gemeente Eindhoven
Dienst Stedelijke ontwikkeling en Beheer
Raadsnummer o8.Rz8zg.ooz Inboeknummer o8bstor886 Beslisdatum B%W So september 2008 Dossiernummer 8qo SSr
Raadsvoorstelinzake voortzetting en beperkte uitbreiding Gratis met de bus uoor r - en 6g+ Inleiding In haar akkoord Eindhoven Een heeft de coalitie voor de periode 2006-2010 een heldere keuze gemaakt voor vormen van gratis of goedkoop openbaar vervoer voor doelgroepen, waaronder senioren. Daarop is in december 2006 door uw raad besloten tot het houden van een proef met gratis busvervoer voor Eindhovense inwoners jonger dan 12 jaar en 65 jaar of ouder. Deze proef loopt vanaf 1 maart 2007 t/m 31 december 2008. De evaluatie van deze proef is inmiddels uitgevoerd, de conclusies zijn door ons op 7 juli 2008 vastgesteld en aan u kenbaar gemaakt via een raadsinformatiebrief. Inmiddels is per 1 mei 2008 binnen Brabant (inclusief SRE) de proef ’Je blijft bussen’ van start gegaan, voor dezelfde doelgroep, met een vast insta ptarief van 30 eurocent. Eindhoven heeft de mogelijkheid om op die proef aan te sluiten. Een besluit over de wijze van voortzetting na 2008 van de Eindhovense regeling voor 12- en 65+ is nu aan de orde.
Doelstelling De belangrijkste doelen voor gratis busvervoer voor de doelgroepen 12- en 65+ zijn compact geformuleerd: meer mensen in de bus in plaats van met de auto; beter gebruik van de reguliere openbaar vervoersvoorzieningen; ouderen mobieler maken; kinderen vertrouwd maken met de bus c.q. het openbaar vervoer; imagoverbetering van het openbaar vervoer. Voorstel
1 voortzetting en beperkte uitbreiding van het gratis busvervoer voor de doelgroepen 12- en 65+ voor onbepaalde tijd: voor houders van de Eindhovense Stadspas; op het stadsbusnet 2009 en streekbuslijnen op de corridors Eindhoven CSBest Station en Eindhoven CS - Nuenen Centrum; op werkdagen: na 09.00 uur; in het weekend, op feestdagen en in de maanden juli en augustus: de hele dag.
Raadsnummer O8.RZ8XC).OOX
2 De kosten dekken door de in de Kadernota 2009-2012 daarvoor opgenomen Structurele lnvesteringsmaatregel.
Argumenten
1.1 Deproefdiesinds1maart2007looptiseensucces. Op 7 juli 2008 zijn door ons college op basis van de Eindevaluatie 2008’Gratis met de bus voor 12- en 65+’ de volgende conclusies vastgesteld: meer mensen in de bus in plaats van met de auto: positief effect; beter gebruik van de reguliere openbaar vervoersvoorzieningen: positief effect; ouderen mobieler maken: zeer sterk positief effect; kinderen vertrouwd maken met de bus c.q. het openbaar vervoer: sterk positief effect; imagoverbetering van het openbaar vervoer: zeer sterk positief effect. 1.2 Gratis busvervoer voor Stadspasbezi tters levert deze voorziening voor Ei ndhovenaren en voor ni et-Ei ndhovenaren di e gebruik maken van Ei ndhovense voorzi eni ngen.
