Raadsvergadering van
Onderwerp:
15 april 2008
SchiermonnikOOG OP MOBILITEIT, Mobiliteitsbeleid Schiermonnikoog 2008, 2012
Agendapunt
Schiermonnikoog, 1 april 2008
Aan de Gemeenteraad, Advies 1. In te stemmen met het in dit voorstel weergegeven mobiliteitsplan. 2. Beschikbaar stellen van een indicatief bedrag van € 100.000,- uit de algemene reserve voor de haalbaarheidsstudie verlenging Heereweg en het opstellen van een uitvoeringsplan Verkeersveiligheid. 0. Inleiding In dit raadsvoorstel stellen wij u 10 maatregelen voor die wij in het kader van het mobiliteitsbeleid in de periode 2008 – 2012 willen uitvoeren. Samen vormen zij het gemeentelijk mobiliteitsplan, ook wel het gemeentelijk verkeer en vervoersplan genoemd. Tien ambitieuze maatregelen, waarmee we een fundamentele stap zetten in het terugdringen van het gemotoriseerde verkeer in de dorpskern en het verbeteren van de verkeersveiligheid. Maatregelen die ook toekomstperspectief bieden om de functies van de diverse zônes in het dorp te versterken, zoals in het Structuurplan van 7 juli 2005 is aangegeven. Wij realiseren ons dat deze maatregelen gevolgen zullen hebben voor zowel inwoners als bedrijven. Maar gezien het voortraject, waarin wij gesproken hebben met bedrijven, inwoners en de commissie Verkeer en vervoer, denken wij dat er een samenhangend, zorgvuldig afgewogen en goed onderbouwd voorstel voor u ligt. Een voorstel waarvan de resultaten - het beschermen van de belangrijke cultuur-historische waarden in ons dorp tegen de toenemende verkeersdruk - de investering van gemeente, maar ook van bedrijven en inwoners dubbel en dwars waard maken. Voordat we ingaan op ons mobiliteitsplan, willen we eerst nog een keer de belangrijkste bevindingen uit de diverse onderzoeken op een rijtje zetten. Vervolgens presenteren we de tien maatregelen uit ons mobiliteitsplan, waarna we aandacht besteden aan een aantal toekomstige ontwikkelingen. We sluiten het voorstel af met een globale fasering, een financieel voorstel voor het nemen van de eerste stap, de vervolgprocedure en een overzicht van de onderliggende stukken. 1. Belangrijkste bevindingen Ter voorbereiding op het ontwikkelen van het mobiliteitsplan hebben wij in de afgelopen jaren vijf onderzoeken en evaluaties uitgevoerd. De belangrijkste conclusies over het autoluwe karakter van het eiland vatten wij hieronder kort samen: • In de afgelopen 20 jaar is het gemotoriseerde verkeer op het eiland verder toegenomen. Dit terwijl in 1989 de verkeersdruk al als een probleem werd ervaren; • Vrachtwagens (met name voor bouwprojecten) worden steeds groter en zwaarder, dit komt doordat steeds vaker pre-fab bouwelementen worden aangevoerd; • eilanders en eilander bedrijven zijn vooral zelf de veroorzaker van de (toegenomen) verkeersbewegingen op het eiland. • Verwacht wordt dat het aantal verkeersbewegingen de komende jaren verder zal toenemen. Deze toename wordt ondermeer veroorzaakt door een stijgend aantal auto’s op het eiland (in het nieuwe bestemmingsplan wordt permanente bewoning van recreatiewoningen in bepaalde zônes toegestaan) en meer afvaarten met de veerboot (Esonborg);
• • • • •
Het lukt niet om met het huidige ontheffingenbeleid van de gemeente deze ontwikkeling een halt toe te roepen. Dit beleid is immers vooral gericht op het beperken van het gemotoriseerd verkeer vanaf de wal en niet op het beperken van het gemotoriseerde verkeer van eilanders; Niet-bindende afspraken (venstertijden tijdens het bezorgen in het centrum) worden onvoldoende nageleefd; Er is geen maatschappelijk draagvlak om door middel van ontheffingen of andere beperkende verkeersregels het eilander autogebruik te beperken. Dit betekent dat de oplossing gezocht moet worden in infrastructurele maatregelen; Een meerderheid van onze gasten ervaart het eiland op dit moment nog als autoluw, alhoewel door die zelfde gast ook aangegeven wordt dat dit één van de belangrijkste verbeterpunten zou moeten zijn voor de toekomst; De in het mobiliteitsplan 2002 genomen maatregelen hebben een beperkt effect. Daarom kan de vraag gesteld of de door ons tot nu toe genomen maatregelen wel passen bij onze ambities ten aanzien van het autoluwe karakter van Schiermonnikoog.
