebruik van informatiebronnen op het gebied van ICT in het voortgezet onderwijs 21 | Percentage leraren dat de leerlingen wel eens op een goede houding wijst 22 | Percentage leraren (Basis: Po én Vo (n=162)) dat de leerlingen wel eens op een goede houding wijst uitgesplitst naar aantal uren dat de computer wordt gebruikt 23 | In hoeverre vindt u de ICT-voorzieningen op uw school toereikend voor uw functioneren als leraar? – Primair onderwijs 24 | In hoeverre vindt u de ICT-voorzieningen op uw school toereikend voor uw functioneren als leraar? – Voortgezet onderwijs 25 | In welke mate bent u op de hoogte van de computertoepassingen die u bij uw onderwijs zou kunnen gebruiken? – Primair onderwijs 26 | In welke mate bent u op de hoogte van de computertoepassingen die u bij uw onderwijs zou kunnen gebruiken? – Voortgezet onderwijs 27 | Beoordeling van de leiderschapskwaliteiten van het management 28 | Top 7 van ondersteuningsbehoeften van docenten in het primair onderwijs 29 | Top 7 van ondersteuningsbehoeften van docenten in het voortgezet onderwijs 30 | Behoefte aan samenwerking in het gebruik van ICT in het primair onderwijs 31 | Behoefte aan samenwerking in het gebruik van ICT in het voortgezet onderwijs

Groei computergebruik vergt meer vertrouwen bij docenten | B7536 | © TNS NIPO | november 2004

4 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 24 25 26 27 28 29 30 32 33 34 35

Inleiding

Achtergrond In 2001, 2002 en 2003 heeft TNS NIPO voor Stichting Ict op School verschillende bekendheids-, imago- en gebruikersonderzoeken uitgevoerd. In navolging hierop heeft Stichting Ict op School aan TNS NIPO gevraagd ook in 2004 vervolgonderzoek uit te voeren. Ict op School is benieuwd in welke mate scholen in het primair - en voortgezet onderwijs het afgelopen jaar ICT verder hebben geïntegreerd in de lessen. Ook vindt Ict op School het belangrijk meer inzicht te krijgen in de wensen, behoeften, verwachtingen en ambities van haar doelgroepen bij de integratie van ICT in het onderwijs. Wat betreft haar eigen rol wil Ict op School meer weten over haar imago, en het gebruik en waardering van haar producten. Doelgroep Het totale onderzoek heeft binnen het primair - en voortgezet onderwijs plaatsgevonden en is gehouden onder de volgende doelgroepen: q De regionale samenwerkingsverbanden; q De schoolbesturen; q ICT-management / directeuren; q Docenten. In dit document zullen de belangrijkste resultaten worden weergegeven van het onderzoek onder docenten. Doel van het onderzoek Stichting Ict op School wil met dit onderzoek meer inzicht verkrijgen in de ambities van scholen en samenwerkingsverbanden op het gebied van ICT en de ondersteuning die Ict op School kan bieden om deze ambities te realiseren. Ook wil zij terugblikken op het afgelopen jaar en achterhalen wat de relevantie is van de producten en diensten van Ict op School voor het huidige ICT-gebruik. De resultaten van het onderzoek onder docenten in het primair – en voortgezet onderwijs geven inzicht in: q De stand van zaken ICT-gebruik in het onderwijs door docenten; q De verwachtingen, wensen en behoefte aan ondersteuning in de toekomst; q Bronnen van informatie over het ICT-gebruik in het onderwijs; q Beperkingen ten aanzien van het optimale gebruik van computers in het onderwijs; q De huidige wensen en behoefte van docenten over ICT-gebruik in het onderwijs.

Groei computergebruik vergt meer vertrouwen bij docenten | B7536 | © TNS NIPO | november 2004 | 1

Methode en steekproef De methode van onderzoek is afgestemd voor het op hoofdlijnen in kaart brengen van ontwikkelingen in de tijd en de actuele stand van zaken. De gehanteerde steekproefomvang is gekozen voor het verkrijgen van statistieken die indicatief zijn. Deze statistieken dienen derhalve met enige marge van nauwkeurigheid te worden geïnterpreteerd. Voor een nadere beschrijving van de gebruikte methode en steekproef verwijzen wij naar de bijlagen. Waar relevant zal in deze rapportage een vergelijking tussen het primair en voortgezet onderwijs worden gemaakt en zal een trend door de tijd in kaart worden gebracht.


1

Gebruik computers stijgt gestaag

In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van het ICT-gebruik door docenten in de lessen. Hoe wordt het computergebruik tijdens de lessen door de docenten getypeerd; hoeveel gebruik wordt ervan gemaakt; voor welke doeleinden wordt er gebruik gemaakt van de computer, wordt de computer ook betrokken bij het maken van schoolopdrachten thuis en hoe lang gebruikt de docent de computer thuis voor schoolwerkzaamheden?

1.1

Verschillen tussen leraren in computergebruik nemen af

Evenals in de twee voorgaande metingen omschrijven de meeste docenten het computergebruik in de eigen lessen als ‘beginnend gebruik’. In het primair onderwijs typeert meer dan de helft van de docenten het computergebruik als beginnend (56%) tegen 39% in het voortgezet onderwijs. Zowel in het basisonderwijs als in het voortgezet onderwijs typeren drie op de tien docenten (30%) het computergebruik in de klas als gevorderd. Slechts een klein deel van de docenten geeft aan niet van plan te zijn om de computer in het onderwijs te betrekken. Hoewel dit percentage in het voortgezet onderwijs (12%) duidelijk hoger is dan in het primair onderwijs (6%). Het percentage leraren in het stadium van geen gebruik of orientatie op mogelijkheden van computers neemt in de loop der jaren steeds verder af. Het aantal leraren in het stadium van beginnend of gevorderd gebruik neemt gestaag toe. Verschillen tussen leraren in typering van computergebruik nemen af.


1 | Typering van het computergebruik voor onderwijsdoeleinden bij primair onderwijs Primair onderwijs

% 60

50

40 2001 2003 2004

30

20

10

0 Geen gebruik, ook nog geen plannen

Oriëntatie op de mogelijkheden

Beginnend gebruik

Gevorderd gebruik

Vergevorderd gebruik

Bron: TNS NIPO, 2004

2 | Typering van het computergebruik voor onderwijsdoeleinden bij voorgezet onderwijs Voortgezet onderwijs

% 60

50

40 2001 2003 2004

30

20

10

0 Geen gebruik, ook nog geen plannen

Oriëntatie op de mogelijkheden

Beginnend gebruik

Gevorderd gebruik

Vergevorderd gebruik



Ten opzichte van de vorige meting is de intensiteit van het computergebruik vooral in het voorgezet onderwijs toegenomen. Leraren in het basisonderwijs zetten de computer vaker in bij het lesgeven dan de leraren in het voortgezet onderwijs. In vergelijking met vorig jaar is het verschil in de intensiteit van computergebruik tussen leraren in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs kleiner geworden. De tijd die een individuele leerling achter de computer zit, is vervolgens afhankelijk van de verhouding tussen het aantal leerlingen en het aantal beschikbare computers. 3 | Intensiteit van computergebruik door leraren bij het geven van primair onderwijs Primair onderwijs

% 40 36 35 30 30 25

23

22 22

20

18

17

15 10 10 5 5

5 3

1

3

3

1

2

0 Geen

Minder dan 2 uur per week

2 tot 5 uur

5 tot 10 uur

10 tot 15 uur

2003

15 tot 20 uur

20 uur of meer

Weet niet

2004



4 | Intensiteit van computergebruik door leraren bij het geven van voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs

% 60 53 50 43 40 30

25 22 18

20 9

10 2

8 5

3

7 3

2

0 Geen


2 tot 5 uur

5 tot 10 uur

2003

10 tot 15 uur

15 tot 20 uur

20 uur of meer

2004



1.2

Computers op school weinig gebruikt voor communicatie

In het primair onderwijs worden computers vooral ingezet voor het oefenen van de leerstof. Van de leraren die computers tijdens de lessen gebruiken geeft 46% aan dagelijks gebruik te maken van oefenprogramma’s voor de leerlingen. Nog eens 40% zegt hier wekelijks gebruik van te maken. Van internet voor communicatie 1 of samenwerkingsdoeleinden (zoals e-mail) wordt het minst vaak gebruik gemaakt. Drie op de tien docenten geven aan deze vorm van computergebruik dagelijks (10%) of wekelijks (19%) te gebruiken en de helft gebruikt het minder dan enkele keren per jaar of nooit. 5 | Hoe vaak wordt in het basisonderwijs gebruik gemaakt van de computer voor… Primair onderwijs

% 100 10

12

90 80 70

32

46

50 40

13

30 20

0

7

4

26 5 4

8 9

15 40 41

51

9

3

Dagelijks Wekelijks Ongeveer 1 keer per maand Enkele keren per jaar Minder vaak of nooit Weet niet

32

28

10

10 19

32

60 13

15

14 4 5

Tekstverwerking Oefenprogramma's

3 Opzoeken op internet

Programma's ter ondersteuning zelfstandigheid

Internet voor communicatie


1

Deze computertoepassing is in 2004 voor het eerst uitgevraagd


Als we de gegevens over het gebruik van de verschillende toepassingen van de drie metingen in één grafiek zetten, blijkt dat het gebruik gestaag toeneemt. Werd bijvoorbeeld in het primair onderwijs in 2001 ongeveer 2 keer per week gebruik gemaakt van oefenprogramma’s, in 2003 is dit opgelopen naar bijna 3 keer per week. 6 | Gebruik van verschillende toepassingen door de tijd heen in het primair onderwijs Gemiddeld gebruik per week

Primair onderwijs

3

2,5 Tekstverwerking

2

Oefenprogramma's 1,5

Opzoeken op internet Programma's ter ondersteuning zelfstandigheid

1

0,5

0 2001

2003

2004



Door leraren die in het voorgezet onderwijs tijdens lessituaties computers inzetten, wordt ongeveer evenveel gebruik gemaakt van computers voor tekstverwerking, het oefenen van de leerstof en het opzoeken van informatie. 7 | Hoe vaak wordt in het voortgezet onderwijs gebruik gemaakt van de computer voor… Voortgezet onderwijs

% 100 90

9 19

13

9 21

80

9 17

34 70

34

21

13

60 50 40

29

23

18

22

21

29

30

Dagelijks Wekelijks Ongeveer 1 keer per maand Enkele keren per jaar Minder vaak of nooit Weet niet

22 20

21

10 9

16 14

39

31

8

0 Tekstverwerking Oefenprogramma's

Opzoeken op internet

Programma's ter ondersteuning zelfstandigheid

Internet voor communicatie



Voor alle onderscheiden toepassingen geldt dat de regelmaat van gebruik ten opzichte van het voorgaande jaar is toegenomen. Werd in 2001 nog minder dan 1 keer per week gebruik gemaakt van een tekstverwerkingsprogramma en het internet voor het opzoeken van informatie, in 2004 is dit meer dan 1 keer per week. 8 | Gebruik van verschillende toepassingen door de tijd heen in het voortgezet onderwijs Gemiddeld gebruik per week

Voortgezet onderwijs

1,4 1,2

1

Tekstverwerking Oefenprogramma's

0,8

Opzoeken op internet 0,6 Programma's ter ondersteuning zelfstandigheid

0,4 0,2

0 2001

2003

2004



1.3

Helft leraren basisonderwijs geeft computeropdrachten als huiswerk

Net als in de vorige meting, geeft ongeveer de helft van de leraren in het basisonderwijs opdrachten die leerlingen thuis met behulp van de computer moeten uitvoeren. Een kwart van de leraren geeft de leerlingen minimaal eens per maand een dergelijke opdracht. Dit is iets minder ten opzichte van vorig jaar. 9 | Intensiteit van het computergebruik buiten de lessen – Primair onderwijs % 60

