Protestantse kerkgemeenschap Drunen Tekst uitgesproken tijdens de kerkdienst op 11 september 2005, door Rob Ywema
25 JAAR Kerkgebouw de Open Hof Een terugblik
Het bouwen van een kerk komt niet zo vaak meer voor, toch zijn we hier nu samen in een kerkgebouw van slechts 25 jaar oud! En nog meer bijzonder is, (en was in 1980) dat het een gebouw is van de Hervormde en de Gereformeerde kerk samen, terwijl er in 1980 nog lang geen Protestantse kerk Nederland (PKN) bestond… Dat deze kerk tot stand is gekomen gedenken wij vandaag met grote dankbaarheid. Aan mij de taak u te vertellen : “Hoe het allemaal gegaan is”, eigenlijk een lang verhaal maar ik vertel u slechts de hoofdlijn, er is nog heel veel meer over te vertellen ! Mijn verhaal is ook een persoonlijke visie. In 1971 kwam ons gezin in Drunen wonen. We behoorden tot de Gereformeerde kerk te Waalwijk. Onze kinderen gingen naar de Protestantse basis-school in Drunen, de Albert Schweitzer. (Eén van de redenen waarom we voor Drunen kozen). We kerkten dus in Waalwijk. Drunen was, wat de gereformeerde kerk betreft, een wijk van Waalwijk. Corry, mijn echtgenoot, kwam al spoedig in het schoolbestuur van de Albert Schweitzerschool terrecht en ik werd (wijk) ouderling van de Gereformeerde kerk Waalwijk, wijk Drunen. De Hervormde predikant van Drunen, Ds Koman, was voorzitter van het schoolbestuur. Er woonden toen ca. 40 Gereformeerde gezinnen in Drunen en uiteraard nogal wat hervormden, die we o.a. via de school leerden kennen. En van het een kwam het ander. We gingen af en toe ook eens naar Ds Koman ter kerke, maar wat was dat voor een kerk….? (Gereformeerd Waalwijk had sinds enkele jaren een prachtige nieuwe kerk ). Het gebouwtje het Trefpunt, bij de (oude) Albert Schweitzerschool aan de Prins Hendrikstraat/Asterstraat in Drunen Noord was eigenlijk geen kerk, een houten zaaltje. Houten vloer, een laag plafond, ‘s-zomers erg warm, een elektronisch orgeltje en verder niet veel. Maar de diensten verliepen goed en geïnspireerd en er was jeugd in de kerk, er was zondagschool (in de A.S.school, een bekend terrein voor onze kinderen en ons). En zo voelden vele Gereformeerden zich ook betrokken bij de Hervormde kerk in Drunen. Er ontstonden de nodige prettige contacten met onze Hervormde broeders en zusters en zowel Hervormden als Gereformeerden dachten : Laten we toch proberen er één kerk van te maken! Erg van belang was dat de kerkeraad in Waalwijk veel begrip had voor de in Drunen groeiende band, hoewel ze de Drunense Gereformeerde leden node zagen vertrekken… Er kwam voor Vlijmen en Drunen een nieuwe predikant, Ds Hanegraaf, die eigenlijk een beetje in beide kerken stond. Hij was volop – Hervormd, maar kwam uit een Gereformeerd nest. Hij wilde het min of meer informele samengaan van Hervormd en Gereformeerd Drunen op de een of andere manier formaliseren. We vergaderden wat af met hem, Ds Aalbers (Samen op Weg, namens de gereformeerden), Ds van de Akker, Ds van Voorthuizen, Ds de Jonge en nog veel meer mensen. Het resultaat was dat er op 25 mei 1976 een Conventie werd ondertekend, waarin de HervormdGereformeerde Kerkgemeenschap te Drunen ontstond. Met als bijzonderheid een
