PRIVATE SHELTER1 BEZOEKERSGIDS RAVERSYDE OOSTENDE

WWW.GONEWEST.BE

F

R

E

E

S

T

A

T

E

PRIVATE SHELTER 1

BEZOEKERSGIDS

19.10 16.11

RAVERSYDE OOSTENDE WWW.VRIJSTAAT-O.BE

F R E E S T A T E

#

TUSSEN LICHT EN DONKER

PRIVATE

SHELTER

Vrijstaat O., kunstencentrum aan zee, bouwde expertise uit op het vlak van in situ creaties met de expo Freestate (edities 2006, 2011). In navolging van deze eerste tentoonstellingen besliste Vrijstaat O. om verdere initiatieven rond beeldende kunst onder deze koepelterm te groeperen. Voor Freestate#Private Shelter gaat Vrijstaat O. een unieke samenwerking aan met Raversyde en de Provincie WestVlaanderen. Op het domein bevinden zich een zestigtal bunkers, twee kilometer gangen, observatieposten en geschutstellingen, als stille getuigen van de oorlogsjaren aan de kust. Het oostelijke deel van de site, in de duinen, wordt speciaal voor deze tentoonstelling ontsloten voor het publiek. In dit deel zijn architecturale sporen van zowel WO I als WO II terug te vinden. Uit de Eerste Wereldoorlog zijn alle betonnen constructies van Batterij Aachen bewaard gebleven; dit is uniek voor een Duitse kustbatterij uit die periode.

© Kerlijn Van der Cruyssen

2

De eerste uitdaging die ik ervoer als tentoonstellingsmaker luidde: hoe maak je een tentoonstelling die niet historisch naar de letter is, noch documentair of sentimenteel, maar radicaal hedendaags is en raakt aan een universele thematiek? De beslissing om in bunkers tentoon te stellen was een logische keuze. Aan dit soort architectuur ontkom je niet: monolithisch, in een hard, koud materiaal, verzonken in de tijd, ondoordringbaar. In één van de eerste belangrijke studies over de Atlantikwall Bunker Archéologie (1975) beschreef cultuurfilosoof en urbanist Paul Virilio (°1932), opgegroeid aan de Bretoense kust, deze ‘concrete shelters’ als van “een beangstigende schoonheid” en de oorlogstijd als “zijn universiteit”. Een bunker als ‘shelter’ beschermt, beschut, omhult, maar tegelijk fungeert het als teken van agressie in de omgeving. Dualiteit is hier alom: licht vs. donker, binnen vs. buiten, lethargie vs. agressie, geborgenheid vs. destructie, innerlijk vs. uiterlijk, individu vs. collectief. De tweede uitdaging komt de kunstenaars toe: binnen de dualiteit van deze architectuur nieuw werk maken. Het resultaat is een afgewogen circuit van sculpturen, installaties, schilderkunst, video, mixed media, sound art en fotografie. Ooit

trotseerden soldaten hier de vijand, nu staat de bezoeker tegenover het kunstwerk in diezelfde betonnen karkassen. Dit nieuwe samenspel transformeert elke bunker tot een oord waar fysieke en esthetische ervaringen met elkaar botsen. Verstilling, intimiteit, herinnering botsen met isolement, trauma, angst. Wat ooit ‘the privates’ (soldaten) ervoeren wordt de tijdelijke ervaringswereld van de individuele bezoeker. In deze besloten ruimtes ontstaat als het ware een hyperconcrete subject-object relatie van kijken en bekeken worden. Private Shelter wordt een ‘privé’-ervaring met enerzijds de geesten van het verleden en anderzijds de specifieke taal van de kunstenaar. Aan het finale expoparcours gingen vele plaatsbezoeken vooraf die ik mij levendig herinner: het door weer en wind zoeken en tasten, het voorovergebogen zitten over het grondplan, de selectie van het terrein, de boeiende discussie ter plaatse, de verbeelding die de macht grijpt. Sommige kunstenaars maakten voorbereidend werk in hun atelier, wat ze dan op de site integreerden. Anderen werkten letterlijk met de bunkerarchitectuur, terwijl bepaalde werken dan weer in complete duisternis tot stand kwamen tijdens een dagenlang verblijf in de bunkers (binnen het nevenproject Dark Sense, een onderzoek naar de ervaring van ‘sensory deprivation’, een pertinent initiatief van Tim Joye; zie p.13). Parallelle creaties op de site (wetenschapscafé, theaterwandeling, concerten, vuuractie, performances) zijn eenmalig en bundelden we onder de noemer Private Sessions by Raversyde (zie p.18) tot een performatieve dialoog met het beeldende kunsten parcours van deze tentoonstelling, samen goed voor een bewust interdisciplinair geheel.

Tot slot bedanken wij in naam van Vrijstaat O. graag Mathieu de Meyer, conservator, en Kathleen Ribbens, collectiebeheerder, en het voltallige team van Raversyde voor de fijne samenwerking, en opdrachtgever Gone West voor het vertrouwen.

Hendrik Tratsaert, — artistiek leider Vrijstaat O.

FAMILIE

WATCH OUT! FORTE

geluidswandeling voor families

Aifoon / Stijn Dickel Stijn Dickel (°Brugge, 1974; woont en werkt in Gent) studeerde filosofie en ontwikkelde zich gaandeweg als geluidskunstenaar, muzikant en componist. In die hoedanigheid is hij artistiek directeur van Aifoon, een auditief collectief, dat ‘een actieve luisterhouding bij een zo breed mogelijk publiek stimuleert’. Voor Expeditie Dansand! experimenteerde hij eerder met de luisterwandeling Watch out!, een ‘geluidsrugzak’ die een soundscore produceerde, die zich dan weer vermengde met de omgevingsgeluiden. Voor Private Shelter maakt Dickel samen met Jürgen De Blonde (alias Köhn; zie ook Portables, Inwolves) een explosieve geluidscompositie die de bezoeker confronteert met de monumentale stilte van het openluchtmuseum van vandaag. Families kunnen aan het onthaal een speciale ‘geluidsrugzak’ afhalen met geluiden van kanonnen, geweerschoten, sirenes en abstractere geluiden die de verbeelding rond oorlog prikkelen.