Het gratis busvervoer is verbonden aan het bezit van de Eindhovense Stadspas. Hierdoor hebben niet alleen Eindhovenaren in de doelgroep recht op gratis busvervoer. Ook niet Eindhovenaren in de doelgroep 12- en 65+ die gebruik maken van Eindhovense voorzieningen (m.n. Tongelreep, IJsbaan, Bibliotheek) hebben dan de mogelijkheid van het gratis busvervoer gebruik te maken. 1.3 Het stadsbusnetis een helder basisconcept waarop het gratis busgebrui k geldig is. Voor 2009 en verder wordt uitgegaan van gelijke dekking van de stad met het gratis busvervoer, zoals nu in 2008 gerealiseerd. Het stadsbusnet is een helder concept gebleken in de afgelopen periode. De doelgroep wordt hiermee in hoge mate bereikt. Waar manco’s in de dekking bleken is dit aangevuld in de loop van de proefperiode. In de evaluatie-enquete gaf slechts 1a/o van de ondervraagden aan dat geen gebruik wordt gemaakt van het gratis busvervoer, omdat hun buurt enkel met streekbussen wordt bediend. In 2009 vinden er op de corridors naar Best en Nuenen wel enkele lijnwijzigingen plaats. In overleg met vervoerder Hermes is het exacte lijnennet voor 2009 voor de regeling bepaald. Het gratis busvervoer is dan ook geldig op enkele streeklijnen op deze corridors. 1.@De omvang en rei sbehoefte in de spi ts van potentie/e gratis reizigersin de doel-
groepi s marginaal. Onderzocht is of de regeling voor gratis vervoer ook kan gaan gelden voor de (ochtend)spits. Op basis van een kosten/baten afweging is in overleg met vervoerder Hermes besloten een dergelijke aanpassing niet door te voeren. De belangrijkste motieven voor het gratis busgebruik zijn gebruiksmotieven die buiten de spits vallen (medisch, cultuur, ontspanning/recreatie, bezoek vrienden/familie, e.d.). Het aantal reizigers in de doelgroep dat uitsluitend in de
Raadsnummer O8.RZ8XC).OOX
spits reist is marginaal, het aantal dat zowel in de spits als in de daluren reist is zeer beperkt (4a/a). Hierin is bovendien een dalende trend te zien. Het aantal scholieren in het speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs dat van de uitzonderingsregel voor de spits gebruikt maakt is sinds aanvang van de proef met gratis busvervoer minder dan 10. Volgens de afdeling Leerlingenzorg zal dit waarschijnlijk nog verder dalen door wijzigingen in de regeling voor leerlingenvervoer. 1.5Niet-Eindhovenaren binnen de doelgroep 12- en 65+ kunnen sinds 1 mei gebruik maken van de provinciale proefvoor goedkoop busvervoer meteen vastinstaptarief va n 30 eurocen t.
Sinds 1 mei is in Brabant ook de proef ’Je blijft bussen’ van start gegaan. Deze proef duurt 18 maanden. Voor de doelgroep 12- en 65+ geldt een vast instaptarief van 30 eurocent. Dit is onafhankelijk van de reisafstand, wel geldt er een maximale reisduur van 1 uur. Hiervoor zijn speciale strippenkaarten verkrijgbaar bij de gangbare verkooppunten. Praktisch komt het er op neer dat de reiziger voor 30 eurocent per busrit kan reizen. SRE heeft zich bij deze proef aangesloten. Bewoners van de regio met een leeftijd in de doelgroep kunnen dus van deze tariefmogelijkheid gebruik maken op alle stads- en streeklijnen. Daarmee is het prijsverschil met het gratis busvervoer in Eindhoven zodanig klein dat dit niet tot een uitsluitend onderscheid leidt voor reizigers die geen Stadspas hebben. 1.6SREzet met de Provinciei n op introductie van de tweede provinciale proef met goedkoop busvervoerookin Zuidoost-Brabant. De Provincie werkt momenteel aan de voorbereiding van een tweede proef met goedkoop bussen. Hierbij geldt voor alle overige reizigers (12 t/m 64 jaar) een instaptarief van 60 eurocent in de daluren en 1 euro in de spits. Deze proef gaat naar verwachting met ingang van 2009 van start, ook voor de duur van 18 maanden. SRE onderzoekt momenteel op welke wijze op deze tweede provinciale proef kan worden aangesloten. Grofweg zijn er drie mogelijkheden:
1 Volledig meedoen; 2 Beperkt meedoen; 3 Niet meedoen maar andere tariefacties invoeren voor de besteding van de gelden. SRE zet met de Provincie in op introductie van deze tweede proef ook in ZuidoostBrabant (mogelijkheid 1). Mocht dit niet lukken dan zal een keuze worden gemaakt uit de mogelijkheden 2 en 3 om daar toch, zij het deels, op aan te sluiten. Bij beperkt meedoen kan gedacht worden aan bijvoorbeeld alleen de daluren of een instaptarief voor alle uren of een goedkoper dalurenkaartje. Bij andere tariefmaatregelen kan gedacht worden aan bijvoorbeeld korting op abonnementen, winkelkaartjes, e.d. Eindhoven is betrokken bij het overleg over de voorstellen.
