Projectplan Luisterverhalen Hoor! Geschiedenis Het doel van dit projectplan is het realiseren van gratis en voor iedereen beschikbare reeksen luisterverhalen (podcasts) die een samenhangend beeeld geven van de Nederlandse en van de westerse geschiedenis. Op basis van dit plan wordt financiering geworven om dit project te realiseren. Voor de Nederlandstalige series zal daarbij de nadruk liggen op Nederlandse fondsen en instellingen, voor de Engelstalige series zal ook worden gekeken naar Europese mogelijkheden.
Hoor! Geschiedenis is een initiatief van: Feico Houweling, Ganzekruid 7, 3068 RK Rotterdam Tel. mob.: +31.6.3830 1008 E-mail:
[email protected] Website: www.hoorgeschiedenis.nl
INHOUD Waarom dit projectplan?..................................................................................................................... 1 De situatie nu...................................................................................................................................... 2 Over de verteller ................................................................................................................................. 3 Naar een audio-archief voor iedereen.................................................................................................. 3 Stap voor stap ..................................................................................................................................... 4 Gratis en zonder advertenties.............................................................................................................. 5 De markt ............................................................................................................................................. 7 Verdere investeringen ......................................................................................................................... 7 Reacties van luisteraars ....................................................................................................................... 8
WAAROM DIT PROJECTPLAN? Soms word je door je eigen succes ingehaald. In de Week van de Geschiedenis 2008 begon Hoor! Geschiedenis bij wijze van proef met gratis luisterverhalen op het internet. Inmiddels is er een archief van meer dan tweehonderd vertellingen over de Nederlandse geschiedenis waaruit per dag meer dan duizend keer wordt gedownload. Soms wel tweeduizend keer per dag. Zonder dat er ook maar enige reclame is gemaakt. De potentie van dit project is enorm en de houdbaarheid van de vertellingen bij wijze van spreken eeuwig. Maar dan moet er wel een economische basis worden gevonden.
1
DE SITUATIE NU Hoor! Geschiedenis is sinds 2007 actief met het vertellen van geschiedenis. Het zijn levendige en toegankelijke vertellingen over de westerse geschiedenis in de breedste zin van het woord voor een wisselend publiek. Van de toehoorders wordt geen vooropleiding of voorkennis gevraagd. Wel zijn de vertellingen volledig gebaseerd op wetenschappelijk verantwoorde bronnen. De eerste jaren bleken er drie publieksgroepen te onderscheiden:
Algemeen geïnteresseerden van alle leeftijden; vijftigplussers die deelnemen aan Hoger Onderwijs voor Ouderen (Hovo) en luisteraars van alle leeftijden die podcasts beluisteren via het web, downloaden op hun iPhone vanaf iTunes e.d.
Voor het bereiken van de algemeen geïnteresseerden wordt samengewerkt met bibliotheken, kerken, culturele centra, verenigingen en dergelijke. Voor deze groep zijn vele tientallen vertellingenreeksen gegeven. De deelnemersaantallen lopen uiteen van twintig tot tachtig personen. Hovo-cursussen worden gegeven aan de Erasmus Academie Rotterdam, Katholieke Universiteit Brabant, Radboud Universiteit Nijmegen en de Vrije Universiteit Amsterdam. De hoor- en werkcolleges worden gegeven voor groepen van dertig tot vijftig personen. De evaluaties door de deelnemers zijn zeer goed, zowel voor wat betreft de presentatie als de inhoud. De podcasts (luisterverhalen over internet) worden op elke werkdag gratis beschikbaar gesteld via de eigen website en via de webshop van iTunes. De bestanden kunnen rechtstreeks op mobiel, pda of iPod worden gedownload. Het gaat hierbij om een pilot die begonnen is in de Week van de Geschiedenis in oktober 2008 en zal duren tot oktober 2009. De proef heeft drie doelen: 1.
2.
