Provinciaal Veiligheidscomité Limburg. Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid. Jaarverslag 2010

Provinciaal Veiligheidscomité Limburg Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid

Jaarverslag 2010

Provinciaal Veiligheidscomité Limburg & Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid - Jaarverslag 2010

Inhoud Woord vooraf

4

1 Historische groei en wettelijk kader

5

2 Samenstelling

6

3 Missie

8

4 Nationaal Opleidingscentrum 9 4.1 Seminaries 10 4.1.1 CAO 100: wat na 1 april 2010? 10 4.1.2 Ergonomie op het werk anno 2010 12 4.1.3 Psychosociaal welzijn op het werk 14 4.1.4 Stress en agressie in het buitengewoon onderwijs: denken doedagen voor personeel in het buitengewoon onderwijs 16 4.1.5 Veilig uitvoeren van onderhoudswerken 18 5 Studiedagen 5.1 Organisaties in eigen beheer 5.1.1 Een goede werfsignalisatie is veilig voor werknemers en vermindert de hinder! 5.1.2 Machineveiligheid in het onderwijs 5.1.3 Biologische agentia: het belang van een goede hygiëne en preventie 5.1.4 Reglementaire documenten als motor voor mijn bedrijf 5.1.5 Brandpreventie in de kleinhandel 5.1.6 Rol van het Comité Preventie en Bescherming – onthaal en begeleiding van werknemers in een bedrijf 5.1.7 Kwartsstof: stof tot nadenken

20 20 20 22 23 24 25 26 27

5.2 Organisatie in partnership 5.2.1 Omgaan met agressie in het onderwijs

28 28

6 Welzijn op het werk in de bouwnijverheid �� 29 7 Welzijn op het werk en werfsignalisatie 30 7.1 Vak- en infobeurs 30 7.2 Bezoekgroep signalisatie 32 8 Tentoonstellingsstand 35 9 Brochures 36 9�� .1 Nationaal Opleidingscentrum 36 9.2 Signaleren van werken en verkeersbelemmeringen 36 10 Website 36 11 Nieuwsbrief 36 12 Overzicht van de activiteiten in 2010 37 Colofon 39


Verder bouwen aan veiligheid Met dit jaarverslag sluit het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg/Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid haar activiteiten af voor het jaar 2010. Het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg/het Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid is actief op vlak van welzijn op het werk en veiligheid en gezondheid in de privésfeer. Zoals u kan lezen is het actieterrein erg ruim en bijzonder divers. Logisch, want welzijn op het werk raakt zowel de openbare als de privé-sector. Veiligheid en gezondheid in de privé-sfeer raakt dan weer ieder van ons in elk facet van het dagelijks leven. Naast het organiseren van opleidingen en informatiesessies, worden ook tentoonstellingen en sensibilisatieacties opgezet en waar mogelijk advies verstrekt. Om een multidisciplinaire invalshoek te waarborgen, wordt intensief samengewerkt met diverse partners actief op vlak van welzijn op het werk .Hoofddoel blijft arbeidsongevallen terug te dringen en indien mogelijk te voorkomen. Wat brengt 2011?

In overleg met haar partners bouwt het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg stapsgewijze verder aan een evenwichtig

Walter Cremers gedeputeerde - afgevaardigd voorzitter

uitgebalanceerd aanbod. De rode draad doorheen heel dit gebeuren blijft het inspelen op de reële noden van het werkveld en ons te focussen op de actualiteit. Veiligheid – en meer bepaald de uitvoering van de wet welzijn op het werk – heeft vele facetten. Het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg wenst dan ook – binnen haar mogelijkheden – maximaal tegemoet te komen aan de wensen van de sectoren waarvoor zij staat. Duidelijk is dat dit geen statisch gegeven is, maar dat voortdurende aandacht en zorg noodzakelijk zijn. Verder bouwen aan veiligheid zal ook de (blijvende) opdracht van het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg zijn, nu maar ook naar de toekomst toe. Onze dank gaat uit naar de diverse partners die het voorbije jaar intens hebben meegewerkt aan diverse activiteiten en vergaderingen met name, de Afdeling Humanisering van de Arbeid (FOD WASO), de onderwijsnetten, de inspectiediensten, het Agentschap Wegen en Verkeer van de Vlaamse Overheid, het Agentschap Volksgezondheid, de brandweerdiensten, de Lokale en Federale Politie, het NAVB, de werkgevers- en werknemersorganisaties, PreBes, Prevent, …

Herman Reynders gouverneur - voorzitter

1 Historische groei en wettelijk kader

Bij KB van 16 februari 1970 werden er in elke provincie Provinciale Comités voor de Bevordering van de Arbeid (PCBA) opgericht. Hoofdopdracht is de bevordering van het welzijn op het werk door voorlichting en vorming te verstrekken. Het comité verspreidt zowel theoretische als praktische kennis om zo de arbeidsomstandigheden in de Limburgse bedrijven te verbeteren. De samenstelling van elke PCBA is vastgelegd bij het KB van 16 februari 1970. In Limburg werd het Provinciaal Comité voor de Bevordering van de Arbeid (PCBA) aangevuld met deskundigen, aangesteld door de deputatie, van instanties die actief zijn op vlak van: - welzijn op het werk - verkeersveiligheid - brandpreventie - verzekeringen. Deze beleidsoptie werd reeds genomen in de oprichtingsfase van het Veiligheidscomité in Limburg (opgericht in 1947) dus vooraleer het KB van 16 februari 1970 het wettelijk kader vastlegde.

Bovendien coördineert en organiseert het secretariaat van het Veiligheidscomité de activiteiten van het Nationaal Opleidingscentrum (onafgebroken sinds de stichting in 1969). Voor de provincie Limburg hanteert men de benaming “Provinciaal Veiligheidscomité Limburg” waarmee bedoeld wordt: - het Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid (zoals wettelijk voorgeschreven) - deskundigen aangesteld door de deputatie in de domeinen welzijn op het werk, verkeersveiligheid, brandpreventie en verzekeringen - de organisatie en coördinatie van de activiteiten van het Nationaal Opleidingscentrum. Het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg (PVL) – Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid werkt rond veiligheid en welzijn op het werk en ondersteunt relevante diensten en organisaties. De initiatieven van het PVL hebben als doel het aantal arbeidsongevallen en de ernst ervan gevoelig te verminderen. Dit gebeurt o.a. door het organiseren van studiedagen, seminaries en campagnes voor preventieadviseurs en leidinggevenden. Dit zowel in het kader van Europees georganiseerde thema’s als thema’s die worden bepaald in samenspraak met andere organisaties.

burg eidscomité Lim h ig il e V : M A NA 011 23 79 08 TEL. NR. :


oelstelling

Strategische d

heid en inzake veilig ev ti ia it in n va ning van et nemen door ondersteu Limburg door h in en r d ei ee h sf ig vé il ri ve p de d in de Bijdragen aan inzake veilighei en k er w et h p en/of welzijn o aties. sten of organis relevante dien

2 Samenstelling Het Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid is paritair samengesteld uit vertegenwoordigers van de representatieve werkgevers- en werknemersorganisaties. Daarnaast zetelen er afgevaardigden van de onderwijsnetten en ambtenaren van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en deskundigen. Voorzitter Herman Reynders, gouverneur Afgevaardigd voorzitter Walter Cremers, gedeputeerde van Veiligheid Leden Vertegenwoordigers van de werkgeversorganisaties ♦ Johan Schildermans, Hasselt ♦ Marc Valkeneers, Tongeren ♦ Rob Verding, Hasselt Vertegenwoordigers van de werknemersorganisaties ♦ Carole Dreesen (ACLVB) ♦ Franco De Gregorio (ACV) ♦ Jan Staal (ABVV) Vertegenwoordigers van de Algemene Directie Toezicht Welzijn op het Werk ♦ Pieter De Munck, adviseur-generaal ♦ Margriet Beenaerts, attaché, arbeidsgeneesheer-inspecteur Vertegenwoordigers van het onderwijs ♦ Martin Vanlook (gemeenschapsonderwijs) ♦ Godfried Corstjens (vrij onderwijs) ♦ Vic Putzeys (provinciaal onderwijs) Vertegenwoordiger PreBes ♦ Dominic Hermans, provinciaal voorzitter

Het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg is samengesteld uit de leden van het Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid aangevuld met volgende deskundigen. Deskundigen een vertegenwoordiger van het verzekeringswezen ♦ Jan Dillen, preventieadviseur Federale Verzekering een vertegenwoordiger van de Federale Politie ♦ Stefan Tuerlinckx, diensthoofd Wegpolitie Limburg een vertegenwoordiger van de lokale politiediensten ♦ vacature een vertegenwoordiger van de Limburgse brandweerdiensten ♦ vacature een vertegenwoordiger van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Leefmilieu en Infrastructuur, Administratie Wegen en Verkeer, Limburg ♦ Claudia Juvyns, adjunct van de directeur ♦ Bart Debaye, deskundige een vertegenwoordiger van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, Dienst Gezondheidsinspectie ♦ Annemie Forier, geneesheer, gezondheidsinspecteur een vertegenwoordiger van het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf ♦ Carl Heyrman, directeur-generaal een vertegenwoordiger van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Leefmilieu en Infrastructuur, Administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer (AMINAL) ♦ Erik Schoubs, adjunct van de directeur vijf preventieadviseurs uit de vijf grootste Limburgse economische sectoren ♦ Guido Vanhove, preventieadviseur groep H. Essers ♦ Jef Peuters, bestuurder-lid dagelijks bestuur PreBes, qsr-hr-manager Sadepan Chimica ♦ Guido Hulsmans, preventieadviseur AG Ford Werke ♦ Koen Gielen, preventieadviseur ALZ Genk ♦ Philip Vancoppenolle, preventieadviseur Sint-Trudo Ziekenhuis Experts André Trouwen, preventieadviseur Eddy Eyckmans, preventieadviseur Borealis Polymers Secretariaat Liliane Dolezal, secretaris Greet Caubergs, adjunct-secretaris Medewerkers Provinciaal Veiligheidscomité Limburg Michel Carlier, arrondissementscommissaris Greet Caubergs, adjunct-secretaris Cecile Claes, assistent Filip Dewil, diensthoofd wnd. Liliane Dolezal, secretaris


