Programmeren in een cultureel centrum vanuit een interactieve benadering.
Prof. em. dr. Willy Faché
[email protected]
Welke vragen stellen zich bij het programmeren? • Wanneer zijn bezoekers tevreden over hun vrijetijds- en cultuurbelevingen in een cultureel centrum? • Welke factoren spelen een rol in de ontwikkeling van een programma? • Welke rol spelen bezoekers in de ontwikkeling en realisering van een programma? • Waarin onderscheidt een programmaconcept van innovatieve culturele centra zich van innovatieve concepten van musea, theater, e.d.? • Wat is de rol van “virtuele communities” in programmeren van cultureel centrum?
1. Bezoeker is
ontevreden
VS > ES
Verwachtingen van bezoeker
tevreden
opgetogen
VS = ES
VS < ES
Ervaringen en belevingen van bezoeker
2. Verwachtingen van bezoekers worden beïnvloed door evoluerende factoren
Bezoeker is ontevreden
tevreden
opgetogen
Behoeften van bezoekers VS > ES
VS = ES
VS < ES
Vroegere ervaringen van bezoekers
Competentie van bezoeker
Ervaringen en belevingen van bezoeker
Verwachtingen van bezoeker
Programma van “concurrenten”
Uitv oering programma
Mond-tot-mond informatie
Programma concept
Communicatie naar de potentiële bezoekers Beloften bij de reservatie e.d. Verbetering bestaand programma concept
Ontwikkeling van innovatief programma concept
Imago cultureel centrum
Gelijke behandeling
Inzicht van cultureel werker in verwachtingen bezoekers en andere belanghebbenden en in maatschappelijke trends Maatschappelijke trends
3. Tegenovergestelde benaderingen van programmeren
3.1. Aanbodgerichte benadering: – programma ontworpen door culturele werkers – (potentiële) bezoekers worden gestimuleerd om eraan deel te nemen
bezoekers gezien als passieve consumenten 3.2. Bezoekersgerichte benadering: – bij de programmering wordt uitgegaan van expliciete en impliciete vragen en behoeften van bezoekers
bezoekers gezien als informanten over zijn behoeften
4. Rol van participant in het ontwerpen en realiseren 3. Tegenovergestelde benaderingen van van een programma programmeren Aanbodgerichte benadering Positieve punten • Latente behoeften worden manifest • Bewustwordingsprocessen worden bevorderd • Aansluiting bij beschikbare middelen • Aansluiting bij toneel- en filmcircuit e.d. mogelijk Zwakke punten • Bezoekers in rol van consumenten gedrukt • Behoeften van bepaalde bevolkingscategorieën niet onderkend Bezoekersgerichte benadering Positieve aspecten van aanbodgerichte benadering worden zwaktes van bezoekersgerichte benadering
4. Interactief programmeren
4. Interactief programmeren
4.1. Bezoekers gezien in verscheidenheid van rollen – –
Passieve deelnemer Informant over behoeften, verwachtingen
consumenten
– –
Mede-ontwerper en mede-initiatiefnemer Partner in programmeren
prosumenten
4.2. Verscheidenheid aan activiteiten • • •
• • •
Behoeften verkennen door open, actief luisteren en systematische bevraging Vragen van bezoekers ontwikkelen Relevantie voor bezoekers van programmaaanbod verduidelijken Faciliteren van initiatieven van bezoekers (open ateliers, schakelbord) Bezoekers betrekken bij programma-ontwikkeling en realisering Collectieve programmeringscompetentie ontwikkelen
5. Relaties “virtuele communities” en programmeren 4. Interactief programmeren in cultureel centrum 4.3. Wat is een programma in een interactieve benadering? • Een programma is meer dan een activiteitenaanbod onder regie van cultureel werkers • Een programma is wat een cultureel centrum aan vrijetijds- en cultuurbelevingen mogelijk maakt gedurende één seizoen of dagdeel. • Het is een coproductie van een netwerk van cultureel werkers én bezoekers (prosumenten)
4. Interactief programmeren
