PROVINCIE
NOORD-HOLLAND
TFR-update Task Force Ruimtewinst
2
nummer
VOORWOORD
In dit nieuwe nummer van TFR-update staat het eerste advies van de Taskforce Ruimtewinst centraal. Met dit advies proberen we onze doelstelling na te streven: van de TFR een slagvaardige werkgroep maken die kernachtig en helder oplossingen aandraagt. De TFR staat niet voor een makkelijke klus. De beschikbare ruimte in de provincie moet zo efficiënt mogelijk worden ingericht, terwijl dit soms tegen de wensen van burgers en ondernemers indruist. Zo is verdichting bij het optimaal benutten van de ruimte binnen de bestaande bebouwing onontkoombaar, terwijl de vraag naar ruime huizen met een tuin zichtbaar groeit. Toch wil ik op de voordelen van verdichting wijzen. Verdichtingprojecten die al zijn uitgevoerd laten duidelijk zien dat de kwaliteit van de stad en het stedelijk leven toeneemt en dat de stedelijke bebouwing niet onnodig onder druk komt te staan. Natuurlijk brengt een complex verdichtingproject problemen met zich mee, maar ik hoop dat gemeenten creatieve oplossingen vinden voor deze problemen en daarmee ruimteverspilling vermijden. De TFR is bedoeld om aandacht te krijgen voor de voordelen van optimaal ruimtegebruik en om gemeenten en projectontwikkelaars te helpen bij het vinden van oplossingen. Belangrijk hierbij is dat de gemeenten de regie houden en de TFR raadplegen als externe denktank. De TFR zal dus als werkgroep fungeren, omdat we inmiddels weten dat de overheid niet alleen de wijsheid in pacht heeft. De TFR heeft een groot aantal experts binnen de gelederen op wiens expertise en praktisch inzicht de provincie vertrouwt. De TFR is onafhankelijk om de politieke ruimte te houden om besluiten te nemen, zowel op gemeentelijk als provinciaal niveau. Ook ik zal mij volledig inzetten om de kwaliteit van leven te verhogen in de provincie Noord-Holland. Ik wil niet tegen de wensen van inwoners en ondernemers ingaan en ik ben ervan overtuigd dat als we verdichting goed aanpakken, we juist tegemoet komen aan wensen van de inwoners van Noord-Holland. TON HOOIJMAIJERS Gedeputeerde Ruimtelijk Ordening en Stedelijke Vernieuwing
2
■
P R O V I N C I E
N O O R D - H O L L A N D
INLEIDING
Noordkop Waarderpolder
ANALYSE VAN DE TASKFORCE RUIMTEWINST De Waarderpolder is een groot bedrijventerrein met circa 160 hectare uitgeefbare grond aan de oostzijde van Haarlem. Momenteel biedt het ruimte aan 600 bedrijven met in totaal 12.000 werknemers. De Noordkop is een gebied van 40 hectare dat aan de noordzijde grotendeels grenst aan het Spaarne. Aan de overzijde van het Spaarne bevindt zich de woonwijk Haarlem-Noord. Oostelijk van het gebied ligt een voormalige vuilstort, inmiddels groenstrook, die overgaat in de waterplas Mooie Nel en het recreatiegebied Spaarnwoude. Het gebied is slecht ontsloten en wordt momenteel extensief gebruikt. De Noordkop is grotendeels van het grondbedrijf Haarlem. 27 van de 40 ha is uitgeefbaar terrein. De plannen In 1997 is door de gemeente Haarlem gestart met de herstructurering van de Waarderpolder. Door sloop, sanering en uitgifte van nieuwe bedrijvenkavels wordt het gebied gaandeweg getransformeerd van een klassiek bedrijventerrein tot een dynamisch bedrijvenpark. De Waarderpolder moet een integraal onderdeel worden van de stad, zo luidt het devies. De gemeente streeft intensief ruimtegebruik met ‘allurebouw’ van meer dan 1 laag na. Doel is daarbij om 80 arbeidsplaatsen per hectare te realiseren. Veiligheid, beheer, bereikbaarheid, voorzieningen, beeldkwaliteit en duurzaamheid worden verbeterd door parkmanagement, een innovatieprogramma en nieuwe infrastructuur. De Waarderpolder is door de gemeente in 3 segmenten verdeeld: in het zuiden cultuur en kantoren, in het midden MKB-bedrijven en in het noorden grootschalige bedrijven. Specifiek voor de Noordkop van het gebied streeft de gemeente naar verbetering van het werk- en leefklimaat, verbetering van de bereikbaarheid, intensivering van het ruimtegebruik, versterking van de relatie van het gebied (ten opzichte van de bestaande stad, het Spaarne en het recreatiegebied de Mooie Nel) en naar een duidelijkere profilering van het gebied. De meest bepalende ingreep is een nieuwe brug over het Spaarne, de Schoteroogbrug, die in 2008 klaar moet zijn.Het is niet de bedoeling dat in de Noordkop woningen, kantoren of recreatieve functies komen. T F R - u p d a t e
