Rabobank Groep Met ABC energielabel naar groen leaseautopark Wim Lange, Rabobank Nederland, Utrecht

Twee keer winst “Vergroening van het leaseautopark? Dat kan uitstekend door de keuze te beperken tot auto’s met energielabel A, B of C. Die auto’s stoten minder CO2 uit en zijn energiezuinig. Naast milieuwinst boek je dus ook een kostenbesparing. De norm is eenduidig en vastgesteld door de overheid, dus onafhankelijk. Bovendien biedt de norm voldoende keuzevrijheid in de verschillende prijscategorieën, wat de haalbaarheid van de maatregel vergroot.” Wim Lange, programmamanager Duurzame Ontwikkelingen, Rabobank Nederland, Utrecht

Rabobank Groep – Met ABC energielabel naar groen leaseautopark Wim Lange, Rabobank Nederland, Utrecht In het kort Bij de Rabobank is maatschappelijk verantwoord ondernemen een sleutelbegrip in de organisatie. Vergroening van het leaseautopark is een maatregel waarmee de bank concreet invulling geeft aan de integratie van duurzaamheid in de eigen bedrijfsvoering. Voor de praktische uitvoering is gekozen voor de energielabels die de overheid voor nieuwe personenauto’s hanteert. De autokeuze is beperkt tot auto’s met een energiezuinig A, B of C-label. De maatregel werd met succes van de één op andere dag geïmplementeerd. Resultaat? Een aanzienlijke milieuwinst én kostenbesparing. Organisatie De Rabobank Groep is een financiële dienstverlener op coöperatieve grondslag met een zeer breed aanbod van financiële diensten en producten. Zij komt voort uit de lokale kredietcoöperaties die ruim honderd jaar geleden in Nederland werden opgericht. De lokale banken hebben een lange traditie in de agrarische sector en het midden- en kleinbedrijf. In Nederland bedient de Rabobank ruim 9 miljoen particuliere en zakelijke klanten. De Rabobank Groep bestaat uit ongeveer 180 zelfstandige lokale Rabobanken in Nederland en uit Rabobank Nederland met haar (internationale) dochterondernemingen. Daarmee combineert de Rabobank Groep het beste van twee werelden. Enerzijds de sterke betrokkenheid en persoonlijke bediening van de lokale banken. Anderzijds de deskundigheid en schaalvoordelen van Rabobank Nederland en haar dochterondernemingen. Locatie Rabobank Nederland in Utrecht, Eindhoven, Zeist en Best en de ongeveer 180 zelfstandige lokale Rabobanken in Nederland. De banken zijn lid en aandeelhouder van de overkoepelende coöperatie Rabobank Nederland, die ze bij hun lokale dienstverlening adviseert en ondersteunt.

1

Vraagstuk Als coöperatieve bank is de Rabobank Groep al meer dan 100 jaar gewend zich te verantwoorden. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) is dan ook een sleutelbegrip in de organisatie. Mvo is ingebed in de portefeuilles van de leden van de Raad van Bestuur. Het Directoraat Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is de centrale initiator van mvo binnen de Rabobank Groep. De beleidsmatige invulling verloopt langs vier strategische lijnen: 1. 2. 3. 4.

Verankering van duurzaamheid in beleid en processen. Doorwerking van deze visie in bestaande en nieuwe producten en diensten. Versterking van de maatschappelijke betrokkenheid van de Rabobank Groep. Integratie van duurzaamheid in de eigen bedrijfsvoering.

Het duurzame mobiliteitsbeleid van Rabobank Nederland is onderdeel van de laatstgenoemde beleidslijn. Daarbinnen gaf de Raad van Bestuur medio 2004 aan het Directoraat Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen de opdracht een programma samen te stellen voor vergroening van het leaseautopark. Vooropgestelde doelstelling: reductie van de CO2-uitstoot en daarmee beperking van de milieuschade die organisatie berokkent. Het Directoraat Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen vatte de opdracht ruim op en presenteerde na 2 à 3 maanden het ‘Programma Mobiliteit’. Dit programma werd opgesteld in samenwerking met de directoraten Personeel en Shared Services en Facilities. In dit programma zijn meerdere maatregelen uitgewerkt, gericht op de eigen mobiliteit. Onder andere: • • • • •

Vergroening van het leaseautopark (4800 leaseauto’s) van Rabobank Nederland en de lokale Rabobanken. Het opstellen van een parkeerbeleid voor de (nieuwbouw)locatie aan de Croeselaan in Utrecht. Het doorlichten van de moeilijk bereikbare locatie Eindhoven, waar ruim 1700 mensen werken. Het opstellen van een organisatiebreed communicatieplan gericht op mobiliteit. Stimulering van het fietsgebruik (bovenop de bestaande ‘Fiets van de zaak’).