3 Missie

Het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg (PVL)/Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid (PCLBA) neemt initiatieven op vlak van ♦ bevordering van het welzijn op het werk ♦ promotie van veiligheid en gezondheid in de privésfeer

door ♦ sensibiliseringsacties ♦ coördinatie en organisatie van opleidingen en informatiesessies ♦ het organiseren van plaatsbezoeken, tentoonstellingen en beurzen

in overleg met diverse partners actief op vlak van (arbeids)veiligheid ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO – Algemene Directie Humanisering van de Arbeid – Directie Toezicht Welzijn op het Werk) werkgeversorganisaties werknemersorganisaties syndicale organisaties preventieadviseurs van diverse onderwijsnetten preventieadviseurs uit openbare diensten preventieadviseurs uit de bedrijfswereld inspectiediensten PreBes Prevent Lokale en Federale Politie brandweerdiensten Agentschap Wegen en Verkeer van de Vlaamse overheid (AWV) Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) Agentschap Volksgezondheid van de Vlaamse overheid Dienst Milieuvergunningen van de Vlaamse overheid …

ten behoeve van ♦ de openbare sector ♦ de privésector ♦ de onderwijsnetten.

4 Nationaal Opleidingscentrum

Het Nationaal Opleidingscentrum is een samenwerkingsverband tussen de diverse provinciale comités voor de bevordering van de arbeid onder de auspiciën van de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid van de FOD WASO. Het Nationaal Opleidingscentrum heeft geen juridische structuur, maar is een feitelijke vereniging. Bedoeling is om, op jaarbasis, vijf residentiële veiligheidsseminaries te organiseren. Het aantal deelnemers per seminarie wordt, in principe, beperkt tot 25 (om het interactief karakter te waarborgen), met uitzondering van de seminaries voor het onderwijs. Tevens worden er twee gedecentraliseerde activiteiten georganiseerd. Voor Vlaanderen neemt het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg de organisatie van deze seminaries op zich en dit onafgebroken sinds de oprichting in 1969.

In 2010 werden vijf seminaries georganiseerd: 1 2 3 4

CAO 100: wat na 1 april 2010? Ergonomie op het werk Psychosociaal welzijn op het werk Stress en agressie in het buitengewoon onderwijs: denken doedagen voor personeel in het buitengewoon onderwijs 5 Veilig uitvoeren van onderhoudswerken.


4.1 Seminaries 4.1.1 CAO 100: wat na 1 april 2010? Data: 15, 16 en 17 maart 2010 14 deelnemers 6 preventieadviseurs 6 maatschappelijk assistenten/vertrouwenspersonen 2 divers

Territoriale spreiding 3 Antwerpen 3 Oost -Vlaanderen 2 Vlaams-Brabant 2 West-Vlaanderen 4 Limburg

Doel en opzet

Meer dan ooit wordt onze maatschappij geconfronteerd met alcoholen drugsmisbruik. De dagelijkse realiteit en actualiteit wijst op de impact op zowat elke maatschappelijke sector. In 2009 sloten de sociale partners in de Nationale Arbeidsraad CAO 100 af betreffende een preventief alcoholen drugbeleid in de onderneming. Met deze CAO wil men ook op de arbeidsplaats de bespreekbaarheid over het thema verhogen en de bedrijven aanzetten om een alcoholen drugsbeleid te ontwikkelen of bij te stellen. Kenmerkend voor de CAO is dat bedrijven de richtlijn krijgen om gefaseerd en pragmatisch te werk te gaan. Tijdens de eerste fase moet iedere privéonderneming (en aanbeveling voor de andere sectoren) een beleidsof intentieverklaring met de krijtlijnen van het beleid uitwerken en opnemen in het arbeidsreglement tegen 1 april 2010. Dit is de verplichte fase. In een tweede stap kan een bedrijf de krijtlijnen verfijnen en kan er gesproken worden van een efficiënt en zinvol alcoholen drugsbeleid. In dit seminarie stond de tweede fase centraal. Naast een algemene probleemschets werd ook aandacht besteed aan de effecten van alcohol en andere drugs op het functioneren, kregen we inzicht in hoe bedrijven in de praktijk omgaan met de CAO en werd de focus gelegd op het uitwerken van de belangrijkste peilers van een alcoholen drugsbeleid m.n. de regelgeving, procedures bij het disfunctioneren door alcoholen drugsmisbruik, het hulpverleningskader en gezondheidseducatie.

10

a.be

tenti

© at

Doelgroep waren leidinggevenden, preventieadviseurs, hr-managers en vakbonden.

Programma 15 maart ♦ Waarom een alcoholen drugsbeleid? Karel Van Damme, adviseur-generaal FOD WASO, Toezicht Welzijn op het Werk ♦ Alcohol en andere drugs én werk: is er een probleem? Marjet Vanderstraeten, preventiewerker CAD Limburg vzw ♦ Effecten van alcohol en drugs op de hersenen en het functioneren dr. Rita Verrando, medisch directeur CAD Limburg vzw ♦ Alcohol en andere drugs én werk: gevolgen … Marjet Vanderstraeten, preventiewerker CAD Limburg vzw ♦ Bewijs van onrechtmatig drugs- en alcoholgebruik in de dienstbetrekking Wilfried Rauws, hoogleraar Arbeidsrecht, VUB, Faculteit Recht en Criminologie

16 maart

17 maart

♦ Uitvoeren van een preventief alcoholen drugsbeleid: toelichting van de 4 pijlers met juridische randbemerkingen. 1 Regelgeving 2 Procedures bij disfunctioneren door acuut of chronisch misbruik of bij het overtreden van de regels 3 Procedures bij vaststellen van werkonbekwaamheid 4 Vorming en voorlichting Karin Borkelmans, preventiewerker CAD Limburg vzw Nadine Gilis, jurist Afdeling Normen, Welzijn op het Werk van de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid, FOD WASO

♦ Preventief alcoholen drugsbeleid in een logistiek bedrijf Clark Taverniers, hr-director Groep H. Essers

♦ Communicatie en motivatie Heidi Henkens, preventieadviseur psychosociale aspecten ♦ Alcohol- en drugsbeleid bij Delhaize Belgium. Specifieke aanpak voor risicogroepen zoals wijnraadgevers, wijnbottelarij en distillerie, chauffeurs Vera De Cuyper, coördinator psychosociale aspecten, Delhaize Belgium

♦ Ervaringen met de CAO 100 – standpunt van de vakbonden François Philips, adviseur Welzijn op het Werk, ABVV, Federale Studiedienst, Departement Ondernemingen ♦ Ervaringen met de CAO 100 – standpunt van de werkgevers Kris Baetens, coördinator Sociaal Overleg Sectoren ♦ CAO 100: meer dan een wettelijke verplichting Marie-Claire Lambrichts, coördinator sector arbeid VAD vzw

Moderator

André Trouwen, preventieadviseur en lid van het Nationaal Opleidingscentrum

♦ Alcohol en andere drugs én werk: preventief en ander materiaal Marjet Vanderstraeten, preventiewerker CAD Limburg vzw ♦ Overzicht van bedrijven met een alcoholen drugsbeleid: wat doen ze ermee? Eddy Eyckmans, voorzitter PreBes Limburg, Group Health & safetymanager Borealis

© vad.be


11

4.1.2 Ergonomie op het werk anno 2010

Programma 7 juni

Data: 7, 8 en 9 juni 2010 14 deelnemers 12 preventieadviseurs 2 bedrijfsartsen

Territoriale spreiding 4 Antwerpen 6 Vlaams-Brabant 2 West-Vlaanderen 2 Limburg

Doel en opzet

In alle deelfacetten van het leven maken mensen gebruik van gebouwen, om te wonen, om te werken en hun vrije tijd door te brengen. Voor werknemers wordt dat gebruik van gebouwen mogelijk door de werkplekken die daarvoor worden gerealiseerd. De inrichting van de werkplekken, rekening houdend met de taken die er zullen worden uitgevoerd, is een bepalende factor voor het rendement en het welbevinden van de werknemers. Dit seminarie handelde specifiek over de aspecten die de link maken tussen de gevolgen van (on)ergonomische situaties en het functioneren van mensen op de werkplekken. Zowel in de kennisoverdracht, de theoretische inzichten als in de toepassingen en de praktijksessies werden linken gelegd met recente evoluties in werkomgevingen. Men kwam tot de conclusie, bekeken door een ergonomische bril, dat gebouwen, werkplekken en het gebruik ervan, invloed ondergingen van iedereen die bij het concept, de ontwikkeling en het onderhoud betrokken was nl. op het comfort en het rendement. Een andere conclusie was dat door de snel evoluerende wereld waarin wij leven, het niet eenvoudig is gezondheid, welzijn, veiligheid en rendement in balans te houden. Dit seminarie maakte het voor de deelnemers mogelijk om hun deskundigheid bij te schaven en up-to-date te brengen.

