Programmaboekje Xanten-excursie VWO 12 mei Excursie naar Xanten. klas 2-VWO en 2-Gymnasium. CSG Groene Hart Lyceum

Programmaboekje Xanten-excursie

VWO

12 mei 2014

NAAM: ______________________________________

KLAS: 2V____

Excursie naar Xanten

klas 2-VWO en 2-Gymnasium CSG Groene Hart Lyceum 12 mei 2014

0


VWO

12 mei 2014

INHOUD pagina 2

a. Programma b. Wat neem je mee?

3

c. Voorbereiding op school

4

d. Xanten a. Beknopte geschiedenis van de stad Xanten

6

b. Het Archeologische Park a. Algemene opdrachten in het park

8

b. Römermuseum

9

c. Fotostripverhaal

11

d. Romeinse kleding

12



16

Stadswandeling Xanten met speurtocht

c. Slotopdrachten a. Ansichtkaart voor docent

23

b. Interviews

23

c. Vrije tijd

23

d. Ruimte voor aantekeningen

24

Romeinse tempel in het APX Dom in Xanten

1


VWO

12 mei 2014

Wanneer zijn we waar?

Maandag 12 mei 2014: klas 2V1, 2V2, 2V3 en 2V4 7.45 uur

aanwezig op school; wie verhinderd is, moet dit voor 7.40 uur telefonisch doorgeven via het gewone nummer op school.

8.00 uur 10.20 uur 10.30 uur

13.00 uur 14.30 uur 17.45 uur

vertrek naar Xanten, Duitsland verzamelen bij de hoofdingang van het Archeologisch Park Xanten rondleiding met gids in vijf groepen; beantwoorden van vragen uit het boekje (blz. 16); aansluitend voor liefhebbers (in de bus doorgeven) bezoek aan het Römermuseum o.l. v. dhr. Haverkamp of werken aan fotostrip eten in de “Römische Herberge” daarna (weer) tijd voor fotostrip Start stadswandeling Xanten met vragen (blz. ); daarna de interviews verzamelen bij de busparkeerplaats, daarna vertrek naar Alphen

ca. 20 uur

aankomst school; tijdens busreis kan de aankomsttijd evt. bijgesteld worden.

WEES ALSJEBLIEFT OP TIJD BIJ DE AFGESPROKEN VERZAMELPUNTEN!!!

Denk aan je identiteitsbewijs!

2


VWO

12 mei 2014

WAT NEEM JE MEE?            

Identiteitsbewijs Dit boekje Pen en papier Wat geld (niet te veel) Mobieltje Fototoestel (denk om batterijen) Lunchpakket Paraplu en / of zonnebrandcrème Rugzak Verkleedspullen Andere spullen voor de fotostrip (Kleine) voetbal of frisbee (voor de vrije tijd in het park)

Let op: -

Roken en alcoholische dranken zijn niet toegestaan! Chips eten in de bus geeft te veel troep, niet doen dus! Luister goed naar de instructies van de leiding! (het programma kan gewijzigd worden) Bij mededelingen in de bus: oortelefoontjes graag uit en er niet doorheen praten, maar goed luisteren.

3


VWO

12 mei 2014

Voorbereiding In het programma staan o.a. de volgende punten:  Rondleiding in het archeologische park Xanten  Een aantal vragen beantwoorden over het park.  In groepjes een fotostrip maken.  Een stadsspeurtocht in Xanten met vragen  Interviews met Duitstalige mensen afnemen. We beginnen met de voorbereiding van deze dag op school met het maken van de vragen voor het interview en het bedenken van een verhaal voor de fotostrip. Interview In het centrum van Xanten ga je je Duits in de praktijk brengen. Je houdt een interview met twee verschillende Duitsers. Maak een groepje van 4 leerlingen. Per tweetal ga je twee interviews afnemen. 