–
n r . 2
■
3
RUIMTEWINST
Strategie volgens de Taskforce Ruimtewinst We kunnen ons goed vinden in de doelstellingen en ambities die de gemeente heeft voor de Noordkop van de Waarderpolder. De transformatie is al aan de gang. Er is eigenlijk vanzelf al een aanzienlijke verhuisbeweging gaande bij de bedrijven. Net zoals bewoners zijn ook bedrijven steeds minder honkvast. Het is daarom niet zozeer aan de orde om aan te zetten tot dynamiek. Belangrijker is om de bestaande migratie bij te sturen op kwaliteit. Met als doel het optimaliseren van het ruimtegebruik en het verhogen van kwaliteit van het gebied voor de stad en het bedrijfsleven. De beste strategie is om op het stedenbouwkundig schaalniveau in te zetten en niet op dat van het gebouw. De bijzondere setting van het gebied, aan het Spaarne en bij de Mooie Nel, biedt kansen voor het imago en de verbeelding. De Waarderpolder verandert dan van een naar binnen gekeerd gebied in een gebied dat ook op de stad en het groen gericht is. Die kans wordt in de plannen van de gemeente gemist. De opgave voor de Taskforce Ruimtewinst In de Noordkop van de Waarderpolder is al veel in gang gezet. Wij willen dat niet over doen, maar kunnen wel iets aan de ontwikkelingen toevoegen: ■ Hoe kan het gebied zich ontwikkelen, kijkend naar de ligging van dit gebied tussen de stad, het Spaarne en Spaarnwoude waarbij de nieuwe Schooteroogbrug de katalysator is. ■ Welke strategie is nodig om de gewenste bedrijven te houden of naar dit gebied te halen.
4
■
P R O V I N C I E
N O O R D - H O L L A N D
ASSIST
1
NOORDKOP
WAARDERPOLDER
Noordkop Waarderpolder
STEDENBOUWKUNDIG VOORSTEL In opdracht van de TFR is door De Regie1) en VenhoevenCS2) onderzocht welke strategische maatregelen de gemeente Haarlem en de zittende bedrijven eventueel nog aanvullend zouden kunnen treffen om de beoogde effecten van de herstructuring van de Noordkop te optimaliseren.
1) De Regie BV (1996) is een Amsterdams adviesbureau dat gespecialiseerd is in
vraaggestuurde ontwikkeling (www.deregie.nl). 2) VenhoevenCS architecten b.v. is een Amsterdams adviesbureau voor
stedenbouw en architectuur (www.venhoevencs.nl)
T F R - u p d a t e
–
n r . 2
■
5
ASSIST
1
NOORDKOP
WAARDERPOLDER
De resultaten van dit onderzoek zijn hieronder weergegeven. Voor de verschillende doelstellingen is eerst globaal in kaart gebracht welke ontwikkelingen in het recente verleden door de betrokken in gang zijn gezet. Vervolgens is in de vorm van aanbevelingen verwoord en verbeeld welke aanvullende maatregelen denkbaar zijn. Onze aanbevelingen hebben nadrukkelijk een strategisch karakter. Voordat sprake kan zijn van concrete implementatie, is nader onderzoek nodig. Verbetering bereikbaarheid Het structuurplan voor de Noordkop voorziet in een verdichting of intensivering van de bedrijvigheid. Door de aanleg van een nieuwe oeververbinding over het Spaarne zal de Waarderpolder vanaf 2008 beter bereikbaar worden. Dat geldt in het bijzonder voor de Noordkop. Aan de kade langs het Spaarne is een langzaam-verkeersroute gepland. Deze infrastructurele veranderingen zullen het gebied een nieuwe impuls geven. Enerzijds verbetert de bereikbaarheid
6
■
P R O V I N C I E
N O O R D - H O L L A N D
van bedrijven in het gebied en anderzijds wordt de Waarderpolder direct bereikbaar voor de bewoners van Haarlem noord. De bestaande ruimtelijke kwaliteit laat te wensen over. De randen van het gebied langs het Spaarne en het groene heuvellandschap aan de Mooie Nel zijn momenteel niet ontsloten.