Raadsnummer O8.RZ8XC).OOX
Uit onderzoek en ervaring blijkt eenvoud, duidelijkheid en gemak een belangrijke voorwaarde voor succes met tariefmaatregelen. Verdere tariefmaatregelen dan in dit voorstel opgenomen kunnen daarom het beste binnen dit regionaal af te stemmen kader plaatsvinden. 1.7ln verhouding tot het gratis openbaar vervoer leidt de tari efstelli ng voor het WMOvervoer en het vraagafhankelij k Seni orenvervoer niet tot sociaal isolement en be-
hoeft geen aanpassing. Zowel het WMO-vervoer als het Seniorenvervoer wordt op dit moment uitgevoerd door Taxbus.
Van het WMO-vervoer kan enkel gebruik worden gemaakt na medische indicatie. In het WMO-vervoer geldt het normale strippenkaarttarief. Er is wel een duidelijk kwaliteitsverschil met het reguliere openbaar vervoer. Het betreft deur-tot-deur vervoer, met begeleiding, van 06.30 uur tot 01.30 uur. Praktisch geldt ook dat geindiceerden vaak vanwege hun handicap geen gebruik kunnen maken van het reguliere openbaar vervoer. Gesteld kan worden dat door de tariefstelling van het WMO-vervoer geen sociaal isolement optreedt of de kosten een belemmering vormen voor deelname aan het maatschappelijk verkeer.
Het huidige Seniorenvervoer is toegankelijk voor de doelgroep 65+. De inwoners binnen deze groep die 75 jaar of ouder zijn worden automatisch geindiceerd voor gehandicaptenvervoer met het normale strippenkaarttarief. De inwoners in de leeftijd van 65 t/m 74 jaar betalen het dubbele strippenkaarttarief. De noodzaak voor het gebruik van de Taxbus voor deze groep is echter minder groot, zij zijn immers niet geindiceerd. Uit de evaluatiegegevens blijkt bovendien een duidelijke trendbreuk in het Seniorenvervoer in relatie tot het gratis busvervoer. Er is sprake van een halvering in aantal ritten en zones sinds de start van de proef met gratis openbaar vervoer. In het aantal pashouders zat al een dalende trend, maar die is sinds de invoering van de proef sterk toegenomen. De totale doelgroep is bovendien zeer beperkt: ca. 2a/o van de 65+-ers heeft een pas voor het
Seniorenvervoer. De resultaten van de proef met gratis busvervoer zijn dus conform de doelstelling: beter gebruik van de reguliere openbaar vervoersvoorziening. Een eventuele tariefaanpassing (goedkoper/gratis) voor het Seniorenvervoer is daarmee in strijd. Bovendien wordt in de periode 2008-2010 structureel geinvesteerd in het toegankelijk maken van haltes (gemeente) en van het materieel (vervoerder). De komende jaren wordt inzet gepleegd op het verbeteren van het busvervoer op stadsdeel- en wijkniveau. Dit vormt onderdeel van de Eindhoven Een OV-Agenda.
Kanttekeningen Geen extrainzet van materieel voor het gratis busvervoer.
