PROGRAMMA VERNIEUWING P&C CYCLUS 8 FEBRUARI 2012 Korte intro (wethouder Kolff) Wat is de huidige situatie en wat is wettelijk verplicht (hoofd financiën)
Presentatie van vernieuwingen uit den lande: * spreker gemeente Gouda (concerncontroller Gouda) spreker Hiemstra en de Vries Presentatie ideeën raad vanuit inventarisatieronde (griffie) Plenaire discussie Conclusies en vervolgproces
FIN! Presentatie voor raadsleden 3 april 2014
Programma • Introductie • Rol van de Raad
• Kaders van Financiën • Planning- en controlcyclus • Hoe staat de gemeente er financieel voor? • Overig • Afronding
Introductie • Afdeling Financiën Ronnie Hunting Hoofd Financiën
aantal inkoopfacturen? aantal WOZ-beschikkingen? • Terugblik 2 april introductiebijeenkomst • Doel van deze avond
Eigenheid overheidsorganisatie(s): Inkomensbestedend versus inkomensvormend
Rol van de raad De raad heeft een kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende rol
Financieel instrumentarium Budgetrecht
art 189 GW
Kaderstellend • Begroting
art 191 GW
• Voorjaarsnota • Financiële kaderstelling
art 212, 213 en 213A GW
incl. belastingen en legesverordening
Rol van de raad Controlerend • Voorjaarsnota • Najaarsnota • Jaarrekening
art 198 GW
• Accountant
art 213 GW
• Auditcommissie • Rekenkamercommissie
art 81 GW
Rol van de raad Rekenkamercommissie Kees van Santvliet Lid Rekenkamercommissie
Instrument van de Raad Onderzoek naar effectiviteit, efficiëntie en rechtmatigheid ten behoeve van raad Benoeming oktober / december 2010 Leden:
· Kees van Santvliet (roulerend voorzitterschap) · Henk Boogaard · Marcel Hoogwout
Rol van de raad Rekenkamercommissie Positie • Basis: wet en verordening • Onafhankelijkheid • Leden extern • Benoeming voor 4 jaar met 1 x verlenging mogelijk
Rol van de raad Rekenkamercommissie Werkwijze • Nota van Werkwijze • Tweejarig onderzoeksprogramma • Suggesties politieke fracties, bestuur, organisatie, inwoners, bedrijven Nieuwegein
• ± 2 onderzoeken per jaar • Rekenkamercommissie beslist wat zij onderzoekt
Rol van de raad Rekenkamercommissie Rekenkamercommissie hanteert zeven uitgangspunten: 1.
‘Is het goed voor de gemeente’ boven
‘doet het bestuur het goed’ 1.
Raad én inwoners
2.
Effect liever dan perfect
3.
Leren boven afrekenen
4.
Het gaat om besturen en niet om meten
5.
Inzicht boven protocol
6.
Feiten boven meningen
Rol van de Concerncontroller
Mirjam van Kuler Concerncontroller
Onafhankelijkheid > Onafhankelijk in adviserende en toetsende taak
> Kan gevraagd en ongevraagd rechtstreeks aan het college van B&W adviseren
Rol van de Concerncontroller Taken > Advisering rechtmatigheid, doelmatigheid en
doeltreffendheid van de bedrijfsvoering en planning en controlcyclus > Advisering over de naleving van de kaders en richtlijnen en de kwaliteit van de begroting, jaarrekening en managementrapportages > Verrichten van onderzoek voor B&W naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van organisatieonderdelen
> Coördinatie en toezicht op het uitvoeren van interne controles > Coördinatie en uitvoering risicomanagement > Toetsing van college- en raadsvoorstellen
Kaders van Financiën Uitgangspunten en kaders van de raad, waarbinnen Financiën werkt: > het financieel beleid is geen doel op zichzelf:
instrumenten >> doelstellingen realiseren (binnen kaders)
> wat wij nastreven: transparantie, eenvoud, efficiency
> een duurzaam financieel beleid (sluitende meerjarenbegroting, weerstandscapaciteit)
Financiële beheersverordening Huidige verordening geeft overzicht van de regels over: > inrichting van de begroting, de rapportage en de verantwoording > financiële positie (waardering en afschrijving vaste activa, reserves en voorzieningen, kostprijsberekening, financieringsfunctie)