De Raad van Bestuur besloot (om te beginnen) de vergroening van het leaseautopark uit te laten voeren. Dat zou in relatief korte tijd naast een aanzienlijke milieuwinst een kostenbesparing kunnen opleveren. De Raad van Bestuur verwachtte dat de maatregel van de één op andere dag geïmplementeerd werd. Welke maatregel? Vergroening van het leaseautopark van Rabobank Nederland en de lokale Rabobanken. In de praktische uitvoering werd de ABC-normering gebruikt, de energielabels die de overheid hanteert voor nieuwe personenauto’s. Voor elk nieuw af te sluiten leasecontract mogen de ongeveer 1400 leaserijders van Rabobank Nederland alleen kiezen uit de milieuvriendelijke klassen A, B en C. De milieuvriendelijkheid neemt af tot klasse G. De ongeveer 180 lokale banken (ongeveer 3400 leaseautorijders) doen op vrijwillige basis mee. Rabobank Nederland kan hen door de bijzondere organisatiestructuur van de Rabobank Groep hiertoe niet verplichten en motiveert banken om deel te nemen.

2

De maatregel werd in maart 2005 van de één op andere dag geïmplementeerd, en via een bericht op het intranet aan alle medewerkers bekendgemaakt. Sterke kanten: • • • •

De maatregel is eenduidig en onafhankelijk. De maatregel is relatief en laat binnen iedere leasecategorie voldoende keuzemogelijkheid. De maatregel geldt voor iedereen, inclusief de leden van de Raad van Bestuur. De maatregel past bij het maatschappelijk verantwoord ondernemerschap waar de Rabobank Groep voor wil staan.

Doordat de maatregel van de één op andere dag is geïmplementeerd, was er geen mogelijkheid er onderuit te komen. Bovendien werden uitzonderingen niet getolereerd om precedentwerking te voorkomen. Alle lopende leasecontracten konden worden uitgediend, waarmee kapitaalvernietiging werd voorkomen. Bij een looptijd van de oude contracten van 4 jaar voor diesel- en benzineauto’s, wordt eind 2009 het optimum in de vergroening van het wagenpark bereikt. Bij introductie van de maatregel in maart 2005 vond een 0-meting plaats. De in totaal 4800 leaseauto’s reden 130-150 miljoen km per jaar (37.000 km per auto gemiddeld). Binnen de ABC-norm viel: • •

42 procent van het leaseautopark van Rabobank Nederland. 49 procent van het leaseautopark van de lokale Rabobanken.

De organisatie beschikte dus al over een vrij groen wagenpark, wat zeker gold voor de lokale Rabobanken. De organisatie ziet hierin een bevestiging dat de maatregel goed past bij de bedrijfscultuur van de Rabobank én de opvattingen van de medewerkers. Om de vergroening van het wagenpark zichtbaar te maken en de resultaten van de maatregel te kunnen beoordelen wordt gemeten op: • • • •

Het percentage ABC-auto’s in het leaseautopark van Rabobank Nederland. Het percentage ABC-auto’s in het leaseautopark van de lokale Rabobanken die de ABCmaatregel ondersteunen. Het percentage ABC-auto’s in het leaseautopark van de lokale Rabobanken die de ABCmaatregel niet ondersteunen. Het aantal lokale Rabobanken dat de ABC-maatregel ondersteunt.

Daarnaast wordt gemeten en gestuurd op: • •

Het aantal kilometers per leaseauto. De liters brandstof die worden getankt.

Milieuwinst én kostenbesparing De reductie in CO2-uitstoot wordt bepaald aan de hand van de getankte liters brandstof (benzine en diesel). Dat maakt het mogelijk cijfers met elkaar te vergelijken: de CO2-uitstoot van een liter benzine staat vast, maar een energiezuinige auto (ABC-norm) legt hiermee méér kilometers af.* Op die manier levert de ABC-maatregel niet alleen milieuwinst, maar ook een kostenbesparing op.

