Programma Open Monumentendagen. Apeldoorn. Zaterdag 13 en zondag 14 september 2014 OP REIS

Programma

Open Monumentendagen Apeldoorn Zaterdag 13 en zondag 14 september 2014

OP REIS

2140000 OMD brochure 2014_Opmaak 1 11-08-14 10:13 Pagina 1

Open Monumentendagen 2014 zaterdag 13 en zondag 14 september Inhoudsopgave

onderwerp

3

Inleiding

4 4 5 5 6

7-15

16-17 18-26 27 28

28-29 30 31 31 31 32 32 33

10.00–17.00 uur

(

Zie ook het gratis programmaboekje)

S

pagina 2

Apeldoorn z

E V

Voorwoord door wethouder Nathan Stukker Open Monumenten Klassendag Historisch Café

V

D

V

V K O

Opening Open Monumentendagen 2014 Informatievoorziening

Dienstregeling Autobusdiensten

Informatie over deelnemende locaties

(

V E

Mariastraat 2H , 1

R

R D W O

Beekbergen

B Groenendaalseweg

Plattegrond en overzicht deelnemende locaties R

Lieren

B

Vervolg informatie over deelnemende locaties S

Weekendarrangement

V

Verhalenvertellers

Ugchel K H

Wandelingen

Organisatie Open Monumentendagen Apeldoorn Stichting Apeldoornse Monumenten CODA

Gemeente Apeldoorn

Erfgoedplatform Apeldoorn Nationale Orgeldag Colofon

1


Voorwoord

Op reis De 28-ste editie van de Open Monumentendagen staat in het teken van reizen. Ook de Apeldoornse geschiedenis is op allerlei manieren verbonden met dit thema. Zo hebben wij bijvoorbeeld een boeiende historie waar het gaat om spoortracées en rijdt er van tijd tot tijd nog een schitterende stoomtrein heen en weer naar Dieren. Eigenlijk is Apeldoorn niet een plaats van waar je op reis ging naar verre bestemmingen. Nee, anderen kwamen juist naar Apeldoorn toe!

Toen Apeldoorn nog een klein enkdorp was, kwamen reizigers er al graag om bij te tanken. Het was toen de laatste veilige stopplaats voordat ze de zandpaden van de Veluwe over moesten. Of ze kwamen hier nadat ze die tocht juist achter de rug hadden, op doorreis richting Deventer. Ons CODA museum heeft een expositie over de logementen en de tapperijen die zo hun eigen faam hadden in het verleden. Het is daarom heel toepasselijk dat er arrangementen worden aangeboden vanuit enkele hotels en een bed & breakfast zodat reizigers vanuit de Randstad een heel weekend lang kunnen genieten van al het moois dat Apeldoorn te bieden heeft. Daarbij adviseer ik zeker Radio Kootwijk niet over te slaan: de eerste langegolf-radioverbinding met reizigers in Nederlands-Indië kwam hier tot stand. Het is weer een bijzonder programma geworden en ik vind het geweldig dat het steeds beter lukt om de jeugd te betrekken bij de geschiedenis van de Veluwe. Voor de jongste kinderen zijn er bouwplaten bij de Woeste Hoeve, kleurplaten op het Zwitsalterrein en voor de jongeren is er een zoekspel met navigatie-apparatuur. Kortom: dit programmaboekje staat weer bol van de activiteiten! Maak uw keuze en laat u meenemen op een reis naar de tijd zonder computers, is daaromzonder social media, zonder Google Maps. De tijd dat iedereen het reizen nog helemaal zelf moest doen. Nathan Stukker Wethouder Cultuurhistorie

2


Inleiding

Op reis Dit jaar is het jaar van mobiliteit en mobiel erfgoed. Daarom is landelijk voor de Open Monumentendagen op 13 en 14 september 2014 gekozen voor het thema: Op reis.

Ook in Apeldoorn vinden in dat weekend op verschillende locaties uiteenlopende activiteiten plaats die aansluiten bij dit thema. Een thema dat breder geïnterpreteerd kan worden dan het verplaatsen van mens, dier of goederen en de vervoersmiddelen die daarvoor bestaan of ooit bestonden. Ook logementen en andere verblijfplaatsen van reizigers horen daarbij, evenals andere vormen van reizen, zoals in denkbeeldig reizen door het luisteren naar verhalen, reizen in de tijd of reizen naar andere culturen. Al deze vormen van reizen zijn terug te vinden in het Apeldoornse programma van de Open Monumentendagen 2014. Zo haakt multicultureel evenement Festival Mondial Apeldoorn in Oranjepark, op zaterdag 13 september, aan bij het Open Monumenten-programma. Een kleine reismarkt (alleen op zondag) maakt deel uit van Lekker Veluwe, de streekproductenmarkt die plaatsvindt op een afzonderlijk deel van het Zwitsalterrein, één van de locaties waar van alles te beleven is, inclusief een boottocht over een gedeelte van het Apeldoorns Kanaal. Reizen in de tijd kan door een ritje te maken in een postkoets bij de Woeste Hoeve. Daar is ook een meeslepend historisch verhaal te beluisteren, evenals in de palfrenierskamer van de koninklijke stallen van Paleis Het Loo. Voettochten, zoals reizigers die vroeger maakten, zijn te beleven bij Woeste Hoeve en in Hoenderloo. Bij Op reis horen ook reisdocumenten. De Koninklijke Marechaussee toont hoe vervalsing daarvan wordt ontdekt.

Bij een thema als Op reis horen ook logementen en daarom wordt speciaal voor deze Open Monumentendagen samengewerkt met verschillende hotels en een bed & breakfast. Bezoekers van buitenaf kunnen gebruikmaken van een bijzonder weekendarrangement en kunnen zo de Open Monumentendagen in Apeldoorn op een aantrekkelijke manier meebeleven. Om het programma rondom deze Open Monumentendagen ten volle te kunnen beleven, rijdt er een gratis hop on/hop off-bus. Hiermee zijn de meeste locaties in Apeldoorn (soms op enige loopafstand) bereikbaar. Deze route sluit ook aan op de pendelbus naar Radio Kootwijk, het voormalig zendstation voor communicatie met het ooit zo verre Nederlands-Indië. In dit programmaboekje is het volledige programma rondom deze Open Monumentendagen opgenomen. Om u onderweg verder te helpen, vindt u bij alle opengestelde locaties informatiekaarten die aangeven waar u bent en waar u nog naartoe kunt. Het Comité Open Monumentendagen Apeldoorn meent ook dit jaar weer een mooi programma te hebben samengesteld waaraan u een bijzonder boeiend weekend kunt beleven!

3


Startactiviteiten Open Monumentendagen

Klassendag ‘De jeugd heeft de toekomst!’ Maar om te weten waar je heen wilt, moet je ook weten waar je vandaan komt. Met andere woorden: je moet het verleden kennen. Vanuit die gedachte wordt voorafgaand aan de Open Monumentendagen, dit jaar voor de vijfde keer, de Open Monumenten Klassendag georganiseerd en wel op vrijdag 12 september. Tijdens deze dag bezoeken leerlingen van groep 7 en 8 van de basisscholen die zich daarvoor aangemeld hebben een monumentale locatie. Ter plaatse krijgen de kinderen van enthousiaste vrijwilligers een verrassend verhaal te horen en daarna gaan ze met een opdrachtenblad aan de slag. Op deze manier kunnen de kinderen kennismaken met de Apeldoornse cultuurhistorie. Dit jaar hebben 30 groepen van verschillende scholen zich aangemeld; bij elkaar ruim 700 leerlingen! Deze Klassendag wordt in opdracht van het comité Open Monumentendagen Apeldoorn georganiseerd door Elly van der Velde van bureau ‘Uit de Tijd’ dat gespecialiseerd is in erfgoededucatie.

Historisch Café De aftrap voor de Open Monumentendagen 2014 vindt plaats op vrijdag 5 september tijdens het Historisch Café in CODA Café. Het thema Op reis staat ook hier natuurlijk centraal. Adrienne Zuiderweg van de Stichting Indisch Erfgoed vertelt over Samuel Kalff, een Indische courantier die in Apeldoorn is neergestreken. Huub Ummels vertelt als geen ander over de relatie Hanzevergaderingen en herbergen in Apeldoorn. Activiteit: Adres: Datum: Tijd: Toegang: Toiletten: Horeca:

4

Historisch Café CODA Café, ingang CODA Museum (hoek Vosselmanstraat/Roggestraat) Vrijdag 5 september Inloop vanaf 17.00 uur; aanvang 17.30 uur, einde circa 19.00 uur GRATIS | ook toegankelijk voor rolstoelgebruikers Aanwezig Aanwezig


Opening Open Monumentendagen 2014 Steeds meer mensen hebben oog voor de (soms verborgen) schoonheid van oude gebouwen en de daaraan verbonden cultuurhistorie. Niet alleen particulieren, maar ook de lokale overheid en projectontwikkelaars weten deze steeds meer te waarderen. De tijd van platgooien en vervangen door nieuwbouw schijnt gelukkig definitief voorbij. ‘Herbestemmen’ is het credo vandaag de dag. Dat doet ook de Gemeente Apeldoorn die voor zoveel mogelijk gebouwen van de voormalige farmaceutische fabriek aan de Vlijtseweg, beter bekend als ‘Het Zwitsalterrein’, nieuwe functies zoekt. Drie van die gebouwen worden zelfs verheven tot gemeentelijk monument! Zo hebben we de verzekering dat deze gebouwen, die in hoge mate karakteristiek zijn voor dit ooit zo florerende Apeldoorns bedrijf, behouden blijven voor het nageslacht. Als officiële openingshandeling zal wethouder Nathan Stukker het eerste van drie gemeentelijke monumentenschildjes bevestigen aan het voormalige Laboratorium en Ketelhuis (gebouw 26 en 27). Motorrijders van de Sparta Club zullen met hun nostalgische motoren (ook van Apeldoornse makelij) acte de présence geven.