Primair onderwijs

51 48

50 40 30 21

19

20

17

14 11

10

7

6 2

1

3

0 Dagelijks

Wekelijks

Ongeveer 1 keer per maand

Enkele keren per jaar

2003

Minder vaak of nooit

Weet niet

2004



Hoewel docenten in het voortgezet onderwijs de computer in de klas minder vaak gebruiken dan in het basisonderwijs, geven zij wel vaker thuisopdrachten aan de leerlingen. Voor twee derde van de leerlingen in het voortgezet onderwijs is de computer tenminste maandelijks voor het maken van huiswerk nodig. Het aantal leraren waarbij voor het huiswerk nooit een computer nodig,is neemt snel af: in 2003: 23% en in 2004: 13%. 10 | Intensiteit van het computergebruik buiten de lessen – Voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs

% 45

39

40 35

31

29

30

23

25

23 19

20 15

13

15 10 5

6 3

0 Dagelijks

Wekelijks

Ongeveer 1 keer per maand 2003

Enkele keren per jaar

Minder vaak of nooit

2004



1.4

Vrijwel elke docent gebruikt thuis de computer voor schoolwerkzaamheden

Nagenoeg alle docenten gebruiken de computer thuis voor schoolwerkzaamheden; slechts 2% van de leraren in het primair onderwijs en 1% van de leraren in het voortgezet onderwijs gebruikt de computer helemaal niet. Leraren uit het voortgezet onderwijs gebruiken de computer thuis intensiever dan leraren uit het primair onderwijs. 11 | Intensiteit van computergebruik voor schoolwerkzaamheden door leraren thuis % 35

32

32

29

30

24

25 21 20

17 14

15

12

10

7 5

5

2

3 1

1

0 Geen


2 tot 5 uur

5 tot 10 uur

Primair onderwijs

10 tot 15 uur

15 tot 20 uur

20 uur of meer




1.5

Helft van docenten verbetert onderwijs door op een slimme manier gebruik te maken van ICT

Ook nieuw in deze meting is de stelling ‘Ik verbeter mijn onderwijs door op een slimme manier gebruik te maken van ICT’. Deze stelling is aan alle docenten voorgelegd die tijdens lessituaties computers inzetten. Meer dan de helft van de docenten is het met de stelling eens. Ongeveer een derde van de docenten is het met de stelling ‘noch mee eens, noch mee oneens’. 12 | Stellling ‘Ik verbeter mijn onderwijs door op een slimme manier gebruik te maken van ICT’ % 100 12 90

24

80 70 60

38 35

50 40 34

30

Helemaal mee eens Mee eens Noch mee eens, noch mee oneens Mee oneens Helemaal mee oneens

29 20 10 0

8 3 Primair onderwijs

12 4 Voortgezet onderwijs



Treffend is dat de docenten die zichzelf typeren als een gevorderde gebruiker van ICT in het onderwijs, het meer met de stelling eens zijn dan docenten die zichzelf als een beginnende gebruiker zien. Er is samenhang tussen ervaring met ICT en de opvatting dat verbetering van onderwijs mogelijk is door op een slimme manier gebruik te maken van ICT. 13 | De reacties op de stelling’ Ik verbeter mijn onderwijs door op een slimme manier gebruik te maken van ICT’ naar beginnend en gevorderd gebruik % 100 90

22

18

80 70 60

38

50 82

40

(helemaal) mee oneens Noch mee eens, noch mee oneens (helemaal) mee eens

30 20

40

10 0 Beginnend

Gevorderd



2

Ambities voor de toekomst

In dit hoofdstuk wordt naar de toekomst gekeken. Hoe intensief is het computergebruik over drie jaar en wat is daar voor nodig? Ook geven docenten aan welke punten in de komende twaalf maanden prioriteit moeten krijgen voor het optimaliseren van ICTgebruik in de lessen.

2.1

Over drie jaar zal het gebruik verder zijn gestegen; over de hoeveelheid uren dat besteed zal worden aan computergebruik zijn de meningen verdeeld

Docenten verwachten dat zij in de toekomst steeds meer gebruik zullen maken van computers in het onderwijs. Naar verwachting zal het ICT-gebruik door docenten op basisscholen intensiever zijn dan in het voortgezet onderwijs. 14 | Toekomstig computergebruik in het primair onderwijs 60

%

Primair onderwijs

60

Nu Over drie jaar

50 40

Nu Over drie jaar

40 30

20

20

10

10

Geen


50

30

0

%

0 Minder 2 tot 5 uur 5 tot 10 dan 2 uur uur per week

10 tot 15 uur

15 tot 20 20 uur of uur meer

Geen

Minder 2 tot 5 uur 5 tot 10 dan 2 uur uur per week

10 tot 15 uur

15 tot 20 20 uur of uur meer



2.2

Apparatuurvoorzieningen is belangrijkste randvoorwaarde voor toekomstig gebruik van computers in de les

Bij de invoering van ICT in het onderwijs zijn vier aandachtsvelden te onderscheiden: 1. Apparatuurvoorzieningen; 2. Programmatuur (educatieve software); 3. Kennis en vaardigheden (deskundigheid leraren en management); 4. Visie op het gebruikt van ICT (beleid / onderwijsopvattingen). Gevraagd is aan te geven welke vier onderwerpen de hoogste prioriteit zouden moeten krijgen om in de toekomst optimaal gebruik te kunnen maken van computers bij het lesgeven: 15 | Welke aandachtsgebieden zouden de hoogste prioriteit moeten krijgen in het primair onderwijs? Primair onderwijs

% 50 45 45 40 33

35

32

30 25

23 18

20 15

12

18

14

10 5 0 Apparatuurvoorzieningen

Programmatuur

Kennis en vaardigheden 2003

Visie op het gebruik van ICT

2004


Om in de toekomst goed gebruik te kunnen maken van computers, zou er volgens de docenten van het primair onderwijs op dit moment vooral aandacht moeten worden geschonken aan apparatuurvoorzieningen (33%) en programmatuur, zoals educatieve software (32%). In de vorige meting lag volgens hen het accent nog met name op de programmatuur (45%). Met de kennis en vaardigheden zit het volgens de meeste docenten wel goed, 14% vindt dat dit het grootste aandachtspunt moet zijn wil men in de toekomst meer gebruik gaan maken van computertoepassingen.


16 | Welke aandachtsgebieden zouden de hoogste prioriteit moeten krijgen in het voortgezet onderwijs? % 50


45 39

40 35

33

34 30

30 23

25

23

20 15

11

10

6

5 0 Apparatuurvoorzieningen

Programmatuur

Kennis en vaardigheden 2003

Visie op het gebruik van ICT

2004


Ook in het voortgezet onderwijs is de aandacht verschoven van de programmatuur (30%, was 34%) naar apparatuurvoorzieningen (39%, was 33%). Met het oog op de voorgenomen toename van computergebruik zijn docenten van mening dat de computervoorzieningen uitgebreid en/of wel vervangen moeten worden. De docenten in het voortgezet onderwijs zien evenals hun collega’s in het basisonderwijs weinig beperkingen op het gebied van eigen deskundigheid en vaardigheden.


2.3

Gebruik ICT voor kwaliteitsverbetering heeft hoogste prioriteit

In het primair onderwijs leggen de docenten de hoogste prioriteit bij het gebruik van ICT voor kwaliteitsverbeteringen van het onderwijs (39%). Wat opvalt in vergelijking met de vorige meting is dat er over de gehele linie minder activiteiten worden genoemd, maar dat de prioriteitsstelling van de genoemde activiteiten min of meer gelijk blijft. In 2004 geven meer docenten aan het niet te weten dan in 2003, respectievelijk 20% versus 10%. 17 | Activiteiten binnen de school met hoogste prioriteit voor de komende 12 maanden – Primair onderwijs 2003

2004

(n=97) %

(n=108) %

Gebruik van ICT voor kwaliteitsverbetering van onderwijs

55

39*

Stimuleren van gebruik van computers in de klas Scholing van leraren

50 36

31* 28

Andere infrastructurele voorzieningen, zoals interne netwerken, apparatuur,

31

25

programmatuur Gebruik van ICT voor achterstandsleerlingen

29

23

Samen met andere scholen ICT-kennis ontwikkelen en uitwisselen

15

13

Gebruik van ICT voor communicatie met ouders en leerlingen thuis Internetaansluiting

9 9

10 8

* Percentage is significant hoger of lager dan in vorige meting


Ook in het voortgezet onderwijs leggen de meeste docenten de hoogste prioriteit bij het stimuleren van gebruik van computers in de klas (40%) en het gebruik van ICT voor kwaliteitsverbeteringen van het onderwijs (39%). Ten opzichte van de vorige meting is het aantal docenten dat samen met andere scholen ICT-kennis wil ontwikkelen en uitwisselen gestegen. Ook de benodigde aandacht voor scholing van lerarenis ten opzichte van vorig jaar gestegen. Op het gebied van internetaansluitingen lijken de grootste problemen te zijn opgelost. 18 | Activiteiten binnen de school met hoogste prioriteit voor de komende 12 maanden – Voortgezet onderwijs 2003

2004

(n=121)

(n=129)

Stimuleren van gebruik van computers in de klas

% 40

% 40

Gebruik van ICT voor kwaliteitsverbetering van onderwijs

33

39

Andere infrastructurele voorzieningen, zoals interne netwerken, apparatuur, programmatuur

31

32

Scholing van leraren

19

27

Gebruik van ICT voor achterstandsleerlingen Samen met andere scholen ICT-kennis ontwikkelen en uitwisselen

15 5

15 14*

Gebruik van ICT voor communicatie met ouders en leerlingen thuis

9

13

15

4*

Internetaansluiting * Percentage is significant hoger of lager dan in vorige meting


3

Informatie over ICT-gebruik te vinden bij collega’s of op internet

Bij het gebruik van ICT worden verschillende informatiebronnen gebruikt om de toepassingen tijdens de lessen te optimaliseren. In het primair onderwijs informeren de meeste docenten bij collega’s van de eigen school naar het toepassen van ICT (75%). Daarnaast worden het internet (69%) en Kennisnet (57%) geraadpleegd. Het gebruik van Kennisnet als informatiebron is tussen 2001 en 2003 fors toegenomen van 23% naar 72%, maar is in het afglopen jaar afgenomen tot 57%. Mogelijk heeft deze daling te maken met de e-mail dienstverlening van NL-tree die vanaf medio 2004 niet meer via de portalsite van Kennisnet toegankelijk is 19 | Gebruik van informatiebronnen op het gebied van ICT in het primair onderwijs Primair onderwijs

75

Collega's van school

Internet/CD-roms

59 61

69

57

Kennisnet

72

23

Familie/vrienden/kennissen

45

37 33 32

Collega's van andere scholen 25

Bladen/kranten/(vak)tijdsschriften

Stichting Ict op School

6

Beurzen/congressen 3 0 0

52

2004 2003 2001

41 37

41

15 17

0

Ledenblad van bestuursorganisaties

78 78

11 13

7 10

20

30

40

50

60

70

80

90 %



In het voortgezet onderwijs is internet de meest gebruikte bron van informatie op het gebied van ICT (76%). Op de tweede plaats komen collega’s van de eigen school (64%) en bladen, kranten en (vak)tijdschriften (48%) komen daarna. Sinds 2001 zijn collega’s van de eigen school duidelijk minder als informatiebron gebruikt. 20 | Gebruik van informatiebronnen op het gebied van ICT in het voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs

Internet/CD-roms

70 64

Collega's van school

Bladen/kranten/(vak)tijdsschriften

51

2004 29

Familie/vrienden/kennissen

22 12 12

Beurzen/congressen

Stichting Ict op School

0 0

33

2003 2001

43

25 29

16

11 11

0

Ledenblad van bestuursorganisaties

81

46 46

20

Collega's van andere scholen

70

48

36

Kennisnet

76 74

7 6 10

20

30

40

50

60

70

80

90 %



4

Merendeel docenten tevreden over eigen kennis van computertoepassingen in het onderwijs

Over het algemeen wordt door veel docenten op enigerlei wijze gebruik gemaakt van ICT ter ondersteuning van de lessen. In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de redenen van de kleine groep docenten die geen gebruik maakt van de computer in het onderwijs. Tevens komen belemmeringen aan bod die andere docenten ervaren bij het werken met computers.

