Programma CUE 2012 (onder voorbehoud) Maandag 16 januari

Programma CUE 2012 (onder voorbehoud) Maandag 16 januari 11.00 – 12.00 u Akoestiek en architectuur bij zalen voor de podiumkunsten Dome 1 Lezing door Cees Mulder en Thomas Wulfrank (Kahle Acoustics, Brussel) De wijze waarop een ruimte vanuit de architectuur is ontworpen heeft zijn invloed op hoe deze ruimte zich akoestisch gedraagt. Wat deze invloed is en hoe bij het ontwerpen van een zaal architectuur en akoestiek op elkaar kunnen worden afgestemd wordt in de presentatie verduidelijkt. De presentatie richt zich met name op architecten, vormgevers, zaaldirecties en andere betrokkenen bij het ontwerp van zalen voor de podiumkunsten. 11.00 – 12.00 u Getting Color Right: Verbeterde visuele matching met led lichtbronnen Dome 2 Presentatie door Patrick Van der Meulen (Xicato Benelux Distribution) Kleurverschillen tussen lichtbronnen kunnen optreden als gevolg van productietoleranties en veroudering, maar ook door verschillen in lamptechnologie en emissiespectra. Het doel van de presentatie is om lichtontwerpers, lichttechnici en architecten inzicht te geven over het verkrijgen van een uniforme kleur in verlichtingsinstallaties, met name de uniforme uitstraling van wit. 11.00 – 12.00 u Scenografie van vandaag – interactief en technisch Dome 3 Door Lena Muller (set designer) en Marloeke van der Vlugt (Arts and Crafts Professional) Lena Muller en Marloeke van der Vlugt vertellen over ontwikkeling en uitvoering van de theatrale wandeling tijdens de PQ 2011 in Praag. De wandeling kon worden gelopen met behulp van smartphones waarop het platform 7scenes was geïnstalleerd. Aan de Nederlandse inzending naar de PQ werkten ook Roos van Geffen en Theun Mosk mee. Marloeke van der Vlugt licht haar voorstelling toe, een interactief spiegelspel over kijken en bekeken worden voor 1 performer en 24 bezoekers. Lena Müller zal ingaan op haar ontwerp voor van het Nationale Toneel. De technische uitvoering was een grote uitdaging voor het theater en haarzelf en zij is nieuwsgierig naar de reacties van vakmensen. 12.00 – 13.00 u DMX versus Ethernet – Gezelschap versus Theater? Dome 1 Discussieforum met korte inleiding. Door Gerben van der Weert, Gijsbert Stalenhoef en Andi Krijgsman (Rotterdamse Belichters) DMX512 is prima over ethernet te versturen. Maar hoe? Dat iets mogelijk is, wil niet zeggen dat het werkbaar is. Wie volgt wie? Mogen de podia een netwerk aanbieden op hun voorwaarden, of kunnen de bezoekende producties aangeven wat zij aan infrastructuur willen? Rotterdamsebelichters.nl gaat met de zaal in debat. Andi Krijgsman (eerste belichter RO-theater) en Gijsbert Stalenhoef (Specialist Belichting Rotterdamse Schouwburg) geven een korte introductie van hoe zij werken met hun lichtnetwerken. Daarna debat met als gespreksleider Gerben van der Weert. Mede mogelijk gemaakt door Rotterdamsebelichters.nl.