4

Stijn Demeulenaere Stijn Demeulenaere (°Izegem, 1978; woont en werkt in Brussel) begon als radiomaker en is nu geluidskunstenaar. Zijn werk onderzoekt hoe mensen geluid percipiëren, hoe geluid een betekenis krijgt voor de luisteraar, hoe mensen geluiden gebruiken om hun eigen verhaal te vertellen. Zijn werk werd getoond of gespeeld in musea en festivals in binnen- en buitenland. Voor Private Shelter creëert deze kunstenaar een installatie die beeld en geluid doet botsen in een besloten ruimte waarin de nietsvermoedende bezoeker binnenstapt. Daarvoor liet hij zich inspireren door de site en haar historische connotaties. Hij zocht zijn materiaal bij mensen die in een conflictzone verbleven hebben en liet ze vertellen over de geluiden die ze er horen en hoe ze zich daarbij voelden. Daarnaast praatte hij met sound designers die gevechtscènes van films en televisie van bommen- en kogelgeluiden voorzien. Hij vroeg hen welke emoties ze daarmee wilden oproepen. In Nothing’s going to happen to us… confronteert hij deze twee perspectieven om te onderzoeken waar de grens tussen ingebeelde gevoelens en herinneringen ligt. Tussen een kunstmatige ‘voorstelling’ van gevaar en een authentieke ‘herinnering’ eraan. Tegelijk refereert Nothing’s going to happen to us… aan de eigen geschiedenis door het geluid van ontploffende WO I obussen, die de ontmijningsdienst DOVO nog jaarlijks opruimt, te gebruiken als een naakte herinnering aan de oorlog hier. Tussen deze drie uitersten krijgt onze eigen private shelter vorm in deze installatie.

NOTHING’S GOING TO HAPPEN TO US…

sound + video installatie 2014

5

CREATIE PRIVATE SHELTER

Stijn Demeulenaere, Nothing’s going to happen to us


EXPO

Stefan Jakiela

EXPO

THREADS

video-installatie 2014

6

Nicolas Karakatsanis

Stefan Jakiela (Brussel, °1987) studeerde performancekunsten aan de toneelacademie in Maastricht. Na zijn studies richtte hij samen met Suze Milius (NL) het kunstenhuis House Crying Yellow Tears op in Brussel. Zowel in zijn podiumwerk als zijn installaties valt een verfijnd gevoel voor esthetiek en poëzie op. Telkens is er sprake van een vorm van existentiële vervreemding zoals in de videotrilogie The Table Series (resp. Truth Covered, Distance), waarvan de creatie Threads het derde deel is. Elk van deze drie werken doet een poging om de schoonheid van een verloren wereld terug te vinden, waar de tijd een vergeten begrip is geworden. Je treedt een wereld binnen die je nog niet kent. In Threads zie je hoe een lichaam, alleen in een geïsoleerde ruimte z’n weg zoekt en zich mentaal bevrijdt, ondanks die isolatie. Deze nieuwe video van Jakiela is een bijzondere ervaring door het intense clair-obscur en de geraffineerde precisie.

Nicolas Karakatsanis (°Antwerpen, 1977) woont en werkt in Brussel, is fotograaf en DOP (director of photography) in de filmwereld. Na zijn studies aan Sint-Lukas Brussel begon hij in Berlijn de fotografie te verzorgen van kortfilms van vrienden. Zijn eerste eigen, gelauwerde langspeelfilm is Small Gods (2006), gevolgd door The Drop (2013) en Triple 9 (2014). Inmiddels is zijn signatuur als DOP vermaard door langspeelfilms als Rundskop, Linkeroever, en The Loft. Die signatuur is onder meer het zeer spaarzaam met licht omgaan en sublieme clair-obscur effecten. Dat kan Michaël Borremans getuigen met wie hij diens videowerken maakt. Karakatsanis is eveneens betrokken bij tal van muziekprojecten (Hickey Underworld, Drums are for Parades). Sedert 2007 stelt hij regelmatig zijn fotowerk tentoon, o.a. bij A.L.I.C.E. gallery. Sedert 2008 post hij nieuwe foto’s op zijn blog The Skeleton Herald.

EXPO

CICATRICE

fotosculptuur (polyester) 2014

7

Voor Private Shelter koos hij voor een nieuwe stap in zijn fotografisch oeuvre. Hij presenteert twee ‘foto-objecten’ uit gebarsten polyester. Het fotografisch beeld krijgt een ander aanzien door de textuur van de drager, als het ware een ‘gelittekende’, tweede huid.

Nicolas Karakatsanis, Cicatrice


Stefan Jakiela, Threads


Renato Nicolodi

EXPO

COLUMBARIUM II

installatie in massief beton 2014

Andres Serrano

Renato Nicolodi (°Brussel, 1980) studeerde aan het HISK waar hij al snel een eigen archetypische vormentaal ontwikkelde, uitgewerkt in architectonische sculpturen, fictieve beeldsimulaties en acryltekeningen, die in binnen- en buitenland op belangstelling konden rekenen en niet zelden in de openbare ruimte te vinden zijn. Door de vervreemdende stilering en de vele directe connotaties is zijn werk altijd een commentaar op het verleden en het heden, op onze beleving van tijd en ruimte. Voor Private Shelter ontwerpt Nicolodi een massieve betonnen installatie die het midden houdt tussen een sinistere Wunderkammer of bibliotheek, en een bewaarplaats voor urnen, een columbarium, zoals de titel stelt. Wanneer je dit gestileerde columbarium betreedt, bevind je je in een nieuwsoortige sacrale ruimte, die tot stilte en contemplatie dwingt. Op rekken staan zeven schaalmodellen, die elk als naam ‘kazemat + een cijfer’ meekregen. Op het eerste gezicht zijn er elementen (op schaal gemaakte trappen en inkijken) die doen denken aan grootstedelijke architectuur en aan schietgaten, maar bij nader inzien deksels en uitsparingen in deze constructies blijken te zijn, en dan denk je aan handvaten, zoals bij urnen. Zowel in deze modules als het grotere geheel zit de echo van de herinnering vervat, die van de leegte, zoals die weerklinkt in de grotere ruimte waarin de installatie zich bevindt, een historische bunker, versteende herinnering op deze plek anno 2014.

