SAMENVATTING RAADSVOORSTEL CASENUMMER
BEHANDELEND AMBTENAAR
SECTOR
PORT. HOUDER
10G200284 342438 / 342438
I.T. Melisie / R. Frank
SB
Lievers
ONDERWERP
AGENDANUMMER
Duurzaam verwarmen Twentebad.
BELEIDSPROGRAMMA/BELEIDSLIJN
02 - Mens in de samenleving 07 – Mens en milieu
REDEN VAN AANBIEDING
Actie vanuit eerder besluit Gezien de verschuivingen binnen budgetten en de positieve impact op de duurzaamheidsdoelstellingen van de gemeente Hengelo, wordt de instemming van de Raad gevraagd.
SAMENVATTING VAN HET RAADSVOORSTEL EN HET VERVOLGTRAJECT
Het Twentebad moet haar huidige afgeschreven verwarmingsinstallatie vervangen. De vervanging van de installatie van het Twentebad is een uitgelezen kans om de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling te realiseren. Het voorstel bestaat uit twee delen: revitalisering van de binneninstallatie en de keuze voor duurzame energievoorziening.
PLAATSGEVONDEN COMMUNICATIE, DE RESULTATEN DAARVAN EN HET COMMUNICATIEPLAN VOOR HET VERVOLGTRAJECT
Dit voorstel is de volgende stap in de verduurzaming van het Twentebad. De samenwerking met Team Duurzaamheid heeft al geresulteerd in concrete energiebesparende maatregelen. Vanuit die resultaten en de positieve samenwerking is gekozen voor dit voorstel en aansluiting op het Warmtenet Hengelo. VOORSTEL AAN DE RAAD
Aan de raad wordt voorgesteld: a. In te stemmen met de voorgestelde maatregelen voor het revitaliseren van de binneninstallatie van het Twentebad. Hiervoor een krediet beschikbaar te stellen van € 305.000. En daarin ook mee te nemen de overschrijding ad. € 58.600 op de investering Energiescan Twentebad. In de kredietverantwoording van 2008 bij deze investering is dit toegezegd. b. De lasten van deze investeringen te dekken uit enerzijds de aanwezige dekking voor het krediet CV Installatie 2009 ad.€ 248.590 en anderzijds uit de verlaging van de energiekosten ad. € 15.946
OPSOMMING VAN BIJLAGEN
Bijlage I Bijlage II
Revitalisering binneninstallatie Investering en terugverdieneffecten revitalisering binneninstallatie
RAADSVOORSTEL REGISTRATIENR.
BEHANDELEND AMBTENAAR
SECTOR
PORT. HOUDER
10G200284
I.T. Melisie
SB
Lievers
ONDERWERP
Duurzaam verwarmen Twentebad.
AANLEIDING EN DOEL
Aanleiding Het Twentebad moet haar huidige verwarmingsinstallatie vervangen. Deze is inmiddels afgeschreven. De WKK-installatie van Essent is reeds uit bedrijf genomen en verwijderd. Voor het vervangen van de installatie wordt het krediet 'Vervanging CV-installatie 2009' van € 248.590,- ingezet. De gemeente Hengelo heeft doelen gesteld voor duurzame ontwikkeling van haar gebouwen Doel De vervanging van de verwarmingsinstallatie van het Twentebad is een uitgelezen kans om de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling te realiseren. In dit advies wordt aangegeven hoe deze installatie er uit moet zien, wat de investeringen zijn en de duurzaamheid wordt aangegeven. Eerdere besluitvorming als basis voor dit advies: Energiescan (B&W-besluit 183383 van 06-11-2007) Overkapping (Raadsbesluit 228699 van 24-06-2008)
OVERWEGINGEN