Activiteit: Adres: Datum / tijd:

Officiële opening Apeldoornse Open Monumentendagen 2014 Het Zwitsalterrein gebouw 26, Vlijtseweg 130, 7317 AK Apeldoorn Zaterdag 13 september, 10.00 uur

Informatievoorziening Bij elke opengestelde locatie is een informatiebord aangebracht. Hierop kunt u in één oogopslag zien waar u bent, waar de andere deelnemende locaties zijn en wat op elke locatie te doen is. Ook de route en halteplaatsen van de gratis hop on/hop off-bus zijn hierop aangegeven. Op de twee onderstaande locaties zijn vrijwilligers aanwezig die u ook alles kunnen vertellen over het Apeldoornse Open Monumentendagen programma. Op de volgende pagina’s vindt u informatie over alle deelnemende locaties. Een plattegrond met aanduiding van de locaties, de bushaltes en -route vindt u op de middenpagina’s.

Locaties:

Het Zwitsalterrein gebouw 31, Vlijtseweg 130, 7317 AK Apeldoorn CODA Museum, Vosselmanstraat 299, 7311 CL Apeldoorn

5


Open Monumenten-Autobusdiensten

Hop on/hop off-bus door Apeldoorn

De meeste deelnemende locaties in Apeldoorn zijn tijdens de Open Monumentendagen op 13 en 14 september bereikbaar met een gratis hop on/hop off-busdie elke 75 minuten alle onderstaande tijdelijke bushaltes op de route aandoet. Op de plattegrond zijn deze haltes aangeduid met een H Vertrektijden hop on/hop off-bus (bij benadering)

Bushalte NS-Station (tegenover Taxi-standplaats) Marktplein (Festival Mondial) zaterdag Vlijtsekade (boottocht) Garage Veteraan-Autobussen 10.10 Het Zwitsalterrein 10.15 (incl. Lekker Veluwe en boottocht) De Naald (Stallen Paleis Het Loo) 10.25 Orpheus (Festival Mondial) zaterdag 10.30 CODA 10.35 Koning Willem III Kazerne 10.45 Carpoolplaats A1/Europaweg 10.55 (aansluiting Radio Kootwijk) Hotel De Cantharel 11.00 Carpoolplaats A1/Europaweg 11.05 (Retour-aansluiting Radio Kootwijk) NS-Station aankomst 11.13

11.15 11.20 11.23 11.25 11.30

11.40 11.45 11.50 12.00 12.10

12.15 12.20 12.28

12.30 12.35 12.38 12.40 12.45

13.45 13.50 13.53 13.55 14.00

12.55 13.00 13.05 13.15 13.25

14.10 14.15 14.20 14.30 14.40

13.30 13.35

14.45 14.50

13.43

14.58

15.00 15.05 15.08 15.10 15.15

15.25 15.30 15.35 15.45 15.55

16.00 16.05 16.13

16.15 16.20 16.23 16.25 16.30

17.30 17.35 17.38 17.40

16.40 16.45 16.50 17.00 17.10

17.15 17.20 17.28

Pendelbus naar Radio Kootwijk

Om het autoverkeer door het dorp Radio Kootwijk binnen de daaraan gestelde grenzen te houden, wordt dringend verzocht om voor uw bezoek aan Radio Kootwijk gebruik te maken van de gratis pendelbus tussen Carpoolplaats A1/Europaweg en Radio Kootwijk. Vertrektijden Pendelbus (bij benadering) Bushalte

Carpoolplaats A1

10.25

11.00

11.40

12.15

12.55

13.30

14.10

14.45

15.25

Radio Kootwijk 10.45 11.20 12.00 12.35 13.15 13.50 14.30 15.05 15.45 De vet-gedrukte tijden sluiten op de betreffende weghelft van de Europaweg aan op de hop on/hop off-busdienst uit of naar Apeldoorn.

16.00

16.20

16.40

17.00

Mocht de Carpoolplaats vol raken, dan rijdt de pendelbus door naar het transferium bij Het Leesten, circa1 km verderop aan de Hoenderlooseweg, links van de Europaweg. De vertrektijden van de pendelbus kunnen dan afwijken.

6


1.

NS-Station

Op 13 mei 1876 werd de Oosterspoorweg van Amsterdam naar Zutphen, via Apeldoorn, door de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) in gebruik genomen. Dit betekende tevens de ingebruikname van het station in Apeldoorn.

Tegelijkertijd met de aanleg van de Oosterpoorweg werd ook een spooraftakking naar Paleis Het Loo gemaakt zodat koning Willem III vlakbij zijn paleis in en uit kon stappen. In latere jaren werd het koninklijke rijtuig vaak gekoppeld aan ‘gewone’ treinen wat ertoe leidde dat het station van Apeldoorn vaker het decor van aankomsten van koninklijke reizigers werd. Om die reden werd in 1912 een koninklijke wachtkamer in het station van Apeldoorn gerealiseerd. Deze werd in 1977 weer gesloopt en het is mede te danken aan de inspanningen van de Stichting Apeldoornse Monumenten dat rond de eeuwwisseling niet het gehele station werd afgebroken. Hoewel het stationsgebouw zijn oorspronkelijke functie heeft verloren, heeft het station toch ongeveer haar oude vorm teruggekregen; een vorm en uitstraling die aansluit bij die van de grotendeels nog authentieke perronoverkappingen. De Oosterspoorweg en dus ook het station zijn belangrijk geweest voor de ontwikkeling van Apeldoorn omdat het een zeer geliefd oord werd voor ‘westerlingen’. Een reis per trein naar Apeldoorn duurde nog slechts enkele uren, terwijl men eerder per koets wel twee dagen onderweg was. Het inwonertal van Apeldoorn schoot na 1876 omhoog en de lokale economie floreerde. De fraaie Jugendstilgevels in de binnenstad zijn daar nog steeds een bewijs van.

Activiteiten:

- Foto-expositie en film over de spoorweggeschiedenis van Apeldoorn en de historie van de Veluwse Autobus Dienst (VAD) door Vereniging Oud Apeldoorn (VOA) - Maquette en modelspoorbaan van de lijn Apeldoorn-Loenen van modelspoorclub VAMES - Bezichtiging van de authentieke perron-overkapping - Mini-excursie over het stationsplein: gidsen tonen een en ander over natuur op de Veluwe (10 minuten, alleen op zaterdag)

Adres: Datum / tijd: Toegankelijkheid: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten:

Stationsplein 8 , 7311 NZ Apeldoorn Zaterdag 13 en zondag 14 september van 10.00 tot 17.00 uur Ook voor rolstoelgebruikers Met openbaar vervoer, eigen vervoer of met hop on/hop off-bus Betaald parkeren (beperkt mogelijk) Aanwezig (tegen betaling)

7


2.

Garage Stichting Veteraan Autobussen

Apeldoorn heeft een rijk verleden waar het om autobusverbindingen gaat: Tientallen jaren was Apeldoorn (naast Ermelo) de thuisbasis van de Veluwse Autobus Dienst (VAD). Het Sophiaplein was sinds de jaren vijftig het zenuwcentrum van tientallen busverbindingen op de Veluwe. Tal van Apeldoorners verdienden hun inkomen in dienst van de VAD. Niet vreemd dus, dat ook nu nog een aantal oud-medewerkers van de VAD te vinden is als hobbyisten bij de Werkgroep Apeldoorn/Arnhem van de Stichting Veteraan Autobussen (SVA). Het doel van deze stichting is oldtimerautobussen te restaureren en zoveel mogelijk ‘op de weg’ te houden. Sinds kort doen zij dat vanuit een riante bedrijfshal aan de Vlijtseweg 86.

Met een thema als Op reis mogen deze autobussen uiteraard niet ontbreken in het programma. Naast twee autobussen die tijdens deze open monumentendagen in Apeldoorn op de weg zijn, stelt de SVA ook een aantal bussen tentoon. Bezoekers kunnen deze stukjes mobiele historie’ van binnen en van buiten bezichtigen waarbij SVA-vrijwilligers graag hun verhaal vertellen.

Een echte VAD-bus rijdt zaterdag 13 en zondag 14 september als hop on/hop off-bus langs een aantal locaties die deelnemen aan de Open Monumentendagen. Een tweede bus pendelt tussen Radio Kootwijk en de Carpoolplaats A1/Europaweg. Voor de dienstregeling: zie pagina 6.

Activiteiten: Adres: Datum / tijd: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten:

8

- Bezichtiging oldtimer autobussen Vlijtseweg 118/130 , 7317 AK Apeldoorn Zaterdag 13 en zondag 14 september van 10.00 tot 17.00 uur Met eigen vervoer of met hop on/hop off-bus Parkeerruimte beschikbaar Aanwezig


3.

Het Zwitsalterrein

Naar aanleiding van de succesvolle openstelling tijdens de Open Monumentendagen 2013, opent het Het Zwitsalterrein aan de Vlijtseweg 118 ook dit jaar weer haar poorten.