2. Het mobiliteitsplan in 10 maatregelen (zie ook bijgevoegde kaartjes, bijlage 1a, 1b, 2, 3, 4 en 5). Onderstaand zijn de 10 maatregelen, waaruit ons mobiliteitsplan bestaat, weergegeven. Bij het ontwikkelen van die maatregelen zijn we niet over één nacht ijs gegaan. We hebben een eerste plan ontwikkeld, samen met AGV-Movares. Dit plan hebben wij op hoofdlijnen voorgelegd aan de commissie verkeer en vervoer. De commissie Verkeer en Vervoer adviseerde op 30 oktober 2007 dat voor een verdere uitwerking van dit plan overleg noodzakelijk is met de bedrijven, die direct de gevolgen van het autovrije centrum zullen ondervinden. Dit advies hebben wij in overleg met uw raad opgevolgd. De heren Wiersema en Stamhuis hebben 16 gesprekken gevoerd met bedrijven en omwonenden over het autovrije centrum. Daarnaast is met één bedrijf telefonisch overlegd. Hiervan zijn gespreksverslagen gemaakt, die ter correctie en aanvulling zijn aangeboden aan de gesprekspartners. De gesprekken – en met name bovengenoemde conclusies - hebben geleid tot een heroverweging van onze voornemens. We hebben de functies en karakters van de diverse gebieden in de dorpskern nogmaals kritisch overwogen. Daarbij was naast de gesprekken ook het structuurplan een belangrijke leidraad. Wij hebben ons eerste plan bijgesteld. Dit bijgestelde plan hebben wij met de commissie Verkeer en Vervoer, besproken op 11 maart en 20 maart 2008. Aan de hand van het advies van de commissie hebben wij de hieronder weergegeven 10 maatregelen opgesteld. Maatregel 1 (autoluw): Verlengen Heereweg Met het verlengen van de Heereweg naar het Melle Grietjespad bieden we een alternatief voor de gemotoriseerde weggebruikers om het centrum en het westelijk deel van het beschermde dorpskern niet meer als doorgaande route te gebruiken. Daarbij zal ook het wegdek van het Melle Grietjespad worden aangepast op de gewijzigde verkeersfunctie. Deze maatregel is voorwaarde scheppend voor alle verdere, onderstaande maatregelen. Maatregel 2 (autoluw). Reeweg, Nieuwestreek autovrij, uitgezonderd voor bussen en taxi’s, laden en lossen in venstertijden • Het traject Reeweg - Nieuwestreek is de voordeur, waarlangs we onze gasten in het centrum verwelkomen. Daarom is dit traject toegankelijk voor bus- en taxivervoer. Voor taxi’s worden standplaatsen langs dit traject aangelegd. Wel dient de passagiersafhandeling door de bussen en taxi’s zo snel mogelijk te geschieden. Langdurig geparkeerde bussen en taxi’s zijn niet wenselijk. • In onderling overleg zal door bussen en taxi’s steeds de dominante rijrichting worden gevolgd, afhankelijk van voor / na boottijd. Voor alle duidelijkheid: er wordt dus geen eenrichtingsverkeer ingevoerd, dit maakt de passagiersafhandeling door de bussen in het centrum te inefficiënt. • Het is de bedoeling om het centrum door middel van beweegbare palen af te sluiten, die bediend kunnen worden door de hulpverleningsdiensten en de vervoersbedrijven. • Op drie momenten van de dag worden venstertijden ingesteld voor bevoorrading van de bedrijven in het centrum door de transportbedrijven. Deze tijden worden losgekoppeld van de belangrijke aankomst en vertrek momenten van onze gasten (rond 10:00 uur en rond 16:30 uur). Wij stellen de volgende tijden voor: 06:00 uur tot 9:30 uur, 14:30 uur tot 15:30 uur, 18:00 uur tot 19:30 uur. • Door het weren van ander gemotoriseerd verkeer komt er ruimte vrij om het karakter van de Reeweg - Nieuwestreek als verblijfsgebied te versterken. Concreet betekent dit dat de kwaliteit van het gebied voor voetgangers en fietsers wordt verbeterd. Daarbij zal bijzondere aandacht worden besteed aan het stallen van de fietsen.
