Prestaties van vensters, ramen en beglazing Antoine Tilmans

7/04/2014

Met de steun van de Technologische Dienstverlening “Ecobouwen en Duurzame ontwikkeling” in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gesubsidieerd door het Brussels Instituut voor Onderzoek en Innovatie (InnovIRIS)

Technische cyclus 2014 Energetisch performante nieuwbouw en renovaties

Prestaties van vensters, ramen en beglazing Antoine Tilmans Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 1

Technologische Dienstverlening Duurzaam Bouwen en Duurzame Ontwikkeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Prioritaire thema’s: • • • • • • • •

Energie en gebouwen Renovatie en onderhoud van muren en gevels Akoestisch comfort Toegankelijkheid van gebouwen Duurzaam materiaalgebruik Innovatieve prospectie Technology watch (in samenwerking met SIRRIS) Houtbouw en groendaken

Missie:

• Rechtstreekse en multidisciplinaire technische ondersteuning • Informatie en collectieve vorming • Marktverkenning, informatieverspreiding en innovatiestimulering

Doelgroep: Alle Brusselse ondernemingen actief in de bouwsector In samenwerking met de Confederatie Bouw Brussel Hoofdstad

Poincarélaan 79 1060 Brussel

Gesubsidieerd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest via InnovIRIS

[email protected]  +32 (0)2 529 81 06 www.wtcb.be\go\td-duurzaambouwen en beglazing +32 (0)2» –653 07 29 - Page 2 Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen 03/04/2014

1

7/04/2014

Prestaties van vensters, ramen en beglazing Programma

Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 3


Prestaties van vensters, ramen en beglazing Vensters en energieprestatie


2

7/04/2014

Inhoud - Inleiding - Evolutie van de profielen -

Hout

-

PVC

-

Aluminium

- Evolutie van de beglazing -

Thermische eigenschappen

-

Zonregulering

- Globale energieprestatie van het venster Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 5

Warmteverliesen door vensters

Kgem

K31

Vensters = relatief klein verliesoppervlak, maar de grootste energieverliezen! Bron : « CALE, wegbereider voor de EPB» Statistieken op 426 woningen (2007-2009)


3

7/04/2014

Warmteverliesen door vensters ◘ K35-K45

◘ K25-K35

Transmissieverliezen van de verschillende répartition des déperditions énergétiques wandtypes par types de parois

répartition des déperditions énergétiques Transmissieverliezen van de verschillende wandtypes par types de parois

2.6%

2.2%

17.8% 36.4%

fenêtre

16.5%

fenêtre

36.4%

porte

toi ture

12.3%

toi ture

13.6%

pl ancher

pl a ncher

paroi EANC

pa roi EANC

3.2%

3.5%

27.7%

27.8%

◘ K
◘ K15-K25 Transmissieverliezen van de verschillende répartition des déperditions énergétiques wandtypes par types de parois (K15‐K25)

Transmissieverliezen van de verschillende répartition des déperditions énergétiques wandtypes par types de parois

2.5%

1.4%

11.7%

11.4%

fenêtre

fenêtre

41.9%

Bron : CALE 2 Statistieken op 426 woningen (20072009)

porte

48.1%

murs ext

14.3%

toi ture

18.3%

murs ext

pl ancher paroi EANC

pa roi EANC

20.0%

2.6%

porte

toi ture

pl a ncher

27.0%

porte murs ext

murs ext

0.9%


EPB regelgeving : isolatie-eisen

Brussels 2015, Uw = 0.85 (aangeraden)


4

7/04/2014

EPB Brussels 2015 Algemene regel Besluit van 21 februari 2013 van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering: Algemene regel, vanaf 1/1/2015 :

E

≤ 45 kWh/m²jaar

p Primair energieverbruik ≤ 45 kWh/m² jaar voor woningen ≤ 95-2.5*C kWh/m² jaar voor kantoren en diensten Luchtdichtheid n50 ≤ 0.6 (vanaf 2018) n n50 ≤ 0.6 NEB verwarming ≤ 15 kWh/m² jaar met een ventilatiesysteem met een warmtewisselaar die een rendement van 80% (woningen) of 70% (kantoren en scholen) heeft Oververhitting eis 50

BNE

≤ 15 kWh/m²jaar

= Passief gebouw! ! ! Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 9

EPB Brussels 2015 Afwijking Besluit van 21 februari 2013 van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering: Afwijking : NEB verwarming ≤ X kWh/m² jaar, met X berekend met : - Ugemiddeld van 0.12 W/m²K voor opake wanden ; - Ugemiddeld van 0.85 W/m²K voor vensters en deuren; - luchdichtheid bij 50 Pa gelijk aan : 2015

2016

2017

2018

1 vol/u

0.8 vol/u

0.7 vol/u

0.6 vol/u

- een ventilatiesysteem met een terugwinningsrendement van 80% Primaire energieverbruik ≤ 45 + 1.2(X-15) kWh/m² jaar voor woningen ≤ (95-2.5*C) +1.2(X-15) kWh/m² jaar voor kantoren en scholen Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 10

5

7/04/2014

Prestaties van vensters Mechanische bestendigheid Duurzaamheid Luchtdoorlatendheid Waterdichtheid Windweerstand Bedieningskrachten Energetische prestaties Thermische isolatie Zontoetredingsfactor en lichttransmissie Risico op condensatie Akoestische prestatie Inbraakwerendheid …


Thermische prestatie Beglazing Ug [W/m²K]

NBN EN 673 ; NBN EN 674 ; NBN EN 675

Thermische prestatie van de vensters: Uw [W/m²K]

Ag

lg

Afstandshouder Ψg [W/mK]

NBN EN ISO 10077‐2 ; NBN EN ISO 12412‐2

NBN EN ISO 12567‐1 NBN EN ISO 10077‐1 EPB regelgeving

Af Raam Uf [W/m²K]

NBN EN ISO 10077‐2 ; NBN EN 12412‐2

Beglazing = 70 à 80% van de oppervlakte van de vensters !


