120911, ppt Arnhem
‘Gratis’ bus voor senioren Seniorenraad Arnhem Symposium: Wonen, Verkeer & Zorg voor ouderen in Arnhem dinsdag 11 september 2012, 12.00 tot 17.00 uur in Musis Sacrum te Arnhem Inleiding ‘VERKEER’ door Michel van Hulten ANBO-lid Lelystad KBO en PCOB zijn voorstander van ‘gratis’ openbaar vervoer voor senioren. ANBO is tegen. Onbegrijpelijk! Hoe ligt dat na vandaag?
Slogan: reizen van A naar B(eter) Essentie van mobiliteit is niet het van A naar B gaan. •
Verkeer en vervoer is meer dan lopen, fietsen, rollator, scootmobiel, auto, bus, metro, boot, pont, trein en vliegtuig. Je verplaatsen gaat altijd in vervoersketens. Bekijk die als onderdeel van economische- en maatschappelijke ketens. Je gaat van A via B, C en D (enzovoorts) naar E omdat je een doel hebt.
•
Daarom ook passen Verkeer, Wonen en Zorg bij elkaar.
•
Centraal moet staan de waarde van het totaal van de ketens en de waarde van elke schakel in de vervoersketen.
•
Dit vergt een totaal andere kijk op het OV dan de heersende opvatting van bedrijven die marktgericht winst moeten maken. Bovendien doen ze dat toch niet.
•
Openbaar vervoer verdient een integrale visie!
Niet achter de geraniums zitten betekent deelnemen aan het verkeer.
Voor senioren betekent het dikwijls: je laten vervoeren
‘Je laten vervoeren’ • Niet iedereen heeft een auto met chauffeur! • Gaat het niet meer lopend, dan is goed openbaar vervoer de oplossing.
‘Goed openbaar vervoer’ Voorstanders van goed openbaar vervoer (alle ouderenbonden) beklemtonen dan kwalitatief goede haltes, goede voertuigen, goede dienstregelingen (frequent en op tijd met goede overstapmogelijkheden) ‘De politiek’ kwam aan die wensen altijd tegemoet, toch werd het openbaar vervoer steeds ‘dunner’ gebruikt, veel lege stoelen, dan ‘kan de dienstregeling dus ook wat dunner’ (en ‘dan komen er nog minder reizigers’)
‘Goed openbaar vervoer’ Over
‘Goed openbaar vervoer’ valt nog veel te zeggen, daar is nu geen tijd voor. Het resultaat van alle goede bedoelingen met het openbaar vervoer over de jaren heen is geweest dat het aantal haltes steeds verder verminderde, lijnen verminderden in aantal en werden ‘gestrekt’, frequenties daalden, normaal wordt: later beginnen en eerder eindigen, slechtere aansluitingen, minder gebruikers. ‘Busje komt zo’. Neen dus.
Essentie voor vandaag:
Invoering van: ‘Gratis’ Openbaar Vervoer (GOV) - allereerst voor senioren en gehandicapten -
is niet een wat dwaze hersenschim, maar is een erkenning van de samenhang tussen mobiliteit, zorg en wonen Kan het een realiteit worden?
‘Gratis’ is nooit gratis. Iets ‘cadeau’ geven kost altijd wat en dient een ander doel. Een vriendschap bezegelen? Een contract van een vriendelijke ‘toefje’ voorzien? De bos bloemen die een soliste ontvangt aan het eind van haar optreden? Cadeaus bij een huwelijkssluiting waarbij ook onder vrienden gekeken wordt naar ‘wat kreeg ik?’ en ‘wat geef ik?’ Bij een staatsbezoek fêteren koningen en presidenten elkaar.
Wie betaalt voor het plakje worst dat het kind cadeau krijgt bij de slager wanneer moeder vlees komt kopen?
→ →Google op gratis 651 miljoen resultaten (1 maart 2012) [Op 30 augustus 2012: 3.260.000.000]
Gratis heeft geen kwaliteit? Metro, Spits, [de Pers, opgeheven]?