4.4. Motivering voor interactief programmeren • Integreert voordelen van aanbod- en bezoekersbenadering • Toenemend aantal (potentiële) bezoekers wenst niet alleen toeschouwer te zijn. Zij hebben de competentie en motivatie om medeverantwoordelijkheid op te nemen bij ontwikkeling en realisatie programma’s én willen eigen inbreng hebben. • Aantal 50-plussers die over voldoende vrije tijd beschikken en voor wie een vrijetijdsbesteding een centrale levensinteresse is, neemt toe. – Demografische evolutie – Verlaging pensioneringsleeftijd – Verbeterde fysieke gezondheid – Hoger opleidingsniveau
Bezoeker is ontevreden
tevreden
opgetogen
Behoeften van bezoekers VS > ES
VS = ES
VS < ES
Vroegere ervaringen van bezoekers
Competentie van bezoeker
Programma van “concurrenten”
Mond-tot-mond informatie
Ervaringen en belevingen van bezoeker
Verwachtingen van bezoeker
Realisering programma door culturele werkers en participanten
Programma concept
Communicatie naar de potentiële bezoekers Beloften bij de reservatie e.d. (co)-creatie verbeterd programma concept
(co)-creatie van innovatief programma concept
Imago cultureel centrum
Gelijke behandeling
Verwachtingen v. andere belanghebbenden (raad van beheer, personeel, overheid, plaatselijk cultureel werk
Knooppunt in netwerk cultureel werkers en participanten (prosumers)
Maatschappelijke trends
5. Innovatieve culturele centra onderscheiden zich door grote verscheidenheid van vrijetijds- en cultuurdisciplines en belevingsdimensies Verscheidenheid van cultuurdisciplines + Verscheidenheid van belevingsdimensies
Recreatief tafelen in duo-activiteit
Faciliteren van leerproces van anderen
Participatie in “community”
6. Relatie “virtuele communities” en cultureel centrum
“Communities” met uitgesproken doelstelling om samen iets te realiseren
“Communities” die kennis uitwisselen op een specifiek gebied
“Communities” die gemeenschappelijke belangstelling hebben
Communities of purpose
Communities of practice
Communities of interest
5. Relaties “virtuele communities” en en programmeren 6. Relatie “virtuele communities” cultureel in cultureel centrum centrum
• Rol cultureel centrum: katalysator en facilitator van virtuele communities • Cultureel centrum als fysieke en/of virtuele ontmoetingsplaats voor communities • Communities hebben een “thema” gerelateerd aan fysiek programma van cultureel centrum. De inhoud van een community wordt bepaald door de interactie binnen de community.
7. Uitdagingen voor programmaontwikkelaars
Bezoeker is ontevreden
tevreden
opgetogen
Behoeften van bezoekers VS > ES
VS = ES
VS < ES
Vroegere ervaringen van bezoekers
Competentie van bezoeker
Ervaringen en belevingen van bezoeker
Verwachtingen van bezoeker
kloof 6 Programma van “concurrenten”
Realisering programma door culturele werkers en participanten
Mond-tot-mond informatie
kloof 5
kloof 4 Programma concept
Communicatie naar de potentiële bezoekers
Verwachtingen v. andere belanghebbenden (raad van beheer, personeel, overheid, plaatselijk cultureel werk Realisering kwaliteit
Concept kwaliteit Proces kwaliteit
kloof 3 Beloften bij de reservatie e.d. (co)-creatie verbeterd programma concept
(co)-creatie van innovatief programma concept
Imago cultureel centrum Knooppunt in netwerk cultureel werkers en participanten (prosumers)
Gelijke behandeling
kloof 1
Kwaliteit van potentieel
kloof 2 Maatschappelijke trends
9. Uw reactie
• Vragen? • Kritische bemerkingen? • Ondersteunende en aanvullende toelichtingen? • Concrete voorbeelden ter verduidelijking? • Reacties kunnen ook virtueel via e-mail:
[email protected]
Hartelijk dank voor het delen van ervaringen en kennis met mij