6

7/04/2014

2.08

68 mm

1.01

0.55

109 mm


Prestaties van vensters, ramen en beglazing Evoluties van raamprofielen


Thermische prestatie van houten ramen Norm NBN EN ISO 10077-1

68mm afzelia Uf = 2.08 W/m²K 78mm afzelia Uf = 1.96 W/m²K

109mm afzelia Uf = 1.68 W/m²K


7

7/04/2014

Thermische prestatie van houten ramen

Uf ‐25%

68 mm Uf = 1.64 W/m²K

Valeur Uf [W/m²K]

Diepte vergroten

Epaisseur[mm]

Bron : Lisa Buffel, 2010

109 mm Uf = 1.27 W/m²K

Voor houten ramen, elke bijkomende 10mm  verbetering van ~8% van Uf Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 15

Thermische prestatie van houten ramen Verandering houtsoort Afzelia 800 kg/m³

Merbau 800 kg/m³

Dark Red Meranti 550 kg/m³

Grenen 500 kg/m³

Vurenhout 450 kg/m³

Lorkenhout 600 kg/m³

Eik 700 kg/m³

λ 0.18

0.16 0.13

0.11 W/mK Bron : NBN EN ISO 10077‐2

Voor massieve houten ramen,verandering van houtsoort ≈ max 30% verbetering van Uf Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 16

8

7/04/2014

Thermische prestatie van houten ramen Isolatie in het raam Vervanging van hout door: - Luchtruimten Vb :

5mm 15mm

- Isolatiemateriaal

Bron : Holz‐Schiller

AFINCO NV

λ = 0.06 W/mK

Uf = 0.91 W/m²K

[ NBN EN ISO 10077‐2 ]

-

Kurk 400kg/m³ λ = 0.06 W/mK

-

PUR 200kg/m³ λ = 0.04 W/mK

-

PUR 30kg/m³

-

…

λ = 0.023 W/mK


Thermische prestatie van houten ramen Isolatie in het raam Gedeeltelijke thermische snede (isolatieblok)

Optiwin Zwoa2Holz

Uf = 0.88 W/m²K

Fabribois Miratherm

Uf = 0.81 W/m²K


9

7/04/2014

Thermische prestatie van houten ramen Isolatie in het raam Volledige thermische snede

Woodframes BVBA

Sans Geen snede coupure

Massief hout 109mm Bois massif 109mm

1.01

Uf = 0.81 W/m²K

conductivité thermique de la coupure de 20 mm [W/mK] Warmtegeleidbaarheid van de 20mm snede [W/mK] 0.023 0.03 0.035 0.04 0.06 0.08 Uf [W/m²K] 0.70 31%

0.75 26%

0.78 23%

0.81 20%

0.88 12%

0.94 7%


Thermische prestatie van houten ramen Buitenisolatie

Uf = 0.66 W/m²K Menuiserie Coen

Plaatsing van een isolatielaag langs buiten : de huidige meest performante oplossing

Uf = 0.7 W/m²K Pierret system Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 20

10

7/04/2014

Thermische prestatie van PVC ramen Het aantal kamers Warmteweerstand van een luchtholte Thermal resistance [m²K/W]

0.25 0.2 0.15 0.1 0.05 0 0

5

10

15

20

25

Cavity thickness [mm]

• Beter 2 kleine luchtholtes dan 1 grote  voor eenzelfde diepte, meer kamers  betere thermische prestatie

• De warmteweerstand stijgt met de diepte  voor eenzelfde aantal kamers, diepere profielen hebben een betere thermische prestatie Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 21

Thermische prestatie van PVC ramen Norm NBN EN ISO 10077-1 & EPB

Voor PVC ramen, 10% verbetering van Uf voor elke bijkomende kamer Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 22

11

7/04/2014

Thermische prestatie van PVC ramen Het aantal kamers (voorbelden)

Deceuninck Zendow 5 kamers Uf = 1.7 W/m²K

Winsol Central +70 5 kamers Uf = 1.6 W/m²K

Finstal Top 90 7 kamers Uf = 1.0 W/m²K (vaste kader)

,… Schuco Corona CT 70 AS Classic 5 kamers Uf,min = 1.2‐1.5 W/m²K

Schuco Corona SI 82 Classic 6 kamers Uf,min = 1.0‐1.1 W/m²K Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 23

Thermische prestatie van PVC ramen Thermische optimisatie : type versterking De stalen versterking heeft een belangrijke thermische impact Stalen versterking

Geen versterking

Uf = 1.75 W/m²K

Uf = 1.42 W/m²K

Kuntstof versterking

Uf = 1.34 W/m²K

‐23% !!! Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 24

12

7/04/2014

Thermische prestatie van PVC ramen Zeer laag energie gebouwen? Isolerende vulling of versterking

Schuco ThermoPlus SI 82 met isolatie 7 kamers Uf,min = 0.76 W/m²K

Deceuninck Zendow#neo Premium 6 kamers Uf,min = 1.1 W/m²K

Pierret system 8 kamers + isolerende versterking Uf = 0.92 W/m²K

Kommerling 88 plus (met isolatie) 6 kamers Uf,min = 0.79 W/m²K

,…


Thermische prestatie van ALU ramen Invloedsfactoren Uf-waarde afhankelijke van : -

De lengte van de thermische snede

-

De aanwezigheid van luchtholtes in de snede

-

Het type van de middendichting (eenvoudige of met luchtholtes)

-

De vulling van de holtes : lucht of isolatiemateriaal


13

7/04/2014

Thermische prestatie van ALU ramen Norm NBN EN ISO 10077-1 & PEB

Vergroting van de lengte van de thermische snede Op zijn best, Uf = 2.5 W/m²K Van 20mm tot 36mm, winst van ~13%