3.
onderzoeken of het technisch en organisatorisch mogelijk is elke dag een geschiedenispodcast te produceren; meten of er voldoende belangstelling voor zo’n podcast bestaat en nagaan of financiering van dit project op lange termijn mogelijk is.
De eerste vraag is na negen maanden met meer dan 200 afleveringen afdoende beantwoord. Het is zeker mogelijk mede omdat de technisch eisen (geluidskwaliteit) op internet laag zijn. Er is wel een forse tijdsinvestering van meer dan twee uur per dag mee gemoeid.
De webstatistieken van Hoor! Geschiedenis laten zien dat de belangstelling voor de podcasts sterke pieken vertoont. Dit heeft te maken met het feit dat veel nieuwkomers oudere afleveringen ophalen. De podcasts zijn meestal ongeveer 2 MB groot, dus in juni zijn er gemiddeld 1.000 opgehaald. De statistiek over de maand juli betreft 1 t/m 10 juli (!).
2
De tweede vraag is eveneens positief beantwoord. Het aantal gedownloade podcasts ligt (zomer 2009) op duizend met uitschieters tot tweeduizend per dag. iTunes vermeldt op de website Hoor! Geschiedenis als een van de beste podcasts op het gebied van Maatschappij & Cultuur, temidden van andere podcasts als die van de VPRO en BBC. Het concept van het levendig verhalen van geschiedenis heeft zich in de praktijk bewezen, wat blijkt uit de vele tientallen zeer enthousiaste reacties en een uitgebreid vast luisterpubliek. De verrassend grote belangstelling via internet bewijst dat het niet alleen gaat om ouderen, want deze maken relatief 1 weinig gebruik van iTunes. De beantwoording van de derde vraag, die van de financiering, is nog niet beantwoord. Daarvoor is dit projectplan bedoeld.
OVER DE VERTELLER Hoor! Geschiedenis is opgericht door Feico Houweling (1954). Hij studeerde een combinatie van eigentijdse geschiedenis en scandinavistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, waarbij hij afstudeerde met een doctoraalscriptie over de maatschappelijke en historische achtergronden van het Noorse nee tegen de EU in het referendum van 1972. Houweling werkt sinds 1975 als journalist bij diverse dag- en vakbladen, sinds 2007 freelance. Daarnaast publiceert hij romans en korte verhalen. In 2004 verscheen van zijn hand een vertaling van Out of Revolution, een boek over de samenhangen in de westerse geschiedenis, waarover elders in dit projectplan meer. Op dit principe van historische samenhang zijn ook de podcasts over de Nederlandse geschiedenis gebaseerd, zoals die sinds 2008 gratis ter beschikking worden gesteld op Internet. De Nederlandse geschiedenis wordt bezien vanuit een breder, vooral Europees perspectief. Ook wordt aandacht geschonken aan de specifieke bijdrage van Nederland aan de moderne beschaving.
NAAR EEN AUDIO-ARCHIEF VOOR IEDEREEN De doelstelling van de podcasts is niet alleen het vergroten van de kennis van de Nederlandse geschiedenis bij jong en oud, maar ook om de Nederlandse geschiedschrijving te plaatsen in een Europees kader en daardoor aan te tonen dat er ontwikkelingen zijn in de Nederlandse historie die beter kunnen worden begrepen in een breder verband dan in een louter nationaal georiënteerd referentiekader. Het gaat bij de podcasts dus niet alleen om het vermeerderen van de kennis, maar ook om het vergroten van het inzicht van de luisteraars. De didactiek is gericht op het opbouwen van een referentiekader bij de luisteraars. De vertellingen zijn slechts kort, niet langer dan 5 minuten per keer. Ook dit is didactisch gemotiveerd, want deze ultrakorte afleveringen zijn per stuk voldoende om één enkel punt uit te leggen. Veel mensen hebben bovendien gebrek aan tijd, maar kunnen bijvoorbeeld onderweg wel even een paar minuten luisteren.
