PROGRAMMA SPRINGTIJ 2014 DONDERDAG 25 SEPTEMBER TIJD
WAT
BESCHRIJVING
12.00 uur
Verzamelen Harlingen
Ontvangst, registratie, koffie, broodjes
SPREKERS
13.00 uur
Aan boord
Vertrek sneldienst
13.45 uur
Afmeren
Aankomst eiland
14.15 uur
Alle hens in de Loods
opening Het eiland en de wereld
Wouter van Dieren
Het eiland als gastheer
Burgemeester Rob Bats
plenair 1 Het verhaal van de grote groene samenhang, een politieke analyse
Herman Wijffels
Eilandsongs
Hessel & Tess
plenair 2 Beyond Darwin, Evolution with a New Face
Elisabet Sahtouris
plenair 3 Beyond Carson. Return of the happy bee (film). Logistieke mededelingen 15.45 uur
Sloepenrol
Koffie
16.15 uur
Verplaatsen
Naar de masterclasses
16.30 uur
Aan dek
masterclass Energie + klimaat, de laatste update, de tussenschotten voorbij, het totale overzicht
Wim Turkenburg, Leo Meijer, Kees van der Leun, André Faaij
masterclass Politieke schaarste van grondstoffen in de wereldvoedsel-productie
Wouter van der Weijden, Dick van Beers
masterclass Voedsel & landbouw | terugblik en stand van zaken
Gijs Kuneman
masterclass De natuur als HET (morele) kompas voor een samenleving die de weg kwijt is
Sylvo Thijsen en Johan van de Gronden
workshop Licht en donker. Over de gevolgen van lichtvervuiling voor mens, dier en natuur.
Dorien Lolkema
masterclass Economie, business & finance | Mechanisme van Geldschepping In 1990 werd tot de euro besloten en werd de geldschepping exclusief bij de banken gelegd. Die trekken door de kredietverlening het geld uit de burgers en bedrijven, gaan ermee speculeren, tot ze vastlopen, en leggen dan de rekening weer bij burgers en bedrijven. Privatise the Profits, socialize the Costs. Breng de geldschepping weer terug naar de overheid. Daarmee stopt dit casino, en ontvangt de schatkist 50 miljard per jaar.
Klaas van Egmond, Bert de Vries
workshop Integer Leiderschap De leiders van morgen zijn anderen dan die van gisteren. De harde hand en de hiërarchie stonden in dienst van de aandeelhouderswaarde. De horizontale netwerkeconomie vereist het integere leiderschap en spiritualiteit. Karel Noordzij was bestuursvoorzitter van o.a. PGGM, NS en Schiphol.
Karel Noordzij
workshop Systems thinking De Club of Rome became famous because of its systems based analyses, applied in the World III Model, developed at the M.I.T. in Boston. Systems approaches are the essential baselines for the new green economy, as only then we can detect the leaks, mistakes, defaults, stupidities in the design of production and logistics of the economy. At Metabolic they apply the latest in flow-analyses of resources, needed for resource efficiency and the circular economy.
Eva Gladek
18.00 uur
Sundowners
18.30 uur
Fietsen afhalen
18.45 uur
Naar de hotels
Inchecken hotels en eigen accommodaties
19.30 uur
Op pad
Bussen rijden voor bij hotels
Borrel
PROGRAMMA SPRINGTIJ 2014 DONDERDAG 25 SEPTEMBER TIJD
WAT
BESCHRIJVING
20.00 uur
Follek in Hoorn
Zwerfdiner. Op Terschelling staan de deuren altijd open. Je belt niet aan, maar je roep: “Follek!” Ofwel: “volk, hier ben ik!” Follek is laatste jaren een eettafelproject: eilandgasten schuiven aan bij de mensen thuis. Wij schuiven aan bij de Groene Weide van Hessel en restaurant De Reis.
22.15 uur
Toetje
Nagerecht rond Kampvuur
22.45 uur
Licht en duisternis
De Boschplaat is het eerste Nederlandse duisternispark. Je tuurt naar de sterrenhemel, je luistert naar Govert Schilling die vertelt over wat je daar ziet. En waarover je mag mee fantaseren.
23.30 uur
Op kooi
Bussen terug naar hotels
Alle sprekers en sessies onder voorbehoud.