8

Dat het werk van de activistische, katholieke kunstenaar Andres Serrano (°New York, 1950) vaak controverse uitlokt, is niet nieuw. Niet zelden kreeg hij tal van boze reacties van gelovigen die zich geprovoceerd voelden. Tegelijk zijn zijn fotoreeksen bijzonder gegeerd en vaak tentoongesteld. In 2013 begon hij aan het project Sign of the Times. Naar eigen zeggen omdat hij vond dat het verhaal van diepe armoede in een hippe stad als New York ook eens verteld mocht worden. Onder het regime van burgemeester Bloomsberg steeg het aantal daklozen er spectaculair tot 60.000. Later voegde hij de ontroerende, confronterende portrettenreeks van daklozen Residents of New York aan zijn opzet toe. Voor Sign of the Times wandelde Serrano gedurende een aantal weken door de straten van The Big Apple en sprak er daklozen aan, die hij $20 bood voor het zelfgeschreven bordje waarin ze om een bijdrage vroegen. Hij fotografeerde ze stuk voor stuk en monteerde ze in een snelle opeenvolging tot een blits lijkende videoclip. De opschriften verraden een heel andere boodschap. Opvallend hierbij is het aantal bordjes die verwijzen naar oorlogen in Irak, Vietnam of elders, van de hand van veteranen die door de maatschappij verstoten zijn of gewoon pech hadden. Ook dit fenomeen is een onderdeel van de impact van oorlog vroeger en nu. De vraag stellen of er veel veranderd is, is hem beantwoorden.

Renato Nicolodi, Columbarium II

Andres Serrano, Sign of the Times, Courtesy of the artist and Galerie Yvon Lambert, Paris


EXPO

SIGN OF THE TIMES


9

EXPO

ACASEMATEMIE ROYALE J.Judith Collective FR/B installatie olie op doeken 2014

10

Jan Van Imschoot

Jonas Vansteenkiste & Veerle Michiels

Jan Van Imschoot (°Gent, 1963) vertegenwoordigt samen met generatiegenoten Michaël Borremans en Luc Tuymans de internationale opgang van een nieuwe Vlaamse, figuratieve schilderkunst. Voor Private Shelter maakt hij een ‘picturale installatie’ ter nagedachtenis van de 11 soldaten, die tijdens WO I, beschuldigd van desertie en zonder gratie van Koning Albert I (‘rejeté’), geëxecuteerd werden. Bij uitbreiding is dit voor de kunstenaar een monument voor alle geëxecuteerde soldaten en een aanklacht tegen elke vorm van doodstraf, waar ook ter wereld. In de veelzeggende titel van dit nieuwe werk en het pseudoniem in de ondertekening neemt hij afstand van de schilderkunst als klassiek medium. Van Imschoot overschilderde 11 jeugdwerken door ze als het ware te ‘executeren’ met zwarte verf. De ‘geofferde’ werken worden omringd door doeken met de executiepaal als thema, die als grafzerken op de grond liggen. Waarom hij zo apart te werk is gegaan, verklaart Van Imschoot via zijn alter ego J.Judith De Noncourt: “Dankzij de Dada beweging hadden vaste esthetische regels binnen de beeldende kunst aan bestaansrecht ingeboet, en dit sinds de Groote Oorlog. Het van oorsprong anarchistische en nihilistische Dada werd dan later weer gekortwiekt door de kleinburgerlijke en kortzichtige benadering van het merendeel der kunsthistorici. Beter gezegd, deze esprit werd gevangen gezet in academische bunkers.”

Jan Van Imschoot, Acasematemie Royale


Jonas Vansteenkiste (°Kortrijk, 1984) bouwde een parcours op van installatie, video, sculptuur, tekeningen en performance rond zijn fascinatie voor architectuur en het werken met tastbare en mentale ruimtes (zgn. Denkraum) met de nodige openheid voor participatie voor de bezoeker. Veerle Michiels (°Deinze, 1965) studeerde theater aan de Kleine Academie en 3D-media aan het Kask. In haar installaties, video’s, foto’s en performance onderzoekt zij een eigen manier om beide werelden met elkaar te verbinden. Beide kunstenaars werken samen door hun gedeelde fascinatie voor bunkers. Front is een voortzetting van eerdere samenwerkingen (o.a. voor de expo Warum, Zonnebeke) met een andere inzet en locatie. Hoe een bunker in de vorm en als betekenisdrager functioneert, is hier het voorwerp van hun onderzoek. Ze raadpleegden daartoe het referentiewerk Bunker Archéologie van Paul Virilio en plozen de archieven van Raversyde uit eenmaal de keuze was gevallen op een massieve bunker met observatiepost uit WO II, bovenop bunkerkelders van WO I. In het project Front, waarvoor ze enkele weken ter plaatse zullen bouwen, vallen twee architecturale archetypes samen: de bunker en de houtskeletbouw, die verwijst naar wonen. In beide bouwwerken staat het begrip ‘bescherming’ centraal. Door beide te combineren via een nieuwe sculpturale houten overkapping ontstaat er een nieuw geheel dat zowel inhoudelijk als naar de vorm een interessant spanningsveld doet ontstaan: het monolitische volume van een bunker vs. de open fragiele structuur van een houten huis. Naast deze monumentale constructie tonen zij ook ontwerptekeningen en nieuwe en eerdere schaalmodellen die op zichzelf functioneren.

