Randstad Urgent
Nieuwsflits juli 2009 | nummer 18
Almere presenteert Structuurvisie aan ministers Eurlings en Cramer INHOUD Op vrijdag 26 juni 2009 presenteerde Almere haar Concept Structuurvisie aan de ministers Cramer
z
en minister Eurlings. Meer dan 350 aanwezigen konden luisteren en kijken naar de toekomstplannen voor de stad Almere. z
Schaalsprong
z
Almere heeft het plan opgesteld op basis van de vraag van het Rijk, om vóór 2030 60.000 woningen en 100.000 arbeidsplaatsen te creëren. Hiermee groeit Almere uit van een stad met bijna 190.000 inwoners nu, naar een stad met 350.000 inwoners in 2030: de ‘Schaalsprong Almere’. De groei van Almere moet
z
bijdragen aan de versterking van de internationale concurrentiepositie van de Randstad. Tegelijkertijd worden zo waardevolle natuurgebieden, zoals het Groene Hart, de Utrechtse Heuvelrug en Waterland ontzien. IJmeerverbinding
z z z
Een essentiële voorwaarde voor deze groei is volgens wethouder Adri Duivesteijn de aanleg van een ‘robuuste verbinding’ tussen Almere en Amsterdam. De wethouder wordt daarin gesteund door de 13-jarige Joy Kemsil uit Almere, die op eigen initiatief een plan maakte voor een lightrail-achtige verbinding, en dat bij de Gemeente indiende. Om aan te geven dat de behoefte aan een verbinding met Amsterdam ook bij de inwoners leeft, mocht Joy zijn plannen ook aan beide ministers overhandigen.
z
Almere presenteert Structuurvisie aan ministers Eurlings en Cramer "Als het moet: 's morgens half 7 of 's avonds half 7" Containertransferium definitief naar Alblasserdam Breed pakket mobiliteitsmaatregelen voor Draaischijf Nederland Ontwerpavonden voor de nieuwe A4 Delft-Schiedam Ontwerp Tracébesluit A15 Maasvlakte-Vaanplein 'Water en energie belangrijker in profiel Rotterdamse regio' MIRT-verkenning Randstad Sleutelprojecten gestart
------------------------COLOFON In de Nieuwsflits leest u de laatste ontwikkelingen en achtergronden van het programma Randstad Urgent. De Nieuwsflits verschijnt maandelijks in digitale vorm. Wij proberen u zo goed mogelijk te informeren, er kunnen echter geen rechten aan deze nieuwsbrief worden ontleend. MEER INFORMATIE? Kijk op www.randstadurgent.nl Bel naar 070 - 351 70 50 Mail naar
[email protected] AAN- OF AFMELDING voor de nieuwsflits:
[email protected]
foto Maarten Feenstra/Feenstra Fotografie Almere RAAM-brief Cramer en Eurlings spraken hun waardering uit voor beide plannen. Half oktober zal het kabinet in de RAAM-brief besluiten nemen over de groeiplannen van Almere, in samenhang met andere RU-projecten in dit gebied. Het gaat naast de groei van Almere om het openbaar vervoer tussen Schiphol-AmsterdamAlmere en Lelystad, de ecologische kwaliteit van het Markermeer en het IJmeer, de toekomst van vliegveld Lelystad in relatie tot die van Schiphol en de capaciteit van de verbinding tussen Almere, ’t Gooi en Utrecht over de weg en over het spoor. “We bekijken dat allemaal in samenhang, om stapsgewijs goed uitvoerbare besluiten te kunnen nemen”, zo stelde Cramer. Eulings voegde eraan toe dat de ambities ongewijzigd zijn, maar dat de omstandigheden door de economische crisis wél zijn veranderd. Dat betekent dat stap voor stap naar het doel van een sterke Randstad wordt toegewerkt. “De harde realiteit dwingt ons niet te grote
Randstad Urgent is een kabinetsprogramma van het ministerie van Verkeer en Waterstaat i.s.m. de ministeries van VROM, LNV, EZ, OCW, BZK en Financiën en de betrokken provincies, stadsregio's en gemeenten in de Randstad.
