Programma Wetenschapdag 2011_Universiteit Leiden 18-10-11 13:02 Pagina 1
Wetenschapsdag zondag 30 oktober 2011
Programma Kamerlingh Onnesgebouw wetenschapsdag.leidenuniv.nl
Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.
Programma Wetenschapdag 2011_Universiteit Leiden 18-10-11 13:02 Pagina 2
Programma Kamerlingh Onnesgebouw Doen Computertesten. Zaal B026. 12.00-17.00 uur n ‘Onbewuste discriminatie’ n ‘Stereotypen’ n ‘Stroop-effect’, het verschil tussen automische en gecontroleerde processen n ‘Test je rechtskennis en kruip in de huid van de rechter’ Workshops n KlinkerMikken. Zaal B031. 12.00 en 13.00 uur Het spel KlinkerMikken is als darten met je stem. De speler krijgt een klinker te horen en tegelijkertijd te zien op een scherm. De speler imiteert de klankkleur zo precies mogelijk. De imitatie wordt direct vergeleken met de gegeven klinker en vertaald naar het kleurenspectrum, dat op een groot scherm wordt weergegeven. De speler komt proefondervindelijk tot het inzicht dat bekende klinkers (uit de eigen taal) preciezer te imiteren zijn dan onbekende. n
Kinadorp. Zaal B031. 15.00 en 16.00 uur Kinadorp is een ‘psychologisch’ groepsspel waarbij je leert welke rol je in een groep hebt. Bij het spel deel je samen in een groep het ‘Kina’ dorp in. Van te voren staat vast welke onderdelen in het dorp geplaatst moeten worden maar nog niet waar. Speel mee en leer welke rol jij inneemt bij groepsprocessen en hoe je op anderen overkomt! Het spel duurt 20 à 30 minuten.
n
Taalolympiade ‘Ken je Taal?!’ Zaal B020. 14.00-17.00 uur, doorlopend Hou jij van puzzels? Heb jij een talenknobbel? Kruip in de huid van een echte taalkundige en test je kennis in de talenquiz! Dirk Bakker en Marieke Meelen. Over de hele wereld worden meer dan vijfduizend verschillende talen gesproken. Een taalkundige heeft de taak om die talen te beschrijven, ze met elkaar te vergelijken en hun bijzonderheden, overeenkomsten en verschillen in kaart te brengen. In deze workshop krijg je een idee van de fascinerende uitdagingen die een taalonderzoeker op zijn weg tegenkomt. Je kunt je ontcijferkunsten uitproberen op pittige taalpuzzels of je feitenkennis op de proef stellen in de interactieve talenquiz.
n
Verf je eigen Griekse vaas (kinderactiviteit). Zaal A014. 12.00-17.00 uur Jong en oud, maar voornamelijk jong, krijgen de gelegenheid om met zwarte verf hun eigen aardewerk te beschilderen. Voorbeelden van patronen en potvormen zijn op locatie aanwezig. De studievereniging zorgt voor verf en aardewerk.
WETENSCHAPSDAG 30 OKTOBER 2011
Programma Wetenschapdag 2011_Universiteit Leiden 18-10-11 13:02 Pagina 3
Kijken/meepraten Films in samenwerking met Leids Film Festival Drie klassieke films met als thema ‘Recht en Film’ die een must zijn voor zowel alle rechtenstudenten als filmliefhebbers. Aansluitend een zeer actueel debat over het (illegaal)downloaden van films. n 12 Angry Men. Zaal B017. 11.45 uur: inleiding. 12.00 uur: begin film USA 1957 | 96 min. | Engels (Nederlandse ondertiteling) Regie: Sidney Lumet. Met Henry Fonda, Joseph Sweeney, Lee J. Cobb n To Kill a Mockingbird. Zaal B013. 11.30 uur: inleiding. 11.45 uur: begin film USA 1962 | 129 min. | Engels (Nederlandse ondertiteling) Regie: Robert Mulligan. Met Gregory Peck, John Megna, Mary Badham n Rashomon. Zaal B017. 14.00 uur: inleiding. 14.15 uur: begin film Japan 1950 | 88 min. | Japans (Nederlandse ondertiteling) Regie: Akira Kurosawa. Met Toshirô Mifune, Machiko Kyô, Takashi Shimura n
Debat over illegaal downloaden van films. Zaal A144. 15.45-16.30 uur We laten een documentaire zien waarin de voorstanders van (illegaal) downloaden aan het woord zijn – Steal This Film II. De film behandelt het onderwerp copyright en gaat in op de geschiedenis van dit verschijnsel. Na afloop van de film geeft een panel van experts uit verschillende gebieden kort hun mening op de film en op elkaar. Het publiek mag zich natuurlijk ook mengen in de discussie en vragen stellen aan de panelleden. De panelleden bestaan uit experts uit de filmwereld en een aantal experts van de Universiteit Leiden. Het debat zal geleid worden door twee advocaten van Kennedy Van der Laan te Amsterdam. 15.45 uur: korte inleiding 15.50 uur: begin Steal This Film II 16.30 uur: debat/discussie
Films Studium Generale n Der Lauf der Dinge (1987, Peter Fischli/David Weiss). Zwitserse art movie. Zaal B017. 13.15-14.20 uur. Leeftijd: laatste jaren vwo tot 99+ Met een inleidende lezing over causaliteit door F.A. Muller, natuurkundige en filosoof (Erasmus Universiteit Rotterdam & Universiteit Utrecht). n Cargo 200 (2007, regie: Aleksei Balabanov). Zaal B017. 14.30-17.00 uur. Leeftijd: vanaf 18+ Omstreden Russische film die een beeld geeft van de Sovjet-Unie in het jaar 1984. Voorzien van een inleiding door Otto Boele, universitair hoofddocent Russische letterkunde (Universiteit Leiden).
