Radiouitzending Radio 1, 16 januari 10:00-10:30
Programma: De Ochtenden, ARGOS-Supplement (VARA en VPRO)
inleiding op de website van de Ochtenden: http://www.ochtenden.nl/afleveringen/januari2008/
Waarom wordt zonnekracht genegeerd? Spiegels met een oppervlakte van Nederland die heel Europa voorzien van stroom. Het is geen fata Morgana, maar een techniek die een snelle opmars maakt. energieland: Concentrated Solar Power, oftewel CSP. Via spiegels worden zonnestralen gebundeld, en met de hitte die daaruit wordt opgevangen wordt stroom gemaakt. Er staan al grote centrales in de VS en Spanje, Duitsland investeert miljoenen in zonnekrachtcentrales, en zelfs prins Hassan van Jordanie pleit voor een miljardeninvestering in wat een schone en concurrerende energie bron lijkt te gaan worden. Alleen Nederland wil er niet in investeren, zo bleek afgelopen vrijdag in Argos. Platformvoorzitter van de taske-force energietransitie Jan Terlouw kritiseerde daar openlijk de houding van zijn collega-voorzitter Harry Droog. Die laatste wil niet Nederland beleid ontwikkelt om CSP te stimuleren. Omdat het niet toepasbaar is in Nederland, en omdat er geen Nederlandse bedrijven in geinteresseerd zou zijn. Dat laatste blijkt niet te kloppen, en de vraag rijst of het eerste argument wel valide is. Een debat over de Nederlandse houding in het CSP-debat met: Jos Hessels, Tweede Kamerlid voor het CDA (JH) Dorette Corbey, Europarlementarier voor de PVDA (DC) en Geert Bergsma, Adviseur Duurzame energievoorziening bij CE Delft (GB)
Letterlijke weergave van de uitgesproken teksten: (zonder grammatikale verbeteringen )
Voice-over: Zometeen een debat onder leiding van Stefan Heidendaal (SH), maar luistert u eerst naar een fragment uit onze uitzending van afgelopen vrijdag. Fragment: IV: Even kijken, u hebt hier op de grond een - ja, wat is het eigenlijk - een soort zilver ... een soort halve spiegel en dan in een bepaalde vorm? Wat is het? EvV: Dit is een model van het soort spiegels wat op vele vierkante kilometers in Californie staat. De zonnestralen die vallen erin , en die worden dan samengebracht in 1 lijn en daar wordt het natuurlijk heel erg heet. En door die lijn loopt een buis, door die buis wordt olie gepompt. IV: We zien nu ook een koperen buis die precies door het midden van die spiegel loopt. EvV: Ja IV: en die pijp wordt kokend heet dan? EvV: Ja, zeker, als je daar geen olie doorheen zou pompen, zou het zelfs kunnen smelten. IV: Ja, ja. Zo heet wordt dat. EvV: Ja, zeker. IV: En daarmee kun je dan stroom maken? EvV: Normaal in een gewone centrale brandt daar een groot vuur, hier wordt de warmte die je daar voor nodig hebt toegevoerd door die olie. IV: Ok, en dat gaat naar een turbine met een dynamo eraan en dan heb je eigenlijk dat ouwe fietslampprincipe dat er een dynamo ronddraait met stroom eruit? EvV: Ja ... zo simpel is het. SH: Zo simpel is het. En dat zei Evert du Marchie van Voorthuysen, natuurkundige en een voorstander van zonne-energie afgelopen vrijdag. We gaan verder praten over Concentrated Solar Power, of zonnekracht met Jos Hessels, Tweede Kamerlid voor het CDA in Den Haag, Dorette Corbey, Europarlementariër voor de PvdA, in de studio in Straatsburg en hier aan tafel Gerard Bergsma, adviseur duurzame energievoorziening voor adviesbureau CE Delft. U doet allerlei onderzoek op energiegebied en wat het meest milieuvriendelijk is? GB: Dat klopt, en dat doen we zowel voor overheid, bedrijven als milieubeweging. SH: OK. Ik heb bij zo'n schaalmodel gestaan met meneer van Voorthuysen, zo'n soort bak is het met een spiegel d'rin. Kunt u voor ons eens beschrijven, voor mensen die zo'n centrale niet kennen, hoe dat er op grote schaal uitziet?