Het Zwitsalterrein, oorspronkelijk rond 1920 aan de Floralaan begonnen met de productie van Zwitserse balsem, groeide na de Tweede Wereldoorlog uit tot het farmaceutisch bedrijf aan de Vlijtseweg/Apeldoorns Kanaal, waar men onder andere voor medicinale producten opiaten destilleerde uit papaverbollen. Deze papaverbollen werden aangevoerd uit verre landen en hiertussen vond men regelmatig voorwerpen uit het land van herkomst zoals messen, broches en halskettingen die waarschijnlijk tijdens het oogsten verloren zijn. Een aantal van deze voorwerpen is te bezichtigen in het gemeentelijk informatiecentrum in gebouw 31, de voormalige dienstwoning. De papaverbollen met de daarin gevonden voorwerpen en het Apeldoorns Kanaal (de vaarweg waarlangs brandstof voor Het Zwitsalterrein werd aangevoerd), vormen de schakel met het Open Monumenten-thema Op reis. Activiteiten: Adres: Datum / Tijd: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten: Horeca: Informatiepunt: EHBO en Veiligheid:

Zoals hierna beschreven Vlijtseweg 118/130 , 7317 AK Apeldoorn Zaterdag 13 en zondag 14 september van 10.00 tot 17.00 uur; eventuele afwijkende tijden zijn vermeld bij de diverse activiteiten Met eigen vervoer of met hop on/hop off-bus Volg de borden en aanwijzingen van verkeersregelaars Op diverse plaatsen, met bebording aangegeven Op meerdere plekken aanwezig Gebouw 31 (voormalige dienstwoning), nabij de schoorsteen EHBO, AED en brandblusser aanwezig in gebouw 31

9


3.1

Activiteiten op het Zwitsalterrein

Bezichtiging voormalige fabrieksgebouwen

Rondleiding onder begeleiding van gidsen van het Apeldoorns Gidsen Collectief. Bezoekers kunnen ook zelf de leegstaande gebouwen bezichtigen aan de hand van de verkrijgbare wandelroute. Informatie over verleden, heden en toekomst van Het Zwitsalterrein

Wat is de toekomst van Het Zwitsalterrein en het Vlijtsepark? Hoe worden de historische kwaliteiten van dit gebied geborgd? In gebouw 31 kunt u een kijkje nemen in de laatste plannen. Hier is tevens de in aanhef genoemde kleine expositie van gevonden voorwerpen te zien. Activiteiten: Locatie:

- Bezichtinging voormalige fabrieksgebouwen - Informatie over verleden, heden en toekomst van Het Zwitsalterrein Gebouw 31 (voormalige dienstwoning)

Oude foto’s van Het Zwitsalterrein en expositie van werk van Harry Meek

Gebouw 24 (voormalige kantine) is aangekleed met oude foto’s van Het Zwitsalterrein. Ook is daar een prachtige wandschildering van Harry Meek te zien waarop het productieproces van papavers tot pillen is uitgebeeld. Harry Meek (1922 – 2012) was een Apeldoornse kunstenaar die onder andere ook mozaïeken ontwierp voor diverse gevels in de Apeldoornse binnenstad (www.harrymeek.nl). Reünie oud-Zwitsal medewerkers

Bij deze reünie zijn alle oud-Zwitsal medewerkers van harte uitgenodigd. Voor het project Gemaakt in Apeldoorn is inbreng van eigen oude foto’s en mooie verhalen meer dan welkom. In samenwerking met Erfgoedplatform Apeldoorn wordt in het kader van dit project een boek samengesteld waarin onder andere Het Zwitsalterrein uitgebreid aan bod komt. Foto’s en verhalen kunnen met behulp van scanapparatuur direct ter plekke worden ingescand, zodat deze niet afgestaan hoeven te worden. Activiteiten: Locatie: Horeca: Overig:

10

- Oude foto’s van Het Zwitsalterrein en expositie van werk van Harry Meek (hele weekend) - Reünie oud-Zwitsal medewerkers (zaterdag 13 september van 13.00 tot 16.00 uur) Gebouw 24 (voormalige kantine) Aanwezig (uitsluitend voor oud-Zwitsal medewerkers) Aanmelden vooraf gewenst via [email protected] Hier kunt u ook met eventuele vragen terecht.


11.

De Woeste Hoeve

Tijdelijk Boldootmuseum

Het merk Boldoot bestaat al vanaf 1789 en is vooral bekend van de Eau de Cologne. Rond 1950 werd aan de Kalverstraat in Amsterdam, in het pand met de welluidende naam ‘In ’t geurige Rooske’, een Boldootmuseum opgericht. Dit museum verhuisde in de jaren 80 van de vorige eeuw naar gebouw 64 op Het Zwitsalterrein. Speciaal voor de Open Monumentendagen wordt dit museum geheel in de stijl van dit merk tijdelijk weer opengesteld. Solar truck

De Solar truck, gemaakt voor een expeditie naar Antarctica, is tijdens de Open Monumentendagen te bezichtigen. Activiteiten: Locatie:

- Tijdelijk Boldootmuseum - Solar truck Gebouw 64

Bezichtiging brouwerij Veluwse Schavuyt en proeflokaal

In gebouw 27, het voormalige ketelhuis, waarin nu een heuse bierbrouwerij is gevestigd, geven bierbrouwers uitleg over de productie van het lekkerste biertje uit Apeldoorn: de Veluwse Schavuyt. Meer informatie vindt u op www.veluwseschavuyt.nl. In gebouw 26, het voormalig laboratorium, is een proeflokaal ingericht waar (tegen betaling) de Veluwse Schavuyt kan worden geproefd. Activiteit: Locatie:

- Bezichtiging brouwerij Veluwse Schavuyt en proeflokaal Gebouw 27 (voormalig ketelhuis) Gebouw 26 (voormalig laboratorium)

11


3.2

Lekker Veluwe

In gebouw 47, de grote loodsen op Het Zwitsalterrein, vinden de volgende activiteiten plaats: Veluwse streekmarkt

Op deze Veluwse streekmarkt krijgt u onder de noemer Lekker Veluwe een ‘rondreis’ langs verschillende regionale streekproducten en lekkernijen voorgeschoteld. Reizen met Zwitsal

Medewerkers van VakantieXpert Van Asselt (www.apeldoornvx.nl) vertellen meer over Zwitserland en een Aziatisch land als vakantiebestemming. Zwitserland was namelijk de bakermat van de Zwitsal-receptuur en de Aziatische papaver was een van de gebruikte grondstoffen. Er is een prijsvraag waarmee bezoekers kans maken op een reischeque. Expositie Zwitsal producten

Bij deze expositie vindt u tal van Zwitsal producten van vroeger en nu, waaronder enkele bijzondere exemplaren. Activiteiten:

Locatie:

- Veluwse streekmarkt - Reizen met Zwitsal (alleen op Zondag 14 september 10.00 – 17.00 uur) - Expositie Zwitsal producten Gebouw 47 Kinderactiviteiten: kleur- en bouwplaten

Voor kinderen liggen er in gebouw 47 verschillende gratis kleur- en bouwplaten. Voor de mooiste kleurplaat is er een kleine prijs. GEOcaching

Speurtocht voor de echte speurneuzen onder jongeren: via GPS zoeken ze hun weg over Het Zwitsalterrein, waarmee ze bovendien kans maken op een prijs. Activiteiten: Startpunt:

12

- Kinderactiviteiten : kleur- en bouwplaten - GEOcaching Gebouw 47


3.3

Boottocht op het Apeldoorns Kanaal

In het kader van de viering van 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden konden belangstellenden tijdens het Pinksterweekend een boottochtje maken over een gedeelte van Apeldoorns Kanaal. Wegens succes van die bijzondere belevenis, kan deze boottocht ook tijdens de Open Monumentendagen worden gemaakt. Dankzij sponsoring en medewerking van Waterschap Vallei en Veluwe en met medewerking van vrijwilligers van Stichting Apeldoorns Kanaal en Stichting Berkelzomp, vaart een Berkelzomp tussen de aanlegsteiger op Het Zwitsalterrein, via de Apeldoornse Sluis naar de Vlijtsekade (nabij de Deventerbrug) en terug. Medewerkers van Waterschap Vallei en Veluwe (www.vallei-veluwe.nl) maken het gebruik van de Apeldoornse Sluis mogelijk, zodat bezoekers kunnen ervaren hoe het is om met een boot te worden geschut in de sluis. Berkelzompen waren tot circa 1905 bij de beroepsvaart in gebruik op de rivier de Berkel. In de hoogtij-dagen rond 1850 voeren er maar liefst zo’n 70 zompen op dit Oost-Gelderse riviertje. Replica’s van deze authentieke schepen worden in stand gehouden door vrijwilligers van Stichting Berkelzomp (www.stichtingberkelzomp.nl).

De Stichting Apeldoorns Kanaal, opgericht in 1998, beijvert zich voor herstel in oude luister van het Apeldoorns Kanaal en het weer bevaarbaar maken van het kanaal voor de recreatietoervaart en historische schepen. Een van de belangrijkste redenen is het behoud van het maritiem cultuurhistorisch erfgoed. Meer informatie is te vinden op www.apeldoornskanaal.com. De aanlegsteiger op Het Zwitsalterrein is in juni 2014 aangebracht in opdracht van Stichting Koninklijk Apeldoorn, met medewerking van de gemeente Apeldoorn en het Waterschap uitgevoerd en mede-gesponsord door Henk van Tongeren Bronbemaling B.V. Apeldoorn.

Activiteit:

Locaties:

Vier keer per dag boottocht vanaf Het Zwitsalterrein via de Apeldoornse sluis tot nabij de Deventerbrug en terug. Tijdens het schutten in de sluis vertelt de sluiswachter over de geschiedenis van het Kanaal en de sluis. Aanlegsteiger op Het Zwitsalterrein Vlijtsekade (nabij de Deventerbrug)

Afvaarttijden:

Het Zwitsalterrein 10.15 Vlijtsekade 11.00 Deze tijden zijn bij benadering!

