Volledige tekst van de radiouitzending op 11 januari 2008, Radio 1, 10:00-10:30 uur

Volledige tekst van de radiouitzending op 11 januari 2008, Radio 1, 10:00-10:30 uur Onderwerp: Zonnekrachtcentrales in de kou

IV = interviewer; voor de rest Initialen aangehaald. Alle teksten die niet cursief staan zijn letterlijk uitgesproken. De uitzending is te beluisteren op http://www.ochtenden.nl/

Radio 1 De Nieuws en sportzender De VPRO De Ochtenden, met Elles de Bruin. .... Maar eerst ARGOS. We hadden het er net al even over voor het nieuws van 10 uur, vorige week schoot de prijs van een vat olie door de 100 dollar grens. Een van de manieren om het olieverbruik aan te pakken is het investeren in nieuwe technologieen. Een veelbelovende technologie, is die van de zonnekrachtcentrale. Maar terwijl Duitsland en de Europese Unie deze vorm van energieopwekking toejuichen, wil de Nederlandse overheid er niets van weten. Waarom eigenlijk niet? Luistert u naar Argos. interview met E.H. du Marchie van Voorthuysen (EvV): IV: Even kijken, u hebt hier op de grond een - ja, wat is het eigenlijk - een soort zilver ... een soort halve spiegel en dan in een bepaalde vorm? Wat is het? EvV: Dit is een model van het soort spiegels wat op vele vierkante kilometers in Californie staat. De zonnestralen die vallen erin , en die worden dan samengebracht in 1 lijn en daar wordt het natuurlijk heel erg heet. En door die lijn loopt een buis, door die buis wordt olie gepompt. IV: We zien nu ook een koperen buis die precies door het midden van die spiegel loopt. EvV: Ja IV: en die pijp wordt kokend heet dan? EvV: Ja, zeker, als je daar geen olie doorheen zou pompen, zou het zelfs kunnen smelten. IV: Ja, ja. Zo heet wordt dat.

EvV: Ja, zeker. IV: En daarmee kun je dan stroom maken? EvV: Normaal in een gewone centrale brandt daar een groot vuur, hier wordt de warmte die je daar voor nodig hebt toegevoerd door die olie. IV: Ok, en dat gaat naar een turbine met een dynamo eraan en dan heb je eigenlijk dat ouwe fietslampprincipe dat er een dynamo ronddraait met stroom eruit? EvV: Ja ... zo simpel is het. Voice over: Evert du Marchie van Voorthuysen is natuurkundige en oud-docent van de universiteit van Groningen. Hij geeft in zijn werkkamer een demonstratie. Gebogen over een opstelling van hout, aluminium en koper - in vaktermen: een parabolische trogspiegel, in normale mensentaal: een soort voederbak, die van binnen glimt als een spiegel, met precies in het midden een koperen buis. Volgens van Voorthuysen is deze spiegel DE oplossing voor ons energieprobleem. Mits op grote schaal toegepast. De naam van de technologie: Concentrated Solar Power, oftewel CSP. achtergrondgeluid van video op Youtube: "Catching your eye in the distance is a reflection of pure Solar Thermal Power. Fourty miles outside of Las Vegas is one of the largest Solar Thermal Powerplants, built in the US in 15 years. Scheduled to come online in summer of '07 with enough power to supply 15.000 US-households annually. URL: http://www.youtube.com/watch?v=cgCJB9mu5CI Voice over: Een fragment uit een reportage van GreenTV productions die te vinden is op Youtube. Een verslaggever gaat op bezoek bij Solar One, een grote zonnekracht centrale vlak buiten Las Vegas. De beelden tonen voetbalvelden vol spiegels - kilometers lang -die de hitte van de zon vangen. Gilbert Cohen van Axonia Solar Power -het bedrijf dat de centrale runt - vertelt hoeveel stroom dat oplevert: "This is a real powerplant. A full scale powerplant that'll produce 64 Mega Watt " Dit is een echte krachtcentrale die 64 Mega Watt gaat leveren. Hij kan ook piekstroom leveren. Het hele project bevat 148.000 spiegelpanelen die u hier achter u ziet. 148000 thousand of these panels you see behind me . In de Verenigde Staten werken zonnekrachtcentrales dus al in zonrijke gebieden. Maar ook in Europa, in Spanje, wordt in zo'n centrale zon omgezet in elektriciteit. Helaas voor Nederland is de techniek hier nauwelijks toepasbaar en dat erkent ook van Voorthuysen: EvV: Nee, de zon schijnt in Nederland toch echt een beetje te weinig hiervoor. Je moet het ook niet in Nederland willen doen. Het zal hier in Nederland ook nooit rendabel worden, maar in Zuid-Spanje gaat het al heel goed. Noord-Afrika nog beter. Californie, Nevada, Egypte, maar ook landen als China, India, Mexico, overal zijn woestijnen of droge gebieden waar de zon 90% of meer van de tijd schijnt. Voice over: Natuurkundige van Voorthuysen droomt daarom van een Europese toepassing