4.1

Redenen om (nog) geen gebruik te maken van ICT in de klas

In hoofdstuk twee bleek dat een klein deel van de docenten geen gebruik maakt van computers ter ondersteuning van de lessen en dit ook niet van plan is en dat daarnaast een klein deel het computergebruik in de klas typeerde als ‘oriëntatie op de mogelijkheden’ (figuur 1 en 2). De belangrijkste reden voor docenten in het basisonderwijs om (nog) geen gebruik te maken van computers tijdens de lessen is het gebrek aan afstemming van de software op de methode of vakgebied. Daarnaasst speelt gebrek aan kennis een rol. Ten opzichte van de vorige meting wordt minder vaak aangegeven dat er te weinig computers zijn of dat de computers verouderd zijn. De docenten in het voortgezet onderwijs geven nog wel vaak aan dat er te weinig computers zijn. Dit is de vaakst genoemde reden om (nog) geen gebruik te maken van computers tijdens de lessen. Daarnaast worden de volgende redenen vaak genoemd: de software is niet afgestemd op de lesmethode, gebrek aan kennis en tijdgebrek.


4.2

Klachten over pijn na computeren

Een belemmering voor gebruik van ICT kunnen klachten over pijn bij computergebruik zijn. In deze meting zijn vragen opgenomen over de ervaringen van docenten met leerlingen die klachten hebben door computergebruik. In het primair onderwijs geeft 3% aan dat ze na computergebruik wel eens klachten horen over pijn of een vervelend gevoel in handen, polsen, armen, schouders of nek. In het voortgezet onderwijs ligt dit percentage op 7%. De docenten die aangeven dat er wel eens leerlingen klagen, geven aan dat het in die situaties 1 of 2 leerlingen betreft. Tijdens het gebruik van computers wijst in het basisonderwijs 53% van de docenten en in het voortgezet onderwijs 32% van de docenten de leerlingen (meer dan) regelmatig op hun houding. Vier op de tien docenten in het voortgezet onderwijs wijst leerlingen bij het gebruik van de computer zelden of nooit op een goede houding. 21 | Percentage leraren dat de leerlingen wel eens op een goede houding wijst % 45

41

40

40 35

32

30 23

25

23

20 14

15

12 9

10 5 5

2

0 po

vo Weet niet

Zelden of nooit

Soms

Regelmatig

Altijd



De leraren die meer dan 2 uur per week de computer bij het lesgeven inzetten, wijzen leerlingen vaker op een goede houding dan de leraren met incidenteel gebruik van computers. 22 | Percentage leraren (Basis: Po én Vo (n=162)) dat de leerlingen wel eens op een goede houding wijst uitgesplitst naar aantal uren dat de computer wordt gebruikt % 100 8 90 80

19

70 60

14

37 28

50 40 30

30 20

42

10 0

Altijd Regelmatig Soms Zelden of nooit Weet niet

19 2 Minder dan 2 uur per week

Meer dan 2 uur per week



4.3

ICT-voorzieningen met name in voortgezet onderwijs voor verbetering vatbaar

In het primair onderwijs zijn de ICT-voorzieningen op school volgens zes op de tien docenten (63%) (meer dan) voldoende. Tussen 2001 en 2004 is het percentage docenten dat de voorzieningen goed of uitstekend vindt, gestegen van 20% naar 31%. 23 | In hoeverre vindt u de ICT-voorzieningen op uw school toereikend voor uw functioneren als leraar? – Primair onderwijs % 100 90

Primair onderwijs

4

8 16

16

80

25

15

70 60

33 32

50

37

40 30

28

Uitstekend Goed Voldoende Matig Slecht Weet niet

28

20

23 10

10 9

4 3

6 3

2001

2003

2004

0



In het voortgezet onderwijs is 53% van mening dat de ICT-voorzieningen (meer dan) voldoende zijn. Iets minder dan de helft van de docenten kwalificeert de computervoorzieningen met matig of slecht. Ten opzichte van de voorgaande metingen is hierin niet veel verschil opgetreden. 24 | In hoeverre vindt u de ICT-voorzieningen op uw school toereikend voor uw functioneren als leraar? – Voortgezet onderwijs % 100


5

8

6

21

14

14

25

33

33

90 80 70 60 50 40 30

34 41


38

20 10 0

10 4

2 2

9

2001

2003

2004



4.4

Kennis van computertoepassingen voldoende

Een meerderheid (63%) van docenten in zowel het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs beoordeelt de eigen kennis over de mogelijkheden met computers in het onderwijs als (ruim) voldoende. Ten opzichte van de vorige meting (67% in 2003) is hierin nauwelijks verandering opgetreden.. 25 | In welke mate bent u op de hoogte van de computertoepassingen die u bij uw onderwijs zou kunnen gebruiken? – Primair onderwijs % 100

Primair onderwijs

6

4

20

30

7

90 80

15

70 60

41

35 33

50 40


30 28

24

30

5 5

4 6

7

2001

2003

2004

20 10 0



In het voortgezet onderwijs is het percentage docenten dat aangeeft (meer dan) voldoende op de hoogte te zijn, in drie jaar tijd significant gestegen van 61% in 2001 naar 73% in 2004. 26 | In welke mate bent u op de hoogte van de computertoepassingen die u bij uw onderwijs zou kunnen gebruiken? – Voortgezet onderwijs % 100


6

7

7

22

23

22

90 80 70 60 33 50

38

44

40


30 20

33

30

22

1 4

3

5

2001

2003

2004

10 0



4.5

Leiderschapskwaliteiten voldoende aanwezig

De meerderheid van de docenten is (meer dan) voldoende tevreden over de leiderschapskwaliteiten van het management in relatie tot de invoering van ICT. In het primair onderwijs is de tevredenheid van docenten hoger (78%) dan in het voortgezet onderwijs (68%). 27 | Beoordeling van de leiderschapskwaliteiten van het management % 45

41

40

37

35

31

30

27

26

25 20 14

15 10 5

6

6

5

2

4

1

0 Primair onderwijs Weet niet

Voortgezet onderwijs Slecht

Matig

Voldoende

Goed

Uitstekend




5

Behoefte aan programma’s, ondersteuning en visie

Dit hoofdstuk gaat over de behoeften van docenten om het door hen beoogde gebruik van computers in het onderwijs te realiseren.

5.1

TOP 7 van ondersteuningsbehoeften

Aan alle docenten is gevraagd in hoeverre zij behoefte hebben aan ondersteuning ten aanzien van computergebruik in de lessen. Aan de hand van deze resultaten is voor het primair en voortgezet onderwijs een TOP 7 van wensen en behoeften samengesteld. Deze TOP 7 is een weergave van de onderwerpen waarvan de ondervraagden hebben aangegeven dat de behoefte aan ondersteuning ‘(zeer) groot’ is. Op deze manier wordt een soort prioriteitsstelling duidelijk. Onder docenten in het primair onderwijs blijkt net als in twee voorgaande metingen de behoefte aan computerprogramma’s waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken het grootst (2004: 77%). Op de tweede plaats staat een bruikbaar leerlingvolgsysteem (75%), gevolgd door directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen (74%). Deze beide aspecten zijn ten opzichte van de vorige meting significant in behoefte gestegen. 28 | Top 7 van ondersteuningsbehoeften van docenten in het primair onderwijs Primair onderwijs

2001

2003

2004

Computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken

% 81

% 79

% 77

Een bruikbaar leerlingvolgsysteem / leerlingadministratiesysteem

57

53

75*

Directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen Extra computers of andere computervoorzieningen

72 64

59* 53

74* 65

Goede voorbeelden van ICT en didactiek

70

62

63

65 nvt

52* nvt

62 60

Handreikingen voor het gebruik van computerprogramma's in de les Een visie door management en team * Percentage is significant hoger of lager dan in vorige meting


In het voortgezet onderwijs is er op dit moment de meeste behoefte aan directe deskundige hulp als computers of het netwerk haperen (76%). Deze behoefte is significant gestegen ten opzichte van vorig jaar. Toen was er nog de meeste behoefte aan computerprogramma’s voor zelfstandig gebruik en meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (beide 67%). 29 | Top 7 van ondersteuningsbehoeften van docenten in het voortgezet onderwijs

Voortgezet onderwijs Directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen Schoolmanagement met team een breed gedragen visie ontwikkelen

2001

2003

2004

% 77

% 58*

% 76*

nvt

nvt

75

Computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken Meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (content)

82 75

67* 67

73 71

Extra computers of andere computervoorzieningen

70

60

70

nvt 63

nvt 58

69 65

Een goede computerverbinding tussen thuis en school Grotere betrouwbaarheid van aansluiting met internet (minder storingen) * Percentage is significant hoger of lager dan in vorige meting

In deze meting zijn ook een aantal behoeften voor het eerst gemeten, zoals: § de behoefte aan een schoolmanagement dat samen met het team een breed gedragen visie ontwikkeld (po 60%, vo 75%); § een computerprogramma dat hulp biedt bij het afnemen en nakijken van toetsten(po 59%, vo 55%); § een snelle en veilige verbinding vanuit huis met de computervoorzieningen op school(po 56%, vo 69%); § een goede computerverbinding tussen school en huis en een betere afstemming tussen schooladministratie en onderwijsprogrammatuur (po 49%, vo 63%).


Naast voorzieningen en ondersteuning, kan ook aan samenwerking binnen scholen en tussen scholen worden gedacht om het gebruik van ICT in het onderwijs te ondersteunen. Zowel in het primair onderwijs als in het voortgezet onderwijs blijkt grote behoefte aan samenwerking tussen schoolmanagement en het team om een breed gedragen visie te ontwikkelen voor het gebruik van ICT op de school. De behoefte aan ondersteuning voor externe samenwerking is volgens de leraren minder belangrijk dan in voorgaande metingen. In beide schooltypen neemt namelijk de behoefte aan gelegenheid om op andere scholen te kijken hoe ICT wordt gebruikt af. 30 | Behoefte aan samenwerking in het gebruik van ICT in het primair onderwijs Primair onderwijs

60 Een visie door management en team

2004 2003 2001 31 Gelegenheid om op andere scholen te kijken hoe ICT wordt gebruikt

38 48

0

10

20

30

40

50

60

70 %



Hetzelfde beeld zien we in het voortgezet onderwijs. 31 | Behoefte aan samenwerking in het gebruik van ICT in het voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs

75 Een visie door management en team

2004 2003 2001 41 Gelegenheid om op andere scholen te kijken hoe ICT wordt gebruikt

39 50

0

10

20

30

40

50

60

70

80 %



6

Samenvatting

•

Computergebruik tijdens lesgeven neemt gestaag toe. Docenten in po en vo gebruiken gemiddeld 5-6 uren per week computers bij het lesgeven

•

Computers worden tijdens lessen het meest gebruikt voor oefenen van leerstof, tekstverwerken en het opzoeken van informatie. Het gebruik van computers in het onderwijs voor communicatie is beperkt.

•

De helft van de docenten in het basisonderwijs en bijna 90% van de docenten in het vo geven leerlingen computeropdrachten als huiswerk.

•

Verschillen tussen docenten in computergebruik nemen af. Vrijwel alle docenten duiden het eigen computergebruik aan met tenminste het niveau van beginnend gebruik. Er zijn weinig achterblijvers of koplopers.

•

De hoogste prioriteiten voor de komende 12 maanden liggen volgens docenten bij het stimuleren van het gebruik van ICT voor kwaliteitsverbetering van het onderwijs en toename van het gebruik van computers in de klas.

•

Leraren verwachten van zichzelf dat zij in de komende jaren steeds meer gebruik zullen maken van computers tijdens het lesgeven. Randvoorwaarden voor deze groei zijn volgens de leraren: goede apparatuurvoorzieningen, programmatuur en een management dat in staat is met het team een gedeelde visie over de inzet van ICT te ontwikkelen. De eigen kennis en vaardigheden over computergebruik zijn volgens de docenten op orde.