12.00 12.45

13.45 14.30

15.30 uur 16.15 uur

Capaciteit :

Per afvaart kunnen maximaal 25 bezoekers meevaren. Vol = vol !

13


4.

Stallencomplex Paleis Het Loo

Het stallencomplex van Paleis Het Loo werd in de jaren 1906-1910 gebouwd. Prins Hendrik, de echtgenoot van koningin Wilhelmina, was persoonlijk nauw betrokken bij de bouw van deze stallen. Dat is terug te zien aan de bouwstijl van het stallencompex, die sterk gerelateerd is aan de stijl uit die tijd in Mecklenburg, de geboortestreek van prins Hendrik. Hij was een uitstekend koetsier en bovendien de eerste autobezitter uit het Huis Oranje-Nassau.

Het complex bestaat uit twee koetshuizen, een aanspanplaats, stallen, tuig- en zadelkamers en de Palfrenierskamer. De overdekte aanspanplaats is bestraat met houten klinkers om uitglijden van de paarden te voorkomen. De in de dakbalkenconstructie in houtsnijwerk uitgebeelde hoofden van stalpersoneel vormen een aardige extra bezienswaardigheid. De stallen bevinden zich in de zijvleugels en boden plaats aan 88 paarden. In de rechterstal is nu het multimediale informatiecentrum ‘Nederland & Oranje – vijf eeuwen samen’ te bezoeken. In de linkerstal staan enkele paarden uit de koninklijke stallen die hier van hun oude dag genieten. De bekendste is Benito, de appelschimmel die jarenlang het favoriete rijpaard was van prinses Beatrix in de tijd dat zij nog koningin was. Speciaal tijdens de Open Monumentendagen zijn ook de galatuigenkamer en de middelste wasplaats te zien. Een unieke kans, omdat deze ruimten normaliter gesloten zijn voor publiek! Op de eerste verdieping is de onlangs gerestaureerde palfrenierskamer te bezichtigen. Dit was vroeger de plek waar koetsiers zich konden ontspannen; nu is het een vergaderen cursusruimte. Tijdens de Open Monumentendagen laat het Vertelgenootschap hier oude tijden herleven. Op het voorplein geeft een hoefsmid demonstraties.

Activiteiten:

Adres: Datum / Tijd: Toegankelijkheid: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten en Horeca:

14

- Bezichtiging stallencomplex met Koninklijke Stallen, koetshuizen, (gala)tuig- en zadelkamers, palfrenierskamer en middelste wasplaats. - Verhaalvertelling in de Palfrenierskamer door het Apeldoorns Vertelgenootschap (elk heel uur, duur ca.15 minuten). - Hoefsmid demonstraties Koninklijk park 1, 7315 JA Apeldoorn; aanbevolen toegang via de laan achter De Naald Zaterdag 13 en zondag 14 september van 10.00 tot 17.00 uur Ook voor rolstoelgebruikers (met uitzondering van de Palfrenierskamer) Met openbaar vervoer, eigen vervoer of met hop on/hop off-bus (halte de Naald) In directe omgeving nauwelijks mogelijk. Betaald parkeren mogelijk op het parkeerterrein van Paleis Het Loo, toegang via Amersfoortseweg. Aanwezig


5.

Festival Mondial Apeldoorn

Traditioneel valt Festival Mondial Apeldoorn -elk jaar op de 2e zaterdag van septembersamen met de Open Monumentendagen. Ook traditioneel vindt dit festival om het jaar afwisselend binnen en buiten plaats. Dit jaar weer buiten, in het prachtige Oranjepark, een rijksmonument gelegen in de als beschermd stadsgezicht aangewezen wijk De Parken. Een monumentalere locatie is nauwelijks denkbaar! Reden genoeg dus om verbinding te maken tussen Festival Mondial Apeldoorn en Open Monumentendagen.

Het belangrijkste doel van Festival Mondial Apeldoorn is de draagkracht voor ontwikkelingssamenwerking en mensenrechten in Apeldoorn te behouden en waar mogelijk te vergroten. Dit gebeurt op een speelse, vrolijke manier met onder andere een interculturele markt en een gevarieerd cultureel dagprogramma voor jong en oud. Tijdens de markt verkopen circa 30 Mondialorganisaties (vaak handgemaakte) producten. De toegang is natuurlijk gratis. Bij aankomst wordt u verwelkomd door een vrolijke wapperende MegaMondialKinderslinger. De vlaggetjes zijn gemaakt door kinderen uit binnen- en buitenland. Het thema dit jaar is Alle kinderen naar school. Voor meer dan 57 miljoen kinderen in de wereld is dat helaas allerminst realiteit. Iedereen kan meedoen met het spel Met onderwijs kom je de wereld door waar leuke prijzen mee te winnen zijn. Op het hoofdpodium presenteert Joji Na een doorlopend programma met (wereld)muziek, rap, schoolbands, een modeshow met traditionele kleding uit Afrika en een demonstratie capoeira (Braziliaanse vechtdans). Op het Kinderplein komt onder andere Theater Zonder Grens in actie en kunnen kinderen onder leiding van Kunststudio Mirjam Tiggeloven aan de slag voor de mega kinderslinger. Zie verder: www.mondial-apeldoorn.nl.

Activiteit(en):

Adres: Datum / tijd: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten: Versnaperingen:

- Interculturele markt - MegaMondialKinderSlinger - Spel Met onderwijs kom je de wereld door - Diverse acts op het hoofdpodium - Theater Zonder Grens - Wereldschoolplein voor reislustige kinderen Oranjepark 7316 AH Apeldoorn Alleen op Zaterdag 13 september van 11.00 tot 17.00 uur Fiets, bus (halte Oranjepark, stadslijn 10 en 16 of streeklijn 202) of met de hop on/hop off-bus (halte Marktplein of Orpheus) Betaald parkeren parkeergarage Marktplein Aanwezig Aanwezig (hapjes en drankjes uit de wereldkeuken)

15


Open Monumentendagen Apeldoorn Open Monumentendagen Apeldoorn zaterdag 13 en zondag 14 september 2014 zaterdag 13 en zondag 14 september 2014

Legenda Overzicht deelnemende locaties

10.00–17.00 uur

(Openingstijden tenzij anders vermeld. Zie ook het gratis programmaboekje)

1 2 3

1 NS-Station

pagina 7

NS station, Stationsplein 8 Expositie station, spoor en VAD, modelspoorbaan en mini-excusrie

2 Stichting Veteraan Autobussen pagina 8 Garage Stichting Veteraan Autobussen, Vlijtseweg 86 Bezichtiging oldtimer-autobussen

Diverse activiteiten bezichtiging lege gebouwen en gegidste wandeling 3 Het Zwitsalterrein pagina 9 t/m 13 Reünie oud-Zwitsalmedewerkers (alleen op zaterdagmiddag) Het Zwitsalterrein, Vlijtseweg 118/130

Streekproductenmarkt, Zwitsal-expositie, 4 Stallencomplex Paleis Het kinderactiviteiten Loo pagina 14 ‘Lekker Veluwe’

Vlijtseweg 118

ApeldoornsMondial Kanaal, Vlijtseweg 130 en Vlijtsekade 5 Festival Apeldoorn pagina 15 Boottocht en (alleen op zondag) reismarkt

4 5 6 7

Stallencomplex Paleis Het Loo, 6 CODA Museum

pagina 18

Koninklijk park 1 Bezichtiging en in de palfrenierskamer verhaalvertellers

Cultureel festival ‘Mondial’ 7 Het Achterom

pagina 19

Oranjepark (alleen op zaterdag)

8 Koning Willem III kazerne

pagina 20

CODA Museum, Vosselmanstraat 299 Expositie logementen & tapperijen en vertrekpunt gegidste wandeling

9 Radio Kootwijk bezichtiging proeflokaal, kunstcollectie, binnentuin pagina en brouwerij 21

H " )

Het Achterom, Mariastraat 2H , 13.00–17.00 uur

8 Koning Willem III Kazerne, Frankenlaan 70, 10 Hoenderloo pagina 22 valse reisdocumenten Bezichtiging en diverse demonstraties, w.o. herkenning

! ( 8

L

9 Radio Kootwijk, Radioweg 1 11 De Woeste Hoeve pagina 23 Rondleiding, zangkoren, ‘Indië-telefooncel’, Zanger/gitarist en ‘Plezant’ 10 Ereveld Hoenderloo, Deelerweg 1 12 Loenen pagina 24 Wandeltocht met knapzak en mini-expositie A. den Doolaard

11 Stoomdepot Woeste Hoeve, Oude Arnhemseweg 13 VSM Lieren292 Beekbergen pagina 25 Bezichtiging, verhaalverteller, postkoets en (vooraf te boeken) voetreis Groenendaalseweg 64 Loenen pagina 26 12 Historisch Ereveld Loenen, 14 rondje Veluwe

15 13 Weekendarrangement Stoomtreindepot VSM, Dorpstraat 142

Rondleiding en expositie Engelandvaarders

Lieren Bezichtiging, met alleen op zaterdag rondleiding

H 15

14

pagina 27

Bushalte hop on/hop off-bus

Historisch rondje Veluwe, VSM-perron bij P+R Laan van Mensenrechten Stoomtreinrit en/of excursie naar drie watermolens alleen op zondag

Route hop on/hop off-bus

15a 15b 15c

Weekendarrangement Hotel De Cantharel, Van Golsteinlaan 20 Ugchelen Hotel De Keizerskroon, Koningstraat 7 Bed&Breakfast Beekpark, Hoofdstraat 224

H

Halteplaats Hop on/hop off-bus

ro Eu

! (

Ca. 8 km

9

H " ) H " )

Pendelbus Radio Kootwijk

Bezoek aan locaties en deelname aan activiteiten in dit programma geschiedt op eigen risico

Ca. 8k

H " )

m

De Open Monumentendagen Apeldoorn worden mede mogelijk gemaakt door:

! (! ( 15a

10

pa

g we


! ( 15b

! ( 4

e ols Zw

nlaan Ediso

g we

H " )

H " )

o Lo

! ( " ) ! (

laa n

H

2

Vlijtseweg

H " )

! ( 5

! ( " )! (

H " )

15c

H

H " )

6

ss tion Sta

! ( 7

ed Kenn

t traa

F. John

3

H " )

ylaan

! ( ! ( 1

14

v an La an ur

n

op

rge

aw

eg

sbe Spit E

! (! ( 11

12

Ca. 3 km

Ca. 11 km

Ca. 11 km

g we

! ( 13

Copyright Gemeente Apeldoorn Uitgifte: Juli 2014 Deze kaart is met de hoogste graad van nauwkeurigheid samengesteld. De Gemeente Apeldoorn kan echter niet aansprakelijk gesteld worden voor enige schade die veroorzaakt wordt door eventuele onvolledigheid van deze kaart of een verkeerde interpretatie hiervan. Niets uit deze uitgave mag gekopieerd worden zonder uitdrukkelijke toestemming van de Gemeente Apeldoorn.