sprongen ineens te maken” aldus Eurlings. Volgens Adri Duivesteijn kan de Schaalsprong gefaseerd worden uitgevoerd, maar moet wél overeenstemming bestaan over het eindbeeld. “We kunnen geen stappen zetten zonder te weten waar we naartoe werken.” terug naar boven ↑
"Als het moet: 's morgens half 7 of 's avonds half 7" Arie Verberk heeft zichtbaar plezier in zijn ambassadeurschap: “Dit is absoluut een vondst”. Hij is voor Randstad Urgent ambassadeur van het project Nieuw Reijerwaard en de Westelijke Dordtse Oever, bedrijvenlocaties die in de plaats zijn gekomen van het project Hoeksche Waard waar het kabinet in 2008, na 14 jaar besluiteloosheid, van afzag. Mede dankzij Verberk is er nu eindelijk een doorbraak. Hierdoor is de realisatie van een nieuw havengerelateerd bedrijventerrein van 120 hectare in deze regio echt binnen handbereik gekomen. Verberk weet niet wie het fenomeen van de ambassadeur heeft uitgevonden, maar hij vindt het absoluut een vondst. “Het is heel leuk om te doen en uitermate effectief als je het op de goede manier doet. Maar het is veel meer werk en het kost veel meer tijd dan ik gedacht had.” Hij had van tevoren niet verwacht dat de functie van ambassadeur zo goed zou werken: “Als je ergens naar toe gaat, gaan de deuren gelijk voor je open.” Zijn achtergrond als plaatsvervangend SG van het Ministerie van Economische Zaken en als CEO van Martinair helpt om met gevoel voor verhoudingen en met een flinke dosis zakelijke nuchterheid en drive te opereren. Goed netwerk Het helpt trouwens ook dat Verberk in de omgeving van beide projecten woont. Zo kent hij de burgemeester van Dordrecht, Ruud Bandel, al 30 jaar. Op het moment dat hij dacht vast te lopen bij een wethouder van Dordrecht omdat er niet genoeg financiën op tafel kwamen, kon hij snel met de burgemeester praten. Die zorgde er vervolgens voor dat deze wethouder vanaf dat moment steun kreeg, vertelt Verberk. Het echte werk Hoewel het volgens Verberk niet de bedoeling was dat de ambassadeur bij alle overleggen (van ministeries, provincies en gemeenten) ging zitten, deed hij dit toch omdat hij al gauw in de gaten kreeg dat daar het echte werk werd gedaan. Hij nodigde zichzelf uit voor wat hij noemt ”Poolse landdagen”, waar soms wel dertig ambtenaren om de tafel zaten. Aanvankelijk hield hij zijn mond, laat hij doorschemeren. Hij vond het verbazingwekkend hoe iedereen oplossingsgericht en niet competentiegericht bezig was. “Toen het een keer bijna fout ging door een rekenfout en ze terug dreigden te vallen in oud gedrag, heb ik het woord genomen en gezegd dat het afgelopen moest zijn.” Het gevolg was dat Verberk zowel bij dat overleg als bij de overleggen daarna prominenter participeerde.
Directe contacten De klus is nog niet geklaard. “Dordrecht is nu wel rond, maar bij Reijerwaard ligt nog een financiële hobbel.” Verberk merkt op dat de gemeente Rotterdam de grond van de tuinders voor een groot deel wel wil kopen, maar dat dit pas kan als ook de provincie en de ministeries van EZ en VROM hun middelen op tafel hebben gelegd. “Feitelijk wacht iedereen op iedereen”, verzucht hij.