van zonnekrachtcentrales. Wat als er in Spanje en Noord-Afrika grote centrales zouden worden neergezet? Dan zou een groot deel van onze stroom uit zonnekrachtcentrales kunnen komen. Om dit toekomstscenario werkelijkheid te laten worden, richtte van Voorthuysen een Stichting op waarmee hij beleidsmakers en industrie probeert ervan te overtuigen, dat toekomstig gebruik van Solar Power - CSP - een serieuze en milieuvriendelijke oplossing is voor ons energieprobleem. En Nederland -zo betoogt van Voorthuysen - zou daar zowel een technologisch als economisch opzicht van kunnen profiteren.

HD: Mijn naam is Harry Droog. Ik ben voorzitter van het platform duurzame electriciteitsvoorziening. En bij de energietransitie - het is een energietransitieplatform - willen wij vooruitkijken naar 2050 hoe we energie, duurzame energie willen gaan inrichten, en vervolgens vertalen: "Wat zouden we nu moeten gaan doen?" Voice-over: Twee jaar geleden stelde de regerring de Taskforce Energietransitie in. En daarin overleggen bedrijfsleven, non-profit organisaties en politiek over een duurzame energievoorziening. De Taskforce riep iedereen op om voorstellen te doen voor een zogeheten transitiepad; en dat is een ambtelijke term voor de toekomstvisie op duurzame vormen van energie. Wordt zo'n transitiepad door de Taskforce gehonoreerd, dan krijgt het een plaats in het beleid van de Minister en wordt het gemakkelijker om er subsidies voor te krijgen. Voor van Voorthuysen bood dit een uitgelezen kans om CSP-techniek - die hem zo na aan het hart ligt - onder de aandacht van de politiek te brengen. Hij diende onmiddellijk een aanvraag in. EvV: Nou, we hebben dus een officieel verzoek ingediend opdat die CSP een status krijgt in het Nederlandse energietransitiebeleid. Een transitiepad, heet het dan. En ja ... dat is helaas afgewezen op grond van 2 argumenten. Het eerste argument is: "Je kunt het niet in Nederland doen." Nou ja, dat is evident. We zeggen ook niet dat je het in Nederland kunt doen. En het tweede argument was: "Er zijn geen Nederlandse bedrijven geinteresseerd daarin." Voice-over: De Taskforce wees de aanvraag van Voorthuysen af. Alleen technieken die in Nederland kunnen worden toegepast, en waar bestaande bedrijven mee aan de gang willen, komen in aanmerking. Dat verteld Harry Droog, ingenieur en voorzitter van het energieplatform van de Taskforce; en in die functie verantwoordelijk voor de afwijzing. HD: CSP moet het echt hebben van directe zoninstraling zoals die in de Sahara bijvoorbeeld is, waar je het hele jaar de meeste tijd kunt rekenen op directe zonne-instraling. En het tweede is: we hebben in Nederland voor die technologie nog geen industrieele basis. Andere landen hebben dat al wel in goede mate, dus we zien geen enkele reden om nou dat stukje technologie in Nederland te gaan bevorderen. Voice-over: De Taskforce heeft helemaal ingezet op andere vormen van zonne-energie, vertelt Harry Droog. De zonne-panelen doen het nu al commercieel goed in sommige landen; en zullen ook in de toekomst een hele sterke positie hebben. En wij achten het veel beter dat in ieder geval de zon, de zonnecellentechnologie, de zonnepanelentechnologie, dat wij daar als Nederland mee bezig zijn.