T F R - u p d a t e
–
n r . 2
■
7
ASSIST
1
NOORDKOP
WAARDERPOLDER
Versterking economie De meest elementaire functie van een bedrijventerrein is uiteraard het leveren van een bijdrage aan de economie. Om de economische functie van de Waarderpolder te versterken zijn in het recente verleden al veel maatregelen genomen:
5
1
Sinds 1997 wordt het gebied intensief geherstructureerd. Dit gebeurt door sloop van bestaande bebouwing, sanering van de bodem en uitgifte van nieuwe bedrijvenkavels.
6
2
Bij het uitgeven van nieuwe kavels is sprake van een restrictief toewijzingsbeleid. Bedrijven komen uitsluitend voor een kavel in aanmerking als sprake is van tenminste 80 werknemers per hectare.
3
Een sterke profilering van de verschillende deelgebieden wordt alom beschouwd als een belangrijk instrument om nieuwe bedrijven naar de Waarderpolder te trekken. De Noordkop richt zich vooral op grootschalige bedrijven in de productie-, groothandel- en distributiebranche (t/m milieuhindercategorie IV): kennisintensieve bedrijven die relatief veel gebruik maken van laaggeschoolde arbeid.3)
4
De bereikbaarheid van de Noordkop wordt sterk verbeterd. Volgens planning zal in 2008 een nieuwe oeververbinding over het Spaarne gereed komen (de Schoteroogbrug in combinatie met een doorgaande weg naar het zuiden van de Waarderpolder). De Noordkop, die altijd geïsoleerd heeft gelegen, wordt hierdoor niet alleen fysiek beter bereikbaar. Het gebied zal ook automatisch meer op de bestaande stad en het Spaarne georiënteerd raken.
3) Zie studie Buck Consultants International.
8
■
P R O V I N C I E
N O O R D - H O L L A N D
Er zijn inmiddels allerlei gezamenlijke initiatieven genomen om het werk- en leefklimaat te verbeteren. De gemeente en de zittende bedrijven hebben inmiddels samen in goed overleg de basis gelegd voor het parkmanagement. Een goed functionerend parkmanagement draagt bij aan het vestigingsklimaat. Het beleid van de gemeente Haarlem over functiemenging is eenduidig. Discussies over wonen en grootschalige detailhandel in het gebied zijn inmiddels achter de rug. Het gebied is op de eerste plaats een bedrijventerrein voor handel en industrie. Voor wonen is geen plaats en maar heel beperkt is plaats voor kantoren.
Mogelijke aanvullende maatregelen De economische functie van de Noordkop kan verder worden versterkt door de grondprijs afhankelijk te stellen van de impuls die een bedrijf aan de werkgelegenheid geeft. Naarmate deze impuls meer boven de tachtig werknemers per hectare uitstijgt, zou een lagere grondprijs kunnen worden gehanteerd. Bij het uitwerken van deze maatregel moet wel worden voorkomen dat sprake is van een aanzuigende werking van kantoren.
Zonering In onze visie voor de Noordkop van de Waarderpolder zijn drie gebieden te onderscheiden: 1 Het centrale deel van de kop van het industriegebied (A). 2 Een strook van het industriegebied aan het water die zichtbaar is vanuit de stad. (B). 3 De groene zone aan de oostzijde op de voormalige vuilstortplaats (C).
Zorgvuldig ruimtegebruik De herstructureringsoperatie die in 1997 door de gemeente Haarlem is ingezet, draagt bij aan intensivering van het ruimtegebruik. In onbruik geraakte delen komen opnieuw beschikbaar. Nieuwe bedrijven die voor het kopen van een kavel in aanmerking willen komen, moeten dit kavel intensiever dan voorheen het geval was bebouwen. Om dat doel te bereiken zet de gemeente twee instrumenten in. Zij stelt eisen ten aanzien van de Floor Space Index (FSI) en bevordert het bouwen in twee lagen. Hierbij verplicht zij de bedrijven het afgenomen kavel binnen een bepaalde termijn te bebouwen (bouwplicht).
T F R - u p d a t e
–
n r . 2
■
9
ASSIST
1
NOORDKOP
WAARDERPOLDER
Bedrijventerreinen worden over het algemeen niet intensief gebruikt. Midden op een groot niet ingericht terrein staat een loods met kantoor. Een hek zorgt voor afscheiding van de openbare ruimte. Ons voorstel is er op gericht om deze gereserveerde ruimte te minimaliseren en tijdelijk anders te gebruiken.
Door bebouwingsregels (rooilijnen, aangescherpte FSIeisen) te hanteren kan een gebied ontstaan dat veel zorgvuldiger gebruikt wordt en een minder versnipperde uitstraling heeft.