6.

CODA Museum

Stalhouderijen, tapperijen, herbergen en andere logementen

Apeldoorn was van oudsher een dorp van tapperijen, herbergen en stalhouderijen. Rondom ‘de hoek van het dârp’, waar de weg van Amersfoort naar Deventer/Zutphen en de weg van Zwolle naar Arnhem elkaar kruisten (nu de kruising van Hoofdstraat-Deventerstraat/Korenstraat), was een grote dichtheid aan etablissementen. De namen van de herbergen spreken tot de verbeelding: De Zwarte Arend, Het Roode Hert, De Kapel, De Moriaen, De Roode Saar en Het Wapen van Gelderland. Hier streek het gevolg van de Hertog van Gelre neer wanneer deze recht kwam spreken. Hier vonden ook de hoge heren van de Hanzesteden een plek om zich terug te trekken tussen het vergaderen in het onafhankelijke dorp Apeldoorn door. En hier zochten handelsreizigers, gezanten, marktkooplui, militairen, artiesten en andere reizigers een stal voor hun paard, een maaltijd, bier, vertier en een bed voor de nacht. Ook buiten het centrum waren talrijke uitspanningen, pensions en logementen te vinden waar mensen voor korte of langere tijd verbleven. CODA Archief brengt ter gelegenheid van de Open Monumentendagen 2014 met als thema ‘Op reis’, de sporen van dit verleden samen in een boeiende expositie met foto’s, uithangborden, drinkgerei, reclamemateriaal en andere documenten.

De expositie wordt gecombineerd met een door het Apeldoorns Gidsencollectief verzorgde stadswandeling langs de nog zichtbare overblijfselen van dit kleurrijke hoofdstuk in de Apeldoornse geschiedenis. Ook buiten de Open Monumentendagen is de expositie GRATIS te bezoeken in CODA Archief & Kenniscentrum van 2 september t/m 2 oktober 2014 op dinsdag, woensdag (10.00 -17.30 u) en donderdag (10.00 - 20.30 u)

Activiteit(en):

Adres: Datum / tijd: Toegankelijkheid: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten/ horeca:

18

- Foto-expositie over vroegere tapperijen, herbergen, stalhouderijen, logementen etc. in Apeldoorn - Stadswandeling langs locaties van voormalige herbergen etc. onder leiding van een stadsgids (duur: circa 45 minuten) Vosselmanstraat 299, 7311 CL Apeldoorn Zaterdag 13 en zondag 14 september van 10.00 tot 17.00 uur Foto-expositie ook toegankelijk voor rolstoelgebruikers; de wandeling is daarvoor minder geschikt Met eigen vervoer of met hop on/hop off-bus Betaald parkeren mogelijk Aanwezig in CODA Café


7.

Het Achterom

Het Achterom was tot laat in de twintigste eeuw de officiële straatnaam van het steegje dat liep achter de panden aan de Hoofdstraat, tegenover het Raadhuisplein. Het steegje dat al rond 1700 bestond, dankt die naam aan de stallen die er stonden en waar paarden werden ondergebracht van reizigers die overnachtten in de logementen aan de Dorpstraat (de huidige: Hoofdstraat). Deze geschiedenis werd gestaafd tijdens funderingswerkzaamheden van nieuwbouw in dit gebied, door vondsten van een groot aantal serviesscherven en zelfs een compleet paardenskelet. In 1910 werd de stal die stond op perceel Het Achterom nummer 16 vervangen door een pakhuis van woon-warenhuis De Duif, naar een ontwerp van architect Andries van Driesum. Later werd dit pakhuis de bakkerij van banketbakkerij annex lunchroom van G.J. Heins, gevestigd aan Hoofdstraat 103. Sinds 2010 is de bakkerij eigendom van de Vereniging Andries van Driesum, een club van circa 40 investeerders die zich bekommeren om behoud en herbestemming van cultuurhistorische panden in Apeldoorn. Nu is het een proeflokaal. Omdat de geschiedenis van Het Achterom zo nauw verbonden is met reizigers die in Apeldoorn verbleven, is het proeflokaal tijdens de Open Monumentendagen 2014 te bezichtigen.

Activiteiten: Adres: Openstelling: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten/horeca:

- Bezichtiging van het proeflokaal met de daarin aanwezige collectie schiderijen en tekeningen, de fraaie tuin en de bierbrouwerij. Mariastraat 2H, 7311 HL Apeldoorn Zaterdag 13 en Zondag 14 september, van 13.00 tot 17.00 uur met eigen vervoer op zaterdag betaald parkeren (op zondag vrij parkeren) aanwezig

19


8.

Koning Willem III kazerne

Na een bouwtijd van minder dan één jaar, werd in april 1939 de Koning Willem III-kazerne feestelijk in gebruik genomen door het 1ᵉ Regiment Huzaren Motorrijders en het 2ᵉ Regiment Wielrijders van de Koninklijke Landmacht. Eén jaar later, na de Duitse inval, namen de Duitsers de kazerne over. Tegen het einde van de oorlog werden er, na de Slag om Arnhem, zo'n 1800 gewonde Britse en Poolse krijgsgevangenen in de kazerne ondergebracht en deden de legeringsgebouwen dienst als 'Airborne hospital'. Na de bevrijding gebruikten de Canadezen de kazerne en de Nederlanders richtten er een interneringskamp in voor landgenoten die 'fout' waren in de oorlog. In 1946 kwamen de eerste dienstplichtige marechaussees op het Depot Koninklijke Marechaussee op de Koning Willem III- kazerne. Andere legeronderdelen volgden. Op dit moment wordt de kazerne gerenoveerd. Onlangs is gebouw 55 in gebruik genomen. Hier krijgen de leerlingen praktijklessen. Het gebouw is zo ingericht dat de opleidingen maximaal aansluiten op situaties die in de praktijk voorkomen. Op zaterdag 13 september is het mogelijk om het nieuwe gebouw 55 te bezichtigen.

Op zaterdag en zondag is het cellencomplex dat stamt uit de Tweede Wereldoorlog toegankelijk voor het publiek. Daarnaast kunnen bezoekers een kijkje nemen in de traditiekamer van waaruit de Schotse divisiearts Graeme Warrack in 1944 aan de Duitse bezetter ontsnapte. Verder zijn het Jeroen Severs Monument en het Airborne Monument te bezichtigen. Bovendien worden er enkele demonstraties gegeven zoals het herkennen van valse reisdocumenten. De Koninklijke Marechaussee bestaat 200 jaar. En als er een organisatie gespecialiseerd is op reizen is het de marechaussee wel. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de (mobiele) grenscontroles.

Activiteiten:

Adres: Datum / tijd: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten:

20

- Bezichtiging gebouw 55, het nieuwe praktijklessengebouw - Rondleidingen door cellencomplex en Graeme Warrack-room - Bezichtigen Jeroen Severs Monument en Airborne Monument - Bijwonen demonstraties (o.a. herkennen valse reisdocumenten) Frankenlaan 70 7312 TG Apeldoorn Zaterdag 13 en zondag 14 september van 10.00 tot 17.00 uur Met eigen vervoer of met hop on/hop off-bus Op openbare deel parkeerplaats van sportpark Orderbos Aanwezig


9.

Radio Kootwijk

Het zendstation Radio Kootwijk werd rond 1920 gebouwd voor radioverbindingen tussen Nederland en het voormalig Nederlands-Indië. Op 5 mei 1923 kwam de eerste radiotelegrafieverbinding tot stand via de langegolfzender, opgesteld in gebouw A. In 1928 werd via kortegolfzenders ook radiotelefonie mogelijk. Deze zenders waren iets verderop ondergebracht in de gebouwen C, D en E. Na de onafhankelijkheid van Indonesië deed het zendstation dienst voor Scheveningen Radio, dat contact onderhield met koopvaardijschepen over de hele wereld. Door de invoering van satellietverbindingen kwam daaraan in 1998 een einde en werd het zendstation ontmanteld. Het voormalige zendstation is nu eigendom van Staatsbosbeheer en zowel het gebied als de gebouwen hebben een nieuwe bestemming. Hoewel de restauratie van Zendgebouw-A nog in volle gang is, wordt dit unieke rijksmonument toch speciaal opengesteld tijdens Open Monumentendagen. Op gezette tijden zijn er korte rondleidingen waarbij gidsen vertellen over de bijzondere geschiedenis van het dorp, de omgeving en het voormalige zendstation. Beide dagen treedt er ‘s-middags een koor op met een internationaal repertoire. Ontwerper, vormgever en ambachtsman Van Joost heeft een kofferkunstwerk gemaakt dat te bezichtigen is in één van de gebouwen. Zijn atelier, vlakbij het zendgebouw, is eveneens geopend.