Een gesprek van ambassadeur Verberk met wethouder Karakus van Rotterdam zorgde voor een stroomversnelling. Karakus drong bij het bestuurlijk duo, gedeputeerde Joop Evertse en minister Van der Hoeven aan op een brief, waarin zij zouden toezeggen dat het geld werd gereserveerd voor dit project. Die brief heeft Verberk onlangs ontvangen. Hij verwacht dan ook dat binnenkort, net zoals bij de Westelijke Dordtse Oever, de overeenkomst voor het bedrijventerrein Nieuw Reijerwaard kan worden getekend. De interventies van Verberk zijn mooie illustraties van het effect dat een Randstad Urgent-ambassadeur kan bewerkstelligen. “Doordat je elkaar kent, kun je snel schakelen en als verbindingsofficier optreden. Zo blijft er tempo in de besluitvorming. Het is dan wel nodig de betrokken bestuurders met enige regelmaat te spreken.” Half 7 Soms komt het er op aan om het moment waarop het moet gebeuren te creëren. Verberk memoreert een overleg bij de provincie met wethouders van Barendrecht, Ridderkerk en Dordrecht, een gedeputeerde, een ambtenaar van het ministerie van EZ. Door de volle agenda’s was het lastig een datum te prikken. In dat soort gevallen komt de standaarduitspraak uit zijn Martinair-tijdperk goed van pas: “’s Ochtends half zeven of ’s avonds half zeven: je mag kiezen, maar ’t gaat wel gebeuren. Het werd ’s avonds half zeven. Deze avond is voor Reijerwaard de doorbraak geweest”, zegt hij met een glimlach. Delen van ervaringen Verberk is positief over de werkwijze van Randstad Urgent. “De programma-organisatie heeft gezorgd voor de randvoorwaarden en de public relations, en dat was genoeg. Het zou wel goed zijn om met de ambassadeurs nog een keertje extra bij elkaar te komen om informatie uit te wisselen over het tempo van werken, over de hobbels die je tegenkomt en over de vraag hoe je die kunt overwinnen.“ Hij merkt op dat de persoon van de ambassadeur belangrijk is. “Je moet een stevige figuur zijn. Maar ja, dat zijn we allemaal. Het netwerk is belangrijk, evenals het ‘pull en push’- gebeuren. Soms een beetje doorduwen, soms het oliespuitje gebruiken. Ik ben zeer positief over de inzet van de ambtenaren. Met de bestuurders ligt het af en toe wat moeilijker. Maar goed, we hielden het tempo erin. En dat is cruciaal voor al die projecten. De betrokkenen moeten ermee opstaan en mee naar bed gaan, onder druk staan. Pas dan krijgen we wat voor elkaar in de Randstad.” terug naar boven ↑
Containertransferium definitief naar Alblasserdam
Alle handtekeningen zijn gezet en daarmee is de locatie van het nieuwe Containertransferium definitief: in Nieuwland-Alblasserdam worden binnen drie jaar 180.000 extra containers vanuit de Rotterdamse haven via de binnenvaart vervoerd. Dat betekent een ontlasting voor de drukke A15. Huizinga (Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat), Bolsius (havenwethouder van Rotterdam, Van Dijk (Gedeputeerde van Zuid-Holland), Scholten (plaatsvervangend voorzitter Drechtsteden) en Toet (directeur Havenbedrijf Rotterdam) hebben 29 juni daarover afspraken vastgelegd tijdens een bijeenkomst in Alblasserdam. “Het Containertransferium is een steun in de rug voor de binnenvaart in Nederland. Het maakt ons transport efficiënter en duurzamer. Nederland loopt hiermee voorop in Europa”, zei Huizinga. Bouw en inrichting Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en het Havenbedrijf Rotterdam zijn overeengekomen dat de kade landinwaarts wordt verlegd naar 35 meter van de huidige oeverlijn van de rivier de Noord. Verkeer en Waterstaat en Provincie Zuid-Holland zorgen voor een goede wegontsluiting vóór de in gebruik name van het Containertransferium eind 2011. Een belangrijke bestuurlijke hobbel is nu, mede dankzij Randstad Urgent, genomen. Het is nu aan het Havenbedrijf en aan private partijen om de verdere procedure te doorlopen en tot realisatie te komen.