12

♦ Wetgeving rond ergonomie An Jorissen, sociaal inspecteur FOD WASO – Toezicht Welzijn op het Werk, Directie Limburg – Vlaams-Brabant ♦ Blootstelling aan repetitieve belasting: werkwijze binnen het FBZ Joeri Luts, ing. attaché Dienst Preventie, Fonds voor Beroepsziekten, Dienst Risicobepaling ♦ Beroepsgebonden aandoeningen en primaire preventie dr. Guy Vogt, arbeidsgeneesheer ♦ Nieuwe ergonomische risico’s op het werk Rik Op de Beeck, ergonoom, directeur Research & Consultancy, Prevent ♦ Het toenemende belang van cognitieve ergonomie op de werkplaats Veerle Hermans, docent Ergonomie, VUB, verantwoordelijke Departement Ergonomie, IDEWE ♦ Evolutie in gebouwen met inbegrip van passief bouwen To Simons, directeur Centrum Duurzaam Bouwen

8 juni

9 juni

♦ Gezondheid en comfort in kantoren. Gebruik van een zelfgerapporteerde vragenlijst over het sickbuildingsyndroom Tom Geens, wetenschappelijk medewerker PROVIKMO

♦ Gezond aan het werk, een leven lang Lieven Eeckelaert, preventieadviseur-ergonoom, research coördinator Prevent

♦ Analyse van een gebouw: meetmethoden rond sick building en building related illnesses (luchtkwaliteit, akoestiek, …) Jan Van Bouwel, verantwoordelijke Departement Arbeidshygiëne, IDEWE ♦ Een werkplek voor iedereen. Universal Design in de werkomgeving Evelien Verdonck, architect en doctoranda in de Architectuur (vakgebied Universal Design), Provinciale Hogeschool Limburg/Universiteit Hasselt

♦ Flex Concepten bij ING België Robert De Dobbeleer, ergonoom – Interne Dienst voor Preventie en Bescherming ING ♦ Kanaalreiniging: een must voor een gezond binnenklimaat Geert Vlaminck, zaakvoerder RECOVENT

Moderator


♦ Wegwijs op maat Tilly Postelmans, kwaliteitsadviseur, Ziekenhuis OostLimburg, Genk ♦ Disability management en ergonomie: twee handen op één buik Huget Désiron, Eur. ergonoom-therapeute, zaakvoerder ACT Désiron


13

4.1.3 Psychosociaal welzijn op het werk Data: 11,12 en 13 oktober 2010 22 deelnemers • 13 preventieadviseurs • 3 hr-managers/consultants • 6 divers

Territoriale spreiding • 4 Antwerpen • 3 Oost-Vlaanderen • 8 Vlaams-Brabant • 3 West-Vlaanderen • 4 Limburg

Doel en opzet

Werknemers die zich goed voelen op de werkvloer presteren beter, zijn meer gemotiveerd, creatiever, meer betrokken en leven gezonder. Situaties van stress, geweld, pesterijen, ongewenst seksueel gedrag en relationeel leed op het werk bedreigen het psychosociaal welzijn op de werkvloer. De psychosociale aspecten maken dan ook integraal deel uit van de risicoanalyse en preventie in het kader van een dynamisch risicobeheersingssysteem dat een efficiënt welzijnsbeleid voorafgaat. Psychosociaal welzijn is de laatste tien jaar eveneens geëvolueerd tot een globaal concept. In dit seminarie kwamen zowel de regelgeving en het wettelijk kader, als praktijkvoorbeelden van een risicoanalyse aan bod. Veel aandacht ging naar preventiemaatregelen gebaseerd op de resultaten van een risicoanalyse. Ook met primaire preventievormen werd rekening gehouden. De aandacht ging naar het verbeteren van de dagelijkse praktijken en de interne relaties in de ondernemingen. Zo werd bijvoorbeeld de gedragscode als primaire preventievorm ter discussie voorgelegd. Ook de gevolgen van de impact van herstructureringen en jobonzekerheid voor de organisatie en voor het welzijn van de werknemers werd besproken. Een actueel onderwerp immers waarmee veel leidinggevenden en preventieadviseurs worden geconfronteerd.

14

Het verband tussen psychosociale aspecten en arbeidsongevallen werd onderzocht in een onderzoeksproject, gerealiseerd met de steun van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en het Europees Sociaal Fonds. De voorlopige resultaten werden voorgesteld. Aandacht werd ook besteed aan “burn-out”, ontegensprekelijk een actueel gegeven.

Programma 11 oktober

12 oktober

♦ Welzijn op het werk: probleemstelling Luc Swinnen, arts en stressconsultant

♦ Voorstelling van de didactische toolkit: interventies bij relationeel leed op het werk Sofie Mertens, projectmanager/psycholoog, ISW Limits

♦ Wettelijk kader Luc Neyens, sociaal-inspecteur, Toezicht Welzijn op het Werk – Directie Limburg – Vlaams-Brabant ♦ Vraagstelling ♦ Voorkomt of bezorgt een risicoanalyse psychosociale aspecten stress? Tips en valkuilen in de praktijk Karen Van den Broeck, preventieadviseur psychosociale aspecten IDEWE Praktijkvoorbeeld Willy Schildermans, preventieadviseur gemeente Neerpelt ♦ Preventie van agressie: integrale aanpak loont … praktijkvoorbeeld “De Post” Chris Boyen, competence center expert – psychosociale preventie, De Post

♦ Preventie en aanpak van burn-out Sabrina Horlin, preventieadviseur pscychosociale aspecten, AristA ♦ Onderzoek naar het verband tussen psychosociale belasting op het werk en arbeidsongevallen in België: een preliminaire studie Liesbet Vandenbulcke, preventieadviseur arbeidsgeneesheer ♦ Hoe kan een gedragscode kwaliteit bevorderen en bijgevolg stress voorkomen? Rob Hintjes, freelance social profit consultant ♦ Zorg voor werknemers bij jobonzekerheid en crisis: de casus van Kauphting Sigert Vandenberge, projectmanager/psycholoog ISW Limits ♦ Psychosociale gevolgen van herstructureringen: over het belang van jobonzekerheid Hans De Witte, hoogleraar, WOPP, Departement Psychologie, KULeuven 13 oktober ♦ Verband tussen werkkarakteristieken, psychosociaal welzijn en ziekteverzuim bij zorgverleners Rik Verhaeghe, gastprofessor Universiteit Gent – intern adviseur Algemene Directie UZ Gent ♦ Standpunt van de werkgeversorganisatie Geert Deprez, adviseur Veiligheid en Gezondheid, Agoria ♦ Absenteïsme Karine Van Schil, manager hr consultancy, HR Connect

Moderator

André Trouwen, preventieadviseur en lid van het Nationaal Opleidingscentrum eft er stress?

Stress!? Wie he


15

4.1.4 Stress en agressie in het buitengewoon onderwijs: denken doedagen voor personeel in het buitengewoon onderwijs Data: 7 december (denkdag) 2010 3 februari (doedag) 2011 162 deelnemers Doel en opzet Denkdag 7 december 2010 Het seminarie verbond de thema’s “stress en agressie”: wat is de kip en wat is het ei? Veroorzaakt stress agressie of veroorzaakt agressie stress? Zoals vaak is dit niet enkel een “of – of”-, maar eveneens een “en – en”-verhaal. In de denkdag lag de focus op het reflecteren over wat is stress en wat zijn stressoren voor begeleiders in het buitengewoon onderwijs? Naast het aanreiken van een denkkader, kwamen ook praktijkgetuigenissen aan bod van directie en leerkrachten. Verder kwam het “contextuele denken van Nagy” aan bod. Een model ter verklaring van stress en agressie en aanbevelingen om met stress en agressie verantwoord om te gaan. Het “teamontwikkelingsmodel” reikte mechanismen aan waarbij medewerkers en leidinggevenden elkaar kunnen beïnvloeden met het oog op een synergetisch geheel. Het project “Leer-Kracht Veer-Kracht” bood een handleiding aan voor het begeleiden van jongeren met gedragsproblemen, waarmee men onmiddellijk aan de slag kon in de eigen school. Doedag 3 februari 2011 Deze dag is gericht op praktijkvoorbeelden en good practices. De deelnemers hebben de keuze tussen diverse workshops, waarin methoden en technieken worden aangereikt om agressie en stress bij kinderen, jongeren en begeleiders te verminderen. Het accent van deze workshops ligt op het ervaren van de aangereikte methoden en technieken.

16

Programma 7 december ♦ Dat pik ik niet! Benny Bottelberghs, adjunct-directeur, directeur OV3, Secundaire Scholen Sint-Ferdinand OV3-OV4, Lummen ♦ Een dag uit het leven van een leerkracht die werkt met kinderen met een gedrags- en/of emotionele stoornis Lot Stevens, BLIO-mentor, MPI GO De Oase, Gent ♦ Denkkaders in het omgaan met stress en agressie op het werk Karen Van den Broeck, preventieadviseur psychosociale aspecten IDEWE ♦ Verdeling in werkgroepen ♦ Reflectie vanuit de werkgroepen ♦ Stress en agressie, een kwestie van contexten? Jan Decuypere, pedagogisch medewerker gedragsproblemen, gemeenschapsonderwijs ♦ Teams in de frontline Geert Stroobant, directeur De Heide vzw ♦ Leer-Kracht Veer-Kracht Stapstenen voor het begeleiden van jongeren met gedragsproblemen Thomas Lambrechts, pedagogisch adviseur buitengewoon secundair onderwijs, OVSG

3 februari ♦ De therapeutische mogelijkheden van ervaringsgericht onderwijs in het buitengewoon lager onderwijs type 3 Jeroen Donckers, psychoanalytisch psychotherapeut, De Sassepoort, Gent ♦ Workshop 1. Rots en water, een psychofysieke weerbaarheidstraining Els Coninx, vormingsmedewerker Arktos vzw ♦ Workshop 2. LSCI: anders omgaan met moeilijke situaties. Crisis: uitnodiging tot contact en kans tot leren? Benny Leesen, praktijklector KHLim, Departement Sociaal Agogisch Werk