Jonas Vansteenkiste & Veerle Michiels, Front

EXPO

FRONT

installatie (mixed media) 2014 tekeningen en schaalmodellen

11


Katrien Vermeire

C-print 2009

12

Katrien Vermeire (°Oostende, 1979) is fotografe en cineaste. Haar vroege werk was te zien op de eerste editie van Freestate (2006). Nieuwe reeksen waren te zien in Museum M (Leuven) en het fotografiemuseum Foam (Amsterdam). Met de experimentele film The Wave (2012, samen met Sarah Vanagt) en de documentaire kortfilm Der Kreislauf (2014) viel ze in de prijzen op diverse internationale filmfestivals. Voor Private Shelter selecteert ze één sterk beeld op groot formaat uit de reeks On Selecting Vibrations, een reeks zeegezichten die ze op verschillende plekken ter wereld nam. Ze werkte analoog en opteerde voor rechtstaande beelden (terwijl marines volgens de traditie horizontaal worden gepresenteerd). Het zijn precies de subtiele verschillen in kleur, lichtintensiteit en structuur van de golven die het onderscheid per locatie maken, of het nu de Zee van Ochotsk, het Lake Michigan of onze eigen Noordzee betreft. Voor die laatste locatieshots ging zij wel vijftien keer mee in zee met de oudste boeienlegger, de Zeearend. Die hield stops om bakens te leggen om de vaarroute te markeren, terwijl Vermeire dit soort foto’s kon nemen. Het beeld dat we hier te zien krijgen, is mogelijks dat wat soldaten op de uitkijk op de deze site zagen (in wisselende weersomstandigheden). Op dit formaat, rechtstaand, in de beslotenheid van de bunker waar we het hier tonen, wordt het een lokroep, de herinnering aan een andere wereld aan de overkant, l’ailleurs. En de zee die neemt, van waaruit de vijand opdoemt aan de horizon.

DARK SENSE

Dark Sense is het derde luik van een trilogie, in opvolging van Darkroom en Darkmeeting. Onder impuls van Tim Joye werd dit project opgezet om artistieke én wetenschappelijke opportuniteiten in een toestand van duisternis te onderzoeken. De creatie in het duister dwingt de kunstenaar tot unieke methodes om zich uit te drukken. Bij het intensief fysiek creëren in complete duisternis, door bijvoorbeeld te tekenen of te schilderen, leidt dit tot inzichten in het eigen mentale creatieproces. De vraagstelling en tevens doel van het onderzoek luidt: hoe beïnvloedt duisternis creatieve processen in het brein van de kunstenaar, en hoe kunnen we met die inzichten creatief omgaan? Het project geniet de wetenschappelijke steun van de dienst Neurologie van het UZ Gent. Het was een nieuwe uitdaging om binnen Private Shelter op deze problematiek verder te werken, en dit op een ‘beladen’ site, waar de connotatie met een toestand van ‘sensory deprivation’ in een oorlogssituatie een realiteit is geweest. Nu nemen de kunstenaars en wetenschappers deze site in handen als werkplek voor het onderzoek van Dark Sense. Frans Gentils en Greet Van Autgaerden sloten zich een aantal dagen op in een lichtdichte bunker en delen hun ervaringen in hun tekeningen. Nachtfotograaf Liam Singelyn gebruikt de spanning licht-duisternis in een nieuwe video. Laura Maes en Kristof Lauwers bouwden een interactieve ‘ervaringsinstallatie’ voor Dark Sense. Deze werken zijn op het circuit van de tentoonstelling samen te zien in de Villa Goffinet. Daar vindt ook op 2 november het wetenschapscafé plaats, dat de nieuwe inzichten (en opportuniteiten) verder bespreekt in het bijzijn van een publiek (zie p. 18). Extra info over dit project via www.darkroomghent.com

Dark Room Ghent © Lieven Dirckx

ON SELECTING VIBRATIONS, NORTH SEA

DARK SENSE introductie

Katrien Vermeire, North Sea #1

EXPO

13


TAST TEKENINGEN

potlood en houtskool op papier 2014

14


Frans Gentils

Laura Maes & Kristof Lauwers

Frans Gentils (°Turnhout, 1951) heeft een vol parcours achter de rug. Constante is zijn zin voor tekenen – zijn manier om ‘de tijd vast te leggen’ – en het onderzoek naar de taal van de evolutie, dat waaruit het leven is ontstaan. Gaandeweg ruilde hij het atelier voor verlaten fabrieken en werkte vaak in extreme werkomstandigheden, ook met weinig licht, waar hij dit ‘leven’ zag woekeren en uiteenvallen. Bij de voorloper van het project Dark Sense, Dark Room in Gent, was hij sterk betrokken bij het project rond sensory deprivation, een logische stap in zijn persoonlijk parcours. Zijn experiment voor Private Shelter past in het verderzetten van dat artistiek onderzoekstraject. Daartoe verbleef hij vijf dagen in volledige duisternis in een bunker op Raversyde, waar hij modellen tekende in functie van zgn. ‘tasttekeningen’, te zien in de Villa Goffinet. De kunstenaar verwoordt zijn nieuwe ervaring als volgt: “Ik tast met de vingertoppen van mijn linkerhand het model af, mijn rechterhand tracht simultaan te tekenen wat ik voel. Elke controle op wat ik reeds getekend heb in het duister, hoe ik de lijn verder zet en waar ik ze zal eindigen, valt weg. Elke oriëntatie in het beeldvlak verdwijnt, zoals de horizon, het perspectief, boven en onder, voorgrond en diepte. Tijds- en ruimtebesef in de duistere bunker vervagen. In tegenstelling tot het tweedimensionele zien voel je de drie dimensies: je kan tegelijkertijd voor-, zij- en achterkant voelen. De vingertoppen worden nieuwe ogen die vanuit vele gezichtshoeken informatie geven. Dit verassende, uiteengerukte, en soms chaotische resultaat werpt een nieuw licht hoe ik portretten kan tekenen en schilderen. Het is nieuw werk, gemaakt door mijn Dark Sense.”