terug naar boven ↑
Breed pakket mobiliteitsmaatregelen voor Draaischijf Nederland Een uitgebreid pakket maatregelen voor het aanpakken van de bereikbaarheidsproblemen in de regio Midden-Nederland is op 6 juli in de Rijtuigloods te Amersfoort gepresenteerd door minister Eurlings en gedeputeerde Ekkers, namens zijn collega’s van het Utrechts Verkeer- en Vervoerberaad (UVVB). Hiermee hebben het Rijk en de regio een eerste stap gezet. De gezamenlijke ambitie is een verbreding van de snelwegen rond knooppunt Hoevelaken én een sterke impuls voor openbaar vervoer, mobiliteitsmanagement, verkeersmanagement en maatregelen voor de fiets. Om een zorgvuldig onderbouwde oplossing voor te stellen voor de knelpunten rond de Ring Utrecht is meer tijd voor onderzoek nodig. Afgesproken is dat in het Bestuurlijk Overleg MIRT van eind oktober een knoop wordt doorgehakt.
Meer doen echt nodig Het duurt vaak lang om in de regio Midden-Nederland van A naar B te komen of om deze draaischijf van Nederland te passeren. Het is niet voor niets dat de ‘Draaischijf Nederland’ en ‘Duurzaam bouwen in de Noordvleugel Utrecht’ projecten zijn in het kabinetsprogramma Randstad Urgent. Besluiten nemen is hard nodig voor de concurrentiekracht van dit deel van de Randstad. Er gebeurt al veel om de bereikbaarheid te verbeteren, zoals de uitbreiding van de A2, de aanleg van spitsstroken, de spooruitbreiding van het traject Amsterdam-Utrecht, het optimaliseren van verkeersregelinstallaties en de verbetering van stallingsvoorzieningen voor de fiets bij overstappunten. Gezien de prognoses over de toename van het verkeer tussen nu en 2020 is dat niet genoeg. Investeringen De overheden in de regio Midden-Nederland hebben elkaar nu gevonden in een nieuw pakket
mobiliteitsmaatregelen met een investeringswaarde van ruim 500 miljoen euro. Het Rijk heeft maximaal 2,6 miljard euro beschikbaar gesteld om te investeren in effectieve maatregelen voor de verbetering van de mobiliteit in de Draaischijf van Nederland. Met het voorgenomen voorkeursbesluit voor de aanpak rond het knooppunt Hoevelaken is de eerste stap gezet om de doorstroming op het hoofdwegennet te verbeteren. Naast infrastructurele maatregelen is er in de voornemens veel aandacht voor openbaar vervoer, mobiliteitsmanagement, verkeersmanagement en het gebruik van de fiets. Meer informatie: http://www.ikgaverder.nl terug naar boven ↑
Ontwerpavonden voor de nieuwe A4 Delft-Schiedam Er wordt nog gewerkt aan de 10.000 inspraakreacties op de Trajectnota/MER A4 Delft-Schiedam, maar intussen is Rijkswaterstaat ook al bezig met het Ontwerp Tracébesluit (OTB) voor de nieuwe weg. Daarom stonden op 2 en 7 juli twee ontwerpavonden op het programma. Joop Roland, projectmanager OTB, maakte tijdens de ontwerpavonden wel een kanttekening: “Als de A4 niet doorgaat, hebben we alles voor niks gedaan. Maar komt hij er wel, dan hebben we een jaar gewonnen en vele miljoenen bespaard.” Aan de ontwerpavonden deden omwonenden en vertegenwoordigers van belangengroeperingen, waterschappen, gemeenten en de provincie Zuid-Holland mee. Met hun kennis van de omgeving praatten zij met elkaar over de A4 Delft-Schiedam ‘alsof hij doorgaat’. De weg gaat halfverdiept en verdiept door Midden-Delfland en verdwijnt bij Vlaardingen en Schiedam in een landtunnel. Rijkswaterstaat organiseerde daarom één ontwerpavond voor het open gebied en eentje voor het stedelijk gebied. De centrale vraag: hoe kan de weg het beste worden ingepast? Onder leiding van Roel Bakker van BGSV, het stedenbouwkundig bureau dat de landschappelijke inpassing van de weg ontwerpt, boog men zich over wat er in ‘de bermen van de weg’ kan gebeuren.