•

Informatie over ICT en onderwijs halen de docenten vooral bij collega’s van de eigen school Daarnaast vinden veel docenten informatie op internet.

•

Met het oog op de toekomst hebben docenten vooral behoefte aan computerprogramma’s waarmee de leerlingen zelfstandig kunnen werken. Verder is er veel behoefte aan een bruikbaar leerlingvolgsysteem en directe deskundige hulp als de computers haperen. Deze ondersteuningsvragen gelden zowel voor het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs

.


Bijlagen


Bijlage 1 Onderzoeksverantwoording


Onderzoeksverantwoording In totaal zijn er 237 interviews onder docenten gerealiseerd. Hiervan zijn 108 docenten werkzaam in het primair onderwijs en 129 docenten in het voortgezet onderwijs. De resultaten zijn herwogen op denominatie, regio en aantal leerlingen.

Veldwerk Het veldwerk heeft middels NIPO CAPI@HOME (zie bijlage 2) plaatsgevonden in september en oktober van 2004. De vragenlijst is opgenomen in de bijlage 3.

Toelichting bij de tabellen De computer berekent het percentage van elk cijfer afzonderlijk volgens een vaste afrondingsinstructie. Het gevolg is dat optellingen van percentages niet altijd gelijk zijn aan het percentage van de som der (absolute) basiscijfers. Dergelijke (kleine) verschillen zijn dus slechts afrondingsverschillen.

Meervoudige antwoorden In sommige gevallen komen antwoorden van ondervraagden in meer dan één antwoordcategorie voor, waardoor een optelling boven 100% uitkomt. Percentuele uitkomsten van minder dan 0,5 worden in de resultaten aangeven met een “0” en in het rapport met een “x”.


Bijlage 2 Methode van onderzoek: NIPO CAPI@HOME


Database van huishoudens met (multimedia) pc’s

NIPO CAPI@HOME is een unieke database van zo’n 40.000 huishoudens, oftewel ruim 100.000 personen. Via hun eigen (multimedia) pc werken deze personen mee aan allerlei vormen van onderzoek. Vragenlijsten over de meest uiteenlopende onderwerpen worden via modem of internet naar de respondent of een geselecteerde groep respondenten verstuurd. De namen en adressen van de pc-bezitters zijn in de loop der tijd door TNS NIPO zelf verzameld en gescreend via diverse onderzoeksinstrumenten. Hierbij zijn extra inspanningen verricht om een aanzienlijk volume te creëren in de categorie respondenten met een laag pc-bezit (voornamelijk ouderen en lager opgeleiden). Daardoor is het mogelijk uit de totale database steekproeven van bijvoorbeeld 5.000 personen te selecteren die representatief zijn naar leeftijd, opleiding, geslacht, et cetera. De voordelen van NIPO CAPI@HOME NIPO CAPI@HOME biedt als onderzoeksinstrument alle voordelen van het traditionele CAPI onderzoek, zoals optimale steekproeftrekking, foutloze routing in de vragenlijst en directe data output. Daaraan kunnen de volgende voordelen worden toegevoegd: • Een hoge respons. De respondent kan de digitaal verstuurde vragenlijst invullen op het tijdstip dat dit het beste uitkomt. • Sterk verbeterde kwaliteit van de verkregen gegevens. Door de geboden vrijheid zijn de respondenten meer gemotiveerd, en nemen ze de tijd om bij open vragen precies te vertellen wat hen beweegt. • Optimale objectiviteit en privacy. Er is geen beïnvloeding door een interviewer; de vragen kunnen in volstrekte anonimiteit worden beantwoord. • Neutrale instructies worden via een hulpscherm verstrekt. De software is zo gemakkelijk te bedienen dat deze ook voor ouderen en lager opgeleiden geen problemen oplevert. • Snelheid. De vragenlijst wordt na goedkeuring regelrecht digitaal naar de respondent verzonden. De eerste resultaten kunnen binnen enkele dagen beschikbaar zijn. • Geen a-typisch gedrag, omdat een huishouden slechts met een beperkte frequentie wordt ingeschakeld en een beloning krijgt voor participatie. • Toonmateriaal kan (in kleur of bewegend) op het scherm worden aangeboden. • In de database is veel informatie over alle respondenten beschikbaar. Dit maakt het mogelijk om snel onderzoek te doen naar zeer laag gepenetreerde artikelen of diensten. Een tijdrovende screening is niet meer nodig. De mogelijkheden van NIPO CAPI@HOME De database NIPO CAPI@HOME biedt geavanceerde mogelijkheden tot marktonderzoek:


Grote steekproeven Door de omvang van de database en de rijkdom aan geregistreerde socio-economische, demografische, gedrags- en bezitskenmerken kunnen direct (zeer) grote steekproeven worden getrokken. Moeilijke doelgroepen Vrijwel elk gewenst doelgroepprofiel komt snel tot stand, ook die van 'moeilijke' doelgroepen. Het aantal beschrijvende variabelen groeit nog steeds en kan naar wens worden uitgebreid. Samenstellen panels Vanwege de grote omvang is het zeer goed mogelijk uit de database diverse panels samen te stellen - bijvoorbeeld om (switch)gedrag te meten bij bepaalde artikelen of diensten. Continue effectmeting Wie eenmaal een pc gebruikt, blijft deze ook gebruiken. Daarom is het met NIPO CAPI@HOME goed mogelijk continue effectmetingen van kort- of langlopende reclamecampagnes en sponsoringacties uit te voeren. Product- en concepttesting NIPO CAPI@HOME maakt het mogelijk producten en concepten te testen in matched samples, zowel 'blind' als 'as marketed'. Producten kunnen daarbij zowel als concept op de monitor worden getoond als fysiek worden toegestuurd.


Bijlage 3 Vragenlijst


VRAAG 1

101L1

De volgende vragenlijst gaat over de ervaringen en perceptie van leraren ten aanzien van nieuwe ontwikkelingen in het onderwijs. Het invullen van de vragenlijst duurt ongeveer 8 minuten. 9 q

Doorgaan

VRAAG 5555

MEERVOUDIGE VRAAG 102L11

Op welk niveau geeft u les? 2 3 5 6 7 9

q q q q q q Ä

Basisonderwijs Speciaal basisonderwijs (lo \ mlk \ iobk) VMBO HAVO VWO (Atheneum \ gymnasium) Geen van deze GA VERDER NAAR VRAAG 998

VRAAG 40

113L1

Hoe zou u het computergebruik in uw eigen lessen het beste typeren? 1 2 3 4 5 9

q q q q q q

Geen gebruik, ook nog geen plannen Oriëntatie op de mogelijkheden Beginnend gebruik Gevorderd gebruik Vergevorderd gebruik Weet niet

VRAAG 50

INDIEN [ Q40 , 3 TO 5 , 9 ] 114L1

Hoeveel uur per week zet u computers in bij het geven van onderwijs? 1 q 2 3 4 5 6 7 9

Ä q Ä q Ä q Ä q Ä q Ä q Ä q Ä

Geen PLAATS IN value1 [ 1 ]

Minder dan 2 uur per week PLAATS IN value1 [ 2 ]

2 tot 5 uur PLAATS IN value1 [ 3 ]




20 uur of meer PLAATS IN value1 [ 7 ]

Weet niet PLAATS IN value1 [ 0 ]


VRAAG 60

INDIEN [ Q50 , 2 TO 7 , 9 ] 115L1

Hoe vaak geeft u de leerlingen opdrachten die zij thuis met behulp van de computer moeten uitvoeren? Is dat ... 1 2 3 4 5 9

q q q q q q

Dagelijks Wekelijks Ongeveer 1 keer per maand Enkele keren per jaar Minder vaak of nooit weet niet

VRAAG 70

116L1

In hoeverre vindt u de ICT-voorzieningen op uw school toereikend voor uw eigen functioneren als leraar? De ICT-voorzieningen zijn ... 1 2 3 4 5 9

q q q q q q

Slecht Matig Voldoende Goed Uitstekend Weet niet

VRAAG 80

229L1

Hoeveel uur per week maakt u zelf thuis gebruik van een computer voor schoolwerkzaamheden? 1 2 3 4 5 6 7 9

q q q q q q q q

Geen Minder dan 2 uur per week 2 tot 5 uur 5 tot 10 uur 10 tot 15 uur 15 tot 20 uur 20 uur of meer Weet niet

VRAAG 90

117L1

In welke mate bent u, als leraar, op de hoogte van de computertoepassingen die u bij uw onderwijs zou kunnen gebruiken? 1 2 3 4 5 9

q q q q q q

Slecht Matig Voldoende Goed Uitstekend Weet niet

VRAAG 95

INDIEN [ Q50 , 2 TO 7 , 9 ]

De volgende vragen gaan over verschillende computertoepassingen.


PLAATS IN toepas "Tekstverwerking (bv. Word)"

VRAAG 100

INDIEN [ Q50 , 2 TO 7 , 9 ] 230L1

Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen voor UW vak gebruik moeten maken van: Tekstverwerking (bv. Word) 1 2 3 4 5 9

q q q q q q


PLAATS IN toepas "Oefenprogramma's voor een leerstofonderdeel binnen uw vakgebied"

VRAAG 100

INDIEN [ Q50 , 2 TO 7 , 9 ] 231L1

Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen voor UW vak gebruik moeten maken van: Oefenprogramma's voor een leerstofonderdeel binnen uw vakgebied 1 2 3 4 5 9

q q q q q q


PLAATS IN toepas "Internet voor het opzoeken van informatie"

VRAAG 100

INDIEN [ Q50 , 2 TO 7 , 9 ] 232L1

Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen voor UW vak gebruik moeten maken van: Internet voor het opzoeken van informatie 1 2 3 4 5 9

q q q q q q


PLAATS IN toepas "Internet voor communicatie of samenwerkingsdoeleinden zoals e-mail"

VRAAG 100

INDIEN [ Q50 , 2 TO 7 , 9 ] 233L1

Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen voor UW vak gebruik moeten maken van: Internet voor communicatie of samenwerkingsdoeleinden zoals e-mail 1 2 3 4 5 9

q q q q q q



PLAATS IN toepas "Programma's die leerlingen ondersteunen bij de planning en het zelfstandig uitvoeren van opdrachten (bv. elektronsiche leeromgeving)"

VRAAG 100

INDIEN [ Q50 , 2 TO 7 , 9 ] 234L1

Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen voor UW vak gebruik moeten maken van: Programma's die leerlingen ondersteunen bij de planning en het zelfstandig uitvoeren van opdrachten (bv. elektronsiche leeromgeving) 1 2 3 4 5 9

q q q q q q


VRAAG 120

MEERVOUDIGE VRAAG TOON IN RANDOM VOLGORDE INDIEN [ Q40 , 1 , 2 \ Q50 , 1 ] 122L9

Wat zijn voor u de belangrijkste redenen waarom u niet of nauwelijks gebruik maakt van ICT in de lessen? (meer antwoorden mogelijk) 1 2 3 4 5 6 8 9

q q q q q q q q

Gebrek aan kennis Geen interesse Verouderde computers Software niet afgestemd op methode Tijdgebrek Te weinig computers Nog anders namelijk Weet niet

VRAAG 121

235L1

Hoort u na computergebruik leerlingen wel eens klachten over pijn of een vervelend gevoel in handen, polsen, armen, schouders of nek? 1 q 2 q 9 q

Ja Nee Weet niet

VRAAG 122 FORMULIER VRAAG Hoeveel leerlingen klagen na computergebruik wel eens over pijn of een vervelend gevoel in handen, polsen, armen, schouders of nek? Is dit 1, 2 of meer leerlingen? .. aantal leerlingen VRAAG 123