Ik werk samen met: ____________________

Verzin met elkaar een onderwerp of meerdere onderwerpen voor het interview (b.v. woonplaats, hobby, beroep, eten/ drinken, huisdieren, sport, Nederland). Bedenk 10 vragen, die je kunt stellen. Maak geen vragen waarop iemand alleen maar ja of nee hoeft te antwoorden. Begin dus met vraagwoorden als: hoe, wat, waar, wanneer, waarom… De laatste vraag moet zijn, wat die persoon weet over Nederland. Vraag tenminste drie dingen! Zorg, dat iedereen in het groepje aan de beurt komt bij het stellen van vragen en het noteren van de antwoorden. Bedenk nu eerst samen hoe je iemand aanspreekt op straat, hoe je jezelf voorstelt en hoe je uitlegt wat je wilt. 

Pardon = ________________________________________________________________________



Wij zijn leerlingen uit Nederland = ________________________________________________________________________



Wij maken een interview voor onze school = _____________________________________

________________________________________________________________________________ 

Mogen wij u iets vragen? = ___________________________________________________ 4




VWO

12 mei 2014

Bedenk nu 10 vragen over drie verschillende onderwerpen. Schrijf deze vragen op een kladblaadje en laat je vragen nakijken door de docent en verbeter ze zo nodig! Schrijf ze daarna in het net in dit boekje.

1. ______________________________________________________________________________ 2. ______________________________________________________________________________ 3. ______________________________________________________________________________ 4. ______________________________________________________________________________ 5. ______________________________________________________________________________ 6. ______________________________________________________________________________ 7. ______________________________________________________________________________ 8. ______________________________________________________________________________ 9. ______________________________________________________________________________ 10. _____________________________________________________________________________ 

De volgende vraag gaat over wat iemand van Nederland weet. Hij/ Zij moet drie dingen noemen. Schrijf deze vraag hieronder op.

11. _____________________________________________________________________________ 

Vraag tenslotte of je de naam mag noteren en een foto (met jullie erbij) mag maken.

12. _____________________________________________________________________________ 

Vergeet niet te bedanken voor het gesprek!

Dank u wel voor het gesprek = _______________________________________________________

5


VWO

12 mei 2014

Xanten a. Beknopte geschiedenis1 Rond 2000 voor Christus Rond deze tijd bevolkten de eerste Germaanse stammen deze buurt. De wouden leverden wild, brandhout en beschutting. De beide vroegere rivieren, later Rijn en Lippe genoemd, konden als waterwegen gebruikt worden. Rond 15 voor Christus De Romeinen stichtten het eerste militaire kamp, Vetera I genoemd. Het lag op de Fürstenberg, waar het wegens zijn ligging moeilijk kon worden ingenomen. Het kamp werd opgericht, om vanaf daar de Rijn over te steken om het andere Germanië te veroveren. Ongeveer 12000 soldaten woonden er in houten gebouwen. Rond 70 na Christus konden de Bataven uit de streek van Nijmegen het kamp veroveren en hebben het vernietigd. Het tweede Romeinse legerkamp, Vetera II, ontstond nadien aan de oevers van de Rijn. 9 na Christus Armin, de Germaanse vorst van de stam van de Cherusken was het gelukt om de Romeinse troepen in een hinderlaag te sturen. De Germanen, die in de minderheid waren, konden zo het Romeinse leger verslaan. Rond 105 De Romeinse keizer Traian sticht de stad met de naam Colonia Ulpia Traiana. De stad was samen met het hedendaagse Keulen de grootste van Neder-Germanië. In de 2e eeuw leefden hier ongeveer 10.000 mensen. Vele van hen waren veteranen, die zich hier in de stad vestigden. Rond 275 Nadat de Romeinse stad in de 3e eeuw grotendeels vernield was, werd ze later op dezelfde plaats terug opgebouwd, ditmaal kleiner en nog meer versterkt.