Thermische prestatie van ALU ramen Thermische optimalisatie : de thermische snede Vergroting van de lengte van de thermische snede Onderverdeling (kamers) Isolatie in de snede Reynaers CS 86‐HI Snede 41mm met kamers Uf = 1.35  1.74 W/m²K

Winsol Allura +81 Polyamid Uf < 2.9 W/m²K

Pierret System Duesy Snede 34mm ABS met kamers Uf 1.5 W/m²K

Winsol Allura +81 Basic Uf < 2.5 W/m²K

Materiaal

‐14%

SAPA Avantis 70 SI Snede 35mm + isolatie (+middendichting met luchtholtes) Uf = 1.8 W/m²K Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 28

14

7/04/2014

Thermische prestatie van ALU ramen Thermische optimalisatie : middendichting en isolatie onder beglazing

‐10%

Middendichting met luchtholtes SAPA Avantis 70 Basic Uf = 2.1  2.9 W/m²K

SAPA Avantis 70 I Uf = 1.9  2.6 W/m²K

 In continuiteit met de thermische snede Verbeterd beglazingsrubber  Kamers in de ruimte onder de beglazing

Reynaers CS 86‐HI

‐24% Winsol Alura +81 TOP Uf < 1.9 W/m²K Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 29

Thermische prestatie van ALU ramen Zeer laag energie gebouwen? In combinatie met een performante beglazing, mogelijk om aan eisen van zeer laag energie of passieve gebouwen te voldoen!

Reynaers CS 104 Uf = 0.88  1.06 W/m²K

SAPA Avantis 95 Uf = 0.69  0.91 W/m²K

Schüco Uf = 0.8 W/m²K

,… Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 30

15

7/04/2014


Prestaties van vensters, ramen en beglazing Energetische prestaties van beglazingen


Werking van de beglazing Thermische prestatie : Ug-waarde 1 2 3 4 Ug van beglazing afhankelijk van : Warmteovergangsweestanden (Re en Ri)

•

Warmteweerstand van de spouw

Ri Rg

•

Type van de spouwvulling

•

Dikte van de spouw

•

Emissiviteit van posities 2 en 3 1.200

Air layer resistance [m²K/W] g

Re

•

1.000

R [W/m²K]

0.800 0.600

Ext

Int

0.400

Air Argon

0.200

Krypton

0.000

d

6

8

10

12 14 15 16 Thickness [mm]

d [mm]

18

20

Voor ε3 = 0.01


16

7/04/2014

Werking van de beglazing Zontoetredingsfactor van de beglazing Een deel van de zonnestraling is Direct naar binnen doorgelaten : 

e

Geabsorbeerd : 

e

e

Gereflecteerd naar buiten : 

g = 87%

De geabsorbeerde straling wordt uitgestraald naar binnen en naar buiten

directe transmissie

g

Warmte naar binnen (W ) Chaleur transmise Rayonnemen t solaire incident (W ) Invallende bezonning


Prestatie van beglazingen Overzicht van energetische prestaties (voorbelden)

4 15 4 Ug : 2.7 W/m²K g = 0.77

4

15 4 1.1 W/m²K g = 0.61

4

15 4 1.0 W/m²K g = 0.50

4

15 4 0.9 W/m²K g = 0.43

4

Binnen

Krypton+…

Buiten

Binnen

Argon

Buiten

Binnen

Argon

Buiten

Binnen

Argon

Buiten

Binnen

Buiten

Lucht

Dubbele beglazing:

10 4 0.8 W/m²K g = 0.43

4 Ug :

15 4 15 0.6 W/m²K g = 0.48

4

4

15 4 15 0.7 W/m²K g = 0.63

4

4

Krypton

Krypton

Argon

Argon

Argon

Argon

folie

Drievoudige beglazing:

8 12 4 0.6 W/m²K g = 0.53


17

7/04/2014

Prestatie van beglazingen Afstandshouder Twee types van verbeterde afstandshouders


Prestatie van beglazingen Impact van de type van de afstandshouder EPB regelgeving:

Voorbeeld : Swisspacer V

Winst van 17% Thermix TX.N

Winst van 14%

Venster van 1.23 X 1.48m Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 36

18

7/04/2014


Prestaties van vensters, ramen en beglazing Globale energieprestatie van het venster


Globale energieprestatie

© E. Maldonado

Oplossingen om oververhitting te vermijden?

Uitdaging : zonnewinsten maximaliseren en oververhitting vermijden


19

7/04/2014

Globale energieprestatie Zonnewinsten : invloedsfactoren Glasoppervlakte Type van beglazing Gewone of zonwerende

Bezonning Orientatie / Helling Beschaduwing : Belemmeringen (bomen,…) Gebouwgebonden elementen Zonneweringen Luiken


Globale energieprestatie Zonnewinsten : orientatie

“West” orientatie is de meeste kritische!

Source : UCL – Architecture & Climat Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 40

20

7/04/2014

Globale energieprestatie Zonnewinsten : keuze van de beglazing Gewone beglazing Zelfde reductie van zonnewinsten en het daglicht…

Selectieve beglazing Lichttransmissie veel hoger dan energetische transmissie (vb : 65% / 35%) Vaste eigenschappen – vermindering van zonnewinsten in de zomer EN in de winter… Bron : VGI Technische cyclus 2014 – « Prestaties van vensters, ramen en beglazing » – 03/04/2014 - Page 41

Globale energieprestatie Voorbeelden… Type beglazing

U W / m² K

g (combinatie)

v -

1. Enkele beglazing

5.7

0.85

0.90

2. Dubbele beglazing zonder coating (4/15/4)

2.9

0.75

0.82

3. Dubbele HR-beglazing

1.1

0.63

0.80

4. Dubbele zonwerende HR-beglazing

1.1

0.32

0.60

5. Drievoudige HR-beglazing

0.6

0.49

0.70

3. + witte buitenzonwering

1.1

0.29

0.12

3. + witte binnenzonwering

1.1

0.47

0.13


21

7/04/2014

Bedankt voor U aandacht!

