Veldacademie 5/9/2013
PRIJSVRAAG HERINRICHTING ENTREEGEBIED SLUISJESDIJKPIER De overgang tussen stad en haven zorgt vaak voor markante situaties en biedt Rotterdam haar meest karakteristieke plekken. Dit geldt ook voor de ingang van de Sluisjesdijkpier van de Waalhaven. Dit entreegebied ligt op de breuklijn tussen wonen en werken, tussen de wijk en de haven en tussen water en land. Ondanks deze betekenisvolle positie wordt deze ruimte in zijn huidige vorm nauwelijks opgemerkt of gebruikt en is geen uitnodigend entreegebied.
“Het plein mist een rustige, eenduidige inrichting, die recht doet aan de entree van de pier en aanliggende functies. Herinrichting van dit plein verhoogt het zicht op de entree en geeft een upgrade aan het aanliggende vastgoed.” (Beeldkwaliteitsvisie Sluisjesdijkpier – Havenbedrijf Rotterdam 20-03-’13).
Het Havenbedrijf heeft daarom de ambitie om van deze plek een bruisende locatie te maken die bijdraagt aan het vestigingsklimaat voor ondernemers. Eén van de katalysatoren daarbij is de ontwikkeling van het voormalige RET-kantoor. Dit monumentale pand van de vroegere Handelscompagnie Sluisjesdijk siert de kop van de pier en zal in de toekomst onderdak bieden voor allerlei bedrijven en organisaties rond talentontwikkeling. Dit biedt kansen om van het entreegebied een scharnierpunt te maken dat verschillende werelden met elkaar verbindt en levert daarmee alle ingrediënten voor een uitdagend ontwerp van een buitenruimte waar verschillende schaalniveaus samenkomen. Om aan deze opgave een verassende invulling te geven, organiseert de Veldacademie in opdracht van het Havenbedrijf Rotterdam een prijsvraag voor studenten architectuur, stedenbouw en landschap. Het doel van dit project is om een inrichtingsconcept te krijgen dat de representativiteit van de Sluisjesdijk op meerdere lagen vergroot en tegelijkertijd uitvoerbaar is en aansluit op het huidige inrichtingsplan.
Het winnende ontwerp zal worden uitgevoerd!
1
ONTWIKKELING WAALHAVEN EN HERINRICHTING SLUISJESDIJIKPIER Het Havenbedrijf heeft plannen gemaakt voor de Sluisjesdijkpier. Dit betreft een stedenbouwkundige visie en een inrichtingsplan (zie documenten op website). Het inrichtingsplan is uitgewerkt en zal in het eerste kwartaal van 2014 in uitvoering gaan. Doelstellingen: •
realiseren van een beter vestigingsklimaat, zowel in de bebouwde als onbebouwde omgeving door middel van: –– duidelijke scheiding openbaar-privé, –– verbeteren beeldkwaliteit, verbeteren straatprofielen –– meer ruimte voor voetgangers en fietsers.
•
Sluis je
sdijk
pier
verbeteren van relatie haven-stad-rivier: ––
door wandelroute langs de rivier
–– de aanleg van kleinschalige verblijfsgebieden. •
verbeteren van de (sociale) veiligheid
In de stedenbouwkundige visie worden een aantal belangrijke kenmerken voor de kopkavels benoemd: •
De kavels liggen aan een stedelijke route (Doklaan-Waalhaven Oostzijde) en aan de entree van de pier. Het is belangrijk dat aan de Doklaan-Waalhaven Oostzijde een front komt.
•
De nadruk ligt op het historisch ensemble en het beeld ter plekke, dat van de RET-locatie. Eventuele verdichting op de historische RET-locatie wordt – ten opzichte van de rooilijn – naar binnen geplaatst. (nevenschikking)
RET-remise voormalig RET-kantoor Restaurant Wereldhaven
afbeelding 2: visie op ruimtelijke kwaliteit van de kopkavels zoals beschreven in het beeldkwaliteitsplan Sluisjesdijkpier
2
Veldacademie 5/9/2013
ONTWIKKELING WAALHAVEN EN HERINRICHTING SLUISJESDIJIKPIER Het voormalige RET-kantoor is in de jaren ’40 gebouwd voor de handelscompagnie Sluisjesdijk. Tot zes jaar geleden was het nog in gebruik als kantoor voor de RET. Sinds januari 2013 is de herontwikkeling gestart door stichting Handelscompagnie Sluisjesdijk. Hierin staat de koppeling tussen onderwijs, talentontwikkeling en het bedrijfsleven centraal.