362-363 De Romeinse heerser Julian liet de Christenen in het hele Romeinse rijk vervolgen en vermoorden. Volgens de legende werd de Romeinse soldaat Victor met zijn bondgenoten in Birten bij Xanten vermoord. Reeds vlug trokken de pelgrims naar de plaats waar zich waarschijnlijk het graf van Victor bevond. Op deze plaats werd dan later de St. Victor Dom gebouwd. Begin 5e eeuw Einde van het Romeinse rijk. De stenen uit de vervallen stad Colonia Ulpia Traiana, werden voor de opbouw van nieuwe gebouwen gebruikt. Franken vestigden zich in de buurt van Xanten.

1

Bron: http://www.henrifloor.nl/teksten/duitsland/xanten.htm

6


VWO

12 mei 2014

751 Een religieuze vereniging, een sticht werd opgericht en "ad sanctos" - "bij de heiligen" genoemd. De leden van het sticht, de kanunniken, leefden zoals de monniken in een kloostergemeenschap. In de buurt van het sticht ontstond een plaatsje dat later Xanten werd genoemd. De naam Xanten ontstond uit "ad sanctos". 1228 Xanten, waar regelmatig markten werden gehouden, werd vlug een beduidende plaats. In juli 1228 ontving de marktplaats van Xanten de stadsrechten uit de handen van de Keulse aartsbisschop von Molenark. 1263 Bedevaarders kwamen naar Xanten om de heilige Victor te vereren. Daar waar men denkt, het graf van Victor gevonden te hebben, werden meerdere kapellen gebouwd. Hier ontstond de stichtskerk, de grote St.Viktor Dom. De bouw van de dom duurde in totaal 350 jaar. De domwerkplaats bestaat nog steeds, want een zo mooi versierd bouwwerk moet regelmatig hersteld worden. Na 1535 Xanten werd een rijke stad. Toen de loop van de Rijn zich echter verlegde, was Xanten van de scheepsvaart afgesneden. De stad, die handel op de waterwegen dreef, verarmde en viel in een diepe slaap. 1794-1814 Xanten werd geregeerd door Frankrijk. De eigendommen van de kerk gingen naar de staat, kloosters en het sticht van Xanten werden ontbonden. In 1811 bezocht Napoleon Xanten. 1819-1844 Eerste interesse voor het Romeinse verleden. De eerste wetenschappelijke opgravingen vinden plaats. 1944-1945 Tijdens bombardementen in de 2e Wereldoorlog werd de dom bijna volledig vernield. Ook het oude stadsgedeelte van Xanten werd zwaar beschadigd. 1977 Het archeologisch park van Xanten werd geopend op een deel van het terrein van de Colonia Ulpia Traiana. 2003 In dit jaar vierde de stad het 775-jarig bestaan. 2008 In het begin van 2008 is het nieuwe archeologisch museum geopend. Het ligt op het terrein van de Colonia Ulpia Traiana en heeft het oude museum in de stad afgelost. 2014 Xanten, here I come! 7


VWO

12 mei 2014

b. Algemene opdrachten in het park Veel van de onderstaande vragen worden tijdens de rondleiding al beantwoord. Als je goed luistert en aantekeningen (evt. ook foto’s) maakt, vind je snel de juiste antwoorden! Wat je nog niet weet, zoek je daarna met elkaar al rondwandelend in het park uit...

Vragen 1. Bekijk eerst even de plattegrond bij de ingang. Daar zie je een patroon van vierkantjes, de zogenoemde Insulae. Welke belangrijke gebouwen vind je eigenlijk in elke Romeinse stad?

___________________________________________

2. Hoe werd Xanten genoemd in de Romeinse tijd?

___________________________________________

3. Aan welke rivier ligt de nederzetting?

___________________________________________

4. De Romeinen bouwden graag steden en legerkampen langs deze rivier. Waarom?

___________________________________________

5. In het park staat een groot theater. Hoe noemde men zo’n theater?

___________________________________________

6. Weet je misschien in welke steden er nog zulke theaters staan?

___________________________________________

___________________________________________ ___________________________________________

___________________________________________

7. Op het park vind je ook een ___________________________________________ Romeins badhuis. In welke ruimte van het badhuis ben je als je binnenkomt? 8. Hoeveel baden zijn er in het badhuis?