Frans Gentils, tastportret

DARK SENSE EXPO

ELKE ZA & ZO + DI 11.11 10:30 — 18:00

Sinds hun ontmoeting aan het Gentse conservatorium werken Laura Maes (°Gent, 1978) en Kristof Lauwers (°Kortrijk, 1978) samen aan verscheidene gemeenschappelijke projecten (Kitch ’n Glitch, Whirl Wash, Morf) waarin niet hun instrument (de gitaar), maar wel het geluidsexperiment centraal staat. Hij doet onderzoek bij de stichting Logos naar een alternatieve muziekprogrammeertaal en de implementatie van geluidsrobotten en bewegingssensoren. Zij schreef een doctoraatsthesis (Sounding Sound Art: A study of the definition, origin, context, and techniques of sound art), maakt geluidskunst en componeert. Stereotaxie kadert in het project Dark Sense dat op zoek gaat naar het veranderende bewustzijn in een toestand van duisternis. Voor deze expo maken ze een interactieve geluidsinstallatie voor één persoon. Eerst wordt het hoofd van de deelnemer/bezoeker geprepareerd met 12 elektroden. Die meten de hersengolven van de bewuste bezoeker, die in real time bewerkt en hoorbaar worden gemaakt. De bezoeker neemt daarop plaats in een volledig verduisterde stalen koker, waar hij ondergedompeld wordt in de sonificatie van zijn eigen hersengolven. Die eigen hersenactiviteit kan de klank bovendien sturen en beïnvloeden. De kunstenaars staan zelf in voor het helpen van de bezoeker bij het plaatsnemen in de installatie.

DARK SENSE EXPO

STEREOTAXIE

interactieve installatie 2014

15

Stereotaxie is een productie van Stichting Logos. Met de steun van de Vlaamse Overheid en Stad Oostende. CREATIE PRIVATE SHELTER

Laura Maes & Kristof Lauwers, Stereotaxie

SEASCAPE


16

Liam Singelyn

Greet Van Autgaerden

Liam Singelyn (Kalamazoo, Michigan, °1987), recent aan het KASK afgestudeerd in de richting fotografie, maakt de meeste van zijn foto’s in het duister. Dat duister kan de nacht zijn, ver weg van de bewoonde wereld. Zelf stelt hij over zijn werk: “Het ontstaat vanuit een romantische geste. Romantisch omdat er in de actie van het maken een zoektocht plaatsvindt naar iets dat onvindbaar is binnen de grenzen van de realiteit.” Deze zoektocht verandert hem in een Wanderer, een solitair wezen, in het spoor van zijn eigen verbeelding. Voor Private Shelter werkt Singelyn – in de lijn van zijn recentste project – verder aan zijn onderzoek naar het belichten van een omgeving bij nacht. Het resultaat is de video-installatie Seascape. Daartoe zoekt hij opnieuw het zwartste van de nacht op, ditmaal op en langs de Atlantikwall, om het uit te puren met het helle licht van flash powder. De eigenlijke ruimte wordt pas zichtbaar door het licht, op die manier documenteert hij een stuk wereld dat anders aan ons oog zou kunnen ontsnappen. Singelyns nachtelijke omzwervingen speelden zich niet ver van de sokkels af waar ooit grote zoeklichten van het Duitse militaire apparaat stonden. Licht krijgt een andere betekenis bij de beladen geschiedenis van het terrein. Het biologerend vuur van het ontbrandend magnesium, gecombineerd met het grenzeloze van zee en duisternis, geeft Seascape een transcendentaal en universeel karakter dat aan tijd, taal en landschap voorbij gaat.


Liam Singelyn, Seascape

Greet Van Autgaerden (Brussel, °1974) woont en werkt in Mechelen. Na haar studies schilderkunst Sint-Lucas werkt ze aan een gestaag parcours dat haar tot een vaste waarde maakt bij prestigieuze wedstrijden en groepstentoonstellingen. Haar installaties in de openbare ruimte, tekeningen en schilderijen (soms op enorme formaten) gaan hoofdzakelijk over de natuur/cultuur-problematiek. Vanuit die invalshoek belicht ze het territoriale aspect van het landschap en graaft ze letterlijk en figuurlijk dieper naar de historiek van het landschap met zijn geologische wortels. Haar werk reflecteert de wijze waarop we nu, vandaag in het landschap staan. Voor Private Shelter besloot ze mee te stappen in een experiment van het project Dark Sense. Zij sloot zich twee dagen op in duisternis waar ze vanuit haar geheugen tekeningen maakte die ze in een speciale opstelling in de Villa Goffinet zal tonen. Vooraf memoriseerde ze de planten uit de stad waar ze woont en die ze kent versus het landschap met bunkers op deze site. Na die aparte residentie documenteerde ze ook haar gewaarwordingen bij het functioneren van haar geheugen, waarneming, oriëntatie en concentratie in functie van het onderzoek. Van Autgaerden noemt dit werk een voortzetting van wat theoretisch aan de grondslag ligt van haar recente schilderijen uit de reeks Piece of Land (2012-2014) en het benadert haar Kampproject (2008-2011) vanuit een andere invalshoek. Ze beschrijft die link als “enerzijds is er de verbintenis die we voelen met de grond waarop we geboren zijn of waarop we leven, en anderzijds ons geheugen van plaatsen en de intensiteit van deze soms beladen herinneringen.”

