Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met:
GTI Jaarverslag 2003
Profiel
GTI nv Concernmarketing en Communicatie
GTI richt zich op technische dienstverlening in de utiliteit, industrie en
Kosterijland 50, 3981 AJ Bunnik
infrastructuur in de Benelux. GTI ontwikkelt integrale oplossingen:
Postbus 210, 3980 CE Bunnik
van ontwerp tot en met realisatie, management, onderhoud en beheer, in alle
Telefoon: 030 656 94 00
voorkomende technische disciplines. GTI vervult deze functies voor haar
Telefax: 030 656 94 15
opdrachtgevers via een netwerk van eigen werkmaatschappijen, samen-
E-mail:
[email protected]
werkingsverbanden en strategische allianties. GTI heeft de kennis, ervaring
Internet: www.gti-group.com
en omvang om de meest uiteenlopende projecten uit te kunnen voeren. GTI ontwikkelt zich tot een marktgerichte organisatie waarin alle aspecten van technische dienstverlening geïntegreerd of op deelgebieden kunnen voorkomen. GTI bedrijven behandelen zowel grote en complexe projecten als kleinere en eenvoudiger projecten. Kernbegrippen in de dienstverlening van GTI zijn betrouwbaarheid, kwaliteit, flexibiliteit en verantwoordelijkheid. Sinds 2001 maakt GTI deel uit van Fabricom N.V. In 2003 heeft de daadwerkelijke integratie van Nederlandse bedrijven van Fabricom plaats gehad. Daarmee heeft GTI bijna 10.000 medewerkers in dienst en beschikt zij over een netwerk van 90 bedrijven in Nederland. Deze bedrijven zijn georganiseerd in de sectoren GTI Utiliteit, GTI Industrie en GTI Infra. GTI heeft de Benelux als thuismarkt, maar is wereldwijd actief waar opdrachtgevers dat vragen. Fabricom is de Europese leider op het gebied van elektrische, mechanische en HVAC-installaties en het daaraan verbonden onderhoud. De ondernemingen van de groep zijn Axima in Europa, Endel en Ineo in Frankrijk, Fabricom GTI in België en GTI in Nederland. Bij Fabricom werken 47.000 mensen. De groep realiseerde in 2003 een omzet van c 5,6 miljard, voornamelijk in de Benelux en Frankrijk, maar ook in tal van andere Europese landen. Fabricom is een volle dochteronderneming van SUEZ.
GTI Jaarverslag 2003
Inhoud Pagina
1
Inhoud
2
Bestuur
3
Missie en Waarden
5
Voorwoord
9 20
1
Verslag van de Hoofddirectie Bestuurlijke gegevens
22
Geconsolideerde balans per 31 december
23
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
24
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
25
Toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening
32
Enkelvoudige balans per 31 december
32
Enkelvoudige winst- en verliesrekening
33
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening
34
Overige gegevens
35
Accountantsverklaring
36
Bedrijven
Bestuur Raad van Commissarissen Ph. Casier, voorzitter Dr. J.C.M. Hovers E. van Innis A. Janssens Ir. F. Schukken Hoofddirectie J. Westerhoud RA, voorzitter A.C. Fonteine
2
GTI Jaarverslag 2003
Missie en Waarden Missie
Waarden
GTI is een groeiende technisch dienstverlener met een
GTI heeft vier basiswaarden geformuleerd die
leidende positie in haar markten in de Benelux.
samen met de missie het fundament vormen voor het
GTI biedt meerwaarde aan haar opdrachtgevers door
beleid van de onderneming.
technologische innovatie te koppelen aan operationele deskundigheid en dit te vertalen in de beste klantgerichte
GTI werkt hard aan klantgerichtheid.
oplossingen.
De dienstverlening zal beantwoorden aan de behoeften van haar opdrachtgevers of deze overstijgen. Door pro-
De medewerkers van GTI spelen vanuit een persoonlijk
actief in te spelen op de wensen van klanten zal GTI een
ondernemerschap in op de behoeften en wensen van
voorkeurspositie in haar markten kunnen verwerven.
opdrachtgevers. Aan de basis van het succes van GTI staan mensen. Duurzame, winstgevende groei boven het markt-
Iedere GTI-er wordt in staat gesteld zichzelf te
gemiddelde is een belangrijke doelstelling van GTI:
ontwikkelen in een omgeving waarin open communicatie
- om een interessante werkgever te zijn voor haar
en betrokkenheid centraal staan. GTI zal haar
mensen;
medewerkers honoreren voor de prestaties die zij
- om voortdurend te kunnen investeren in innovatie;
individueel en in teamverband realiseren.
- om te kunnen beantwoorden aan de verwachtingen
Een gezonde en veilige werkomgeving zal bijdragen
van opdrachtgevers en aandeelhouders in een markt
aan hun welzijn.
die voortdurend in ontwikkeling is. Het ondernemerschap van GTI’s medewerkers is gebaseerd op een hoge mate van betrokkenheid en verantwoordelijkheid voor het werk dat zij doen. Zij willen kwaliteit leveren en inspelen op kansen die zich voordoen. Zij vinden oplossingen voor hun opdrachtgevers door continu grenzen te verleggen. De continuïteit van GTI wordt gewaarborgd door voortdurend te werken aan duurzame, winstgevende groei. Een belangrijke voorwaarde hiervoor is het creëren van een hogere toegevoegde waarde voor opdrachtgevers, medewerkers en aandeelhouders.
3
GTI Jaarverslag 2003
Voorwoord Voor GTI was 2003 een jaar met gemengde gevoelens.
Daarom zal GTI als multidisciplinaire technisch dienst-
Door de ontwikkelingen in de markt is het marktvolume
verlener zich ook blijvend moeten veranderen. Daar past
gekrompen en werden marges sterk onder druk gezet.
een slagvaardige, flexibele en anticiperende houding
Hierdoor zijn we gedwongen onze prijzen te verlagen het-
bij. Door de kwaliteit van onze dienstverlening verder
geen tot een verslechtering van onze winstgevendheid
te verhogen, in toenemende mate meer als partner van
heeft geleid. Dit heeft helaas geleid tot de noodzaak van
de opdrachtgever te functioneren, door onze advies- en
het nemen van structurele maatregelen hetgeen eind 2003
engineeringkwaliteiten integraal aan te bieden en
resulteerde in de aankondiging van een reorganisatie
ons op deze wijze van de concurrentie te onderscheiden,
waardoor 400 arbeidsplaatsen zijn komen te vervallen.
scheppen we de voorwaarden voor een winstgevende,
Dat we ondanks de economische tegenwind toch in
evenwichtige groei in de toekomst.
staat waren winst te maken zegt iets over de kracht, het ondernemerschap en het fundament van ons bedrijf:
De creativiteit die onder druk van de marktomstandig-
GTI is marktleider in Nederland, heeft een goede naam
heden in 2003 tot stand is gekomen, zal nog verder benut
en beschikt over veel toegewijde mensen. Daarnaast heeft
en geoptimaliseerd kunnen worden. Meedenken met
GTI een gezonde financiële positie; de solvabiliteit bedraagt
de opdrachtgever, steeds weer met alternatieven komen
ruim 23%, we zijn schuldenvrij en hebben op balans-
en laten zien dat we in staat zijn de opdrachtgever dat
datum de beschikking over 2 63 miljoen aan liquiditeiten.
te bieden waar hij behoefte aan heeft. Slechts door het bieden van die toegevoegde waarde zijn we in staat
Dat neemt echter niet weg dat een marktsituatie waarin
uit te stijgen boven de pure prijscompetitie. Onderling
opdrachten worden aangenomen voor prijzen die soms
respect en vertrouwen, zoals die sterk in onze cultuur
zelfs onder kostprijsniveau liggen, uitermate zorgelijk is.
verankerd zijn, blijven daarbij essentiële voorwaarden.
De veranderingen in de markt zijn in onze waarneming van blijvende aard. De situatie zoals we die kenden; een gestage toename van het marktvolume met een aantal
Financiële ontwikkeling
procenten per jaar, zal op korte termijn niet terugkeren.
Ten opzichte van 2002 is de omzet in het verslagjaar met
Dit heeft meer dan tevoren een aanzet gegeven tot een
27% gestegen tot bijna 2 1,2 miljard. Deze stijging
structureel andere gedachtevorming over onze organisatie
wordt echter geheel veroorzaakt door de integratie van
en haar diensten. Begin 2004 zijn dan ook de eerste stappen
de Nederlandse activiteiten van de Fabricom Groep.
gezet om te komen tot een strategische heroriëntatie
Rekening houdend met de overgenomen activiteiten
waarvan eind 2004 de contouren duidelijk zullen zijn.
van de geïntegreerde bedrijven is de omzet met circa 5% gedaald. Er is minder werk uitbesteed en er zijn minder
Sinds 2001 heeft GTI een flinke gedaantewisseling onder-
derden ingeleend op projecten waardoor er relatief
gaan. Dat gebeurde in het verlengde van de integratie-
meer eigen medewerkers zijn ingezet. Als gevolg hiervan
processen die in 2001 zijn gestart met de overname van
is de post Uitbesteed werk en andere externe kosten met
HCG industrieservice bv, die in 2002 na de overname
2 45
miljoen gedaald, zijnde 17%.
door Fabricom Groep werden geïntensiveerd en die eind
5
2003 zijn afgerond. Op alle niveaus binnen ons bedrijf
Het bedrijfsresultaat is gedaald van 2 19,8 miljoen in 2002
zijn we ons er in toenemende mate van bewust geworden
naar 2 0,4 miljoen in 2003. Gecorrigeerd voor de getroffen
dat de marktomstandigheden blijvend zijn veranderd
voorziening ad 2 16,4 miljoen inzake de eind 2003
en een sterk dynamisch karakter zullen houden.
aangekondigde reorganisatie is het bedrijfsresultaat met
2 3,0 miljoen gedaald tot 2 16,8 miljoen, zijnde minus 15%.
Met name door het uitblijven van overheidsbestedingen
Deze daling is een reflectie van de moeilijke marktom-
is de omzet van de sector Infra lager uitgevallen. Als gevolg
standigheden waaronder in het verslagjaar moest worden
daarvan is ook de winstgevendheid onder druk komen
geopereerd. Uiteindelijk is het jaar 2003 afgesloten met
te staan. In het verslagjaar is de sector zich in toenemende
een nettowinst van 2 2,8 miljoen, hetgeen substantieel
mate gaan richten op een verbreding van haar klanten-
lager is vergeleken met de 2 49,5 miljoen uit 2002. In de
pakket. Daarbij wordt op onderdelen intensief
nettowinst over 2002 was echter een netto boekwinst ad
samengewerkt met haar Belgische zusterorganisatie.
2 36,0
miljoen opgenomen in verband met de verkoop
van de Belgische GTI bedrijven aan de Fabricom Groep. Gedurende het jaar is de orderportefeuille met name
Bouwfraude
kwalitatief teruggelopen, hetgeen de prestaties in 2004
De onderzoeksresultaten van de Parlementaire Enquête-
verder onder druk kan zetten.
commissie Bouwnijverheid hebben veel stof doen opwaaien. Dit heeft in 2003 duidelijk een effect gehad
Hoewel de sector Utiliteit boven plan heeft gepresteerd
op de markten waarin wij werkzaam zijn. Begin 2004 is
is ten opzichte van 2002 een teruggang merkbaar.
de markt wederom opgeschrikt door nieuwe publicaties
Deze teruggang is het gevolg van de margedruk zoals die
in de pers over vermeend vooroverleg. In het verlengde
al eind 2002 werd gesignaleerd. Gedurende het jaar 2003
hiervan heeft GTI zich op 25 februari 2004 aangemeld bij
is veel aandacht besteed aan de integratie van de Fabricom
de NMa. Daarbij heeft GTI aangekondigd een intern onder-
bedrijven Axima Contracting, Fabricom Electrical en
zoek in te stellen naar mogelijke inbreuken op mededing-
Merkx Volker. Door de integratie is de omzet aanzienlijk
ingsregels en haar volledige medewerking toegezegd.
gestegen en het personeelsbestand flink gegroeid. Daarbij zijn op meerdere plaatsen in het land activiteiten
GTI heeft op 29 april 2004 de uitkomsten van haar interne
op gezamenlijke locaties samengebracht.
onderzoek bij de NMa neergelegd. Wij hopen dat hiermee het verleden kan worden afgesloten zodat met alle markt-
De sector Industrie heeft een teleurstellend jaar achter
partijen gezamenlijk gewerkt kan worden aan een nieuwe
de rug, waarbij de resultaten fors onder druk zijn komen
en gezonde toekomst. Een toekomst die gebaseerd is
te staan. Enerzijds door margedruk en anderzijds door
op vertrouwen en transparantie. Binnen GTI is daarmee
het niet volledig in kunnen zetten van de bestaande
reeds eind 2001 een aanvang gemaakt en zijn inmiddels
capaciteit. Bij een aantal bedrijven is daardoor de nood-
maatregelen getroffen teneinde dit te bewerkstelligen.
zaak ontstaan structurele maatregelen te nemen en het personeelsbestand in te krimpen. Ook binnen de sector
6
Industrie heeft de integratie van de diverse Fabricom
Personeelsbestand
bedrijven veel aandacht gevraagd.