♦ Workshop 4. Mindfulness voor kinderen Jan Decuypere, pedagogisch medewerker gedragsproblemen, gemeenschapsonderwijs ♦ Workshop 5. Kan ik agressie en grensoverschrijdend gedrag ook anders bekijken? Mieke Hagenaars, nascholer T 1/2/3/8 en pedagogisch begeleider T3

Moderator

Dany Vanharen, coördinerend preventieadviseur, scholengemeenschap St-Quintinus regio Hasselt

♦ Workshop 3. Het crisisontwikkelingsmodel als instrument om gepast te reageren op grensoverschrijdend gedrag Erwin Reyskens, teamcoördinator, Psychiatrisch Centrum Ziekeren


17

4.1.5 Veilig uitvoeren van onderhoudswerken Data: 13,14 en 15 december 2010 17 deelnemers 13 preventieadviseurs 3 hr-managers/consulenten 1 preventieadviseur/arbeidsgeneesheer

Territoriale spreiding 7 Antwerpen 2 Oost -Vlaanderen 5 Vlaams - Brabant 3 Limburg

contractanten, van aangepaste arbeidsmiddelen. Opvolging en evaluatie van de werken vormen de overige pijlers van een onderhoudsbeleid. Dit seminarie kaderde in de Europese campagne voor veilig onderhoud “Healthy workplaces”, die in 2010 en 2011 loopt. Sensibiliseren en oplossingen aanreiken was de boodschap en dit door opdrachtgevers en contractanten samen te brengen. Aan het eind van het seminarie werd een soort charter/ code van goede praktijk samengesteld. Dit gebeurde aan de hand van stellingen/voorstellen die door de deelnemers zijn geformuleerd aan het eind van elke module. Aan de hand daarvan werd, in samenspraak met de deelnemers, een aantal aandachtpunten voorgesteld en geformuleerd die dienen als eindconclusie van dit seminarie als codes van goede praktijk bij het veilig uitvoeren van onderhoudswerken.

Programma 13 december ♦ Arbeidsongevallen met contractanten: wat kunnen we leren uit de statistieken? Wim Vancauwenberghe, directeur, BEMAS – Belgian Maintenance Association vzw

Doel en opzet

Onderhoud, veiligheid en gezondheid: hoe ga je daarmee om als opdrachtgever, als contractant, als projectmanager, als preventieadviseur? Is preventief onderhoud een noodzakelijk iets of kan het ook een toegevoegde waarde geven? Ernstige ongevallen gebeuren beduidend meer bij onderhoudswerken, zowel met externe ondernemingen als met interne onderhoudsdiensten, dan bij gewone exploitatie. Gebrekkig onderhoud van het productiepark of van gebouwen kan ook tot een verhoogd ongevalrisico leiden en, op termijn, ook tot hogere uitgaven. Hoe ga je bovendien om met onduidelijke rolverdelingen? Met verschillen in veiligheidsculturen? Verschillen die vaak tot frustraties leiden tussen opdrachtgever en (sub)contractanten. Vaak zijn problemen toe te schrijven aan onvoldoende voorbereiding (wat is aan onderhoud toe en hoe voer je één en ander uit?). Fundamenteler is echter het ontbreken van een beleid inzake onderhoud. Correct onderhoud kan je plannen, coördineren, communiceren. Dat doe je op basis van een correcte risicoanalyse. Die bepaalt de keuze van de uit te voeren werken, van competente

18

♦ Wetgeving in verband met contractorarbeid Nadine Gilis, attaché, Afdeling Normen, Welzijn op het Werk FOD WASO ♦1 ♦2 ♦3

Vergelijking met de wetgeving in Frankrijk Werken met verschillende veiligheidsculturen: hoe pak je dit aan? Veiligheidscultuur, communicatie en motivatie Guy Debleeckere, health and safety advisor, Health Safety and Management Systems Division GDF Suez

♦ Veiligheidstechnologie als ondersteuning tijdens de onderhoudswerken en verhoging van de efficiëntie Matty Zadnikar, ceo, Group Z-safety service ♦ Werken onder tijdsdruk dr. Luc Swinnen, geneesheer-consulent Stressmanagement, Posttraumatisch Stresssyndroom en Emotiemanagement, Different bvba

14 december

15 december

♦ Operational excellence in veiligheid en onderhoud Herman Aerts, operational excellence manager Plant Availability, Borealis Polymers NV

♦ Veiligheidsgestuurde onderhoudsopdrachten: rol van het CPBW Filip Ramaekers, diensthoofd Mechanisch Onderhoud SCK-CEN / BR2

♦ CE-marketing en onderhoud – behouden van de conformiteit Jo Boullart, adviseur Machineveiligheid, Dienst Mechatronica, AGORIA ♦ Werken met derden aan elektrische installaties – praktische toepassing Wilfried Mariën, attaché, FOD WASO, Directie van de Modelwerkplaats Dirk Wijnants, hse-manager north – environment manager, Cegelec NV

♦ Overzicht van gekende en minder gekende gevaren tijdens onderhoud en contractorwerken en enkele codes van goede praktijk ir. Danny De Baere, adviseur-lic. in de Rechten AD HUA, FOD WASO

Moderator


♦ Casestudy “Bespreking arbeidsongeval tijdens plaatsen van zonnepanelen op een dak van een bedrijf, in samenwerking met hoofdaannemer en interimkantoor” Werken in werkgroepen o.l.v. Karel Philips, veiligheidskundige Externe Dienst Preventie en Bescherming PROVIKMO ♦ Bespreking resultaten werkgroepen en mogelijke oplossing o.l.v. Karel Philips, veiligheidskundige Externe Dienst Preventie en Bescherming PROVIKMO ♦ Risico’s beheren bij geplande onderhoudswerken en ongeplande interventies Patrick Drijkoningen, preventieadviseur, Infrabel NV, Directie Netwerk


19

5 Studiedagen

5.1 Organisaties in eigen beheer 5.1.1 Een goede werfsignalisatie is veilig voor werknemers en vermindert de hinder! Datum: 11 maart 2010 108 deelnemers Doel en opzet

Bij het uitvoeren van wegenwerken op of naast de rijweg is het van belang dat de veiligheid van zowel de uitvoerders van de werkzaamheden als van de weggebruikers en de omwonenden wordt gewaarborgd. Dit aspect moet reeds in de ontwerpfase van het project met de nodige aandacht en kennis van zaken worden bestudeerd. Een goede en aangepaste signalisatie zal in de meeste gevallen het middel zijn om deze doelstelling te verwezenlijken. Voor het opstellen van het signalisatieplan is de nodige kennis van de reglementering vereist. Het MB van 7 mei 1999 betreffende het signaleren van werken en verkeersbelemmeringen op de openbare weg en de aanvullingen in H.X.3. van het standaardbestek 250 voor de wegenbouw zijn de noodzakelijke kennisgebieden. Het signalisatieplan moet worden goedgekeurd door de burgemeester of zijn gemachtigde van de betreffende gemeente of, als het gaat over werken op autosnelwegen, door de minister tot wiens bevoegdheid het beheer van de autosnelwegen behoort (in praktijk wordt de goedkeuring gegeven door het afdelingshoofd van Wegen en Verkeer van de desbetreffende provincie). Het is de taak van de burgemeester of zijn afgevaardigde na te zien of deze vraag met de nodige zorg en rekening houdend met de plaatselijke toestand werd opgemaakt.

20

Voor het plaatsen van de signalisatie moet erover gewaakt worden dat er reglementaire borden worden gebruikt en dit zowel voor wat betreft de constructie, de reflectie van het voorvlak, de afmetingen en de plaatsingsvoorwaarden van de verkeerstekens. Zonder in detail te gaan in de verschillende categorieën van werken kwamen bovenvermelde items aan bod op deze studieavond. Verder werd ook de link gelegd naar de wetgeving “tijdelijke of mobiele bouwplaatsen” en natuurlijk, en zeker niet het minst belangrijk, werd ingegaan op de verantwoordelijkheden van de verschillende partijen. Een praktische toelichting in verband met de controle op de uitvoering van de werken en de geplaatste signalisatie werd eveneens in het programma ingebouwd. Het doel van deze studieavond was de aannemers te stimuleren om de nodige aandacht te besteden aan een goede, efficiënte en reglementaire signalisatie en de opvolging ervan zodat de wegenwerkers goed beveiligd zijn en de weggebruikers op een veilige manier de hindernis kunnen nemen.

Programma ♦ Wetgeving “Tijdelijke en Mobiele bouwplaatsen” met link naar MB 1999-05-07 Bart Vandevenne, inspecteur Toezicht Welzijn op het Werk, Directie Limburg – Vlaams-Brabant ♦ Aandachtspunten. Wet- en regelgeving “Signaleren van werken en verkeersbelemmeringen” André Trouwen, preventieadviseur en lid van het Provinciaal Veiligheidscomité van Limburg ♦ Controle op werfsignalisatie Danny Wendelen, commissaris politiezone Heusden-Zolder ♦ Verantwoordelijkheden Stefan Tuerlinckx, commissaris Federale Wegpolitie Limburg

Moderator

Carl Heyrman, directeur-generaal, Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB)


21

5.1.2 Machineveiligheid in het onderwijs Datum: 17 maart 2010 60 deelnemers Doel en opzet

In een school kan men op verschillende manieren te maken krijgen met machineveiligheid. Samenwerking met het bedrijfsleven in het kader van de technische opleiding van jongeren is eveneens erg belangrijk. Daarom wordt een school gevraagd om, al dan niet in samenwerking, een machine te maken/ontwikkelen voor een bedrijf. Daarnaast wordt in een school ook wel eens een machine voor eigen gebruik gemaakt. In het kader van de geïntegreerde proeven (GIP) worden ook wel eens machines ontwikkeld, tentoongesteld, gedemonstreerd. Een school wordt dus in diverse situaties geconfronteerd met machineveiligheid en/of de machinerichtlijn. Dit was dan ook het uitgangspunt van deze studiedag nl. - het toelichten van de machinerichtlijn en aangeven wat nieuw is in deze richtlijn. De praktische impact van de machinerichtlijn werd toegelicht aan de hand van eenvoudige, interactieve oefeningen - aan de hand van praktische documenten werden de diverse stappen doorlopen die gevolgd moeten worden bij aankoop en indienststelling van een fictieve machine - praktische toepassing van de procedures die best gevolgd worden en dit vanuit het standpunt van de producent, van de eindgebruiker en deze van ontwikkelaar van een machine die enkel voor tentoonstelling en/of demonstratie gemaakt werd.