Vragen ?


22

Buitenschrijnwerk

WTCB – Laboratorium “Dak- en Gevelelementen” www.wtcb.be - 02/655 77 11

Inhoud  Product norm en CE markering  Initiële proeven (ITT) Belangrijkste prestaties • • • • • • • •

Luchtdoorlatendheid Waterdichtheid Windweerstand Bedieningskrachten Impact weerstand Thermische weerstand Inbraakwerendheid Akoestiek prestatie

 Initiële berekeningen (ITC)  Specificaties voor houten schrijnwerk

1

Referentie documenten  Product norm(NBN EN 14351-1): Definitie van het product en eisen.  Wet en Reglementering in België : verplicht eisen (thermisch, gevaarlijke substantie en brandgedrag)  Technische specificatie en/of Belgische normen NBN B25002-1, STS 52.1 (houten schrijnwerk), NBN S 23-002 (Glas), STS 52.3 ( PVC Schrijnwerk),  Technische Voorlichting Nota van WTCB (Uitvoering technische) www.wtcb.be •

TVN 133 Onderhoudsboekje voor houten buitenschrijnwerk

•

TVN 188 Plaatsen van buitenschrijnwerk

•

TVN 206 Mechanische Inbraakbeveiliging van schrijnwerk

•

TVN 222 dimensioneren van schrijnwerk onder windbelasting

De bijlage van de product norm NBN EN 14351-1 geeft de extrapolatie van de proeven weer

Precieze Scope Voorbeeld van windweerstand: de resultaten voor alle ramen van hetzelfde type en afmetingen kleiner of egaal aan de testen in het labo

2

Initiële Proeven: Luchtdoorlatendheid Proeven in het labo In over-onderdruk

PERMEABILITE AIR

Resultaten

Debit m³/hm²

Debit m³/hm 100

- per oppervlak (m³/h.m²) of - per voeglengte (m³/h.m)

80

20.0

40

10.0 Classe 1

20

De twee curves zijn in dezelfde klasse  deze opgegeven klasse

5.0 Classe 2

2.5 2.0

8

De twee curves zijn aaneengesloten in twee klassen  beste opgegeven klasse

Classe 3

4

1

0.5

2 1.6

Verschil van 2 klassen  Aangegeven tussenklasse

1.2 0.8

Classe 4

0.1

0.4

Verschil van 3 klassen  Geen klassificatie

10

50

100 150 200

600

Pression Pa

Voorschriften weldra in de NBN B 25-002-1

Luchtdoorlatendheid

Stad

Bosrijk geb.

0 – 10 meter

3

3

3

3

10 – 18 meter

3

3

3

3

18 – 25 meter

3

3

3

3

25 – 50 meter

3

3

3

4

50 – 100 meter

Platteland

Kust

Voorschift in het lastenboek

Meer dan 100 meter

3

Mogelijke nieuwe klassen

Waterdichtheid Proeven in het labo Overdruk 2 Methoden (A en B) Debiet 2l/m².min

Klasse

E

Druk (Pa)

Specificatie

0

-

Geen voorschrift

1A

0

5 min lang met water besproeien

2A

50

Idem klasse 1 + 5 min

3A

100


4A

150


5A

200


6A

250


7A

300


8A

450


9A

600


> 600 (XXX)

Boven de 600 Pa per trap van 150 Pa moet elke trap 5 min aangehouden worden

XXXA

4

Vereiste prestaties in de norm NBN B 25-02-1 Waterdichtheid

Bosrijk geb.

Stad

Platteland

Kust

0 – 10 meter

4A

4A

6A

8A

10 – 18 meter

4A

6A

8A

9A

18 – 25 meter

6A

8A

9A

9A

25 – 50 meter

8A

9A

9A

9A

50 – 100 meter

E xxxxA

E xxxxA

E xxxxA

E xxxxA

Meer dan 100 meter

E xxxxA

Windweerstand Proeven in het labo In overdruk en onderdruk 3 verschillende proeven -

Windcycli test P2

-

Vervorming P1

-

Veiligheid P3 Prestatieniveau

Klasse

Vervorming

A

< L/150

B

< L/200

C

< L/300

Herhaalde druk- en onderdrukproef P2 (Pa)

0

Vervormingsproef P1 (Pa)

Veiligheidsproef P3 (Pa)

Geen Proef

1

200

400

600

2

400

800

1200

3

600

1200

1800

4

800

1600

2400

5

1000

2000

3000

E XXXX

XXXX.

5

Vereiste prestaties in de norm NBN B 25-02-1

Windweerstand

Stad

Bosrijk geb.

Platteland

Kust

0 – 10 meter

C2

C2

C3

C3

10 – 18 meter

C2

C3

C3

C3

18 – 25 meter

C2

C3

C3

C3

25 – 50 meter

C3

C3

C4

C4

50 – 100 meter Meer dan 100 meter

CX

Volledige tabel in de norm NBN B 25-002-1

6

Bedieningskrachten

Maximale belasting Sluitkracht of kracht om de beweging in te zetten, maximale waarde (N)

Klasse 0

Klasse 1

Klasse 2

Niet voorgeschre ven

100

30

Met de hand bediend hangen sluitwerk

- Maximaal koppel (Nm)

-

10

5

- Maximale kracht (N)

-

100

30

Met de vinger bediend hangen sluitwerk - Maximaal koppel (Nm)

-

5

2

- Maximale kracht (N)

-

50

20

Toepassingen

-

Alle normale toepassingen waarbij de bediening van het venster de gebruiker niet voor speciale problemen stelt