Na een aanzienlijke vermindering van ons personeels-
Het Nederlandse deel van Fabricom GTI Major Projects
bestand in 2002 als gevolg van de verkoop van onze
heeft zowel qua omzet als resultaat een zeer goed eerste
Belgische activiteiten is gedurende het verslagjaar het
jaar doorgemaakt. Fabricom GTI Major Projects, de eerste
aantal medewerkers weer met ruim 2.000 gestegen naar
Belgisch-Nederlandse Fabricom/GTI-samenwerking, is een
10.103 medewerkers eind 2003. Deze stijging is volledig toe
internationaal georiënteerde en opererende organisatie
te schrijven aan de integratie van circa 2.500 medewerkers
die zich richt op grote complexe projecten waar specifieke
van de Nederlandse Fabricom bedrijven. Gecorrigeerd hier-
capaciteit of competenties worden gevraagd.
voor is het personeelsbestand met bijna 4% gedaald, met
GTI Jaarverslag 2003
name als gevolg van natuurlijk verloop en (vervroegde) pensionering. Als gevolg van de eind 2003 aangekondigde reorganisatie zal het aantal medewerkers in 2004 afnemen. Een jaar met gemengde gevoelens. Met trots op ons marktleiderschap dank ik de GTI’ers voor hun inzet en toewijding. Jan Westerhoud Voorzitter Hoofddirectie
7
GTI Jaarverslag 2003
Verslag van de Hoofddirectie • Stijging van de omzet met 27,2% van 2 941 miljoen tot
Gecorrigeerd hiervoor is het bedrijfsresultaat met 15%
2 1.197 miljoen, met name door de integratie van de
gedaald. Het resultaat deelnemingen ad 2 36,0 miljoen
Fabricom bedrijven in Nederland. Hiervoor gecorrigeerd
in 2002 betrof de behaalde boekwinst bij de verkoop
is de omzet met ruim 5% gedaald
van de Belgische GTI activiteiten aan Groep Fabricom.
• Bij de uitvoering van projecten is meer gebruik gemaakt van eigen medewerkers als gevolg waarvan de post
Het jaar 2003 is ondanks het treffen van een forse reorga-
Uitbesteed werk en andere externe kosten op
nisatievoorziening toch nog afgesloten met een netto
vergelijkbare basis met 2 45 miljoen (zijnde 17%) is
winst van 2 2,8 miljoen. Vergeleken met de 2 49,5 miljoen
gedaald tot 2 219 miljoen
in 2002 is dit een substantiële achteruitgang. Hierbij
• Het bedrijfsresultaat is tot 2 0,4 miljoen gedaald (2002: 2 19,8 miljoen) door de effecten van een
valt op te merken dat de nettowinst in 2002 in hoge mate positief is beïnvloed door bovengenoemde boekwinst.
verslechterde economie alsmede het treffen van een reorganisatievoorziening ad 2 16,4 miljoen eind 2003 Integratie De economische situatie in het verslagjaar was moeilijk,
In het verslagjaar 2003 is veel tijd en energie besteed
niet alleen voor GTI maar ook voor de omgeving waarin
aan de in 2002 ingezette integratie van GTI met Fabricom.
wij werkzaam zijn. De (publicitaire) effecten van de
Hierbij zijn een achttal Fabricom bedrijven binnen
onderzoeksresultaten van de Parlementaire Enquête-
de GTI structuur opgenomen. Op lokaal niveau is er door
commissie Bouwnijverheid hebben daarbij zeker een rol
diverse teams enorm veel werk verzet om de circa 2.500
gespeeld. Door de verslechterde marktomstandigheden
medewerkers van deze Fabricom bedrijven zich thuis
kwamen met name de marges onder druk te staan.
te laten voelen in de nieuwe organisatie die samen met
De omzet is weliswaar met 27% gestegen van 2 941 miljoen
de circa 8.000 GTI medewerkers werd vormgegeven. Eind
in 2002 tot 2 1.197 miljoen in 2003, maar dit vloeit met
2003 is de integratie in technische zin afgerond waarbij
name voort uit de integratie van de Fabricom bedrijven.
we ons realiseren dat het feitelijk samensmelten van
Rekening houdend met de omzet ad 2 326 miljoen zoals
meerdere bedrijven, daar waar het bijvoorbeeld het gelijk-
behaald door de Fabricom bedrijven in 2002 is de omzet
schakelen van werkprocessen en het opbouwen van relatie-
met ruim 5% gedaald.
netwerken betreft, nog enige tijd in beslag zal nemen.
Een daling van het gecombineerde volume van de GTI en Fabricom activiteiten is opgevangen door meer
Reorganisatie
eigen medewerkers in te zetten op projecten waar in het
Zoals reeds in het voorwoord aangegeven was 2003 voor
verleden derden werden ingeleend of het werk door
GTI een jaar met gemengde gevoelens. Door de ontwikke-
GTI werd uitbesteed. De post Uitbesteed werk en andere
lingen in de markt is het marktvolume gekrompen
externe kosten is hierdoor, op vergelijkbare basis,
en werden marges sterk onder druk gezet. Een aantal
met zo’n 2 45 miljoen (17%) gedaald naar 2 219 miljoen.
van onze bedrijven presteerde onder die moeilijke marktomstandigheden toch uitstekend. Andere bedrijven
9
Het bedrijfsresultaat is gedaald van 2 19,8 miljoen in 2002
hadden veel meer last van de effecten van de economische
naar 2 0,4 miljoen in 2003. Hierbij dient bedacht te worden
neergang waarbij duidelijk werd dat een snel marktherstel
dat eind 2003 een voorziening ad 2 16,4 miljoen is ge-
niet verwacht mocht worden. De ernst van de situatie
troffen in verband met de aangekondigde reorganisatie.
heeft geleid tot de noodzaak van het nemen van struc-
turele maatregelen. Dat heeft eind 2003 geresulteerd
facilitair management). Uitwisseling van kennis en over-
in een reorganisatie waardoor 400 arbeidsplaatsen zijn
leg tussen de utiliteitsbedrijven leidde tot uniformering
komen te vervallen. In november 2003 werden daartoe
van processen, standaardisatie in het engineeringsproces
de voorbereidingen getroffen en in de maand december
en tot hogere efficiency in de uitvoering. Bij het overleg
2003 konden de onderhandelingen met de vakbonden
zit de eindverantwoordelijke aan tafel zodat waar mogelijk
over een Sociaal Plan worden afgerond. Voor de kosten
veranderingen direct kunnen worden doorgevoerd.
van de reorganisatie werd een bedrag van 2 16,4 miljoen
Om de specialistische dienstverlening van GTI Utiliteit
gereserveerd. Het aantal gedwongen ontslagen kon
nog verder te versterken werden in 2003 de Competence
uiteindelijk door natuurlijk verloop, (vervroegde)
Centers voor de gezondheidszorg en retail verder
pensionering en door herplaatsingen worden beperkt
uitgebouwd. Met GTI Zorg richten we ons op basis van
tot circa 250 medewerkers.
onze expertise op specifieke projecten binnen de gezondheidszorg. Bij de grotere nieuwbouw projecten vindt momenteel de concurrentie met name op prijs plaats.
Omzet en marges per sector
Vooral ten aanzien van de naar hun aard bijzondere en meer kleinschalige projecten zien we mogelijkheden
GTI Utiliteit
voor de toegevoegde waarde die we de opdrachtgever
In de sector Utiliteit is de omzet door integratie van
kunnen bieden. We pakken een project slimmer aan,
de Fabricom bedrijven gestegen van 2 423 miljoen tot
combineren waar mogelijk de verschillende werk-
2 525 miljoen (+24%). Het resultaat uit gewone
zaamheden en bieden de opdrachtgever mogelijkheden
bedrijfsuitoefening voor belastingen daalde van 2 18,8
om in zijn kosten te gaan besparen. GTI heeft de kennis
miljoen tot 2 16,9 miljoen (-10%). Daarmee boekte
en ervaring om een gelijkwaardige gesprekspartner
de sector, in het licht van de verslechterde economie,
te zijn, en van uitvoerder worden we zo ‘meedenker’.
een bevredigend resultaat.
Voor GTI Retail Solutions geldt een zelfde ontwikkeling. Ook hier bepaalt de behoefte van de opdrachtgever
De markt voor kantoren liep in 2003 net als in het
de benodigde specifieke deskundigheid en inzet.
voorafgaande jaar verder terug. Grotere efficiency van
In de retailmarkt gaat het vaak om projecten die onder
bedrijfsprocessen droeg bij aan de relatief gunstige resul-
grote tijdsdruk moeten worden uitgevoerd. “De winkel
taten. Ook dankzij een groter aandeel voor prefabricage
moet open blijven.” Dat brengt met zich mee dat veelal
en modulair bouwen kon de kostprijs worden verlaagd.
ook ’s avonds en in het weekend gewerkt wordt.
Op dit vlak zijn nog meer resultaten te boeken: door
De GTI’ers die in dit marktsegment werken moeten
innovaties in montagetechnieken en materiaalgebruik
zich daar thuis bij voelen. Zij moeten tevens beschikken
kan de arbeidsinzet per project ook in de toekomst verder
over een grote mate van zelfwerkzaamheid en
naar beneden worden gebracht.
improvisatievermogen. Onderzoek werd gestart naar de mogelijkheden van het oprichten van een Competence
10
De sector GTI Utiliteit levert gebouwgebonden installaties
Center voor de onderwijsmarkt. GTI Utiliteit heeft
en vertaalt techniek naar concrete oplossingen voor
die ook rond specifieke technieken: sprinklerinstallaties
de opdrachtgever. De sector opereert in zeven regio’s en
en Energy Solutions (intregrale oplossingen van
heeft daarnaast landelijk werkende specialistische
alles wat met energie te maken heeft). Deze technische
bedrijven; GTI Beveiliging, GTI Vitel (telematica) en GTI
expertise wordt ook in de sectoren Industrie en
Klimaatkontrakt (onderhoud en beheer en technisch
Infra toegepast.
GTI Jaarverslag 2003
Gezien de verschillen in de aard van de markt beperkt
modern UTP-netwerk. De aansluitpunten zijn verdeeld
de samenwerking tussen Nederland en Belgie op utilitair
over ruim 50 gebouwen in Wageningen. Na oplevering
gebied zich vaak tot regionale, grensoverschrijdende
beschikt Wageningen UR over een gemeenschappelijk
activiteiten. Vanzelfsprekend vindt er waar mogelijk
netwerk dat geschikt is voor moderne webapplicaties
een uitwisseling plaats van bestaande (specifieke)
als video- en webconferening en e-learning.
kennis en ervaring. GTI Industrie Enkele projecten
De resultaten van de sector Industrie waren in 2003
Een aantal grote projecten zijn door de regio’s gezamenlijk
teleurstellend en vergelijkbaar met die van 2002.
aangeboden en in uitvoering genomen. Zoals het Stations-
Door de integratie met Fabricom steeg de omzet, inclusief
gebouw West op Schiphol, een gezamenlijk project van
specialistische activiteiten, van 2 480 miljoen tot 2 624
GTI Utiliteit West en GTI Utiliteit Noordwest. Ook de
miljoen ofwel met 30%. De winst uit gewone bedrijfsuit-
sectoroverschrijdende samenwerking is groeiende. Zo werd
oefening voor belastingen bleef echter steken op 2 8 mil-
door Utiliteit en Industrie gezamenlijk een multidisci-
joen, zodat sprake is van een verdere daling van de marges.
plinaire opdracht verkregen voor de nieuwbouw van een moderne farmaceutische fabriek voor Centocor Leiden.