In een socialistische visie is gratis een sturend gegeven in een wereld waar wat noodzakelijk is, ook bereikbaar is voor iedereen, een herverdeelmechanisme, een sociale constructie, een middel om mensen formele rechten te geven op basisbehoeften en om ongebreideld winstbejag ten koste van de mens tegen te gaan. Gratis onderwijs Gratis bibliotheken Gratis museum-toegang Gratis griepprik Gratis baby-onderzoek voor en na geboorte Gratis wegwijzers langs de weg Gratis straatlantaarns Gratis trottoirs en fietspaden Kosten solidair spreiden naar draagkracht en vermogen.
In een conservatieve of neo-liberale visie is gratis iets wat de economie aanzwengelt, aanzet tot consumeren en dus tot accumulatie van kapitaal voor een beperkt aantal mensen. Gratis gaat hier niet over menselijke waardigheid, niet over solidariteit, niet over gemeenschapszin, niet over waarden maar over waarde. Het gaat over ‘hebben’ en niet over ‘zijn’. Het gaat over de gratis autoradio die je bezit, tegenover gratis openbaar vervoer dat je als mens mobiel maakt, ongeacht je inkomen of mogelijkheden. Het ene stimuleert de aankoop van een wagen, het andere biedt mensen het recht op basismobiliteit, op een warme samenleving, die iedereen kansen geeft en die de kosten solidair spreidt naar draagkracht en vermogen.
Er moet enorm bezuinigd worden, dan ga je toch het openbaar vervoer niet gratis weggeven!
Het principe is allang aanvaard Tweederde deel van alle openbaar vervoer kosten wordt al betaald uit publieke middelen, - bij het spoor ongeveer de helft (alle infrastructuurkosten), - en in bus, tram, metro, pontveren, ongeveer 60% via de concessie-contracten door rijk, provincie, gemeente. Voorts uit andere begrotingen Onderwijs, Sociale Zaken, Defensie, Milieu.
Tegen? Verwerp je dan alle subsidie op het OV? Wie zonder meer tegen gratis openbaar vervoer is, zou ook tegen alle reeds in het OV verdisconteerde zichtbare en onzichtbare subsidies moeten zijn.
Tegen ‘gratis’ openbaar vervoer? Als alle subsidie, die het huidige openbaar vervoer ontvangt, wordt afgeschaft, Dan worden gemiddeld alle kaartjes drie keer duurder, nu betaal je nog 33% van de kosten, dan 3 x 33%, alles!
Eerst kijken we wat er gebeurd is in Vlaanderen sinds de massale invoering van GOV in 2002.
Enkele kerngetallen tonen wat er in Vlaanderen gebeurt. Dit zijn geen ‘ professor Stapel-data’, de Vlaamse gegevens komen uit door accountants gecontroleerde Jaarverslagen van De Lijn, het openbaar vervoerbedrijf dat voor 100 procent overheids-eigendom is en monopolist. Daar gaat de vrije markt! De Lijn – Vlaanderen
2002
2010
Toe/afname in %
Reizigers
318.358.490
551.235.185
73,1
Personeel Reizigers per personeelslid per jaar
6.535
8.397
28,5
48.716
65.646
34,7
Voertuigen (bus, tram)
2.186
2.692
23,1
Voertuigkilometers Vervoerde reizigers per voertuig per jaar
163.707.090
225.899.844
38,0
145.635
204.768
40,6
Netto ontvangsten (€)
105.421.638
137.103.179
30,0
Ontvangsten per reiziger Km’s per personeelslid (dat is niet per chauffeur!)
€ 0,331
€ 0,249
25.051
26.802
-
24,7 6,9
100125, kerncijfers essentie van fileprobleem in Nederland
Bevolkingsaantal
13,5 miljoen
16,5 miljoen
+/1970-2008 + 3 miljoen
Huishoudens
2.621.000
4.670.000
+ 2.049.000
332.000
2.570.000
+ 2.238.000
2.953.000
7.240.000
+ 4.287.000
+ 145
Personenauto’s 2.400.000 Personenauto’s per km 31 weglengte Weglengte in km 76.990 Weglengte per auto in meters 32,01
7.600.000 56
+ 5.200.000 + 25
+ 217 + 80
136.1351 17,92
+
+ 77 - 44
1970
alleenstaanden Totaal hhs + alleenstaanden
Autoprestatie totaal kilometrage per jaar Kilometrage per personenauto in km/jaar Kilometrage in km/jaar per km weglengte
2008
59.145 - 14,09
Verschil in % + 22
+ 75.700.000.000 97.500.000.000 21.800.000.000 + 29
30.000
13.7982
- 16.300
- 54
983.000
716.000
- 267.000
- 27
Voetnoten bij 100125, kerncijfers essentie van fileprobleem
1) Weglengte: Waarvan met gescheiden rijbanen 3.047 km 2) Gemiddelde jaarkilometrage van alle personenauto’s, alle leeftijden en alle brandstoffen: 13.798. Alleen particuliere auto’s 12.144, alleen particulier en alleen benzine: 10.460. Bedrijfsauto’s: 24.855.