239L1

Wijst u leerlingen wel eens op een goede houding achter de computer? 1 2 3 4 9

q q q q q

Altijd Regelmatig Soms Zelden of nooit Weet niet


VRAAG 130

MEERVOUDIGE VRAAG

TOON IN RANDOM VOLGORDE 150L18 131L19

Welke van de volgende informatiebron(-nen) op het gebied van ICT in het onderwijs gebruikt u? (meer antwoorden mogelijk) 2 12 3 4 5 6 7 8 9 10 17 18 19

q q q q q q q q q q q q q

Internet Cd-roms Website van Kennisnet Familie\vrienden\kennissen Collega’s van uw school (leerkrachten, directie, ICT-coördinator etcetera) Collega’s van andere scholen Bladen\kranten\(vak)tijdschriften Beurzen\congressen Stichting Ict op School Ledenblad van besturenorganisaties Anders, namelijk: ... (Nog) geen enkele Weet niet

PLAATS IN vraag "" INDIEN [ Q130 , 7 ] PLAATS IN vraag "bladen,kranten of (vak)tijdschriften" INDIEN [ Q130 , 8 ] PLAATS IN vraag "beurzen of congressen" INDIEN [ Q130 , 7 & Q130 , 8 ] PLAATS IN vraag "kranten, tijdschriften, beurzen of congressen"

VRAAG 140

OPEN VRAAG

INDIEN [ Q130 , 7 , 8 ] 168L1

Welke bedoelt u dan precies? Noemt u maar alles op en zo specifiek mogelijk waar u uw informatie cq. kennis over ICT in het onderwijs vandaan haalt. VRAAG 142 2 3 4 5 6 7 8 9

q q q q q q q q

10 11 13 14 15 16

q q q q q q

17 q 18 q 19 q

DUMMY 169L2

hulp bij het vinden en selecteren van goede educatieve software gelegenheid om op andere scholen te kijken hoe ICT wordt gebruikt meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (content) computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken goede voorbeelden van ICT en didactiek een bruikbaar leerlingvolgsysteem \ leerlingadministratiesysteem handreikingen voor het gebruik van computerprogramma's in de les cursussen gericht op lesgeven met ICT-toepassingen (didactische vaardigheden) extra computers of andere computervoorzieningen een electronische leeromgeving grotere betrouwbaarheid van de aansluiting met internet (minder storingen) directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen deskundigheidsbevordering via het internet een schoolmanagement dat samen met het team een breed gedragen visie ontwikkeld voor het gebruik ict op onze school een snelle en veilige verbinding vanuit huis met de computervoorzieningen op school betere afstemming tussen ict-voorzieningen voor schooladministratie en de programmatuur voor onderwijsdoeleinden waar leraren en leerlingen gebruik van maken een bruikbaar computerprogramma dat hulp biedt bij het afnemen en nakijken van toetsen


VRAAG 145 Kunt u aangeven in welke mate u behoefte heeft aan de volgende ondersteuning of voorzieningen op het gebied van ICT? PLAATS IN stelling Q142,1 GA VERDER NAAR VRAAG 151 PLAATS IN stelling Q142,2

VRAAG 150

241L1

Mijn behoefte aan: hulp bij het vinden en selecteren van goede educatieve software is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q

Zeer groot Tamelijk groot Tamelijk klein Zeer klein Heb ik helemaal GEEN behoefte aan Weet niet

PLAATS IN stelling Q142,3

VRAAG 150

242L1

Mijn behoefte aan: gelegenheid om op andere scholen te kijken hoe ICT wordt gebruikt is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q



VRAAG 150

243L1

Mijn behoefte aan: meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (content) is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q



VRAAG 150

244L1

Mijn behoefte aan: computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q




VRAAG 150

245L1

Mijn behoefte aan: goede voorbeelden van ICT en didactiek is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q



VRAAG 150

246L1

Mijn behoefte aan: een bruikbaar leerlingvolgsysteem \ leerlingadministratiesysteem is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q



VRAAG 150

247L1

Mijn behoefte aan: handreikingen voor het gebruik van computerprogramma's in de les is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q



VRAAG 150

248L1

Mijn behoefte aan: cursussen gericht op lesgeven met ICT-toepassingen (didactische vaardigheden) is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q




VRAAG 150

249L1

Mijn behoefte aan: extra computers of andere computervoorzieningen is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q



VRAAG 150

250L1

Mijn behoefte aan: een electronische leeromgeving is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q


PLAATS IN stelling Q142,12 GA VERDER NAAR VRAAG 151 PLAATS IN stelling Q142,13

VRAAG 150

252L1

Mijn behoefte aan: grotere betrouwbaarheid van de aansluiting met internet (minder storingen) is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q



VRAAG 150

253L1

Mijn behoefte aan: directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q




VRAAG 150

254L1

Mijn behoefte aan: deskundigheidsbevordering via het internet is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q



VRAAG 150

255L1

Mijn behoefte aan: een schoolmanagement dat samen met het team een breed gedragen visie ontwikkeld voor het gebruik ict op onze school is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q



VRAAG 150

256L1

Mijn behoefte aan: een snelle en veilige verbinding vanuit huis met de computervoorzieningen op school is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q



VRAAG 150

257L1

Mijn behoefte aan: betere afstemming tussen ict-voorzieningen voor schooladministratie en de programmatuur voor onderwijsdoeleinden waar leraren en leerlingen gebruik van maken is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q




VRAAG 150

258L1

Mijn behoefte aan: een bruikbaar computerprogramma dat hulp biedt bij het afnemen en nakijken van toetsen is ... 1 2 3 4 8 9

q q q q q q


VRAAG 160

186L1

Wanneer u zich een voorstelling probeert te maken van uw onderwijs over drie jaar. Hoeveel uur per week denkt u dan gebruik te zullen maken van computers bij het lesgeven? 1 q 2 3 4 5 6 7 9

Ä q Ä q Ä q Ä q Ä q Ä q Ä q Ä

VRAAG 162

Geen PLAATS IN value2 [ 1 ]

Minder dan 2 uur per week PLAATS IN value2 [ 2 ]





20 uur of meer PLAATS IN value2 [ 7 ]

Weet niet PLAATS IN value2 [ 0 ]

TOON IN RANDOM VOLGORDE INDIEN [ value2 > 0 & value1 > 0 & value2 > value1 ] 187L1

Kunt u aangeven welke van de volgende aandachtsgebieden de hoogste prioriteit zou moeten krijgen om dat te bereiken? 1 2 3 4 5 6 9

q q q q q q q

Apparatuurvoorzieningen Programmatuur (educatieve software) Kennis en vaardigheden (uw eigen deskundigheid) Visie op het gebruik van ICT in het onderwijs (onderwijsopvatting) Leiderschapskwaliteiten van het management Samenwerking met management andere scholen Weet niet \ geen van deze


VRAAG 163

MEERVOUDIGE VRAAG TOON IN RANDOM VOLGORDE 188L19

Welke van de volgende activiteiten heeft binnen uw school de komende 12 maanden de hoogste prioriteit? (meer antwoorden mogelijk) 1 2 3 4

q q q q

5 6 7 8 19

q q q q q

Samen met andere scholen ICT kennis ontwikkelen en uitwisselen Stimuleren van gebruik van computers in de klas Internetaansluiting Andere infrastructurele voorzieningen zoals interne netwerken, apparatuur, programmatuur Scholing van leraren Gebruik van ICT voor achterstandsleerlingen Gebruik van ICT voor kwaliteitsverbetering van onderwijs Gebruik van ICT voor communicatie met ouders en leerlingen thuis Weet niet \ geen van deze

VRAAG 164

260L1

In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende uitspraak: Ik verbeter mijn onderwijs door op een slimme manier gebruik te maken van ICT 5 4 3 2 1

q q q q q

Helemaal mee eens Mee eens Noch mee eens, noch mee oneens Mee oneens Helemaal mee oneens

VRAAG 165 Dan volgen nu nog enkele achtergrondvragen. VRAAG 170 Wat is uw wekelijkse taakomvang (in klokuren) op deze school? VRAAG 180

FORMULIER VRAAG MEERVOUDIGE VRAAG INDIEN [ Q5555 , 2 , 3 ] 209L8

Aan welk leerjaar geeft u les? (meer antwoorden mogelijk) 1 2 3 4 5 6 7 8

q q q q q q q q

groep 1 groep 2 groep 3 groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep 8


VRAAG 190

AUTO

INDIEN [ Q5555 , 5 TO 7 ] 217L2

Aan welk schooltype en welke klas geeft u dit schooljaar het MERENDEEL van uw lessen? (slechts één antwoord mogelijk) 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 19

q q q q q q q q q q q q q q q q q

VMBO 1 (voorheen VBO of MAVO) VMBO 2 (voorheen VBO of MAVO) VMBO 3 (voorheen VBO of MAVO) VMBO 4 (voorheen VBO of MAVO) HAVO 1 HAVO 2 HAVO 3 HAVO 4 HAVO 5 VWO 1 VWO 2 VWO 3 VWO 4 VWO 5 VWO 6 Anders, namelijk ... Weet niet

VRAAG 200

INDIEN [ Q5555 , 5 TO 7 ] 219L2

In welk vakgebied geeft u in het schooljaar 2004-2005 les? Wanneer u in meerdere vakken lesgeeft, graag alléén uw HOOFDVAK noteren. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

q q q q q q q q q q q q q q q q q

Aardrijkskunde Algemene Natuur Wetenschappen (ANW) Biologie CKV Duits Engels Frans Geschiedenis Godsdienst\-levensbeschouwing Maatschappijleer Natuurkunde Nederlands Scheikunde Wiskunde Verzorging Techniek Anders, namelijk ...

VRAAG 210

221L1

Welke denominatie heeft uw school? 1 2 3 4 5 6

q q q q q q

Openbaar\gemeentelijk Protestants-Christelijk Rooms-Katholiek Algemeen Bijzonder Samenwerkingsverband\combinatie Nog anders, namelijk ...


VRAAG 220

INDIEN [ Q5555 , 2 ] 222L1

Hoeveel leerlingen heeft uw school? 1 q 2 q 3 q

Tot 150 leerlingen 150 tot 250 leerlingen Meer dan 250 leerlingen

VRAAG 230

INDIEN [ Q5555 , 5 TO 7 ] 223L1

Hoeveel leerlingen heeft uw school? 1 q 2 q 3 q

Tot 900 leerlingen 900 tot 1.800 leerlingen Meer dan 1.800 leerlingen

VRAAG 240

MEERVOUDIGE VRAAG INDIEN [ Q5555 , 5 TO 7 ] 224L5

Welke schooltypen zijn er op deze locatie van uw school aanwezig? (meer antwoorden mogelijk) 1 q 2 q 3 q

VMBO HAVO VWO

GA VERDER NAAR VRAAG 999 PLAATS IN StatusInt [ 5 ] GA VERDER NAAR VRAAG 9993 NIET MEER TERUG PLAATS IN Dank " Hartelijk dank voor uw medewerking! "


Bijlage 4 Tabellen


ICT op school * gewogen School type _________________________________________ PO VO __________________ __________________ Question 5555: Op welk niveau geeft u les? __________________________

abs

%

abs

%

Basisonderwijs -------------------------------------Speciaal basisonderwijs (lo \ mlk \ iobk) ----------------------------------------------------------VMBO --------------------------------------------------------HAVO --------------------------------------------------------VWO (Atheneum \ gymnasium) ----Geen van deze ---------------------------------------

98

90*

-

-*

11 2 ___-

10* 2* -* -* ___-

2 87 60 67 ___-

2* 68* 47* 52* ___-

Total of Mentions --------------------------------Sample Size --------------------------------------------Sample Size (Unweighted) ---------------

111 108 108

103 100

216 129 129

168 100

Geen gebruik, ook nog geen plannen ---------------------------------------------------Oriëntatie op de mogelijkheden --Beginnend gebruik -----------------------------Gevorderd gebruik ------------------------------Vergevorderd gebruik -----------------------Weet niet -------------------------------------------------