Voice-over: De Taskforce Energietransitie blijkt een puur Nederlandse aangelegenhied te zijn. Energievormen die mogelijk kansrijk zijn buiten Nederland worden niet gehonoreerd. Zonnepanelen voldoen wel aan de voorwaarden van de Taskforce. Ze kunnen immers op Nederlandse daken worden bevestigd en een aantal Nederlandse bedrijven - waaronder Philips - is er mee bezig. Maar is het terecht om CSP voor Nederland af te schrijven? [per telefoon]RP: "My name is Robert Pitz-Paal, I'm the head of the Solar Research Division at the German Aerospace Centre and I'm professor for Solar Technology at the Technical University in Aachen. We are focussing here on research in particular on Concentrating Solar Power Plants." Voice-over: Aan het woord is professor Robert Pitz-Paal, hoofd van het Duitse onderzoeksteam naar zonne-energie, bij het Aerospace centrum in Aken. (foutje, het DLR = Duitse Aerospace centrum, zit niet in Aken, maar in Stuttgart en Keulen) Pitz-Paal geldt als een autoriteit op het gebeid van Concentrated Solar Power. Waar de Taskforce Energietransitite niets in CSP ziet - omdat het in Nederland niet toepasbaar is heeft deze techniek in buurland Duitsland juist een enorme vlucht genomen, als exportprodukt. RP: Right now there are a number of companies involved into the sector, either developing their own projects or developing or selling key components like mirrors or like absorber tubes for these collectors, doing engineering ... (NL nasynchronisatie neemt het over) Op dit moment zijn er een aantal bedrijven actief in deze sector die hun eigen projecten ontwikkelen, of die onderdelen maken en verkopen voor de centrales. Zoals spiegels en turbines. Dus er zijn al veel bedrijven mee bezig. Deze techniek is natuurlijk niet toepasbaar in Duitsland, maar het is technologie die we vooral exporteren. Op dit moment voornamelijk naar Spanje. Nu zijn er al voor 400 Megawatt aan zonnecentrales operationeel in de wereld, en wordt er nog eens 400 Megawatt bijgebouwd. Maar er zijn plannen voor nog eens 5 a 10 Gigawatt. Als je weet dat iedere Kilowatt, zo'n 2500 tot 3000 euro kost om te bouwen, dan is het niet moeilijk om te zien dat er op dit moment enorme investeringen worden gedaan. "So this is quite an amount of investment which is currently under preparation and under deployment already." ... Daarom stimuleert de Duitse overheid - in tegenstelling tot de Nederlandse regering, CSPonderzoek met miljoenen; vertelt onderzoeker Pitz-Paal. "So we have a budget on this program of approximately three-and-a-half million Euro per year." Voor ons onderzoeksprogramma hebben we een budget van 3,5 miljoen Euro per jaar. Daarnaast is er een budget voor industrieele projecten, afkomstig van de Duitse minister van Milieu: nog eens zo'n 5 a 8 miljoen Euro per jaar. En dan krijgen we ook nog geld van de deelstaat en van de Europese Unie. Al met al is er hier ruim 10 miljoen Euro per jaar aan onderzoeksgeld beschikbaar. "So all in all there is significantly more than 10 million Euro of research money available in Germany. PrH: "From the Liban to the near East all the way to Marocco and into Spain people will realize that energy is available, creating an environment with a clean source and perfectual source of energy, I think is a tremendous step forward." Een fragment uit een interview met prins Hassan van Jordanie - uitgezonden door de wereldomroep in november, vorig jaar. Hassan was op bezoek bij het Europarlement om te lobbyen voor CSP, waar hij een groot voorstander van is. Met een zonnekrachtcentrale, zo