Financiering Lokaal (bv Lelystad) Provinciaal Nationaal (bv Studentenkaart) Derdebetaler (Belgisch systeem)
Waarom? - 1
Eerste stap: ● opvullen lege stoelen
Waarom? - 2 ● Bestrijden van armoede (bijv. wegvallen van reiskosten voor laagbetaalde functies) (Tilburg)
● Solidariteit
Waarom? - 3 • -
Allerlei doeleinden zijn denkbaar en mogelijk: Senioren en gehandicapten, kinderen Werklozen Werkzoekenden Kansen bieden aan kanslozen Verhuizenden (bijv. gedurende drie maanden) Beloning voor vrijwilligers (bijv. sportbegeleiders)
Waarom? - 4 ● Verminderen verkeersdruk auto’s ● Verminderen parkeerdruk
Waarom? - 5
● Verminderen verkeersongelukken
Waarom? - 6
● Verminderen milieuvervuiling
De Lijn noemt in zijn Jaarverslagen als winst, (maar dat kan niet verwerkt worden in de eigen rendementsberekeningen): ● ‘de ecologische voetafdruk van een busreiziger per kilometer bij de Lijn is 0,37 m2, diezelfde persoon per autokilometer: 0,64 m2.’ ● ‘Elke euro die men investeert in het openbaar vervoer levert tussen de 1,30 en1,60 euro op in termen van regionaal inkomen.’ ●‘Elk geïnvesteerd miljoen is bovendien goed voor dertig bijkomende jobs’. ● ’De externe kosten per personen-kilometer voor een personenwagen ligt met 17 euro veel hoger dan de 4 euro voor een bus’. Voor de asfaltliefhebbers is de uitsmijter van ‘De Lijn’: ‘Om 50.000 mensen per uur in twee richtingen te vervoeren is een autoweg van 175 meter breed nodig, een busbaan van 35 meter breed, en een metrospoor van 9 meter breed.’
Elders? -1 - Lelystad: voorstel B&W (2011) op te houden met aanbieden van GOV aan senioren door Raad verworpen. Wordt voortgezet tot 31 december 2014 (na de Gemeenteraadsverkiezingen!) - Rotterdam: dreigde te verdwijnen in 2011, door Raadsbesluit gekozen voor voortzetting tot 2014. - Eindhoven: afschaffen GOV is in voorbereiding - Tilburg: vorig jaar afgeschaft (wethouderswissel)
Elders? - 2 Gaan de ouderenbonden verenigd in de Seniorenraad voorstellen ‘gratis’ openbaar vervoer beschikbaar te maken voor senioren en gehandicapten in de Regio Arnhem-Nijmegen? Mik op de Gemeenteraadsverkiezingen in 2014.
Wat nu verder?
• Zijn de aanwezigen overtuigd? • Is er een plan? Kennelijk niet.
• Komt er een plan? Hoe? Wie? Wanneer? Wat te doen?
Toegevoegde slides ter informatie
WET KILOMETERPRIJS 100125-6, Voertuigverliesuren in Nederland en Vlaanderen
Grafiek 2, Voertuigverliesuren in Nederland en Vlaanderen
7.000.000
70.000.000
6.500.000
65.000.000
6.000.000
60.000.000
5.500.000
55.000.000
5.000.000
50.000.000
4.500.000
45.000.000
4.000.000
40.000.000 2001 2002
2003 2004 Tijd
2005 2006
Nederland
Vlaanderen
Voertuigverliesuren in Nederland en Vlaanderen
Voertuigverliesuren Vlaanderen op het hoofdwegennet Voertuigverliesuren Nederland op het hoofdwegennet
100108, grafiek auto-OV-kosten Grafiek 1, Prijsontwikkeling auto, openbaar vervoer