6 5 61 32 4 ___-

6 5 56* 30 4 ___-

16 13 51 38 9 ___2

12 10* 39* 30 7 ___1

Sample Size --------------------------------------------Sample Size (Unweighted) ---------------

108 108

100

129 129

100

Geen ----------------------------------------------------------Minder dan 2 uur per week -------------2 tot 5 uur ------------------------------------------------5 tot 10 uur ----------------------------------------------10 tot 15 uur -------------------------------------------15 tot 20 uur -------------------------------------------20 uur of meer ---------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

1 21 29 22 16 3 3 ___2

1 22* 30 23 17* 3 3 ___2

3 43 22 18 5 3 7 ___-

3 43* 22 18 5* 3 7 ___-


97 97

100

100 100

100

Dagelijks -------------------------------------------------Wekelijks ------------------------------------------------Ongeveer 1 keer per maand ----------Enkele keren per jaar -----------------------Minder vaak of nooit -------------------------weet niet --------------------------------------------------

1 13 10 20 49 ___3

1 14 11* 21 51* ___3

6 22 38 19 12 ___-

6 23 39* 19 13* ___-


96 96

100

97 96

100

Slecht --------------------------------------------------------Matig ---------------------------------------------------------Voldoende ----------------------------------------------Goed ----------------------------------------------------------Uitstekend ----------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

7 30 34 16 17 ___3

6 28 32 15 16* ___3

12 49 42 18 8 ___1

9 38 33 14 6* ___0


108 108

100

129 129

100


2 31 35 23 13 1 3 ___-

2 29* 32 21 12 1* 3 ___-

2 22 41 31 18 9 6 ___-

1 17 32 24 14 7* 5 ___-


108 108

100

129 129

100

Question 40: Hoe zou u het computergebruik in uw eigen lessen het beste typeren? ____________________________ _

Question 50: Hoeveel uur per week zet u computers in bij het geven van onderwijs? _____________________________ _

Question 60: Hoe vaak geeft u de leerlingen opdrachten die zij thuis met behulp van de computer moeten uitvoeren? Is dat ... _____________________________

Question 70: In hoeverre vindt u de ICT-voorzieningen op uw school toereikend voor uw eigen functioneren als leraar? De ICT-voorzieningen zijn ... ______________________________

Question 80: Hoeveel uur per week maakt u zelf thuis gebruik van een computer voor schoolwerkzaamheden? _____________________________ _

* = Significant difference on 95% level B7537 * TNS NIPO * 13/10/04

Table 1

ICT op school * gewogen School type _________________________________________ PO VO __________________ __________________ abs

%

abs

%


7 33 45 16 8 ___-

7 30 41 15 7 ___-

6 28 57 29 9 ___-

5 22 44 22 7 ___-


108 108

100

129 129

100


10 31 12 13 27 ___4

10 32 13* 13 28* ___4

19 21 29 20 9 ___-

19 21 29* 21 9* ___-


96 96

100

97 96

100


44 38 4 1 4 ___5

46* 40 4* 1* 4* ___5*

8 33 21 21 13 ___-

9* 34 22* 22* 14* ___-*


96 96

100

97 96

100


11 30 7 14 31 ___3

12 32 7* 15 32* ___3

13 33 28 16 8 ___-

13 34 29* 16 8* ___-


96 96

100

97 96

100


9 19 8 9 49 ___3

10 19 8* 9* 51* ___3

8 16 22 20 30 ___-

9 17 23* 21* 31* ___-


96 96

100

97 96

100


15 25 5 3 40 ___8

15 26 5 4* 41 ___9*

9 20 13 17 38 ___-

9 21 13 18* 39 ___-*


96 96

100

97 96

100

Question 90: In welke mate bent u, als leraar, op de hoogte van de computertoepassingen die u bij uw onderwijs zou kunnen gebruiken? ______________________________

Question 100: Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen voor UW vak gebruik moeten maken van: Tekstverwerking (bv. Word) ______________________________

Question 100: Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen voor UW vak gebruik moeten maken van: Oefenprogramma 's voor een leerstofonderdeel binnen uw vakgebied ______________________________

Question 100: Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen voor UW vak gebruik moeten maken van: Internet voor het opzoeken van informatie ______________________________

Question 100: Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen voor UW vak gebruik moeten maken van: Internet voor communicatie of samenwerkingsdoeleinden zoals e-mail ______________________________

Question 100: Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen voor UW vak gebruik moeten maken van: Programma 's die leerlingen ondersteunen bij de planning en het zelfstandig uitvoeren van opdrach ten (bv. elektronsiche leeromgeving) ______________________________


Table 2

ICT op school * gewogen School type _________________________________________ PO VO __________________ __________________ Question 120: Wat zijn voor u de be langrijkste redenen waarom u niet of nauwelijks gebruik maakt van ICT in de lessen? (meer antwoorden mogelijk) ______________________________

abs

%

abs

%

2 2 1

18 12 5

8 4 4

26 12 13

Gebrek aan kennis -----------------------------Geen interesse -------------------------------------Verouderde computers ----------------------Software niet afgestemd op methode --------------------------------------------------Tijdgebrek ----------------------------------------------Te weinig computers --------------------------Geeft les in een vakgebied waar geen computers gebruikt worden Nog anders namelijk -------------------------Weet niet -------------------------------------------------

4 1

34 -* 6*

9 8 18

27 24* 57*

4 ___-

31 -* ___-

3 5 ___1

8 15* ___2


13 12 12

106 100

59 32 33

185 100

Ja -----------------------------------------------------------------Nee ------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

3 97 ___9

3 89 ___8

9 109 11 ___

7 85 ___8


108 108

100

129 129

100

1 ------------------------------------------------------------------2 ------------------------------------------------------------------3 of meer -------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

1 2 ___-

30 70 ___-

3 1 3 ___1

42 8 43 ___8


3 3

100

8 8

100

Question 121: Hoort u na computergebruik leerlingen wel eens klach ten over pijn of een vervelend gevoel in handen, polsen, armen, schouders of nek? _____________________________ _

Question 122: Hoeveel leerlingen klagen na computergebruik wel eens over pijn of een vervelend gevoel in handen, polsen, armen, schouders of nek? Is dit 1, 2 of meer leerlingen? _____________________________ _

Question 123: Wijst u leerlingen wel eens op een goede houding achter de computer? ___________________________ _ Altijd ---------------------------------------------------------Regelmatig ---------------------------------------------Soms ----------------------------------------------------------Zelden of nooit -------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

13 44 34 15 ___2

12 41* 32 14* ___2

12 29 30 51 ___6

9 23* 23 40* ___5


108 108

100

129 129

100

Question 130: Welke van de volgende informatiebron(-nen) op het gebied van ICT in het onderwijs gebruikt u? (meer antwoorden mogelijk) ______________________________ Internet ---------------------------------------------------Website van Kennisnet --------------------Familie\vrienden\kennissen ---------Collega’s van uw school (leerkrachten, directie, ICT-coördinator etcetera) -----------------Collega’s van andere scholen -------Bladen\kranten\(vak)tijdschriften Beurzen\congressen ---------------------------Stichting Ict op School -----------------------Ledenblad van besturenorganisaties ------------------------Cd-roms ----------------------------------------------------Anders, namelijk: ... ---------------------------(Nog) geen enkele ------------------------------Weet niet ------------------------------------------------Total of Mentions --------------------------------Sample Size --------------------------------------------Sample Size (Unweighted) ---------------


74 62 49

69 57 45*

97 60 37

76 46 29*

81 36 27 7 16

75 33 25* 6 15

83 32 62 15 14

64 25 48* 12 11

3 48 3 4 ___5

3 44* 3 3 ___4

9 75 9 6 ___1

7 58 7 5 ___1

415 108 108

383 100

500 129 129

388 100

Table 3

ICT op school * gewogen

School type _________________________________________ PO VO __________________ __________________ abs

%

abs

%

Question 140: Welke bedoelt u dan precies? Noemt u maar alles op en zo specifiek mogelijk waar u uw informatie cq. kennis over ICT in het onderwijs vandaan haalt. _____________________________ _ Computeridee ---------------------------------------Computertijdschriften ----------------------Computer totaal -----------------------------------OWG ----------------------------------------------------------PCM, Personal Computer Magazine ------------------------------------------------Tips & Trucs --------------------------------------------Stichting Ict op School -----------------------HCC magazine\ HCC beurs --------------School & Computer magazine --------Schooljournaal\ schooltv -----------------COS ------------------------------------------------------------AOB ------------------------------------------------------------Kennisnet nieuwsbrief ---------------------Vives ---------------------------------------------------------Praxis --------------------------------------------------------NOT -----------------------------------------------------------NVOX, NVON ----------------------------------------Volkskrant ----------------------------------------------Nrc handelsblad ----------------------------------Trouw --------------------------------------------------------Studiedagen\ gebruikersdagen -----Bladen\kranten\tijdschriften ---------Beurzen\congressen ---------------------------Onderwijs (vak)bladen ---------------------Anders, namelijk: ... ---------------------------Weet niet -------------------------------------------------

4 2 6

13 -* 8 22*

3 7 3 2

4 10* 5 3*

1 1 3 1 4 4 3 2 7 1 1 1 5 4 1 9 ___3

-* 3 2 10 2 14 13 11 7 24* 5 -* 3 -* 5 16 14 2* 30 12 ___

6 1 3 3 1 5 6 4 13 5 5 9 5 3 5 7 7 10 27 ___3

10* 1 4 4 2 9 10 7 20 -* 9 8* 14 8* 5 8 10 10 16* 42 ___5


29 28

100

64 62

100

15 48 28 16

14 44 26 14

13 55 42 14

10 43 33 11

1 ___1 108 108

1 ___1 100

5 ___129 129

4 ___100

10 44 49 20

7 34 38 15

Question 150: Mijn behoefte aan: hulp bij het vinden en selecteren van goede educatieve software is ... _____________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet ------------------------------------------------Sample Size --------------------------------------------Sample Size (Unweighted) --------------Question 150: Mijn behoefte aan: gelegenheid om op andere scholen te kijken hoe ICT wordt gebruikt is ... ______________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet ------------------------------------------------Sample Size --------------------------------------------Sample Size (Unweighted) --------------Question 150: Mijn behoefte aan: meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (content) is ... _ ____________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet ------------------------------------------------Sample Size --------------------------------------------Sample Size (Unweighted) --------------Question 150: Mijn behoefte aan: computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken is ... ____________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet ------------------------------------------------Sample Size --------------------------------------------Sample Size (Unweighted) ---------------


7 26 39 29

7 24 36 27*

7 ___108 108

6 ___100

5 ___2 129 129

4 ___1 100

22 51 23 10

20 47 22 9

27 65 26 10

21 50 20 8

1 ___2 108 108

1 ___2 100

1 ___129 129

1 ___100

39 44 15 9

36 41 14 8

35 60 19 11

27 46 15 8

1 ___108 108

1 ___100

1 ___4 129 129

0 ___3 100

Table 4


School type _________________________________________ PO VO __________________ __________________ Question 150: Mijn behoefte aan: goede voorbeelden van ICT en didactiek is ... ____________________________

abs

%

abs

%

Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

13 56 27 12

12 51 24 11

23 53 40 7

18 41 31 6

1 ___-

1 ___-

5 ___-

4 ___-


108 108

100

129 129

100

Question 150: Mijn behoefte aan: een bruikbaar leerlingvolgsysteem \_____________________________ leerlingadministratiesysteem is ..._ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

35 45 12 11

33 42 11* 10

29 52 28 17

22 41 22* 13

3 ___2

3 ___1

3 ___-

2 ___-


108 108

100

129 129

100

Question 150: Mijn behoefte aan: handreikingen voor het gebruik van computerprogramma 's in de les is ... ______________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

12 55 31 10

11 51 28 9

12 52 50 9

9 40 39 7

2 ___-

2 ___-

5 ___1

4 ___0


108 108

100

129 129

100

13 46 48 16

10 36 37 12

Question 150: Mijn behoefte aan: cursussen gericht op lesgeven met ICT-toepassingen (didactische vaardigheden) is ... _____________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