3

De winst (CO2-reductie en kostenbesparing) schuilt bij de Rabobank zuiver in het gebruik van zuinigere leaseauto’s, er worden op jaarbasis niet minder kilometers gereden. Leaseautorijders maken ieder jaar een schatting van het aantal kilometers dat ze verwachten te rijden. Op basis daarvan krijgen zij een budget en betalen ze een vast maandbedrag. Overschrijden zij het budget, dan wordt het contract met de leasemaatschappij opengebroken en wordt er een nieuw budget vastgesteld. De Rabobank betaalt, vanuit de redenering dat de extra kilometers noodzakelijk kunnen zijn. Eind 2006 bestond het wagenpark van Rabobank Nederland en Lokale banken voor 55 procent uit auto’s met een A,B of C label. Het brandstofverbruik (benzine) daalde van 11.283.039 liter in 2005 naar 10.488.923 liter in 2006. Het dieselverbruik steeg van 1.876.243 naar 2.392.073 liter. Daarmee daalde de totale CO2-uitstoot met 1100 ton. * Voor diesel geldt dat de CO2-uitstoot per liter groter is dan van benzine, maar een dieselauto gebruikt aanzienlijk minder brandstof per kilometer dan een vergelijkbare benzineauto. Afgezien van de roetuitstoot maakt dat een diesel milieuvriendelijker. Solide basis, aanvullende maatregelen Uit de ABC-maatregel vloeide een aantal andere maatregelen voort, die het bestaande beleid versterkten. Deze maatregelen werden door het Directoraat Personeel uitgevoerd. 1. Aanpassing van de leasebudgetten. Voortaan inclusief benzine, zodat er bij de keuze voor een ABC-auto meer geld overblijft voor besteding aan de auto. Ter stimulering van de ABC-maatregel. Januari 2006, Rabobank Nederland en lokale Rabobanken. 2. Leaserijders toegestaan OV kosten te declareren. Deze mogelijkheid bestond al verkapt, maar werd nu gepromoot. Doel: stimuleren OV-gebruik, reduceren autokilometers en CO2-uitstoot. Januari 2006, Rabobank Nederland en lokale Rabobanken. 3. Verplichting roetfilter voor nieuwe leaseauto’s met een dieselmotor, met de introductie van de nieuwe leaseregeling. Januari 2006, Rabobank Nederland en lokale Rabobanken. 4. Introductie van de NS-Business Card voor leaserijders. Doel: verder stimuleren OV-gebruik, reduceren autokilometers en CO2-uitstoot. April 2006, pilot, Rabobank Nederland en lokale Rabobanken. 5. Pilot berijdersbeïnvloeding. Deze actie wijst individuele leaserijders op aspecten als zuinig rijgedrag, maar attendeert hen er bijvoorbeeld ook op als zij vaak langs de snelweg tanken. Zo wordt het kostenaspect meegenomen en gaat deze pilot verder dan ‘Het nieuwe rijden’. 2006, Directoraat Personeel en één lokale Rabobank. De introductie van de NS-Business Card bij Rabobank Nederland is een succes. 20 procent van de leaserijders die de kaart heeft gekregen, gebruikt deze. Landelijk ligt dit percentage op 10 procent. Een punt dat wel in de evaluatie van de pilot wordt meegenomen is mogelijk dubbelgebruik, bijvoorbeeld doordat de auto intussen door de partner wordt gebruikt. Dat zou de doelstelling (reductie van het aantal autokilometers) ondermijnen. Een mogelijke vervolgstap om het OV-gebruik te stimuleren zou het sturen op de kilometerbudgetten van de leaseautorijders kunnen zijn. Die maatregel kan echter ten koste gaan van de dienstverlening

4

en een effectieve werving van nieuwe medewerkers. Voor de Rabobank ligt deze maatregel daarom vooralsnog niet voor de hand. Baten Vergroening van het leaseautopark: Voor de organisatie • Reductie van de CO2-uitstoot. • Minder brandstofkosten. • Imagoversterking. • Publiciteit. Voor de werknemers • Behoud van de mogelijkheid een auto met status te leasen. Zo behoren de BMW 5 serie en Audi A6 nog tot de keuzemogelijkheden. • Het leveren van een essentiële bijdrage aan de vermindering van de klimaatproblematiek. • Meer auto voor minder geld. Kosten Geen directe kosten. Fiscale aspecten Sinds juli 2006 stimuleert de overheid de aankoop van een energiezuinige auto. Voor auto’s uit de Acategorie geldt een lager bpm-tarief. Zo blijft er meer geld over dat aan de auto kan worden besteed. Tijdsinvestering Tijdspanne: Medio 2004 Maart 2005 Januari 2006 Januari 2006 Januari 2006 April 2006 Juni 2006

start opstellen ‘Programma Mobiliteit’ (2 à 3 maanden). implementatie ABC-maatregel en start communicatie. aanpassing leasebudgetten (inclusief brandstof). leaserijders toegestaan OV kosten te declareren. verplichting roetfilter voor leaseauto’s. NS-Business Card voor leaserijders. start pilot berijderbeïnvloeding.