Maatregel 3 (autoluw). Oostelijke Middenstreek afsluiten voor gemotoriseerd verkeer, inclusief bussen en taxi’s. laden en lossen in venstertijden • Zoals al in het structuurplan is aangegeven: we gaan de functie van Middenstreek als winkelgebied versterken nadat de Heereweg verlengd is. De in het structuurplan aangegeven zône, tot aan het Koosjespad wordt geheel autovrij. Dit gaan we gefaseerd invoeren, waarbij om te beginnen geen busverkeer meer door de Middenstreek gaat. Alleen bestemmingsverkeer mag nog door de Middenstreek gaan. Uiteindelijk wordt de oostelijke Middenstreek fysiek afgesloten voor gemotoriseerd verkeer, door middel van de in maatregel 2 genoemde beweegbare palen. • Voor het laden en lossen zullen de in maatregel 2 genoemde venstertijden worden aangehouden. • Met aanwonenden en bedrijven in de Middenstreek zal worden bekeken welke oplossingen kunnen worden bedacht voor logistieke problemen buiten deze venstertijden. Maatregel 4 (autoluw). Verbeterde ontsluiting van de westkant van de Langestreek Op dit moment wordt de Langestreek aan de westkant ontsloten door het Karelspad. Vooral voor groter verkeer is de huidige aansluiting van het Karelspad op de Middenstreek niet geschikt. Voor een verbeterde ontsluiting zijn twee mogelijkheden: 1. De huidige ontsluiting via het Karelspad verbeteren; 2. Doortrekken van de Langestreek naar het Martjeland. Beide mogelijkheden zullen worden onderzocht, waarbij onze voorkeur uitgaat naar het doortrekken van de Langestreek naar het Martjeland. Maatregel 5 (autoluw). Verbetering en uitbreiding parkeermogelijkheden rondom het centrum Uit de evaluatie van het mobiliteitsbeleid blijkt dat het parkeren rondom het centrum verbeterd kan worden. De huidige parkeerplaatsen dienen opgeknapt te worden en er dient gekeken te worden op welke plekken extra parkeerruimte gevonden kan worden. Deze maatregel zal worden gecombineerd met maatregel 2, de herinrichting van het centrum. Maatregel 6 (verkeersveiligheid). Terugdringen fietsverkeer op Heereweg. Fietsers worden uitgenodigd om alternatieve routes naar het dorp te nemen in plaats van de Heereweg. Uiteraard blijft fietsverkeer op de Heereweg mogelijk. Maatregel 7 (verkeersveiligheid). Aanbrengen van attentieverhogende wegmarkeringen op de kruisingen Heereweg Op de Heereweg worden attentieverhogende wegmarkeringen aangebracht bij de Reeweg, de Oosterreeweg en de Herdersdam. Deze markeringen dienen aan te sluiten bij het landelijke en kleinschalige karakter van die kruisingen. Maatregel 8 (verkeersveiligheid). Aanbrengen snelheidsremmende maatregelen op de Badweg Op de Badweg worden op twee plekken snelheidsremmende maatregelen aangebracht om de snelheid omlaag te krijgen. Deze snelheidsremmende maatregelen dienen echter goed in de omgeving te passen. Maatregel 9 (verkeersveiligheid). Aanbrengen voetpadaanduidingen op het Voetpad Langestreek Inmiddels zijn de aangebrachte trottoirbanden verwijderd uit het Voetpad Langestreek. Dit vanwege de vele klachten van mensen die minder goed ter been zijn of zijn aangewezen op een rollator / rolstoel. Het karakter van het voetpad zal worden versterkt door het aanbrengen van bescheiden aanduidingen op of aan het voetpad, waarmee wordt aangegeven dat fietsen op het voetpad niet gewenst is. Consequentie is wel dat fietsen op het voetpad niet handhaafbaar is door de politie. Maatregel 10 (verkeersveiligheid). educatie en voorlichting). Opstellen van een educatie en voorlichtingsprogramma gericht op de volgende doelgroepen - eilander kinderen - Inwoners - Bedrijven - Gasten