Uitgangspunt Doelstellingen voor duurzame ontwikkeling voor de gemeente Hengelo: ≠ 30% minder CO2-uitstoot in 2020 ≠ 20% van het totaal energiegebruik is duurzaam opgewekt in 2020 ≠ 75% in 2010 / 100% in 2020 duurzaam inkopen ≠ 50% in 2012 / 100% in 2020 klimaatneutraal bouwen Aanpak In januari 2009 lag een voorstel voor een duurzaam verwarmingssysteem gereed voor besluitvorming. Het systeem bestond uit de innovatieve toepassing van Solkav-solarmatten. Hiermee wordt dan zonne-energie gebruikt om het zwembadwater te verwarmen. De investering hiervoor was groot. De opzet was om met terugverdieneffecten vanuit een lagere energierekening een deel van de investering te bekostigen. Door een nieuw inkoopcontract wordt voor de periode 2009-2011 zeer goedkoop gas ingekocht. Hierdoor werd de terugverdientijd van de investering ruim groter dan de technische levensduur. Hierop is besloten om de mogelijkheden voor aansluiting op het Warmtenet Hengelo te onderzoeken. Voor de installatie is daarom een scheiding gemaakt tussen de binneninstallatie (a) en de duurzame energievoorziening (b). a) Revitalisering binneninstallatie De huidige installatie is circa 18 jaar oud en enkele installatiedelen functioneren niet meer of niet meer naar behoren. In de huidige situatie is er een warmteoverschot dat niet goed gebruikt wordt. In dit voorstel wordt de aanpassing van de binneninstallatie besproken. Deze is dan zodanig geschikt gemaakt dat door derden de duurzame warmte geleverd kan worden. Voor een nadere detaillering van de aanpassingen aan de binneninstallatie zie bijlage II Investering en terugverdieneffecten revitalisering binneninstallatie.
Warmtebehoefte De energieverbruiken van het Twentebad zitten complex in elkaar. Het is niet mogelijk om de verbruiken op basis van de meterstanden 1-op-1 weer te geven. Op basis van diverse rekeningen is getracht een referentieverbruik weer te geven.
Na treffen van de maatregelen voor de binneninstallatie is het uitgangspunt dat het Twentebad een warmtebehoefte van 11.000 GJ heeft. Duurzaamheid Met bovengenoemde investeringen wordt ook voorzien in energiebesparing: * Toerengeregelde pompen * Hergebruik restwarmte voor voorverwarmen warm tapwater * Optimaliseren stookgedrag installatie Het resultaat is een reductie van 2.200 kWh elektrisch en 67.500 m3 aardgas per jaar. Dit betekent een reductie van minimaal 120,8 ton CO2 t.o.v. de huidige situatie. Investering De totale kosten voor het vitaliseren van de binneninstallatie zijn begroot op € 275.000,- exclusief BTW. Voor de monitoring is een stelpost van € 30.000,- excl. BTW opgenomen. De financiële besparing op energie is circa 22.500 €/jaar. Onderhoudskosten Voor het onderhoud van de binneninstallatie behoeven geen extra onderhoudskosten opgenomen te worden. Er is een regulier budget technische installaties waaruit dit betaald wordt. Monitoring Het treffen van energiebesparende maatregelen is uitstekend. Echter de monitoring moet niet vergeten worden. Tijdig bijsturen verhoogt de energie-efficiency. Een monitoringsprotocol zal opgesteld worden op basis van de getroffen energiebesparende maatregelen en uitbreidingsmogelijkheden van het huidige monitoringssysteem. b) Duurzame energievoorziening Voor het verduurzamen van de energievoorziening is het Warmtenet Hengelo BV i.o. gevraagd een aanbod te doen. Vanuit hun onderzoek zien zij, ondanks onze gunstige inkoopsprijs voor gas, de mogelijkheid om de energievoorziening te verduurzamen. Ze willen de basiswarmte opwekken met houtgestookte ketels en voor de pieken worden ketels op aardgas gebruikt. Systeem Het voorgestelde systeem bestaat uit: * houtgestookte ketel van 490 kW * piekketels met een totaal capaciteit van 650 kW (zijnde de in september 2009 gerealiseerde CVinstallatie) * uitbreiding piekketel met 220 kW De houtgestookte