Het voormalig RET-kantoor wordt stapsgewijs ontwikkeld. Veldacademie is de eerste gebruiker. Door aansluiting van partijen in de vorm van nieuwe samenwerkingen, zal via stapsgewijze investering verdieping na verdieping worden opgeknapt en zo langzaam het hele gebouw weer in gebruik worden genomen. Dit biedt ook perspectief voor een veelzijdig en levendig gebruik van de buitenruimte.
afbeelding 3: toekomstperspectief ontwikkeling voormalige RETkantoor. Uit: Rapport Herontwikkeling RET – www.veldacademie.nl
3
DE OPDRACHT De deelnemers worden uitgedaagd om een inrichtingsconcept te bedenken voor het entreegebied met de volgende vraag: “Hoe kan een ruimtelijk ontwerp nieuwe betekenis geven aan dit gebied, waarbij de verbinding tussen haven en stad centraal staat?”
Het ruimtelijk ontwerp Het ruimtelijk ontwerp moet in de eerste plaats een verblijfsruimte opleveren en in de tweede plaats een blikvanger en entree worden voor de Sluisjesdijkpier. Daarbij dient de cultuurhistorische en de toekomstige waarde van het voormalige RET-kantoor zichtbaar te worden verenigd met een nieuwe uitstraling en gebruik van de buitenruimte. Het ruimtelijk ontwerp moet resulteren in een inrichtingsvisie en een voorlopig schetsontwerp voor het entreegebied van de Sluisjesdijkpier. De inrichtingsvisie doet uitspraak over de betekenis van deze plek in dit deel van de stad en het gebruik in de toekomst. Het voorlopig schetsontwerp laat zien hoe deze visie vorm krijgt op de locatie en doet uitspraken over het programma, de ligging, de ruimtelijke kwaliteit, de functionaliteit, het groenconcept, de materialisatie en het beheer.
Het Visiegebied De visie positioneert het gebied in de ruimere context. Hoe sluit het ontwerp aan op de verkeersontsluiting, de Doklaan en Waalhaven Oostzijde, de inrichting van de Sluisjesdijkpier, de Waalhaven Noordzijde en de herontwikkeling van het voormalige RET-kantoor? Daarnaast moet er nagedacht worden over de betekenis die het entreegebied kan hebben voor de aanliggende wijken; de Dokhavenbuurt buiten de dijk en Oud-Charlois binnen de dijk. Het St Janshavenpark, één van de verblijfsgebieden, waar de watertaxi een halte heeft, hoort ook bij het visiegebied. De relatie tussen deze plek en het entreegebied, biedt een mooie kans voor aansluiting op de watertaxi en de bushalte. Een visie op de betekenis van het St Janshavenpark en de relatie tot het entreegebied is daarom belangrijk. Deze plek zal niet direct worden ingericht, maar zal op termijn wel een nieuwe rol krijgen.
4
Veldacademie 5/9/2013
Het St. Janshavenpark Het St Janshavenparkje wordt gebruikt door bewoners van de Dokhavenbuurt en met name de St Jansflat. Jongeren basketballen en er wordt regelmatig door groepen gebarbecued. Om een idee te geven van de mogelijkheden hebben enkele bewoners een aantal wensen geformuleerd: Een barbecueplek, een steiger om te vissen en de mogelijkheid om er in de winter een schaatsbaan te maken (Dit hebben ze onderzocht met stadsbeheer en brandweer). Daarnaast willen ze ook meer parkeerplaatsen. De vraag hoe dit programma samen kan komen met de watertaxi verbindingen en de verblijfskwaliteit van de toekomstige bushalte(s).
afbeelding 4: overzicht van het visiegebied
Voormalig RET-kantoor
St. Janshavenpark
Sluisjesdijkpier
Waalhaven
er
le
sto
Nie
e tu en v e
uw eM
Oud-Charlois
aas
lin
a qu pA
Dokhavenbuurt
an
kla
Do
5
Het ontwerpgebied Het zwaartepunt van het ontwerpgebied ligt voor het voormalige RET-kantoor, in de bocht van de Doklaan. De grens van het ontwerpgebied strekt zich uit vanaf de perceelgrenzen van de bebouwing tot aan de rijbanen van de Doklaan.
Momenteel bevindt zich hier de bushalte van lijn 72, maar deze wordt verplaatst naar de bocht van de sluisjesdijk. In de toekomst bestaat de mogelijkheid dat ook de lijnen 73 en 46 hier stoppen.