GTI heeft traditioneel een sterke positie in de chemie en petrochemie en voor de sector Industrie was,
GTI verkreeg van Mahler4 vof de opdracht voor de
ook vanuit strategisch perspectief, de voortgaande
ontwikkeling, realisatie en exploitatie van de energie-
deïndustrialisatie in 2003 dan ook de belangrijkste trend.
voorziening voor het gelijknamige project. Mahler4 is
Veel van onze grote opdrachtgevers kijken kritisch
gelegen aan de Zuidas van Amsterdam en combineert
naar hun kostenstructuur. Merkbaar is dat de onderlinge
wonen en werken. In totaal worden er 8 kantoor-
relaties steeds meer professionaliseren en dat de
gebouwen met een oppervlakte van 160.000
m 2,
ca. 200
horizon van veel bedrijven steeds strakker en korter ligt.
appartementen, een parkeergarage met 1.900 parkeer-
Projecten en activiteitenniveaus worden uitgesteld,
plaatsen en 10.000 m2 aan winkels en horecagelegenheden
getemporiseerd of afgeblazen. Men werkt aan kosten-
in de plint onder de gebouwen gerealiseerd. Met betrek-
efficiency en ketenoptimalisatie. Met name de zware
king tot de energievoorziening zal GTI warmte en koude
chemische en petrochemische installaties in Nederland
leveren aan de kantoorgebouwen, winkels, horecagelegen-
worden wel in stand gehouden, maar de nieuwbouw
heden en appartementen. Daarnaast zal GTI warm water
is vrijwel tot het nulpunt gereduceerd. Er zijn andere
leveren aan de appartementen en zal zij de distributie
sectoren die ons land vrijwel geheel verlaten en
naar alle gebouwen verzorgen.
zo lijkt Nederland toe te groeien naar een situatie waarin alleen nog industriële activiteiten plaatsvinden waar
Wageningen Universiteit en Researchcentrum (Wageningen
primair lokaal behoefte aan is. Dat stelt ons voor de
UR) gaf netwerkspecialist GTI Vitel als hoofdaannemer
uitdaging onszelf opnieuw in de markt te positioneren.
opdracht het bestaande Coax netwerk te vervangen door
11
een modern UTP netwerk. Het korte tijdbestek voor de
De strategie van GTI Industrie wordt vooral gekenmerkt
realisatie van het project maakte de ingewikkelde opdracht
door de keus voor speerpunten en specialisatie, door
bijzonder. Gedurende het project werd een gedeelte van
verdieping van het aanbod, hetgeen in delen van de markt
het bestaande netwerk, dat bestaat uit ongeveer 5.000
ook een versmalling met zich mee zal brengen. Het maken
aansluitingen in een Coax netwerk, vervangen door een
van keuzes is onontkoombaar in een streven naar
een hoogwaardiger technisch en kwalitatief niveau van
Leiden. GTI neemt de verantwoordelijkheid voor het
dienstverlening. Met onze focus op specifieke klantseg-
aanleggen van sanitaire en aseptische procesinstallaties
menten geven we invulling aan werkelijk partnership.
en het realiseren van leidingwerk ten behoeve van
Die keuze geeft tevens een opening naar internationa-
luchtbehandeling, verwarming, stoominstallaties, proces-
lisering, want steeds vaker vragen klanten die in
en koelwaterinstallaties.
Nederland hun thuisbasis hebben of we ook in het buitenland voor hen een project kunnen doen. Door ons
Ook de samenwerking met onze Belgische collega’s van
te specialiseren in bepaalde markten kunnen we meer
Fabricom GTI biedt perspectieven. We stemmen onze
toegevoegde waarde leveren en hoger in de kolom opereren.
dienstverlening aan specifieke industrie-opdrachtgevers
Daarbij zullen we ons ook richten op nieuwe markten,
op elkaar af, wisselen kennis en ervaring uit en maken
zoals intern transport en distributie en op compleet
zo beter gebruik van ons gezamenlijke potentieel.
nieuwe vormen van dienstverlening. De samenhang met
Uitwisseling van kennis vindt vanzelfsprekend ook binnen
de andere sectoren binnen GTI is een groot voordeel.
Nederland plaats. Het excelleren in de techniek blijft
Door onze gezamenlijke kracht en kwaliteit beter met
een belangrijke pijler onder de strategie van GTI
elkaar in verbinding te brengen, onderscheiden wij ons
Industrie. We investeren veel in nieuwe technologie om
van al onze concurrenten in Nederland.
de concurrentie ook op dit vlak voor te kunnen blijven.
Een voorbeeld van succesvolle specialisatie en klant-
De samenwerking tussen de verschillende industrie-
gerichte focus is GTI Process Solutions. Hier ging
bedrijven kwam mede door de integratie tussen de
het om een samengaan van verschillende bedrijven die
Nederlandse Fabricom-bedrijven en GTI in 2003 goed op
separaat binnen GTI opereerden in de lichte industrie:
gang. Steeds meer treden we met één gezicht op naar
GTI Siersema Procestechnologie en GTI FIB Dordrecht.
de opdrachtgever, waar voorheen het beeld versnipperd
Na een analyse van de markt werd de bedrijfsstrategie
was. De continuïteit van de klantrelatie die GTI ambieert,
heroverwogen. Dat bracht met zich mee dat van een aantal
spoort met de continuïteit die de opdrachtgever met
activiteiten afscheid werd genomen. Het aantal locaties
zijn eigen activiteiten nastreeft. Door onze strategie
werd teruggebracht van zes naar drie, en van de
helder neer te zetten en uit te dragen, bijvoorbeeld met
360 arbeidsplaatsen kwamen er twintig te vervallen.
het concernbrede accountmanagement programma,
De ingreep deed pijn, maar alle medewerkers zijn
vergroten we onze interne eenheid, spreken we dezelfde
enthousiast over de toekomstgerichte strategie en de
taal en laten ons werk dragen door een eenduidige visie.
nieuwe organisatie die officieel per 1 januari 2004
12
van start is gegaan. Daarmee is GTI Process Solutions
Fabricom GTI Major Projects is de Belgisch-Nederlandse
een mooi voorbeeld van ‘er is méér mogelijk’. De basis
organisatie die zich speciaal op grote en complexe
van ons werk zullen we niet verlaten, maar we zoeken
projecten in binnen- en buitenland richt. In beide landen
continu naar nieuwe mogelijkheden, multidisciplinaire
wordt intensief met de Industrie-regio’s samengewerkt,
manieren van werken waarmee we ons beter kunnen
en als zodanig is Fabricom GTI Major Projects een goed
positioneren en onderscheiden. Mede door de goede
voorbeeld van het succes dat de Benelux-samenwerking
samenwerking met GTI Utiliteit kon GTI Process
kan bieden. In 2003 werden twee zeer omvangrijke
Solutions eind 2003 een grote multidisciplinaire opdracht
contracten in Noorwegen en Algerije gescoord. Een uiterst
scoren van Ballast Nedam Turner voor nieuwbouw
zorgvuldige uitvoering van dergelijke complexe projecten
van een moderne farmaceutische fabriek voor Centocor
is daarbij van cruciaal belang.
GTI Jaarverslag 2003
Enkele projecten
United Biscuits gaf aan GTI Industrie opdracht voor
GTI Water Solutions kreeg de opdracht voor het realiseren
het realiseren van een omvangrijk project in de Verkade-
van delen van een van de grootste rioolwaterzuiverings-
fabriek in Zaandam. Het betrof zowel de industriële
inrichtingen (RWZI’s) van Nederland, de RWZI
automatisering als de elektrische installatie ten behoeve
Amsterdam-West (Aziëhavenweg). In opdracht van het
van de deegbereiding voor onder meer de producten
Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht neemt GTI
Sultana, Café noir en San Fransisco. Het project zal eraan
het ontwerp en de installatie van de rioolwaterbeluchting,
bijdragen dat United Biscuits voldoet aan de nieuwe
slibontwatering, slibtransport en luchtreiniging voor
Europese regelgeving die begin 2005 van kracht wordt.
haar rekening. De directievoering is in handen van de
Deze regelgeving vereist onder andere volledige tracking
Dienst Waterbeheer en Riolering, Projectbureau A4
en tracing.
met ondersteuning van Witteveen + Bos. Verscherping van de lozingseisen en de groei van de gemeente
GTI Infra
Amsterdam maken de bouw van de nieuwe RWZI, met
De omzet van de sector Infra steeg met 2 38 miljoen
een capaciteit van circa 1 miljoen vervuilingseenheden,
naar 2 48 miljoen (+26%). Het resultaat uit gewone
noodzakelijk. De nieuwe inrichting neemt vanaf 1 januari
bedrijfsuitoefening voor belastingen daalde met
2006 de capaciteit over van de RWZI’s in Amsterdam-Oost
2 1,7 miljoen tot 2 1,1 miljoen. Hierdoor daalde de marge
en -Zuid. De bouwkavel van de RWZI bedraagt slechts
van 4,5% tot 2,3%.
1100 x 125 meter. Deze beperkte oppervlakte resulteerde in een compact ontwerp en relatief diepe nabezinktanks
In een moeilijke markt heeft de sector Infra beter dan
en beluchtingstanks. De beperkte oppervlakte en
verwacht gepresteerd. Rijkswaterstaat, een grote
de grote zuiveringscapaciteit zijn uniek voor Nederland.
opdrachtgever, besloot in februari 2003 vrijwel alle energie en financiële middelen te concentreren op een
Shell Nederland Chemie ontwikkelt op haar terrein in
zeer beperkt aantal grote projecten (Betuweroute, HSL).
Pernis nieuwe laad- en losvoorzieningen die het mogelijk
Voor de orderintake van GTI Infra leidde dit, ondanks
maken schepen automatisch (dus onbemand) te laden
de betrokkenheid bij deze projecten, tot een sterke terug-
en te lossen. Dit betekent dat de bestaande zes steigers
gang in omzet. Daarmee werd eens te meer de noodzaak
en de infrastructuur om de steigers heen, moeten
voor een verbreding in het klantenpakket van GTI Infra
worden aangepast. GTI Mechanical bv heeft opdracht
aangetoond. Een verbreding die, dankzij de samen-
gekregen voor zowel de constructie van de pijpleidings-
werking met de Infra-tak van Fabricom GTI in België, in
systemen als de realisatie van de zogenaamde hosetowers;
2003 kon worden ingezet. Met name op commercieel
torens met meerdere laadarmen die de bestaande laad-
gebied vindt er uitwisseling met de Belgische zuster-
en losvoorzieningen moeten vervangen. Het nieuwe
organisatie plaats, waarbij Nederland gebruik kan maken
systeem zal op afstand kunnen worden bediend. GTI is
van de bredere en diepere kennis die België van de
verantwoordelijk voor de aanpassing van bestaande
inframarkt heeft. Dit leidde het afgelopen jaar tot méér
systemen en de installatie van de nieuwe pijpleiding-
activiteiten en méér opdrachtgevers. Ook weten de
systemen. Het project, dat begin 2005 wordt opgeleverd,
medewerkers in de grensgebieden elkaar op uitvoerings-
wordt zo gepland dat Shell tijdens de werkzaamheden
niveau meer en meer te vinden. De transformatie van
de steigers kan blijven benutten.
GTI Infra blijkt o.a. uit het feit dat we in 2003 de eerste opdracht voor een hoogspanningsleiding hebben verworven en tevens aan het werk konden in de spoor-
13
weginfrastructuur. Zo is ook hier de marktsituatie een
is onder de balanspost Voorzieningen een aantal posten
stimulans geweest om samen met onze opdrachtgever
opgenomen die een langlopend karakter hebben.
tot bijzondere projecten met toegevoegde waarde te
Gecombineerd zorgen voornoemde elementen ervoor
komen, waarbij we tevens onze expertise op het gebied
dat GTI beschikt over een sterke balans, hetgeen een
van engineering en automatisering konden inzetten.
stabiele basis vormt voor het uitvoeren van onze strategie.
Een project
De investeringen van GTI daalden tot circa 2 10 miljoen
In 2003 tekende GTI Infra met Rijkswaterstaat een
(2002: 2 14 miljoen). De afschrijvingslasten zijn weliswaar
driejarig prestatiecontract voor het elektrotechnisch en
met 2 3 miljoen gestegen tot 2 15 miljoen, maar op ver-
mechanisch onderhoud van zes tunnelcomplexen in
gelijkbare basis, dus inclusief de afschrijvingslasten ten
Zuid-Holland. Het was voor het eerst dat Rijkswaterstaat
bedrage van 2 4 miljoen over 2002 van de geïntegreerde
een andere contractvorm toepaste bij uitbesteding; zij wil
Fabricom bedrijven, met 2 1 miljoen gedaald. Investe-
de aannemer hierdoor meer ruimte geven om innovaties
ringen hebben vooral betrekking op vervanging van
door te voeren en daardoor het onderhoud te optimaliseren.
machines, computerapparatuur, installaties en inventaris.