In Annex B is door Vastkort-studio’s een ‘Indië-cel’ nagebootst. Vanuit dergelijke cellen, in telegraafkantoren in 4 grote steden, kon men in de dertiger jaren telefoneren met verwanten in Nederlands-Indië. Evenals toen, kan men tijdens Open Monumentendagen zo’n telefoongesprek (fictief) voeren. Tegen vergoeding is uw digitaal vastgelegde gesprek verkrijgbaar. Op zondag treedt zanger/gitarist Raymundo Valverde op.

De Theaterloods -een voormalige werkloods op het terrein- , is de thuisbasis van Theatergroep Plezant. Zij spelen daar tijdens de Open Monumentendagen twee keer per dag (13.00 en 15.00 uur) een korte muzikale voorstelling van circa 20 minuten.

De Radiozendamateurs van de VRZA hebben Radio Kootwijk een bescheiden zendfunctie teruggegeven. Tijdens de Open Monumentendagen brengen zij hun zendstation PI4VRZ/A in de ether. Meer informatie is te lezen op www.vrza.nl.

Activiteiten: Adres: Datum / tijd: Bereikbaarheid:

Parkeren: Toiletten: Horeca:

Hierboven omschreven Radioweg 1, 7348 BG Radio Kootwijk Zaterdag 13 en zondag 14 september van 10.00 tot 17.00 uur Om de rust in het gebied te respecteren, wordt sterk aanbevolen zo min mogelijk met eigen auto te komen. Er rijdt een pendelbus vanaf Carpoolplaats A1/Europaweg, met aansluiting op de hop on/hop off-bus (zie elders in dit boekje) Beperkt mogelijk Aanwezig Bij de poort, ijscokar en (alleen op zondag) de frietfiets

21


10.

Hoenderloo

Inwoners van Hoenderloo zeggen weleens gekscherend: “In ons dorp ligt achter elk heuveltje wel een kuiltje met een verhaal.” De spandoeken die ter gelegenheid van het 175-jarig bestaan bij binnenkomst van het dorp langs de wegen hangen, heten bezoekers welkom met de tekst “Hoenderloo, groots in het kleine”. Te voet (of per fiets) gaan we Op reis om te ervaren waarop deze uitspraken zijn gebaseerd.

Vanaf het “Muziekbosje” aan de Krimweg is een wandelroute uitgezet die een eeuwenoud karrenspoor volgt. De gratis verkrijgbare routebeschrijving vermeldt tal van bijzonderheden die langs of vlakbij de route te zien zijn, waarbij op een aantal plaatsen vrijwilligers het verhaal van die plek vertellen. De route van circa twee kilometer voert onder andere over de Arckelaan, langs een korte oude houtwal naar De Arcke, terug over de Heldringsweg langs ’t Arckje waar foto’s en informatiepanelen over A. den Doolaard te zien zijn. Deze beroemde schrijver woonde zo’n veertig jaar in Hoenderloo en verbleef, voordat hij hier een huis kocht, in ’t Arckje. Om de sfeer van een ouderwetse voettocht langs het karrenspoor te versterken, krijgen de eerste honderd wandelaars gratis een authentieke knapzak mee met daarin een appel en een ei. (1 knapzak per gezelschap, zolang de voorraad strekt) De tocht, die deels over onverharde wegen voert, kan ook per fiets gemaakt worden. Voor bezoekers die minder goed ter been zijn rijden er traditioneel koetsjes.

Activiteiten:

Adres: Datum / tijd: Toegankelijkheid: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten: Overig:

22

- Voettocht langs het karrenspoor met toelichting bij bijzonderheden - Bezichtiging ’t Arckje met mini-expositie A. den Doolaard - Bezichtiging Heldringkerk Vertrekpunt: Muziektent, Krimweg hoek Delerweg, 7351TS Hoenderloo Zaterdag 13 en zondag 14 september van 10.00 tot 17.00 uur Heldringkerk op zondag 14 september open vanaf 11.30 uur Voor mindervaliden is er een koetsrit langs dezelfde route Met eigen vervoer Parkeren beperkt mogelijk Aanwezig bij horeca in de directe omgeving Eén knapzak per gezelschap, zolang de voorraad strekt Zie ook pagina 29


11.

De Woeste Hoeve

Al in de middeleeuwen stond er halverwege Apeldoorn en Arnhem een herberg op de ‘Woeste Hoef’. Hier werden paarden ververst, de inwendige mens versterkt en warmde men zich op bij het haardvuur. ’s Nachts bood de herberg bescherming tegen bandieten die het gemunt hadden op de bezittingen van reizigers die er te voet, te paard of per postkoets aanlegden.

Op dezelfde plaats staat nu de in 1771 herbouwde herberg, nadat de vroegere herberg door boerenknecht Gerrit uit minnenijd in brand was gestoken. De geest van ‘Glȗende Gerrit’ dwaalt vandaag de dag nog steeds rond bij de hoeve…

Keizer Napoleon Bonaparte en keizerin Marie-Louise verbleven in 1811 in de Woeste Hoeve en ook Koning Willem III stopte hier regelmatig als hij per koets op doorreis was naar Paleis Het Loo. In de jaren zestig en zeventig was de Woeste Hoeve landelijk bekend als restaurant. Nadat het pand een aantal jaren had leeg gestaan, werd in 1992 begonnen met een ingrijpende restauratie. Zo werd het restaurant behouden en kreeg het een nieuwe bestemming in stijl. Vanwege het unieke karakter en de cultuurhistorische waarde, is de Woeste Hoeve tot beschermd monument verklaard. De Woeste Hoeve heeft één van de weinige in Nederland nog bestaande doorrijstallen.

Het monument tegenover de herberg herinnert aan de gebeurtenissen rond de Woeste Hoeve tijdens de nadagen van de Tweede Wereldoorlog: Daar werden in maart 1945 als vergelding voor een (onbedoelde) aanslag op de Duitse SS-generaal Hans Albin Rauter 117 Nederlandse gevangenen in koelen bloede gefusilleerd. Het verhaal is hier via een luistersteen te horen.

Activiteiten:

Adres: Datum / tijd : Bereikbaarheid: Toiletten:

- Bezichtiging van de doorrijstal en een deel van de herberg - Diapresentatie over de Woeste Hoeve - Verhalenvertellers laten elk heel uur de geschiedenis herleven (ca. 15 minuten) - Kort ritje met een authentieke Postkoets - Voor kinderen zijn gratis bouwplaten verkrijgbaar - Onder voorbehoud: om 11.00 en 14.00 uur een korte voetreis onder leiding van een gids door het Deelerwoud, met onderweg een bijzondere historische belevenis (ca 1.5 uur). Aanmelden hiervoor vóór 10 september via [email protected]. Bij aanvang bevestiging van deelname te tonen. (niet geschikt voor jonge kinderen en mindervaliden.) zie ook pagina 29 Oude Arnhemseweg 292, 7361 TW Woeste Hoeve Zaterdag 13 en zondag 14 september van 10.00 tot 17.00 uur Met eigen vervoer. Parkeren: Beperkt mogelijk Aanwezig Horeca: Aanwezig

23


12.

Ereveld Loenen

Ereveld Loenen is een nationale begraafplaats voor Nederlandse oorlogsslachtoffers die beheerd wordt door de Oorlogsgravenstichting (www.ogs.nl). Er zijn bijna 4000 graven van kinderen en volwassenen, mannen en vrouwen, burgers en militairen, die sinds 9 mei 1940 zijn omgekomen door oorlogshandelingen in alle delen van de wereld. Ook militairen die gesneuveld zijn tijdens vredesmissies uit recenter verleden, vinden hier hun laatste rustplaats. De graven worden nooit geruimd en elk jaar vinden hier nog tientallen herbegrafenissen plaats van slachtoffers die elders een oorlogsgraf hadden.

Landschapsarchitect D. Haspels ontwierp dit ereveld in 1948 als 'bosbegraafplaats'. Hij handhaafde de heidevegetatie en de bomen en legde een padenstelsel aan dat paste in het landschap. De liggende grafstenen zijn onopvallend langs de paden geplaatst. De houten kapel was oorspronkelijk bedoeld om kerkdiensten te houden bij herbegrafenissen. Nu is het de plek waar de 130.000 slachtoffers worden herdacht die geen aanwijsbaar graf hebben. De architect van het entreegebouw en de kapel is A.M. deRouville-de Meux. Het Ereveld Loenen staat sinds 2008 op de monumentenlijst van de gemeente Apeldoorn. In het informatiecentrum en in de kapel zijn wisselende tentoonstellingen. Tijdens de Open Monumentendagen is er in het informatiecentrum een kleine expositie over de slachtoffers van de executie bij de Woeste Hoeve en in de kapel is een fototentoonstelling over Engelandvaarders te zien die op een bijzondere manier aansluit bij het thema Op reis van deze Open Monumentendagen.

Activiteiten: Adres: Datum / tijd: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten:

24

- Korte rondleidingen over het Ereveld (tussen 11.00 – 16.00 uur) - Bezichtiging expositie in kapel en fototentoonstelling in informatiecentrum Groenendaalseweg 64, 7371 EZ Loenen Zaterdag 13 en zondag 14 september van 10.00 tot 17.00 uur; Rondleidingen tussen 11.00 – 16.00 uur Met eigen vervoer; geen bushalte in de directe nabijheid Parkeerplaats beschikbaar Aanwezig


13.