groot als Nederland, zou heel Europa van stroom kunnen worden voorzien; aldus de prins. Maar dan moet Europa wel meebetalen. En daarom pleitte de prins voor een investering van 10 miljard Euro door de Europese Unie. Zijn oproep viel in goede aarde, en met de aanleg van een stroomkabel van Noord-Afrika naar Duitsland - die onlangs werd aangekondigd - lijkt CSP een serieus alternatief te worden. Opvallend genoeg is ook de Nederlandse Taskforce Energietransitie op de hoogte van de zonnige toekomst voor deze nieuwe technologie. De Taskforce gaf namelijk zelf opdracht voor een onderzoek dat uitsluitsel moest geven over de mogelijheden van CSP. In de conclusie van dat onderzoek - uit november 2006 - staat: "CSP-technologie is rijp voor de markt. Er worden momenteel commercieele centrales gebouwd in Spanje. Potentieel voor significante kostendaling is aanwezig, voldoende om de concurrentie aan te gaan met andere duurzame energiebronnen. De algemene conclusie is dat CSP een vorm van duurzame energie is, die zich in beginsel bewezen heeft en belofte heeft voor de toekomst." Voice-over: We leggen deze conclusie voor aan voorzitter Droog van het energieplatform van de Taskforce. HD: Ja, we hebben dus, eh, de verschillende geluiden over, eh, CSP hebben we gezegd, als platform: "Laat dan ook een zo objectief mogelijk onderzoek, eh, ..." IV: Met deze conclusie. HD: Maar diezelfde conclusies, die trekken wij ook over zonnepanelen. Dus ze zijn op zich in onze ogen, eh, gelijkwaardig, dus we zien beide partijen in de toekomst, eh, in concurrentie met elkander, als het ware het potentieel van de zon in de Sahara ontwikkelen. Voice-over: Volgens Harry Droog is CSP dus opeens wel een veelbelovende techniek, maar helaas niet toepasbaar in Nederland. En daarnaast - zo stelt Droog - zijn er domweg geen Nederlandse bedrijven in geinteresseerd. Maar dat klopt niet. Want E-Concern - het bedrijf dat in het onderzoek voor de Taskforce concludeerde dat CSP een veelbelovende techniek is, blijkt er op dit moment volop mee bezig. We bellen met Edith Molenbroek - consultant van EConcern. EM: E-concern houdt zich bezig met consultancy, met projectontwikkeling, met produktontwikkeling. Dus wij zijn ons op al die terreinen aan het orienteren op CSP, dus de zelfde activiteiten die wij ook doen op andere energiebronnen willen wij met CSP ook gaan doen omdat dat gewoon goed past in het geheel en omdat het ook in economisch opzicht een aantrekkelijke techniek kan gaan worden. Voice-over: Tijdens het gesprek met Harry Droog van de Taskforce brengt hij die interesse van E-concern opvallend genoeg zelf ter sprake. HD: Op dit moment is een bedrijf als E-concern fantastisch bezig met het ontwikkelen, wereldwijd van grote projecten op duurzame energie. En ik heb onlangs van ze begrepen dat ze ook met een CSP-project bezig zijn. Want je zoekt dan natuurlijk gewoon de beste projecten. Je wilt de Sahara ontwikkelen, als je op dat moment zegt: "Nu past een CSPproject; daar is vraag naar in de Sahara." Dan doe je zo'n project.