SPREKERS
Govert Schilling
PROGRAMMA SPRINGTIJ 2014 VRIJDAG 26 SEPTEMBER TIJD
WAT
BESCHRIJVING
8.30 uur
Promenadedek
Vertrek uit accommodaties
9.00 uur
Alle hens in de Loods
Eilander knipoog
SPREKERS
plenair Systeemdenken Jongeren zijn de aandeelhouders van de toekomst. En de bedenkers van de wereld van morgen. New Forsight gaat over grote vernieuwingen in financiering en organisatie van de voedselproductie (in de Derde Wereld) uitgevonden door zo’n jongere ondernemer.
Lucas Simons
plenair Beyond Beauty Redmond O’Hanlon reisde in het kielzog van Darwin’s Beagle naar de origins of species. Daarna ging hij op zoek naar zijn helden die de oude ontdekten. Nu laat hij de overweldigende natuur zien die hij overal heeft mogen zien. Beyond Beauty, adembenemend!
Redmond O'Hanlon
10.00 uur
Sloepenrol
Koffie
10.30 uur
Verplaatsen
Naar de masterclasses
10.45 uur
Aan dek
subsessie Veranderende wereld van energie De energie van gisteren werd eeuwenlang bewaakt door de politieke en religieuze macht zelf. De priesteressen van Vesta (Latijn) of Hephaistos (Grieks) bewaakte het centrale VUUR. De toekomst van de energievoorziening kent geen vuur meer in het centrum van de macht.
Jeroen de Haas, Peter Molengraaf, Hans Alders
subsessie Update Circulaire Economie Hergebruik van grondstoffen is zo oud als de wereld zelf. Schroot werd altijd weer verwerkt tot nieuwe werktuigen. De one-way economie die grondstoffen omzet in afval, met een tussengebruik van het product, is relatief nieuw. En ook alweer voorbij. Alles moet terug in de keten. Circulair, heet dat. Of het een realistische optie is of een hype is de vraag. De laatste stand van zaken.
Michel Schuurman, Douwe Jan Joustra, Arthur Ten Wolde
subsessie Veranderende relaties in de keten De voedselvoorziening raakt in de knel door de onbalans in de prijsvorming en de marges in de keten. Er moet een ondergrens komen: nooit meer verkopen onder het kostenniveau van de boer zelf. Een revolutie op de vrije markt.
Volkert Engelsman ea
subsessie Veranderende rol van de NGO's In het SERaccoord zitten bedrijfsleven, overheid en milieubeweging aan tafel. Samenwerking in plaats van polarisatie. Consensus als doel. De NGO linkervleugels willen hardere actie, de tijd is kort. Het haalbare moet plaats maken voor de urgentie. Deze richtingenstrijd is nog lang niet beslecht.
Tjerk Wagenaar e.a.
workshop Natuur en innovatie – de potenties van biomimicry voor een circulaire economie. In het voorjaar van 2014 heeft staatssecretaris Sharon Dijksma de Rijksnatuurvisie “Natuurlijk verder” gepresenteerd. In die visie is het combineren van natuur met andere functies een centrale gedachte. De visie daagt daarmee partijen uit bestaande grenzen tussen belangen te overwinnen. Het ministerie van EZ nodigt u uit om mee te denken over hoe we kunnen komen tot natuurcombinaties die meervoudige winst opleveren. In drie workshops belichten we kansrijke voorbeelden. In elke workshop staat de vraag centraal hoe we natuurcombinaties in de versnelling kunnen krijgen, hoe we ze kunnen laten uitgroeien tot standaardpraktijk in de omgang met natuur. De nadruk ligt op denken en doen: geen lange voordrachten, wel een scherp geformuleerde werkvraag. Het zijn geen vrijblijvende sessies: we streven ernaar te komen tot afspraken maken over wie wat gaan doen om vooruitgang te boeken.
Saskia van den Muijsenberg (BiomimicryNL)
subsessie Verkennen grenzen van de economie Bijna iedereen heeft ooit het boek Echte Economie van Arnold Heertje gelezen. Onvermoeibaar heeft hij nu alweer zijn volgende boek geschreven dat nu gewoon Economie heet. Een bikkelharde, humoristische kijk op de waan van de economische dag, met een scherp oog voor de vernietigende effecten van die waan op de echte, duurzame welvaart. Jolande Sap stapte uit de Tweede Kamer in de echte wereld en maakt zich nu schitterend druk over die duurzame welvaart. Op allerlei, verrassende manieren.