degelijke financiële bijlage erbij, waarin o.a. de verplichtingen werden afgebouwd voor de kerkbouw (nieuwe kerk) van de Gereformeerden in Waalwijk. De Conventie werd ondertekend door: Kerkeraad Hervormde Gemeente Drunen; Gereformeerde Wijkkerkeraad Drunen; Gereformeerde Kerkeraad te Waalwijk; Breed Moderamen van de Classicale Vergadering v.d. Nederlandse Hervormde Kerk; De Classis ’s-Hertogenbosch van de gereformeerde Kerken in Nederland; Het Breed Moderamen van de Provinciale Kerkvergadering van NoordBrabant en Limburg; De Deputaten voor Interkerkelijke Zaken van de Particuliere Synode van Noord-Brabant en Limburg van de Gereformeerde Kerken in Nederland; De Provinciale Kerkvoogdij - Commissie van Noord-Brabant en Limburg van de Nederlandse Hervormde Kerk; U begrijpt dat de totstandkoming van deze Conventie wel enig vergaderen heeft gekost, maar we hielden er de moed in! We leerden ook dat de 2 Protestantse kerken een heel andere ontwikkeling hadden doorgemaakt en dat samenvoegen in de gemeente wel lukte, maar bestuurlijk best ingewikkeld was. Ik moet u bekennen dat wij het min of meer een formaliteit vonden, wel een belangrijke, maar dat intussen gelukkig in de gemeente van alles ongemerkt was samengesmolten. Er groeide een heel actieve jeugdwerkclub, een soos (voor oudere jeugd), de bazaar (u kent hem nog steeds) en de speculaas - actie. Er waren kringen, gemeenteavonden, wijken werden samengevoegd, de HVD (vrouwen) werd PVD en dat liep uit op koffieochtenden etc. Er werd veel werk gedaan en veel naar elkaar omgezien, een stimulerende gemeente. En langzamerhand wist niemand meer of hij/zij nu Hervormd of Gerefomeerd was. De nieuw ingekomenen werden bezocht en vrijwel iedereen voelde zich snel in “onze”nieuwe kerk thuis. Maar, de huisvesting was niet best. Ik vertelde u al van het Trefpunt. ’s-Zomers was daar altijd kerk, ’s-Winters probeerden we gezamenlijk te kerken in het oude Hervormde kerkje in de Grote Straat, ongeveer daar waar nu snackbar Polonia is (tegenover het Kruidvat). Er gingen predikanten voor uit vele Protestantse kerken. (van Gereformeerde Bond tot Remomstrants). Het kerkje had best een aardige kerkruimte, nog niet zo lang geleden opgeknapt, voorzien van nieuwe banken -die staan nu weer in deze kerk - en mooie ramen met de”koppen”van de hervormers Luther, Zwingli en Calvijn u ziet ze ook weer in deze Open Hof. Je kon in een soort huiskamer ook vergaderen en er was in de keuken van de oude pastorie (die stond voor de kerkruimte) een Jeugd-Soos. Heel gezellig. Maar het lekte op diverse plaatsen, het riool stonk af en toe, de verf bladderde van de muren, het oude gebouw vergde veel onderhoud en voldeed helemaal niet meer aan de ruimtelijke behoeften van een groeiende gemeente. De kerk had ongeveer 60 plaatsen, maximaal. Er werd in de tweede helft van de zeventiger jaren veel gepiekerd hoe het verder moest met de huisvesting………………. Na lang wikken en wegen werd besloten serieus aan nieuwbouw te gaan denken. De eventuele modernisering en het opknappen van het oude kerkje met pastorie waren onhaalbaar en onbetaalbaar. Toch gaf dit standpunt veel discussie en vooral voor oudere gemeenteleden was het emotioneel moeilijk om afscheid van dit gebouw te gaan nemen.