IV: Maar mag ik dan vaststellen dat er een Nederlands bedrijf bezig is met een CSP-project in de Sahara, waarvan u zegt: "Nou, als Transitiepad gaan we dat niet doen, want dat moeten alleen maar Nederlandse bedrijven zijn die zich met zonnepanelen bezighouden." Begrijpt u wat ik bedoel? Het klinkt een beetje als een tegenstelling. HD: Ja, u maakt er een tegenstelling van. Maar datzelfde bedrijf dat is met zijn eigen technische ontwikkeling, zijn ze bezig met zon, met zonnecellen, met zonnepanelen ... IV: Maar er zit dus blijkbaar markt in de CSP voor Nederlandse bedrijven? Anders doen ze het niet. HD: Ja, ja dat is ook heel prima. Voice-over: Maar niet alleen E-concern, ook de NEM - een grote ketelbouwer in Leiden orienteerd zich op de markt voor zonnekrachtcentrales. Vorige maand kreeg dit bedrijf een miljoenenorder om onderdelen voor zo'n centrale te ontwerpen en te leveren. Dat vertelt: Peter Rob -manager R&D van de NEM. PR: Het is een project in Egypte. En dat is dan eigenlijk niet een zuiver CSP- maar een hybride project, waarin zeg maar een conventionele gasgestookte installatie wordt gecombineerd met een spiegeltuin. IV: En mag ik vragen: Wat voor bedragen zijn ermee gemoeid? Ongeveer? PR: In dit geval . Ordegrootte een miljoen of 15 tot 20. IV: En is dat iets waarvan u denkt dat was fijn, eens maar nooit weer, of ziet u daar ook toekomst in? PR: Nee, daar zien wel degelijk toekomst in, ja. Wij verwachten dat CSP steeds belangrijker zal zijn in de totale electriciteitsopwekking, met name wereldwijd. Wij zijn ook een wereldwijd opererend bedrijf, dus ... we hebben in die zin vooral daar oog op en niet alleen Nederland. En daar zullen steeds meer, steeds grotere bedragen in omgaan. En daar moet je gewoon bij zijn, zeg maar. Voice-over: Peter Rob, van ketelbouwer NEM reageert verbaasd als we hem vertellen dat Harry Droog van de Taskforce, stelt, dat er weinig interesse is voor CSP bij Nederlandse bedrijven. Maar nog verbaasder is hij als we hem vertellen dat volgens de Taskforce, CSP geen plek verdient in het Nederlandse energiebeleid. PR: "Ja, ... nou ja, dat is een beetje te krap gekeken zeg maar. Als je het energieprobleem alleen nationaal probeert op te lossen, dan zal je er heel vermoedelijk niet gaan komen. Het is helemaal geen nieuw verhaal dat bijvoorbeeld: CSP, dat kun je goed en succesvol inzetten maar dan moet je dat regionaal oplossen; Europees bijvoorbeeld. Er worden op dit moment al grote stroomkabels getrokken vanuit Noord-Afrika, via Italie naar Duitsland. Om juist eventueel opgewekte capaciteit in Noord-Afrika te kunnen exporteren naar Europa. En dat ga je niet oplossen als je alleen binnen de Nederlands grenzen kijkt. Dan kom je inderdaad tot de conclusie: We hebben niet zo gek veel direct zonlicht. En dan is zonnethermische energieopwekking verder niet nodig.

Voice-over: Het energiebeleid van Nederland is als het om CSP gaat dus veel te beperkt. Te veel op Nederland gericht.; vindt Peter Rob. En hij krijgt bijval uit geledingen van de Taskforce zelf. Jan Terlouw - oud-minister van Economische Zaken voor D66 - is binnen de Taskforce net als Harry Droog - voorzitter. Maar dan van een ander platform. Terlouw vindt dat Nederland veel meer buiten haar eigen grenzen moet kijken. Als het aan hem ligt wordt CSP WEL door de Taskforce erkend als een transitiepad, en moet het een plek krijgen in het Nederlandse energiebeleid. JT: Ik ben voorzitter van energiebesparing in de bebouwde omgeving; en daar heb ik minder te maken met zonne-energie. Ik snij het onderwerp wel regelmatig aan en heb het er ook over met mijn collega Harry Droog, die het platform heeft: duurzame electriciteit. Die ziet ook wel het belang ervan, maar vindt het nou niet direct een Nederlands belang. Ik vind dat het mondiale belang ook een Nederlands belang is en dat we dus dit onderwerp niet zouden moeten negeren. IV: Ik hoor uit uw woorden: "Als ik voorzitter was van het platform Duurzame Electriciteitsopwekking, dan zou het wat meer steun krijgen." JT: Ik zou het toejuichen. Ze weten allemaal dat ik het af en toe aansnijd. Als je kijkt in de wereld: het gebeurt meer en meer, er is geen andere oplossing, of liever gezegd, er is geen oplossing waarbij dit niet een rol speelt. Er zijn meer oplossingen, maar dit is een belangrijke. Voice-over: Maar Harry Droog is niet erg onder de indruk van de kritiek van zijn collegavoorzitter binnen de Taskforce. HD: Ja, ik denk dat als de heer Terlouw en ik dat met elkaar bespreken, dat het meer gaat om het benutten van de zonne-energie in de Sahara dan dat het gaat om via welke technologie dat het beste te oogsten zal zijn. IV: Maar even heel concreet: Heeft hij wel eens tegen u gezegd: "goh, luister ... jullie moeten toch wat meer aandacht aan dat CSP besteden. Dat is toch een beetje een ondergeschoven kindje bij jullie,of niet? HD: Ja, de heer Terlouw is heel duidelijk dat hij ziet zaken in de toekomst op energie gebeuren. En ook als het buiten zijn eigen platform gaat, dan heeft hij er ook geen enkel probleem mee om daar een duidelijke mening over te verkondigen. IV: Ja, dat heeft hij ook wel eens tegen u gezegd? HD: Jawel (lacht) Voice-over: Toch maakt Nederland een verkeerde afweging door zo in te zetten op alleen zonnepanelen en CSP links te laten liggen; stelt professor Pitz-Paal in Duitsland. RP: I see this really a big coming-up market, so .. (nasynchronisatie gaat verder) Ik zie dit als een echte groeimarkt. Ik zie veel mogelijkheden voor geindustrialiseerde landen om een aandeel te nemen op dit gebied. Als Duitsland hetzelfde standpunt had ingenomen als Nederland, dan zou hier nu natuurlijk geen industrie actief zijn geweest. Ik denek dat het fout