Greet Van Autgaerden, Elders

DARK SENSE EXPO

DARK SENSE EXPO

ELDERS

mixed media (dertig pvc transparanten, verfstiften en stickers) 2014

17


Variation#5 Blackpowder

PARALLELPROGRAMMA

Tijdens de expo Private Shelter (19.10 — 16.11) nodigen Raversyde en de Provincie West-Vlaanderen muzikanten, schrijvers, performers en wetenschappers uit om op geregelde tijdstippen (02.11, 11.11, 15.11 & 16.11) de site te bezetten. Ze doen hun verhaal tijdens een concert, vertelwandeling, confronterende act, vuuractie of lezing in het wetenschapscafé.

Dark Sense Wetenschapscafé

18

CREATIE PRIVATE SESSIONS

ZO 02.11.2014 14:00 — 16:30

Hoe reageert de mens in een toestand van volslagen duisternis? Iedereen heeft er ooit wel mee te maken gehad. Bepaalde getuigenissen uit militaire conflictsituaties zijn het meest extreem: hoe men zintuiglijke prikkels wegneemt om gevangenen psychologisch te breken. Wat doet ‘sensory deprivation’ met je lichaam en je brein? We benaderen het fenomeen van ‘sensory deprivation’ en enkele andere aspecten van ‘het brein in oorlog’ vanuit een wetenschappelijke, historische en artistieke invalshoek. Met lezingen en demonstraties van Prof. Dr. Paul Boon (dienst hoofd Neurologie UZ Gent, Directeur voor Instituut Neurowetenschappen UGent), Mathieu de Meyer (conservator Raversyde), Loek Grootjans (kunstenaar), Tim Joye (projectcoördinator Dark Sense) en een live experiment van Laura Maes en Kristof Lauwers (geluidskunstenaars). Achteraf wordt DARK FOOD geserveerd. Extra info over de lezingen via www.darkroomghent.com Dit programma kwam tot stand met de steun van UZ Gent.

DI 11.11.2014

Pieter Van den Bosch gebruikt de vier natuurelementen als grondstof voor zijn werk, en daarvan is vuur zijn favoriet. Zijn constructies lijken gevaarlijk, zijn visueel adembenemend, en zoals een echte performance bestaan ze enkel in het hier en nu. Aanslagen zonder gevolgen is een reeks van 5 publiek toegankelijke vuurconstructies, variaties op verschillende locaties uitgevoerd (de andere in opdracht van o.a. Middelheim, Campo, Kaaitheater, C-Mine). In samenwerking met Vrijstaat O. en Raversyde strijkt hij met zijn ploeg voor 10 dagen neer in Oostende voor de vijfde, laatste unieke variatie. Voor meer informatie zie aanslagenzondergevolgen.tumblr.com. Raversyde Variation#5/BLACKPOWDER wordt een vuurconstructie die, nadat het gevaar geweken lijkt, onverwachts accumuleert en zich frontaal tot iedere deelnemer richt. Deze performance is toegankelijk voor 100 toeschouwers, die tegelijkertijd deelnemers zullen zijn. Een ervaring om nooit te vergeten! Interesse om deel te nemen? Meer info via [email protected]

Gratis toegankelijk, mits aankoop ticket expo en aanmelding via [email protected]

Pieter Van den Bosch © Emilie Jonet

PRIVATE SESSIONS BY RAVERSYDE


Vuuractie

19


Concert voor 23 scheepshoorns en 1 piano

Duur: 30'

20

Signaux

Solo 088

DI 11.11.2014 11:00 14:00 16:00

Signaux is een unieke creatie van pianiste Heleen Van Haegenborgh voor 23 scheepshoorns en 1 piano. Via YouTube kwam zij op het spoor van de Fransman Raoul de La Roche Aymon, een verzamelaar van scheepshoorns. Uit zijn collectie van meer dan 300 stuks maakte ze een selectie van 23 hoorns, die voor Private Shelter opgesteld worden in de duinengordel van Raversyde. Via een speciaal ontwikkeld klavier laat Benjamin Glorieux diepe dreunen en schelle tonen weerklinken over de Atlantikwall. Heleen Van Haegenborgh speelt tegelijk piano voor een zittend publiek. Voor haar composities herwerkte ze materiaal van They That Go Down to the Sea in Ships, een stuk uit 1685 van Henry Purcell, waarin de mens in al zijn nietigheid geconfronteerd wordt met de onmetelijkheid van de zee. In deze nieuwe score – de confrontatie tussen de piano en een atypisch instrumentarium – wordt het publiek ondergedompeld in een intrigerende nieuwe wereld van klanken. Op deze bijzondere plek weerklinkt in deze compositie het verlangen naar een andere wereld, naar de overkant van de oceaan. Dit concert is meteen ook de officiële presentatie van het album Signaux (te verschijnen op El Negocito Records).

ZA 15 & ZO 16.11.2014 10:30 13:30 15:30 17:00

Vittoria Ferrari Di Sapetto (Rio De Janeiro,1979) startte op zeer jonge leeftijd met klassiek ballet en trainde zich ook in traditionele Afrikaanse dans, moderne jazz en moderne dans. Als een jonge danseres kon ze touren met Tam Tam Magique en danste ze in opera’s in Teatro Carlo Felicie in Genua. Ze performde in Belgische compagnieën zoals die van Jan Fabre, Davis Freeman, Quan Bui Ngoc, Arco Renz, Andy Deneys, Koen De Preter en Sidi Larbi Cherkaoui. Met haar eigen collectief 2muchcompany ontwikkelt ze als veelzijdig danseres eigen projecten. In 2012 vervoegt ze de CONSLA (Contemporary Dance with Salsa) groep en resideert ze in Shangai. Datzelfde jaar danst ze ook de openingsceremonie van de Olympische Spelen onder leiding van Akram Khan. Verenigt religie? Of verdeelt het mensen? Worden in oorlogstijd meer verschillen blootgelegd tussen mensen? Hoe kijk je naar een vrouwenlichaam? Zorgen oordelen of opmerkingen over het lichaam van een vrouw niet vaak voor conflict? In een intieme ruimte leidt een jonge vrouw het publiek door een eenvoudig spel. Vittoria De Ferrari Sapetto doet vooroordelen wankelen en stelt je op de proef. Deze korte solo brengt ze in een bunker voor telkens 20 personen. Gratis toegankelijk, mits aankoop ticket expo en aanmelding via [email protected]