1
•De grootste groep iPhone T-Mobile klanten is tussen de 25 en 39 jaar oud (49%), gevolgd door 18 tot 24 jarigen (26%), aldus www.onemorething.nl in augustus 2008. 3
Het gaat om enkele honderden vertellingen. Aan het begin van de zomer van 2009 werd het aantal van 200 bereikt, waardoor het totaal aantal ingesproken minuten op 1.000 kwam ofwel 16,6 uur. Daarmee wordt een uniek audio-archief van de Nederlandse geschiedenis gecreëerd. Door de duidelijke indeling in tijdvakken en onderwerpen is het materiaal zeer bruikbaar voor bijvoorbeeld het onderwijs. Een les over bijvoorbeeld Willem van Oranje kan worden ondersteund door de leerlingen erop te wijzen dat ze een aantal afleveringen van Hoor! Geschiedenis kunnen beluisteren. Dat het gaat om de hele korte afleveringen kan drempelverlagend werken. Maar ook is het mogelijk om in de klas een aantal afleveringen te beluisteren. De introductie en de eindtune zijn daartoe zeer kort gehouden.
www.hoorgeschiedenis.nl
Voor wat de doelgroepen betreft kan worden gedacht aan iedereen die belangstelling heeft voor de Nederlandse geschiedenis, zowel jong als oud. De podcasts kunnen eventueel op school en bij inburgeringscursussen worden gebruikt. Ze bieden daarbij kennis over de Nederlandse geschiedenis en de totstandkoming van de Nederlandse samenleving zoals wij die nu kennen in een Europees perspectief, en bovendien kunnen ze bijdragen aan de Nederlandse taalvaardigheid.
STAP VOOR STAP Het project kent vijf onderdelen met elk een eigen tijdpad. 1. Pilot Nederlandse geschiedenis. (2008 - 2009) e e De pilot bestrijkt de periodes Oudheid tot en met Middeleeuwen (5 t/m 14 eeuw) en de e e Bourgondische tijd tot en met de Franse tijd (15 t/m 18 eeuw). 2. Podcasts moderne Nederlandse geschiedenis (2009-2010) In deze serie wordt de Nederlandse geschiedenis behandeld vanaf het aantreden van Koning e ste ste Willem I tot en met de huidige tijd (19 , 20 en begin 21 eeuw). Deze serie kan eventueel lopen tot aan 1980 met daarna vervolgens een nieuwe serie over de periode 1980-2010 met daarin veel aandacht voor moderne maatschappelijke veranderingen tegen hun historische achtergrond. 3. Vertaling en beschikbaar stellen van de podcasts Nederlandse geschiedenis in de Engelse taal. (2009 – 2011) Buiten Nederland bestaat een levendige belangstelling voor de Nederlandse cultuur. Dit is bijvoorbeeld het geval bij emigranten en hun nakomelingen in landen als Canada, Australië en de VS. Een internationaal erkende recensent van podcasts die in Israël woont en Nederlandse voorouders heeft, merkte na beluistering van Hoor! Geschiedenis op dat het jammer was voor 4
Engelstalige podcastbeluisteraars dat ze niet instaat waren om deze vertellingen te volgen. Daarbij kan ook worden gedacht aan studenten van het Nederlands en van geschiedenis. Daarom ligt het in de bedoeling om alle podcasts die in het Nederlands zijn verschenen, te vertalen in het Engels en vervolgens eveneens gratis op Internet ter beschikking te stellen voor iedereen. Inhoud en aantal podcasts blijft gelijk.