Stoomdepot VSM Beekbergen/Lieren

Een week voorafgaand aan de Open Monumentendagen heeft het jaarlijkse festival Terug naar toen van de Veluwse Stoomtrein Maatschappij (VSM) plaats. Liefhebbers van stoomtreinen kunnen er op zaterdag 6 en zondag 7 september volop hun hart ophalen. Meer informatie over dit stoomfestival is te lezen op: www.stoomtrein.org/evenementen.

Met een thema als Op reis kan het programma van Open Monumentendagen uiteraard ook niet voorbij gaan aan stoomtreinen en andere historische vervoersmiddelen en aandrijvingen. Daarom is op beide dagen het Stoomdepot in Beekbergen gratis toegankelijk. De kolossale stoomlocomotieven en ander oud materieel kunnen er van heel dichtbij worden bewonderd. Op zaterdag 13 september worden ook rondleidingen verzorgd door vrijwilligers. Activiteit: Adres: Datum / tijd: Toegankelijkheid: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten:

- Bezichtiging Stoomdepot Veluwse Stoomtrein Maatschappij Dorpstraat 142, 7361 AZ Beekbergen Zaterdag 13 en zondag 14 september van 10.00 tot 17.00 uur (alleen op zaterdag rondleidingen) Minder geschikt voor rolstoelgebruikers Met eigen vervoer Beperkt mogelijk in omgeving Stoomdepot Aanwezig

25


14.

Historisch rondje Veluwe

Zondag 14 september is er een extra editie van het Historisch rondje Veluwe (niet gratis!) of kan alleen een ritje met de stoomtrein worden gemaakt (eveneens tegen betaling).

Het Historisch rondje Veluwe start om 11.45 uur vanaf het VSM perron bij station Apeldoorn. De stoomtrein rijdt vervolgens via station Beekbergen naar Loenen. Aansluitend brengt een historische autobus van de Stichting Veteraan Autobussen de deelnemers naar de Middelste Molen in Loenen. Hier wordt een korte presentatie gegeven over de werking van deze door waterkracht en stoom aangedreven papierfabriek. Na een rondleiding wordt het oude ambacht van de papiermakerij gedemonstreerd. Daarna rijdt de autobus naar de Ruitersmolen en de Tullekensmolen in Beekbergen. In de uit 1843 daterende en door waterkracht aangedreven Ruitersmolen wordt door de molenaar de werking uitgelegd van deze korenmolen. Ook in de Tullekensmolen draait nog het waterrad. Tevens worden hier oldtimer A-Fords tentoongesteld. Na een bezoek aan de drie watermolens brengt de bus u terug naar station Apeldoorn (aankomst circa 17.00 uur). Op zondag kan ook alleen een rit met de stoomtrein worden gemaakt; voor de dienstregeling en tarieven zie www.stoomtrein.org.

Activiteit:

Adres: Datum / tijd: Toegankelijkheid: Bereikbaarheid: Parkeren: Toiletten:

26

- Historisch rondje Veluwe (zie hierboven) Reserveren noodzakelijk via de knop ‘Kaartjes’ op www.stoomtrein.org). Gereduceerd tarief Historisch rondje Veluwe: € 20,- voor volwassenen, kinderen van 4 t/m 11 jaar: € 10,-. GEEN Lunch-reserveringen mogelijk of alleen Stoomtrein-rit ,zonder arrangement, te betalen bij de conducteur (zie www.stoomtrein.org voor dienstregeling en tarieven) VSM-perron, P+R Laan van de Mensenrechten 7331 VT Apeldoorn Zondag 14 september, vertrek 11.45 uur (einde 17.00 uur) NIET geschikt voor rolstoelgebruikers Met eigen vervoer of met hop on/hop off-bus (Halte Stationsplein) op P+R terrein, tegen betaling Aanwezig in de watermolens


15.

Weekendarrangement

Nieuw in het Apeldoornse programma van de Open Monumentendagen is het weekendarrangement, speciaal samengesteld voor bezoekers van buiten Apeldoorn. Met dit arrangement kunnen zij van hun bezoek aan de Open Monumentendagen een compleet weekendje weg maken. Dit arrangement is rechtstreeks te boeken bij de deelnemende adressen en omvat: - Ontvangst op zaterdag 13 september met koffie of thee en een lekkernij - Overnachting inclusief ontbijt in een standaard kamer - Op zaterdagavond diner in het hotel - Eén picknicktas voor twee personen - Twee dagen toegang tot alle opengestelde locaties - Twee dagen onbeperkt gebruik van de hop-on/hop-off bus Deelnemende adressen: Van der Valk Hotel Apeldoorn De Cantharel Adres: Van Golsteinlaan 20, 7339 GT Apeldoorn Contact: 055-5414455 Arrangementprijs: vanaf € 82,50 per persoon Informatie / boeken: www.hoteldecantharel.nl/arrangementen/open-monumentendag-arrangement Extra inbegrepen in dit arrangement zijn: Wifi, fitness en gebruik van de faciliteiten van The White Door wellness & beauty. Bushalte van de hop on/hop off-bus aan de Otterloseweg bij het hotel. (zie pagina 6).

Bilderberg Hotel De Keizerskroon Adres: Koningstraat 7, 7315 HR Apeldoorn Contact: 055-5217744 of [email protected] Arrangementprijs: € 107,50 per persoon Informatie / boeken: www.bilderberg.nl/keizerskroon of via e-mail Extra inbegrepen in dit arrangement zijn: Toegang Paleis Het Loo, de tuinen en de expositie Grace Kelly, prinses en stijlicoon. WiFi, gebruik zwembad, sauna en fitnessruimte.

Bushalte van de hop on/hop off-bus op circa 10 minuten loopafstand, bij De Naald. (zie pagina 6). Bed & Breakfast Beekpark Adres: Hoofdstraat 224, 7311 BG Apeldoorn Contact: 055-5416984 of [email protected] Arrangementprijs: € 47,50 per persoon Informatie / boeken: www.benbbeekpark.nl / via bovenstaande contactgegevens Diner op zaterdagavond is hier niet inbegrepen; in de directe omgeving bevindt zich een ruim en divers aanbod aan eetgelegenheden.

Bushalte van de hop on/hop off-bus op ca.10 minuten loopafstand, bij CODA. (zie pagina 6).

27


Verhalenvertellers Vertellers van het Apeldoorns Vertelgenootschap brengen op hun eigen bijzondere wijze een opengesteld monument tot leven door het verhaal dat zij daarover vertellen. Locaties: Duur: Tijden:

- De palfrenierskamer van stallencomplex Paleis Het Loo (locatie 4) - De Woeste Hoeve (locatie 11) Circa 15 minuten Elk uur of tussentijds bij voldoende belangstelling

Wandelingen Veel bezienswaardigheden worden pas echt interessant door de verhalen die erbij horen. Het Apeldoorns Gidsen Collectief (AGC) verzorgt drie wandelingen waarbij een gids de achterliggende verhalen vertelt. In Hoenderloo is een voettocht uitgezet die een eeuwenoud karrenspoor volgt en bij Woeste Hoeve is (onder voorbehoud) een voettocht met historische belevenis.

Mini-wandeling over het stationsplein (locatie 1) Een AGC-gids vertelt over de natuur van de Veluwe zoals die op het Stationsplein is uitgebeeld. Duur: Vertrekpunt: Tijden:

Circa 10 minuten Stationsgebouw Elk heel uur (niet op zondag)

Wandeling over Het Zwitsalterrein (locatie 3) Een AGC-gids vertelt over de functies van de diverse fabriekshallen. Duur: Vertrekpunt: Tijden:

28

Circa 45 minuten Het Zwitsalterrein, gebouw 31 (voormalige beheerderswoning) 10.00, 12.00, 14.00 en 16.00 uur


Wandeling in de binnenstad langs herbergen en tapperijen (locatie 6) Een AGC-gids vertelt over de voormalige herbergen en tapperijen en toont waar deze stonden. Duur: Vertrekpunt: Tijden:

Circa 45 minuten Ingang CODA Museum 10.00, 12.00, 14.00 en 16.00 uur

Wandeling langs karrespoor in Hoenderloo (locatie 10) Met een knapzak op de schouder volgt u een eeuwenoud karrespoor door een prachtig stukje Hoenderloo. De route voert langs tal van bijzondere locaties, die beschreven zijn in de gratis routebeschrijving. Op een aantal plaatsen vertelt een vrijwilliger u meer. Lengte: Vertrekpunt: Tijden: Overige:

Circa 2 km Muziektent aan de Krimweg Tussen 10.00 en 17.00 uur, Heldringkerk op zondag 14 september open vanaf 11.30 uur Eén knapzak per gezelschap, zolang de voorraad strekt, zie ook pagina 22

Voetreis door Deelerwoud (locatie 11) Onder leiding van een gids maakt u een korte voetreis door een deel van het Deelerwoud, met onderweg een historische belevenis. Duur: Vertrekpunt: Tijden: Overige:

Circa 1,5 uur Restaurant De Woeste Hoeve 11.00 en 14.00 uur (onder voorbehoud) Aanmelden verplicht, vóór 10 september, via [email protected] Bij aanvang van de tocht bevestiging van aanmelding te tonen (niet geschikt voor jonge kinderen en mindervaliden.)