Heleen Van Haegenborgh © Brecht Van Maele



Performance

Duur: 15'

21


Vertelwandeling voertaal: Engels en Nederlands Duur: 90'

22

Cyclus

ZA 15 & ZO 16.11.2014 11:00 14:00 16:00

Strand

ZO 16.11.2014 13:30 15:30

Meestergitarist Bert Dockx (Flying Horseman, Dans Dans,...) waagt zich met Strand aan de Nederlandse taal. Impressionistische, poëtische muziek waarin licht en donker strijd voeren, waarin stilte de hevigste stormen trotseert. Dockx is zonder twijfel één van de meest unieke en begeesterde muzikanten en songschrijvers van de laatste jaren. Op plaat en op het podium grijpt hij luisteraars bij de keel met bezwerende performances. De dag ervoor stelt hij nog een avond met zijn soulmates samen, nu staat hij er alleen voor, met voor de gelegenheid ontworpen visuals van Philippe Werkers.

Hoe werkt de oorlog door in de opeenvolgende generaties uit verschillende oorlogsgebieden ? Drie theatermakers (Chirine Karame, Leen De Graeve, Mireia Chalamanch) hebben hun roots in Beiroet, Brussel en Barcelona en gebruiken de oorlogs verhalen van hun familie en wat ze ter plaatse vinden voor een speciaal gemaakte theatrale wandeling. Raversyde, een site getekend door oorlog, is de tweede halte van hun reeks. Ter voorbereiding verbleven zij er een week in residentie. Zelf beschrijven ze het onderwerp van hun onderzoek binnen dit lange termijnproject als “het effect van geweld op de collectieve verbeelding en de impact daarvan op huidige en toekomstige generaties”. Hoe gaan we om met deze perceptie, met herinnering?


Concert met visuals

Duur: 45'



23 TIP

Daags voordien is Bert Dockx te gast in Vrijstaat O. (Zeedijk, 10) voor zijn eigen ‘Soulmates Sessions’. Hij stelde een unieke triple bill samen met de release van het nieuwe album van Dans Dans, de release van het debuutalbum van Mittland Och Leo en een soloconcert van Lyenn.

Vrijstaat O., 15.11.2014, 20:00

Bert Dockx © Koen Keppens


Tickets (€ 9 / 12) via www.vrijstaat-o.be

DE ZEE Salut d’honneur Jan Hoet Dirk Braekman, D.Z.-V.J.-2013, 2013. © Foto, Dirk Braeckman

Curatoren Jan Hoet & Phillip Van den Bossche De zee is altijd een enorme inspiratiebron voor de kunsten geweest. Haar aantrekkingskracht is zonder enige twijfel toe te schrijven aan de almaar wisselende impressies. In haar oneindige schoonheid kan ze rustgevend zijn, maar in haar onvoorspelbaarheid wordt ze dan weer bedreigend. Kunstenaars zullen altijd gefascineerd blijven door haar eindeloze spel van licht, ruimte en beweging. De Zee is een tentoonstelling die net als een golf ongrijpbaar is, uitdeint, inslaat en sporen nalaat die keer op keer gewist worden door nieuw geweld. De Zee is een tentoonstelling in dialoog met Oostende, over meerdere locaties verspreid, met Mu.ZEE als vertrekpunt van deze ontdekkingstocht. Jan Hoet zette de krijtlijnen uit voor dit evenement. Voor hem zou dit zijn laatste grote tentoonstelling worden. Op 27 februari 2014 moest afscheid genomen worden van hem , die zich tot zijn laatste weken had toegelegd op het project. Zo is de tentoonstelling uitgegroeid van een eerbetoon aan de zee tot een hommage aan Jan Hoet… een met grootse gebaren en kleine verhalen, een salut d’honneur. De tentoonstelling brengt kunstenaars samen uit de recente en de minder recente kunstgeschiedenis, en laat hedendaagse kunstenaars zo in dialoog gaan met de oudere meesters. De Zee zal kunstwerken tonen van Etel Adnan, Forrest Bess, Marcel Broodthaers, Marc Chagall, Gustave Courbet, Hanne Darboven, Marlene Dumas, James Ensor, Jan Fabre, Hans-Peter Feldmann, Bernd Lohaus, Henri Matisse, Dennis Oppenheim, Panamarenko, Constant Permeke, Roger Raveel, Rob Scholte, Luc Tuymans, Etel Adnan, Forrest Bess, Gustave Courbet, Hanne Darboven, Henri Matisse, Paul Thek, Katharina Wulff, en vele anderen, maar ook nieuw werk van onder meer Guillaume Bijl, Michaël Borremans, Thierry De Cordier, Joseph Kosuth, Kris Martin, Reinhard Mucha, Pascale Marthine Tayou en Lawrence Weiner.

€ 15 €9 €5

TICKETS Weekend & vakanties Midweek (ma-do) 55+ Scholen

€9 55+ Gratis <12 jaar

In combinatie met Private Shelter — €2 korting op vertoon ticket Private Shelter (in Mu.Zee) — reductietarief voor Private Shelter op vertoon ticket De Zee

LOCATIES EN OPENINGSTIJDEN zie www.dezee-oostende.be

GESCH IE D E NIS Z IT IN O NZ E NATU U R

WANDEL DOOR TWEE Bezoek ook ANNO 1465 WERELDOORLOGEN en het Memoriaal Prins Karel IN BUNKERS EN LOOPGRAVEN WWW.RAVERSYDE.BE | E [email protected] Provinciedomein Raversyde Nieuwpoortsesteenweg 636, 8400 Oostende

WAAROM KLANT WORDEN BIJ RECORD BANK? U verdient een persoonlijke aanpak. We beseffen dat geen twee klanten dezelfde zijn en bieden daarom altijd de beste individuele oplossing aan. Enkele goede redenen om klant te worden bij Record Bank: Eenvoudige en degelijke producten

En als Panamarenko wél iets interessants doet, maak je het mee op Cobra.be

Een relatie gebaseerd op vertrouwen en transparantie. Een stabiele bank zonder aandelenportefeuille of rommelkredieten. We zijn beschikbaar op het moment dat voor ú het best past. Alle producten die u van een bank verwacht, met een persoonlijke aanpak.