Naar schatting is aan de uitvoering van het project ¾ fte besteed. Dit is inclusief alle voorlichting aan de lokale banken. Promotie van de maatregel Voor een succesvolle implementatie werd met Communicatie een communicatieplan opgesteld. Iedere maand werd een logisch communicatiemoment onderkend waarop de ABC-maatregel onder de aandacht kon worden gebracht. Momenten/kanalen die zijn benut: • •

De nieuwjaarsspeech van Van Heemskerk, voorzitter Raad van Bestuur. Een column van Ten Cate, lid Raad van Bestuur, in het personeelsblad Rbij.

5

• • • • • • •

Diverse artikelen en interviews in Rbij, met ruimte voor kritische geluiden. Publicatie van tussentijdse resultaten op intranet. Publicatie in het maatschappelijk verslag. Structurele plek in de leaseregeling. Structurele plek op autoleasesite van De Lage Landen. Intentieverklaring met Milieudefensie over autolease. Persbericht naar de landelijke media.

De projectduur was ongeveer acht maanden. Daarna werd de ABC-regeling onderdeel van de reguliere bedrijfstructuur. De ABC-regeling is daarmee ook ingebed bij Communicatie, zodat er op ieder geschikt moment aandacht aan wordt besteed. Sterke kanten in de communicatie, die zorgden voor een stevig draagvlak: • • • • •

Duidelijke uitleg over de reden en het belang van de maatregel. Duidelijke uitleg dat de maatregel past bij de missie van de bank en waar zij voor wil staan. Benadrukking van het feit dat de maatregel zonder uitzondering voor iedereen geldt. Het gebruik van ambassadeurs uit de Raad van Bestuur. Het zichtbaar maken van tussentijdse resultaten.

Wel bleek het lastig het relatieve karakter van de norm uit te leggen. Een A-klasse auto in het duurdere/grotere segment vervuilt gemiddeld meer dan een A-klasse auto in het goedkopere/kleinere segment. Dat was inherent aan de regeling. Welkome spin-off was de publiciteit die de ABC-maatregel opleverde. Meerdere media besteedden er aandacht aan, wat het imago van de Rabobank ten goede kwam. Procesmatig werd de regeling afgestemd met leasemaatschappij De Lage Landen. Daarmee werd ook afgestemd hoe de maatregel goed gepositioneerd kon worden richting de autoleveranciers. De keuzemogelijkheid voor de meeste merken bleef echter groot. Onder andere Volvo scoorde minder goed op de ABC-criteria. Tips Maak duidelijk waarom dat je het doet. Verbind de maatregel aan bijvoorbeeld de ambities van het bedrijf. Bij Rabobank is dat ‘een van de beste banken op MVO-gebied te zijn’. Streef je naar vergroening van het leaseautopark, kies dan voor een uniforme maatregel die voor iedereen geldt. Tolereer geen uitzonderingen, ook niet van het management. Dat vergroot het draagvlak en komt implementatie van de maatregel ten goed. Kies bij vergroening van het leaseautopark voor een onafhankelijke en eenduidige norm, zoals de ABC-norm. Die biedt binnen de verschillende categorieën voldoende keuze, wat de haalbaarheid van de maatregel vergroot.

6

Besteed aandacht aan de communicatie over de maatregel, om het draagvlak te versterken. Maak handig gebruik van ambassadeurs en rolmodellen binnen de organisatie, die de maatregel kunnen promoten. Implementeer de maatregel van de één op de andere dag. Dat brengt aanvankelijk een aanzienlijke inspanning met zich mee, maar levert in het vervolgtraject winst op. Het voorkomt dat medewerkers nog snel dingen gaan regelen en onder de regel uit proberen te komen. Neem als bedrijf je maatschappelijke verantwoordelijkheid en vergroen je wagenpark, ook al loopt de uitvoering van de Europese wetgeving vertraging op. De Europese Commissie vereist dat alle nieuwe personenauto’s in 2010 onder de norm van 120 gram CO2 per kilometer zitten. Daarmee zou de ABCmaatregel van de Rabobank in 2010 vanzelf overbodig worden, omdat alle nieuwe auto’s dan per definitie aan de norm voldoen. Helaas lukt het de autofabrikanten dan echter nog niet zich aan deze EU-norm te conformeren. Met de ABC-maatregel maakt de Rabobank in ieder geval een eerste slag, maar belangrijk is dat ook de overheid, andere producenten en consumenten hun verantwoordelijkheid nemen. Meer weten? Rabobank Nederland Directoraat Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Europalaan 40 3500 HG Utrecht www.rabobank.nl Wim Lange Programmamanager Telefoon (030) 2161412 [email protected] Rabobank Nederland Directoraat Personeel Croeselaan 18 3521 CB Utrecht www.rabobank.nl Mariken Radstaat Hoofd werving & selectie en loopbaanbegeleiding Telefoon (030) 2167863 [email protected] of Frans Huntink Telefoon (030) 2179938 [email protected]

7