1

12.00 – 13.00 u Techniek, zintuigen en emotie Dome 2 Presentatie door Floriaan Ganzevoort (theatermachine) Licht en geluid zijn misschien wel de minst tastbare en vergankelijke onderdelen van een voorstelling. Maar deze theatrale middelen hebben grote invloed op hoe we een voorstelling begrijpen en wat we er precies in zien. De technologie in het theater biedt veel middelen om de abstracte creativiteit van theatermakers om te zetten in concrete beelden en geluiden. Deze lezing gaat over techniek met een inhoud. Zou het toepassen van techniek in voorstellingen zowel een technologische als een creatieve bezigheid kunnen zijn? Wat is de regie van het licht of de choreografie van het geluid? 12.00 – 13.00 u Beroepsopleiding en arbeidsmarkt, feiten en cijfers Dome 3 Presentatie door Jos Teunen (GOC) met aansluitend discussie Feiten en cijfers over het aantal mbo-studenten Podium en Evenementen Techniek (PET) dat wordt opgeleid en waar zij na hun opleiding terechtkomen. Hoeveel stromen door naar een hbo-opleiding? Hoeveel gaan direct aan de slag? Lukt het om snel een baan te vinden en sluit het werk aan bij de opleiding? Hoeveel beginnen als zelfstandige beroepsbeoefenaar (zzp’er) en hoeveel werken via een uitzendbureau, tijdelijk contract of in een vaste baan? Bij wat voor soort bedrijven komen ze te werken. Hoe kijken ze tegen hun verdere loopbaan in hun beroep aan? Op deze vragen wordt een antwoord gegeven op basis van recent schoolverlatersonderzoek. 13.30 – 14.30 u Lucht in de zaal! Dome 1 Presentatie door Elias Groothoff (pb | theateradviseurs) In sommige theaters moet de technicus na de voorstelling nog lang wachten voor ze het brandalarm kunnen inschakelen en naar huis kunnen, omdat de rook blijft hangen. In andere theaters is de rook al bijna buiten voordat hij de plaats van bestemming heeft bereikt. Weer andere zetten de luchtbehandeling uit tijdens de voortelling met als gevolg dat het publiek in de pauze even naar adem kan happen. Soms zijn theaters bij aanvang te koud en halverwege de voorstelling te warm. Of moet de geluidsversterking worden aangewend om het ventilatiegeluid te overstemmen. Deze presentatie geeft inzicht in de complexiteit van luchtbehandeling. 13.30 – 14.30 u Hans Peter Kuhn, sound designer and composer (Engels) Dome 2 In this audiovisual lecture Hans Peter Kuhn will talk about his widespread career working as a sound designer and artist in theatre and other disciplines. Hans Peter Kuhn is a sound artist and composer with an impressive international track record. He started his professional career at the Schaubühne am Halleschen Ufer in Berlin, where he worked as a sound engineer until 1979. After meeting Robert Wilson, they teamed up and created . This first collaboration was to be followed by many other productions with Robert Wilson over the years, both in theatre as well as video works and installations. Their work <Memory/Loss> won the Golden Lion in 1993 at the Biennale in Venice. Kuhn has made radioplays, composed soundtracks for theatre and movies, and has explored art forms such as light and audiovisual art. He currently lives in Berlin.