22

Programma ♦ Nieuwe machinerichtlijn Marcel Loos, preventieadviseur-coördinator, Don Bosco Onderwijscentrum ♦ Impact van de nieuwe machinerichtlijn in het onderwijs Peter Bollen, coördinerend preventieadviseur, scholengemeenschap Harlindis en Relindis, Maaseik-Kinrooi ♦ Aankoop van machines: stap voor stap Dany Vanharen, coördinerend preventieadviseur, scholengemeenschap Sint-Quintinus Hasselt, Zonhoven en Stevoort ♦ De procedures praktisch toegepast in het onderwijs Pieter De Munck, adviseur-generaal, Toezicht Welzijn op het Werk – Directie Limburg en Vlaams-Brabant

Moderator Sylvain Meyers, preventieadviseur, T.I. Sint-Lodewijk Genk

5.1.3 Biologische agentia: het belang van een goede hygiëne en preventie

mogelijk te voorkomen of alleszins te beperken is een goed preventiebeleid noodzakelijk. Daarom werd ook ruim aandacht besteed aan een goed voorkomings- en preventiebeleid. Ook de praktische kant kwam aan bod. Zo is de hygiëne op de werkvloer een algemene basisvereiste voor een goed voorkomingsbeleid. Een praktijkvoorbeeld illustreerde de risico’s in verband met intern afvalbeheer en met betrekking tot de opslag van afval in een bedrijf.

Datum: 6 mei 2010 61 deelnemers

Programma

Doel en opzet

Onder “biologische agentia” wordt verstaan: microorganismen, celculturen en menselijke endoparasieten die een infectie, allergie of intoxicatie kunnen veroorzaken. Uit deze veelomvattende definitie kunnen we afleiden dat deze agentia zeker ook in het werkmilieu voorkomen en dat deze in bepaalde arbeidsomstandigheden meer risico’s kunnen inhouden voor de gezondheid van de werknemers dan we op het eerste gezicht zouden vermoeden. De biologische agentia worden in groepen ingedeeld naargelang het risico van de infectieziekte die ze met zich meebrengen. In bijvoorbeeld de gezondheidszorg, diergeneeskunde en landbouw is de aanwezigheid van een biologisch agens vanzelfsprekend en is dus het opdoen van een al dan niet ernstige infectie in deze sectoren een niet-ondenkbeeldig risico. Op deze studiedag werden allereerst de beroepsziekten en de erkenning ervan gedefinieerd. Wanneer is er een erkenning? Hoeveel gevallen worden er erkend? Hoe situeert een beroepsrisico zich ten opzichte van andere risico’s? Op al deze vragen werd een antwoord gegeven door deskundigen terzake. Aansluitend hierop kwam de regelgeving met betrekking tot biologische agentia en de verplichte naleving ervan aan bod. Met het oog op de aard van de activiteit en door een samenloop van omstandigheden kan men op verschillende manieren besmet geraken (prikongevallen, tbc-besmetting, bijtongeval …). Om deze risico’s zoveel

♦ Biologische agentia in het kader van beroepsziekten Joeri Luts, attaché, Dienst Preventie, Fonds voor Beroepsziekten, Brussel ♦ Biologische agentia en welzijn op het werk Alfred Volckaerts, adviseur, FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg ♦ Biologische risico’s en preventiemaatregelen bij de politie: een praktijkvoorbeeld Wim Castelein, preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, DSW – Departement Arbeidsgeneeskunde, Federale Politie ♦ Voorkom dat je werknemers ziek worden op de werkvloer – praktische toelichting over algemene hygiëne van kantoor tot industrie Steve Bervoets, arbeidsgeneesheerteamverantwoordelijke medisch toezicht, Mensura EDPB vzw, Hasselt ♦ Praktijkvoorbeeld: risico’s met betrekking tot intern afvalbeheer Joris Mareels, preventieadviseur, Vangansewinkel, Kampenhout

Moderator

André Trouwen, preventieadviseur en lid van het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg


23

5.1.4 Reglementaire documenten als motor voor mijn bedrijf Datum: 30 september 2010 90 deelnemers

Al de documenten uit de welzijnswetgeving hebben dus een dubbel doel: enerzijds de betrokkenen helpen bij het welzijnsbeleid, anderzijds de betrokkenen de mogelijkheid geven om in geval van calamiteiten het toepassen van de wetgeving aan te tonen.

Programma Doel en opzet

De kwaliteit van producten of diensten wordt over het algemeen beoordeeld door na te gaan of het product of de dienst beantwoordt aan wat ervan verwacht wordt: is deze auto echt zo luxueus zoals beloofd werd, was mijn vakantie echt zo goed als voorgesteld werd, ... Voor welzijn op het werk is het veel moeilijker om na te gaan of de kwaliteit voldoet aan de wetgeving: enerzijds is de wetgeving een doelstellingenwetgeving waarin het gewenste resultaat wordt omschreven, zonder de middelen te bepalen. Anderzijds is veiligheid, gezondheid enz. moeilijk meetbaar, maar kan wel het complement – onveiligheid, (beroeps)ziekte – worden gemeten. De welzijnswetgeving is echter een onderdeel van het strafrecht waarvoor men bij overtreding al dan niet persoonlijk kan verantwoordelijk gesteld worden. Daar de welzijnswetgeving een doelstellingenwet is waarvan de positieve resultaten nauwelijks meetbaar zijn, heeft de wetgever het nodig geacht om aan de betrokkenen – werkgevers, preventieadviseurs, hiërarchische lijn ... – toch middelen ter beschikking te stellen waardoor zij kunnen aantonen op welke wijze zij hebben meegewerkt aan de realisatie van de doelstellingen. De middelen die de wetgever hierbij heeft voorzien zijn de tientallen documenten, verslagen en attesten die ieder op zich het bewijs vormen dat aan een bepaalde wettelijke vereiste voldaan is: bv. het verslag van de keuring van de laagspanning bewijst dat de elektrische installatie overeenkomstig de bepalingen werd gecontroleerd en indirect dus dat deze installatie al dan niet voldoet aan de wettelijke eisen. Deze documenten zijn dus geen doel op zich, maar geven de weerspiegeling van de inspanningen die gedaan werden om het welzijn van de werknemers te garanderen: bv. het document van gezondheidsbeoordeling op zich garandeert niet dat de werknemer gezond is, maar wel dat de nodige onderzoeken werden uitgevoerd om de eventuele negatieve effecten van de tewerkstelling te detecteren zodat in voorkomend geval de nodige maatregelen kunnen genomen worden. Het goed bijhouden van de documenten is dan ook de enige wijze waarop betrokkenen de mogelijkheid hebben om in geval van ongeval, beroepsziekte of klachten, aan te tonen dat preventieve maatregelen werden genomen om, zoals de wetgeving het voorschrijft, de risico’s tot een minimum te beperken omdat door het feit zelf per definitie aangetoond is dat de ultieme doelstelling van de welzijnswet – 100 % welzijn – niet gerealiseerd werd.

24

♦ Onthaal van uitzendkrachten Christel Heymans, preventieadviseur Actief Group, Actief Interim ♦ Toelichting bij een aankoop- en indienststellingsdocument Dany Vanharen, coördinerend preventieadviseur, scholengemeenschap St-Quintinus regio Hasselt ♦ Gezondheidstoezicht: welke documenten zijn nuttig en nodig? dr. Johan Cardinaels, hoofdgeneesheer, Ford GenkFord Lommel Proving Ground ♦ Reglementaire documenten als motor voor mijn bedrijf Tom Coenegrachts, preventieadviseur, Containerpark Gielen

Moderator


5.1.5 Brandpreventie in de kleinhandel Datum: 5 oktober 2010 44 deelnemers Doel en opzet

De studieavond had tot doel de kleinhandelaars te informeren over de wijze waarop hun zaak brandveilig kan gemaakt worden. Allereerst werden wettelijke verplichtingen en verantwoordelijkheden toegelicht. Nadien volgden praktische tips om preventiemaatregelen tegen brand te nemen. Ook de verplichtingen van de werkgever inzake brandveiligheid werden toegelicht. Enkele firma’s boden ook de mogelijkheid om nader kennis te maken met brandbestrijdingsmiddelen. Een panel van deskundigen antwoordde op vragen uit het publiek.