29


Organisatie Open Monumentendagen In heel Nederland organiseren ruim 300 lokale comités elk jaar de Open Monumentendagen. Deze comités worden gefaciliteerd door de Stichting Open Monumentendag in Amsterdam, die ook jaarlijks het landelijke thema voor deze dagen bepaalt. De allereerste Open Monumentendag, ook in Apeldoorn, vond plaats in 1987. Sinds 1988 bestaat het Comité Open Monumentendagen Apeldoorn uit: Stichting Apeldoornse Monumenten www.apeldoornsemonumenten.nl Stichting CODA www.coda-apeldoorn.nl Gemeente Apeldoorn www.apeldoorn.nl/cultuurhistorie

Bij de uitvoering steunt het comité op de medewerking van tientallen enthousiaste vrijwilligers en diverse andere cultuurhistorische organisaties, verenigd in het Erfgoedplatform Apeldoorn, die in wisselende samenstelling bijdragen aan het programma rondom Open Monumentendagen leveren. Dit jaar prijst het OMD-Comité Apeldoorn zich gelukkig met de medewerking van: Erfgoedplatform-partners: Vereniging Oud Apeldoorn (VOA) Apeldoorns Gidsen Collectief (AGC) Apeldoorns Vertelgenootschap CODA Archief & Kenniscentrum

en verder: Werkgroep Hoenderloo Bureau Uit de Tijd (Open Monumenten-Klassendag) Gemeente Apeldoorn,Projectgroep Vlijtsepark Estate Events (organisator Lekker Veluwe) Sparta motorclub Stichting Veteraan Autobussen Veluwse Stoomtrein Maatschappij Waterschap Vallei en Veluwe Stichting Apeldoorns Kanaal Stichting Berkelzomp ‘Sluiswachter’ dhr. G.H. Luijkman Stichting Mondial Paleis Het Loo Staatsbosbeheer (eigenaar Radio Kootwijk) Vastkort studio (Indië-telefoon) OTCKmar (Koning Willem III-kazerne) Oorlogsgraven stichting en dhr. J. Heerze Stalhouderij Wouter Hazeleger Restaurant De Woeste Hoeve Jonkheer V.G.F. Repelaer (Deelerwoud) Mevr. D. Honders (Proeflocaal Het Achterom)

www.verenigingoudapeldoorn.nl www.apeldoornsgidsencollectief.nl www.vertelgenootschapapeldoorn.nl www.geheugenvanapeldoorn.nl www.uitdetijdapeldoorn.nl www.apeldoorn.nl/vlijtsepark www.estateevents.nl www.spartamotorclub.nl www.sva-museumbussen.nl www.stoomtrein.org www.vallei-veluwe.nl www.apeldoornskanaal.com www.stichtingberkelzomp.nl www.mondial-apeldoorn.nl www.paleishetloo.nl www.hierradiokootwijk.nl www.vastkort.nl www.marechaussee.nl www.ogs.nl www.trouwkoetsen.com www.woestehoeve.nl

www.proef-locaalhetachterom.nl

Maar bovenal: Tientallen vrijwilligers Alle eigenaren van de opengestelde monumenten en locaties.

Aan al deze partijen is het organisatie-comité heel veel dank verschuldigd. Namens Comité Open Monumentendagen Apeldoorn, Hans van de Water, projectleider

30


Comité Apeldoorn Stichting Apeldoornse Monumenten Stichting Apeldoornse Monumenten (SAM), opgericht in 1987, heeft als doelstelling: ‘Het signaleren en beschermen van architectonisch- en gebouwd cultuurhistorisch-erfgoed en zijn omgeving in de gemeente Apeldoorn en het kweken van begrip voor het belang van behoud daarvan’. De SAM is een 100% vrijwilligersorganisatie met donateurs, bestuur en vrijwilligers die, uit respect en waardering voor al het moois dat onze gemeente rijk is, niet alleen zelf de SAM-doelstellingen nastreven, maar zich ook inzetten om hun motivatie over te brengen op zo veel mogelijk anderen, in alle geledingen van onze Apeldoornse samenleving. Meer over de SAM is te lezen op www.apeldoornsemonumenten.nl. Iedereen die de doelstellingen van de SAM onderschrijft, kan zich via de website aanmelden als donateur en/of vrijwilliger van de SAM. Dat kan ook met een briefje naar SAM, Roggestraat 44, 7311 CD Apeldoorn. U bent van harte welkom bij de SAM (het levert u ook een welkomstgeschenk op!)

CODA erfgoed en archieven CODA biedt een schat aan informatie over de Apeldoornse geschiedenis en is het historisch documentatiecentrum van Apeldoorn waar bezoekers terecht kunnen met al hun vragen over de Apeldoornse geschiedenis. In CODA Archief & Kenniscentrum zijn ruim 350 archieven van onder andere de gemeente, bedrijven, verenigingen, kerkgenootschappen en families ondergebracht waarmee CODA de grootste Apeldoorn-collectie ter wereld bewaart. Ook documentaire collecties, beeldmateriaal, bouwtekeningen en -vergunningen kunnen hier geraadpleegd worden. Met de website Geheugen van Apeldoorn (www.geheugenvanapeldoorn.nl) levert CODA een belangrijke eigentijdse bijdrage aan het bewaren van de Apeldoornse geschiedenis. Deze digitale schatkist bevat verhalen, foto's, kaarten en routes van en door de stad en vormt zo een ware ontdekkingsreis. Bijzonder is dat iedereen zelf historische informatie aan deze site kan toevoegen zodat een collectief en levend geheugen ontstaat. Daarnaast is CODA medeorganisator van het Historisch Café en de Open Monumentendagen en toont en beheert CODA Museum tal van (pre)historische objecten uit Apeldoorn. Heeft u historisch (beeld)materiaal en wilt u dit met ons delen, neem dan per mail ([email protected]) of telefonisch (055-5268400) contact met ons op of loop bij ons binnen (Vosselmanstraat 299, Apeldoorn). Meer informatie vindt u op www.coda-apeldoorn.nl

Gemeente Apeldoorn

Bij de organisatie van de Open Monumentendagen adviseert, faciliteert en ondersteunt de gemeente Apeldoorn al sinds 1988 de Stichting Apeldoornse Monumenten en CODA. Dit jaar is de gemeente wederom ook zelf aanwezig tijdens de Open Monumentendagen, en wel met een programma op Het Zwitsalterrein aan de Vlijtseweg. Dit terrein, tot voor kort een verborgen en afgeschermd gebied, wordt wegens het succes in 2013 nogmaals opengesteld voor het publiek! Laat u verrassen door de industriële bebouwing. Kijk voor meer informatie: www.apeldoorn.nl\cultuurhistorie en www.zwitsalapeldoorn.nl Ter gelegenheid van het thema Op reis verschijnt dit jaar in opdracht van de gemeente Apeldoorn en met subsidie van de provincie Gelderland een cultuurhistorische fietstocht door Apeldoorn in de serie Erfgoedroutes van uitgeverij Matrijs. Prijs € 9,95 verkrijgbaar bij de boekhandel.

31


Erfgoedplatform Apeldoorn Het Erfgoedplatform Apeldoorn (EPA) is een stichting waarin momenteel zestien Apeldoornse verenigingen en organisaties, actief op het gebied van cultuurhistorisch erfgoed en bouwkunst in de gemeente Apeldoorn, met elkaar communiceren, met behoud van de eigen identiteit gezamenlijk projekten uitvoeren en trachten elkaar te versterken. De stichting EPA streeft er naar om cultuurhistorie in de breedste zin te bewaren en toegankelijk te houden voor jong en oud. Tevens streeft de stichting EPA er naar om het beleid van de (lokale) overheid op constructieve wijze te beïnvloeden. Een aantal EPA-partners levert ook dit jaar een bijdrage aan het programma rondom Open Monumentendagen. Op www.erfgoedplatformapeldoorn.nl kunt u meer lezen over het Erfgoedplatform

Nationale Orgeldag Op zaterdag 13 september vindt voor de dertiende achtereenvolgende maal de Nationale Orgeldag plaats. Doelstelling is zoveel mogelijk bezoekers in de opengestelde kerken nader kennis te laten maken met het orgel. Het spel van de organist en de bezichtiging van het orgel wekken de belangstelling voor dit prachtige instrument als een belangrijk deel van ons cultureel erfgoed. Deelnemende kerken in gemeente Apeldoorn zijn:

- Grote kerk, Loolaan 16, 7315 AB Apeldoorn. - O.L.V. ten Hemelopneming (Mariakerk), Hoofdstraat 18, 7311 NL Apeldoorn. - Hervormde kerk Beekbergen, Kerkweg 35, Beekbergen - Julianakerk, Deventerstraat 91, 7322 JL Apeldoorn.

De kerken zijn op zaterdag 13-september opengesteld van 11.00 tot 17.00 uur Voor het programma en nadere informatie zie www.nationaleorgeldag.nl Bereikbaar met de hop on/hop off-bus, bushalte Orpheus.

32


Colofon Samenstelling: Comité Open Monumentendagen Apeldoorn juli 2014

Bronnen: Programmaboekjes Open Monumentendagen 1990 – 2013 Geheugen van Apeldoorn SAM CODA Gemeente Apeldoorn Nationaal museum Paleis Het Loo OTCKmar Staatsbosbeheer Werkgroep Hoenderloo Bureau ‘Uit de Tijd’ Ferdinand van Hemmen Veluwse Stoomtrein Maatschappij Wikipedia en anderen

Foto’s: Beschikbaar gesteld door de deelnemende partners en CODA Beeldbank Kaart: Gemeente Apeldoorn Team Informatie- & Gegevensdiensten Vormgeving: CODA

Opmaak en druk: Aforma drukkerij Apeldoorn www.aforma.nl Oplage: 8.000 exemplaren Uitgave: Augustus 2014

Programma Open Monumentendagen. Apeldoorn. Zaterdag 13 en zondag 14 september 2014 OP REIS

Recommend Documents