Programma Wetenschapdag 2011_Universiteit Leiden 18-10-11 13:02 Pagina 4
Luisteren Kindervertellingen ‘Wij gaan op berenjacht...’ Voor de 4-7 jarigen. Zaal A002 12.15 uur: Woeste Willem. Over een mopperende zeerover en het jongetje Paul 12.45 uur: De Gruffalo. Over een kleine muis en een hongerige gruffalo 13.15 uur: Max en de maximonsters. Waar een jonge Max een heleboel enge maximonsters tegenkomt 13.45 uur: Poten Omhoog. Een verhaal over een jonge, te vriendelijke hamsterboef 14.15 uur: Wij gaan op Berenjacht. De spannende avonturen van een vader en zijn kinderen die op berenjacht gaan 14.45 uur: Agent en Boef. Agent probeert een ontsnapte boef gevangen te nemen 16.15 uur: De Gruffalo. Over een kleine muis en een hongerig monster 16.45 uur: Woeste Willem. Over een mopperende zeerover en het jongetje Paul Voor 6-7 jarigen. Zaal A002 15.15 uur: Erge Ellie en Nare Nellie. De avonturen van een gemene tweeling Muziek Prettige Pianoklanken door ‘Dubbelstudenten’. Restaurant 1e etage. 12.00-14.00 uur Steffie Ypma, studente Natuurkunde en Muziek en Oskar Bles, student Life Science and Technology en Muziek, spelen werken van Bach, Beethoven Chopin en Grieg. Samen zullen zij ook veel quatremains-muziek spelen van Debussy, Ravel en Poulenc. Lezingen Zaal A144 12.00 uur: Lieve meisjes, stoute jongens? Prof.dr. J. Mesman In de media wordt al enige tijd druk gediscussieerd over gescheiden klassen voor jongens en meisjes omdat de twee geslachten zo verschillend zouden zijn in gedrag en leerbehoeften. Op het schoolplein wordt al veel langer door ouders beweerd dat jongetjes toch echt een andere opvoeding nodig hebben dan meisjes. Hoe verschillend zijn jongens en meisjes eigenlijk? En welke rol spelen opvoeders daarbij? 13.00 uur: Die reactie was niet onaardig. Dubbele ontkenningen als actie en reactie in taal. Prof.dr. A. Verhagen Waarom zeggen we soms dat iets niet onaardig is als we ook gewoon kunnen zeggen dat het aardig is? Volgens de Britse schrijver George Orwell zou het eerste eigenlijk verboden moeten worden: het is langer en ingewikkelder dan het tweede, dus waarom die extra moeite? Een eerste antwoord dat opkomt, is dat niet onaardig een zekere twijfel of ironie kan suggereren. Dat is niet onjuist [!], maar er zijn ook
WETENSCHAPSDAG 30 OKTOBER 2011
Programma Wetenschapdag 2011_Universiteit Leiden 18-10-11 13:02 Pagina 5
gevallen waarin zo’n stukje extra betekenis geen rol speelt. De zin hiervoor (bij het uitroepteken) is daar een voorbeeld van. Onderzoek laat zien dat het hierbij precies gaat om een reactie op een bepaalde actie die in het voorafgaande gesuggereerd wordt. Dat mensen bovendien zo’n reactie verwachten kunnen we ook laten zien aan de manier waarop onze hersenen zulke zinnen verwerken. 14.00 uur: Onbewuste discriminatie. Prof.dr. N. Ellemers Tegenwoordig vinden we dat iedereen gelijke kansen moet hebben op school, of op het werk. Het gaat erom wat je kunt, niet wie je bent. Toch hebben we vaak bepaalde verwachtingen in ons hoofd. Bijvoorbeeld omdat iemand man of vrouw is, bepaalde kleding draagt, of uit een andere cultuur afkomstig is. Het is heel moeilijk dat soort verwachtingen te onderdrukken, en mensen echt eerlijk te behandelen. Ons onderzoek laat zien wat hiervan de gevolgen zijn. Mensen die onbewust gediscrimineerd worden worden hierdoor onzeker. Door de manier waarop ze behandeld worden raken ze gedemotiveerd en gaan minder goed presteren. Actie is reactie. Zaal C131 12.00 uur: De Europese weegschaal van het recht. Interactie tussen rechtsorden verkend. Prof.mr. T. Barkhuijsen Hoewel Europa in de politiek serieus onder vuur ligt, is het Europese recht doorgedrongen tot de haarvaten van onze rechtsorde. Veel grote en kleine juridische geschillen moeten op basis daarvan worden beslist. Mag de bouw van een kolencentrale in Delfzijl doorgaan? Kunnen kruisbeelden in Italiaanse schoolklassen blijven hangen? Onder het mom van ‘actie-reactie’ wordt een kritische verkenning uitgevoerd van de Europeanisering van ons recht. 