ketel is gepland in de huidige technische ruimte. De opstelplaats voor de houttoevoer is gedacht in de patio naast de technische ruimte. Exacte invulling is afhankelijk van het verkrijgen van de benodigde vergunningen. De huidige gasmeter van 2.200 kW kan terug naar 1.200 kW. Daarnaast dient bij de technische ruimte een calamiteitenafsluiter voor gas te worden geplaatst. De kosten van deze investeringen zijn voor Warmtenet Hengelo. Voor een optimaal functionerende energievoorziening dient de binneninstallatie afgestemd te zijn op toepassing van lage temperaturen. Deze aanpassingen zijn voor rekening van het Twentebad. De kosten voor de investering in de duurzame energievoorziening komen voor rekening van het Warmtenet Hengelo. Hout en milieu Het milieu heeft weinig te lijden van het stoken met hout. Door het gebruik van fossiele brandstoffen, zoals aardgas, olie en kolen, neemt de opwarming van de aarde toe. De keuze voor hout daarentegen, past prima bij het streven naar minder broeikaseffect. Hout stoken is CO2 - en dus klimaatneutraal. De uitstoot van CO2 is bij verbranding niet hoger dan wanneer het hout in de natuur zou vergaan; het is een gesloten CO2 -kringloop. Bovendien is hout een duurzame, ecologisch hernieuwbare grondstof: het raakt niet uitgeput. Veel houtproducenten planten meer bomen aan dan dat ze weghalen. De houtgestookte ketel is een moderne installatie en voldoet aan alle gestelde emissienormen. Er is dus geen sprake van overlast voor de omwonenden.
Duurzaamheid De warmte die met de houtgestookte ketel wordt opgewekt is CO2-neutraal. De installatie kan in de zomer in deelcapaciteit werken, waardoor ruim 75% van de benodigde warmte hiermee geleverd kan worden. De piekketel maakt van aardgas warmte en is dus niet CO2-neutraal. En wordt alleen ingezet om pieken flexibel en kosteneffectief weg te kunnen nemen. De benodigde energie voor het Twentebad is geraamd op 11.000 GJ. Met deze installatie wordt circa 250.000 m3 aardgas vervangen door houtstook. Hiermee ontstaat een reductie van 521 ton CO2 per jaar. Warmtenet Hengelo Het aanbod van het Warmtenet Hengelo is gebaseerd op het Niet-Meer-Dan-Anders principe: het Twentebad betaalt voor een aansluiting op het Warmtenet Hengelo niet meer dan zij in de referentiesituatie, een aansluiting op alleen gas, had gedaan. Hierbij is rekening gehouden dat de inkoop van aardgas via het Twentebad gaat. Het Twentebad heeft nu een zeer gunstig inkoopcontract voor gas. Daarom is voorgesteld om Twentebad het gas in te laten kopen totdat het huidige inkoopcontract op 3112-2011 is afgelopen. Daarna kan de inkoop van gas naar het Warmtenet Hengelo. In eerste instantie is uitgegaan van een leveringscontract van het snipperhout met de ketelleverancier. Deze draagt dan zorg voor de opslag en levering. Het hout wordt aangeleverd in een container. Deze wordt dan uitgewisseld met de lege container bij het Twentebad. Hierdoor kan de uitwisseling snel en schoon gebeuren, zonder dat last is voor de omgeving. Toekomst Vanwege de te verkrijgen vergunningen is de capaciteit van de houtketel beperkt tot 490 kW. Er is de mogelijkheid om circa 250 kW aan duurzame energie efficiënt toe te voegen. Warmtenet Hengelo onderzoekt hiervoor de mogelijkheden. De houtketel verbrandt houtsnippers. Hierdoor is het mogelijk gebruik te maken van het eigen snoeihout van de gemeente Hengelo. Deze optie wordt na goedkeuring van B&W verder uitgewerkt.