GB: Op grote schaal is het een hele grote holle spiegel, in rijen opgesteld, waar buizen in lopen en in die buizen zit een vloeistof die heet gemaakt wordt. En met die hete vloeistof wordt stoom gemaakt en dan wordt in feite net zo als met gascentrales, wordt uit die stoom via een turbine en een generator, dynamo genoemd, electriciteit gemaakt. En in feite ... het charmante daarvan is dat het vrij simpele materialen zijn, spiegelend materiaal, alleen je moet het wel heel netjes doen. Je moet het goed concentreren. En ik vergelijk het ook wel eens met: hier in Nederland kan je met een loep, ook als de zon schijnt ook een vuurtje stoken, concentreer je in feite ook de zonne-energie. Het is alleen zo dat in Nederland, ja, schijnt de zon toch minder fel als in Spanje of Noord-Afrika. In Nederland zou je dus ook wel zo'n CSP-centrale neer kunnen zetten, maar dan wordt 'ie heel erg duur. SH: Ja. Want de zon schijnt hier weinig, dat je er weinig aan hebt, zullen we maar zeggen. GB: Je moet echt directe zonne-instraling hebben, dus de tijd is weinig en dan is de hoeveelheid energie van de zon, is ook minder. Maar ... (in de rede gevallen door SH) SH: Het is heel groot toch? Zo'n centrale. GB: Het is heel groot, maar... (in de rede gevallen door SH) SH: Wat voor oppervlakte zijn we dan ... want ik hoorde net de oppervlakte van Nederland zou Europa van stroom kunnen voorzien. Hoe groot is bijvoorbeeld de centrale in Nevada? GB: Eh, dat is toch een paar kilometer bij een paar honderd meter, hoor. De centrales die er nu nog gebouwd worden zijn veel, vele malen kleiner. En het is maar net waar je het mee vergelijkt. Ik vergelijk het vaak met bio-transportbrandstoffen. En als je kijkt naar koolzaad, die is in biodiesel, voor dezelfde CO2-winst heb je met die CSP-centrales een factor 3000 minder vierkante meters nodig. SH: Ja. GB: Dus we planten nu Europa vol met koolzaad-biodiesel, maar je kan met 3000 hectare, of eh ... met 3000 maal minder oppervlak kan je zonne-energie gebruiken. SH: Maar gaan we ... komen we zo even op. Hoeveel stroom komt er uit zo'n centrale? GB: Afhankelijk van de grootte: Nu is het nog zo'n 10, 20, 40 Megawatt. Je moet rekenen dat (in de rede gevallen door SH) SH: Is dat veel? Want zo'n getal zegt mij niet zoveel. GB: Nou, de Maasvlakte-kolencentrale die mensen misschien wel kennen, dat zijn er 2 van 540 Megawatt. Dus ... eh, eh, kerncentrales zijn er ook zo'n 500 à 1000 Megawatt. Dus relatief nog wat kleinere centrales (doelende op CSP), maar relatief nog groter dan zonnecellen op een paar daken. SH: We hebben een beeld. Mevrouw Corbey, u bent van het Europarlement van de PvdA, uit Straatsburg. Goedemorgen! U had als Europarlementariër onlangs hoog bezoek, he? In Brussel, te weten: Prins Hassan van Jordanië die een toespraak hield over dat Concentrated Solar Power. Wat was zijn verhaal?