Afbeelding 5: kaart met randvoorwaarden voor het ontwerpgebied
Sluis
jesdij
k
Busha
lte lijn 7
2
Bush
alte
lijn 7
2
P
mie cade Veld a
en av
P
ldh
re We
RET
kla
an
> 1,5 m
Do
grenzen ontwerpgebied fietspad rijweg bebouwing overig onbebouwd mogelijke uitbreiding terras Wereldhaven P
bestemd voor parkeren Wereldhaven terras Wereldhaven gebruikszone voormalig RET-kantoor hoofdingang RET ingang eventueel toekomstige ingang eventueel toekomstige uitgang RET-remise
6
aansluiting fiets- en voetpad Doklaan 25m
huidige bomen
Veldacademie 5/9/2013
PROGRAMMA VAN EISEN De volgende randvoorwaarden gelden als eisen voor het ontwerp: •
Het ontwerp dient aan te sluiten op het nieuwe wegontwerp van Sluisjesdijkpier (zie bijlage).
•
De openbare ruimte dient aan te sluiten op de aanpalende gebouwen op een dusdanige manier dat er rekening wordt gehouden met de huidige en toekomstige toegankelijkheid. –– Wat betreft het voormalige RET-kantoor, wordt de ontwerper gevraagd na te denken over het gebruik en inrichting door de gebruikers van het pand binnen de aangegeven strook van minimaal drie meter langs de gevel. –– Het restaurant de Wereldhaven behoudt de huidige parkeerplaats en er moet rekening worden gehouden met eventuele toekomstige uitbreiding van het terras.
•
Het aantal parkeerplaatsen dat zich momenteel in het ontwerpgebied bevindt moet behouden blijven. Dit zijn er 34, exclusief de parkeerplaatsen op het terrein van restaurant de Wereldhaven. Het aangegeven parkeerterrein van restaurant de Wereldhaven moet parkeren blijven. Er is een wens voor efficiënter te parkeren op dit terrein.
•
Er dient ruimte te komen voor de stalling van minimaal 60 fietsen, voor gebruik van toekomstige bedrijven in het voormalig RET-kantoor en restaurant de Wereldhaven.
•
De huidige bestrating en groeninrichting mag volledig vervangen worden, wel moeten er vier, eerste grootte bomen (<12m) voor worden teruggeplaatst. (De minimale plantafstand tussen boom en kant asfalt doorgaande weg (Doklaan) is 2 meter. De minimale plantafstand tussen boom en hart waterleiding is 3,5 meter)
•
Er dient rekening gehouden te worden met de doorstroming van fiets en voetgangers langs de Doklaan. (Het fietspad dient 3,5 meter breedt te zijn en minimaal 1,5 meter afstand tot kant asfalt doorgaande weg (Doklaan) te behouden.)
•
Er dient rekening gehouden te worden met toekomstig onderhoud en beheer in termen van materiaalduurzaamheid en onderhoudsniveau.
Daarnaast zijn er de volgende richtlijnen ter overweging: •
De parkeerdruk bij het restaurant kent een piek tijdens de lunch. Het opvangen van deze druk biedt aanleiding om na te denken over concepten voor tijdelijk parkeren.
•
Aansluiting, zichtbaarheid en ontmoetingskwaliteit van de bushaltes en water taxi.
•
Eventuele oplossingen voor beheer en onderhoud mogen gevonden worden in vormen van participatie en co-creatie.
•
Randvoorwaarden voor sociale veiligheid met betrekking tot de zichtbaarheid en activiteit van het omliggende programma.
7
PROCES De prijsvraag is in de eerste plaats gericht op studenten architectuur, stedenbouw en landschap, maar iedere student die affiniteit heeft met de inrichting van de buitenruimte kan deelnemen. De maximale grootte voor een team is 4 personen. Twee weken na publicatie, op donderdag 19 september om 15:00u, wordt er een locatiebezoek georganiseerd voor ingeschrevenen. Op dit moment zal de Veldacademie, het Havenbedrijf en betrokkenen de opgave in het nederlands toelichten. Echter zonder deel te nemen aan dit locatiebezoek is het ook mogelijk om de prijsvraag te winnen. Voor de uitwerking van het ontwerp staat een termijn van zes weken vanaf publicatie. Na het verstrijken van de uiterste datum van inzending wordt er in het voormalig RET-kantoor een expositie ingericht van alle
De winnaar mag het ontwerp, in opdracht van het Havenbedrijf, met ondersteuning van de Veldacademie, in een projectteam met onder andere een ingenieursbureau, uitwerken tot een definitief ontwerp dat vervolgens zal worden uitgevoerd. Het projectteam zal worden samengesteld door het Havenbedrijf. Het Havenbedrijf behoudt zich echter het recht voor, indien er geen realistische inzending is, van verdere opdrachtverlening af te zien.
en 39
g
in
in
e
ik
lin
tre
ad 41
42
43
44
45
ui
de 40
46
47
december
38
november
37
inschrijfperiode
oktober
lo to cat el ieb ich e tin zo g e
ze n
ke
n
di
ng
vr aa ijs pr
ng vi rij ch ts ui
september
36
Uit de inzendingen zullen een 1ste en 2de prijs geselecteerd worden, en een eervolle vermelding.
g
Afbeelding 6: planning
inzendingen. Twee weken daarna zullen, in de vorm van een symposium, de resultaten besproken worden en worden de winnaars bekend gemaakt.
expositie
ontwerpperiode
Criteria De winnaar is degene die aan de bovenstaande voorwaarden voldoet en door de jury als beste beoordeeld wordt.