Alle toepassingen die niet onder klasse 1 vallen, bijvoorbeeld een gebruiker met een lichamelijke handicap, naargelang de situatie

Verkeerd gebruik

Klasse

Gebruik

0

Windverband (neusbelasting)

Statische torsie

-

-

beperkt gebruik

200 N

200 N

2

matig gebruik

400 N

250 N

3

normaal gebruik

600 N

300 N

4

intensief gebruik

800 N

350 N

1

7

Impact Weerstand Proefnorm

Gebruik

(NBN EN 13049)

(NBN B 25-002)

Impact Weerstand

8

Brandveiligheid Brandreactie Het bijzonder bestek vermeldt de eisen betreffende het brandgedrag overeenkomstig de geldende specificaties. De eisen aangaande het brandgedrag worden beschreven in het Koninklijk Besluit van 07.07.1994 dat de "Basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing" beschrijft, gewijzigd door het K.B. 19.12.1997 en het K.B. van 04.04.2003. De eisen - hangen af van het gebruik van bouwproducten en –materialen (op gevel, dak, wandbekleding in vluchtwegen, enz.) in het gebouw en - gelden voor alle nieuwe gebouwen (eengezinshuizen, lage gebouwen van minder dan 100 m² en maximaal 2 verdiepingen, en industriële gebouwen) en - moeten worden beschouwd als minimumeisen.

Brandweerstand De eisen aangaande de brandweerstand worden beschreven in het Koninklijk Besluit van 07.07.1994 gewijzigd door het K.B. 19.12.1997 en het K.B. van 04.04.2003 (zie opmerking in verband met de brandreactie) dat de "Basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing" omschrijft,

Andere eisen Er bestaan andere eisen die kunnen aangewend worden    

Weerstand tegen explosies Kogelwerendheid Weerstand tegen herhaald gebruik Gedrag bij 2 verschillende klimaten

9

CE-markering

Symbol CE N° Notificatie (labo) Identificatie van de fabrikant Jaar van fabricatie Referentie van de norm Beschrijving van het product Eisen van het product

Indicaties voor de plaatsing van de ramen

10



11


Indicaties voor de plaatsing van de ramen Scheiding van continue vochtscherm en luchtscherm Decompressie Kamer Efficiente Afwatering Afwatering

+ +

+ + +

+ +

(2,5 cm²/m voeg)

Diameter van de afwatering

(min 8 mm)

Max. afmeting van hoeken (< 50 cm) Compressie van de voegen

12


STS 52.1 Houtschijnwerk Geschikte houtsoorten Biologische duurzaamheid Dimensionele stabiliteit Volumieke massa Naaldhout: ≥ 400 kg/m³; Loofhout : ≥ 500 kg/m³.

De Kleurverschillen moeten aanvaard worden Vochtgehalte van 12 tot 18 % (uitgezonderd afzelia doussié)

13

STS 52.1 Houtschijnwerk Onvolkomendheden - Zwarte puntjes en verblauwing zonder verrotting kunnen tot in zekere mate aanvaard worden Klasse J10 Draaigroei Kwasten (Losse kwasten van minder dan 5 mm diameter zijn toegestaan, op voorwaarde dat ze zich op minstens 5 mm van de rib van het profiel bevinden) Barsten Spinthout (alleen voor naaldhout) Harszakken en Wan : niet toegestaan.

14

Lijm: D3 voor assemblage en D4 voor stoppen

 Dichting van assemblages

5 cm

15

Weerstand van gelamineerd-gelijmd hout

Nieuwe

Relatieve delaminatie

Delaminatiekracht

0%

> 6 N/mm²

Veroudering 3h – 100°C

< 10%

> 80%


< 20%

> 70%


< 30%

> 60%

… (zie STS 52.1)

16

www.normen.be Data base (www.wtcb.be) Berekening van thermische prestaties Bepalen van de prestaties van houten raamwerk, « representatief » voor de Belgische markt

Gebaseerd op checklists verstuurd naar 700 schrijnwerkers - afmetingen - geprofileerde sectie - methode van assembleren - type van dichtingsvoegen - ijzerwaren

17

7/04/2014

Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen Arnaud Deneyer Labo Licht & Gebouw Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf

Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 1

De problematiek in zijn context ◘ In een gebouw  Vensters = openingen

◘ Energiestromen gaan door deze openingen Energiebalans! In = Zonnewinsten

Out = Warmteverliezen


1

7/04/2014

Karakteristieken ◘ Beglazing :  g = Maat voor energietransfer doorheen transparante delen (zonnewinsten)  U [W/m2K] = Maat voor energietransfer doorheen constructiedeel (oa.warmteverliezen)  Tv = Lichttransmissiefactor Producent

Compositie Composition

Producteur

Te

AGC

Te

AGC

Type V1 (veranda) PLANIBEL Top N Type V2

Te

AGC

PLANIBEL LOW-E Energy N

Visuele eigenschappen Caractéristiques lumineuses

Energetische eigenschappen Caractéristiques énergétiques

Type V1 PLANIBEL Top N

Re 53

Ae1 23

Re 51

24 Ae1

22 Re

37

Ae2

28 Ae1

28

* Ae2 * Ae2

35

*

g 0.62

TL

g 0.61

TL

g

TL

RL ext 77

76

0.41

13 RL ext

69

Ug

14

Ug

14

RD65 98 RD65

Ug

RL int

13 RL ext

RL int

12

U

RD65 98

RL int

13

NA

1.2

1.2

1.1


Zonweringsysteem Doelstellingen ◘ Het thermisch comfort verzekeren  Beperken van het energieverbruik = Vermijden van energieverbruik voor koeling

◘ Het visueel comfort van de gebruikers waarborgen ◘ Energetisch ideaal:  Grote e in de winter  Kleine e in de zomer

◘ Visueel ideaal:  Direct zicht op de zon vermijden (van binnen naar buiten)  Directe zonnestralen afzwakken (lichtvlekken door zon)


2

7/04/2014

Hoe deze doelstellingen realiseren ?  Binnen of Buiten  Welk type ? Welk materiaal ?  Welk regelsysteem?