DC: Ja dat klopt. Hij hield een hele wervende toespraak en nou ... zijn verhaal was dat dat Concentrated Solar Power een bewezen techniek is, die gewoon heel veel goeds kan brengen: Duurzame energie, maar ook vooral de verbinding met het ontzilten van zeewater was voor hem erg belangrijk. Als je ... (in de rede gevallen door SH) SH: Want dat kan ook nog geloof ik, he? Met die centrales. Kun je ook nog gebruiken om van zout water zoet water te maken. DC: Ja, dat kan ook. En in Noord-Afrika is al ontzettend veel water ... is er eigenlijk nodig, voor landbouwdoeleinden, voor menselijk gebruik. Dus die combinatie is natuurlijk heel erg goed en hij was er erg enthousiast voor. En hij probeerde vanuit Europa wat steun te krijgen voor deze initiatieven en hij heeft in ieder geval een warm onthaal gehad. SH: Ja, u vond ook wel dat het een goed verhaal was wat 'ie had ...? DC: Ja, ik vind het een heel erg goed verhaal en het is ... . En ik heb daarna nog veel daarover nog gepraat natuurlijk, en de vraag is natuurlijk: Dit is een bewezen technologie; waarom investeren de elctriciteitsbedrijven niet massaal in deze technologie? En ja, dan kom je natuurlijk op een aantal ... moeilijkheden voor ... (het is stil) SH: En toen viel de lijn weg ... Althans, bij mij (lacht) GB: Ik hoor ook niks. SH: Nou dat is heel vervelend. Ik denk dat er nu geprobeerd wordt om die lijn weer te herstellen. Ga ik even naar meneer Hessels van het CDA. Bent u er u er wel? JH: Deze lijn doet het nog, volgens mij. SH: Ah, kijk! Heerlijk. ... goedemorgen. Nou, we hoorden al net dat Prins Hassan van Jordanië, dat 'ie daar warm onthaalt is. Vreemd is misschien dat in Nederland, het onthaal voor Concentrated Solar Power, voor die zonnekrachtenergie heel wat minder warm is. Want er is een zogenaamde Taskforce Energietransitie - daar hebben we afgelopen vrijdag uitgebreid over gepraat. Even voor een leek die nog nooit van energietransitie gehoord heeft: Wat is dat precies? JH: Nou, energietransitie is de overgang van de ... energie op basis van moleculaire, zeg maar de ouwe oliegebonden energie-opwekking ... naar duurzame energie. Zeg maar de fossiele energie naar duurzame energie. SH: en duurzaam is dan dat 'ie het milieu niet belast. JH: Duurzaam is dat 'ie het milieu niet belast, geen CO2 of er zo min mogelijk CO2=uitstoot is. En dat je daar dus tot in lengte van jaren nog mee door kan gaan. SH: En wat is het transitie-aspect? (JH lacht) JH: Nou, dat doe je niet van de ene op de andere dag. Op dit moment is 7 procent van onze totale electriciteitsvoorziening, is min of meer duurzaam. Ik zeg min of meer omdat we ook nog hele grote bijstook dan, van palmolie en zo bij zit. Als je dat er vanaf trekt, zit je op 3 en een half procent. Nou ja, je gaat niet van die 3 en een half naar 100 procent in tien jaar tijd. En daarmee is daar dus een transitieproces voor nodig.
SH: Maar ... kunt u voor mij als simpele burger uitleggen wat ik dan onder zo'n Taskforce Energietransitie moet zien. Ik bedoel: Is dat een club van mensen die met mekaar praten over hoe dat moet? Of wordt daar dan beleid op gemaakt? Hoe werkt dat, precies? JH: Die Taskforce is een adviesorgaan, die de regering, maar ook de maatschappij adviseert hoe we dat zo goed mogelijk, zo snel mogelijk en ook zo verantwoord mogelijk kunnen doen. Want je moet natuurlijk wel ervoor zorgen, dat het licht blijft branden. En daarom kan het dus niet van het ene op het andere moment. SH: Ja. Nou is het zo dat die Taskforce he, die heeft een soort advies uitgebracht om niet in die zonnekrachtcentrales te investeren. Jan Terlouw - een van die platformvoorzitters van die Taskforce - die zegt: 'Nou ik ben het eigenlijk helemaal niet met mijn collega - mijnheer Droog - die dat bepleit heeft he, of geadviseerd, ben ik het helemaal niet eens. Want dat wordt wel een heel veelbelovende technologie'. Nou we begrijpen dat ook vanuit Straatsburg, dat ook in Europa daarover positief over geoordeeld wordt. Hoe kijkt u daar tegenaan? JH: Nou, ik denk dat we het over twee heel verschillende dingen hebben. De heer Bergsma heeft zojuist al gezegd dat CSP in Nederland geen grote toekomst zal hebben. Dat het er dus om gaat om dat in Zuid-Europa of in Afrika of in Azië dat soort centrales op te zetten. Dat