___________________________________________

8


VWO

12 mei 2014

9. Hoe noemen we Romeinse badhuizen?

___________________________________________

10. Bekijk de stookruimte van het badhuis. Welke brandstof gebruikte men toen?

___________________________________________

Aansluitend aan de rondleiding bezoeken we het “Römermuseum” het grote gebouw achter in het park. Wacht tot iedereen daar gearriveerd is! Afspraken:  Alle jassen / tassen / rugzakken e.d. worden in een kluis opgeborgen (kelderverdieping). Je mag wel fotograferen!  Je loopt heel rustig, bent niet luidruchtig en raakt niets aan, tenzij dat toegestaan is.  Je kunt vragen stellen aan de docenten, maar ook aan de suppoosten in het museum. Opdracht 1: Zoek de volgende namen in de “Große Thermen” en geef de betekenis in zowel Duits als Nederlands!

Latijn 1. hypocaustum

Duits

Nederlands

2. frigidarium 3. tepidarium 4. caldarium 5. praefurnium 6. sudatorium

Opdracht 2 Kies een thema, bijvoorbeeld wapens / kleding / sieraden / keukengerei / bouwkunst. Zoek bij een van deze thema’s uit wat je hierover in het museum kunt vinden en schrijf dat op. Mijn thema is: __________________

9


VWO

12 mei 2014

Ik heb de volgende dingen gevonden: ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ Wat is jouw algemene indruk van het museum? Geef een toelichting! ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ Zijn er dingen die je miste in het museum? ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ Eventuele opmerkingen: ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________

Na het bezoek aan het Römermuseum heb je gelegenheid foto’s te maken voor de fotostrip. Uiterlijk 12.50 uur ga je voor de warme maaltijd naar de “Römische Herberge” vlak bij de hoofdingang. Na het eten kun je de fotostrip afmaken. Tijd over? Dan kun je op eigen gelegenheid nog wat rondkijken in het park. Uiterlijk 14.15 uur ben je terug bij de hoofduitgang (bij de toiletten!). Let steeds goed op de aanwijzingen van de begeleidende docenten.

10


VWO

12 mei 2014

c. Fotostripverhaal Voor deze opdracht werk je in groepjes van maximaal 6 personen. Ik werk samen met: 1

_________________________________________

2

_________________________________________

3

_________________________________________

4

_________________________________________

5

_________________________________________

Opdracht: Maak in het park een fotoserie, waarmee je later een stripverhaal met Duitse(!) spreekballonnetjes kunt maken. De hoofdpersonen zijn jullie zelf, verkleed als Romeinen, die een grappig, ontroerend, spannend of mooi avontuur beleven in een typisch Romeinse omgeving. In het park vind je de volgende Romeinse gebouwen: tempel, badhuis, arena, herberg met tuin, slaap/ woonvertrek, uitkijktoren, spelletjeszaal. Verzin een goed verhaal en werk dat uit aan de hand van tenminste 10 foto’s (mag meer!) en 150 woorden in de spreekballonnetjes. Uiteraard maak je je stripverhaal in het Duits!!! Geef hieronder in het kort de inhoud van het verhaal weer: ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ Wat komt er op de foto’s? ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________