> verplichte paragrafen > financiële organisatie en administratie, beheersing, interne controle In komend jaar nieuwe verordening door raad vast te stellen > meer aandacht voor de onderliggende redenen om te kiezen voor bepaalde regels, samenhang en alternatieven
Nota’s Voor de onderstaande onderwerpen worden de kaders door de raad periodiek vastgesteld in de volgende nota’s
> waardering en afschrijving vaste activa > reserves en voorzieningen > onderhoud kapitaalgoederen > grondbeleid
> nota weerstandsvermogen en risicomanagement
Risicomanagement en weerstandsvermogen Uitgangspunten
> 2 x per jaar risico’s actualiseren (begroting en jaarrekening) > risico’s zijn expliciet onderdeel bij afweging beslissingen > risicomanagement sluit zoveel mogelijk aan bij bestaande werkwijze > de mate van ernst van het risico bepaalt wie verantwoordelijk is voor besluitvorming over het treffen van maatregelen (risicokaart)
Verantwoordelijkheid > Risicokaart
Berekening weerstandscapaciteit Beschikbare capaciteit
> de algemene reserve > de belastingruimte > de begrotingsruimte
Benodigde weerstandscapaciteit > simulatie van alle geïnventariseerde risico’s (monte carlomethode)
> hanteren van 90% zekerheidspercentage
Beoordeling weerstandscapaciteit in de begroting 2014: Beschikbare weerstandscapaciteit (bedragen x € 1.000) Weerstand Algemene reserve Onbenutte belastingcapaciteit (€ 435.000 op jaarbasis) Reserve parkeren Reserve grondbedrijf Totale weerstandscapaciteit
Stand per 31 december 2012 € 16.003 € 10.875 € 2.764 € 1.953 € 31.595
Beschikbare weerstandscapaciteit
EUR 31.595.000
Ratio weerstandsvermogen = = Benodigde EUR weerstandscapaciteit 24.000.000
= 1,32
Provinciaal Toezicht toetst mede aan de hand van de reservepositie de financiële robuustheid van de gemeente
Planning & Controlcyclus • Regels begroting en jaarrekening zijn vastgelegd in de
Harry Harkema Senior financieel beleidsadviseur
gemeentewet en het BBV (besluit begroting en
verantwoording) • Beperkt aantal regels voor opstellen begroting: ruimte voor eigen invulling door gemeenten • De raad stelt de programma-indeling vast • Daarnaast ook productenraming met verdere onderverdeling programma’s t.b.v. college • Indeling alle P&C producten in principe gelijk
Planning & Controlcyclus Voorjaar > Jaarrekening > Voorjaarsnota (inclusief kaderstelling) Najaar > Begroting en meerjarenraming > Najaarsnota
Begroting (met meerjarenraming) en jaarrekening zijn wettelijk verplicht Keuze voor twee behandelmomenten per jaar, ook voor
onderlinge samenhang
Planning & Controlcyclus t-1 Voorjaarsnota
Jaarrekening Begroting Najaarsnota
t
t+1 t+2 t+3 t+4
Voorjaarsnota Doelstelling > financiële afwijkingen in lopend jaar aangeven en waar nodig
bijsturen (begrotingswijziging) > kaderstelling begroting volgend jaar
Inhoud > rapportage (grotere) afwijkingen in lopend jaar en voorstellen aanpassing > stand van zaken invulling stelposten > eerste perspectief volgende begroting, voorstellen nieuw beleid/intensiveringen en mogelijk dekkingsplan
Begroting Doelstelling > raad stelt kader en budgetten per programma vast waarbinnen het college de beleidsvoornemens uitvoert
Inhoud
> bestuurlijk en beleidsmatig perspectief > programma’s: doel, maatschappelijke effecten, activiteiten en budgetten > overzichten algemene dekkingsmiddelen en reservemutaties > paragrafen: inzicht in financiële situatie gemeente op aantal onderwerpen
Begroting > is hét moment voor integrale afweging > uitwerking beleid binnen de programma’s in activiteiten en de financiële vertaling daarvan > per programma worden drie vragen gesteld:
1. Wat willen we bereiken?
Maatschappelijke effecten
2. Wat gaan we daarvoor doen?
Activiteiten
3. Wat mag het kosten?
Budgetten
> begroting is een “offerte” van het college: geeft aan wat de raad het komende jaar van het college mag verwachten > rapportage over voortgang van begroting in voor- en najaarsnota; eindverantwoording in jaarverslag
Begroting Toezicht provincie bepaalt toezichtsregime op basis begroting: > tijdige vaststelling (voor 15 november) > structureel en reëel evenwicht:
- structureel: structurele lasten moeten gedekt worden door structurele baten; - reëel: provincie toetst kwaliteit en plausibiliteit van de begroting en meerjarenraming op realiteitsgehalte en volledigheid van de
geraamde baten en lasten.
Najaarsnota Doelstelling > financiële afwijkingen in lopend jaar aangeven en waar nodig bijsturen (begrotingswijziging) > eerste voorbereiding jaarrekening
Inhoud > rapportage (grotere) afwijkingen in lopend jaar en voorstellen aanpassing
> stand van zaken invulling stelposten > eerste voorstel budgetoverheveling
Jaarrekening Doelstelling > afleggen verantwoording van college aan raad
> decharge van raad aan college voor gevoerd beleid en beheer
Inhoud > inhoudelijk en financieel verslag uitvoering begroting (jaarrekening volgt de begrotingsindeling) > de balans met toelichting (o.a. ontwikkeling reserves)
Jaarrekening Wordt beoordeeld door accountant. Geeft verklaring hierover uit t.b.v. de raad: > getrouw beeld: rekening moet een getrouw beeld geven van de baten en lasten > rechtmatigheid: er moet voldaan zijn aan alle regelgeving (bv. mandaten, subsidieverordening, aanbesteden)
Hoe staan we er financieel voor?
Hoe kan de raad vanuit zijn kaderstellende en controlerende rol zich een oordeel vormen over de financiële positie van de gemeente?
Financiële positie Financiële positie kan beoordeeld worden aan de hand van een aantal vragen
> hoe makkelijk sluit de begroting? > hoe hoog zijn de gemeentelijke belastingen en tarieven? > hoe ligt de gemeente erbij? Welke noodzakelijke
investeringen/uitgaven moet de gemeente nog doen? > hoe is de reservepositie? > welke risico’s loopt de gemeente en hoe verhouden die zich tot het weerstandsvermogen?
Financiële positie Ontwikkelingen in de financiële positie
> meerjarenperspectief niet sluitend zonder aanvullende maatregelen: in 2014 verdere uitwerking ombuigingsmaatregelen
> ruimte zoeken voor investeringen in de stad: van ontwikkelnaar beheergemeente > grote wijzigingen in begroting op komst door decentralisaties: >> gemeente krijgt veel extra taken op gebied AWBZ, jeugdzorg en participatie >> sociaal deelfonds zorgt voor grote toename algemene uitkering
Waar gaat het geld naar toe in 2014?
Waar komt het geld vandaan in 2014?
Flexibiliteit van de begroting Flexibiliteit is beperkt
Veel bestedingen liggen vast, zoals: > rente en afschrijving op activa > wettelijke taken > specifieke taken waar uitkeringen tegenover staan
Veel bestedingen pas op termijn beïnvloedbaar: zoals personeelskosten, subsidies en andere uitgaven waar de gemeente zich aan verbonden heeft
Begroting 2014 Lasten beïnvloedbaar (tenzij wettelijk taak):
28% leveringen en diensten aan gemeente
Op termijn beïnvloedbaar: 19% salarissen en sociale lasten 16% subsidies en gemeentelijke bijdragen 12% overige lasten
Nauwelijks beïnvloedbaar: 12% uitkeringen sociale zaken 13% rente en afschrijving op investeringen
Overig > Belastingen Heffingsambtenaar
Soorten lokale belasting Samenwerking: BghU > Treasury
Waarde vaste activa volgens de balans
258 mln
Vaste schuld
172 mln
Overige bezittingen zijn gefinancierd met reserves en voorzieningen >> Totaal reserves
91 mln
>> Voorzieningen
16 mln
Afronding Zijn er nog vragen?
Trainingen / Cursussen VNG