Een andere benadering van erfgrenzen geeft kansen voor gebruik van de tussenruimte en braakliggende ruimte door tijdelijke functies.
10
■
P R O V I N C I E
N O O R D - H O L L A N D
1
Het voorstel voor deze case gaat er van uit dat grond wordt uitgegeven op kavels van 150 m diep.
2
Een bedrijf dat zich wil vestigen kan dan afhankelijk van de behoefte een bepaalde breedte afnemen.
Voorbeelden van tijdelijk gebruik van de reserve ruimte.
T F R - u p d a t e
–
n r . 2
■
11
ASSIST
1
NOORDKOP
WAARDERPOLDER
3
4
Ruimte gereserveerd voor toekomstige uitbreiding wordt tijdelijk gebruikt.
5
6
Als een bedrijf te groot wordt om nog binnen de Waarderpolder uit te kunnen breiden...
12
■
Als uitbreiding plaatsvindt worden de tijdelijke activiteiten ergens anders voortgezet.
P R O V I N C I E
N O O R D - H O L L A N D
... kan er op de zelfde locatie afhankelijk van de behoefte ook een kleinere korrelgrootte geïntroduceerd worden.
Mogelijke aanvullende maatregelen Hieronder doen wij een aantal aanvullende suggesties om zorgvuldig ruimtegebruik verder te bevorderen: 1
2
3
Een alternatieve, meer flexibele wijze van uitgifte van kavels kan toegepast worden. Hierbij wordt beter ingespeeld op het accommoderen van zowel grote als kleine bedrijven. Anticiperen op de behoefte van bedrijven aan uitbreidingsmogelijkheden en bundelen van restruimte, maakt allerlei vormen van tijdelijk ruimtegebruik ook beter mogelijk. In het verlengde van de flexibele uitgifte van kavels zou het tijdelijk gebruik van (tijdelijk) onbenutte ruimte in het gebied actief kunnen worden gestimuleerd. Denk bijvoorbeeld aan braakliggende grond (niet uitgegeven kavels), leegstaande bedrijfsgebouwen, daken van in gebruik zijnde bedrijfsgebouwen, restruimtes die bestemd zijn voor toekomstige uitbreiding van zittende bedrijven en strategische locaties langs hoofdroutes door het gebied. Bij dat alles moet een goede balans worden gevonden tussen de private belangen van zittende bedrijven en het publieke belang van zorgvuldig ruimtegebruik. Een interessante strategie in dit verband zou kunnen zijn dat de tijdelijke exploitatie van bedoelde onbenutte ruimtes wordt ondergebracht bij een gezamenlijk door de gemeente Haarlem en de bedrijven op te richten programmabureau (een publiek-private onderneming). De opbrengsten uit de activiteiten van deze onderneming zouden in mindering kunnen worden gebracht op de jaarlijkse financiële bijdrage die bedrijven in het kader van het parkmanagement moeten leveren. Het parkmanagement krijgt daardoor een extra impuls. Zorgvuldig ruimtegebruik wordt hierdoor ook een belang van de
zittende bedrijven. Als gemeente en zittende bedrijven een gelijkwaardige positie in het programmabureau krijgen, kan bij het invullen van de ambities wellicht beter rekening worden gehouden met de (soms tegenstrijdige) belangen van beide partijen. De opgave is te zoeken naar win/win situaties. 4
Nieuwkomers zouden kunnen worden verplicht tot deelname aan het parkmanagement. Voor het parkmanagement is tenslotte de afgelopen periode een goede basis gelegd. Veel bedrijven nemen er inmiddels (indirect via de bedrijvenorganisatie) aan deel. De komende jaren zou een basis kunnen worden gelegd voor directe in plaats van indirecte deelname. Daarbij moet dan onderscheid gemaakt worden tussen basisvoorzieningen waarop een verplicht abonnement wordt genomen en facultatieve voorzieningen waarvoor bedrijven tegen betaling van meerkosten individueel kunnen opteren.
5
Bij de uitgifte van kavels zou kunnen worden overwogen de grondprijs afhankelijk te stellen van de wijze waarop het kavel wordt gebruikt. Naarmate het kavel intensiever wordt bebouwd, zou een lagere prijs kunnen gelden.
6
Er zou (bijvoorbeeld door het genoemde programmabureau) een samenwerking kunnen worden aangegaan met ontwerpopleidingen zoals de Academie van Bouwkunst, de TU Delft of de Hogeschool Inholland om nieuwkomers laagdrempelige ondersteuning te bieden bij de realisatie van nieuwbouw (in het begin van het planvormingsproces, bijvoorbeeld begeleiding volumestudie). Bedrijven kunnen de eventuele inzichten ten aanzien van zorgvuldig ruimtegebruik dan wellicht makkelijker in hun voordeel benutten).