is om CSP te negeren, alleen omdat het niet toepasbaar is in Nederland zelf. Voice-over: Ex-minister Jan Terlouw vindt dat Nederland een voorbeeld zou moeten nemen aan Duitsland. JT: Duitsland doet het veel beter dan wij hoor, als het gaat over energie-gerelateerde ontwikkelingen. We hebben ECN, dat is een prachtig instituut. Maar toch, we horen niet bij de beste 20 als het gaat om energie-onderzoek. Qua schaal, qua inspannig. En dat vind ik ... dat moet veranderen. Voice-over: Evert du Marchie van Voorthuysen geeft ondertussen niet op. Hij blijft aandringen bij beleidsmakers op meer erkenning van zonnekrachtcentrales. Hij is teleurgesteld over de houding van de Nederlands overheid. EvV: Ik vind dat een overheid die toch een blik op de toekomst moet hebben, de taak heeft om in bepaalde opzichten verder vooruit te kijken dan het bedrijfsleven. En als de overheid ziet, op basis van algemene ontwikkelingen, op basis ook van een visie die staatslieden geacht worden te hebben, een bepaalde wenselijke ontwikkeling ziet, dan zou de overheid moeten stimuleren en tegen hun eigen bedrijven moeten zeggen: "Jongens, ga daar eens naar kijken, dit wordt een belangrijke markt, dit is belangrijk voor de wereld als geheel - dus ook belangrijk voor Nederland. Ga daar eens aan werken!"

slotmuziek.

En tot zover ARGOS. ARGOS werd deze week gemaakt door Stefan Heijdendaal en is een coproductie van de VARA en de VPRO. Wilt u meer horen over hoe Nederland in de toekomst moet omgaan met haar energieverbruik, luister dan a.s. woensdag naar ARGOS supplement en daarin zal verder worden gepraat over deze materie bv ook over zonne-energie. en als wilt reageren dan kan dat, mailt u dan naar [email protected]

Einde uitzending.

In de uitzending van ARGOS­Supplement, Radio 1,  op woensdag 16 januari 2008 van  10:00 tot 10:30 met als onderwerp het Nederlandse energiebeleid zal zonne­energie en  CSP waarschijnlijk wederom ter sprake komen. Er wordt een debat georganiseerd met  o.a. Dorette Corbeij (PvdA, Europarlement) en een aantal anderen die momenteel  gevraagd worden.  

2. Commentaar Harry Droog, die uitvoerder is van het regeringsbeleid,  stelt dat CSP en fotovoltaische  zonnepanelen (PV) gelijkwaardig zijn, maar blijft PV bevoordelen. Een overheid hoort  echter geen bepaalde bedrijfstakken te bevoordelen boven anderen als daar geen duidelijk  algemeen belang mee gemoeid is. Een overheid die dat doet gedraagt zich als een  middeleeuws stadsbestuur die de eigen middenstanders beschermt door concurrenten  met betere technologieën buiten de stadspoorten te houden. Een dergelijke  gildenmentaliteit heeft talloze keren in de geschiedenis de vooruitgang tegengehouden. Harry Droog, die ingenieur is, weet dat CSP twee doorslaggevende voordelen heeft  boven zonnepanelen (PV) die maken dat CSP wel, en PV nauwelijks van  doorslaggevende betekenis is voor de oplossing van de grote wereldproblemen: 



CSP­centrales kunnen dankzij thermische opslag dag en nacht zonne­elektriciteit  leveren en hiermee kolencentrales vervangen  (opslag van elektriciteit uit  zonnepanelen is alleen op kleine en beperkte schaal mogelijk) Elektriciteit uit CSP­centrales is veel goedkoper dan elektriciteit uit zonnepanelen,  en dat zal, gezien de huidige wederopbloei van CSP­investeringen, zo blijven.

