Project Preventie van Depressie Studiedag ‘Weerbaarheid bij ouderen’ Anja Michiels en Inès De Meyer-Ghekiere WZC Zoniënrust, Tervuren
Kirsten van Son CGG VBO
Inhoud 2
Depressie in WZC Cijfers Risico
en beschermende factoren
Project: preventie van depressie Ervaringen
in WZC Zoniënrust Bewonersgroep
3
DEPRESSIE IN WZC
Film: ‘Tonia’
Cijfers
Omvang van de problematiek bij ouderen: Woonsituatie
Depressie
Depressieve klachten
Thuiswonend
4-5%
15% mannen: 10% Vrouwen: 20%
Bewoners verzorgingshuis
11%
21%
RISICOFACTOREN EN BESCHERMENDE FACTOREN IN WZC
Algemene risicofactoren
Samenspel van factoren Stressoren
(verlies, ongemakken, rolbeperkingen) Persoonlijkheidsfactoren (zelfbeeld, doemdenken, sociale vaardigheden) Sociale steun en vertrouwensrelatie (eenzaamheid) Ontwikkelingsfactoren en erfelijkheid (levensgebeurtenissen) Achtergrondkenmerken (milieu)
Verhouding tussen risicofactoren en beschermende factoren
Risicofactoren in WZC
Verlieservaringen bij opname Woonst Sociale
contacten Rolbeperking Vrijheid Privacy Zelfbeschikkingsrecht
Risicofactoren in WZC
Ontbreken van contacten buiten het WZC Leven
speelt zich vrijwel uitsluitend af in het WZC
Moeilijk nieuwe contacten leggen binnen WZC Gebrek
aan hechte vriendschappen
Verkeerde verwachtingen opname, verblijf
Rolverlies door grote mate van zorgbehoefte en zorgafhankelijkheid
Risicofactoren in WZC
Gebrek aan stimulerende sociale activiteiten
Taakgericht werken, niet ‘op maat’
Gemedicaliseerde omgeving waarin weinig alternatieve aanpakken bestaan
Attitude, houding en kennis van personeel
Preventie van Depressie
Trimbos-instituut Werkwijze
Deskundigheidsbevordering leidinggevenden
Deskundigheidsbevordering verzorgenden
Themabijeenkomst
Familieleden van depressieve ouderen
Depressie en omgang
Deskundigheidsbevordering overig personeel en vrijwilligers
Mogelijkheden voor beleid
Voorlichtingsbijeenkomst
Nieuwe bewoners
Gespreksgroep
PROJECT: PREVENTIE VAN DEPRESSIE WZC Zoniën: 2012
Doelen
Hoofddoel: Herkennen
van depressieve klachten
Voorwaardelijke doelen: Kennis
Factoren Maatregelen
en beleid
Project
Leidinggevenden
Personeel
Familie
Vrijwilligers en overig personeel
Leidinggevenden
Inventarisatie factoren
Bewoner
Evaluatie vorming personeel
Evaluatie project
Acties en prioriteiten
Leidinggevenden Inventarisatie risicofactoren en beschermende factoren
Risicofactoren: Weinig
beslissingstijd Tijdsdruk Privacy Informatie
Leidinggevenden
Beschermende factoren Wachtlijst Logistiek
en administratief personeel Motivatie Kritisch
Leidinggevenden Standpunt bewoner:
Positief Activiteiten Zorg
Betrokkenheid,
warmte Geen bezoekuren
Leidinggevenden Standpunt bewoner:
Negatief: Kleine
kamer Structuur Tijdsdruk Privacy
Personeel
Kennis
Factoren
Herkennen signalen
Meten is weten
Personeel Risicofactoren:
Te vaste structuur Moment van opname Overname zorg
Personeel Beschermende factoren:
Animatie Huisdieren Buiten naar binnen
Personeel Bedenkingen:
Taal Communicatie binnen de groep Afdeling personen met dementie Besef
Vrijwilligers en overig personeel
Beperkte opkomst Enthousiasme Actief meewerken Veilige omgeving
Te theoretisch
Familie
Lage opkomst Interesse
« depressie »
Actiepunten leidinggevenden
Niet zorgtaken Werkgroep Bewonersbespreking: multidisciplinair en ruimte Teamcoaching Werkorganisatie Functionerings-en evaluatiegesprekken Praatgroep voor bewoners
Werkgroep A & A AANDACHT EN ATTITUDE:
Mix van personeel Aandacht en attitude Enthousiasme Teveel doen Doodbloeien