Raadsnummer O8.RZ8XC).OOX
In Eindhoven zien wij dat door het gratis vervoer de omvang van de senioren in de bus nagenoeg is verdubbeld. De groep kinderen in de bus is ook sterk toegenomen. Deze groei (verdubbeling) is conform referentiesituaties, zoals die bekend zijn uit het buitenland. Tot op heden is de reizigersgroei, een enkele incidentele uitzondering daargelaten, zonder extra inzet verwerkt. Gezien de nu al bereikte groei zal dit ook in de toekomst niet het geval zijn. De noodzaak van extra inzet is veeleer te verwachten uit de aanvullende effecten van de provinciale proeven, dan wel van de aansluitende tariefacties van het SRE. Kosten
Voor de uitvoering van het gevraagde gratis busvervoer zijn de kosten op basis van informatie van de vervoerder voor 2009 begroot op ca. 6 470.000,ÃćâĆňâĂİ (exclusief btw).
Voorts zijn aanvullende kosten voorzien voor de begeleidende communicatie. Voor dekking van de kosten is in de Kadernota 2009-2012 onder 4.1. een Structurele Intensivering opgenomen van jaarlijks 6500.000,ÃćâĆňâĂİ.Inzet is om met
vervoerder Hermes te komen tot een meerjarenafspraak voor de periode tot en met 201 2.
Communicatie Uit de evaluatie blijkt dat de huidige regeling reeds een zeer grote bekendheid bij de doelgroep heeft. Communicatie over de voortzetting van ’Gratis met de bus voor 12- en 65+’ vindt plaats via verschillende kanalen: via de reguliere kanalen c.q. de gemeentelijk publicatiepagina in Groot Eindhoven; via de speciale website www. ratismetdebus.eindhoven.nl.; via de website van vervoerder Hermes www.hermes.nl. Voor de proef is in 2007-2008 speciaal een flyer ontwikkeld voor in de bus, bij publieksbalies en -gebouwen. Voor de voortzetting van de regeling zal deze worden vernieuwd.
Nieuwe inwoners ontvangen automatisch een Stadspas. In de begeleidende communicatie wordt de Stadspas als gratis vervoerbewijs voor de doelgroep 12- en 65+ specifiek toegelicht. Voor de kinderen van groep 6 en 7 van de basisschool is een toegepast lespakket ontwikkeld. Kinderen worden bekend en vertrouwd gemaakt met de bus en alles wat daarbij komt kijken. Het lespakket is te bestellen bij de gemeente en bovendien downloadbaar van de speciale website.
Planning en uitvoering Oktober-december 2008: voorbereiding en afstemming (Eindhoven-Hermes-SRE), ingangsdatum: 1 januari 2009. Evaluatie
Raadsnummer O8.RZ8XC).OOX
Een intensieve evaluatie van de regeling heeft reeds plaatsgevonden in 2007 en 2008. Het gebruik bij voortzetting van de regeling zal gemonitord worden via: de gemeentelijke Monitor Vervoer op basis van een jaarlijkse inwonerenquete; de GGD-seniorenmonitor (2010); de klantcontactinformatie van de Stadspas.
Bijlage(n) Geen.
Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan.
Burgemeester en wethouders van Eindhoven,
A. Brunninkhuis, secretaris.
Raadsnummer o8.Rz8xg.oox
Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 30 september 2008; besluit:
1 voortzetting en beperkte uitbreiding van het gratis busvervoer voor de doelgroepen 12- en 65+ voor onbepaalde tijd: voor houders van de Eindhovense Stadspas; op het stadsbusnet 2009 en streekbuslijnen op de corridors Eindhoven CSBest Station en Eindhoven CS - Nuenen Centrum;
op werkdagen: na 09.00 uur; in het weekend, op feestdagen en in de maanden juli en augustus: de hele dag; 2 de kosten te dekken door de in de Kadernota 2009-2012 daarvoor opgenomen Structurele Investeringsmaatregel.
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 16 december 2008.
R. van Gijzel, voorzitter.
J. Verheugt, griffier.
BE08015981