Programma ♦ Brandbeveiliging: wettelijk kader Luk De Ketelaere, projectverantwoordelijke, ANPI ♦ Risico’s, maatregelen en controles Rudy Van den Bergh, activity development manager, AIB-Vinçotte Belgium ♦ Brandveiligheid in winkels voor kleinhandel Jo Kerkhofs, luitenant, Brandweer Hasselt ♦ Taken en verantwoordelijkheden van de werkgeverkleinhandelaar Renaat Paque, preventieadviseur, Mensura vzw ♦ Panel met sprekers en afgevaardigde Toezicht Welzijn op het Werk

Moderator



25

5.1.6 Rol van het Comité Preventie en Bescherming – onthaal en begeleiding van werknemers in een bedrijf Data en deelnemers 19 oktober 2010: locatie Sint-Truiden – 22 deelnemers 20 oktober 2010: locatie Bocholt – 70 deelnemers 21 oktober 2010: locatie Hasselt – 181 deelnemers Doel en opzet

In de wet van 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, vinden we de basisregels inzake vorming en opleiding in de bedrijven. De regelgevers splitsten de bepalingen op in algemene geldende verplichtingen en verplichtingen inzake specifieke arbeidsmiddelen, arbeidsomstandigheden, enz. Vandaag de dag heeft elk bedrijf zijn specificiteit. Dit brengt mee dat vanuit het dynamisch risicobeheersingssysteem (DRBS) van elk bedrijf training en opleiding een essentieel onderdeel zijn van het preventiebeleid. Elk bedrijf moet een DRBS aangepast aan de eigen situatie, opmaken in samenspraak met het management, de leden van het CPBW, de interne en externe preventieadviseurs. Dit is de basis van een vormings- en opleidingsbeleid. De codex bevat verplichtingen op het vlak van informatie en vorming van de werknemers, dit zowel bij indienstneming, overplaatsing of verandering van functie, invoering van nieuwe technologieën en arbeidsmiddelen. Vorming en training zijn geen lukrake bezigheid. De werkgever is verplicht een vormings- en opleidingsplan op te stellen. Wat is de betrokkenheid van de specifieke actoren (leden CPWB maar ook van de ondernemingsraad (OR), hiërarchische lijn, interne maar ook externe werknemers, …) bij het invoeren van trainingen en opleidingen allerhande? Hoe verscheiden is de manier waarop de vorming wordt georganiseerd? Welke doelstellingen streeft men na? Werkt men met mondelinge of schriftelijke info en instructies? Ligt de nadruk op “training on the job”? Welke duidelijke afspraken zijn er over timing? Wie stelt de vormingen op en wie geeft deze vormingen en opleidingen? Hoe stuurt men bij of blijft men steken in administratieve formaliteiten? Heeft men een draaiboek bij elke wijziging in de arbeidssituatie?

26

Programma ♦ Wetgeving Pieter De Munck of een afgevaardigde FOD WASO, Toezicht Welzijn op het Werk ♦ Onthaal en begeleiding van werknemers Ann Knapen, stafmedewerker hr en preventieadviseur Wendy Ver Heyen, stafmedewerker hr, Familiehulp ♦ Praktijkvoorbeeld van onthaal en begeleiding van werknemers, uitzendkrachten en jobstudenten in een metaalverwerkend bedrijf Danny Decabooter, hr-officer/preventieadviseur, TENNECO Automotive NV, Sint-Truiden ♦ Standpunten van de vakbonden Een vakbondsafgevaardigde ♦ Panel met sprekers

Moderator


5.1.7 Kwartsstof: stof tot nadenken Datum: 16 november 2010 39 deelnemers Doel en opzet

Kwartsstof is eigen aan elke bouwactiviteit. Het komt vrij bij het bewerken van bijna alle steenachtige materialen. Kwartsstof kan echter ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Het goede nieuws is dat je je ertegen kan beschermen en dat er aangepaste arbeidsmiddelen bestaan. Tijdens deze studieavond werd aandacht besteed aan de campagne Kwartsstof die het NAVB zal voeren en kwamen ook de gezondheidsrisico’s, risicoanalyses en preventiemaatregelen aan bod. Om één en ander ook in praktijk te brengen, werden workshops zagen, slijpen en polieren van natuursteen aangeboden. Enkele fabrikanten gaven demonstraties van de aangepaste arbeidsmiddelen die gebruikt kunnen worden om kwartsstof te beperken.

Programma ♦ Doel van de campagne Kwartsstof van het NAVB. Toelichting van de inhoud en de producten van de campagne, de gezondheidsrisico’s en preventiemaatregelen en aankondiging van de handhaving Emmy Streuve, adviseur Afdeling Onderzoek en Ontwikkeling, NAVB ♦ Risicoanalyse bij werken met kwartsstof: hoe praktisch? An Buttiens, hoofd HSEQ, Sibelco Benelux, Dessel ♦ Workshops in verband met goede praktijken in samenwerking met Numatic en Hilti

Moderator



27

5.2 Organisatie in partnership 5.2.1 Omgaan met agressie in het onderwijs Datum: 8 maart 2010 16 deelnemers In partnership met Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, Algemene Directie Humanisering van de Arbeid

Doel en opzet

Deze infosessie was vooral bedoeld voor personeelsleden van het Vlaamse onderwijs en dan meer in het bijzonder voor - pedagogische begeleiders uit scholen - didactische begeleiders uit de lerarenopleiding. Er werd gewerkt met de formule van “train the trainer”. Door het werken in beperkte groep (15 personen) werd slechts één persoon per school/campus toegelaten. Opzet is dat de opgedane kennis, inzichten en vaardigheden dan doorgegeven worden in de eigen school of instelling. Als docent werd een beroep gedaan op Geert Taghon, coördinator “De Patio” te Kortrijk en tevens docent Ipsocbijscholing (vormingscentrum voor volwassenenonderwijs) en voor het Eeckhoutcentrum (vormingscentrum voor onderwijs). Hij doceert in de domeinen - omgaan met agressie bij kinderen en jongeren - conflicthantering en bemiddeling - jongeren en knelpunten in hun ontwikkeling. Hij is tevens auteur van het boek: “Loop naar de maan. Praktijkgids omgaan met agressie in onderwijs en opvoeding.” De sessie was vooral praktijkgericht. Er werd gewerkt met casussen, videobeelden en oefeningen.

28

Programma ♦ Plaats van agressie in onze hedendaagse samenleving en binnen onderwijs ♦ Ontstaan frustratie en agressie ♦ Crisisontwikkelingsmodel: inzicht krijgen in de dynamiek van de agressor en van jezelf. Leren hanteren van dit model om agressie in kaart te brengen. ♦ Lichaamstaal en agressie. Inzicht krijgen in de impact van lichaamstaal in een conflict en de eigen lichaamstaal en de invloed hiervan op agressie. ♦ Luisteren in conflicten en juiste vraagstelling. Luisteren als onderdeel van “functionele luiheid” en “functionele domheid”. Inzicht krijgen in “open vraagstelling”. ♦ Feedback geven in een conflict. Hoe, geef ik de leerling de juiste feedback zonder in escalatie te komen? ♦ Opvoedingsvaardigheden van Patterson in het werken met zeer moeilijke leerlingen. De opvoedingsvaardigheden van Patterson vertalen naar de werkvloer van de leerkrachten.

6 Welzijn op het werk in de bouwnijverheid Taak

In het kader van de veiligheids- en gezondheidscampagne in de bouwnijverheid organiseert en coördineert het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg in samenwerking met diverse partners, bezoeken waarbij adviezen inzake de wetgeving op welzijn op het werk op de werf gegeven worden. Zowel langdurige als toevallige bouwplaatsen worden bezocht, ongeacht of de maatschappelijke zetel van het bedrijf al dan niet in Limburg gevestigd is. De bezoeken hebben een informatief, sensibiliserend en preventief karakter.

Samenstelling

De bezoekgroep bestaat uit: ♦ Davy Geerinckx, adviseur, Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf ♦ Bart Vandevenne, attaché, Toezicht Welzijn op het Werk – directie Limburg ♦ Greet Caubergs, adjunct-secretaris, Provinciaal Veiligheidscomité Limburg

technieken gelijktijdig op dezelfde werkplaats actief zijn. ♦ Veeltaligheid op de bouwplaats bemoeilijkt de communicatie tussen de werknemers onderling. ♦ Buitenlandse ondernemingen waarbij de werkgever in het buitenland zit, zodat rechtstreekse communicatie met deze persoon vaak niet mogelijk is (buiten het voor de hand liggend taalprobleem). Hierbij doen we dan noodgedwongen een beroep op de hoofdaannemer (zie het eerste punt van deze opsomming) voor corrigerende maatregelen. ♦ De sociale voorzieningen op de bouwplaats zijn vaak afwezig of voldoen niet aan de betreffende reglementering. Volgende positieve tendensen werden vastgesteld. ♦ De coördinator is meestal aangesteld en gekend door de aanwezige aannemers. De coördinatoren doen regelmatig rondgangen op de werf. ♦ Werknemers op de bouwplaats zijn meestal bewust van de noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen op de bouwplaats.

Werkwijze

Na het bouwverlof is de bezoekgroep gestart met een systematische controle van de coördinatie op de bouwplaatsen en dit door een aantal beperkte, maar ter plaatse gemakkelijk te controleren aandachtspunten. ♦ Is er een coördinator aangesteld? ♦ Is hij gekend door de aanwezige aannemers? ♦ Ligt het veiligheids- en gezondheidsplan ter inzage op de bouwplaats? ♦ Ligt het coördinatiedagboek ter inzage op de bouwplaats? ♦ Bezoekt de coördinator (op regelmatige basis) de werf? ♦ Liggen de verslagen van deze werfbezoeken ter inzage op de bouwplaats?

Algemene trend We stellen vast dat er, over het algemeen, een positief gevolg wordt gegeven aan de aanbevelingen van de bezoekgroep.

Cijfergegevens

55 werven werden bezocht, waarop 128 werknemers actief waren.