is een hele goede zaak en daar moeten we ook alle medewerking aan verlenen en ik heb ook al berichten gehoord dat op het punt van ontwikkelingssamenwerking die richting Afrika, vooral om de ontwikkeling van Afrikaanse landen om daar ook bijdragen voor zijn gedaan of zullen worden gedaan. Als we kijken ... (in de rede gevallen door SH) JH gaat door: Als we kijken voor Nederland zelf dan moeten we ... heeft het niet veel nut om onze energiebedrijven te laten investeren in de bouw van CSP-centrales. SH: Maar mevrouw Corbey, u bent er weer? Kijk, dat is niet een heel erg Europese gedachte die meneer Hessels hier deponeert, namelijk: Zolang je het niet in Nederland toe kunt passen, hoef je er eigenlijk ook niet in te investeren. Komt nu eigenlijk nu net met dat punt dat die energiebedrijven niet massaal investeren in Concentrated Solar Power. DC: Ja, en wij hebben er over nagedacht van hoe je dat zou kunnen verbeteren en ik denk dat hier wel degelijk een hele grote rol is voor de Nederlandse electriciteitsbedrijven en energiebedrijven en het heeft te maken met de doelstelling duurzame energie die volgende week bekend wordt gemaakt. In ieder geval is het zo dat Europa in 2020 twintig procent duurzame energie wil hebben en er gaan stemmen in het parlement op om ervoor te zorgen van dat je die duurzame energie niet alleen in Europa op moet kunnen wekken, maar ook daarbuiten. Net zoals in de brandstoffen, he. Je kan ethanol uit Brazilië importeren en dan geldt het als duurzame brandstof. Nou je zou ook energie uit Noord-Afrika kunnen importeren en dan geldt het als duurzame energie en dat is een enorme stimulans voor de electriciteitsbedrijven om juist te investeren in de CSP, omdat dat qua kosten gewoon heel erg goed uitkomt. Dus ik denk dat van díé wetgeving een hele grote stimulans uitgaat en daar gaan we in ieder geval voor. JH: Maar mevrouw Corbey, u weet dat de Nederlandse regering alleen al in Nederland in 2020 twintig procent duurzame energie wil produceren, dus wij gaan nog veel verder. Wij zeggen: Wij willen die Europese maatstaf alleen al in ons eigen land realiseren. En daarnaast is het heel goed dat landen, dat dat ook nog in het buitenland gebeurt, in Afrika gebeurt. Maar het is voor Nederland, electriciteit over zo'n grote afstand transporteren, daar verlies je veel te veel capaciteit mee, dat heeft teveel weerstand. Het is voor ons geen optie om uit Jordanië stroom te gaan importeren. Dat kan wel in Turkije of het kan wel in Spanje of Italië vanuit NoordAfrika, maar dat kan in Nederland niet vanuit Jordanië. Da's een utopie.
SH: Nou daar wil ik even met meneer Bergsma over ... ((in de rede gevallen door DC) DC: Nou dat heeft natuurlijk met interconnectie te maken: De stroom vanuit NoordAfrika gaat in eerste instantie naar de Zuid-Europese landen, die schuiven dat weer op en er zijn natuurlijk steeds interconnecties. Je importeert vanuit een naburig land, en je exporteert ook naar een naburig land, dus dan kan het natuurlijk heel erg goed. JH: Dus wat u daarmee wilt zeggen, is dat dan die zonnestroom vanuit Noord-Afrika naar bijvoorbeeld naar Spanje of naar Frankrijk gaat en dat dan de kernenergie uit Frankrijk dan naar Nederland komt? Wat dat wordt dan vooruitgeschoven. DC: Ja, daar komt het op neer ja. Dat het liever de electriciteit wordt doorgeschoven van land naar land en niet, er komt niet een kabel van Noord-Afrika helemaal naar Nederland. dat lijkt me inderdaad ... ((in de rede gevallen door SH) SH: Dus u zo inschattend, mijnheer Hessels u begrijpt het. Wat begrijpt u precies? JH: Ja nou, dat we dus - als dat zo gedaan zou worden - de Nederlandse inspanningen voor duurzame energie voor die 20 procent juist in gevaar zouden komen, doordat al die kernenergie vanuit Frankrijk juist deze kant op zou komen. SH: Maar is het nou ook niet zo, mijnheer Hessels dat het ... u doet heel erg als of het òf òf is, he? Òf je zet voor Nederland die 20 procent, maar als ik Corbey goed beluister, moet je het vooral ook gewoon als een Europees probleem zien en niet als een exclusief Nederlands probleem JH: Ik ben er een groot voorstander van om energie op Europees niveau aan te pakken, maar ik vind dit - dat hebben we ook gezien bij de hele CO2-handel en het bijstoken van biomassa - dat als je het energiebedrijven te gemakkelijk maakt en je zegt: 'Haal maar dan die biomassa, die palmolie, die houtpallets uit verre landen, dat ze dan naar de goedkoopste oplossing zoeken en nu op dit moment lijden mensen in de Derde Wereld honger, omdat wij hier hun voeding opstoken om zo nodig duurzame energie te kunnen bijstoken. En dat wil ik voorkomen. SH: Maar daar zet het kabinet toch ook ontzettend op in toch, op het bijstoken van die biomassa. JH: Neehee, daar zetten we juist niet op in. Wij hebben als regeringspartijen, daar hebben we zelf het initiatief in genomen en het kabinet heeft ook als eerste de subsidie op bio, eh, op palmolie afgeschaft, want daar waren de grootste misstanden bij. Daarvan zeggen wij: 'Je moet wel aan duurzame energie doen, je moet ook aan biomassa doen, maar je moet dat niet op de goedkoopste plek van verweg gaan halen.' SH: Wacht even! Om dat uit te leggen: Biomassa is eigenlijk dat je centrales stookt met natuurlijke gewassen die ... hoe zeg je dat ... die ze hebben laten groeien om opgestookt te worden. En daarmee energie op te wekken ... GB valt in: Korte kringloop, heet dat. GB: 't Klopt dat voor palmolie voor electriciteitcentrales, dat dat straks niet meer kan. Want nu loopt er nog een aantal dingen door van de vroegere MEP. Het is nog wel zo, dat de biotransportbrandstoffenmarkt, met name de biodieselmarkt, die moet van Europa ongelofelijk groeien. En in 2010 gaan we daar als Europese burgers zo ongeveer 10 miljard aan uitgeven. En ook Balkenende heeft laatst naar de TU-Delft al gezegd: 'De eerste generatie bio-brandstoffen, dat is eigenlijk helemaal niet duurzaam.' Dan ook nog die ontbossing en dergelijke ... Het probleem is, kijk nou wij zeggen van 'wij gebruiken dan koolzaad uit Duitsland, of andere landen - bijna
niet uit Nederland, want voor de Nederlands boeren is het niet zo interessant - maar via de voedselmarkt, de margarine en een aantal andere produkten is het dan zo dat die industrie dan minder koolzaad gaat gebruiken en meer palmolie'. SH: Lood om oud ijzer, zeg maar? GB: Jazeker, die biodieselmarkt is heel problematisch om daar te zorgen dat je echt die ontbossing tegengaat. En net was de discussie: Nederland of elders; wij trekken toch vaak de conclusie - en ook als je met het ministerie van Landbouw in Nederland praat, die zeggen zo over die biobrandstoffen 'Ja, eigenlijk voor de Nederlands boeren niet zo interessant. Franse, Duitse, dat is wat anders.' - maar dat is toch een optie met een hoop duurzaamheidproblemen. En die duur is. 500 tot 1000 Euro per ton CO2 wordt al genoemd. SH: Waar slaat dat getal op? GB: Nou, hoeveel ... het gaat er allemaal om om CO2-emissies te beperken. En natuurlijk wil je dat met een mix van dingen doen. Maar je wilt proberen dat dat tegen redelijke kosten kan. En je moet rekenen dat bij windenergie zit je rond de 100 Euro per ton, CO2-emissiehandel door industrie - dus met besparing - rond de 20, en CDM - wat we doen in het buitenland - dan mag het maar 10 Euro kosten (in de rede gevallen door SH) SH: CDM, wat is dat precies? GB: Dat is een soort mechanisme, waarmee je dingen in het buitenland kan doen. Maar daar kan CSP dus net niet bij uit, want we hebben eigenlijk maar 10 Euro per ton CO2 over; en voor die biobrandstoffen zo 500 á 1000 en dan zie je dus al van: We besteden ons geld wat dat betreft dus toch weinig efficiënt. SH: Dus eigenlijk is dat CSP wel een heel goed alternatief om heel goedkoop, zeg maar, de CO2-reductie waar iedereen het over heeft, als het gaat om de klimaatveranderingen, om dat aan te pakken. GB: Het is een beetje vergelijkbaar met wind-op-zee: Wind-op-zee ligt wat meer voor de hand voor Nederland, maar voor Europa is het logisch om wind-op-zee veel toe te passen in plekken waar het veel waait. En die CSP-centrales veel in Zuid-Europa en ook in Noord-Afrika. Er is alleen wel een probleem met de financiering, he van: 'wie financiert dat ook', he. De rentes nemen toe, en dan is het een beetje van: 'Waar ga je nou als overheden je geld in stoppen?' En nu is het zo dat Europa heel veel geld stopt in die eerste generatie biobrandstoffen, met een hoop problemen. En ja, wat ik hier dan eh ... kijk ook eens naar een aantal andere opties. SH: Zoals dat Concentrated Solar