GTI bepaalt nu naar eigen inzicht, binnen de kaders van het contract, welke werkzaamheden op welk tijdstip
Orderportefeuille
zullen plaatsvinden. Behalve efficiency is veiligheid
De bezettingsgraden lagen eind 2003 gemiddeld op een
voor zowel automobilisten als onderhoudstechnici daarbij
lager niveau dan eind 2002, met name in de sector
een belangrijk criterium. Het onderhoudscontract is
Industrie. Het beeld van een zich verslechterende economie
gericht op een optimale uitbesteding van de verantwoorde-
wordt hierdoor duidelijk zichtbaar. Desondanks lag de
lijkheden, risico’s en bevoegdheden met betrekking tot
ontvangst van opdrachten gedurende het verslagjaar
de zes verkeerstunnels in de regio Rotterdam (Botlek-
qua volume op een bevredigend niveau. De orderporte-
tunnel, Beneluxtunnel, Noordtunnel, Drechttunnel en
feuille eind 2003 is vergelijkbaar met die van 2002.
beide Heinenoordtunnels). Naast het elektrotechnisch en mechanisch onderhoud omvat het contract het wassen
Strategie
van de tunnelwanden, de plaatsing van armaturen en het
In de marktsectoren utiliteit en industrie zijn we met
reinigen van de pompkelders. Dit heeft GTI gestimuleerd
respectievelijk 2 525 miljoen en 2 624 miljoen omzet
innovaties door te voeren als het toepassen van grof-
marktleider. In een aantal segmenten en marktniches
vuilfilters ter bescherming van vuilwaterpompen, het
is nog wel een beheerste groei mogelijk, maar de
gebruik van TL-buizen met een veel langere levensduur
komende jaren zal een groei in rendement belangrijker
en het behandelen van glasoppervlakten zodat vuil zich
zijn dan een verdere groei in omzet. De sector Infra
minder snel hecht aan camerabehuizingen.
is met een omzet van 2 48 miljoen nog relatief klein en het is onze ambitie hierin verder te groeien.
Financiële positie GTI
Daarbij wordt de mogelijkheid van het plegen van
Eind 2003 bedroeg de solvabiliteit 23,4% (2002: 29,0%).
acquisities niet uitgesloten.
De daling van de solvabiliteit vloeit met name voort uit
14
de betaling in 2003 van het slotdividend over 2002
Teneinde een verbetering van ons rendement mogelijk
ad 2 24,5 miljoen aan Fabricom Installatietechniek bv.
te maken is in 2003 het proces voortgezet waarbij
GTI is echter schuldenvrij en beschikt ultimo 2003
gestreefd wordt naar een verdere toename van meer
over ruim 2 63 miljoen aan liquide middelen. Daarnaast
hoogwaardige en klantgerichte dienstverlening. Hierbij
GTI Jaarverslag 2003
zoeken we nadrukkelijk naar een optimale balans tussen
lijk proces, maar bevat ook bijzonder veel aspecten
specialistische activiteiten of activiteiten met een hogere
van een cultuurproces waarbij het gaat om houding,
toegevoegde waarde en onze reguliere, basisactiviteiten.
interactie, communicatie en gevoel. Het besef van
Hierbij is het ook noodzakelijk een juist evenwicht te
de noodzaak tot cultuurverandering is in 2003 helder
vinden tussen de korte en lange termijn, waarbij overigens
en voelbaar geworden. We zullen ook transparante en
het belang van de opdrachtgever leidend is. Bedacht dient
uniforme afspraken moeten maken over onze processen
te worden dat er sprake is van een complexe wisselwerking
en de manier van werken. Daarentegen is het ook van
tussen projecten en/of diensten met een volume karakter
belang om - binnen heldere kaders - maximale ruimte
en het leveren van hoogwaardige, technische kwaliteit.
voor eigen creativiteit, inzet en invloed te bieden.
Toegevoegde waarde is niet alleen een kwestie van tech-
Het is zeker niet de bedoeling van GTI een centralistisch
nische hoogstandjes, maar ook van pro-actief meedenken,
geleide organisatie te maken. Het decentrale karakter
het bedenken van slimme logistieke oplossingen en derge-
bepaalt juist de kracht van GTI en we hechten veel waarde
lijke. Het business model van GTI, waarin flexibiliteit en
aan onze huidige regionale, horizontale opzet. We streven
dynamiek belangrijke aspecten zijn, leent zich voor beide.
er wel naar de verbinding tussen onze beleidsmatige en operationele activiteiten verder te versterken.
Verbinding tussen sectoren
Een van de veranderingen die door de markt wordt
Flexibel, meebewegend met de situatie van het moment
aangedragen is dat de grenzen tussen de door GTI
en daardoor in staat zo dicht mogelijk bij de markt-
gehanteerde indeling in sectoren (Utiliteit, Industrie en
veranderingen te blijven. In zekere zin groeit GTI door
Infra) langzaam vervagen. We zullen als gevolg daarvan
middel van dit veranderingsproces op onderdelen uit tot
het onderscheid in markt- en klantbenadering niet los-
een organisatie met tijdelijke hiërarchieën die voor een
laten, maar er wel voor zorgen dat er nog meer aandacht
bepaalde opdrachtgever worden gevormd, maar ook weer
komt voor de verbinding tussen de sectoren. In 2003 zijn
kunnen worden losgelaten. Zo zullen we gezamenlijk
we al in staat geweest om door middel van het binnen-
in staat zijn samenwerkingsvormen te vinden die aan-
halen en uitvoeren van specifieke projecten invulling
sluiten bij de complexiteit van ons werk. Het veranderings-
te geven aan deze intersectorale samenwerking.
proces dat met Focus is ingezet zal naar verwachting zeker twee jaar in beslag nemen.
Verbinding is kracht
De verbinding in de GTI-organisatie zal tevens verder
Account Management
versterkt worden door het veranderingstraject met
Om een betere verbinding in de gehele organisatie te
de naam Focus. Het traject werd in 2003 voorbereid en
waarborgen en te voorzien in de behoefte van de opdracht-
begin 2004 in beweging gezet. Als onderdeel van
gever aan het hebben van één aanspreekpunt, werd het
Focus vindt een strategische heroriëntatie plaats waarvan
account management programma in 2003 intensiever
eind 2004 de contouren zichtbaar worden.
en breder opgezet. Voor bedrijven zoals Corus, Unilever, Luchthaven Schiphol, Holland Casino’s en De Meeuw
15
De ontwikkelingen in de markt hebben als gevolg dat GTI
gebeurde dit al. Eén aanspreekpunt in de contacten met
toe moet groeien naar een structureel andere werkwijze.
opdrachtgevers leidt intern tot een grotere efficiency,
Hierbij dient een juiste balans gevonden te worden
mits de invoering van zo’n nieuw systeem goed wordt
tussen interne gerichtheid en de benadering van de markt.
begeleid. Gedurende een periode van twee jaar zal
Ons bedrijfsproces is grotendeels een technisch inhoude-
een aantal landelijke en regionale accounts worden
gedefinieerd, zullen account managers worden opgeleid,
Aan het toekomstige (top)management van GTI besteden
account teams worden gevormd en zal een helder gestruc-
we extra aandacht met speciaal daarvoor ontwikkelde
tureerde methodiek verder worden ingevoerd en geborgd.
Management Development (MD)-trajecten. Er worden trajecten op drie niveaus doorlopen: voor projectleiders,
Personeel en Organisatie
voor bedrijfsleiders en werknemers met potentieel
De circa 10.000 medewerkers van GTI hebben zich in 2003
die kunnen doorgroeien naar directiefuncties, en voor
energiek voor onze onderneming ingezet. Daarvoor
directeuren. Door dit intensieve traject leren de
willen we ze op deze plaats nadrukkelijk bedanken.
deelnemers elkaar goed kennen, hetgeen de huidige en
De komende jaren zal een relatief grote groep GTI’ers
toekomstige samenwerking tussen sectoren en
met (vroeg)pensioen gaan. Het vinden en opleiden van
bedrijven ten goede komt. In de MD-trajecten worden
voldoende technisch geschoold personeel vereist daarom
concrete vraagstukken uitgediept en oplossingen uit-
onze dringende aandacht. Deze problematiek wordt
gewerkt die vervolgens in het bedrijf – dus de praktijk –
Nederland breed en niet alleen door GTI ondervonden.
kunnen worden toegepast. Zo vloeien onze activiteiten op
We investeren daarom al gedurende een aantal jaren
het gebied van accountmanagement voort uit een eerder
veel tijd en energie in dit onderwerp. Zoals met GTI
MD-traject voor directeuren. Om aan te geven dat zelf-
Talent en haar brede aanbod van opleidingsprogramma’s,
kennis en zelfreflectie binnen GTI in toenemende mate
wervingscampagnes voor trainees en ‘duale leertrajecten’.
een belangrijke aspect voor succesvol functioneren is,
Ook was GTI in 2003 nadrukkelijk aanwezig op de
krijgt dit aspect in de MD-programma’s royale aandacht.
arbeidsmarkt teneinde zich continu zichtbaar te maken als aantrekkelijke werkgever. Vanaf 2004 zal GTI samen
Harmonisatie arbeidsvoorwaarden
met een aantal grote Nederlandse ondernemingen deel-
Ten tijde van de overname van HCG industrieservice bv
nemen aan een netwerk van organisaties dat zich sterk
in 2001 werd duidelijk dat de uiteenlopende arbeids-
maakt voor technisch onderwijs en technische beroepen.
voorwaarden binnen GTI in de nabije toekomst geharmo-
Dit mede vanuit het oogpunt dat een blijvende aanwas
niseerd zouden moeten worden. Enerzijds om consistentie
van jonge mensen essentieel is voor onze toekomst.
in onze personeelsregeling en de toepassing van primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden te bewerkstelligen.
Voor de (door)ontwikkeling van onze eigen medewerkers
Anderzijds zou door de harmonisatie een efficiencyslag
bieden we alle ruimte. De bedrijfsbrede implementatie
gemaakt kunnen worden ten aanzien van diverse admini-
van het Persoonlijk FunctioneringsPlan, een instrument
stratieve processen. Met de gecompliceerde harmonisatie
om ieders loopbaan optimaal te laten verlopen, werd in
operatie kon niet anders dan gewacht worden tot
2003 voortvarend doorgezet. Belangrijk in onze aanpak
het samengaan met Fabricom zijn beslag had gekregen.
is de ruimte die geboden wordt voor een individuele
Uitgangspunt van de harmonisatie was dat niemand
benadering: de ene vakman vindt het heerlijk om zelf-
er op pakketniveau op achteruit mocht gaan. Hoewel het
standig aan een technische klus te werken, de ander
streven was dat de hele operatie kostenneutraal zou
werkt veel liever samen met een groep collega’s aan een
worden uitgevoerd, heeft het nieuwe totaalpakket toch
project. Voor beiden is bij GTI plaats. De individuele
tot een lichte stijging van de arbeidskosten geleid.
benadering wordt echter wel gekaderd in een heldere
16
collectieve structuur. Zo worden uniformiteit en
Met de voorbereidingen van de harmonisatie werd in
eenheid op een evenwichtige manier gecombineerd met
2002 gestart. De inventarisatie kostte veel tijd, omdat er
individualisering en flexibiliteit.
door de jaren heen veel afwijkingen waren ontstaan.
GTI Jaarverslag 2003
In 2003 leidden besprekingen en onderzoeken tot zware
terugdringen van onze kostenniveaus werd in 2003 nog
maar constructieve onderhandelingen met vertegenwoor-
eens extra benadrukt. Er worden al geruime tijd vanuit
digers van de vakverenigingen. Deze onderhandelingen
GTI centrale afspraken met leveranciers gemaakt.
konden in oktober 2003 succesvol worden afgerond.
Deze aanpak is in 2003 voortvarend voortgezet en het
Daarbij is een nieuw, eenduidig arbeidsvoorwaardenpakket
aantal raamcontracten kon wederom worden uitgebreid.
uit de bus gekomen, dat bij stemming door de overgrote
Als gevolg hiervan konden substantiële besparingen
meerderheid van de medewerkers werd aanvaard.
worden bereikt. Het bundelen van de krachten van
Vanaf 1 januari 2004 wordt het nieuwe pakket ingevoerd.
betrokkenen in de diverse bedrijven heeft ertoe geleid
Bij de onderhandelingen met werknemersvertegen-
dat het draagvlak voor de gemaakte selecties en keuzes
woordigingen was het scheppen van een sfeer van
werd vergroot.
vertrouwen en open communicatie cruciaal voor het welslagen ervan.