2

13.30 – 14.30 u OISTAT – wat gaat mij dat aan? Dome 3 Presentatie door Louis Janssen (President OISTAT international) en Bert Determann (Oistat Technical Committee, Executive Committee) OISTAT is de internationale organisatie van scenografen, theatertechnici en theaterarchitecten. OISTAT is een netwerkorganisatie en vertegenwoordigt ruim 20.000 leden in 47 landen. Nederland heeft altijd een grote rol gespeeld in OISTAT en doet dat nog steeds, ook al zit het secretariaat niet meer in ons land zoals voorheen, maar in Taiwan. Gek genoeg hangt er door menige Nederlandse bril gezien een geheimzinnig waas rond deze wereldwijde organisatie. Wat doet OISTAT en wat merken we daarvan? Hoe zit dat met die commissies? Hoe kunnen we er actief aan meedoen? Louis Janssen en Bert Determann zetten OISTAT met twee voeten terug op Nederlandse bodem. Ze gaan in gesprek met mensen die vertellen over hun ervaringen met OISTAT. Tot besluit een inspirerende discussie. 14.30 – 15.30 u Carrièrekansen in de lichtwereld Dome 1 Lezing door Henk van der Geest (iLo) Als straks inderdaad dertigduizend mensen werkeloos raken door de cultuurbezuinigingen, dan zitten daar ook lichtmensen bij. Er is veel werk te doen buiten het theater. Wellicht steeds meer, maar je moet je bijscholen. Het iLo wil er als kennisplatform aan bijdragen om mensen in die richting te begeleiden. De gedachte is: je kunt een dergelijke omscholing maar beter nu beginnen dan afwachten en wel zien. 14.30 – 15.30 u Op zoek naar een standaard? Audio Video Bridging! Dome 2 Presentatie door Anton Prins (Bosch) Al twintig jaar is de pro-audio industrie op zoek naar een gestandaardiseerd platform voor het streamen van audio-, video- en besturingsdata tussen apparatuur van verschillende fabrikanten. Helaas werd op dit gebied weinig vooruitgang geboekt en ontstonden voornamelijk merkgebonden oplossingen, elk met hun eigen specifieke mogelijkheden en beperkingen. Sinds enkele jaren is de IEEE bezig met het beschrijven en vastleggen van een standaard om streaming media met lage latency over bridged networks (Ethernet) te sturen. In deze lezing zullen we kijken wat AVB definieert en vervolgens wat dat betekent voor producten, systemen en gebruik in verschillende toepassingen. 14.30 – 15.30 u BICKT, de stand van zaken Dome 3 Presentatie door Huub Huikeshoven (theateradvies bv) De werkgroep BICKT heeft als doel een breed gedragen protocol te ontwikkelen voor inspectie, certificering en keuring van hijs- en hefinstallaties in de evenementenbranche. De werkgroep wordt ondersteund door de VPT en is samengesteld uit leveranciers, gebruikersgroepen en adviseurs uit de hele branche. Het document zal beschrijven hoe de opdrachtgever, werkgever, eigenaar de veiligheid en gezondheid met betrekking tot podiumtechnische inrichtingen dient te waarborgen. Tevens zal het document aanbevelingen doen voor in gebruik stellen, controle voor het gebruik, beproeving, inspectie en onderzoek, en keuring en instandhouding van podiumtechnische inrichtingen. In de presentatie worden doel en voortgang van de werkgroep BICKT toegelicht.