‘Gebiedseigen’ inrichting graag Aan de ontwerptafels werd druk gediscussieerd over de recreatieve mogelijkheden langs de geluidswallen van de snelweg, over het uiterlijk van de tunnelmonden en over de inrichting van het tunnellichaam. Een belangrijke conclusie was dat het open gebied vooral open moet blijven. Recreatie mag, zolang de rust en ruimte bewaard blijven. Bakker zag wel wat in het idee van recreatieve voorzieningen die aan de ene kant van de snelweg voor iedereen toegankelijk zijn en aan de andere kant juist alleen bestemd voor watersporters en vissers. Verder hechtten de deelnemers aan een gebiedseigen inrichting: de kunstwerken moeten passen in Midden-Delfland. Dat zou dan kunnen betekenen dat je leuningen van een brug het uiterlijk meegeeft van hekken, die ook nu al in het landschap te zien zijn. Verder In september organiseert Rijkswaterstaat een terugkomavond waarop de deelnemers aan de ontwerpavonden te horen krijgen wat er met hun ideeën is gedaan. In dezelfde maand komen de ministers van VenW en VROM met hun standpunt naar buiten. De reactie van de IODS-bestuurders wordt ook dit najaar verwacht. terug naar boven ↑
Ontwerp Tracébesluit A15 Maasvlakte-Vaanplein Vanaf 2010 wordt er gewerkt aan de verbreding en herinrichting van de A15 tussen de Maasvlakte en Vaanplein. Hiertoe heeft minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat het Ontwerp-Tracébesluit (OTB) getekend. De aanpassingen aan de A15 zijn noodzakelijk om de mainport verbonden te houden met het achterland, ook na de aanleg van de Tweede Maasvlakte. Naar verwachting zijn de bouwwerkzaamheden in 2015 gereed. Onderdeel van de werkzaamheden zijn wegverbredingen en de aanleg van een nieuwe Botlekbrug. Deze nieuwe brug wordt twee keer zo hoog als de huidige, waardoor scheepvaart er makkelijker onderdoor kan. In totaal is zo’n 2 miljard euro gemoeid met het project. Het OTB ligt ter inzage bij de diverse gemeenten en is online te raadplegen op de internetsites van het Inspraakpunt en Rijkswaterstaat. Tot en met maandag 10 augustus is het voor iedereen mogelijk om te reageren op dit ontwerpbesluit. Daarnaast zijn er eind juni en begin juli informatiemarkten voor omwonenden en belanghebbenden geweest.
terug naar boven ↑
'Water en energie belangrijker in profiel Rotterdamse regio'
In een werksessie van de uitvoeringsalliantie voor de metropoolregio Rotterdam-Den Haag is een aanzet gegeven voor een toekomstig, internationaal economisch profiel van de Rotterdamse regio en de Drechtsteden. Energie, klimaat, waterbouw, havengerelateerde diensten, kennis & innovatie en logistiek centrum worden de profielkenmerken van de toekomst. In de zogeheten uitvoeringsalliantie voor de Economische structuurversterking metropoolregio RotterdamDen Haag werken het Ministerie van VROM, de gemeenten Rotterdam en Den Haag, de Kamer van Koophandel en de Drechtsteden samen. De alliantie wil bijdragen aan het maximaal benutten van de internationale economische potenties van de metropoolregio Rotterdam-Den Haag en daardoor aan de internationale concurrentiepositie van de Randstad als geheel. In dat kader vond op 7 juli een werksessie plaats met economen van onder andere gemeenten, koepelorganisaties van bedrijfsleven uit de Rotterdamse regio en de Drechtsteden en met vertegenwoordigers van het Rijk. Het doel was om vanuit het perspectief van de structuurvisie Randstad 2040 in gesprek te gaan over de internationale economische kracht van de Rotterdamse regio en Drechtsteden.