Jolande Sap, Arnold Heertje
PROGRAMMA SPRINGTIJ 2014 VRIJDAG 26 SEPTEMBER TIJD
WAT
BESCHRIJVING
SPREKERS
workshop Boeien om grenzen te verleggen (consumenten)
Bart Bruggenwirth
excursie Met de neus in de bodem Op bezoek bij boerderij de Gèskieker in Kinnum voor een hands-on bodem en biodiversiteitsexcursie
Neeke van Zwol
12.15 uur
Verplaatsen
12.30 uur
FOLLEK!
Lunch
13.45 uur
Verplaatsen
Naar de subsessies
14.00 uur
Aan dek
subsessie Aardgas en Aardse zorgen Aardgas was lang de vanzelfsprekende schatkist van het land. Totdat de grond begon te beven. En het klimaat ging veranderen. De toekomst van het aardgas is nu onzeker. In het verlengde van het SER-energie akkoord ontstaan nu nieuwe gasvisioenen. Over grote en kleine velden, schalie en steenkool, bevende bodems en boze bewoners, zoekende ondernemers en sturende overheden.
Berend Scheffers (EBN), Mark Dierikx (EZ) e.a
subsessie Input voor Nederlands grondstoffen beleid Dat de economie van de toekomst moet vergroenen staat vast. Alleen: hoe doe je dat? Biobased Resources komen uit de natuurlijke cyclus van akkers en bossen. En uit talloze processen van de huidige industrie. Papier en bier, waarvan de afvalstromen worden ingezet, als voorbeeld. De mogelijkheden lijken onuitputtelijk.
Eric van der Oest (Tata), Gerrit Jan Koopman (NVP), Jolein Baidenman, André Faaij, Geanne van Arkel (Interface)
subsessie Voedsel & landbouw | noodzaak van een voedselakkoord subsessie Natuur & biodiversiteit | natuur zoekt geld en vice versa
Caroline van Leenders en Li an Phoa, Jason Clay
workshops van het Ministerie van Economische Zaken Natuur en landbouw – de potenties van gebieds collectieven voor een natuurinclusieve landbouw. In het voorjaar van 2014 heeft staatssecretaris Sharon Dijksma de Rijksnatuurvisie “Natuurlijk verder” gepresenteerd. In die visie is het combineren van natuur met andere functies een centrale gedachte. De visie daagt daarmee partijen uit bestaande grenzen tussen belangen te overwinnen. Het ministerie van EZ nodigt u uit om mee te denken over hoe we kunnen komen tot natuurcombinaties die meervoudige winst opleveren. In drie workshops belichten we kansrijke voorbeelden. In elke workshop staat de vraag centraal hoe we natuurcombinaties in de versnelling kunnen krijgen, hoe we ze kunnen laten uitgroeien tot standaardpraktijk in de omgang met natuur. De nadruk ligt op denken en doen: geen lange voordrachten, wel een scherp geformuleerde werkvraag. Het zijn geen vrijblijvende sessies: we streven ernaar te komen tot afspraken maken over wie wat gaan doen om vooruitgang te boeken.
Klaas Sietse Spoelstra (Nij sicht)
subsessie Andere visie op gezondheid(zorg) subsessie Een schuldbewust land
Rens van Tilburg, Herman Mulder, Klaas van Egmond
subsessie System thinking
Eva Gladek
subsessie De dirigent als metafoor voor natuurlijk leiderschap Ontdek je natuurlijke gedrag als leider met dirigent en trainer Ronald Becker. Een spannende en muzikale ervaring.