2
4. Podcasts Westerse geschiedenis in de Nederlandse taal, aansluitend op de podcasts Nederlandse geschiedenis in het Nederlands. (2010 – 2012) Aansluitend op de vertellingen over de Nederlandse geschiedenis is het logisch om verder in te gaan op de Europese geschiedenis. Omdat hierbij ook de Verenigde Staten worden betrokken, is het beter om te spreken over de westerse geschiedenis. Net als in het geval van Nederland zal daarbij de nadruk leggen op de samenhang in historische patronen en op de wijze waarop de verschillende culturen hebben bijgedragen aan de samenleving zoals we die tegenwoordig aantreffen. In grote lijnen is het verhaal al voorhanden, omdat deze serie kan worden gebaseerd de HOVO-cursussen ‘ Westerse geschiedenis van de Franken tot nu’, zoals die sinds enige jaren worden gegeven. Dit materiaal moet wel worden uitgewerkt. 5. Podcasts Westerse geschiedenis in de Engelse taal, aansluitend op de podcasts Nederlandse geschiedenis in het Engels. (2010 – 2012) Net als in het geval van de Nederlandse geschiedenis zal het logisch zijn om het voorhanden liggende materiaal meteen ook te vertalen en te presenteren in het Engels. Een dergelijke reeks over de westerse geschiedenis kan internationaal een belangrijke bron van informatie worden voor iedereen waar ook ter wereld die wil begrijpen op welke wijze de huidige moderne samenleving tot stand is gekomen en welke rol het westen daarbij heeft gespeeld.
GRATIS EN ZONDER ADVERTENTIES Een project voor het realiseren van vele honderden en mogelijk duizenden podcasts is ambitieus, maar uitvoerbaar. De opbouw van de pilotreeks podcasts over de Nederlandse geschiedenis toont aan dat het mogelijk is om continuïteit te bereiken en over een lange tijdsperiode dagelijks een korte aflevering te verzorgen. Kenmerk van deze podcasts is dat ze gratis ter beschikking worden gesteld voor iedereen. Dat betekent dat de middelen voor de
iTunes merkt Hoor! Geschiedenis aan als nieuw en opvallend (boven) en plaatst deze regelmatig hoog in de lijst van 100 beste podcasts (rechts).
2
‘A splendid new podcast is Hoor! Geschiedenis (…) but it is in Dutch - which may not all of you master.’ (http://anneisaman.blogspot.com/2008/12/charlemagne-history-podcast-review.html) 5
De vijf vertelseries kunnen worden uitgevoerd in een periode van vijf jaar. De begindatum van de series zijn afhankelijk van de financiering.
6
productie ervan op een andere manier moeten worden geworven. Het toevoegen van reclameboodschappen aan de podcasts is ongewenst. Aan de ene kant maakt dit de vertellingen minder goed bruikbaar voor bijvoorbeeld gebruik in de klas. Bovendien zouden commerciële boodschappen afbreuk kunnen doen aan het ideële en educatieve karakter van de luisterverhalen. Daarom wordt gestreefd naar subsidie uit verschillende bronnen, zoals fondsen, de Nederlandse overheid en de Europese Unie. Om de resultaten van subsidiëring meetbaar te maken, is uitgerekend dat de productie van een enkele podcast kost en hoeveel afleveringen er nodig zullen zijn voor ieder van de vier bovengenoemde reeksen. Op die wijze is het mogelijk om te komen tot subsidiëring van delen van het project. Bij de uitvoering wordt door Hoor! Geschiedenis samengewerkt met de Stichting vertaling werken van Rosenstock-Huessy, die ook betrokken is geweest bij de vertaling van Out of Revolution, Autobiography of Western Man (Nederlands: De grote revoluties, Skandalon, Vught, 2004). De 3 betekenis van dit boek voor de geschiedschrijving wordt steeds vaker erkend.
DE MARKT Doelgroepen van de Nederlandse luisterverhalen zijn onder meer:
Jongeren, onder meer op scholen en universiteiten Algemeen geïnteresseerden in geschiedenis Inburgeraars, expats e.d. Studenten Nederlands in het buitenland.