11


VWO

12 mei 2014

________________________________________________________________________________ Je mag het stripverhaal presenteren op een poster, als een boekje (met op elke pagina een foto met tekst), op een A-viertje, als powerpoint-presentatie (maak wel een hand-out voor de lera(a)r(es)!), als filmpje, als webpagina of als lied (Foto’s laten zien op de beamer!). Zorg voor een goed gebruik van het Duits! Bij twijfel: raadpleeg de docent! Wat hebben jullie nodig voor de fotosessie: a. Camera (liefst twee per groep, voor de zekerheid); i-phones e.d. zijn natuurlijk ook prima! b. Goed opgeladen (reserve-)batterijen; c. Geheugenkaartje(s); d. Verkleedkleren (kleden, riemen, jurken, sandalen enz.); e. Attributen (schilden / zwaarden (geen echte s.v.p.!) / touwen / pluchen roofdieren (Welke (echte) had je in die tijd in Noord-Europa?!) / sieraden enz. f. Dit boekje met een goed voorbereid verhaal. Dit willen we zelf ook nog meenemen: ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ Op de volgende pagina’s vind je informatie over de kleding van de Romeinen. Romeinse kleding2 Een statussymbool Kleding zegt iets over degene die het draagt; helemaal in de tijd van de Romeinen was dat zo. Voor de Romeinen was kleding namelijk een statussymbool: aan de stoffen en versiering kon je zien hoe rijk of arm iemand was. De kleding van de Romeinen lijkt erg veel op de kleding van de Grieken. Kleding voor de Romeinen was een statussymbool. Je kon aan iemands outfit goed zien of hij of zij rijk of arm of zelfs of je een vrij burger of slaaf was. De Romeinen hadden in het algemeen erg luxueuze kleding. De stoffen die ze gebruikten waren prachtig van kleur en werden versierd met geborduurde banden. De vrouw droeg standaard een soort lang hemd, een tunica met daarover een huiskleed, ook wel stola genoemd. De stola was altijd korter dan de tunica, waardoor je duidelijk twee lagen kleding kon zien. De stola was vaak rijk en mooi versierd met opgenaaide banden. De vrouw had ook een mantel, palla genoemd, die ze over haar 2

Bron: http://www.schooltv.nl/eigenwijzer/item/2420751/romeinse-kleding/

12

Afbeelding 1


VWO

12 mei 2014

tunica en stola droeg. Bij de Grieken was de mantel altijd rechthoekig, maar de Romeinen kozen voor een model van een halve cirkel. (zie afbeelding 1 links) Geblondeerd haar Romeinse vrouwen hielden van ingewikkelde kapsels. Een simpele paardenstaart was niet aan hun besteed. In het haar droegen ze vaak een diadeem, maar ook parels. Romeinen hadden vaak donker haar. De vrouwen hadden een bijzondere manier om hun haar te blonderen, namelijk met behulp van geitentalk en beukenas. Het waren geen ‘ puur natuur’-types, want het gebruik van poeder en schmink in Rome was erg groot. Slaaf of vrije man De Romeinse man droeg net zoals zijn vrouw een tunica. Over die tunica droeg hij een groot wikkelkleed, ook wel toga genoemd. Het dragen van een toga was een voorrecht dat alleen voorbehouden was aan de vrije man. Slaven mochten ze dus niet dragen. De toga was gemaakt van een fijne wollen stof en had, net zoals de palla van de vrouw, het model van een halve cirkel. Aan de manier van dragen kon je zien tot welke rang of stand de man behoorde (zie afbeelding 1 rechts).

Soldaten De soldaten van de Romeinen waren in heel Europa en daarbuiten gelegerd. Zo ontdekten ze nieuwe kledingstijlen en kledingstukken. Na contact met de volkeren in Noord-Europa droegen de soldaten ook wel broeken. Ze beschermden hun benen met windselen. Dit zijn lappen die ze om hun benen wikkelden. Hun haar droegen ze kortgeknipt. Mannen en vrouwen droegen beide verschillende soorten schoenen, maar vooral veel sandalen. De kleding voor de fotostrip Wat ga jij in het park voor de fotostrip aantrekken? Voor een echte Romein doorgaan vraagt wat inlevingsvermogen! Wie wil je zijn? Een rijke of een arme vrouw, een soldaat, een boer of misschien de keizer zelf? Het is belangrijk, dit van te voren goed voor te bereiden! Hoe zagen de Romeinen eruit? De eerst Romeinen stamden af van een volk dat Latijnen heette. De Latijnen hadden een olijfkleurige huid en donker haar. Toen het rijk zich over Europa verbreidde, kwamen ook andere mensen in Rome wonen. Na verloop van tijd waren de Romeinen een volk van mensen die er heel verschillend uitzagen.