3. Toekomstige ontwikkelingen 3.1 Herstructurering Met de verlenging van de Heereweg is tevens een noodzakelijke voorwaarde gecreëerd voor de in het structuurplan aangekondigde herstructurering. Daarbij krijgen een aantal grotere bedrijven in het dorp de mogelijkheid om zich te verplaatsen naar het bedrijventerrein. Om deze ontwikkeling mogelijk te maken, dient nog een andere randvoorwaarde te worden gerealiseerd, namelijk het uitbreiden van het bedrijventerrein aan het Melle Grietjespad (eveneens voorzien in het structuurplan). Deze herstructurering behoort niet tot het bestek van dit Mobiliteitsplan,. Wij zijn wel van mening dat een uitbreiding van het bedrijventerrein in combinatie met de herstructurering een verdere bijdrage aan het autoluw maken van het dorp zal leveren. Bovendien zullen op de vrijkomende locaties in het dorp huizen kunnen worden gebouwd, zodat de functies van de diverse gebieden in het dorp worden versterkt. 3.2 Afvaarten Veerdienst De bepalende factor in het verkeersafhandeling op ons eiland is de veerboot. Meerdere bedrijven waarmee we gesproken hebben, hebben de indruk dat de grote dekcapaciteit van ‘De Monnik’ en ‘De Rottum’ de toename van de verkeersbewegingen hebben gefaciliteerd. Deze twee veerboten zijn eigenlijk ontworpen voor de veerdienst op Ameland. Daarnaast is WPD in 2007 gestart met een aanvullende veerdienst met de Esonborg. Als gevolg hiervan is het aantal afvaarten toegenomen, waardoor het aantal vervoersbewegingen is toegenomen. WPD wil in 2008 het vervoersconcept voor Schiermonnikoog gaan heroverwegen, omdat de twee genoemde veerboten aan het eind van hun economische levensduur zijn gekomen. Daarbij is de afweging of beide boten een grote renovatie krijgen, of dat naar een ander vervoersconcept wordt overgestapt. Ook blijkt dat de Esonborg niet geschikt is voor de veerdienst op Schiermonnikoog. Het schip is te kwetsbaar voor de zware omstandigheden op de Waddenzee, hetgeen te vaak leidt tot uitval. WPD is van mening dat de gemeente een uitspraak zou moeten doen over het gewenste vervoersconcept voor de veerdienst in de komende 20 jaar. Duidelijk is dat een dergelijk vervoersconcept een zwaar stempel gaat drukken op de verkeersbewegingen op het eiland en daarmee nauw verbonden is met dit mobiliteitsplan. Er lijken zich twee hoofdvragen voor te doen, waarop antwoord moet worden gegeven: 1. Willen we in de toekomst een door de vervoersbehoefte ingegeven vraaggestuurde dienstregeling blijven behouden, of gaan we ook voor de dienstregeling van de veerdienst “venstertijden” instellen 2. Blijven we in de toekomst goederenvervoer / auto’s / vrachtwagens combineren met personenvervoer of koppelen we dit los. Over deze vragen willen wij graag met u en met WPD in het komende jaar in discussie. 3.3 Elektrisch vervoer Electrisch vervoer is in opkomst. De eerste voorbeelden hiervan kunnen wij in ons dorp rond zien rijden. Door de specifieke kenmerken (geen geluidsoverlast / uitstoot van gassen, beperkte actieradius) zou deze vorm van vervoer wellicht heel goed passen bij ons dorp. Hiervoor is het echter aan te bevelen dat de innovaties die nu plaatsvinden met betrekking tot deze techniek zich in de praktijk op andere plekken bewezen hebben. Daarbij denken wij aan twee mogelijkheden: - elektrisch openbaar vervoer, door middel van bussen, of aan / afkoppelbare modules - het invoeren van een kleinschalig / milieuvriendelijk / elektrisch distributiesysteem, waarmee bijvoorbeeld het autovrij maken van Middenstreek ondersteund kan worden. 