Informatie- en Communicatietechnologie
Het in 2002 gestarte automatiseringstraject VIB Marketing en Communicatie
(Verbetering Infrastructuur en Beheer) richt zich op de
Een belangrijke rol voor de afdeling Marketing en Commu-
standaardisatie van de technische infrastructuur en
nicatie ligt in het faciliteren van netwerken binnen GTI.
professionalisering van de beheerorganisatie. VIB is een
Geïntegreerde marketing en communicatie vraagt om
belangrijke voorwaarde voor de succesvolle implemen-
onderlinge afstemming en afspraken. Haar bijdrage ligt
tatie van een nieuw bedrijfsbeheersysteem.
tevens in het ontwikkelen en onderhouden van onder-
In 2003 werden twee ‘BBS’ pilots gestart en deze pilots
linge verbindingen in de commerciële activiteiten van
zullen in de loop van 2004 worden geëvalueerd.
de GTI bedrijven. De account- en partnership management
Het bepalen van de keuze en het moment van invoering
programma’s zijn daarvan voorbeelden. Een steeds
van een nieuw bedrijfsbeheer-systeem dient, mede
belangrijkere component daarin zijn de elektronische
gezien het grote financiële en operationele belang van
media. Via het intranet van GTI, Connect, wordt veel
de beslissing, met grote zorgvuldigheid te geschieden.
kennis en informatie ontsloten en uitgewisseld. Een aantal
Ook de energie die op alle niveaus in de bedrijven zal
grote interne projecten vereiste vanwege hun bijzondere
moeten worden ingezet om een implementatie succesvol
aard bijzonder veel en intensieve aandacht. De communi-
te laten verlopen, is enorm.
catieve ondersteuning van het harmonisatieproces arbeidsvoorwaarden vroeg om een hoge mate van zorg-
Kwaliteit, Arbo en Milieu
vuldigheid. Dat geldt evenzeer voor de communicatie
In het kader van de integratie werden de kwaliteits-
rondom het eind 2003 aangekondigde reorganisatieproces.
systemen van alle GTI-bedrijven in 2003 op elkaar
Om met name op corporate en internationaal niveau
afgestemd. Dit resulteerde organisatiebreed in een
onze verbinding met de Fabricom Groep zichtbaar te
certificering volgens ISO-norm 9001, versie 2000.
maken is besloten dat de holding GTI nv in 2004
Effectiviteit en efficiency blijven in het kwaliteitssysteem
een GTI-variant van het Fabricom logo zal gaan voeren.
de belangrijkste meetpunten. Daarnaast is een continue
De overige GTI bedrijven zullen de bekende GTI huisstijl
verbeteringsfocus geborgd. In 2003 werden wij gecon-
en het GTI-logo blijven hanteren.
fronteerd met ongevallen waarbij wij twee collega’s verloren. Dat veiligheid binnen ARBO onze continue
17
Corporate Procurement
zorg en aandacht verdient, mag voor zich spreken.
Het belang van een permanente aandacht voor het verder
Het aantal ongevallen steeg in 2003 licht: voor heel GTI
GTI Jaarverslag 2003
van 9,6 ongevallen met verzuimgevolg per miljoen
tot uitdrukking komen – in 2004 en wellicht ook
gewerkte uren in 2002 naar 10,4 ongevallen per miljoen
in 2005 last blijven houden. Toch hebben we het volste
uur in 2003. Voor 2004 blijft ‘veiligheid’ dan ook één
vertrouwen dat we ons bedrijf in voldoende mate en
van de pijlers van het bedrijfsbeleid: het aantal ongevallen
tempo aan het veranderen zijn om adequaat op de zich
moet omlaag. Zo wist GTI Rotterdam Industrie op
wijzigende omstandigheden te kunnen inspelen.
6 oktober 2003 het eerste miljoen werkuren vol te maken
In Nederland zijn we flink op weg om de kracht en
zonder dat er een ongeval met verzuimgevolg plaats-
dynamiek die bij onze positie van marktleider past
vond. De scope van het GTI-milieubeleid is door de aard
effectief te concretiseren. Niet alleen in de Benelux
van onze werkzaamheden beperkt; wij produceren
maar ook in Fabricom Groep-verband zijn we invulling
nauwelijks afval en werken met de milieurichtlijnen die
aan het geven aan de onderlinge samenwerking.
al door de overheid zijn vastgelegd. Wel werd in 2003
Tegelijkertijd doen zich in groter internationaal verband
een softwareprogramma aangekocht waarmee de regels
uitdagingen en kansen voor waar GTI als sterk,
over het werken met gevaarlijke stoffen beter kunnen
zelfbewust bedrijf met een schat aan technische hoog-
worden uitgevoerd.
waardige kennis en zo’n 10.000 gemotiveerde, competente medewerkers de komende jaren verrassende antwoorden
Vooruitzichten
op zullen gaan bieden.
In de laatste maanden van 2003 konden we een voorzichtige verbetering van de orderintake noteren waardoor we uiteindelijk uit op een vergelijkbaar niveau
Bunnik, 2 augustus 2004
met vorig jaar uitkwamen. Maar ook als dat een
18
voorzichtig herstel in zou luiden, blijft er reden voor zorg.
De Hoofddirectie,
De marges staan blijvend onder druk en daarvan zullen
J. Westerhoud RA, voorzitter
we – doordat lage prijsniveaus pas later in de resultaten
A.C. Fonteine
GTI Jaarverslag 2003
Bestuurlijke gegevens Hoofddirectie
Raad van Commissarissen
J. Westerhoud RA (1952), voorzitter (1)
Ph. Casier (1944), voorzitter
Nederlandse nationaliteit.
Afgevaardigd Bestuurder Fabricom Groep N.V.
Benoemd tot lid van de Hoofddirectie in 1998 en tot
Belgische nationaliteit.
voorzitter in 1999. Was voor 1998 Chief Financial
Benoemd in 2001.
Officer van Baan Company N.V. Dr. J.C.M. Hovers (1943) A.C. Fonteine (1946)
Voormalig Voorzitter Raad van Bestuur Océ N.V.
Nederlandse nationaliteit.
en Stork N.V.
Benoemd tot lid van de Hoofddirectie in 2001.
Nederlandse nationaliteit.
Bekleedde daarvoor diverse directiefuncties binnen GTI,
Benoemd in 2000.
laatstelijk als algemeen directeur GTI Installatietechniek Noordwest.
E. van Innis (1947) Bestuurder, Lid van de Algemene Directie
(1)
statutair directeur
Administratie en Financiën Tractebel n.v. Adjunct Directeur General Human Resources Suez Belgische nationaliteit. Benoemd in 2001. A. Janssens (1961) Directeur Beheerscontrole en Consolidatie Tractebel n.v. Belgische nationaliteit. Benoemd in 2001. Ir. F. Schukken (1935) Voormalig Voorzitter van de Directie van SHV Makro N.V. Nederlandse nationaliteit. Benoemd in 2000.
Overige gegevens
De honorering van ieder van de commissarissen is onafhankelijk van de resultaten van de onderneming. Geen van de commissarissen heeft aandelen GTI of opties op aandelen GTI.
20
Jaarrekening 2003 GTI nv
Geconsolideerde balans per 31 december 2003
2002
Toelichting nr.
Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
6.372
1.739
2
78.302
72.578
3 4
1.859
257
86.533
74.574
- 6.515
-10.647
5
244.137
263.495
6
63.467
60.922
7
301.089
313.770
387.622
388.344
Eigen vermogen
90.788
112.473
8
Voorzieningen
77.675
75.099
9
219.159
200.772
10
387.622
388.344
Vlottende activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen
Vlottende passiva Kortlopende schulden
22
GTI Jaarverslag 2003
Geconsolideerde winst- en verliesrekening in duizenden euro’s
2003
2002
1.228.346
888.954
11
- 31.354
52.207
12
1.196.992
941.161
Toelichting nr.
Omzet Opbrengsten Mutatie onderhanden werk
Bedrijfslasten Installatiematerialen en handelsgoederen
- 400.292
- 302.415
13
Uitbesteed werk en andere externe kosten
- 218.541
-181.570
14
Lonen en salarissen
- 365.315
- 279.655
15
Sociale lasten en pensioenlasten
- 74.248
- 52.864
16
Afschrijvingen op materiële vaste activa
-15.103
-12.134
3
- 760
-1.732
2 17
Amortisatie van goodwill Overige bedrijfskosten
Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen
-122.349
- 91.013
-1.196.608
- 921.383
384
19.778
-
35.992
384
55.770
Rentebaten
5.100
1.573
19
Rentelasten
-1.736
-1.447
20
3.364
126
3.748
55.896
- 936
- 6.402
2.812
49.494
18
Financiële baten en lasten
Resultaat voor belastingen Belastingen
Netto resultaat
23
21
Geconsolideerd kasstroomoverzicht in duizenden euro’s
2003
2002
384
19.778
15.103
12.134
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Afschrijvingen Amortisatie goodwill Mutatie voorzieningen
760
1.732
-14.809
- 22.605
32.229
-13.998
1.889
2.129
Veranderingen in het werkkapitaal • Mutaties vorderingen • Mutaties voorraden • Mutaties kortlopende schulden
- 44.402
- 40.182
-10.284
- 52.051
- 8.846
- 41.012
Interest
3.364
126
Betaalde resp. ontvangen belastingen
4.961
677
-
35.992
- 521
- 4.217
20.392
- 23.039
- 572
- 34
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
Resultaat deelnemingen
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Liquide middelen in aangekochte respectievelijk afgestoten deelnemingen Mutaties overige financiële vaste activa Investeringen in materiële vaste activa
- 9.891
-13.560
Desinvesteringen in materiële vaste activa
1.479
3.355
Investeringen in immateriële vaste activa
- 4.911
-
Desinvesteringen in immateriële vaste activa
2.561
-
Investeringen in deelnemingen
- 34.040
-
-
42.944
- 24.982
9.666
- 24.502
- 25.000
Aflossing vordering groepsmaatschappijen
62.853
-
Aflossing kortlopende bankschulden
- 6.943
-
Desinvesteringen in financiële vaste activa
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Dividenduitkering
Aflossing leningen u/g Mutaties langlopende schulden en overige
Netto kasstroom
24
613
-
- 3.973
-12
28.048
- 25.012
2.545
-19.563
Stand liquide middelen/effecten 1 januari
60.922
80.485
Stand liquide middelen/effecten 31 december
63.467
60.922
GTI Jaarverslag 2003
Toelichting
op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening
in duizenden euro’s tenzij anders aangegeven
1. Algemeen
1.3 Grondslagen waardering
1.1 Groepsverhoudingen
Als algemene waarderingsgrondslag voor de activa geldt dat deze
GTI nv is een volledige dochtermaatschappij van Fabricom Installatie-
worden gewaardeerd op basis van de historische kostprijs of
techniek B.V. dat op haar beurt onderdeel is van de Fabricom Groep
lagere marktwaarde. Onder marktwaarde wordt verstaan de netto
in Brussel.
opbrengstwaarde bij verkoop onder aftrek van de directe verkoopkosten. Een uitzondering op deze algemene waarderingsregel geldt
1.2 Grondslagen consolidatie
voor de waardering van de onderhanden werken. Deze worden
De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens
opgenomen tegen de berekende opbrengstwaarde op balansdatum.
van GTI nv en van de vennootschappen waarin GTI nv een
Zie ook punt 5. De voorziening personeelsregelingen wordt
meerderheidsbelang heeft, of waarin GTI nv beslissende zeggen-
jaarlijks berekend, rekening houdend met actuariële grondslagen
schap in het bestuur uitoefent.
en oprenting. Andere vlottende activa en passiva worden
In de jaarrekening zijn alle geconsolideerde deelnemingen ten
opgenomen tegen nominale waarde, tenzij anders aangegeven.
minste een 50%-belang van GTI nv. Bij samenwerkingsverbanden voor de uitvoering van projecten met
1.4 Grondslagen winstbepaling
derden is in de consolidatie opgenomen het aandeel van GTI nv
Grondslag voor de winstbepaling is het ‘realisatiebeginsel’, dat wil
of haar deelneming in het samenwerkingsverband. De belangrijkste
zeggen dat winsten worden genomen voor zover deze zijn gereali-
deelnemingen zijn opgenomen op pagina 36 en 37.