Van economisch profiel naar ruimtelijke voorwaarden Tijdens de werksessie presenteerde Frederik Huitema van het adviesbureau Deloitte de voorlopige resultaten van de internationale markt- en sectoranalyse die hij uitvoert voor de Rotterdamse regio. Kansrijke internatonale groeisectoren zijn havengerelateerde zakelijke dienstverlening, energie en waterbouw. Gert-Jan Hospers van de Radboud Universiteit en Universiteit Twente legde daarnaast het accent op het imago van stedelijke regio’s, zoals het Ruhrgebied en de Øresund-regio. Hij gaf de belangrijke boodschap mee om uit te gaan van bestaande kracht: bouw voort op sterke punten en geef een positieve draai aan dat wat zwak is of verouderd. De door de deelnemers benoemde kernelementen worden door de uitvoeringsalliantie verwerkt in een inspirerend document over de toekomstige internationale kracht van de Rotterdamse regio en Drechtsteden. Na de zomer vindt een vervolgbijeenkomst plaats, waarin de vertaalslag naar ruimtelijke voorwaarden centraal staat. terug naar boven ↑
MIRT-verkenning Randstad Sleutelprojecten gestart Het kabinet start een MIRT-verkenning naar sleutelprojecten voor de Randstad. Dat zijn grote, aansprekende projecten die een sleutelrol kunnen vervullen in de ontwikkeling van de Randstad. Daarover heeft de Ministerraad van 10 juli een besluit genomen. Deze MIRT-verkenning vloeit voort uit de Structuurvisie Randstad 2040. In het najaar van 2010 wil minister Cramer voorstellen op tafel leggen waarover een volgend kabinet een besluit kan nemen. De concurrentiepositie, ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid van de Randstad staan onder druk. Het kabinet heeft in antwoord daarop de Structuurvisie Randstad 2040 opgesteld. Hierin wordt de koers voor de lange termijn uitgezet. Voor de kortere termijn laat het kabinet in acties en projecten, zoals in het programma Randstad Urgent, zien wat deze keuzes concreet betekenen. Randstad Sleutelprojecten zijn projecten die een sterke impuls kunnen geven aan het realiseren van de rijksdoelstellingen in de Randstad. Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan om grootschalige stedelijke ingrepen in combinatie met de Olympische ambitie van het kabinet of om deltaveiligheid. Minister Cramer streeft ernaar het resultaat eind 2010 gereed te hebben. Evaluatieonderzoek De evaluatie van de afgeronde en lopende sleutelprojecten, uitgevoerd door Bureau Stedelijke Planning en OTB/TUDelft vormde de opmaat naar de MIRT-verkenning naar Sleutelprojecten. In deze evaluatie wordt een beeld gegeven van de bereikte effecten en van het proces rond de reeds afgeronde en lopende sleutelprojecten. De onderzoekers hebben hierbij gekeken naar stedelijke projecten in het kader van Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra en HSL-stations met hun omgeving. De evaluatie laat zien dat sleutelprojecten op een aantal onderdelen meerwaarde hebben gehad. De onderzoekers bevelen aan een verkenning voor de toekomst te starten die gericht is op de kabinetskeuzes uit de structuurvisie voor de komende decennia. De onderzoekers geven daarbij zeven scherpe randvoorwaarden waaraan een eventueel nieuw sleutelproject zou moeten voldoen. Deze aanbeveling uit het evaluatieonderzoek past ook bij adviezen van OMA/OneArchitecture en dat van René Smit (Randstad Urgent ambassadeur van Randstad 2040) dat hij op verzoek van de minister van VROM met zijn Platform Randstad 2040 opstelde.
Het evaluatieonderzoek en deze adviezen zijn te downloaden op de website van Randstad 2040, www.vrom.nl/randstad2040. Vervolgstappen De verkenning brengt uiterlijk in het najaar van 2010 een aantal concrete opties in beeld voor grote projecten. Die zijn dan beschikbaar voor een volgend kabinet. Of het instrument sleutelprojecten vervolgens daadwerkelijk wordt ingezet bij één of meer concrete projecten beslist een volgend kabinet. Meer informatie: Elien Wierenga terug naar boven ↑
