RADIOACTIEF AFVAL EN ZOUTKOEPELS Lezing op 14-10-2014 te Stadskanaal voor GroenLinks HERMAN DAMVELD
Over mezelf • Zelfstandig onderzoeker en publicist. • Sinds 1976 studeer ik op (kern)energie en radioactief afval. • Veel artikel van mij staan op: • www.Co2ntramine.nl
KERNENERGIE AANDEEL • Kernenergie heeft maar een klein aandeel in de energievoorziening. • In Nederland gaat het om 1,1 % en wereldwijd om 4,5 % van de gebruikte energie. • NL: 1,1% kern, 4,5% duurzaam en 94,4% fossiel. • Ik heb het over die 1,1% kern, wegens afval
Aanleiding • Europese wet maakt opberging buitenlands kernafval mogelijk. • Dus: zoutkoepels onder Noord-Nederland of de kleilagen onder een aantal provincies, komen weer in beeld, eventueel voor kernafval uit andere EU-landen. • Waar gaat het om?
Bronnen radioactief afval • De brandstofelementen vormen veruit de belangrijkste bron van radioactiviteit • Bedrijfsafval: lava en mava • Ontmantelingsafval • 2800 kilo plutonium • Kerncentrale ruim 90% van de totale radioactiviteit
Hoeveelheden eind 2013 • • • • •
1000 kubieke meter kernafval per jaar 39.000 vaten laag en middelradioactief afval 2800 containers met verarmd uranium 472 vaten met hoogradioactief afval Ertsafval in buitenland: 11.000 ton per jaar
DUURZAAM RADIOACTIEF AFVAL • Tegenwoordig heet veel duurzaam. • Duurzaam is iets dat lang mee gaat. • Radioactief afval blijft een miljoen jaar gevaarlijk. • Dat is ook het enige duurzame aspect van kernenergie. • Duurzame opberging is illusie.
ZOUTKOEPELS N-NEDERLAND • Vanaf 1976 plannen opberging afval in zoutkoepels Noord-Nederland (PvdA, PPR, CDA, D’66) • Altijd verzet tegen geweest. • Veiligheid onbewijsbaar: onbetrouwbare rekenmodellen, toetsing duizenden jaren. • Welke zoutkoepels: zie hierna
DE ZOUTKOEPELS
2014: KOEPELS EN KLEI OP AGENDA • De Europese Unie wil in 2015 een plan voor definitieve opslag van radioactief afval. • Plan heeft status van wet. • Daardoor komt de opslag van radioactief afval in de Noordelijke zoutkoepels weer in beeld.
KERNAFVAL NAAR KRIMPREGIO • De regering verwijst naar het buitenland voor draagvlak bij de bevolking voor de opslag van kernafval (eind 2014 rapport hierover). • Analyse Laka en mij: twee soorten locaties: • Gemeenten met een nucleaire installatie. • Gemeenten in een krimpregio : tegemoetkoming Frankrijk 30 mln./jaar en UK 50 mln. in 10 jaar.
VREEMDE DISCUSSIE Workshops Den Haag en Amsterdam. Conclusie Opera op 4 september: Veldonderzoek in zoutkoepels nodig: dus proefboringen; risico verwaarloosbaar. TNO 10 september over draagvlak. Vragen aan EZ, TNO, PvdA ook in Noorden? Hetzij geen reactie of “is niet nodig”.
TNO 10 SEPTEMBER • Wat zouden we de komende vijf jaar moeten doen om de besluitvorming voor te bereiden? • Hoe verkrijg je nu aandacht en betrokkenheid voor besluiten die op zo’n lange termijn spelen? • Hoe zorg je dat we deze lange periode ook daadwerkelijk benutten voor een gedegen voorbereiding?
ERVARING ASSE-ZOUTKOEPEL • De opslag in de zoutkoepel in het Duitse Asse was in 1976 een belangrijke reden dat de Nederlandse overheid koos voor opslag in zoutkoepels; “risico verwaarloosbaar”. • Maar: de Duitse overheid gaat 126.000 vaten radioactief afval opgraven uit de zoutkoepel te Asse in de deelstaat Nedersaksen. • Wat is hier aan de hand?
OPSLAG ASSE IN WERKING 1
2
3
4 • 126.000 vaten laag- en middelradioactief afval. • Er stroomt al 15 jaar lang dagelijks 12.000 liter water de zoutkoepel in. • Vaten roesten en cesium aangetroffen. • Waterinbreuk driegt. • Alle vaten opgraven. • Dit kost de belastingbetaler 4 miljard euro.
Planning begin eindopslag 1 Land Nederland België Duitsland GrootBrittannië Zweden Finland Frankrijk Zwitserland Canada U.S.A.
verwachting in 1989 2000 2030 2005/10 ??
2020 2020 2010 2025 2015/25 2010
2 Land Nederland België Duitsland GrootBrittannië Zweden Finland Frankrijk Zwitserland Canada U.S.A.
verwachting verwachting in 1989 in 1996 2000 ?? 2030 2035 2005/10 2010 ?? 2030 2020 2020 2010 2025 2015/25 2010
2020 2020 2020 2020 2025 2013
3 Land Nederland België Duitsland GrootBrittannië Zweden Finland Frankrijk Zwitserland Canada U.S.A.
verwachting verwachting verwachting in 1989 in 1996 in 2014 2000 ?? 2130 2030 2035 2070/80 2005/10 2010 2045/50 ?? 2030 2075 2020 2020 2010 2025 2015/25 2010
2020 2020 2020 2020 2025 2013
2027/30 2022 2025/30 2060 2035 2048
CONCLUSIE • Veilige berging radioactief afval is niet te bewijzen. • Regering gaat door met plannen, zoekt zogenaamd draagvlak, maar ontwijkt het Noorden; PvdA in de Kamer zwijgt. • Criterium is krimpregio, dus b.v. Onstwedde. • Regering komt met ‘tegemoetkoming’. • Vraag: wat gaat u hiermee doen?
