Provada 2014 Hotelmarkt Nederland en Den Haag
Ewout Hoogendoorn
4 juni 2014
Programma • Resultaten 2013 • Verwachtingen 2014 & 2015 • Omzet, kosten en resultaat • Vraag en aanbod • Hotelmarkt Den Haag
2
The New Normal?
3
Bezettingsgraad: new normal = 67% 90
85
80
78 75
72,5 70
67,2 65,3
65
66,7 62,1
60
58,3 55
50
Nederland
4
67,8
Bezettingsgraad Amsterdam: new normal = old normal? 90
85
81,4
80
79,2
75
70
67,8 65
60,9
60
55
50
Nederland
Amsterdam & Schiphol
5
Provincies
Gemiddelde kamerprijs: new normal = € 97 160
140
120
€ 114
€ 110
100
€ 91
80
60
40
20
0
Nederland
6
€ 97
Gemiddelde kamerprijs in Amsterdam: new normal = € 117 160
140
120
117
100
97
80
79
60
40
20
0
Nederland
Amsterdam & Schiphol
7
Provincies
RevPAR: new normal = € 66
90 80 70
66 60 50 40 30 20 10 0
Nederland
8
RevPAR: new normal = € 66
120
100
93 80
66 60
48 40
20
0
Nederland
Amsterdam & Schiphol
9
Provincies
IBFC percentage: new normal = old normal?
45
41,4
40
37,6
36,8
35
31,1
30 25
22,7 20 15 10 5 0
Nederland
10
New normal: lage economische groei BNP 6 5 4 3 2 1 0 -1 -2 -3 -4 -5
BNP
Bron: CBS / CPB
11
New normal: lage economische groei Historische economische groei: • Gem. groei 1994-2000: 3,7% • Gem. groei 2001-2011: 1,3%
Prognoses economische groei: • -1,2% in 2012 • -0,8% in 2013 • +0,8% in 2014 • +1,3% in 2015
Bron: CBS / CPB
12
New normal: het wordt nooit meer zoals vroeger Enquête
Verwacht volledig herstel
HOSTA 2009
2013
HOSTA 2010
2014
HOSTA 2011
2015
HOSTA 2012
2016
HOSTA 2013
2017
HOSTA 2014
“n.v.t.”
• 2009: 72% van de hoteliers verwacht dat de hotelmarkt voor 2013 volledig hersteld zal zijn. • 2013: 96% denkt dat het herstel nog moet beginnen. • 2014: geen herstel meer verwacht?
13
“New normal” is niets nieuws
Gebruik term “new normal” in boeken sinds 1900
Bron: New York Times
14
“New normal” is nooit blijvend
“Stock prices have reached a permanently high plateau” - Prof. Irving Fisher, Yale
Bron: New York Times
15
“New normal” is nooit blijvend
“Stock prices have reached a permanently high plateau” - Prof. Irving Fisher, Yale 15 oktober 1929 (2 weken voor beurskrach)
Bron: New York Times
16
Het einde van de New Normal?
17
Nieuw optimisme
18
New normal: new supply • 92.338 hotelkamers in 2013
Aantal kamers drie-, vier- en vijfsterrenhotels Nederland (x 1.000) 100.000 90.000
• +5% t.o.v. 2012
80.000
• +24% t.o.v. 2007
70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 2007
2008
2009
driesterren
2010 viersterren
2011 vijfsterren
Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering
19
2012
2013
Overnachtingen stijgen langzamer dan aanbod • 30,6 miljoen overnachtingen in 2013
Overnachtingen drie-, vier- en vijfsterrenhotels Nederland (x 1.000) 35000
• +2,8% t.o.v. 2012
30000
• +15% t.o.v. 2007
25000
20000
15000
10000
5000
0 2007
2008
2009 driesterren
2010 viersterren
2011 vijfsterren
Bron: CBS
20
2012
2013
Prognoses: lichte stijgingen 110 102
100
97
99
90 80 70
67
69
70 66
68
70
60 50 40 Bezettingsgraad
Kamerprijs
Bron: Horwath HTL
21
RevPAR
2013 2014 2015
Eerste resultaten: hogere bezetting, hogere prijzen Hotelresultaten 1e kwartaal Nederland 100
96 91
90 80 Q1 2013 Q1 2014
70 60
55,2
56,7
54 50
50 40 Bezettingsgraad
Kamerprijs
Bron: STR Global
22
RevPAR
Amsterdam: stijgende bezetting, stijgende prijzen Hotelresultaten 1e kwartaal Amsterdam 120
113
110
106
100 90 80 70
74 62,2
66
65,7
60 50 40 Bezettingsgraad
Kamerprijs
Bron: STR Global
23
RevPAR
Q1 2013 Q1 2014
New normal? Toenemend optimisme Global Hotel Market Sentiment score (schaal van -150 tot 150)
60 50
50
40
40 26
30
25
25
20 10
14 6
17
15
5
0 Nederland
Europa
Azië 2013
24
2014
Amerika
Wereldwijd
Hotelmarkt Den Haag
25
Huidig aanbod hotels Den Haag
• 65 hotels • 4.076 hotelkamers
26
Den Haag: resultaten hotelmarkt 72
€ 120
70
€ 110
68
€ 95
€ 100
66 € 90
63%
64
€ 80 62 € 70 60
€ 59 € 60
58 56
€ 50
54
€ 40
2007
2008
Kamerprijs
2009
2010 RevPAR
27
2011
2012
2013
Bezettingsgraad
Den Haag: overnachtingen • 1,3 miljoen overnachtingen in 2013
Overnachtingen hotels Den Haag (x 1.000) 1350
1300
• +6% t.o.v. 2012 1250
• +5% t.o.v. 2007
1200
1150
1100
1050
1000 2007
2008
2009
2010
2011
Den Haag
Bron: CBS
28
2012
2013
Den Haag: new supply • 3.632 3/4/5* hotelkamers in 2013
Aantal kamers drie-, vier- en vijfsterrenhotels Den Haag (x 1.000) 4.000
3.500
• +3% t.o.v. 2012
3.000
• +17% t.o.v. 2007
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0 2007
2008
2009 driesterren
2010 viersterren
2011 vijfsterren
Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering
29
2012
2013
Gemeente Den Haag: Ambitie • In aantal overnachtingen 2e stad van Nederland blijven. • Kunnen meten met attractiefste steden in binnen- en buitenland. • Diversiteit in overnachtingsaanbod in kerngebieden. • In de markt zetten van toplocaties. • Verwelkomen onderscheidende concepten en specifieke doelgroepen.
Bron: Hotelstrategie Den Haag
30
Gemeente Den Haag: Beleid • Clustering in toeristische kerngebieden – Binnenstad en Scheveningen • Kiezen voor transformatie – Waar mogelijk gebruik maken van bestaande gebouwen – Nadruk op transformatie in kerngebieden • Toevoegen van kwaliteit – Boetiekhotels – Thematische hotels
Bron: Hotelstrategie Den Haag
31
Gemeente Den Haag: Mogelijke ontwikkelingen
ABN AMRO – Kneuterdijk? 32
Gemeente Den Haag: Mogelijke ontwikkelingen
Binnenlandse Zaken? 33
Gemeente Den Haag: Mogelijke ontwikkelingen
Buitenlandse Zaken? 34
Gemeente Den Haag: Mogelijke ontwikkelingen
Amerikaanse ambassade?
35
Gemeente Den Haag: Mogelijke ontwikkelingen
Kurhaus 36
Dank u voor uw aandacht!
www.HorwathHTL.nl