Power? GB: Ja, en laat die dingen dan op hun meritus con... , laat die dan eh ... die competitie, laat die komen. Het probleem is een beetje, als je als overheid 1 techniekje d'ruit pikt, ja je wijst ook vele andere technieken af. En dat is nu ook een beetje met die Taskforce: Ze hebben een lijstje van dingen die men goed en slecht vindt, en wij zeggen veel meer van nou: ' Stel een doel, en laat verschillende technieken of zich ontwikkelen en wie het beste aan die doelstellingen voldoet, die krijgt uiteindelijk het geld, en niet ... ja eh, via een of ander commissie. DC: Ja, ik ben het helemaal eens met de heer Hessels en de heer Bergsma, dat die biomassa eigenlijk niet een goeie oplossing zijn. Het is te duur, het is een concurrentie met voedsel, de voedselprijzen zijn al ... (in de rede gevallen door SH)
SH: Want dat heeft u zich ook net zelf gerealiseerd. Of tenminste de persberichten komen naar buiten gebracht. DC: Ja, volgende week komt er een ... worden de wetsvoorstellen officieel gepresenteerd en dan zal blijken dat we 10 procent duurzaam moeten zijn in de transportsector. Nou, dat is een hele moeilijke doelstelling, en dat kun je bijna niet bereiken door die biobrandstoffen. Zeker niet als er nog allerlei kriteria aan gehecht worden, van dat het echt duurzaam moet. En ik ben echt een groot voorstander van die duurzaamheidscriteria maar betekent wel dat het heel erg moeilijk wordt om die 10-procents-doelstelling te halen voor de transportsector. En daarom moet je veel meer doen aan electrische auto's of eventueel op waterstof, maar electrische auto's en electrisch transport, dat ligt veel en veel meer voor de hand. Dus daarom denk ik: "Dan komen we toch weer uit bij de Concentrated Solar Power. het is ontzettend goed als je op grote schaal duurzaam electriciteit kan opwekken, en dat ter beschikking kan stellen, onder andere aan de transportsector, zodat daar ook de doelstellingen gehaald kunnen worden. En daarvoor zijn een aantal zaken nog nodig. De wetgeving moet aangepast worden, dat electriciteitsbedrijven hun credits kunnen halen van investeringen in Noord-Afrika en ik denk dat het heel erg belangrijk is dat de interconnectie, de doorvoermogelijkheden tussen landen, dat die veel en veel beter wordt, zodat dat het inderdaad ook echt kan en dat er voldoende electriciteit beschikbaar is. SH: Want er komt nu een stroomkabel die getrokken wordt toch? Van Noord-Afrika naar Duitsland. DC: Ja, maar dan moeten de energie van Spanje naar Frankrijk, en van Duitsland naar andere landen, naar Polen en verder. En dat is natuurlijk heel erg belangrijk: Dat er steeds tussen landen goede doorvoercapaciteit is. En daar schort het tot nu toe heel erg aan en daarom verschillen de electriciteitsprijzen ook nog steeds zo tussen verschillende landen, omdat ... ja, omdat de electriciteit niet kan doorstromen; om het maar zo te zeggen. SH aan meneer Hessels: Even helemaal terug he, naar het begin. Die Taskforce die was ingesteld om beleid te maken over hoe we in 2040, 2050, hoe we aan die duurzame energie gaan komen. En Nederland. Dan zijn er twee voorwaarden gesteld. De ene is: Het moet in Nederland toepasbaar zijn, de ander is: D'r moeten Nederlandse bedrijven bij betrokken zijn. Nou hebben we met die Taskforcevoorzitter gesproken en die zegt: 'Het is niet in Nederland toepasbaar, dus kunnen we er niks mee.' Nou, dat is een soort discussie punt he, merken we nu? Mensen zeggen, je moet Europeser denken! Maar zei die ook: " D'r zijn helemaal geen Nederlandse bedrijven in geinteresseerd omdat dat ook een soort innovatieve impuls moet geven.' Nou hebben we vorige week met een bedrijf in Leiden gebeld die net een order van 20 miljoen binnen hebben om een zonnekrachtcentrale zo'n beetje helemaal te bouwen. JH: Ik ken ook andere bedrijven die daar in doen, in Nederland. SH: Waarom is het dan zo'n probleem om als Nederlandse overheid te zeggen: 'Nou, dit is misschien dan niet voor Nederland zo handig om hier zonnekrachtcentrales te bouwen, maar we kunnen misschien wel op innovatief gebied daarin investeren. JH: Even voor alle duidelijkheid: De Taskforce Energietransitie maakt geen beleid maar adviseert over beleid. Het beleid, dat maken wij, samen met de regering. SH: Nou goed, dan vraag ik het aan u!