13


VWO

12 mei 2014

Soorten kleding We weten alleen van schilderijen en tekeningen, hoe de kleding er uit zag. De kleding zelf is grotendeels al lang verteerd. De Romeinen droegen onderkleding. Aan de kleding die ze eroverheen droegen kun je zien wat voor soort mens het is. Slaven en arbeiders droegen tunieken en in enkele koude gebieden lange broeken. Een Romeinse vrouw droeg een ondertuniek en een lange jurk er over heen. Ze droeg ook nog een lange omslagdoek over haar hoofd, een paella. Een Romeinse man droeg een toga. Dit is een halfronde omslagdoek die op een bepaalde manier werd omgehangen. De senatoren waren rijk en droegen daarom ook mooie kleren. Ze droegen als onderkleed hetzelfde als de gewone burger (een tunica) maar daaroverheen droegen ze een soort mantel. Andere belangrijke Romeinen (zoals priesters) droegen een soort jurk die uit één stuk bestond, maar erg leek op de de kleding van de senatoren. De keizer had natuurlijk de mooiste kleren. Maar toch leek het veel op de kleding van de senatoren. De keizer had ook een tunica aan met daaromheen een soort touw (vaak van goud draad), en eigenlijk niet veel meer.

Een paar Romeinse woorden voor kleding: Bracea lange broek Petasus een hoed met een brede rand tegen de zon en regen Reticella haarnetje stola lange damesjurk Sieraden De Romeinen hadden ook sieraden. Vrouwen hielden hun haar bijeen me t sierspelden. Ook oorbellen waren erg populair. Bijpassende kettingen werden vaak gedragen. Mannen en vrouwen hadden broches om hun wijde kleding bij elkaar te houden. Er werden ook mooie ringen gedragen. Haardracht Dameskapsels konden heel simpel zijn maar ook heel ingewikkeld. Vrouwen verfden hun haar en droegen pruiken, gemaakt van echt haar. Mannen gingen heel soms naar de kapper waar ze hun haar in de krul zetten en lieten knippen. De vrouwen droegen make up. Het werd als mooi beschouwd als een gezicht erg bleek 14


VWO

12 mei 2014

was. Zo konden mensen namelijk zien dat je rijk genoeg was om niet buiten te hoeven werken.

Afbeeldingen van kleding / schoeisel:

Deze afbeeldingen kunnen je vast wat op weg helpen! Op internet is nog veel meer informatie te vinden...

Enkele geschikte internetadressen: http://www.digitips.be/digitips/leerpakketten/lpromein/hoe_ze_zich_kleedden.html http://www.romeinspompeii.net/vrouwenkleding.html http://geschiedenis-en-larp.jouwpagina.nl/rubrieken/romeinse-kleding.html http://www.youtube.com/watch?v=9aFibgeJTVU

Probeer met elkaar een leuk plan te maken! We zijn benieuwd!

15


VWO

12 mei 2014

Stadswandeling door Xanten Tijdens de wandeling is het de bedoeling, dat je vragen beantwoordt, foto’s maakt en een interview houdt. Ga het park uit bij “Eingang Innenstadt”. Loop vervolgens richting “Historische Stadtkern”. Houd bij de parkeerplaats rechts aan en loop over de stadswal naar de molen op de “Nordwall”. 1.

Hoe heet deze molen?

2.

Waarvoor dient deze molen?

Ga door het poortje naast de molen en vervolg je weg door de Brückstraße. Daar zie je op nr. 10 een huis met een oude gevel. 3.

Uit welke eeuw stamt dit huis?