seerd en dat verliezen worden genomen indien deze aantoonbaar
Een volledige lijst van deelnemingen is ter inzage gelegd ten
of voorzienbaar zijn. Basis voor de kosten is de historische kostprijs.
kantore van het Handelsregister te Utrecht. 1.5 Grondslagen valuta-omrekening Bij de verwerving van in de consolidatie betrokken deelnemingen
Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de
werd tot met het boekjaar 2000 het verschil tussen enerzijds de
geldende koers per balansdatum. Koersverschillen op afgewikkelde
kostprijs en anderzijds het desbetreffende aandeel in het vermogen
transacties, alsmede op vorderingen en op schulden in vreemde
van deze deelnemingen (vastgesteld volgens de bij GTI gehanteerde
valuta worden in de winst- en verliesrekening opgenomen als overige
waarderingsgrondslagen) in het jaar van verkrijging ten laste of ten
bedrijfskosten. De omrekening van jaarrekeningen van geconsoli-
gunste gebracht van het eigen vermogen.
deerde buitenlandse deelnemingen vindt plaats tegen de geldende
Met ingang van het boekjaar 2001 wordt bij het verwerven van in
koers per balansdatum. De hieruit voortvloeiende koersverschillen
de consolidatie te betrekken deelnemingen dit verschil opgenomen
worden opgenomen in de overige reserves.
onder de immateriële vaste activa (goodwill). Op deze immateriële vaste activa wordt lineair afgeschreven over de geschatte levensduur
1.6 Afgestoten en aangeworven deelnemingen
van 20 jaar waarbij de afschrijving op een afzonderlijke regel in de
In 2002 zijn de Belgische activiteiten van GTI met terugwerkende
winst- en verliesrekening zichtbaar wordt gemaakt.
kracht per 1 januari 2002 verkocht binnen Fabricom Groep aan
Indien de omstandigheden daartoe noodzaken, vindt bijzondere
Groep Fabricom NV. De behaalde boekwinst is in de winst- en
waardevermindering plaats. De tot en met het boekjaar 2000 reeds
verliesrekening 2002 tot uiting gebracht als resultaat uit verkoop
ten laste of ten gunste van het eigen vermogen gebrachte bedragen
deelnemingen. In 2003 zijn de Nederlandse activiteiten van
zijn daarbij niet geactiveerd.
Fabricom Groep met terugwerkende kracht per 1 januari 2003 door GTI overgenomen van Fabricom Installatietechniek B.V. Het betreft de volgende ondernemingen die nu deel uitmaken van GTI nv:
25
Fabricom Electrical bv, Fabricom Piping bv, Fabricom Systems bv,
3. Materiële vaste activa
Sproncken bv, Sicon bv, Leak Repairs Specam bv, Mefa Holding bv
Alle materiële vaste activa worden opgenomen op basis van de
(van der Meerakker Groep), Axima Contracting bv en Rofisco bv met
aanschafwaarde. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire
haar dochterondernemingen Merkx-Volker bv en Optinet bv.
methode en zijn gebaseerd op de bedrijfseconomische levensduur.
Begin 2003 heeft de acquisitie plaatsgevonden van de onderneming
Zij worden als volgt ten laste van het resultaat gebracht:
EvoTech bv (19 werknemers) in Nijkerk. De cijfers van deze onder-
- bedrijfsgebouwen
neming zijn volledig in de consolidatie per 1 januari 2003 betrokken.
- software
10 - 40 jaar 3 - 4 jaar
- machines, installaties en inventaris
6 - 16 jaar
1.7 Winstbestemming
- transportmiddelen
4 - 5 jaar
De balans is opgesteld voor winstverdeling.
Bij verkoop van materiële vaste activa wordt de historische kostprijs minus de cumulatieve afschrijving ten laste van de
Geconsolideerde balans
verkoop-opbrengst gebracht; het resterende bedrag wordt
2. Immateriële vaste activa
opgenomen in de winst- en verliesrekening.
De immateriële vaste activa bestaan uit geactiveerde goodwill voor de vanaf 2001 verworven deelnemingen (zie ook punt 1.1)
De vaste activa zijn niet bezwaard door enig zakelijk of persoonlijk
alsmede uit de aankoop en activering van een licentie voor een
genotrecht (hypotheek, cessie etc.).
bedrag van 2 300.000.
De ontwikkeling was in 2003 als volgt:
Stand 31 december 2002 Aanschafwaarde goodwill Cumulatieve amortisatie
Goodwill
Licenties
Totaal
2.132
-
2.132
- 393
-
-393
1.739
-
1.739
Mutaties Aankoop licenties
-
300
300
Aankoop Fabricom-bedrijven en Evotech
4.611
-
4.611
Geactiveerde goodwill bij Fabricom-bedrijven
3.043
-
3.043
- 2.561
-
-2.561
Overgedragen goodwill aan Fabricom Installatietechniek Amortisatie
- 760
-
-760
4.333
300
4.633
Aanschafwaarde goodwill en licenties
7.254
300
7.554
Cumulatieve amortisatie
-1.182
-
-1.182
6.072
300
6.372
Stand 31 december 2003
26
GTI Jaarverslag 2003
De ontwikkeling was in 2003 als volgt:
Bedrijfs-
Machines
gebouwen en
installaties en
Transport-
-terreinen
Software
inventaris
middelen
Totaal
83.633
3.390
88.961
4.523
180.507
- 36.195
- 2.435
- 65.606
- 3.693
-107.929
47.438
955
23.355
830
72.578
1.306
654
7.565
366
9.891
- 711
-
- 211
- 557
-1.479
- 3.209
- 968
- 9.971
- 955
-15.103
5.479
200
5.570
1.166
12.415
Stand 31 december 2002 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijving Boekwaarde
Mutaties Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Activa van verworven deelnemingen Overboekingen Saldo
- 901
173
724
4
0
1.964
59
3.677
24
5.724
92.857
6.460
107.040
5.656
212.013
- 43.455
- 5.446
- 80.008
- 4.802
-133.711
49.402
1.014
27.032
854
78.302
Stand 31 december 2003 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijving Boekwaarde
4. Financiële vaste activa
dekking van de algemene kosten. Magazijnvoorraden worden gewaar-
De financiële vaste activa bestaan uit gestorte waarborgsommen en
deerd tegen de historische aankoopprijs. De omloopsnelheid van de
langlopende vorderingen die zijn opgenomen tegen de nominale
magazijnvoorraden is dermate hoog, dat deze waardering de actuele
waarde. Tevens zijn voor een bedrag van 2 757.000 opgenomen niet
waarde benadert. Incourante voorraden worden afgewaardeerd tot
in de consolidatie betrokken deelnemingen waarin GTI nv geen
de geschatte opbrengstwaarde. De voorraden bestaan uit:
beslissende zeggenschap in het bestuur uitoefent (zie ook punt 1.2). Onderhanden werken 5. Voorraden
Gefactureerde termijnen
De voorraden omvatten de verkoopwaarde van de onderhanden
op onderhanden werken
werken onder aftrek van gefactureerde termijnen alsmede de magazijnvoorraden. De waardering van onderhanden werken geschiedt in het algemeen tegen de berekende opbrengstwaarde
Magazijnvoorraden
2003
2002
900.885
921.781
- 919.992
- 942.592
-19.107
- 20.811
12.592
10.164
- 6.515
-10.647
op basis van benaderde gereedheidpercentages van de individuele
27
projecten. Voorzieningen voor verliezen op onderhanden werken
Het saldo onderhanden werken ad - k2 19.107 bestaat voor een
worden getroffen als blijkt dat afzonderlijke projecten verliezen
bedrag van k2 84.807 uit nog te factureren bedragen en een bedrag
zullen opleveren en deze projecten geen bijdrage leveren aan de
van k2 103.914 uit vooruitgefactureerde bedragen.
6. Vorderingen
Een bedrag van 2 0,6 miljoen vormt het aandeel van GTI nv of een
De vorderingen zijn gewaardeerd op nominale waarde en bestaan uit:
van haar deelnemingen in de liquide middelen van partieel
Handelsdebiteuren Vastgelegde middelen Overige vorderingen Vennootschapsbelasting
2003
2002
204.042
179.723
geconsolideerde samenwerkingsverbanden. Over deze liquiditeiten kan niet vrijelijk worden beslist.
4.409
5.022
14.774
5.982
9.947
14.537
Het eigen vermogen bestaat uit:
-1.580
53.936
Aandelenkapitaal
8. Eigen vermogen
Schuld aan resp. vordering op groepsmaatschappij Overlopende activa
12.545
4.295
244.137
263.495
Agioreserve Overige reserves
2003
2002
8.870
8.870
7.551
7.551
74.367
96.052
90.788
112.473
Op de post handelsdebiteuren is een bedrag in mindering gebracht als voorziening voor mogelijke oninbaarheid. De vastgelegde
Het maatschappelijk kapitaal bedraagt vijfentwintig miljoen euro
middelen zijn geplaatst bij institutionele beleggers. De mutatie in
verdeeld in vijfentwintig miljoen (25.000.000) aandelen van elk één
de stand van de vastgelegde middelen is als volgt te specificeren:
euro (2 1). Geplaatst en volgestort zijn 8.870.300 aandelen.
Stand 31 december 2002
De overige reserves zijn in 2003 als volgt gemuteerd:
Ontvangen aflossing in 2003
Na 2004 af te lossen (langlopend)
5.022 - 613 4.409
Stand 1 januari 2003
4.409
Betaald dividend Koers- en consolidatieverschillen
De vordering op groepsmaatschappij betrof een rentedragende
Winst lopend boekjaar
lening verstrekt aan Fabricom Installatietechniek B.V. Aflossing
Stand 31 december 2003
96.052 - 24.502 5 2.812 74.367
heeft plaatsgevonden in 2003. 9. Voorzieningen 7. Liquide middelen
Voorzieningen worden getroffen voor die risico’s en kosten die
De liquide middelen bestaan uit:
redelijkerwijs kunnen resulteren in toekomstige verplichtingen en uitgaven. De specificatie is als volgt:
2003
2002
Tegoeden bij banken en in kas
50.773
29.913
Deposito’s
12.694
31.009
Latente fiscale verplichtingen
63.467
60.922
Garantieverplichtingen Personeelsregelingen
Onder deposito’s zijn opgenomen deposito’s geplaatst bij Tractebel
Overige verplichtingen
Cash Management Services ten bedrage van per saldo 2 4,694 miljoen welke alle een kortlopend karakter hebben.
Assurantie eigen risico Onderhanden werken Reorganisatie
28
2003
2002
35.815
23.457
4.894
3.376
12.032
10.459
7.677
14.627
60.418
51.919
-
6.595
122
16.585
17.135
-
77.675
75.099
GTI Jaarverslag 2003
De ontwikkeling was in 2003 als volgt:
Latente fiscale
Garantie-
Personeels-
Overige
verplichtingen
verplichtingen
regelingen
verplichtingen
Totaal
23.457
3.376
10.459
14.627
51.919
Vrijgevallen ten gunste van het resultaat
-
-1.210
-
-4.195
-5.405
Getroffen ten laste van het resultaat
-
1.810
1.155
3.447
6.412
Stand 1 januari 2003
Rechtstreekse mutaties Overboekingen AER en Reorganisatie Voorzieningen verworven deelnemingen Oprenting
Stand 1 december 2003
10.288
-
-
-6.400
3.888
-
-
-
-292
-292
2.070
918
-
389
3.377
-
-
418
101
519
35.815
4.894
12.032
7.677
60.418
De voorziening voor latente fiscale verplichtingen betreft
afgebouwd. Eind 2003 is het resterende deel van de voorziening
de belastingcomponent op de verschillen tussen de commerciële
vrijgevallen ten gunste van de winst- en verliesrekening, rekening
en fiscale waardering van onder andere bedrijfsgebouwen en
houdende met lopende schadegevallen die zijn opgenomen onder
onderhanden werken.
de voorziening voor overige verplichtingen.