13.00 uur: De Neanderthaler in U... Prof.dr. J.W.M. Roebroeks De Neandertaler is terug! Nadat hij jarenlang als een primitieve bruut afgeschilderd werd, die maar ternauwernood in IJstijd-Europa wist te overleven, heeft onderzoek van de laatste jaren een opmerkelijke comeback van deze uitgestorven mensensoort bewerkstelligd. Aan de hand van een aantal voorbeelden uit recent onderzoek wordt een beeld van die nieuwe Neandertaler geschetst. Daaruit blijkt ook dat hij niet helemaal verdwenen is... Sterker nog, als U buiten Afrika geboren bent, is er is een grote kans dat U een beetje Neandertaler bent. 14.00 uur: Vraag en antwoord? Islam op het internet. Prof.dr.mr. M.S. Berger Moslims zijn wereldwijd meer met hun geloof bezig dan een generatie geleden. Tegelijkertijd hebben zij minder vertrouwen in de traditionele schriftgeleerden en de stoffige boeken. Er spelen actuele vragen over verliefdheid, geweld, werken bij McDonalds en hypotheken – bij wie moet je daarvoor terecht. Hier blijkt het internet een uitkomst: chatrooms, fatwa-on-line, dating sites en relatie-therapie online zijn maar enkele voorbeelden van de nieuwe virtuele werkelijkheid van de moderne moslim.
Programma Wetenschapdag 2011_Universiteit Leiden 18-10-11 13:02 Pagina 6
15.00 uur: De kloof tussen burger en politiek: wat is er van waar? Prof.dr. R.B. Andeweg Lange tijd werd er van uit gegaan dat de kloof tussen burgers en politiek er uit bestond dat burgers zich van de politiek afkeerden: dalende opkomst bij verkiezingen, gebrek aan interesse en veel politiek cynisme. Met de komst van het populisme kwam er ook een nieuwe definitie van de kloof: onder 'de Haagse kaassstolp' zijn politici vervreemd geraakt van de burgers, zij weten niet meer wat Henk en Ingrid beweegt en het kan ze ook niet schelen. Naar beide definities van de kloof is onderzoek gedaan. In deze lezing wordt op basis daarvan geprobeerd de kloof tussen burgers en politiek in kaart te brengen: zijn de burgers afgehaakt, zijn de politici het contact verloren, of allebei? Of is er misschien iets heel anders aan de hand? 16.00 uur: Hooggevoeligheid bij kinderen. Prof.dr. M.J. Bakermans-Kranenburg “Ook zo gevoelig?” Zo opent de site voor hoogsensitieve personen en voor ouders van hoogsensitieve kinderen. Wat is dat eigenlijk, verschil in sensitiviteit; hoe komt dat, en welk onderzoek wordt ernaar gedaan? Wie wil horen over paardebloemen en orchideeen, wie opgevoed of opvoeder is, en wie geinteresseerd is het samenspel van ‘nature’ en ‘nurture’ zit goed bij deze voordracht. Zaal B041 12.00 uur: De populaire cultuur van de illegaliteit. Dr. R.K. Jaffe Dr. Rivke Jaffe doet antropologisch onderzoek naar de macht van criminele organisaties in achterstandswijken in Kingston, Jamaica. In dit interactieve praatje gaat zij in op één aspect van haar onderzoek: de relatie tussen populaire cultuur en de invloed van criminele leiders, de zogeheten dons. In songteksten, op dansfeesten en in muurschilderingen door de stad heen, wordt de autoriteit van deze dons als legitiem voorgesteld. Aan de hand van beeldmateriaal, videoclips en geluidsfragmenten geeft Rivke Jaffe een voorbeeld van hoe populaire cultuur gebruikt kan worden binnen sociaalwetenschappelijke analyses. 