T F R - u p d a t e
–
n r . 2
■
13
ASSIST
1
NOORDKOP
WAARDERPOLDER
Relatie gebied tot omgeving Het gedeelte van het gebied dat aan het Spaarne grenst heeft de mogelijkheid direct met de stad te communiceren. Dit is de aangewezen locatie om de Noordkop en Waarderpolder op de kaart te zetten. In het voorstel gaan wij uit van een kade met daaraan bedrijven als een etalage. Concrete plannen om de relatie van het gebied naar de directe omgeving gestalte te geven lijken er nog weinig te zijn. Het voornemen is wel om de randen van de Waarderpolder als overgangen naar het aangrenzende gebied te ontwerpen. Ook zijn er plannen om doorgaande fietspaden of routes naar het recreatiegebied De Mooie Nel in te passen.
c
Praktijkopleidingen vanuit VMBO, ROC, Hogeschool (om de relatie tussen werk en opleiding te versterken) d Vergaderfaciliteiten. e Atelierruimtes voor veelbelovende startende bedrijven en creatieve ondernemers. f Parkeerfaciliteiten in combinatie met een shuttleservice. 2
Vooruitlopend op de aanleg van de Schoteroogbrug over het Spaarne zou door een pontje tijdelijk vervoer van en naar de Noordkop kunnen worden georganiseerd. Potentiële gebruikers van dit veer zouden kunnen zijn: werknemers, recreanten, gebruikers van tijdelijke functies in het gebied en bezoekers van eventuele publieksactiviteiten in de Mooie Nel (denk bijvoorbeeld aan een Sinterklaasintocht, waarmee het bedrijventerrein in een keer bij het grote publiek op de kaart zou worden gezet). Het pontje kan tevens dienst doen als vooraankondiging van de nieuwe oeververbinding.
3
Het eerder beschreven programmabureau zou belast moeten worden met de programmering van de tijdelijke invulling van onbenutte ruimtes in het gebied en in het gebied zelf moeten worden gevestigd. Het bureau kan zich onder meer bezighouden met het inventariseren van vraag en aanbod, met de coördinatie van incidentele publieksactiviteiten (bijvoorbeeld op avonden, in weekends of in bepaalde seizoenen) en met onderzoek naar de haalbaarheid van (tijdelijke) stedelijke functies zoals een schaatshal of een zwembad. Door de gemeente Haarlem afgewezen vergunningaanvragen zouden voor het programmabureau een interessante inspiratiebron kunnen zijn.
Mogelijke aanvullende maatregelen Bij het formuleren van aanbevelingen hebben wij ons voornamelijk georiënteerd op mogelijkheden om de relatie met de stad en het Spaarne te versterken. De relatie met het recreatiegebied aan de oostzijde is buiten beschouwing gelaten. 1
14
Om de relatie naar de stad en het Spaarne te versterken ligt het voor de hand een hoogwaardige nieuwbouwstrook langs de oever van het Spaarne te ontwikkelen. De functies in deze strook zouden vooral in het verlengde moeten liggen van de wensen en behoeften van zittende en nieuwe bedrijven in het gebied. Daarnaast zou als een verlengstuk van de bestaande stad een aantal publieke functies in de strook kunnen worden ingepast. Mogelijke functies zijn: a Huisvesting parkmanagement en programmabureau b Bundeling van niet-klassieke bedrijfsfuncties, zoals Research & Development, verkoop en acquisitie, ontwerpactiviteiten, B2B-netwerken.
■
P R O V I N C I E
N O O R D - H O L L A N D
T F R - u p d a t e
–
n r . 2
■
15
ASSIST
1
NOORDKOP
WAARDERPOLDER
4
Het programmabureau kan een ideeënprijsvraag onder startende bedrijven en creatieve ondernemers uitschrijven waarbij plannen worden ingediend voor tijdelijk gebruik van onbenutte ruimtes in het gebied. Aan de winnaars of genomineerden zou tijdelijk onderdak kunnen worden geboden in de genoemde nieuwbouwstrook langs het Spaarne. Zij kunnen betrokken worden bij de verdere invulling van de ambities. Op deze wijze wordt letterlijk nieuwe creatieve energie vanuit de stad over het Spaarne naar de Noordkop van de Waarderpolder gehaald.