De voorziening voor garantieverplichtingen betreft de op basis van
De voorziening voor onderhanden werken betreft de verwachte
ervaringscijfers opgebouwde garantieverplichtingen rekening
verliezen op onderhanden werken voorzover de directe kosten de
houdend met het type installatie en de duur van de garantieperiode.
opbrengsten overschrijden. De reeds gerealiseerde resultaten
De voorziening voor personeelsregelingen betreft de verwachte
alsmede de nog te verwachten verliezen op onderhanden werken
kosten inzake jubileumuitkeringen en het cadeau bij pensionering.
zijn opgenomen in de waardering van het onderhanden werk
De voorziening voor overige verplichtingen had eind 2002 met
(zie punt 5). De voorziening voor reorganisatie betreft voor een
name betrekking op de resterende kosten voor de integratie van HCG
bedrag ad k2 16.378 de door GTI op 19 november 2003 aange-
in de organisatie van GTI alsmede de resterende kosten voor
kondigde reorganisatiemaatregelen die leiden tot een gedwongen
de sluiting van de afdeling panelenbouw van De Hoop Groenpol.
ontslag van medewerkers bij een vijftal ondernemingen van GTI.
Aanwending heeft gedurende 2003 grotendeels plaatsgevonden.
De voorziening voor assurantie eigen risico is ontstaan uit de gerealiseerde premiebesparing voor de aansprakelijkheids- en montagepolissen. Tot en met 2002 werd de voorziening in overeenstemming met de wettelijke bepalingen over een periode van 5 jaar
29
10. Kortlopende schulden
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
De kortlopende schulden zijn opgenomen tegen nominale waarde. 11. Opbrengsten
De kortlopende schulden bestaan uit:
Handelscrediteuren
2003
2002
94.582
81.897
Schulden ter zake van belastingen en premies sociale verzekeringswetten Schulden ter zake van pensioenen Overige schulden Overlopende passiva
De opbrengsten omvatten zowel de opbrengst van opgeleverde werken als de opbrengst van leveringen tegen nettoprijzen, exclusief omzetbelasting. Opbrengsten uit dienstverlening of levering tussen
15.150
15.350
geconsolideerde ondernemingen zijn geëlimineerd.
4.251
6.209
19.281
24.597
12. Mutatie onderhanden werken
85.895
72.719
De mutatie in de onderhanden werken, gewaardeerd tegen de
219.159
200.772
berekende opbrengstwaarde, is als volgt: 2003
2002
921.781
1.124.184
-
- 254.610
10.458
-
932.239
869.574
Stand 31 december
900.885
921.781
Mutatie
- 31.354
52.207
Onder belastingen wordt verstaan schulden ter zake van
Stand 1 januari
omzetbelasting en loonheffing.
Onderhanden werken van afgestoten deelnemingen
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Onderhanden werken van
Eind 2003 heeft de onderneming de volgende niet uit de balans
nieuw verworven deelnemingen
blijkende verplichtingen:
- Huur- en erfpachtovereenkomsten met een totale verplichting van 2 48,9 miljoen, waarvan 2 7,2 miljoen in 2004, 2 20,8 miljoen tussen 1 en 5 jaar en 2 20,9 miljoen meer dan 5 jaar. - Leaseovereenkomsten met een totale verplichting van 2 20,8 miljoen in 2004. - Verstrekte garanties tot een bedrag van 2 69,6 miljoen ten behoeve
13. Installatiematerialen en handelsgoederen Alle op de omzet betrekking hebbende kosten van installatiematerialen, hulpstoffen en handelsgoederen, inclusief
van werken in uitvoering. Dit betreffen voor 2 46,1 miljoen
transportkosten, invoerrechten en dergelijke, zijn opgenomen
bankgaranties en voor 2 23,5 miljoen afgegeven borgstellingen.
onder installatiematerialen en handelsgoederen.
- Op 29 april 2004 heeft GTI in verband met de Nederlandse mededingingswetgeving een overzicht van afspraken met collega-
14. Uitbesteed werk en andere externe kosten
bedrijven bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa)
Uitbesteed werk en andere externe kosten omvatten alle overige
neergelegd. Tengevolge hiervan kunnen voor de vennootschap
externe kosten die rechtstreeks verband houden met de productie,
aanzienlijke nadelige financiële gevolgen ontstaan, waarvan
zoals onderaanneming en door derden verrichte werkzaamheden
de omvang thans niet op betrouwbare wijze kan worden geschat.
aan projecten.
Derhalve is terzake geen voorziening in de balans per 31 december 2003 opgenomen.
15. Lonen en salarissen Lonen en salarissen omvatten alle bruto betalingen aan personeelsleden, inclusief vakantietoeslag, overwerk- en reisloon, en winstafhankelijke uitkeringen. Het gemiddelde aantal werknemers in 2003 bedroeg 10.276 (2002: 8.082).
30
GTI Jaarverslag 2003
De lonen en salarissen kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2003
2002
Lonen en salarissen
342.441
259.707
Reorganisatiekosten
13.575
-
Winstafhankelijke uitkeringen
9.299
19.948
365.315
279.655
18. Resultaat deelnemingen De bate in 2002 betreft de boekwinst gemaakt bij de verkoop van de Belgische activiteiten binnen Fabricom Groep aan Groep Fabricom NV.
19. Rentebaten De rentebaten omvatten de rentebaten op banksaldi, kortlopende
16. Sociale lasten en pensioenlasten
vorderingen en op deposito’s.
Sociale lasten hebben betrekking op het werkgeversaandeel in de premies sociale verzekeringswetten betreffende de lonen en
20. Rentelasten
salarissen zoals vermeld onder punt 16. De pensioenlasten betreffen
De rentelasten omvatten de betaalde rente op banksaldi en op kort-
het werkgeversaandeel in de pensioenpremies aan de fondsen waar
lopende schulden en de rentelasten die betrekking hebben op het
de pensioenrechten van de werknemers van GTI zijn ondergebracht.
oprenten van de voorziening met betrekking tot personeelsregelingen.
In deze premies zijn de premies voor vroegpensioen begrepen. 21. Belastingen
De specificatie is als volgt:
De post belastingen heeft betrekking op het resultaat uit gewone
2003
2002
Sociale lasten
47.870
33.446
bedrijfsuitoefening en is berekend tegen het in het desbetreffende
Pensioenlasten
23.291
17.164
land geldende tarief. In de berekening van de post belastingen
2.036
-
Sociale lasten reorganisatie Sociale lasten winstafhankelijke uitkeringen
is rekening gehouden met mutaties in de latente belastingen die een gevolg zijn van verschillen in commerciële en fiscale
1.051
2.254
74.248
52.864
waardering van activa en passiva (zie ook punt 9.). In Nederland vormt het overgrote deel van de bedrijven een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting.
17. Overige bedrijfskosten Onder overige bedrijfskosten zijn opgenomen de bedrijfskosten die voortvloeien uit de gewone bedrijfsuitoefening en die niet zijn begrepen in de voorgaande posten van de winst- en verliesrekening. Kostendoorberekeningen tussen geconsolideerde ondernemingen zijn geëlimineerd. De overige bedrijfskosten zijn als volgt te specificeren: 2003
2002
20.719
14.313
representatiekosten
46.146
35.253
Diverse kosten
55.484
41.447
122.349
91.013
Huisvestingskosten Reis-, verblijf-, auto- en
31
Enkelvoudige balans per 31 december in duizenden euro’s voor bestemming van het resultaat
2003
2002
2.352
1.546
693
1.908
30.449
57.903
33.494
61.357
126.756
106.491
Toelichting nr.
Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
2
Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen
3
18.973
33.156
145.729
139.647
179.223
201.004
Geplaatst en gestort aandelenkapitaal
8.870
8.870
4
Agioreserve
7.551
7.551
4 4
Eigen vermogen
Overige reserves
Voorzieningen
74.367
96.052
90.788
112.473
65.166
50.990
5
23.269
37.541
6
179.223
201.004
Vlottende passiva Kortlopende schulden
Enkelvoudige winst- en verliesrekening in duizenden euro’s
32
2003
2002
Toelichting nr.
Resultaat na belastingen
- 9.029
34.055
7
Resultaat uit deelnemingen na belastingen
11.841
15.439
2.812
49.494
GTI Jaarverslag 2003
Toelichting
op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening
in duizenden euro’s, tenzij anders aangegeven
1. Algemeen
De geconsolideerde deelnemingen zijn opgenomen tegen de
1.1 Grondslagen waardering en winstbepaling
intrinsieke waarde (vermogensmutatiemethode). De mutaties in
Voor de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening gelden
2003 zijn als volgt:
dezelfde waarderingsregels en methode van winstbepaling als voor
2003
de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening. Derhalve
Stand 1 januari
wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaar-
Ontvangen dividenden
rekening. Ten aanzien van de enkelvoudige winst- en verliesrekening
Herwaardering/overige waardering
is gebruik gemaakt van de vrijstelling ex BW2 artikel 402.
Aankoop deelnemingen
1.2 Aansprakelijkheid
57.903 - 47.226 - 20 7.919
Resultaat uit deelnemingen
11.841
Stand 31 december
30.417
Ter verkrijging van vrijstelling van de wettelijke verplichting tot neerlegging van de jaarrekening van geconsolideerde in Nederland
3. Vorderingen
gevestigde vennootschappen ten kantore van het Handelsregister,
De vorderingen bestaan uit:
stelt GTI nv zich hoofdelijk aansprakelijk voor de door deze gecon-
2003
2002
solideerde vennootschappen uit rechtshandelingen voortvloeiende
Vastgelegde middelen
4.409
5.022
schulden. Deze aansprakelijkheidstellingen zijn gedeponeerd bij de
Overige vorderingen
1.124
2.650
Handelsregisters waaronder deze geconsolideerde vennootschappen
Overlopende activa
645
-1.349
ressorteren.
Belastingen en premies sociale 12.760
16.123
-1.580
53.936
verzekeringswetten 1.3 Beloning directie en commissarissen
Schuld resp. vordering op
Ten laste van 2003 zijn de volgende salarissen, tantièmes en
groepsmaatschappij
pensioenpremies gekomen (x 2 1):
Vordering op geconsolideerde
J. Westerhoud RA
ondernemingen
Bruto salaris
286.724
Tantième
51.598
Pensioenpremies
33.777
109.398
30.109
126.756
106.491
De vastgelegde middelen worden in 2006 afgelost.
Het tantième is toegekend vanwege het realiseren van (resultaat)doelstellingen. Er zijn geen leningen of voorschotten verstrekt noch
4. Eigen vermogen
garanties te zijner behoeve afgegeven. Commissarissen ontvangen
Zie punt 8 van de toelichting op de geconsolideerde balans.
een vaste jaarlijkse honorering die niet afhankelijk is van de resultaten in enig jaar. Voor de voorzitter is de honorering 2 21.443 (2002:
5. Voorzieningen
2 21.443) per jaar en voor de leden 2 16.676 (2002: 2 16.676) per jaar.
De voorzieningen bestaan uit: 2002
2. Financiële vaste activa
Latente fiscale verplichtingen
33.448
22.457
De financiële vaste activa bestaan uit:
Overige verplichtingen
31.718
28.533
65.166
50.990
Geconsolideerde deelnemingen Overige vorderingen
33
2003
2003
2002
30.417
57.871
32
32
30.449
57.903
6. Kortlopende schulden
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
De kortlopende schulden bestaan uit:
Hieronder worden verstaan verplichtingen tot betaling onder
Handelscrediteuren Schulden ter zake van pensioenen Overlopende passiva
2003
2002
1.321
658
3.629
5.629
18.319
31.254
23.269
37.541
voorwaarde dat in de toekomst een concernonderneming nalatig is in de nakoming van zijn verplichtingen. Opgenomen is een bedrag van 2 23,5 miljoen, waarvoor de onderneming zelf aan derden borgstellingen heeft gegeven.
7. Resultaat na belastingen Het overgrote deel van de deelnemingen vormt met GTI nv een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Door horizontale verliescompensatie binnen de fiscale eenheid kunnen verschuivingen optreden tussen het enkelvoudige resultaat van GTI nv en haar deelnemingen.
Overige gegevens Statutaire bepalingen omtrent de
Voorstel winstbestemming
winstbestemming
De directie stelt voor een bedrag van k2 1.406 toe te
Laatstelijk vastgesteld bij akte d.d. 6 november 2001
voegen aan de overige reserves en een dividend uit te keren van k2 1.406. Dit voorstel tot winstbestemming is
Artikel 27: De winst staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
34
nog niet verwerkt in de balans per 31 december 2003.