FINANCIËLE EN PERSONELE ASPECTEN
Het treffen van de maatregelen voor revitalisering van de binneninstallatie valt binnen het vastgestelde intractingbeleid (Raadsbesluit 234153). Vanwege het beschikbare budget voor vervanging CV-ketel zal van de intracting-methode geen gebruik gemaakt worden. Investeringen De investering voor de revitalisering van de binneninstallatie bedraagt € 305.000,-. Voor een onderbouwing hiervan zie bijlage II. Hiervoor kan het bestaande krediet Vervanging CV-installatie 2009 ad. €248.590 ingezet worden. Naast deze investering moet er in deze kredietaanvraag ook meegenomen worden de overschrijding op het krediet Energiescan Twentebad €58.600. Dit laatste is in de kredietverantwoording van 2008 toegezegd. Onderhoudskosten Voor de huidige installatie behoeven geen extra onderhoudskosten opgenomen te worden. Wel is hiervoor de post "Onderhoud Technische Installatie" beschikbaar. Door een extern bureau wordt, na goedkeuring van dit voorstel, een onderhoudsplan op basis van de nieuwe installatie gemaakt. Gezien de verwachte onderhoudskosten van de nieuwe binneninstallatie zullen deze niet afwijken van de huidige. Overschrijding krediet Energiescan Twentebad De energiescan uit 2008 heeft tot een aantal succesvolle aanpassingen in de technische installaties van het Twentebad geleid. De begroting van het bad is op het punt van energiekosten al naar beneden bijgesteld. Naast kleinere aanpassingen is gezocht naar een alternatief voor de Warmtekracht koppeling installatie en de oude cv ketels. In eerste instantie is ingezet op de realisatie van een systeem met zonnecollectoren. Ogenschijnlijk leek dit alternatief voor de WKK-installatie kansrijk en daarom vond er een verdiepingsslag plaats waarvan de kosten grotendeels voor de overschrijding hebben gezorgd. Vanwege de problemen met de WKK was een alternatief dringend nodig. Door een scherpe inkoop van gas in 2009 werd de terugverdientijd van het systeem met zonnecollectoren echter ruim langer dan de technische levensduur van deze installatie.
Bij de verantwoording van de overschrijding van het krediet Energiescan Twentebad is toen toegezegd aan de Raad deze overschrijding terug te betalen uit energiebesparingen die gerealiseerd worden n.a.v. duurzame aanpassingen in het Twentebad. Dit is bij vaststelling van de jaarrekening 2008 opgenomen in de herziene vaststelling van de kredieten (zie punt 1 raadsbesluit 30 juni 2009). Dekking van de lasten Te dekken lasten: Kapitaallasten Duurzaam verwarmen Twentebad Kapitaallasten v.h. krediet Vervanging CV-installatie 2009 Nog te dekken lasten Duurzaam verwarmen Twentebad Nog te dekken lasten v.d. overschrijding op het krediet Energiescan Twentebad 2008 Totaal nog te dekken
€ 37.108 € 30.245 € 6.863
€ 9.083 € 15.946
(ß € 305.000) (ß € 248.590)
(ß € 58.600)
Er vindt een besparing op de energiekosten plaats van ca. € 22.500 per jaar. Voor de berekening van deze besparing zie bijlage II. De lasten van € 15.946 kunnen gedekt worden uit de besparing op de energiekosten.
COMMUNICATIE EN INSPRAAK
VERVOLGTRAJECT EN -PRODUCTEN
Stappenplan Tijdens het installeren en/of vervanging van de energiesystemen zal het Twentebad in bedrijf blijven. De mate van overlast zal tot een minimum beperkt worden. De realisatie van de houtketel zal direct na de zomer van 2010 gebeuren, zodat de installatie voor het stookseizoen in gebruik kan worden genomen. Bestek april 2010 Aanbesteding januari 2011 Aanvragen vergunning september 2010 (ovb goedkeuring Raad) Realisatie houtgestookte ketel medio 2011 Oplevering medio 2011 Het onderzoek naar de mogelijk om gebruik te maken van het eigen snoeihout van de gemeente Hengelo wordt opgestart na goedkeuring B&W.