5
Wellicht is het mogelijk de productie van IFD-units (IFD staat voor Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen) naar de Noordkop te halen. Een perspectief voor de producent is dat de units zullen worden bestemd voor startende bedrijven die zich tijdelijk kunnen vestigen in onbenutte ruimtes in het gebied. De units zouden een aantrekkelijk, herkenbaar uiterlijk moeten hebben. Ze moeten bovendien eenvoudig te plaatsen, te verplaatsen, te koppelen en te ontkoppelen zijn. Het verdient wel aanbeveling de juridische status van ‘tijdelijk gebruik’ nader uit te werken, om te voorkomen dat tijdelijk gebruik synoniem wordt aan permanent gebruik.
Het gebied wordt onderdeel van de stad door de tijdelijke functies, het ontsloten recreatiegebied en nieuwe kade, zonder dat dit nieuwe gebruik de efficiëntie en toekomstwaarde van de industriefunctie aantast.
www.deregie.nl
www.venhoevencs.nl
16
■
P R O V I N C I E
N O O R D - H O L L A N D
-
NOORDKOP
WAARDERPOLDER
Noordkop Waarderpolder
DE EERSTE TFR BIJEENKOMST Op 2 maart was de eerste bijeenkomst van de Taskforce Ruimtewinst. Tijdens deze bijeenkomst werd het stedenbouwkundig voorstel voor de Noordkop van de Waarderpolder in Haarlem besproken. We waren benieuwd of we een bijdrage kunnen leveren aan oplossingen in ruimtewinst. En of we de discussie daarover in positieve zin kunnen stimuleren. Een centraal thema tijdens de bijeenkomst was de spanning tussen onze visie en de werkelijkheid van alle dag die ondernemers bij hun bedrijfsvoering ondervinden. De belangrijkste conclusie was dat de dynamiek van de bedrijvigheid de sleutel is voor het succes van kwaliteitsverbetering en ruimtewinst in de Noordkop. De conclusies die wij aan het einde van de bijeenkomst hebben opgesteld (zie hierna), zijn zeker van betekenis voor de ontwikkeling van de Waarderpolder. Het is wel zaak om ze bij de overheden en het bedrijfsleven onder de aandacht te houden. De problematiek van de Waarderpolder is niet uniek. Ons voorstel en de discussie daarover kunnen daarom gezien worden als voorbeeld voor vele vergelijkbare bedrijfsterreinen. Hiermee lijkt de TFR aan zijn doel te beantwoorden.
NOORDKOP
WAARDERPOLDER
CONCLUSIES VAN DE TFR Kwaliteit kan, kwaliteit moet ■ In de Noordkop van de Waarderpolder ligt een kans voor het oprapen om de kernkwaliteiten van het gebied intensiever te benutten. Wat dat betreft biedt het stedenbouwkundig voorstel zoveel inspiratie dat het een gemiste kans zou zijn om het niet bij de ontwikkeling te betrekken. ■
■
Voor het aanzien van het bedrijventerrein is het erg belangrijk dat de (tijdelijke) restruimten beter en intensiever worden gebruikt dan nu het geval is. Naast maatregelen als bouwen in lagen en parkeren op het dak, zijn verkaveling en tijdelijk gebruik goede instrumenten om die intensivering te bewerkstelligen. Deze instrumenten en maatregelen moeten bindend zijn voor nieuwe bedrijven. Ook wij vinden dat de Noordkop een bedrijventerrein moet blijven, maar wel zo dat het bedrijven met een hoogwaardige uitstraling aantrekt. De inrichting van het gebied moet ook zorgen voor verbinding tussen stad en recreatiegebied.
Samenwerken ■ Met name langs het Spaarne moet de dynamiek van bestaande en nieuwe bedrijven in de Waarderpolder als motor genomen worden om de kwaliteiten van het gebied optimaal te benutten.
18
■
Een echte win-win situatie is alleen te bereiken door de samenwerking tussen gemeente en bedrijven voort te zetten en zelfs te intensiveren.
■
Wij vinden het gerechtvaardigd om de aspiraties voor de Noordkop van de Waarderpolder hoog te stellen. Overheid en bedrijven moeten niet in de wereld van compromis
■
P R O V I N C I E
N O O R D - H O L L A N D
terecht komen maar vasthouden aan het hoge aspiratieniveau. Extra maatregelen ■ Extra maatregelen zijn nodig om toe te werken naar het hoge aspiratieniveau. Zo zou de grondprijsdifferentiatie aangescherpt kunnen worden om de juiste bedrijven op de juiste plaats te krijgen. ■
We verwachten veel van een programmabureau dat gezamenlijk door de gemeente Haarlem en de bedrijven opgericht zou kunnen worden. Het programmabureau is belangrijk om tijdelijke functies te organiseren. Nieuwe bedrijven moeten verplicht worden aan het programmabureau en aan het parkmanagement deel te nemen.