3

Dinsdag 17 januari 11.00 – 12.00 u Videomapping, wat is dat? Dome 1 Presentatie door Jason Malone (BeamSystems) Videomapping, wat is het? Van een gewoon oppervlak tot een dynamisch videoscherm. Waar moet je op letten om een succesvolle mapping te realiseren? Wat moet je wel en vooral niet doen? Jason Malone geeft voorbeelden, handige tips en trucs en een live demonstratie. 11.00 – 12.00 u Nieuwe verbindingen! Meer podiumkusten met minder subsidie! Illusie of realiteit? Dome 2 Inleiding en discussie, o.a. met Frans van Oekel (Levtec), Tom Helmer (Opium voor het volk), Bram de Ronde (De Ronde Management en advies), Esmee Nieuwenhuis (freelance producent o.a. Soldaat van Oranje) en Marcel Sijm (freelance theatermaker regisseur) Gespreksleider: Annette Embrechts (recensent van de Volkskrant) Volgens Frans van Oekel is succes gegarandeerd door een flinke boost in de algemene mindset en het stellen van grote gezamenlijke doelen. Samen werken aan de strategie, het plan en dan natuurlijk implementatie op grote schaal. Het loslaten van bestaande dogma’s en het bereid zijn tot het aangaan van nieuwe verbindingen geeft ongekende mogelijkheden voor de podiumkust in Nederland. Het nieuwe werken en het nieuwe denken zijn geen loze termen. Gezelschappen moeten zich bezinnen hoe ze hun producties efficiënter tot stand kunnen brengen, zonder concessies te doen aan de kwaliteit en belangrijker nog zonder in te boeten op hun eigen identiteit. Maar wel terug durven gaan naar de echte kern van het gezelschap: regie, ontwerp en spel. Voor alle overige disciplines, die absoluut noodzakelijk zijn om een voorstelling tot stand te brengen, nieuwe verbindingen aangaan op grote schaal. Daarmee kan een hefboom worden gecreëerd, waarmee met veel slagkracht kan worden gehandeld. De tijd is rijp, de noodzaak daar! Durft u nog nee te zeggen en alléén ver achter te blijven op de rest? Of wilt u juist het verschil maken? Dan mag u deze bijeenkomst niet missen! Zorg dat u er op tijd bij bent, want vol is vol. 12.00 – 13.00 u Multifunctionele zalen anno 2012 Dome 1 Lezing door Koen Koch (pb | theateradviseurs) Multifunctionele zalen in kleinere gemeenten zijn al lang niet meer de karakterloze en onbruikbare ruimtes die daar dertig jaar geleden mee geassocieerd werden. Nieuwe accommodaties kunnen veel en de ontwerpen zijn zinvoller geworden. Koen Koch stipt actuele ontwikkelingen aan. 12.00 – 13.00 u A Call To Arms - We Must Protect the Quality of Light (Engels) Dome 2 'Lezing door Fred Foster (CEO of Electronic Theatre Controls, Inc.) Faced with the headlong rush towards 'energy efficient' lighting, we as an industry made up of lighting designers, manufacturers and suppliers must join together to defend the quality of light. While we have a duty to make and use more efficient sources of light, we must also work to ensure that these sources provide the beautiful full spectrum of light. New technologies, such as LED and plasma sources, provide us with new tools to light with - but cannot replace the aesthetic qualities of tungsten or HMI sources. "I challenge us all to work together as an industry to ensure that the best tools will be always

4

available to create the best lighting. Working together, we can protect both the environment and our lighting art." 12.00 – 13.00 u Communiceren over geluid Dome 3 Lezing door Frans Ockeloen (IAB) Iedere professional is het over één ding eens: communicatie is een heel belangrijk onderdeel van het audiovak. Achter een mengtafel zit je in een kwetsbare positie en je hebt met vele mensen rond een productie te maken, die allemaal een mening hebben. Geluid is vaak een emotionele business en deze sessie gaat over effectieve communicatie met artiesten, regisseurs, producenten. En zet je aan tot zelfonderzoek. 13.30 – 14.30 u Wat doen we met de portaalzone? Dome 1 Forumdiscussie met Martin Haars (Koninklijke Schouwburg den Haag), Hugo van Hulst (Stadsschouwburg Amsterdam), Steven Houtman (Zaantheater) en Jeroen Smit (Junushoff). Gespreksleider is Gerbrand Borgdorff (theateradvies bv). De discussie is al een tijdje gaande: wat doen we met de portaalzone in de lijsttheaters? Is de huidige vorm en inrichting van de portaalzone overbodig of essentieel? Wat zijn de voor- en nadelen? Hoe verkleinen we de afstand tussen toneel en publiek en wat is er technisch handig en mogelijk? Het is nu de beurt aan de techniek om zich uit te spreken en mee te doen aan de discussie. Een forumdiscussie met betrokken hoofden techniek onder leiding van Gerbrand Borgdorff. 13.30 – 14.30 u Lichtontwerp Scheepvaartmuseum Dome 2 Presentatie door Kees van de Lagemaat (Lichtontwerpers.nl) en Marc Dresens (Drelight) Op 1 oktober 2011 is het scheepvaartmuseum Amsterdam in bijzijn van de Koningin officieel geopend. Lichtontwerpers.nl heeft de lichtontwerpen gemaakt zowel voor de architectuur als voor vrijwel alle tentoonstellingen. Uitgangspunt was een innoverend ontwerp met een hoog theatraal gehalte en een target van minimaal 70 procent gebruik van ledverlichting. Met ruim 90 procent is dat doel ruimschoots gehaald. Enkele voordelen van led schijnwerpers: geen infrarood en geen ultraviolet licht, lange levensduur, laag energieverbruik, gunstig voor de exploitatie.