JH: Ja, precies. Ik zit er zeker niet zo negatief in. Ik denk dat mevrouw Corbey net de spijker op z'n kop sloeg toen zij de link legde met brandstofcellen, met waterstofcellen. SH: Nee, maar ik wil heel graag van u weten wat de reden is (beiden strijden nu om het woord te voeren) JH: Maar dat is dus het punt, dat is ook het antwoord op uw vraag. Als je dus de combinatie maakt tussen het opwekken van die energie elders, en het daar omzetten in waterstof -dus in brandstofcellen - dat kun je wel goed transporteren. Dat kun je ook naar Nederland halen. Dan heb je bijvoorbeeld voor die transport sector, heb je dan een oplossing. Ik denk dat het geen oplossing is voor de electriciteitssector, maar wel voor de transportsector. En dan kunnen we daar als Nederland ook - u zegt het zelf - op innovatief gebied ook aan bijdragen. En dan zullen we ook onze bedrijven - ons bedrijfsleven is heel erg goed in innovatie. Is ook goed in energie-innovatie - kunnen we dan stimuleren om daar aan mee te doen, Ik ben groot voorstander van zonne-energie, zowel wat de zonne-panelen betreft als wat CSP betreft. En wat mij betreft zal men een gewillig oor vinden als ze zeggen van: 'CDA, wilt u om deze technieken van duurzaamheid nog verder te helpen?' SH: Nou ja, het was wel zo dat de voorzitter van die Taskforce, die u dan adviseert u maakt dan het beleid niet - Rein Willems -directeur van de Shell, die is daar nu weg - heeft gezegd dat Concentrated Solar Power, die zonnekrachtcentrales: 'Daar zien we helemaal niks in, daar gaan we niks me doen!' U zegt nu eigenlijk: 'Nou, misschien in een andere vorm wel.' ? JH: Ja! Dat is de mening van de heer Willems. Mijn mening is dat wij alle mogelijke vormen van duurzame energie positief moeten bekijken. Het is niet zo, dat wij in Nederland een centrale gaan bouwen. Het is ook niet zo dat wij een centrale, waar dan ook anders ter wereld gaan betalen. Maar wij kunnen wel erin meehelpen om die innovatie zodanig te laten verlopen dat we er iets aan hebben. En dat we dus ook zorgen dat die duurzame energie er komt. SH: Nou heb ik die beleidsstukken eens doorgelezen. Ik zie nog nergens de portee van uw betoog hun weerslag hebben gehad. Ik formuleer een beetje ingewikkeld, sorry. JH: Nee, maar als we kijken nu naar het aandeel van zonne-energie in het totaal aan electriciteitsproductie in Nederland, dan is dat 0,3 procent van die 7 procent. Dus we hebben het over een heel klein onderdeeltje en we hebben hele ambitieuze doelstellingen, dus dat moet allemaal nog komen. En ook hier zult u dus ook geen grote getallen zien als het gaat om de bouw van zo'n centrale. Ja, dan hadden we het over miljarden. Maar het kan wel zo zijn ... Er zijn allemaal fondsen voor het bevorderen van innovatie in duurzame energie. Daar mag CSP zeker niet van uitgesloten worden. SH: Maar ok. Mevrouw Corbey, dat klinkt enigzins hoopvol. Als ik het zo samenvat. DC: Ja, klinkt zeker hoopvol. Het is goed als die Concentrated Solar Power, als een haalbare techniek wordt gezien en ik zal er in Europa alles aandoen, om de belemmeringen daarvoor weg te nemen, en de wetgeving zo aan te passen, dat het in ieder geval aantrekkelijk wordt voor bedrijven, om daarin te investeren. En daar zal het komende jaar doorslaggevend voor zijn. De wetgeving wordt volgende week gepresenteerd, en in het parlement worden de amendementen al geformuleerd en CSP is daar een belangrijke drijfveer achter.