4. Met wat voor steensoort is dit huis gebouwd?

5. Waar kwamen de stenen vandaan?

Bekijk ook het huis aan de overzijde. 6. Wat voor soort gevel hebben beide huizen? Hoe heet dat in het Duits?

16


VWO

12 mei 2014

Loop verder en sla rechtsaf richting ‘Hotel van Bebber”. Let goed op de verkeersborden. 7. Wat zijn “Verkehrshelfer”?

Ga rechtsaf de Klever Straße in in de richting van de poort. Bekijk de beeldengroep in de straat. 8. Geef antwoord op de volgende vragen: a. Uit welk materiaal is deze groep gemaakt?

b. Wie heeft het gemaakt?

c. Door wie is het beeld geschonken en aan wie?

9. Vraag aan een voorbijganger de naam van de poort.

Ga voor de poort linksaf de Westwall op. Deze loopt met een bocht naar links. Bij de kruising zie je op het ronde torentje aan de overkant een informatiebordje. 10.

Schrijf 3 bijzonderheden op.

Neem nu de Hagenbuschstraße (de stad in!). Sla rechtsaf de Klever Straße in.

17


VWO

12 mei 2014

11. Welke biersoorten verkopen ze bij Hotel van Bebber?

Loop naar de witte poort, de “Mitteltor”. Daarvoor zie je rechts in het wegdek een aantal kleine stenen, de “Stolpersteine”. Deze stenen herinneren aan de deportatie van de joden tijdens de tweede wereldoorlog. Ook elders in Xanten vind je zulke stenen, waarop de namen staan van de joden, die daar gewoond hebben en in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen.

Stolpersteine Der Künstler Gunter Demnig hat das Projekt ins Leben gerufen. Erinnert werden soll an Menschen, die von den Nazis vertrieben, deportiert, gemordet oder in den Freitod getrieben wurden. Die Steine werden vor den früheren Häusern und Wohnungen der Opfer des Nationalsozialismus in den Bürgersteig eingelasssen. Die Stolpersteine sind 10 x 10 x 10 cm³ große Betonwürfel, die auf der Oberseite eine beschriftete Messingplatte haben. Der Text erinnert an die früheren Hausbewohner.

12. Noteer de achternamen van de mensen, die op de stenen vermeld worden.

Ga door de poort. Op een richtingaanwijzer voor fietsers zie je dat de bergen maar 12 kilometer van Xanten verwijderd liggen. Of toch niet? 13. Wat is jullie idee hierover?

Wat wordt er bedoeld? Loop vanaf de poort door de Klever Straβe richting binnenstad. Kijk goed rond wat je in deze straten allemaal ziet (uithangborden, torens, poorten, verkeersborden e.d.) en maak er leuke foto’s van. (6 à 8 foto’s)

18


VWO

12 mei 2014

14. Op Kurfürstenstraβe no.3 bevindt zich een “Weltladen”. Wat voor winkel is dat?

Op de hoek van de Kurfürstenstraβe en de Markt staat een “Evangelische Kirche”. 15.

Dat is volgens ons een:

16. Wie waren er aanwezig bij de inwijding van dit gebouw?

Loop langs de gebouwen aan de rechterkant van de Markt naar het Stadtcafé. Op de gevel van het “Stadtcafé” aan de Markt zie je de afbeelding van een persoon uit een heldenverhaal. 17.Wie is deze held uit een oud Mideleeuws verhaal?

Vraag het eventueel aan een voorbijganger.

De Markt gaat over in de Marsstraße. Loop deze winkelstraat in.

19


VWO

12 mei 2014

18. Zoek in deze straat de volgende winkels en schrijf op hoe deze in het Duits heten. NB: De volgorde is misschien anders... a. kapper b. slager c. reisbureau d. horlogemaker e. fietsenwinkel 19.

Wat is de “Rheinische Post”?

20.

Wat koop je bij “Schmithüsen”?