■
Een actief accountmanagement (bij voorkeur binnen het programmabureau) is nodig om gewenste bedrijven met een verplaatsingswens binnenboord te houden of te krijgen.
■
Projectontwikkeling moet meer flexibiliteit geboden worden. Dat kan door bestemmingsplannen minder gedetailleerd en fijnmazig te maken en ruimte te bieden aan bijvoorbeeld flexibiliteit in stratenpatroon, verkaveling en bouwhoogte.
REACTIE GEMEENTE HAARLEM Het advies van de TFR komt de gemeente Haarlem goed van pas. Met name de snelle wijze en de maximale inzet van de kwaliteiten van betrokkenen bij de TFR hebben de denkrichting binnen Haarlem bij overheid en bedrijfsleven aangescherpt. Met de zittende individuele bedrijven werken en we hierdoor nog intensiever samen om het stedenbouwkundig programma van eisen voor het gebied en het projectplan evenwichtig vorm te geven. Daarnaast wordt in de hele Waarderpolder met het georganiseerde bedrijfsleven van gedachten gewisseld over het verder uibouwen van publiek-private uitgifte-planning en acquisitie. Dit heeft direct alweer tot nieuwe grondaanvragen geleid voor de eerste kavels. De vraag of dit moet leiden tot een instituut als een programmabureau is een optie. Intenser gebruik maken van elkaars netwerken biedt op korte termijn al ruimschoots
soelaas. Het inzetten van de grondprijsdifferentiatie voor intensief ruimtegebruik is al deels in het grondprijzenbeleid van de gemeente Haarlem opgenomen. De gemeente Haarlem wil hierbij mede namens het bedrijfsleven in de Waarderpolder de TFR bedanken voor de inspanningen en de geboden hulp. De gemeente ziet de TFR als een goed hulpmiddel bij ruimtelijk-economische vraagstukken. Een voorwaarde hierbij is wel dat er sprake moet zijn van goede lokale relaties, een open planproces, een juiste timing en een afgebakende vraagstelling. In onze Waarderpolder was dit het geval.
T F R - u p d a t e
–
n r . 2
■
19
NOORDKOP
WAARDERPOLDER
WAT GAAT DE TFR DOEN De Taskforce Ruimtewinst (TFR) zal de komende twee jaar in opdracht van de provincie Noord-Holland ruimte-efficiënt bouwen in Noord-Holland stimuleren. De provincie Noord-Holland heeft de TFR als onafhankelijke commissie opgezet. De TFR kan zo met een frisse blik naar bestaande projecten kijken en een nieuwe impuls geven. De TFR bestaat uit vertegenwoordigers van de provincie Noord-Holland en verschillende andere partijen die bij ruimtelijke projecten betrokken zijn: projectontwikkelaars, woningbouwcorporaties, banken, wetenschap en gebruikers. De TFR is begonnen met de werkzaamheden op 14 oktober 2005 en brengt in het najaar van 2007 haar laatste advies uit. In de twee jaar dat wij bestaan zullen wij een kennisbank over optimaal ruimtegebruik opbouwen. Verder organiseren we een prijsvraag voor de meest innovatieve ruimtewinstprojecten in Noord-Holland. Tenslotte zullen we tien projecten van een assist voorzien. Prijsvraag We schrijven een prijsvraag uit voor de meest innovatieve ruimtewinstprojecten in Noord-Holland. In 2007 kennen we aan vier projecten een prijs toe van € 100.000,–. Projecten kunnen in elke fase van de ontwikkeling in aanmerking komen voor deze prijs. Bij de beoordeling van de projecten kijken we naar het effect van ruimtewinst in het ontwerp. Maar ook naar het proces waarmee de ruimtewinst gerealiseerd wordt. De opzet van de prijsvraag en het reglement publiceren we rond de zomer van 2006. Maar u kunt uw project nu al aanmelden bij het projectsecretariaat van de TFR. Een selectie van de meest interessante en vernieuwende projecten plaatsen we op de website. Bezoekers van de website worden uitgenodigd hun mening te geven over de projecten. In 2007 nomineren we een aantal projecten, waarna we uiteindelijk de vier prijs-
20
■
P R O V I N C I E
N O O R D - H O L L A N D
winnaars bekend maken. Het projectsecretariaat kunt u bereiken via e-mailadres
[email protected]. De selectie van een assist In 2006 en 2007 brengen we tien keer een assist uit. De lijst van projecten waarover we een assist uitbrengen staat nog niet helemaal vast. Projecten worden pas geselecteerd op het moment dat we met de voorbereidingen beginnen. U kunt een project aandragen voor een assist. Neem daarvoor contact op met het projectsecretariaat via e-mail
[email protected] De selectiecriteria voor de tien assists zijn: ■ Optimaal ruimtegebruik staat centraal. ■ De initiatiefnemer doet mee. ■ Er is een gerede realiseringskans. ■ Er moet een duidelijke vraag en opdracht zijn voor de TFR. ■ Er is ruimte voor creatief denken en innovatie. ■ Het project heeft een voorbeeldfunctie. ■ Er is spreiding over de provincie. ■ Er is een scala aan programmatische doelen. ■ Projecten hebben verschillende schaalniveaus. ■ Er zijn dwarsverbanden met andere ontwikkelingen.