Trends in vaststellingen

Volgende negatieve tendensen werden vastgesteld. ♦ Vaak worden werken in verscheidene stappen (in cascade) in onderaanneming uitbesteed waarbij de “tussenaannemers” niet op de bouwplaats aanwezig zijn. De laatste onderaannemer voert de werken uit onder toezicht van de hoofdaannemer. Hierdoor is het vaak niet duidelijk of de onderaannemer zelfstandig de aangenomen werken uitvoert of in feite onder toezicht van de hoofdaannemer werkt. ♦ Uitvoeringstermijnen zijn zeer kort waardoor in de afwerkingsfase vaak nog gedeeltelijk ruwbouw- of grondwerken worden uitgevoerd en waarbij er verschillende ploegen/bedrijven voor afwerking en


29

7 Welzijn op het werk en werfsignalisatie 7.1 Vak- en infobeurs “Signalisatie en welzijn op het werk bij wegen- en aanverwante werken” Datum: 1 december 2010 329 deelnemers Opzet

Het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg organiseert in samenwerking met het Agentschap Wegen en Verkeer Directie Limburg en de partners uit de sector om de twee jaar een vak- en infobeurs “Signalisatie en welzijn op het werk bij wegen- en aanverwante werken”. De vak- en infobeurs wenst de actoren, actief op het terrein van wegenwerken in de ruime zin van het woord, up-todate-informatie aan te bieden over de ontwikkelingen binnen het vakgebied. Concreet werd gekozen voor volgende formule: - infosessies over actuele onderwerpen in dit vakgebied - standhouders, die de recente evoluties in materialen en materieel tentoonstellen en daarbij vakkundig advies verstrekken.

Doelgroepen - Gemeentebesturen (technische diensten, Dienst Mobiliteit, …) - Provinciale Technische Diensten - Afdelingen Wegen en Verkeer (Agentschap Wegen en Verkeer) - Federale en Lokale Politie - Nutsmaatschappijen - Coördinatoren wegenwerken - Studiebureaus - Aannemers -…

30

Beursinfo • Thema’s - Signaalkledij - Werfsignalisatie - Wegmarkeringen - Verkeersborden - Veiligheidsuitrustingen - Persoonlijke beschermingsmiddelen - Collectieve beschermingsmiddelen - Studiebureaus - Uitrusting parkeerterreinen - Straatmeubilair -… (de standen konden de hele dag bezocht worden) • Standhouders - Arisco nv - Betonfabriek De Bonte - Decovan International nv - Fero/Singco/Cios - Geveko/LKF Vejmarkering A/S - Janssens nv - 3M Belgium nv - Omnibeton nv - PariMetal bvba - Product & Negoce - Roebben Jan bvba - Sioen - Stals & co nv - Tekstkar - Verfaillie-Leroy & Co nv - Verjans veiligheid & signalisatie - VK Trailers bvba

Programma ♦ Verwelkoming en opening beurs Walter Cremers, gedeputeerde en voorzitter van het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg ♦ Veiligheid bij wegenwerken René Jacobs, Jean-Pierre Van de Winckel en Chris Redant, Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw ♦ Huidige stand van de werken op de verkeerswisselaar te Lummen Daniëlla Houben, dienstkringingenieur district Hasselt, AWV Limburg ♦ De signalisatiesimulator – case Klaverblad Lummen Jan Withofs, partner senior communicatie-expert, Connect - Agentschap Wegen en Verkeer - Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) - PreBes vzw (Afdeling Limburg) - Provinciaal Veiligheidscomité Limburg

♦ Signalisatie en welzijn op het werk: visie en missie Tom Roelants, administrateur-generaal, AWV ♦ Inzet van detectiecamera’s en mobiele dynamische signalisatie voor de beveiliging van de files n.a.v. werkzaamheden Nele Ghysens, projectingenieur, EMT ♦ 10 verbeteringsopties op weg naar een performant en duurzaam transportsysteem voor België prof. dr. Chris Tampère, KULeuven, Centrum voor Industrieel Beleid, Verkeer & Infrastructuur ♦ Welzijn op het werk en minder hinder Carl Heyrman, directeur-generaal, NAVB ♦ Minder hinderplatform wegenwerken Dirk Engels, TRITEL, voorzitter THV Minder Hinder Draaiboek project van het VIM ♦ Debat welzijn op het werk versus minder hinder o.l.v. Carl Heyrman, directeur-generaal, NAVB - Dirk Engels, Tritel - Pieter De Munck, Toezicht Welzijn op het Werk - Gijs Moors, AWV Limburg - Geert Vandenberghe, PreBes - Bart Verhulst, VlaWeBo - Kristof Willekens, Unizo ♦ Vraagstelling

Moderator

Werner Van Cant, hoofdinspecteur, Federale Politie Wegpolitie/Dienst “Kijk uit” - presentator


31

7.2 Bezoekgroep signalisatie Taak

In het kader van de campagne “Signalisatie en welzijn op het werk bij wegen- en aanverwante werken” organiseert en coördineert het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg, in samenwerking met diverse partners, bezoeken aan wegen- en aanverwante werken in de provincie Limburg. Hierbij wordt voornamelijk aandacht besteed aan volgende punten:

Meermaals deed de bezoekgroep een beroep op de jarenlange praktijkervaring van de heer André Trouwen, preventieadviseur en lid van het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg. Hij nam ook verscheidene malen deel aan de bezoeken, wanneer de groep niet volledig was.

In de praktijk

♦ beantwoordt de geplaatste werfsignalisatie aan de wettelijke en reglementaire bepalingen meer bepaald het MB van 7 mei 1999 en de aanvullingen van het SB 250 H.X.3? ♦ is de geplaatste signalisatie aangepast of aangevuld, rekening houdend met de plaatselijke toestand? ♦ wordt de wetgeving “welzijn op het werk” ter plaatse gerespecteerd? ♦ advies verstrekken en sensibiliseren.

In principe éénmaal per maand brengt de groep een bezoek aan werven op of naast de openbare wegen van de provincie Limburg. We bezoeken zowel langdurige als kortstondige bouwplaatsen, ongeacht of de maatschappelijke zetel van het bedrijf al dan niet in Limburg gevestigd is. Het is de bedoeling bij elk bezoek een duidelijk beeld te krijgen van de signalisatie die op de werf is aangebracht. De bezoeken hebben een informatief, sensibiliserend en preventief karakter.

Samenstelling

Werkwijze

De bezoekgroep bestaat uit - commissaris Stefan Tuerlinckx, Federale Politie, diensthoofd Wegpolitie Limburg - Bart Debaye, deskundige, Agentschap Wegen en VerkeerWegen en Verkeer Limburg - Davy Geerinckx, adviseur, Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf - Liliane Dolezal, secretaris, Provinciaal Veiligheidscomité van Limburg.

♦ Stellen van gerichte vragen over de signalisatietoelating en het signalisatieplan. ♦ Verifiëren op het terrein of de geplaatste signalisatie in overeenstemming is met de vigerende wetgeving, het signalisatieplan en de plaatselijke toestand. ♦ Nagaan of er een coördinator-verwezenlijking aangesteld werd, indien noodzakelijk. Is deze gekend en vindt er op regelmatige basis een bezoek plaats, zijn de verslagen ter inzage. ♦ De opmerkingen en adviezen worden ter plaatse met de betrokkenen op de werf besproken. ♦ Opstellen van een verslag (na het bezoek) dat wordt overgemaakt aan de opdrachtgever en aan de uitvoerder van werken en andere betrokken partijen zoals de coördinator-verwezenlijking. Vanzelfsprekend worden ook de plaatselijke autoriteiten op de hoogte gesteld.

Vaststellingen Trends in vaststellingen Dit jaar werd voor het eerst het aantal werknemers op de werf genoteerd. Tijdens de bezoeken werd bijzondere aandacht besteed aan de veiligheid van de zwakke weggebruikers (voetgangers en fietsers). Was er altijd een voldoende of correcte doorgang voorzien voor deze doelgroep?

32

Cijfergegevens

29 werven werden dit jaar bezocht. De bezoekgroep bereikte hierbij zo’n 116 werknemers. Bij 9 werfbezoeken was er op het ogenblik van ons bezoek geen activiteit. Toch werd nagegaan of de geplaatste werfsignalisatie opportuun was. vaststellingen % Signalisatie in orde op het ogenblik van ons bezoek 13,79 Signalisatieplan en -vergunning aanwezig op de werf 41,38 Geen signalisatievergunning gevraagd en geen signalisatieplan aangevraagd 27,59 Geen gegevens beschikbaar inzake vergunning of signalisatieplan 31,03 De geplaatste signalisatie was niet conform de wetgeving o.a. versleten borden (niet retroflecterend, platte borden, foute bakens en hekkens, onvolledige signalisatie, foute verkeerstekens, …) 51,72 Ontbreken van het bord “verantwoordelijke signalisatie” 37,93

Indien verschillende aannemers gelijktijdig of na elkaar aan het werk gaan, is een overleg meer dan aangewezen. Indien er verschillende werven in uitvoering zijn in eenzelfde gemeente kunnen deze beter gecoördineerd worden, zodat de weggebruiker niet van de ene wegomlegging in de andere terechtkomt.

Rudimentaire signalisatieplannen 13,79 Signalisatieplan niet in overeenstemming met plaatselijke situatie 13,79 Gevaar voor zwakke weggebruiker 27,59 Foute categorie vermelding in vergunning 13,79

Categorieën van de bezochte werken

... / ...


33

Welzijn op het werk Signaalkledij onvoldoende reflecterend of versleten: 2 De veiligheidscoördinator was niet gekend bij 4 van de 7 werven waar een coördinator noodzakelijk was. Tijdens de koude (vanaf 5°) moet de aannemer warme dranken voor de werknemers ter beschikking stellen.

Algemene trend

We kunnen vaststellen, dat er een positieve trend is inzake de verstrekte adviezen. Verschillende aannemers sturen ons, na ontvangst van het verslag van ons bezoek, hun aangepaste plannen of contacteren ons telefonisch om ons advies te bespreken. We konden vaststellen dat in de vergunning het juiste MB vermeld werd.