3.4 Verplaatsing Veerdam Wij zijn voornemens om verkennende studies uit te voeren naar het verplaatsen van de Veerdam Deze ontwikkeling heeft een planhorizon die verder reikt dat dit Mobliteitsplan. Voorzover we nu kunnen overzien hebben de voorgestelde maatregelen in het mobiliteitsplan geen strijdig karakter met deze mogelijke verplaatsing. Daarom besteden we daar in dit Mobiliteitsplan geen uitgebreide aandacht aan. Een student van de TU Delft, de heer Knaack, heeft een afstudeer onderzoek uitgevoerd naar mogelijke scenario’s voor een verplaatste Veerdam. De resultaten hiervan zijn in rapportvorm beschikbaar. Wij na een overleg met de heer Knaack tot de conclusie gekomen dat de belangrijkste bepalende factor voor de haalbaarheid van een verplaatste Veerdam, de geomorfologie en de
stroming in de Waddenzee is. Daarnaast zou ook een onderzoek moeten worden uitgevoerd naar de kansen en bedreigingen die een dergelijke ontwikkeling op het terrein van duurzaamheid en natuur met zich mee brengt. Wij zijn van plan om in een startconferentie met deskundigen op een divers terrein vast te stellen welk aanpak moet worden gevolgd om een antwoord te krijgen op de haalbaarheid van verplaatsing van de Veerdam. 4. Gefaseerde aanpak Duidelijk is dat we niet in één keer alles kunnen behappen. Daarom streven we een gefaseerde aanpak na. Los van de voordelen in de uitvoering heeft fasering een belangrijk ander voordeel. Na elke stap die we zetten kunnen we steeds weer een evaluatiemoment inbouwen, waarna we eventueel zaken kunnen bijsturen. Zo ontstaat een beheerst en voor een ieder transparant proces, waarbij we voortdurend de vinger aan de pols houden. We stellen voor om de maatregelen op het terrein van verkeersveiligheid (6 t/m 10) zo snel mogelijk met een bijbehorend kostenplaatje te laten uitwerken door een verkeerskundig bureau in een uitvoeringsplan. Dit uitvoeringsplan verkeersveiligheid zal ter goedkeuring worden voorgelegd aan uw raad. Ten aanzien van de maatregelen die gericht zijn op het autoluwe karakter stellen we de volgende fasering voor: Fase 1: haalbaarheidsonderzoek doortrekken Heereweg, uitbreiding bedrijventerrein, verbeterde ontsluiting westelijke Langestreek (0,5 jaar). • wat is het meest optimale traject, waarbij rekening wordt gehouden met de bedrijfsvoering van de bedrijven die grond moeten afstaan voor het verlengen van de weg; • welke technische problemen moeten worden opgelost (leidingen, draagkracht grond). • Wat zijn de milieu / natuur / welstandsaspecten waar rekening mee moet worden gehouden en hoe kan dit met zo weinig mogelijk schade worden opgelost • Wat zijn de financiële consequenties, subsidiemogelijkheden. Fase 2 realisatie verlengde Heereweg en verbeterde ontsluiting westelijke Langestreek(2,5 jaar) • Vergunningentraject; • Subsidieverwerving • Grondverwerving; • Aanleg weg. Fase 3 herinrichting traject Reeweg- Nieuwestreek (1 jaar) • Stedebouwkundig ontwerp (kan parallel lopen met realisatie Heereweg) • Subsidieverwerving • Vergunningentraject • Herinrichting centrum • Ontwerp nieuwe busroutes en mogelijk een logistiek plan voor laden en lossen Fase 4 Inrichting Middenstreek tot winkel / verblijfsgebied, alleen bestemmingsverkeer in Middenstreek (1 jaar) Fase 5 Autovrij maken Middenstreek tot aan het Koosjespad(1 jaar) In totaal dus een traject van 6 jaren, waarbij het mogelijk is om na elke stap het vervolgtraject te heroverwegen en financiële consequenties / subsidiemogelijkheden opnieuw te overzien. 5. Financiën Wij stellen uw raad voor om een indicatief bedrag van € 100.000,- beschikbaar te stellen voor het haalbaarheidsonderzoek verlenging Heereweg en voor het opstellen van het uitvoeringsplan Verkeersveiligheid. Deze kosten gaan ten laste van de algemene reserve.