GTI Jaarverslag 2003
Overige gegevens Accountantsverklaring
Toelichting
Opdracht
Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij
Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening
de aandacht op punt 11, niet uit de balans blijkende
2003 van GTI nv te Bunnik gecontroleerd.
verplichtingen in de toelichting van de jaarrekening,
De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid
waarin is uiteengezet dat de onderneming op 29 april
van de leiding van de onderneming. Het is onze
2004 in verband met de Nederlandse mededingings-
verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake
wetgeving een overzicht van afspraken met collega-
de jaarrekening te verstrekken.
bedrijven bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft neergelegd tengevolge waarvan voor de
Werkzaamheden
onderneming aanzienlijke nadelige financiële gevolgen
Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland
kunnen ontstaan, waarvan de omvang thans niet op
algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot
betrouwbare wijze kan worden geschat.
controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat
Amersfoort, 2 augustus 2004
een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat
Deloitte Accountants B.V.
de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de leiding van de onderneming daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel
Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en samenstelling van het vermogen op 31 december 2003 en van het resultaat over 2003 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving, en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW.
35
Bedrijven* Holding
Utiliteit
Informatie en Communicatie
Industrie
Technologie GTI nv
GTI Utiliteit Noord bv
GTI Vitel bv
GTI Industrie Noordoost bv
Kosterijland 50, 3981 AJ Bunnik
Roden
Gouda
Nieuwe Pekela
Postbus 210, 3980 CE Bunnik
Algemeen directeur H. Perdok
Directeur P.A. Cornelissen
Algemeen directeur J. Blokland
E-mail:
[email protected]
GTI Utiliteit Noordwest bv
Technisch Beheer
GTI FIB Industriële Bedrijven bv
Internet: http://www.gti-group.com
Amsterdam
GTI Klimaatkontrakt bv
Leeuwarden
Algemeen directeur J.G.M. de Loor
Arnhem
Directeur M.P. Kok
T 030 656 94 00 F 030 657 20 18
Hoofddirectie
Algemeen directeur J.P.J. Dekkers
J. Westerhoud RA (statutair voorzitter)
GTI Utiliteit West bv
A.C. Fonteine
Capelle a/d IJssel
Retail
Zaandam
drs. Th. G. Lankamp a.i.
Algemeen directeur drs. G.J. Marijnissen
GTI Retail Solutions bv
Algemeen directeur A.H. Boot
drs. E.V. Koenen G.J. Krielen RA
GTI Industrie Noordwest bv
Eindhoven GTI Utiliteit Midden bv
Directeur J.F.M. van Cleef
GTI Industrie Zuidoost bv
Nieuwegein
Maastricht-Airport
Algemeen directeur L.C.M. van Treijen
Algemeen directeur W. Vertregt
ir. J.G.J Govers
GTI Utiliteit Oost bv
GTI Mechanical bv
Concernmarketing & Communicatie
Arnhem
Dordrecht
J. Westerhoud RA a.i.
Algemeen directeur ir. P. de Bruijn
Algemeen directeur drs. J.M.H.R. Knubben
Change Management
GTI Utiliteit Zuid bv
GTI Industrie Zuidzuidwest bv
drs. E.V. Koenen
Oisterwijk
Terneuzen
Financiële zaken
Algemeen directeur ir. J.A.M. de Bruijn
Algemeen directeur J.J.M. de Rijk
Juridische zaken
GTI Utiliteit Zuidoost bv
GTI Rotterdam Industrie bv
mr. M.R. van Zijl
Maastricht-Airport
Rotterdam
Procurement
Algemeen directeur J.H.G. Alleleyn
Algemeen directeur Th. Roelfsema
Ondersteunende diensten Informatie- & communicatietechnologie
Corporate Human Resources/
G.J. Krielen RA
D.B. Sauer Kwaliteit, Arbo en Milieu
Specialistische bedrijven Utiliteit
drs. Th.G. Lankamp a.i
Beveiliging GTI Beveiliging bv Rotterdam Directeur J. de Jong
* Per mei 2004. Het betreffen 100% deelnemingen.
36
GTI Jaarverslag 2003
GTI Marine & Offshore
GTI Concern Technology
Rotterdam
Dordrecht
Directeur J. Broere
Directeur J.S. Dhillon
Infratechniek GTI Infra bv Heinenoord
Onderhoud & Beheer
Fabricom GTI Major Projects
GTI Contractonderhoud bv
Moerdijk
Rotterdam
Algemeen directeur B. Pokorny
Algemeen directeur ir. T. Smole Fabricom Oil & Gas GTI Industriële Service Rotterdam bv
Beverwijk
Rotterdam
Directeur A.M.J. van Poppel
Directeur M.A. Orgers Van de Meerakker Groep GTI Industriële Service Noordoost bv
Weert
Delfzijl
Directeur A. Caelen
Directeur H. Garst Koudetechniek GTI Industriële Service Noordwest bv
GTI Koudetechniek bv
Amsterdam
Zoetermeer
Directeur P. van Winssen
Algemeen directeur J.P. Brinksma
Delta Controls bv
Schakel- en beveiligingsmateriaal
Emmen
Santon Holland bv
A.M.J. van Poppel
Rotterdam Directeur ir. M.W. Reddering
Specialistische bedrijven Industrie
Vermogenselektronica
GTI Process Solutions bv
GTI Electroproject bv
Dordrecht
Zaandam
Algemeen directeur P.C.M. Bassa MBA
Directeur ir. J.P. van Gurp
37
Algemeen directeur ir. G.H. Meijer
GTI en haar markten Markten
Marktsegmenten
Utiliteit
Industrie
Infrastructuur
Kantoren
(Petro)chemie
Verkeerssignaleringsen begeleidingssystemen
Distributiecentra
Marine & Offshore
Luchthavens
Retail
Voeding
Ondergrondse logistieke systemen
Onderwijs
Farma
Havenbedrijven
Sport en recreatie
Water en Milieu
Tunnels, bruggen, sluizen en keringen
Laboratoria
Op- en overslag
Rail
Cybercenters
Metaal en elektro
Hoogwaardig openbaar vervoer
Gezondheidszorg
Energie Papier en karton Automotive Olie en gas
Activiteiten
Advies, ontwerp, realisatie, projectmanagement, onderhoud en beheer van installaties in de gebouwgebonden omgeving
Advies, engineering, automatisering, realisatie, projectmanagement, onderhoud en beheer van installaties in de industrie
Advies, engineering, projectmanagement, automatisering, productie, montage en onderhoud van infrastructurele projecten
Producten en diensten
Elektrotechniek
Elektrotechniek en Instrumentatie
Elektrotechniek
Werktuigbouw
Piping en Mechanical
Werktuigbouw
Onderhoud en Beheer
Onderhoud en Beheer
Contractonderhoud
Datacommunicatie
Engineering en Automatisering
Engineering en Automatisering
(Brand) beveiliging
Koeltechniek
Onderhoud en Service
Panelenbouw Schakelaars Apparatenbouw
38
GTI Jaarverslag 2003
39
Omzet
Kerncijfers in euro’s
Nettowinst 30,0
1200
Omzetverdeling en resultaat voor belasting over sectoren, in miljoenen euro’s
• 3.00%
1100
2003 25,0
1000
Resultaten (in duizenden euro’s)
900
• 2.50%
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 15,0
600
1.196.992
Bedrijfsresultaat (1)
700
(1)
Nettowinst (1)
• 2.00%
Nettowinst in % eigen vermogen (gem.)
500
2000
1999
903.288
900.301
(4)
Omzet
In % van de omzet
Omzet
20,0
800
2001 (4)
2002
941.161
1.160.994
300 5,0
200
Eigen vermogen
100
Balanstotaal Vlottende activa/kortlopende schulden
1
2
000
2
001
2
002
2
003
1
999
2
000
2
001
2
002
2
003
Nettowinst in miljoenen euro’s Nettowinst in % omzet
Rendement op eigen vermogen
Rendement op geïnvesteerd vermogen
14,0
16,6
77
2,9
2,2
525
423
16,9
18,8
GTI Industrie
482
406
5,4
5,0
Specialismen
142
74
2,6
3,1
624
480
8,0
8,1
48
38
1,1
1,7
1.197
941
26,0
28,6
-5,9
-8,7
20,1
19,9
32.997
3,7%
29.924
3,3%
GTI Utiliteit
20.126
1,7%
19.904
2,1%
41.649
3,6%
36.450
4,0%
33.381
3,7%
Specialismen
13.540
1,1%
13.502
1,4%
28.139
2,4%
25.363
2,8%
22.970
2,6%
13,5%
33,7%
32,2%
28,1%
In % van balanstotaal
90.788
23,3%
112.473
387.622
388.344
29,0%
87.769
19,3%
455.302
79.425 448.893
17,7%
84.269
22,2%
380.093
1,56
1,28
1,26
1,40
187.572
177.757
160.019
155.948
7,6%
7,4%
Investeringen
9.891
13.560
24.318
12.154
11.773
Afschrijvingen
15.103
12.134
16.846
11.095
10.832
10.103
8.087
9.539
geïnvesteerd vermogen (gem.)
346
85
3,4%
Nettowinst in % van
Omzet in miljoenen euro’s
440
39.103
1,38
Geïnvesteerd vermogen (2)
2002
2,1%
168.463
• 1.00%
999
2003
19.778
Balans (in duizenden euro’s)
• 1.50%
2002
1,4%
10,0
400
2003
16.762
13,3%
GTI Infratechniek
Totaal 17,5%
Resultaat gew. bedrijfsuitoefening
16,8% (5)
14,9% Centrale diensten
130
• 35%
225 200
120 110
• 30%
• 18%
Personeel (in aantallen)
175 150
100 90
• 25%
80 70
• 20%
125
Medewerkers gemiddeld
100
Omzet per medewerkers (gem. in euro’s)
• 12%
Nettowinst per medewerker (gem. in euro’s)
75 50
60 • 15%
50
Medewerkers ultimo
• 15%
1
2
000
2
001
2
002
2
003
7.798
10.276
8.082
9.527
7.951
7.891
116.484
116.451
121.864
113.607
114.092
1.318
1.671
2.954
3.190
2.911
8.870.300
8.870.300
8.870.300
8.809.600
8.798.500
10,24
12,68
9,89
9,02
9,58
• 9%
Per gewoon aandeel (in euro’s)
25
Aantal gewone aandelen 999
9.224 (3)
1
999
2
000
2
001
2
002
2
003
Eigen vermogen
Eigen vermogen in miljoenen euro’s Nettowinst in % gemiddeld eigen vermogen
Geïnvesteerd vermogen in miljoenen euro’s Nettowinst in % gemiddeld geïnvesteerd vermogen
Omzet en nettowinst per medewerker
Bedrijfsresultaat en nettowinst
Cash flow
3,23
2,89
5,07
4,14
3,84
Nettowinst
0,32 (6)
5,58 (6)
1,52 (6)
2,88
2,61
Omzet per sector
Aantal medewerkers
it lite ) Uti (45% 44%
ra Inf 4%) ( 4%
it lite 84) Uti 0 (3.6 6 4.4
7) en (22 nst 01 3 Die a r e f l In tra Cen (88) 7 10
60
140.000 130.000
• 3.250
55
120.000
• 3.000
50
110.000
• 2.750
45
100.000
• 2.500
40
In 2003 zijn de Nederlandse activiteiten van Fabricom N.V. met terugwerkende kracht per 1 januari 2003 door GTI overgenomen van Fabricom Installatietechniek B.V. In 2002 zijn de Begische activiteiten met terugwerkende kracht per 1 januari 2002 verkocht aan Fabricom N.V.
90.000
• 2.250
35
80.000
• 2.000
30
70.000
• 1.750 • 1.500
20
50.000
• 1.250
15 10
9
200
0
200
1
200
2
200
3
Omzet per medewerker (gemiddeld), in euro’s Nettowinst per medewerker (gemiddeld), in euro’s
Exclusief reorganisatiekosten
(2)
Geïnvesteerd vermogen = vaste activa + werkkapitaal
(3)
Inclusief 1.210 medewerkers van HCG en 78 medewerkers van Broux
(4)
Kerncijfers 1999 en 2001 zijn niet aangepast voor de in 2000 resp. 2002 doorgevoerde stelselwijziging en herrubricering
(5)
Ratio’s zijn berekend rekening houdend met de in 2000 doorgevoerde stelselwijziging en herrubricering
(6)
Inclusief buitengewoon resultaat (2003 en 2001) en resultaat uit verkoop deelnemingen (2002)
25
60.000
199
(1)
5
199
9
200
0
200
1
200
2
200
3
EBITDA in miljoenen euro’s EBIT in miljoenen euro’s Nettowinst in miljoenen euro’s
Nettowinst is exclusief buitengewoon resultaat over het jaar 2001 en 2003 en resultaat uit verkoop deelnemingen over het jaar 2002.
rie ust ) Ind (51% 52%
2003 (2002)
rie ust 88) Ind 5 (4.0 3 5.2 2003 (2002)