Ronald Becker
excursie Op bezoek bij de imker
Sonne Copijn, Oene de Jong
15.30 uur
Verplaatsen
15.45 uur
Sloepenrol
Koffie
16.15 uur
Verplaatsen
Naar de subsessies
16.30 uur
Aan dek
subsessie Nieuwste ontwikkelingen in C2C en grondstoffen
Michael Braungart, Thomas Rau
subsessie Natuurtrip
Bernice Notenboom en Johan van de Gronden
PROGRAMMA SPRINGTIJ 2014 VRIJDAG 26 SEPTEMBER TIJD
WAT
BESCHRIJVING
SPREKERS
subsessie Beweging in sectoren
Bernd Hendriksen, Willem Lageweg, Sabine Denis
workshop Financiering van de energietransitie
Jan Coen van Elburg, Harm Jan Brouwers
workshops van het Ministerie van Economische Zaken Natuur en werk – de potenties van Areas of the future: bedrijventerreinen voor een biodiverse werkomgeving. In het voorjaar van 2014 heeft staatssecretaris Sharon Dijksma de Rijksnatuurvisie “Natuurlijk verder” gepresenteerd. In die visie is het combineren van natuur met andere functies een centrale gedachte. De visie daagt daarmee partijen uit bestaande grenzen tussen belangen te overwinnen. Het ministerie van EZ nodigt u uit om mee te denken over hoe we kunnen komen tot natuurcombinaties die meervoudige winst opleveren. In drie workshops belichten we kansrijke voorbeelden. In elke workshop staat de vraag centraal hoe we natuurcombinaties in de versnelling kunnen krijgen, hoe we ze kunnen laten uitgroeien tot standaardpraktijk in de omgang met natuur. De nadruk ligt op denken en doen: geen lange voordrachten, wel een scherp geformuleerde werkvraag. Het zijn geen vrijblijvende sessies: we streven ernaar te komen tot afspraken maken over wie wat gaan doen om vooruitgang te boeken.
Daan Wensing (IUCN)
17.30 uur
Sundowners
Marktplaats en borrel
18.30 uur
Verplaatsen
Naar de hotels
19.30 uur
Op pad
Bussen rijden voor bij hotels
20.15 uur
FOLLEK!
Vis eten met je handen
23.00 uur
Op kooi
Bussen terug. Via de Groene Weide voor de liefhebbers.
Alle sprekers en sessies onder voorbehoud.
PROGRAMMA SPRINGTIJ 2014 ZATERDAG 27 SEPTEMBER TIJD
WAT
8.30 uur
Ochtendgloren
9.00 uur
BESCHRIJVING
Promenadedek
Met de fiets of bus naar …
Alle hens aan dek
Eilander knipoog plenair Inspiratie – New Green Frontiers
SPREKERS
Jason Clay en Harry Lehmann
10.00 uur
Verplaatsen
10.15 uur
Sloepenrol
Koffie
10.45 uur
Verplaatsen
Naar de subsessies
11.00 uur
Aan dek
subsessie Resource productivity
Lehmann, Van Beers, André Faaij
workshop Adaptatie en duurzame gebiedsontwikkeling
Jan Coen van Elburg, Hans Mommaas
subsessie Voedsel & landbouw | van mainstream naar koploper
Simone Hertzberger ea
subsessie Circulaire economie in de financiële wereld: Eerlijker, groener, veerkrachtiger De transitie naar een circulaire economie is bovenal de uitdaging om te komen tot een wereldwijd systeem waarin welvaartsgroei is ontkoppeld van het gebruik en misbruik van grondstoffen en het milieu. Dit vereist een economisch systeem dat eerlijker, groener, veerkrachtiger en inclusiever is ingericht. In deze bijeenkomst staat centraal welke rol de financiële sector kan spelen in het realiseren van de transitie. We zullen hierbij starten bij het wereldwijde (macro) systeem.Vervolgens zullen we kijken naar het niveau van sectoren en ketens, om als laatste te kijken naar het niveau van de ondernemer.
Guido Braam en Mark de Wit
workshop Natuur & biodiversiteit | spel In deze sessie gaan we echt aan het werk! Aan de hand van inzichten uit de gedragspsychologie en de praktijkervaring van Milieu Centraal werken we aan vraagstukken over consumenten, communicatie en gedragsverandering. Basis voor de aanpak is het advies ‘Doen en Laten’ en bijbehorend spel van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur. Met de uitkomsten van het spel kom je zeker een stap verder in de aanpak van je vraagstuk.