5

13.30 – 14.30 u Basis microfoons: richtwerking en omzettingsprincipes Dome 3 Lezing door Bert Kraaijpoel (Audio Engineering Society AES) Onderwerpen die aan bod komen: • verschillen en overeenkomsten tussen dynamische en condensatormicrofoons • een einde aan de mythe over fantoomvoeding • nier, supernier, hypernier: vanwaar deze diversiteit? • kleuring en andere bijzaken. 14.30 – 15.30 u Do’s en don’ts inzake ZZP-ers Dome 1 Presentatie door Peter van den Bunder (FNV Kiem) Zelfstandig worden is makkelijk: je gaat gewoon aan de slag. Maar waar krijg je nu werkelijk mee te maken? Waar moet je op letten? Wat moet je gaan regelen? Voor jezelf beginnen is meer dan zelfstandig je vak uitoefenen, het is ook ondernemer worden. In een korte inleiding geeft Peter van den Bunder een overzicht van rechten en plichten van freelancers en zzp-ers, en hoe het zit met belastingen, contracten, voorwaarden en verzekeringen. 14.30 – 15.30 u Sprinklerinstallaties, een verhit debat Dome 2 Expertmeeting en forumdiscussie met Nico Scholten (Expertisecentrum Regelgeving Bouw), Jack van Schoonneveldt (STE BV), Kees Klooster (Schouwburg Almere) en Hugo van Hulst (Stadsschouwburg Amsterdam). Gespreksleider is Gerbrand Borgdorff (theateradvies bv) Bij het installeren kosten sprinklerinstallaties een heleboel geld. En als ze onbedoeld een brand gaan blussen (een die niet uitbrak) dan is de schade en de gevolgschade enorm. Schouwburg Almere en Stadsschouwburg Amsterdam hebben daar beide ervaring mee. Intussen zijn de regels en wettelijke verplichtingen lang niet voor iedereen duidelijk (en misschien lukt dat wel nooit). Nico Scholten weet alles over het nieuwe Bouwbesluit. Hij vertelt hoe de regelgeving eruit gaat zien. Jack van Schoonneveldt weet alles van sprinklers vanuit de installateur. 14.30 – 15.30 u Nederlandse theaterbedrijven en podiumtechniek op handelsmissie Dome 3 Presentatie door Els Wijmans (directeur VPT), Frans Kortekaas (Business Development Adviseur Italië en Turkije) en Erhan Gurer (Marktadviseur Turkije, Bulgarije, Griekenland en Cyprus) De VPT licht in deze presentatie de plannen toe voor de internationale activiteiten in 2012. Tijdens de bedrijfsledendag in juni 2011 werd een eerste aanzet gegeven. Op dit moment zal er meer duidelijk zijn over de mogelijkheden en concrete plannen.