Bron: RENSON Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 5

◘ Welke materialen voor de zonweringen ?  Textieldoek ‘screens’, ‘luifels’, ... Bron : DICKSON

 Aluminium + afwerking ‘Jaloezieën’ ‘Venetiaanse blinden’ ‘Orienteerbare lamellen’

Bron : GRIESSER

 Roestvrij staal Geperforeerde platen, gaas,… Bron : HAVER & BOECKER


3

7/04/2014

◘ Welke materialen voor de zonweringen ?  Ook andere materialen ▪ ▪ ▪ ▪

Glas Plastiek Hout …

Bron : RENSON

Ecole Advancia (Paris)

Aéroport Roissy Terminal 2F


Doeken De eigenschappen van een doek zijn functie van : ◘ Materiaal voor de draad:  Glasvezel  Polyestervezel Vaakst voorkomend Source: CENTEXBEL

 Acrylvezel  Polyofin (plastiekvezel): hydrofoob 100% recycleerbaar Bron : CENTEXBEL Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 8

4

7/04/2014

Doeken De eigenschappen van een doek zijn functie van : ◘ Weefpatroon: gekruist in hetzelfde vlak. De opgespannen draden vormen de schering of ketting. Vervolgens worden één voor één andere draden haaks hierop, tussen de schering door, ingelegd. Deze draden heten de inslag.  Patroon: binding verkregen tussen schering en inslag  3 hoofdklassen weefpatronen: Sergé, Natté en Satin Sergé

Natté


Doeken De eigenschappen van een doek zijn functie van : ◘ Openingscoëfficiënt (OF)  Verhouding tussen de oppervlakte van de openingen en de totale oppervlakte van het doek  Verschillende gamma ▪ OF ≤ 4 % ▪ 4 % < OF ≤ 8 % ▪ OF > 8 %

 Is functie van de inslag (en dus van het weefpatroon) @BBRI Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 10

5

7/04/2014

Doeken De eigenschappen van een doek zijn functie van : ◘ Kleur:  Is functie van de draad ▪ Draad geverfd in de massa ▪ Draad ondergedompeld in een bad om de kleur te geven

 Is functie van de samenstelling van draden indien verschillende draadkleuren

Bron : Helioscreen Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 11

Doeken Eigenschappen Producent Producteur

Referentie Référence Toile EXTERIEURE fibre de verre

Copaco Copaco Helioscreen Helioscreen Helioscreen Helioscreen Helioscreen Mermet Mermet Velux Velux Velux

Producent Producteur

Teintes sombre Sergé - S600 1010 Charcoal Natté - N380 1001 Charcoal - grey Sergé 2165 -108108 Grey Sergé 2165 -118118 Black Natté 2165 -108108 Grey Natté 2165 - 108118 Grey-black Basket 2120 -118108 Basalt Natté 4503 3030 Charcoal Satiné 5500 3030 Charcoal MHL 5060 MHL 6060 MHL 6080

Referentie Référence Toile EXTERIEURE fibre de verre

Copaco Copaco Copaco Copaco Copaco Helioscreen Helioscreen

Teintes claires Natté - N380 0207 White - Pearl grey Sergé - S600 0707 Pearl grey Sergé - S600 0202 White DECO S 803 - DS803 0103 Grey - sand DECO N 203 - DN203 0202 White Sergé 2165 -101101 White Natté 2165 -101101 White

Energetische eigenschappen Caractéristiques énergétiques e,n‐h

 e,n-h

'e,n-h

e

Visuele eigenschappen Caractéristiques lumineuses v,n‐h

UV

 v ,n-h

'v ,n-h

Gewicht Poids OF %

3.6 7.8 5.1 2.6 10.5 10.1 4.4 3.0 4.0 17.0 13.0 6.0

5.0 11.3 14.2 5.2 15.9 9.3 9.2 7.0 5.0 3.0 14.0 8.0

4.8 11.2

3.0 14.0 8.0

91.4 80.9 80.7 92.2 73.6 80.6 86.4 90.0 91.0 79.0 73.0 85.0

3.6 7.4 4.8 2.6 10.4 10.1 4.3

Energetische eigenschappen Caractéristiques énergétiques e,n‐h

 e,n-h

'e,n-h

e

3.6 7.7 4.9 2.6 10.5 10.1 4.4 3.0 4.0 17.0 12.0 6.0

5.2 12.2

5.0 12.1

7.0 5.0 3.0 8.0 9.0

3.0 9.0 9.0

Visuele eigenschappen Caractéristiques lumineuses v,n‐h

UV

 v ,n-h

'v ,n-h

48.8 38.3 65.9 23.7 68.1 66.9 63.0

48.5 39.4 32.3 68.5

35.2 51.7 13.2 70.2 12.7 14.2 12.9

8.5 6.0 4.1 5.0 3.3 9.8

13.6 8.4 21.2 5.4 18.3 16.1 23.9

53.6 39.5

53.2 40.4

26.1 76.8

35.0 77.4

525 385 525 525 460 460 490 560 525

Gewicht Poids OF %

16.1 10.1 21.0 6.1 19.2 18.9 24.0

g/m²

3.2 6.9 3.0 3.0 10.0 10.0 4.0 3.0 4.0 15.0 10.0 5

7.9 5.3 5.0 3.5 4.5 3.0 10.0

g/m² 385 535

435 525 460


6

7/04/2014

Zonweringen - Lamellen De eigenschappen van een lamelle zijn functie van ◘ Materiaal :  Aluminium  Andere (hout,…)