Inkoop Revitalisering binneninstallatie De binneninstallatie kan als werk worden beschouwd. Dit betekent dat maximaal 80% met een meervoudig onderhandse aanbesteding en minimaal 20% openbaar aanbesteed moet worden. De aanbestedende afdeling is Twentebad en gaat het werk meervoudig onderhands aanbesteden. Inkoop warmte De inkoop van de warmte door het Twentebad van Warmtenet Hengelo BV i.o. kan gezien worden als quasi inbesteden ('in-house opdrachtverlening). Daar de gemeente Hengelo 100% aandeelhouder is van de op te richten BV is dit gerechtvaardigd. Inkoop houtgestookte ketel De reeds aangebrachte cascade-opstelling is meervoudig onderhands aanbesteed. De rest van de energievoorziening kan als werk worden beschouwd. Dit betekent dat minimaal 70% openbaar aanbesteed dient te worden. De aanbestedende dienst is Warmtenet Hengelo BV i.o.. Gezien het tijdspad is gekozen om dit onderdeel ook meervoudig onderhands aan te besteden en zijn hiervoor vijf leveranciers benaderd.
VOORSTEL AAN DE RAAD
Aan de raad wordt voorgesteld: a. In te stemmen met de voorgestelde maatregelen voor het revitaliseren van de binneninstallatie van het Twentebad. Hiervoor een krediet beschikbaar te stellen van €305.000. En daarin ook mee te nemen de overschrijding ad. €58.600 op de investering Energiescan Twentebad. b. De lasten van deze investeringen te dekken uit enerzijds de aanwezige dekking voor het krediet CV. Installatie 2009 ad.€248.590 en anderzijds uit de verlaging van de energiekosten ad. €22.500
BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN HENGELO,
De secretaris
De burgemeester
Bijlage I
Revitalisering binneninstallatie
Voor het realiseren van een duurzame energievoorziening van het Twentebad (gebaseerd op rapportage b028rap001 van oktober 2009). Systeem ≠ Verwarmingsinstallatie Het vervangen van de CV-installatie en ketelopstelling valt onder levering warmte derden. ≠ Loskoppelen warmtewisselaar De luchtbehandelingskasten bevatten warmtewisselaars. Hier zijn problemen mee. Door het aansluiten van de warmtewisselaars op de warmtevoeding naar het zwembadwater worden deze problemen opgelost en de restwarmte volledig benut. ≠ Vervangen verdeler De verdeler zal worden verwijderd en worden opgebouwd in een hoog temperatuur en een laag temperatuur verdeler. Nu is het mogelijk om de restwarmte uit de luchtbehandelingskasten te gebruiken en met een lager temperatuurtraject (dus energiezuiniger) de baden te verwarmen. ≠ boiler voor douchewater Door te investeren in een aanvullende boiler wordt het douchewater voorverwarmd met de mogelijke restwarmte die niet benut wordt in het voorseizoen en het naseizoen .
Bijlage II
Investering en terugverdieneffecten revitalisering binneninstallatie
Voor het realiseren van een duurzame energievoorziening van het Twentebad (gebaseerd op rapportage b028rap001 van oktober 2009). Tabel investeringen Investeringen Vervangen verdeler kelder Loskoppelen warmtewisselaars Nieuw leidingwerk voorverwarmers Boiler + warmtewisselaar (douchewater) Toepassen toerengeregelde pompen Aanpassen bestrating/inrit Advieskosten Subtotaal Stelpost monitoring Totaal
(€) eenmalig, excl BTW 130.000 15.000 75.000 15.000 5.000 25.000 10.000 275.000 30.000 305.000
Tabel Besparingen energie per jaar Besparing primaire energie
Besparing primaire energie
Elektrisch Gas Hergebruik restwarmte (gas)
2.200 kWh 17.500 m3 50.000 m3
totaal
CO2reduc tie (ton CO2) 1,3 31,0 88,5
Besparing (€)
120,8
22.510
302 5758 16450
De besparing is op basis van standaardtarieven grootverbruikers 2009 inkoop gas 0,329 €/m3 elektriciteit 0,1374 €/kWh
* Onderhoudskosten zijn conform onderhoudskosten te vervangen installatie en zijn dus niet kostenverhogend.