Ga na de NKD bij het bord “Einbahnstraβe” linksaf, de Hochstraße in. 21. Wat zou de bewoner van nr. 12 antwoorden op de vraag: Hoe heet u? Mijn naam is...

22. Uit welk jaar is de eerste waterpomp?

23. Wat verkopen ze bij Kaiserschnitt?

24. Hoe heet de 2e waterpomp?

Je loopt nu langs het postkantoor. Daar kun je postzegels kopen en je kaart posten! Op de Markt ga je rechtsaf naar het Rathaus en lees je het bordje op de gevel.

20


VWO

12 mei 2014

25. Welke twee functies had dit gebouw vroeger? Geef zowel het Duitse als het Nederlandse woord!

Loop aan de overkant terug over de Markt en sla voor “Zur Börse” (het gele café) rechtsaf naar de Dom St. Victor. Voordat je daar naar binnen gaat kun je aan de linkerkant op de muur allerlei informatie over de Dom en de stad Xanten vinden. NB: Je kunt vraag 26 t/m 28 ook na het bezoek aan de kerk beantwoorden! 26. Aan welke “Pilgerweg” ligt Xanten?

27. Wat zijn “Pilger”?

28. Kijk na, hoever je verwijderd bent van de plaats waar de Pilgerweg heenloopt!

Ga de Dom binnen. Denk er om, dat je in een kerk bent, dus gedraag je naar behoren! (pet af, stil zijn, rustig lopen!) Houd rechts aan (langs het verkooppunt). Je ziet achter elkaar 2 grote altaarstukken met allerlei voorstellingen. 29. Welke 3 bijbelverhalen herken je op het eerste?

30. Welke tekst staat bij de 2e achter Maria met de dode Jezus?

21


VWO

12 mei 2014

31. Rechts van de doorgang staat een oud gezangboek a. In welke taal is de tekst? b. Wat valt op aan de noten?

Ga aan de linkerkant de trap af naar de crypte. In de muur vind je uitsparingen (nissen) met stenen blokken. Daarop staan de namen Auschwitz, Bergen-Belsen en Dachau. Je ziet ook de namen van personen, die zijn overleden.

32. Breng ze in verband met de blokken.

Verlaat de crypte aan de andere kant. Ook hier zie je weer altaarstukken. Let op een gebrandschilderd raam aan de zijkant ter hoogte van het tweede altaarstuk. 33. Welke vrouw is hier afgebeeld?

In het midden van de kerk is een aparte ruimte. Ga daar naar binnen en bekijk de tapijten. 34. Welke 2 verhalen herken je?

Achterin de kerk bevindt zich het grote orgel. 35. Wat valt op aan dit orgel en het raam erachter?

22


VWO

12 mei 2014

Verlaat rustig de kerk en kijk naar de beeldengroep voor de kerk. 36. Wat wordt hier uitgebeeld?

Je eindigt de stadswandeling weer op de markt.

Slotopdrachten 1. Kauft eine schöne Ansichtskarte Schickt sie euerer Deutschlehrerin / euerem Deutschlehrer. Kauft auch eine Briefmarke für die Ansichtskarte! Achtung: die Karte soll nach Holland geschickt werden!!! Schreibt wenigstens 5 Sätze (zinnen) darauf und natürlich euere Namen. Dann schickt ihr die Karte: Frau/ Herrn …………… Groene Hart Lyceum Tolstraat 11 2405 VS Alphen aan den Rijn Niederlande 2. Macht euere Interviews! Schaut auf Seite 5 und 6 noch mal nach, wie man eine Person auf der Straβe anspricht. 3. Vrije tijd Winkelen, mooie gebouwen bekijken, lekker op een terrasje zitten...

Zorg ervoor, dat je weer op tijd op de afgesproken plaats bent!

23


VWO

24

12 mei 2014

Programmaboekje Xanten-excursie VWO 12 mei Excursie naar Xanten. klas 2-VWO en 2-Gymnasium. CSG Groene Hart Lyceum

Recommend Documents