Evaluatie project Positieve effecten:
Tijd Mogelijkheden Observatie (versus interpretatie) Alertheid voor psychosociale aspecten Conflicten tussen bewoners Medicatiebeleid Communicatie
Evaluatie project Kan nog verbeteren:
Bij opname: één persoon Werkorganisatie Tijd Familie Feedback Afspraken Communicatie Psychosociale aspecten
Tips
Boodschap naar personeel Project levendig houden Valkuil: omstandigheden Afspraken/opvolging Familie en vrijwilligers Herhalen Afdeling voor personen met dementie
PREVENTIE VAN DEPRESSIE: BEWONERSGROEP
Doelgroep en Werkwijze
Bewoners die niet langer dan 1 jaar geleden opgenomen zijn (wzc, assistentiewoningen) 6 bijeenkomsten (1,5u) en 1 terugkomsessie Opzet project: begeleider van CGG en medewerker WZC Nieuwe gespreksgroep: geleid door één medewerker WZC (CGG bereikbaar voor advies)
Doelen
Welzijn van nieuwe bewoners stimuleren Voorkomen
van depressieve klachten Aanwezige depressieve klachten kunnen signaleren/opklaren
Nadere kennismaking stimuleren Zelfredzaamheid bevorderen
Thema’s 1.
Kennismaking en overgang naar zorginstelling
2.
Jeugd (belangrijk thema: oorlog)
3.
Wie was je vroeger? (gezin van herkomst, regio waar je opgroeide,…)
4.
Echtelijke relatie/huwelijk
5.
Werk en Pensioen
6.
Ouder worden EN kwaliteiten
TERUGKOMSESSIE: na pauze van 3 weken
Volgens draaiboek Trimbos: 9 mogelijke thema’s
Verloop in WZC Zoniën
Zes constante deelnemers tussen 72j en 95j Hadden nogal wat gemeenschappelijke kennissen, aantal afkomstig uit zelfde dorp Veel gelachen maar ook serieuze onderwerpen konden aan bod komen
Veilige sfeer in de groep
Gesprekken bleven hangen
Beroepsgeheim binnen gespreksgroep
Uitzondering: nieuwe belangrijke informatie
Bedenkingen
Bewoners met dementie: soms niet makkelijk
Aandacht voor bewoners die slechthorend zijn
Praatgroep moet gedragen worden door hele organisatie Nood aan individuele begeleiding: contact met CGG.
Intussen…
Zelfde project ook in assistentiewoningen Na terugkomsessie werd door bewoners gekozen om te blijven samenkomen : nu themasessies
Onze ervaringen
Bewoners die elkaar (nog) niet kennen, komen in contact
Bewoners ontdekken gemeenschappelijke interesses
Thema « oorlog » (sessie: jeugd): maakt veel los
Bepaald gedrag beter kaderen/beter begrijpen
Onze ervaringen
Signalen van negatieve/positieve ingesteldheid opvangen Signalen van eenzaamheid opvangen Zicht krijgen op « verlieservaringen » en hoe bewoners deze verwerkt hebben of nog verwerken
Knelpunt WZC
Niet evident om praatgroep samen te stellen: zware
zorgprofielen vaak cognitieve problemen (begrijpen elkaars beperking niet altijd)
Praatgroep WZC versus Praatgroep AW
AW meer interactie tussen de bewoners zelf WZC meer rekening houden met beperkingen van bewoners
Bewoners AW kunnen nog iets voorbereiden
Bewoners AW: verhuis vaak nog eigen keuze
Sessie: Levenslijn en keerpunten Wie was je vroeger: je jeugd
Voorbereiding: eigen verhaal
Welkom en opening: samenvatting vorige bijeenkomst + vragenrondje
Inleiding thema jeugd
Aantal vragen
Afsluiting en vooruitblik
45
BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT
Contactgegevens Woonzorgcentrum Zoniën Tervuren Inès De Meyer-Ghekiere - hoofdverpleegkundige Tel 02/767.84.88 Email:
[email protected]
Anja Michiels – zorgconsulente (bewonersgroep) Tel 02/767.84.88 Email:
[email protected]
Contactgegevens CGG Vlaams-brabant Oost Kirsten van Son – psycholoog ouderenteam Tel: 016/85.79.79 Email:
[email protected]