6. Procedure vaststelling mobiliteitsplan Ter vaststelling van het mobiliteitsplan zal het onderstaande tijdschema worden gevolgd. Dit resulteert in een vastgesteld mobiliteitsplan vóór de zomervakantie Dinsdag 1 april: Donderdag 3 april Vrijdag 4 april Dinsdag 15 april: Woensdag 23 april: Vrijdag 16 mei: Dinsdag 20 mei Dinsdag 27 mei Dinsdag 3 juni Dinsdag 24 juni: Juli / augustus Najaar 2008
vaststelling concept mobiliteitsplan met alle bijbehorende bijlagen Verzending concept mobiliteitsplan naar de gemeenteraad, ter opiniërende behandeling publicatie / start inspraakprocedure in nieuwsbrief opiniërende behandeling mobiliteitsplan Informatie / inspraak avond inwoners mobiliteitsplan, presentatie mogelijke denkrichtingen stedebouwkundig ontwerp. Einde inspraakprocedure, Vaststellen inspraakrapportage en bijgesteld mobiliteitsplan 2e advies cie V&V op basis inspraakrapportage en bijgesteld mobiliteitsplan Vaststellen definitief mobiliteitsplan op basis van adviezen cie V&V Behandeling definitieve mobiliteitsplan in de raad, beschikbaar stellen voorbereidingskrediet. Verwerking alle gemaakte opmerkingen door AGV in een definitief exemplaar mobliteitsplan. Haalbaarheidsstudie verlenging Heereweg.
7. Onderliggende Stukken Zoals gezegd is ons mobiliteitsplan gebaseerd op diverse onderzoeken, gesprekken en adviezen. Deze maken integraal onderdeel uit van de onderbouwing van onze voorstellen en liggen ter inzage bij de receptie. Chronologisch overzicht van de stukken die ter onderbouwing van het mobiliteitsplan dienen: Datum 29 maart 2004 7 juli 2005 Juli 2006 28 augustus 2007 September 2007 November 2007 December 2007 21 december 2007 Februari 2008 22 februari 2008 20 maart 2008 1 april 2008
Titel De auto en Schiermonnikoog Structuurplan Schiermonnikoog Openbaar vervoer op de Friese Waddeneilanden Evaluatie ontheffingenbeleid geslotenverklaring Schiermonnikoog Evaluatie beleidsnotitie Mobiliteit Schiermonnikoog 2002 Belevingsmeting Beleving autoluwe karakter door toerist Nieuwe Veerhaven Schiermonnikoog: de aankomst terug bij het dorp SchiermonnikOOG OP MOBILITEIT Mobiliteitsbeleid Schiermonnikoog 2008 – 2012 (concept) Gespreksverslagen bedrijven en omwonenden Reactie van B&W op het concept mobiliteitsplan (concept) Advies commissie Verkeer en vervoer Reactie van B&W op adviezen van commissie verkeer en vervoer
Burgemeester en wethouders van de gemeente Schiermonnikoog, de secretaris, de burgemeester, S. Stamhuis
L.K. Swart.
Auteur Wageningen UR Buro Vijn B.V. AGV - Movares Gemeente Schiermonnikoog AGV - Movares AGV Movares Wouter Knaack, TU Delft AGV- Movares Gemeente Schiermonnikoog Gemeente Schiermonnikoog Commissie Verkeer en Vervoer Gemeente Schiermonnikoog
SCHIERMONNIKOOG MOBILITEITSPLAN
Hoofdwegen MAART 2008 0
500 m
aanpassing wegen
1km
SCHIERMONNIKOOG MOBILITEITSPLAN
Wijzigingen verkeersbelasting MAART 2008 0
500 m
+ = -
=
toegenomen verkeersintensiteit gelijkblijvende verkeersintensiteit afgenomen verkeersintensiteit
= -
+
+ + -
+ +
-
1km
= = =
SCHIERMONNIKOOG MOBILITEITSPLAN
Maatregelen verkeersveiligheid MAART 2008 0
500 m
1km
wegmarkering verkeersremmende maatregel
SCHIERMONNIKOOG MOBILITEITSPLAN
Aanpassingen dorpskern MAART 2008 0
50 m
Legenda F Grens Autovrij gebied L
Gebied herinrichten, karakter verblijfsgebied P Gebied herinrichten, verblijfsgebied toegankelijk voor taxi en bus
T L
Laden & Lossen (binnen venstertijden, ook bagagevervoer)
L
Laden & Lossen
P
Parkeren
F
Fietsenstalling
L F
T
L
F
L Goede verbinding voor voetgangers
T
100 m
SCHIERMONNIKOOG MOBILITEITSPLAN
Netwerk bussen MAART 2008 0
500 m
busroute alternatieve busroute
1km
SCHIERMONNIKOOG MOBILITEITSPLAN
Fietsroutes MAART 2008 0
500 m
1km