HEERHUGOWAARD De volgende assist gaat over Heerhugowaard Heerhugowaard is een dorpse groene gemeente. Door de bevolkingsgroei en de groei van voorzieningen neemt het stedelijk karakter toe. De Zuidtangent met centrumgebied, de stationsomgeving en een deel van de Broekpolder dat nog moet worden ingericht, vormen het stedelijke centrum van Heerhugowaard. In tegenstelling tot de groene woonwijken is hier een intensivering en optimalisering van het grondgebruik voor de hand liggend. Met die intensivering kan het centrumgebied kwaliteit en uitstraling krijgen. Hier ligt een opgave voor de Task Force Ruimtewinst. Dat vindt ook de gemeente Heerhugowaard. De TFR gaat in een aantal stappen te werk. Eerst wordt er gekeken op welk aspect er mogelijk ruimtewinst te boeken is, dan wordt dat aspect uitgewerkt en tot slot doet de TFR aanbevelingen. De bijeenkomst van de TFR over Heerhugowaard waarop de assist wordt afgerond, is gepland voor 21 juni 2006
T F R - u p d a t e
–
n r . 2
■
21
22
■
P R O V I N C I E
N O O R D - H O L L A N D
TFR
SAMENSTELLING TFR Voorzitter: Deskundigen:
Projectleiding:
Han ter Heegde Rien Wezenberg Jacques Kwak Renee Hoogendoorn Anna Vos Annebeth Schaepman Edwin Rem Josselien Leenhouts Reinoud Bakker Nico Kraakman Frans Iestra Wienke Bodewes Cilian Terwindt Jan Joost Peskens Joline Santen
burgemeester, gemeente Heerhugowaard projectleider, provincie Noord-Holland directeur, Boer, Hartogh Hooft makelaardij BV directeur, ING Vastgoed BV hoofd studio, Bouwfonds/MAB Development projectleider, provincie Noord-Holland projectleider, provincie Noord-Holland beleidsadivseur, provincie Noord-Holland beleidsadviseur, provincie Noord-Holland voorzitter, buurtcomité St. Maarten/Barnewiel directeur, Dura Vermeer Infrastructuur BV directeur, Ymere ontwikkeling inhoudelijk manager TFR lector meervoudig en intensief ruimtegebruik HS Amsterdam projectleider TFR, provincie Noord-Holland assistent projectleider, provincie Noord-Holland
T F R - u p d a t e
–
n r . 2
■
23
CONTACT
De Task Force Ruimtewinst wordt ondersteund door een projectsecretariaat. Hier kunt u terecht met al uw vragen en ideeën. Het secretariaat is te bereiken via e-mail adres
[email protected]. Er is een website www.noord-holland/ruimtewinst.nl waarop u alle informatie kunt vinden. De website zal in de loop van het project worden uitgebouwd. Er zal onder andere een discussieplatform op te vinden zijn.
Colofon Uitgave
Provincie Noord-Holland Postbus 123 2000 MD Haarlem Tel.: (023) 514 31 43 Fax: (023) 514 40 40 Internetadres: www.noord-holland.nl/ruimtewinst E-mailadres:
[email protected] Eindredactie
U kunt zich abonneren op de 10 nummers van TFR-update door tenminste uw naam, organisatie en postadres te mailen naar
[email protected].
Provincie Noord-Holland Directie Middelen Sector Communicatie
Provincie Noord-Holland Task Force Ruimtwinst Postbus 123 2000 MD Haarlem Tel.: (023) 514 42 06
Fotografie
Provincie Noord-Holland Grafische verzorging
Provincie Noord-Holland MediaProductie Papier
Hello matt, houtvrij MC Oplage
600 exemplaren
Haarlem, mei 2006
■