Hopelijk zou de grond om het gebouw (1000m2) nog wat kunnen opbrengen vooral omdat die in het centrum van Drunen lag en er winkels etc. mochten worden gebouwd. Op een verjaardag op 29 januari 1978, bij ons thuis, was een projectontwikkelaar, Intermecon geheten, uit Breda. Wij spraken over ons kerkelijk huisvestingsprobleem en hij zag er wel wat in. Ik stelde hem voor dat hij een schriftelijk bod zou doen aan de Hervormd- Gereformeerde Kerkgemeenschap. Dat bod kwam snel en viel ons niet tegen: f 325.000,=, maar wel het terrein leeg opleveren voor 1 juli 1979 !! We moesten dus slopen. Eigenlijk gaf dit bod de doorslag voor nieuwbouw. Toen moest er ontzettend veel gebeuren: Het vergunningentraject, de kerkelijke goedkeuringen, het bouwplan voorbereiden met inspraak van velen, de verdere financiering, overleg met vele instanties etc. We waren ons wel bewust dat je voor f 325.000, = (gulden!) geen kerk kon bouwen. Er kwam snel een goede begroting voor het totaal. Als we die kenden wisten we waar we aan toe waren en of we het aan durfden. De kosten werden geraamd op f 875.000, = (€ 397155, =). Dit alles inclusief grondaankoop, inrichting etc. ! Een sober plan voor een multifunctioneel gebouw. Het schetsontwerp werd gemaakt door Willem Olthoff, eerst de voorzitter van onze kerkeraad en later onze architect/projectleider. Olthoff had een eigen architectenbureau in den Bosch en het werkte erg prettig met hem. Behalve met de opbrengst van de oude kerk + grond, konden we er ook op rekenen dat de gemeente Drunen het Trefpunt overnam en bovendien de infrastructuur parkeerplaats, tuin en verharding zou bekostigen. Zowel Hervormde als Gereformeerde landelijke organen deden een behoorlijke duit in het (kerk-)zakje. Een moeilijkheid was nog dat de Gereformeerde Stichting Steun Kerkbouw (SSK), wel een behoorlijk bedrag wilde geven (evenveel als de Hervormde landelijke organisatie), maar dat er eerst een notariële akte met verdeelsleutel Hervormd/Gereformeerd eigendom, moest komen, waarmee alles waterdicht op papier kwam. De eigendomsverhoudingen dienden namelijk, bij het eventueel mislopen van de samenwerking, duidelijk te zijn! Wij hadden daar nooit zo aangedacht, maar vonden het toch wel verstandig zoiets goed te regelen. We togen (6 maart 1979) naar notaris Bak in Zwijndrecht die “gepokt en gemazeld “bleek te zijn in kerkelijke, zakelijke verhoudingen. Hij maakte na een avond praten in Zwijndrecht de akte op en ook SSK stelde de beloofde som beschikbaar. En nadat er nog diverse andere “potjes”waren aangeboord bleef er nog ca. f 100.000, = te financieren door onze kerkelijke gemeente Drunen. De gemeente kreeg dat zelf uiteindelijk bij elkaar! Bij dit alles wil ik slechts één naam noemen. Er deden heel veel mensen mee aan allerlei activiteiten om dat geld bij elkaar te krijgen en het bouwproces te begeleiden. Maar zowel in het bestuur, en dan vooral in het financiële traject en de gedegen administratie daarvan, was deze man echt onmisbaar: Wim Molenbrugge. Wim genoot het vertrouwen van velen en had heel belangrijke contacten met allerlei kerkelijke instanties. In het hele proces was hij de spil waar vrijwel alles om draaide. Daarom werd later besloten de eerste steen voor ons kerkgebouw te laten leggen door de zoon van Wim en Alie Molenbrugge , Theo. Ik schat dat Theo toen een jaar of zeven was. De steen kunt u in de hal van de Open Hof nog steeds bezichtigen. Er was nog een probleem en wel het verkrijgen van een sloopvergunning voor de oude kerk aan de Grote straat.