8 36 35 24

8 33 32 22*

5 ___-

5 ___-

5 ___1

4 ___0


108 108

100

129 129

100

48 43 24 9

37 33 18 7

Question 150: Mijn behoefte aan: extra computers of andere computervoorzieningen is ... ____________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

33 38 21 16

30 35 19 15*

1 ___-

1 ___-

3 ___2

3 ___1


108 108

100

129 129

100

Question 150: Mijn behoefte aan: een electronische leeromgeving is ... _____________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

11 36 37 19

10 34 35 17

22 46 38 16

17 36 29 12

3 ___2

3 ___2

5 ___2

4 ___2


108 108

100

129 129

100


Table 5

ICT op school * gewogen School type _________________________________________ PO VO __________________ __________________ Question 150: Mijn behoefte aan: grotere betrouwbaarheid van de aansluiting met internet (minder storingen) is ... _______________________________

abs

%

abs

%

32 23 30 17

30 21* 28 15

39 45 27 13

30 35* 21 10


2 ___5

2 ___5

3 ___3

2 ___2


108 108

100

129 129

100

Question 150: Mijn behoefte aan: directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen is ..._ _____________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

36 43 19 8

34 40 18 8

46 51 22 7

36 40 17 5

1 ___1

1 ___1

2 ___1

1 ___0


108 108

100

129 129

100

Question 150: Mijn behoefte aan: deskundigheidsbevordering via het internet is ... ______________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

3 42 37 23

3 39 34 21

5 49 50 20

4 38 39 16

3 ___-

3 ___-

3 ___1

2 ___1


108 108

100

129 129

100

Question 150: Mijn behoefte aan: een schoolmanagement dat samen met het team een breed gedragen visie ontwikkeld voor het gebruik ict op onze school is ... _____________________________ _ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

20 46 24 12

18 42* 22 11

18 79 22 9

14 61* 17 7

2 ___5

2 ___5

1 ___1

1 ___0


108 108

100

129 129

100

Question 150: Mijn behoefte aan: een snelle en veilige verbinding vanuit huis met de computervoorzieningen op school is ... ____________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

29 31 25 20

27 29 23 18*

37 51 30 9

29 40 23 7*

3 ___-

3 ___-

2 ___-

1 ___-


108 108

100

129 129

100

Question 150: Mijn behoefte aan: betere afstemming tussen ict-voorzieningen voor schooladministratie en de programmatuur voor onderwijsdoeleinden waar leraren en leerlingen gebruik van maken is ... ______________________________ Zeer groot -----------------------------------------------Tamelijk groot --------------------------------------Tamelijk klein --------------------------------------Zeer klein -----------------------------------------------Heb ik helemaal GEEN behoefte aan -------------------------------------------------------------Weet niet -------------------------------------------------

14 39 36 12

13 36 33 11

25 57 32 11

19 44 25 8

5 ___2

5 ___2

2 ___3

1 ___2


108 108

100

129 129

100


Table 6


School type _________________________________________ PO VO __________________ __________________ Question 150: Mijn behoefte aan: een bruikbaar computerprogramma dat hulp biedt bij het afnemen en nakijken van toetsen is ... ______________________________

abs

%

abs

%


18 46 25 11

17 42 24 10

25 45 39 10

20 35 31 7

8 ___-

8 ___-

10 ___-

8 ___-


108 108

100

129 129

100


1 5 28 23 30 12 3 ___6

1 4* 26 22 28 11 3 ___5

7 16 35 22 26 7 9 ___6

5 12* 27 17 20 6 7 ___5


108 108

100

129 129

100

19 18

33 32

24 19

39 30

Question 160: Wanneer u zich een voorstelling probeert te maken van uw onderwijs over drie jaar Hoeveel uur per week denkt u dan gebruik te zullen maken van computers bij het lesgeven? ______________________________

Question 162: Kunt u aangeven welke van de volgende aandachtsgebieden de hoogste prioriteit zou moeten krijgen om dat te bereiken? ______________________________ Apparatuurvoorzieningen --------------Educatieve software ---------------------------Kennis en vaardigheden (uw eigen deskundigheid) -----------------------Visie op het gebruik van ICT in het onderwijs (onderwijsopvatting) ---Weet niet \ geen van deze ----------------

8

14

4

6

10 ___2

18 ___3

14 ___1

23 ___2


57 60

100

62 63

100


7 15 45 33 7 ___2

6 14* 41 31 6 ___2

6 33 48 35 5 ___2

5 26* 37 27 4 ___1


108 108

100

129 129

100

14

13

18

14

34 8

31 8

51 5

40 4

27 30

25 28

41 35

32 27

25

Question 1621: Hoe beoordeelt u op dit moment de leiderschapskwaliteiten van het management van uw school? ______________________________

Question 163: Welke van de volgende activiteiten heeft binnen uw school de komende 12 maanden de hoogste prioriteit? (meer antwoorden mogelijk) ______________________________ Samen met andere scholen ICT kennis ontwikkelen en uitwisselen ---------------------------------------------Stimuleren van gebruik van computers in de klas --------------------------Internetaansluiting ---------------------------Andere infrastructurele voorzieningen zoals interne netwerken, apparatuur, programmatuur ----------Scholing van leraren ------------------------Gebruik van ICT voor achterstandsleerlingen -------------------Gebruik van ICT voor kwaliteitsverbetering van onderwijs --------------------Gebruik van ICT voor communica tie met ouders en leerlingen thuis Weet niet \ geen van deze ----------------

23

19

15

42

39

50

39

11 22 ___

10 20 ___

17 36 ___

13 28 ___


213 108 108

196 100

273 129 129

212 100


Table 7


School type _________________________________________ PO VO __________________ __________________ abs

%

abs

%

26 38 31 9 ___4 108 108

24* 35 29 8 ___3 100

16 49 44 15 ___5 129 129

12* 38 34 12 ___4 100

17 31 61 ___ 108 108

16 29 56 ___ 100

18 33 78 ___ 129 129

14 26 60 ___ 100

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

30 33 27 22 25 33 28 27 ___

28 30 25 21 23 30 25 25 ___

1 2 ___-

28 72 ___-


224 108 108

207 100

2 2 2

100 100

Question 190: Aan welk schooltype en welke klas geeft u dit schooljaar het MERENDEEL van uw lessen? (slechts één antwoord mogelijk) _ _____________________________ VMBO 1 (voorheen VBO of MAVO) VMBO 2 (voorheen VBO of MAVO) VMBO 3 (voorheen VBO of MAVO) VMBO 4 (voorheen VBO of MAVO) HAVO 1 ----------------------------------------------------HAVO 2 ----------------------------------------------------HAVO 3 ----------------------------------------------------HAVO 4 ----------------------------------------------------HAVO 5 ----------------------------------------------------VWO 1 ------------------------------------------------------VWO 2 ------------------------------------------------------VWO 3 ------------------------------------------------------VWO 4 ------------------------------------------------------VWO 5 ------------------------------------------------------VWO 6 ------------------------------------------------------Anders, namelijk ... ----------------------------Weet niet -------------------------------------------------

1 ___2

28 72 ___

8 11 18 21 3 3 4 5 4 9 3 3 3 6 10 16 ___2

6 9 14 16 2 3 3 4 3 7 2 2 3 4 7 13 ___1


2 2

100

129 129

100

-

-

8

6

1 2 ___2 2

28 72 ___100

1 5 3 5 13 3 3 5 2 9 13 3 15 2 8 17 10 ___4 129 129

1 4 3 4 10 2 2 4 1 7 10 3 11 2 6 14 8 ___3 100

Question 164: In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende uitspraak: Ik verbeter mijn onderwijs door op een slimme manier gebruik te maken van ICT ______________________________ Helemaal mee eens ---------------------------Mee eens -------------------------------------------------Noch mee eens, noch mee oneens Mee oneens -------------------------------------------Helemaal mee oneens ----------------------Sample Size --------------------------------------------Sample Size (Unweighted) --------------Question 170: Wat is uw wekelijkse taakomvang (in klokuren) op deze school? _____________________________ _ 0-15 ------------------------------------------------------------16-24 ----------------------------------------------------------25-42 ----------------------------------------------------------Sample Size --------------------------------------------Sample Size (Unweighted) --------------Question 180: Aan welk leerjaar geeft u les? (meer antwoorden mogelijk) ______________________________ groep 1 groep 2 groep 3 groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep 8

Question 200: In welk vakgebied geeft u in het schooljaar 2004-2005 les? Wanneer u in meerdere vakken lesgeeft, graag alléén uw HOOFDVAK noteren. ______________________________ Aardrijkskunde ------------------------------------Algemene Natuur Wetenschappen (ANW) -------------------------------------------------------Biologie ----------------------------------------------------CKV ------------------------------------------------------------Duits ----------------------------------------------------------Engels -------------------------------------------------------Frans ---------------------------------------------------------Geschiedenis -----------------------------------------Godsdienst\-levensbeschouwing --Maatschappijleer --------------------------------Natuurkunde -----------------------------------------Nederlands --------------------------------------------Scheikunde --------------------------------------------Wiskunde ------------------------------------------------Verzorging ---------------------------------------------Techniek -------------------------------------------------Anders, namelijk ... ----------------------------Economische vakken -------------------------Lichamelijk Opvoeding --------------------Sample Size --------------------------------------------Sample Size (Unweighted) ---------------


Table 8


School type _________________________________________ PO VO __________________ __________________ Question 210: Welke denominatie heeft uw school? _____________________________ Openbaar\gemeentelijk -------------------Protestants-Christelijk ----------------------Rooms-Katholiek ---------------------------------Algemeen Bijzonder --------------------------Samenwerkingsverband\combinatie ---------------------------------------------------------------Nog anders, namelijk ... --------------------

abs

%

abs

%

35 29 37 0

32 26 34 0*

34 31 38 18

26 24 29 14*


8 ___108 108

8 ___100

13 ___0 129 129

10 ___0 100

Question 220: Hoeveel leerlingen heeft uw school? ____________________________ _ Tot 150 leerlingen ------------------------------150 tot 250 leerlingen -----------------------Meer dan 250 leerlingen ------------------

30 35 32 ___

31 36 33 ___

___-

___-


98 98

100

-

-

Question 230: Hoeveel leerlingen heeft uw school? ____________________________ _ Tot 900 leerlingen ------------------------------900 tot 1.800 leerlingen -------------------Meer dan 1.800 leerlingen --------------

2 1 ___-

72 28 ___-

54 48 27 ___

42 37 21 ___


2 2

100

129 129

100

2 ___2 2 2

100 ___100 100

112 80 81 ___ 273 129 129

87 62 63 ___ 211 100


27 82 ___ 108 108

24* 76* ___ 100

86 43 ___ 129 129

67* 33* ___ 100

Leeftijd ______ _ 19 jaar of jonger ----------------------------------20 - 24 jaar ----------------------------------------------25 - 29 jaar ----------------------------------------------30 - 34 jaar ----------------------------------------------35 - 39 jaar ----------------------------------------------40 - 44 jaar ----------------------------------------------45 - 49 jaar ----------------------------------------------50 - 54 jaar ----------------------------------------------55 - 64 jaar ----------------------------------------------65 - 74 jaar ----------------------------------------------75 jaar en ouder ------------------------------------

1 5 10 9 9 13 18 29 15 ___-

1 5 9 8 8 12 17 27 13* -* ___-

3 6 3 11 11 22 27 40 6 ___-

3 5 2 8 8 17 21 31* 5* ___-


108 108

100

129 129

100

Provincie ________ Groningen ----------------------------------------------Friesland -------------------------------------------------Drenthe ---------------------------------------------------Overijssel -----------------------------------------------Flevoland ------------------------------------------------Gelderland ---------------------------------------------Utrecht -----------------------------------------------------Noord-Holland --------------------------------------Zuid-Holland ------------------------------------------Zeeland ----------------------------------------------------Noord-Brabant --------------------------------------Limburg ----------------------------------------------------