6

Woensdag 18 januari 11.00 - 12.00 u Arbocatalogus Podiumkunsten Dome 1 Presentatie door Aart Kraak (De Arbocompagnie) Na de Branchecatalogus Schadelijk Versterkt Geluid en de Arbocatalogus Fysieke belasting / Hijsen en heffen is afgelopen zomer de derde en voorlopig laatste arbocatalogus voor de podiumsector afgerond. De onderwerpen die in deze catalogus worden behandeld zijn: werken op hoogte, werkdruk, samenwerkende werkgevers, en speciale effecten. Medio november is deze catalogus aan de Arbeidsinspectie voorgelegd om te worden getoetst. Pas na ‘positieve toetsing’ door de Arbeidsinspectie krijgt deze catalogus een formele status. Hoe lang dat traject gaat duren is nu nog niet bekend. Dat hangt af van de opmerkingen die de Arbeidsinspectie bij de catalogus gaat plaatsen. Aart Kraak geeft een toelichting. 11.00 – 12.00 u 3D Video Projectie Dome 2 Presentatie door Paul Pasveer (General Manager JVC Professional Benelux) De ontwikkelingen op het gebied van 3D projectie staan niet stil. In de afgelopen drie jaar heeft 3D binnen de AV wereld een sterk groei doorgemaakt en is het razend populier. Ondanks deze groei en de bekendheid bij de consument zijn er nog steeds veel onduidelijkheden over 3D. Passief of Actief stereo, Welke technieken zijn er nu eigenlijk, Wat voor materiaal krijg ik aangeleverd, Hoe ga ik het afspelen, Welke projector kies ik, kortom veel vragen rondom 3D projectie. Aan de hand van een praktijk voorbeeld, Jan de Bont surfing on Light komend de dos and donts aan de order. 11.00 – 12.00 u Doe jij wat ik beloof? Planningsoftware die het werk gedaan krijgt Dome 3 Presentatie door Marijcke Voorsluijs (TOT BV) Planning van mensen en materiaal voor voorstellingen, concerten en evenementen. Je geeft handen en voeten aan wat een ander heeft bedacht. In overleg met locatie, gezelschap of huurder. Collega’s op de vloer doen hun werk met jouw informatie in de hand. Hoe onthoud je het allemaal, hoe leid je duizend evenementen per jaar in goede banen? Hoe zorg je dat gebeurt wat jij belooft? Er is een overvloed aan software voor zalen- en personeelsplanning op de markt. Maar niet alles is geschikt voor theater en evenementen. In drie kwartier krijg je inzicht in wat een goed programma voor je doet. En in wat je altijd zelf moet blijven doen. 12.00 – 13.00 u Akoestiek en theatertechniek in popzalen: zoek de verschillen. Dome 1 Presentatie door Niek Janssen (DHV) Een popzaal vraagt een andere akoestiek dan de concertzaal voor het symfonieorkest. En voor de theatertechniek stelt de popzaal weer andere prioriteiten dan de theaterzaal. Maar naast de verschillen in techniek, publiek en cultuur zijn er ook overeenkomsten. Misschien wel meer dan in eerste instantie gedacht. Niek Janssen geeft een update over de ontwikkelingen in akoestiek en theatertechniek van poppodia en zal aanduiden waar de aansluiting ligt bij de andere cultuurpodia. Waar ligt de eigenheid en wat hebben de podia gemeenschappelijk?