Als gevolg van pers publicaties ontstond er een actiegroep die tegen de sloop van het oude(1815?) kerkje was. Het waren buitenstaanders, geen kerkleden. Ze trachtten aan te tonen dat het gebouw monumentale waarde had en niet gesloopt mocht worden. Dit groeide uit tot een groot probleem dat tot de Raad van State moest worden uitgevochten. De Rijksdienst Monumentenzorg deed snel een historisch onderzoek en concludeerde dat er geen reden was om de kerk met pastorie tot monument te verheffen. Gelukkig, want als dat wel het geval was geweest, kon er van nieuwbouw uiteraard geen sprake zijn. Er kwam veel publiciteit en er was veel overleg met allerlei instanties nodig. Uiteindelijk, vlak voor de “deadline” van 1 juli 1979 (op die datum moesten we de grond van de kerk ”schoon”opleveren aan de projectontwikkelaar) kregen we van de gemeente bericht dat we mochten slopen. Nb. op een vergadering op 25 juni was dat nog niet bekend, het werd dus wel heel spannend ……….! Omdat de kans groot was dat het gebouw door de actiegroep alsnog zou worden gekraakt, gingen we een aantal nachten in de oude kerk waken/slapen. Ook wel heel gezellig en een beetje spannend. Er was zelfs een hele grote waakhond bij. Alle te bewaren zaken zoals banken (ze staan nu in de Open Hof), orgel, glas in lood ramen (koppen) en de kanselbijbel etc. waren al veilig opgeborgen en ineens….’smorgens heel vroeg, lag de oude kerk in puin……..Het was eind juni 1979…..Er kwam weer de nodige publiciteit, maar onze gemeenschap kon nu echt aan de slag met de bouw van een nieuw onderkomen. De gemeente Drunen stelde tegen een zeer redelijke prijs de bouwgrond ter beschikking. De benoemde bouwcommissie was tweeledig: Een club van vele enthousiaste mensen die allerlei akties op touw zetten om de ontbrekende f 100.000,= bij elkaar te krijgen en een technische bouwbegeleidingscommissie (uiteraard ook enthousiaste mensen) die met de architect Olthoff en de intussen gekozen aannemer de Wit uit Drunen, de bouw verder voorbereidde en begeleidde. Hierbij speelde de technische achtergrond van een aantal kerkleden een belangrijke rol. Ook de nodige Hervormde en gereformeerde landelijke adviseurs gaven de nodige inbreng. Ik herinner me nog dat de inbreng van ene mijnheer Bethlehem (van SSK) veel invloed had op de hoogte en de vorm van het dak van de Open Hof. Hoe deze man aan zo’n bijzondere naam is gekomen vermeldt de historie jammer genoeg niet !! Het bouwproces en alle financiële acties liepen eigenlijk allemaal geweldig goed. In diverse bouwverslagen komen alle technische maar ook financiële aspecten aan de orde. Er werd steeds goed geluisterd naar inbreng van o.a. H(P)VD, de vrouwen, jeugd, crèche etc.(zie het dossier). De kerk kwam gereed in augustus 1980 en werd onder veel belangstelling in gebruik genomen. Tenslotte wil ik u één anekdote uit de diverse acties niet onthouden. Ik heb het van “horen zeggen”, dus pin mij er niet volledig op vast. Tijdens een vergadering voor de bazar werden ten huize van een vrouwelijk (enthousiast) comissielid kledingstukken verzameld voor de verkoop.Het kostuum van de heer des huizes (hij droeg tamelijk kostbare pakken) was net teruggebracht door de stomerij en hing op de kapstok……. Met alle 2e hands kleding werd ook dit kostuum ongemerkt en onopzettelijk meegenomen naar de bazar in de Hoge Braken. Een Turkse medelander (we hadden toen veel Turkse kopers op de bazaar) nam deze buitenkans voor een prikkie mee! De eigenaar van het kostuum kwam er pas enige dagen later achter dat zijn kostuum was verdwenen. Wat hij precies gezegd heeft weten we niet, maar zijn vrouw - ons enthousiaste bouwcomissielid – kreeg het wel even moeilijk. De conclusie was snel getrokken !
Ik heb begrepen dat de koper toch nog is opgespoord en dat het kostuum toch nog weer is teruggekomen bij de rechtmatige eigenaar, waarbij o.a. nog een kinderwagen als ruilobject schijnt te zijn geaccepteerd…. Zoiets kan ook gebeuren als je samen een ”Open Hof “ bouwt ………..! Rob Ywema, Vlijmen. 10 september 2005