1 2 3 10 2 12 4 16 30 1 20 ___6

1 2 3 9 2 11 4 15 28 1 19 ___6

1 5 5 8 2 15 10 16 33 1 24 ___8

1 4 4 7 2 12 8 12 26 1 18 ___6


108 108

100

129 129

100

Regio _____ Drie grote steden --------------------------------Rest West ------------------------------------------------Noord --------------------------------------------------------Oost -----------------------------------------------------------Zuid -------------------------------------------------------------

15 35 7 25 27 ___

14 32 6 23 25 ___

18 41 12 26 32 ___

14 32 9 20 25 ___


108 108

100

129 129

100

Question 240: Welke schooltypen zijn er op deze locatie van uw school aanwezig? (meer antwoorden mogelijk) ____________________________ VMBO --------------------------------------------------------HAVO --------------------------------------------------------VWO ----------------------------------------------------------Total of Mentions --------------------------------Sample Size --------------------------------------------Sample Size (Unweighted) --------------Sexe ____ Man -----------------------------------------------------------Vrouw --------------------------------------------------------


Table 9

Bijlage 5 Open antwoorden


Question 120, Code 8: Wat zijn voor u de belangrijkste redenen waarom u niet of nauwelijks gebruik maakt van ICT in de lessen? (meer antwoorden mogelijk), Nog anders namelijk zit in schoolleiding en geef slechts sporadisch les (1 a 2 lessen per week) vak is vooral vertelvak niet nodig ik ben docent humanistisch vormingsonderwijs en computers zijn niet van toepassing in deze lesvorm gymles geef momenteel alleen praktijklessen (koken) drama lessen ik geef alleen nog maar handvaardigheidlessen en bij deze lessen is de computer m.i. geen noodzaak. met het type leerlingen dat er bij ons op school rondloopt durf ik het niet aan ik geef een specifiek vak te weten levensbeschouwelijke vorming. hierbij staan juist sociale en emotionele vaardigheden centraal en daarbij past computergebruik niet zo. lichamelijke opvoeding, alleen met opdrachten in de tweede fase in de onderbouw, waar ik de meeste lessen geef, is bv meten met de computer te ingewikkeld. ook zijn de klassen daar te groot voor software die zo slecht is, dat je het niet wilt gebruiken in de lessen of aan de leerlingen wilt aanbieden voor thuisgebruik de school is wegens verbouwing tijdelijk op een andere locatie gehuisvest. in lokaal geen voorzieningen voor computers en ict-ruimte te ver weg en meestal bezet. Question 130, Code 17: Welke van de volgende informatiebron(-nen) op het gebied van ICT in het onderwijs gebruikt u? (meer antwoorden mogelijk), Anders, namelijk: ... freudental institiuut eigen ontwikkelde startpagina voor het onderwijs www.kinderpleinen.nl uitgever via cursussen door de instelling die onze methode ontwikkelt en uitgeeft verschillende e-nieuwsbrieven uitgeversmateriaal , ministeries digitale nieuwsbrief techniekdocenten website vakgebied folder materialen bestemd voor ict-ers cursussen m.b.t. de methode die door ons gevoerd wordt vives Question 140: Welke bedoelt u dan precies? Noemt u maar alles op en zo specifiek mogelijk waar u uw informatie cq. kennis over ICT in het onderwijs vandaan haalt. geografie trouw bijvoorbeeld vives, 12-18, rotterdams onderwijs blad, vakbondskrantje van de aob pcm,computer idee

[ vervolg ] dagbladen, knag, nvon-congres voor natuurkundedocenten het nhvon=blad margriet, libelle vaktijdschriften nederlands, zoals literatuur zonder leeftijd en leesgoed. blad van de aob. leerkracht. blad van balans. remediaal. vablad wiskunde,volkskrant,bve-journaal,eucklides eduactief, informatie over het vak mode/commercie, decanoloog, natuur en techniek, aps-congressen(cursussen) cos owg-info kennisnetinfo-blad zaterdagse bijlage van de gelderlander (regionaal dagblad) met ictrubriek vives, volkskrant, ict op school owg zwijssen magazine praxiss enz computer op school; nrc; etc. kennisnet indruk-soms vakbondsbladgoudsche courant, ad, schoolblad, not, nvox not o.a. weekendbijlagen van volkskrant en de gelderlander; niche (vaktijdschrift voor biologen); grasduinen; computer totaal, pcm, tips & trucs en specifiek voor het onderwijs via digitale tijdschriften op internet cd idee, computer totaal alles wat ik kan krijgen. van 12-18 trouw geen idee, we kopen op voorzijde losse nummers in de kiosk. - chembulletin - nvox: tijdschrift voor natuurwetenschappelijk onderwijs - kncv - diverse internetsites (chem4kids, e.d.) onderwijscongressen en onderwijsvakbladen publiek en politiek quest national geographic discovery trouw vives div. computerbladen cos school en computer (congres) vives (computerblad) ............... vakbladen zolas cos en vives zelf zoekn op internet bv bij kennisnet en digitale school studiedagen vanuit mijn werk not collega's leerkracht, volkskrant, nrc, computeridee, pc magazine school en computer vakbladen mbt de vakken wiskunde en scheikunde nationale wiskundedagen woudschotenconferentie aob-blad, mentor & decaan, binding, terugkoppeling onderwijsbeurs, blad pc vives deutsch macht spaß leerkracht leraar (=vakblad), lesgeven anders organiseren volkskrant, vrij nederland, brab. dagblad, kampioen, onderwijstentoonstelling, aob-blad, mailing uitgeverijen, merlijn ed. media, nl,greenpeace magazine,natuur. nvon-blad, signaal van stichting cma nvox, chemisch weekblad, volkskrant georganisserd door hcc, aps etc. computer totaal cos owg info tips en trucs hcc-blad;consumenblad voor computers;ogo owg blad, hcc, computers op school, kennisnet, ict


[ vervolg ]

[ vervolg ]

wereld van het jonge kind, recensies over bepaalde programmas

vives kennisnet indruk po ict workshop hoge school zeeland

ik kan helaas geen titels zomaar opsommen, vivan, ict op de basischool ik haal meestal de sites uit tijdschriften zoals computer-idee, een ictblad dat op onze school in de "leesmap" circuleert.

pedagogiek,psychologie,praxis cnv blad, ict blad van kennisnet, wat elke maand op school verschijnt onderwijs en computer cos ts vivis ts volkskrant

nvox deutsch macht spass, vakbondsblad volkskrant,vives,ict op school, cos, not, aps, vu te a'dam,digischool, englishforum.com,epn,etc.

? geografie, volkskrant

cos euclides, vakblad voor wiskundedocenten. schooljournaal, historial

Question 190, Code 17: Aan welk schooltype en welke klas geeft u dit schooljaar het MERENDEEL van uw lessen? (slechts één antwoord mogelijk), Anders, namelijk ...

24/7 volkskrant nrc pcm computertotaal haagsche courant vives; computer totaal; praxis cos ? uit een aantal bladen die de school ontvangt, worden artikelen gekopieerd voor de leerkrachten. naam van de bladen is mij niet bekend. computeridee, praxis, owgblad vives natuurwetenschap en techniek

heterogeen vmbo/havo/vwo klas 2 vmbo 1,2,3,4 vwo6 2 klokuren vwo5 1,5 klokuur vwo4 0,5 klokuur vwo3 2 klokuren havo3 2 klokuren havo4 1 klokuur vmbo4 3 klokuren 4812 50% vmbo en 50% vwo 1 vmbo/havo/vwo (heterogene klas)

praktijkblad: 12-18 tijdschrift voor kunst en cultuur in het onderwijs computer idee en computer easy het schoolblad, blad van de onderwijsvakbond tussen 12 en 18; vvo-blad; didactief; computertotaal pcm aob blad nrc ict beurs voor scholen ict nascholing nrc (economie voor jou), tijdschrift voor economisch onderwijs (vecon),financieel-economische publicaties van het cbs en cpb, tijdschrift van dnb en het jaarverslag, finesse (van het ministerie van financiën), jaarrekeningen van ondernemingen en verder internetsites van diverse dagbladen. (enige toelichting: dnb = de nederlandsche bank, vecon = vereniging economieleraren in het onderwijs) reclame-uitingen van uitgevers of andere distributeurs van projecten, praxis, mensenkinderen, kijk, zozitdat, quest. english teaching professional

alechtone vrouwen en ned.huismoeders ik heb een spreiding over vmbo-2, havo-2, vwo-2, vwo-3, vwo-5, vwo6, havo-4 en havo-5. er is ergeen die erbovenuit springt afhankelijk van het aantal klassen is dat enerzijds h/v of vmbo, leerjaar 1 of 2. nagenoeg uit elke afdeling een eerste en eentweede klas 1 lwoo mbo klas 2 heterogeene onderbouw evenredig aandeel 2h/a en 3h is moeilijk te zeggen. ik geef les aankinderen die zijn opgenomen in het umc utrecht en dat zijn alle niveau's van het voortgezet onderwijs. evenredig verdeeld over de 4 vmboklassen lwoo

hcc, computerbladen, schoolkrant nvon blad, vives, volkskrant dossier kennis en media vives bulletin van ict-op-school dagbladen

huiswerkbegeleiding brugklassen havo/vwo brugklas vmbo/havo/vwo

vives, pcmagazine n.o.t. ict-beurs, cos. owg vivas netwerkbijeenkomsten vakbondsblad, algemeen dagblad, de stem (streekkrant), jsw, praxis

Question 200, Code 18: In welk vakgebied geeft u in het schooljaar 2004-2005 les? Wanneer u in meerdere vakken lesgeeft, graag alléén uw HOOFDVAK noteren., Anders, namelijk ...

beurzen cq. studie(mid)dagen die georganiseerd worden door bv. uitgevers dagbladen, vakliteratuur. kennisnet, scholensites, teletop, universiteiten in binnen- en buitenland, allerlei vakspecifieke sites dagelijkse regionale krant alles wat ik op school toegestuurd krijg ,ik bewaar ze op school en weet nu niet uit mijn hoofd welke allemaal. diverse tijdschriften, ook onderwijs, oook gewoon magasins lichamelijke opvoeding van de kvlo

economie en beroepsgericht programma handel administratie muziek kunstvakken en ckv drama economie ict grieks latijn alleen computerlessen economie, management & organisatie lichamelijke opvoeding lichamelijke oefening


[ vervolg ] economie,is ook een vak orientatie op de samenleving d.i. aardrijkskunde met geschiedenis en economie economie en handel / verkoop zorg en welzijn breed lichamelijke opvoeding ik geef alleen les in het informatica lokaal, de lessen zijn een combinatie van informatica, ckv, leefstijl en alle andere vakgebieden. handel en adminstratie management en organisatie lichamelijke opvoeding, dit is een verplicht vak, ok in de tweede fase. het wordt alleen nooit genoemd in deze onderzoeken. wiskunde, biologie, mens en maatschappij (ak, gesch en ma leer),ook weer evenredig verdeeld mode/commercie ict-route, een competentiegerichte projectmatige leerroute geen, ik ga een jaar weg economie en m&o wi&e samengesteld vak voor welzijn en zorg, informatiekunde en economie elektrotechniek bedrijfskunde plc techniek auto-cad lichamelijke opvoeding, ik vind het zeer vreemd dat dit vak niet in de rijtjes, daar dit het enige vak is met vastgestelde lessentabel handel en administratie een combinatie van natuurkunde/wiskunde/biologie beeldende vorming (= tekenen + handvaardigheid) economie Question 210, Code 6: Welke denominatie heeft uw school?, Nog anders, namelijk ... bijzonder neutraal rk/pc reformatorisch rk pc protestants-christelijk/rooms-katholiek bedrijfsopleiding zelfstandig bedrijf oecumenisch greformeerd vrijgemaakt oecumenisch vereniging rk/pc


Rapport. B7536 november 2004 TNS NIPO ISO Grote Bickersstraat KS Amsterdam. Postbus AE Amsterdam

Recommend Documents