7

12.00 – 13.00 u Calamiteitenplan voor een kinderfestival Dome 2 Presentatie door Geert Torfs (Pennenzakkenrock) 50.000 kinderen, 1 podium, 50 animaties, 600 vrijwilligers, 120 politieagenten, 110 EHBO-ers en een 200 pagina's tellend veiligheidsdraaiboek. Dit is Pennenzakkenrock in een notendop, het grootste kinderrockfestival in Europa. Hoe organiseer je de veiligheid van je bezoekers binnen en buiten? Welke valkuilen zijn er en met welke factoren hou je rekening ? Het gezond verstand in de praktijk gebracht of hoe een calamiteit een kalmiteit wordt. 12.00 – 13.00 u De stand van zaken rondom de frequenties Dome 3 Presentatie door Willem Westermann (voorzitter PMSE) en Dré Klaassen (voorzitter APWPT) U krijgt een overzicht van wat er aan de hand is: een deel van 'onze' frequenties wordt op korte termijn verkocht aan de telecomproviders. Die ruimte kunnen we dan niet meer gebruiken voor draadloze microfoons, in-ear monitors en dergelijke. Welke frequenties verliezen we? En wanneer? Welke alternatieven zijn er? Houden we genoeg ruimte over? Wat komt er op ons af de komende jaren? Op die vragen krijgt u antwoord. 13.30 – 14.30 u De REcoEP toolkit voor veiligheid en duurzaamheid Dome 1 Presentatie door Jan Ackenhausen (STEPP) en Chris van Goethem (Vakhoofd podiumtechniek RITS) en Willemien Troelstra (Stichting Stimular) REcoEP is een onderzoeksproject van de Erasmushogeschool/Rits, dat informatie en kennis omtrent veiligheid en duurzaamheid in de podiumkunsten samenbrengt in praktische tools voor technische en productionele medewerkers in de theatersector. De REcoEP toolkit biedt de mogelijkheid om veiligheidsrisico’s en de ecologische impact van een productieproces te evalueren, van de ontwerpfase tot bij de afvalverwerking van decors en verbruiksmateriaal. De toolkit voorziet een geïntegreerde methode om goede praktijken en kennis te verspreiden, en professionele attitudes op het gebied van veiligheid en duurzaamheid op de werkvloer te stimuleren. 13.30 – 14.30 u Videobekabeling een vraagstuk? Dome 3 Presentatie door Tim Thijssen (Extron Europe) U heeft misschien zelf al te maken gehad met DVI, HDMI en Display port. Een bron 1 op 1 rechtstreeks op een projector of beeldscherm aansluiten gaat meestal wel goed. Maar wat als de afstand groot worden en er 'onderweg' geswitched of verdeeld moet worden? En wat betekenen kreten als EDID, DDC, Key minder, HDCP en Analog sunset? Een specialist van de firma Extron over de bekabeling van videoapparatuur.

8

15.00 – 16.00 u Stage Tracking (Engels) Dome 1 Presentatie door Robin Whittaker (Director Out Board) en Will-Jan Pielage (Peak Audio) Stage-tracking is een techniek waarmee je een acteur een positie kunt geven in een 3D geluidsbeeld. Middels een zogenaamd tracking device is het mogelijk om dat zelfs in real time te doen, zodat het geluid live meebeweegt met elke beweging van de acteur. De toehoorder kan daardoor de geluidsbron veel beter localiseren dan met alleen een linksrechts weergave. Zeker op podia waar meerdere stemmen tegelijk bezig zijn (opera, musical) of bij snelle wisselingen van degene die aan het woord is, kan dit de luisteraar een betere auditieve en meer natuurgetrouwe ervaring opleveren. Deze presentatie gaat in op hoe dit technisch wordt bewerkstelligd (luidsprekergroepen, DSP-matrix, processing van niveaus en delaytijd, automatische tracking) en welke mogelijkheden en voordelen dit biedt voor de geluidstechnicus. Door de toenemende snelheid en betaalbaarheid van DSP-processors wint de techniek de laatste jaren aan populariteit. 15.00 – 16.00 u SIL 2, SIL 3, BVG-C1. Van decors boven mensen tot het vliegen van acteurs. Dome 2 Preentatie door Ing. Wouter Paessen (Head R&D Trekwerk) Hoe zit het met de veiligheidsnormen en hoe ver gaan we met het blootstellen van personen aan potentiële gevaren? Wat is nog wel en wat is niet acceptabel volgens de normen? Een uitleg aangaande actuele veiligheidsnormen en de praktijk van het vliegen van acteurs. 15.00 – 16.00 u Hoe hard staat het geluid? Normen en oplossingen Dome 3 Presentatie door Peter van der Geer (TeamProjects) Recent is een convenant afgesloten over de normen voor live geluid. Het convenant is ondertekend door de Nederlandse Hoorstichting en daarnaast door de verenigingen van poppodia, festivals en evenementen. Deze presentatie gaat in op de consequenties en de implementatie van de gemaakte afspraken. Hoeveel geluid maken wij eigenlijk? Hoe wordt dit gemeten? Is een optreden straks nog wel mogelijk? Welke andere geluidsnormen zijn er? Welke oplossingen zijn er?

9