Vera Dalm (Milieu Centraal)
workshop Geschiedenis en toekomst milieubeleid
Albert Faber, Rik Leemans
subsessie Leiderschap | Ronde tafel
diverse gasten
excursie Wadland In 2018 vieren wij in Friesland en ook op Terschelling de verkiezing tot Culturele Hoofdstad van Leeuwarden. De hele Waddenzee doet mee. Op de Noordsvaarder, die uitgestrekte zandvlakte westelijk van de haven, wordt nu Wadland gevormd, een kwelder die in de komende jaren aanslibt tot een uitvergroting van het Mondriaan schilderij Pier en Oceaan uit 1915. Hier laten we zien hoe we cultuur en natuur niet alleen kunnen verzoenen, maar zelfs dat we er een nieuwe dimensie aan kunnen toevoegen.
Flang Cupido
12.30 uur
Verplaatsen
12.45 uur
FOLLEK!
Lunch
14.00 uur
Verplaatsen
Naar de subsessies
14.15 uur
Aan dek
subsessie Energie & Klimaat | Nederlands energie akoord 2.0
Hans Alders, Tjerk Wagenaar, Teun Bokhoven, Liset Meddens
subsessie Europees CE beleid – naar 2016
Gerben Jan Gerbrandy, Jacqueline Cramer, Stientje van Veldhoven, Liesbeth van Tongeren, Marianne Thieme
workshop Biodiversiteit en natuurlijk kapitaal
Jeroen van der Sluijs en Rik Leemans
PROGRAMMA SPRINGTIJ 2014 ZATERDAG 27 SEPTEMBER TIJD
WAT
BESCHRIJVING
SPREKERS
subsessie Economie van het delen
Willemijn Verloop, Anna Chojnaka
excursie Kairos op het Wad
Arjan Berkhuysen
subsessie Leiderschap met Paarden Deze tijd vraagt om nieuwe manier van leiding geven. Aan jezelf, je omgeving en uiteindelijk aan het hele systeem. Ervaar de impact van jouw overtuigingen op je omgeving in een sessie waarin gewerkt wordt met Friese paarden.
Sandra Geisler
15.45 uur
Verplaatsen
16.00 uur
Sloepenrol
Koffie
16.30 uur
Verplaatsen
Naar de plenaire sessie
16.45 uur
Alle hens aan dek
Eilander knipoog plenair Inspiratiesessie en uitreiking Wubbo Ockels Brandaris Prijs
18.15 uur
Verplaatsen
Naar de Loods
18.30 uur
FOLLEK!
Duurzaam dineren in de Loods
21.30 uur
Uitzwaaien
Verplaatsen naar de haven voor vertrekkers
22.00 uur
Afvaart
De snelboot meert af om 22.45 uur in Harlingen. Er is dan geen OV-aansluiting meer naar de Randstad. Gebruik de Toogethr-app en geniet van een gezellige, voordelige en natuurlijk duurzame manier van reizen. Vind passagiers of zoek een rit: lift.je/naarspringtij.
22.00 uur
Op pad
Alle sprekers en sessies onder voorbehoud.
Willemijn Verloop, Ruud Koornstra navigatoren als columnisten
PROGRAMMA SPRINGTIJ 2014 ZONDAG 28 SEPTEMBER Springtij 2014 kent een zachte eilanduitloop op de zondag. In voorgaande jaren droomden wij weg op het Groene Strand, luisterden naar Vroege Vogels, speelden wij met windmolentjes, luisterden wij naar peptalks en doken wij in zee: het water tot de lippen. TIJD
WAT
BESCHRIJVING
7.30 uur
Ochtendgloren
Fitness of yoga op ’t Wad
08.30 uur
Promenadedek
Vertrek uit accommodaties
10.15 uur
Sloepenrol
Koffie
11.00 uur
Alle hens in een duinpan
plenair Duinrede Middas Dekkers
12.30 uur
FOLLEK!
Lunch
13.00 uur
Het ruime sop
demonstratie KNRM Reddingboot
13.30 uur
De paden op
excursies Waddentocht, Stromer fietstocht, windmolens bouwen
15.30 uur
Uitzwaaien
Verzamelen in de haven
16.15 uur
Afvaart
De snelboot meert om 17.15 uur af in Harlingen
Alle sprekers en sessies onder voorbehoud.