◘ Oppervlakte :  Klare of donkere verf  Metaliekverf  Verf met selectieve coating

◘ Textuur en ruwheid  Lak (verf, poeder) Bron: ALANOD MIRO SILVER Nota : Reflectiecoëfficiënt > 97% Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 13

Zonweringen - Lamellen De eigenschappen van een lamelle zijn functie van ◘ Vorm :  verticale lamellen (niet voor buiten)  versterkte lamellen  versterkte lamellen met geplooide rand  lamellen met S profiel  lamellen met Z profiel Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 14

7

7/04/2014

Bepaling van de eigenschappen ◘ Referentienormen : NBN EN 14500 en NBN EN 14501  NBN EN 14500 : zonneschermen en luiken Thermisch en visueel comfort Beproeving en berekeningsmethoden  NBN EN 14501 : Zonneschermen en luiken Thermisch en visueel comfort Prestatiekenmerken en classificatie Combinatie Beglazing + Zonnewering Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 15

NBN EN 14500 ◘ Thermisch comfort  Controle op de zonnewinsten – Totale energietransmissiefactor gtot  Secundaire warmtetoedracht – Secundaire warmteoverdrachtsfactor qi, tot  Bescherming tegen directe transmissie zonnestraling - Energietransmissiefactor normaal/normaal e, n-n

◘ Visueel comfort      

Controle ondoorzichtbaarheid Controle verblinding Privacy Visueel contact met buitenwereld Benutten van daglicht Kleurweergave

2 functies : Beperking van de overhittingsrisiko (Lage) Beperking van de warmteverliezen 5 functies : Controle op ondoorzichtigheid Controle van verblinding Privacy verzekeren ‘s nachts Visueel contact met buiten verzekeren Daglichttoetreding


8

7/04/2014

Bepaling van de eigenschappen ◘ Controle op de zonnewinsten – Totale (zonne)energietransmissiefactor gtot  Vereenvoudigde en gedetailleerde methode  Bepaald op basis van (vereenvoudigde methode) : ▪ e : energietransmissiefactor van het product ▪ e : energiereflectiefactor van de buitenzijde van het product ▪ g : zontoetredingsfactor van de beglazing ▪ U : Warmteoverdrachtscoëfficient van de beglazing

Klasse

gtot

0

1

2

3

4

Zeer weinig effect

Weinig effect

Matig effect

Goed effect

Zeer goed effect

gtot ≥ 0,50

0,35 ≤ gtot < 0,50

0,15 ≤ gtot < 0,35

0,10 ≤ gtot < 0,15

gtot < 0,10


Bepaling van de eigenschappen ◘ Secundaire warmtetoedracht – Secundaire warmteoverdrachtsfactor qi, tot  Zonnestraling, gemeten met de directe energietransmissiefactor  ;  Warmte (thermische straling en via conductie/convectie), gemeten door de warmteoverdrachtsfactor e,tot

Klasse

qi, tot

0

1

2

3

4

Zeer weinig effect

Weinig effect

Matig effect

Goed effect

Zeer goed effect

qi, tot > 0,30

0,20 ≤ qi, tot < 0,30

0,10 ≤ qi, tot < 0,20

0,03 ≤ qi, tot < 0,10

qi, tot < 0,03


9

7/04/2014

Bepaling van de eigenschappen ◘ Bescherming tegen directe transmissie zonnestralen – Energietransmissiefactor normaal/normaal e, n-n Klasse

e, n‐n

0

1

2

3

4

Zeer weinig effect

Weinig effect

Matig effect

Goed effect

Zeer goed effect

e, n‐n >0,20

0,15 ≤ e, n‐n < 0,20

0,10 ≤ e, n‐n < 0,15

0,05 ≤ e, n‐n < 0,10

e, n‐n < 0,05

Horizontale en verticale lamellen met niet geperforeerde lamellen behoren tot klasse 4 gezien de lamellen zo georiënteerd zijn dat er geen directe zonne-inval kan zijn.


Bepaling van de eigenschappen ◘ Opaakheid  Verduistering (projectieschermen, film/video-beelden, nachtrust bevorderend in slaapkamers,…)  Ondoorzichtigheid (ter bescherming van kunstwerken en meubilair, radiologie, fotochemie, fotografie,…)

Productprestatie Geen lichtwaarneming bij een verlichtingsniveau hoger dan 10 lux Geen lichtwaarneming bij een verlichtingsniveau hoger dan 1 000 lux Geen lichtwaarneming bij een verlichtingsniveau hoger dan 75 000 lux

Classificatie

Klasse

1 Verduisterend 2

Opaak

3


10

7/04/2014

Bepaling van de eigenschappen ◘ Opaakheid @BBRI

@BBRI

@BBRI

@BBRI

Black out

@BBRI

@BBRI

Dim out

@BBRI

No Black out – No Dim out


@BBRI


11

7/04/2014

Bepaling van de eigenschappen ◘ Controle op de verblinding  Verminderen de lichtcontrasten tussen verschillende zones in het zichtsveld  Voorkomen van hinderlijke reflecties op het beeldscherm als gevolg van de hoge luminanties van het venster

v, n‐n

v,n‐dif v, n‐dif < 0,02

0,02 ≤ v, n‐dif < 0,04

0,04 ≤ v, n‐dif < 0,08

v, n‐dif ≥ 0,08

v, n‐n > 0,10

0

0

0

0

0,05 < v, n‐n ≤ 0,10

1

1

0

0

v, n‐n ≤ 0,05

3

2

1

1

v, n‐n = 0,00

4

3

2

2

Met OF = v, n-n = 0 en v, n-dif < 2 %, 4 % ou 8 %, de gemiddelde luminantiewaarden op de binnenzijde van het doek zijn wellicht lager dan, respectievelijk,, 1 000 cd/m2, 2 000 cd/m2 of 4000 cd/m2 Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 23