Voor de Engelse luisterverhalen over Nederlandse geschiedenis komen daar nog emigranten en nakomelingen daarvan bij. Binnen deze groepen kunnen ook belangstellenden voor Europese geschiedenis worden gevonden. Het bereik van de podcasts kan nog veel groter zijn wanneer rekening wordt gehouden met belangstellenden buiten Nederland, zoals in de politiek, de zakenwereld en internationale organisaties. Deze doelgroepen worden voor een deel bereikt via iTunes en de gebruikelijke internetkanalen. Bekendheid aan het project zal worden gegeven via docentenorganisaties, onderwijssites, geschiedenispagina’s op internet e.d. Ook wordt gezocht naar free publicity in bladen voor onderwijs en geschiedenis en via podcast-recensies.
VERDERE INVESTERINGEN De technische eisen aan podcasts voor internet zijn niet hoog. Een goede microfoon en een programma om digitale spraak te verwerken zijn voldoende. De bestanden worden gecomprimeerd tot mp3 (64kb) en met een eigen RSS-programma op internet geplaatst. 3
Zie bijvoorbeeld de bestseller vanTom Holland, De gang naar Canossa, De Westerse revolutie rond het jaar 1000, Atheneum – Polak & Van Gennep, Amsterdam 2009, pag. 454, en het artikel van de Duitse historicus Heinrich August Winkler, ‘Still a Community of Values?’, in Global Issues, 66, Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik e.V., Sommer 2007. 7
Bij het huidige groeiende gebruik zijn er wel de kosten van de website. Deze zijn afhankelijk van het internetverkeer. Er moet op gerekend worden dat de tarieven hiervoor zullen stijgen met het groeien van de populariteit. De kosten van de technische voorzieningen en de internetprovider worden voorlopig door Hoor! Geschiedenis gedragen. Bij internet is het belangrijkste middel nog het ‘hoort, zegt het voort’- effect, dat tot nu toe goed werkt. Een reclamebudget is daarom nog niet nodig.
REACTIES VAN LUISTERAARS Een greep uit de reacties die sinds oktober 2008 zijn binnengekomen: Hartstikke goede uitzending. * Net voor het eerst een paar afleveringen beluisterd en ik moet zeggen: dat smaakt naar meer. * Sinds kort luister ik bijna iedere avond een aantal afleveringen van Hoor! Geschiedenis via mijn Iphone. Min of meer toevallig ontdekt door wat te zoeken in de podcasts. Ik vind het fantastisch en ik vind dat u het op een geweldige manier doet. * Altijd heb ik het idee gehad dat ik geen behoorlijk geschiedenisonderwijs heb gehad. Met deze serie maar ook met de 5minutenuitzendingen wordt dit aardig bijgespijkerd. * Ik luister graag naar uw podcast "Hoorgeschiedenis", ik vind het de perfecte opfrissing (en vaak ook aanvulling) voor alle dingen die ik van in de geschiedenisles op school vergeten was. * Op www.sterkegeschiedenis.web-log.nl/ heb ik een aantal historische podcasts verzameld. Zelf beleef ik veel plezier aan de zo goed als dagelijkse podcasts van Feico Houweling, onder de naam Hoor! Geschiedenis. (Collega-podcaster Tom Tacken). * Ik volg trouw de podcasts van Feiko Houweling (hij is echt goed!) (reactie op: www.anneisaman.blogspot.com) * Ik feliciteer u met de honderste aflevering van hoor!Geschiedenis. Met veel belangstelling uw serie beluisterd. * Van harte gefeliciteerd met je 100e. Ik vind het nog steeds leuk. * V.blijkt je website te hebben doorgegeven aan zijn mede cursisten Nederlands (in Moskou) * Ik ben erg benieuwd naar de Engelse versie van je podcast. Die zal ik ook met genoegen gaan volgen. * Houweling is voelbaar een ervaren verteller. * Het is een beetje alsof ik weer in de schoolbanken zit van mijn lagere school. * Met veel genoegen volg ik de gesproken geschiedenis door middel van uw podcasts. Leuk en leerzaam. * Gelukkig nog eeuwen te gaan!
8