SH: En krijgen Prins Hassan, die pleit geloof ik voor 10 miljard voor een groot researchproject. Wat vond u daarvan? Prins Hasan van Jordanië die kwam om de woestijn vol te laten bouwen he? Daar kwam het eigenlijk een beetje op neer. DC: 10 miljard is natuurlijk een heel klein bedrag uiteindelijk. Maar geld is uiteindelijk het probleem niet. Geld zit ook genoeg bij de electriciteitsbedrijven en bij de andere energiebedrijven. Dus ik denk niet dat er zoveel overheidsgeld in nodig is. Uiteindelijk, als CO2 en CO2-uitstoot een echte prijs krijgt, dan wordt het heel aantrekkelijk voor energiebedrijven om in CSP te investeren. Dus overheidssteun is niet zozeer nodig, maar het gaat meer om de belemmeringen weg te nemen voor investeringen en, nou ja, goed. Daar gaan we mee aan de gang. SH: ... mee aan de slag. Tot slot, mijnheer Bergsma - adviseur duurzame energievoorziening - ligt het een beetje in lijn van wat uzelf adviseert? Wat nu besproken is. GB: Jazeker, het is hoopvol. Maar ik denk zelf, die koppeling met die biotransportbrandstoffen - waar we nog steeds 5,75 in 2010 hebben staan. Da's een interessante, want ... (in de rede gevallen door SH) SH: Wat is 5,75 in 2010? GB: 5,75 (procent) van de hoeveelheid benzine en diesel die we in Europa tanken dat moet bio-diesel zijn - dat is problematisch en dat, daar 3 van maken en dan een heel groot deel naar dingen als CSP is een stuk beter voor het milieu, is goedkoper voor de consument. Want op dit moment is CSP nog wat duurder, als CSP een prijs krijgt kan je al een heel eind komen. Maar je moet er eerst nog een flinke stap in maken. En het klopt, over een jaar of tien kan het waarschijnlijk goed concurreren. SH: OK. Nou over die bio-diesel en die andere problematiek gaan we een andere keer verder praten. Heel erg bedankt allemaal.
Commentaar van Evert du Marchie van Voorthuysen: Jos Hessels, Tweede Kamer Lid voor het CDA en woordvoerder voor energiepolitiek, doet in het debat een aantal opmerkelijke uitspraken, die zeer positief zijn. 1. Hessels vindt het een goede zaak dat er in het kader van ontwikkelingssamenwerking geïnvesteerd wordt in CSP in Afrikaanse landen. Kennelijk heeft hij al vernomen van de CSP-plannen van het Nederlandse zonne-energiebedrijf SOLAQ voor Burkina Faso. 2. Hessels stelt duidelijk dat de Tweede Kamer samen met de regering het energiebeleid maakt, en niet de Taskforce en de Platforms van de Energietransitie. 3. Hessels zegt dat CSP zeker niet uitgesloten mag worden van fondsen die de innovatie in duurzame energie bevorderen.
Ik constateer dat Harry Droog kort geleden, in de ARGOS uizending van 11 januari, duidelijk gesteld heeft dat CSP in Nederland geen ondersteuning van het Energietransitiebeleid dient te krijgen. Ik constateer dat het CDA stelt dat CSP wel ondersteund moet worden. Ik constateer dat in Nederland niet Harry Droog c.s. het laatste woord hebben maar de regering en het parlement. Ik hoop en verwacht dat de regering spoedig een aanwijzing geeft aan het Platform Duurzame Elektriciteitsopwekking van de Energietransitie dat de aanvraag van GEZEN tot het instellen van een Transitiepad voor CSP alsnog wordt gehonoreerd. Ik hoop en verwacht dat de Tweede Kamer de regering d.m.v. een motie vraagt om dit te doen (indien nog nodig). De andere deelnemers aan het debat, Dorette Corbey en Geert Bergsma, maakten ook vele verstandige opmerkingen. Ik zie met belangstelling uit naar de nieuwe plannen van de Europese Commissie, en wens Dorette veel succes met haar politieke acties om de kansen voor CSP zo groot mogelijk te maken. Helaas zijn er ook een aantal minder gelukkige opmerkingen gemaakt in het debat. Maar voor deze keer bedekken we die met de mantel der liefde, en tellen wij onze zegeningen.