34

8 Tentoonstellingsstand De lener van de tentoonstellingsstand kan een keuze maken uit drie onderwerpen: ♦ welzijn op het werk ♦ signalisatie ♦ veiligheid in de privésfeer. Het spreekt voor zich dat de tentoonstelling wordt aangepast met het oog op de noden van de actualiteit en de specifieke noden op de werkvloer.

Welzijn op het werk

Veiligheidstips worden aanschouwelijk voorgesteld voor een aantal beroepscategorieën uit de detailhandel. Bedoeling is sensibilisatie en educatie naar het toepassen van de diverse veiligheidsmaatregelen die worden opgelegd door de wetgeving over het welzijn op het werk en het algemeen reglement voor de arbeidsbescherming. Per beroepscategorie worden veiligheidstips verstrekt. Enkele voorbeelden: ♦ veiligheidstips voor slagers, lassers, bouwvakkers … ♦ de persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s)

Signalisatie

Een aantal typeschetsen van de verschillende categorieën van werfsignalisatie wordt voorgesteld o.a. categorie 4 “werken naast en op fietspaden of trottoir”.

Veiligheidstips in de privésfeer

Veiligheidstips, zo weggeplukt uit het leven van elke dag, worden aanschouwelijk voorgesteld. Hiermee wordt voornamelijk het brede publiek beoogd. Enkele voorbeelden: veilig gebruik van ladders, veilig omgaan met elektrische installaties, veiligheid in de badkamer, veilig strijkijzer, enz. In 2010 leenden volgende instellingen de tentoonstelling: ♦ Technisch Instituut Heilig Hart Hasselt: 8 – 9 mei ♦ Technisch Instituut Sint-Michiel Bree: 30 mei ♦ Technisch Instituut Don Bosco Helchteren: 26 – 27 juni


35

9 Brochures 9.1 Nationaal Opleidingscentrum

10 Website

Van elk seminarie dat het Nationaal Opleidingscentrum organiseerde werd een cd-rom uitgegeven. Het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg verzorgde de coördinatie, eindredactie en verspreiding van cd-rom.

In 2010 werd ook van start gegaan met de opbouw van een website. Het url-adres is: www.limburg.be/veiligheidscomite

9.2 Signaleren van werken en verkeersbelemmeringen Het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg, in samenwerking met het Agentschap Infrastructuur van de Vlaamse overheid, geeft reeds talrijke jaren een losbladig aanvulwerk uit nl. “Signaleren van werken en verkeersbelemmeringen”. In het kader van wijzigende regelgeving kunnen op regelmatige basis aanvullingen verspreid worden. Er is ook een digitale versie is beschikbaar. Ongeveer 1600 exemplaren zijn momenteel in omloop. In 2010 waren er 66 nieuwe aanvragen voor de brochure. Deze brochure heeft inmiddels haar waarde bewezen als onmisbaar werkinstrument voor: ♦ gemeentebesturen ♦ Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Wegen en Verkeer ♦ politiezones ♦ Federale Politie ♦ aannemers wegenbouw ♦ studiebureaus wegenbouw ♦ aannemers groenonderhoud ♦ opleidingsinstituten (opleiding coördinator wegenbouw).

36

Via de website worden de diverse doelgroepen op de hoogte gehouden van de initiatieven en acties die het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg onderneemt. Digitaal inschrijven en teksten downloaden, enkel voor studiedagen, na toestemming van de betreffende spreker, behoren vanaf nu ook tot de mogelijkheden. Vanzelfsprekend wordt de website up-to-date gehouden.

11 Nieuwsbrief In september werd van start gegaan met de uitgave van een maandelijkse nieuwsbrief, uitgezonderd in juli en augustus. Bedoeling hiervan is de diverse doelgroepen van het Provinciaal Veiligheidscomité Limburg up-to-date en actuele informatie aan te bieden. Een aantal vaste rubrieken informeert de lezer over nieuwe ontwikkelingen en bijzondere initiatieven: ♦ Nationaal Opleidingscentrum ♦ studiedagen ♦ net gemist? ♦ Europa ♦ veiligheidstip ♦ geplande activiteiten.

12 Overzicht van de activiteiten in 2010

Datum

Locatie

Vorm

Thema

Organisatie Doelgroep

Aantal deelnemers

11 maart

Provinciehuis Hasselt

Studieavond

Een goede werfsignalisatie is veilig voor werknemers en vermindert de hinder!

PVL/PCLBA

Preventieadviseurs/ Veiligheidscoördinatoren Wegenbouwbedrijven Alg. bouwbedrijven Studiebureaus Gemeente- en openbare besturen

108

15, 16 en 17 maart

Eurotel Lanaken

225ste seminarie

CAO 100: wat na 1 april 2010?

NOC

Preventieadviseurs Personeelsverantw. Vertrouwenspersonen Arbeidsgeneesheren Comitéleden Externe diensten Inspectiediensten Sociale partners

14

17 maart


Studievoormiddag

Machineveiligheid in het onderwijs

PVL/PCLBA

Scholen Techn. Ond. Preventieadviseurs TAC-TA Directie Leerkrachten Geïntegreerde Proef Coördinatoren Aankoopverantw.

60

6 mei


Studienamiddag

Biologische agentia: het belang van een goede hygiëne en preventie

PVL/PCLBA

Preventieadviseurs Psychosociale bel. Milieucoördinatoren Arbeidsgeneesheren Comitéleden TWW Externe diensten Sociale partners

61

7, 8 en 9 juni

Eurotel Lanaken

226ste seminarie

Ergonomie op het werk anno 2010

NOC

Preventieadviseurs Ergonomen Arbeidsgeneesheren Ontw. Kantoormeub. Architecten Hiërarchische lijn Sociale partners

13

30 september


Studienamiddag

Reglementaire documenten als motor voor mijn bedrijf

PVL/PCLBA

Ondernemingen Interimkantoren Overheid Scholen Externe diensten Sociale Partners

90

5 oktober


Studieavond

Brandpreventie in de kleinhandel

PVL/PCLBA

kleinhandelaars Externe diensten Architecten Brandweer TWW

44

11, 12 en 13 oktober

Eurotel Lanaken

227ste seminarie

Psychosociaal welzijn op het werk

NOC

Externe diensten Preventieadviseurs Arbeidsgeneesheren TWW Bedrijven Sociale partners

22


37

Datum

Locatie

Vorm

Thema

Organisatie Doelgroep

Aantal deelnemers

19 oktober

CC De Bogaard St.-Truiden

Voorlichtingsnamiddag

Rol van het Comité Preventie en Bescherming - Onthaal en begeleiding van werknemers in een bedrijf

PVL/PCLBA

CPBW

24

20 oktober

Bocholter Brouwerijmuseum Bocholt



PVL/PCLBA

CPBW

70

28 oktober




PVL/PCLBA

CPBW

181

16 november

OpleidingsCentrum VDAB

Studieavond

Kwartsstof: stof tot nadenken

PVL/PCLBA

Confederatie bouw Bouwunie TWW Externe diensten Betoncentrales Preventieadviseurs Sociale partners

39

1 december

Grenslandhallen Hasselt

Infobeurs

Signalisatie en welzijn op het werk bij wegen- en aanverwante werken

PVL/PCLBA

Gemeenten Prov. Techn. Diensten Afd. Wegen en Verkeer Federale en Lokale Politie Nutsmaatschappijen Coördinatoren wegenwerken Studiebureaus Aannemers …

329

7 december


228ste seminarie Denkdag

Stress en agressie in het buitengewoon onderwijs denken doedagen voor personeel in het buitengewoon onderwijs

NOC

Scholen buitengewoon onderwijs CLB’s Externe diensten Hogescholen Universiteiten Arbeidsgeneesheren Centra voor geestelijke gezondheid Sociale partners

162

13, 14 en 15 december

Eurotel Lanaken

229ste seminarie

Veilig uitvoeren van onderhoudswerken

NOC

Bedrijven Arbeidsgeneesheren TWW Preventieadviseurs Sociale Partners Externe diensten

17

Afkortingen: AWV: Agentschap Wegen en Verkeer CLB: Centrum voor Leerlingen Begeleiding CPBW: Comité Preventie en Bescherming op het Werk EDPBW: Externe Dienst Preventie en Bescherming op het Werk HRL: hiërarchische lijn NOC: Nationaal Opleidingscentrum PA: preventieadviseur PCLBA: Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid PVL: Provinciaal Veiligheidscomité Limburg TA: technisch adviseur TAC: technisch adviseur coördinator TWW: Toezicht Welzijn op het Werk

38

Colofon n de Een uitgave va

deputatie van

Limburg

-voorzitter rs, gouverneur elen, Herman Reynde s, Gilbert Van Ba er m re C r te al ,W , Erika Thijs, Marc Vandeput -Paul Peuskens an Je , ts ee Sm ovinciegriffier Frank nata Camps, pr Re en n de er te gedepu en redactie Samenstelling mburg gheidscomité Li Provinciaal Veili de or vo ité Limburg Provinciaal Com n de Arbeid Bevordering va Eindredactie etaris s, adjunct-secr Greet Cauberg , secretaris Liliane Dolezal ile Claes, Filip

Cec Michel Carlier,

rrecties Taalkundige co ael, Taaldienst Yvette Vandorm asselt Vormgeving munications, H om C ss ne si Bu e Creativ Druk k en, Opglabbee drukkerij Paes ijke uitgever Verantwoordel er , provinciegriffi Renata Camps lt se an 1, 3500 Has Universiteitsla 5857/96

ummer: D/2010/

Dewil

tn Wettelijk depo


39

40

Provinciaal Veiligheidscomité Limburg. Provinciaal Comité Limburg voor de Bevordering van de Arbeid. Jaarverslag 2010

Recommend Documents