Een man die, gewapend met deze kennis blijft volhouden dat CSP en PV gelijkwaardig  zijn, heeft kennelijk geen belangstelling voor een effectieve oplossing van het  klimaatprobleem en het energieprobleem. Harry Droog, die groot voorstander is van windparken op zee, en die beseft dat  windenergie alleen een stevige bijdrage kan leveren als er elektriciteit kan worden  geëxporteerd over grote (>500 km) afstanden, is voorstander van een net van  hoogspannings­gelijkstroom (HVDC) kabels in Europa. Hij weet dus dat transport van  zonnestroom uit Noord­Afrika een haalbare en betaalbare kaart is, en van grote betekenis  kan worden voor de elektriciteitsvoorziening van Nederland. De voorstelling van zaken  als zou zonne­energie in de Sahara uitsluitend van belang zijn voor de lokale bevolking  is misleidend, en Droog weet dit. 

Harry Droog heeft in de brief d.d. 27 maart 2007 waarin onze aanvraag voor erkenning  van een transitiepad voor CSP wordt afgewezen, als reden opgegeven:  “omdat CSP geen bijdrage zal leveren aan de productie van hernieuwbare elektriciteit   in Nederland en vanwege het ontbreken van een sterke Nederlandse industriële basis.” In de ARGOS uitzending wordt Droog geconfronteerd met nieuwe feiten die de opgegeven reden ontkrachten:  De aangekondigde plannen voor een HVDC kabel van Algerije naar Aken met een capaciteit van 6 GW, waardoor hernieuwbare CSP-elektriciteit beschikbaar komt voor Nederland  De CSP-plannen van E-concern, en hun positieve verwachtingen van CSP  De miljoeneninvesteringen van de NEM in de CSP-centrale in Egypte, en hun verwachting dan zij in de CSP-markt zeer veel gaan verdienen. Omdat Droog koste wat het kost op zijn starre standpunt wil blijven staan, moet hij zijn toevlucht zelfs zoeken tot drogredeneringen. Waarom gedraagt Harry Droog zich als een blok beton? Waar is hij eigenlijk bang voor? Heeft hij aandelen in PV-maatschappijen waarvan hij bang is dat ze zullen kelderen als CSP furore gaat maken? Wil hij Shell niet voor het hoofd stoten, omdat hij weet dat Shell er bewust voor heeft gekozen om niet in CSP te investeren? Wordt hij in het nauw gedreven door allerlei duistere spelers in energieland (zie citaat hieronder)? Of is hij alleen maar dom?

Energieland is vanouds een land van roofbouw, rovers, winstmakers, belastingheffers, afromers en energiebaronnen. Floris Wouterlood in een brief aan Diederik Samsom, Energie+, april 2006.

Ter voorkoming van misverstanden: Wij hebben geen enkel bezwaar tegen de foto­ voltaische zonnepanelen (PV). Die kunnen in tal van situaties hun nut bewijzen. Wij  steunen alle vormen van overheidssteun aan research en development van alle vormen  van zonne­energie, zowel CSP, PV, zonneboilers, zonnebrandstoffen, enz. Wij ondersteunen feed­in regelingen ten behoeve van alle vormen van zonne­energie,  maar spreken hierbij wel een voorkeur uit voor inzet van technologieen op geschikte  locaties. Dus liever (mede door Nederland gefinancierde) feed­in regelingen voor PV en  CSP op de Antillen en in Noord­Afrika (voor door Nederlandse bedrijven gebouwde  installaties) dan voor zonnepanelen in Nederland met hun veel lagere opbrengst.

Waar wij bezwaar tegen maken is een voorstelling van zaken als zou er maar één vorm  van zonne­energie zijn, nl. PV. Mensen die zich hieraan bezondigen spelen vals en  worden dan ook door ons bestreden.