13.00 uur: Zanddivinatie. Dr. J.A.M.M. Jansen Zanddivinatie (‘geomantiek’) in de Mandé-heuvels in Mali (West-Afrika) is fascinerend, niet alleen vanwege zijn complexe toepassing, maar vooral door de manier waarop mensen het elkaar leren: de Leidse antropoloog Jan Jansen ontdekte dat de leerweg van deze vorm van divinatie allerlei rekenkundige en wiskundige vaardigheden bevat. Dat is een unicum is een samenleving die nauwelijks is gealfabetiseerd en waar formeel school-onderwijs niet is ontwikkeld. Jan Jansen een divinatiesessie aan de hand van een video. Hierbij is aandacht voor de rekenkundige kant, voor de psychologische kant, en voor de offers (van o.a. enkele kippen). Kijkwijzer: niet geschikt voor kleine kinderen en mensen met een gevoelige maag. 14.00 uur: Aristoteles tussen de oren. Dr. C.L.J.M. Cremers Met de luier nog om, ontwikkelen wij mensen algebra in ons hoofd - betekenisalgebra. Wij rekenen met betekenissen die zo abstract zijn dat we er nog nooit een gezien hebben. Wij rekenen betekenissen uit waarvan we nog niet eens weten of ze
WETENSCHAPSDAG 30 OKTOBER 2011
Programma Wetenschapdag 2011_Universiteit Leiden 18-10-11 13:02 Pagina 7
wel bestaan. Toch bepalen die betekenissen ons bewustzijn en ons gedrag. Het mirakel van de taal in ons brein, uitgeplozen op een computer. 15.00 uur: Begrijpend lezen. Dr. L. van Leijenhorst Kunnen lezen en begrijpen wat je leest is heel belangrijk om goed te presteren op school, maar uiteraard ook daarbuiten. Rapporten laten vaak zien dat de ontwikkeling van deze vaardigheid niet voor iedereen goed verloopt. Over de oorzaken en over wat begrijpend lezen nu precies is, is relatief weinig bekend. Met ons onderzoek proberen wij meer inzicht te krijgen in welke neurologische en cognitieve processen belangrijk zijn om een tekst goed te begrijpen. Zo proberen we bijvoorbeeld met behulp van nieuwe technieken meer te leren over wat er tijdens het lezen gebeurt in het brein. Tijdens deze lezing zal worden ingegaan op onderzoek naar begrijpend lezen en hoe dit samenhangt met de werking van de hersenen. 16.00 uur: Van grammofoon naar Youtube, een populaire geschiedenis van Azië 20e eeuw. Dr. Barendregt Anders dan een nationale geschiedenis verschaft de entertainmentindustrie in Zuidoost Azië ons een beeld van dynamische culturele verandering. Deze lezing laat zien en horen hoe grensoverschrijdende artiesten en hun publiek via populaire muziek, mediatechnologieën en levensstijlen op alledaagse wijze omgaan met moderniteit in de twintigste eeuw. De opkomst en ondergang van deze artiesten en het aanboren van telkens een nieuw publiek lijken in elke generatie en in verschillende contexten vragen op te roepen over wat nu ‘traditie’ en ‘goede’ smaak behelst en wat als sociaal wenselijk wordt aangemerkt. Populaire muziek is daarmee, vaak onbedoeld, een speelveld waarin niet alleen het nieuwe wordt verkend en moderniteit wordt betwist, maar waardoor een nieuw publiek ontstaat en sociale grenzen worden gemarkeerd of vervagen.
En ook... Archeologische markt. Restaurant 1e etage In de restaurantruimte van het KOG kunt u kennismaken met archeologie: n Laboratorium voor Artefactstudies (prof.dr. Annelou van Gijn). n Laboratorium voor Osteoarcheology en Fysische Anthropologie (dr. Menno Hoogland) n Opgravingssimulatie (dhr. Eric Dullaart) n Fototentoonstelling ‘Ontdek de Archeoloog’ n ‘Verken je Vondst’ – De Determinatiehoek n Posterpresentatie Honours College
Programma Wetenschapdag 2011_Universiteit Leiden 18-10-11 13:02 Pagina 8
Plattegrond Kamerlingh Onnesgebouw Steenschuur 25 2311 ES Leiden wetenschapsdag.leidenuniv.nl Servicedesk 071 527 52 20 B041 B031 B017 B013 B020
B026
A014 A144 (1e etage)
A008
A002
Restaurant (1e etage) Zaal C131 (1e etage)
WETENSCHAPSDAG 30 OKTOBER 2011