•
10% Algemene visie op locatie in relatie tot de context en de toekomstige betekenis van het gebied
Hierbij wordt gekeken naar de volgende aspecten:
•
30% Ruimtelijke kwaliteit van het ontwerp
•
10% Aansluiting met herinrichting Sluisjesdijkpier en Doklaan
•
20% Functionele inrichting: logistiek, verkeer en toegankelijkheid
•
20% Materialisatie, groenconcept en detaillering
•
10% Uitvoerbaarheid en beheer
8
Veldacademie 5/9/2013
Indieningseisen •
Titel en drie-cijferig nummer
•
Kaart ruimtelijke visie
•
Inrichtingsplan schaal 1:200
•
Minimaal 1 karakteristieke doorsnede en aanzicht schaal 1:100 (aansluiting met plankaart zoals in voorbeeld)
•
Groenconcept en materialisering
•
Maquette 1:500 (mag expressief worden ingezet om concept te verduidelijken. Moet op voorgeschreven kaart en positie op het paneel geplaatst worden)
Facultatief: •
Conceptschema’s
•
Cruciale detail(s) minimaal schaal 1:50
•
Perspectieven en impressies
Deze onderdelen dienen samengebracht te worden op 3x een A1 (liggend) op foamboard geplakt, zie bijlage voor ontwerppaneelindeling. (Let op, de maquette zal komen te hangen aan het ontwerppaneel, daarom licht uitvoeren.)
Inzending De panelen moet worden ingeleverd uiterlijk op maandag 4 november voor 16u00 bij de Veldacademie - adres: Waalhaven Oostzijde 1 – 3087 BM Rotterdam Panelen zijn niet voorzien van naamsvermelding, vanwege anonieme beoordeling door de jury. Bij inzending wordt een verzegelde envelop met daarin de auteursgegevens ingeleverd, waarbij de titel en direcijferignummer op de envelop correspondeert met de titel en het driecijferig nummer op de ontwerppanelen. Bijgevoegd in de envelop een cd/dvd met posters in digitale vorm.
Jury De jury zal bestaan uit belangenvertegenwoordigers van de opdrachtgever, gebruikers en vakdeskundigen vanuit TUDelft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam. Van het Havenbedrijf: Bernadette Janssen (adviesraad ruimtelijke kwaliteit), Bieneke van Lingen (projectleider herinrichting entreegebied Sluisjesdijk) Van de Stichting handelscompagnie Sluisjesdijk: Jef van den Putte (architect) Van Bouwkunde, TUDelft: René van der Velde (hoofddocent landschapsarchitectuur) Van de Academie van Bouwkunst Rotterdam: Wouter Veldhuis (hoofd opleiding stedenbouw)
Informatie Meer informatie en documentatie is te vinden op de website: www.veldacademie.nl/prijsvraagsluisjesdijk. Voor vragen mail naar
[email protected]
9
Bijlagen: 1. Format voor panelen
overige documente (apart zip-bestand): plannen • Weginrichting Sluisjesdijk overzicht 1 •
Weginrichting Sluisjesdijk overzicht 2
•
Wegdetails sluisjesdijk
•
Weginrichting Doklaan
Dwg •
GBKN Sluisjesdijkpier
•
Onderlegger Snede, aanzicht en maquette
overig •
Inrichtingsvisie sluisjesdijk
•
Bestemmingsplan Oud-Charlois
•
Handelingsperspectieven Oud-Charlois
•
Handboek buitenruimte Havenbedrijf
•
Handboek standaarden Havenbedrijf
10
Veldacademie 5/9/2013
Bijlagen: I format voor panelen
Titel
afbeelding 7:
maquette 1:500
format voor panelen; 3 x A1 liggend. Rode onderdelen zijn vastgelegd, zwart informatief. De inhoud van de panelen is als volgt verdeeld:
N
- Schema’s - impressies en perspectieven - visiekaart 1:2000
Paneel 1: titel, visiekaart 1:2000, schema’s, perspectief en impressies, maquette 1:500 Paneel 2: Inrichtingsplan 1:200, aanzicht 1:200 Paneel 3: inleidende tekst, snede 1:100, groenconcept en materialisering, cruciale detail(s) 1:50
1 inrichtingsplan 1: 200
N aanzicht 1: 200
2
- inleidende tekst - cruciaal detail 1:50 - groenconcept en materialisering
doorsnede 1:100
3 11