Voor meer info en een Record-bankier in uw buurt, surf naar www.recordbank.be.

Record Bank wenst u een aangename tentoonstelling

Joost Zwagerman Catherine Vuylsteke Stephan Vanfleteren Luc Tuymans Anna Tilroe Guy Cassiers Amin Maalouf Ivo Van Hove Véronique Rubens Wim Opbrouck Jan Decorte Herman Koch Frank Westerman Reinbert de Leeuw Mireille Capelle Eric De Kuyper Daniel Demoustier Xaveer De Geyter Sarah Vanagt Wim Vandekeybus

Tom Lanoye Philip Boesmans Michaël Borremans Alain Platel Hans Achterhuis Christianne Stotijn Sophie De Schaepdrijver Peter Verhelst Dirk De Wachter David Van Reybrouck Erwin Mortier Liesa van der Aa Frank Vercruyssen Jan Lauwers Marc Didden Bart Meuleman Philippe Boesmans Christophe Vekeman Jan Michiels Julie Libeer

Chantal Pattyn brengt vier keer per week de boeiendste gasten samen. Pompidou van maandag tot donderdag, van 17 tot 18 uur. Klara. Blijf verwonderd.

PRIVATE SESSIONS

BY RAVERSYDE

PARALLELPROGRAMMA ZO DI

02.11 11.11

DI ZA

11.11 15.11

ZA

15.11

ZO

15.11

ZO

15.11

ZO

16.11

14:00 11:00 14:00 16:00 10:30 13:30 15:30 17:00 11:00 14:00 16:00 10:30 13:30 15:30 17:00 11:00 14:00 16:00 13:30 15:30

WETENSCHAPSCAFÉ DARK SENSE SIGNAUX — HELEEN VAN HAEGENBORGH SIGNAUX — HELEEN VAN HAEGENBORGH SIGNAUX — HELEEN VAN HAEGENBORGH VARIATIONS #5 BLACKPOWDER — PIETER VAN DEN BOSCH SOLO 088 — VITTORIA DE FERRARI SAPETTO SOLO 088 — VITTORIA DE FERRARI SAPETTO SOLO 088 — VITTORIA DE FERRARI SAPETTO SOLO 088 — VITTORIA DE FERRARI SAPETTO CYCLUS CYCLUS CYCLUS SOLO 088 — VITTORIA DE FERRARI SAPETTO SOLO 088 — VITTORIA DE FERRARI SAPETTO SOLO 088 — VITTORIA DE FERRARI SAPETTO SOLO 088 — VITTORIA DE FERRARI SAPETTO CYCLUS CYCLUS CYCLUS STRAND — BERT DOCKX STRAND — BERT DOCKX

TOEGANG = gratis bij aankoop ticket expo ter plaatse + aanmelding vooraf via [email protected]

REALISATIE • Team Vrijstaat O. Bart Geernaert, Hendrik Tratsaert, Merel Vercoutere, Kerlijn Van der Cruyssen, Sarah Poesen, Bob Sinnaeve, Pieter Koten • Team Raversyde Mathieu de Meyer, Kathleen Ribbens, Benoit Strubbe, Trees Deryckere, Glenn Gevaert, Howard Godeau, Lucrèce Lanckriet, Nathalie Segers, Stefaan Brackx, Dirk Christiaen, Daniël David, David Monteyne, Johan Nieuwenhuyse, Marc Seys, Marc Sierens, Franky Ulin, Frank Valcke, Guy Van Loke en alle gelegenheidstoezichters • M.m.v. Aorta VORMGEVING Studio Jurgen Maelfeyt FOTO COVER Kerlijn Van der Cruyssen V.U. Hendrik Tratsaert Zeedijk 10 8400 Oostende

LOCATIE Provinciedomein Raversyde Nieuwpoortsesteenweg 636 8400 Oostende EXPO • Elke dag 10:30—17:00 • Weekends, herfstvakantie (25.10 t.e.m. 02.11) & feestdagen (01.11, 02.11 & 11.11) 10:30—18:00 Laatste bezoek tentoonstelling 1 uur 15 min. voor sluitingstijd.

concert concert concert performance performance performance performance vertelwandeling vertelwandeling vertelwandeling performance performance performance performance vertelwandeling vertelwandeling vertelwandeling concert concert

ALLE INFORMATIE WWW.VRIJSTAAT-O.BE

TICKETS • Ticket Private Shelter inbegrepen in Ticket Atlantikwall: € 6,50 (met reductie: € 5,40) Ook mogelijk met combiticket voor de 3 musea van Raversyde (Atlantikwall, Anno 1465, Memoriaal Prins Karel): € 9,75 (met reductie: € 8,10). • In combinatie met expo De Zee – Reductietarief voor Private Shelter op vertoon ticket De Zee – € 2 korting voor De Zee op vertoon ticket Private Shelter (in Mu.Zee)

DIT PROJECT MAAKT DEEL UIT VAN GONEWEST, DE CULTURELE HERDENKING VAN WO I DOOR DE PROVINCIE WEST-VLAANDEREN. MEER INFO OP WWW.GONEWEST.BE. MET DE STEUN VAN PROVINCIE WEST-VLAANDEREN, UZ GENT, RECORD BANK EN STAD OOSTENDE

PRIVATE SHELTER1 BEZOEKERSGIDS RAVERSYDE OOSTENDE

Recommend Documents