Bepaling van de eigenschappen ◘ Verblinding

Bron : www.realself.com

Bron : www.sunsolutionswindowtintingsc.co

@BBRI


12

7/04/2014



13

7/04/2014

Bepaling van de eigenschappen ◘ Privacy bij nacht  Eigenschap van een binnen- of buitenzonnewering om, in volledig gesloten of neergelaten toestand, personen te beschermen van het zicht van buiten uit. v, n‐n


0,04 ≤ v, n‐dif < 0,15

v, n‐dif ≥ 0,15

v, n‐n > 0,10

0

0

0

0,05 < v, n‐n ≤ 0,10

1

1

1

v, n‐n ≤ 0,05

2

2

2

v, n‐n = 0,00

4

3

2

Deze tabel kan gebruikt worden bij Venetianen zonneblinden, met volledig geperforeerde en gesloten lamellen, waarbij v, n-dif = 0.


Bepaling van de eigenschappen ◘ Privacy bij nacht

Bron: www.onekindesign.com


14

7/04/2014

Bepaling van de eigenschappen ◘ Visueel contact  Mogelijkheid voor een waarnemer binnen een lokaal (op 1 meter afstand van de volledig neergelaten zonnewering), om een persoon of object aan de buitenzijde (op 5 m van die zonnewering) te onderscheiden v, n‐n


0,04 ≤ v, n‐dif < 0,15

v, n‐dif ≥ 0,15

v, n‐n > 0,10

4

3

2

0,05 < v, n‐n ≤ 0,10

3

2

1

v, n‐n ≤ 0,05

2

1

0

v, n‐n = 0,00

0

0

0

Voor uitrusting met horizontale of verticale oriënteerbare, niet-geperforeerde lamellen, gebruikt men v, n-n en v, dir-dif in de gevallen met schuine invalshoeken Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 29

Bepaling van de eigenschappen ◘ Visueel contact - Doeken

@BBRI

@BBRI

@BBRI

@BBRI

@BBRI

@BBRI


15

7/04/2014

Bepaling van de eigenschappen ◘ Visueel contact – Glazen lamellen  Geëmailleerd met afwisselend lijnmotief  Strepen van 17mm breedte (= glasdikte)  ρv = 58 tot 68%

@BBRI

@BBRI


Refractieshoek : 27,7°

32 Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 32

16

7/04/2014

@BBRI

@BBRI

33 @BBRI Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 33

Bepaling van de eigenschappen ◘ Benutten van daglicht  Eigenschap van de zonnewering om de gebruikstijd van kunstlicht te beperken  Eigenschap van de zonnewering om het beschikbare daglicht optimaal te benutten.

Klasse

0

1

2

3

4

v, diff‐h

v, diff‐h < 0,02

0,02 ≤ v, dif‐h < 0,10

0,10 ≤ v, dif‐h < 0,25

0,25 ≤ v, dif‐h < 0,40

v, dif‐h ≥ 0,40

Voor systemen met horizontale of verticale oriënteerbare, niet-geperforeerde lamellen, gebruikt men v, n-n en v, dir-dif in de gevallen met schuine invalshoeken


17

7/04/2014

Bepaling van de eigenschappen ◘ Benutten van daglicht - Doeken

@BBRI

@BBRI


Bepaling van de eigenschappen ◘ Benutten van daglicht - Lamellen

@BBRI

@BBRI


18

7/04/2014

Bepaling van de eigenschappen ◘ Benutten van daglicht ◘ Variabele hellingshoek in functie van de positie  Horizontale lamellen bovenaan = reflector

 Hellende lamellen onderaan = scherm tegen directe instraling

@BBRI

@BBRI Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 37

Bepaling van de eigenschappen

@BBRI

@BBRI

Berlaymont Arch : P. Lallemand, S. Beckers, Berlaymont 2000


19

7/04/2014

Bepaling van de eigenschappen Daglichtfactor voor verschillende hoeken van de lamellen 0°

30°

45°

60°

90°

110°

4.5 4.0 3.5

FLJ (%)

3.0 2.5 2.0 1.5 1.0

@BBRI

0.5 0.0 0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

Distance à la fenêtre Afstand tot het venster (m)

3.5

4

4.5

5 @BBRI


Bepaling van de eigenschappen ◘ Kleurweergave  Berekening van de kleurweergave-index  Eigenschap van een lichtbron om de verschillen tussen de kleuren binnen het zichtbaar spectrum correct weer te geven  Berekening volgens NBN EN 410  Ra : waarde tussen 0 en 100 100 0

: ideaal wit licht (daglicht) : monochromatisch licht (“snelwegverlichting”)


20

7/04/2014

Andere aandachtspunten ◘ Aandacht voor duurzaamheid (verontreiniging, instelling, regeling, ...)

Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 41 @BBRI

Andere types van buitenlamellen ◘ Geëxtrudeerde aluminium profielen     

‘Dikke’ lamellen Beweegbare delen zijn robuuster ‘Discreet’ in opengetrokken stand Verticale en zijdelingse geleiders Zonder behuizing of onderlat

Bron : Hunter Douglas

@BBRI


21

7/04/2014

Andere types van buitenlamellen ◘ Geëxtrudeerde aluminium profielen  Maximale hoogte : ~ 3,5 m Windbelasting (druk of zuiging)

 Lange levensduur

Bron : Hunter Douglas

@BBRI


Andere types van buitenlamellen ◘ Geëxtrudeerde aluminium profielen  Maximale hoogte : bijna geen beperking Windbelasting (druk of zuiging)

 Lange levensduur

@BBRI


22

7/04/2014

Andere types van buitenlamellen ◘ Geëxtrudeerde aluminium profielen  Verschillende vormen  Verschillende afmetingen

@BBRI @BBRI van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina Beheersing 45

Aandachtspunten ◘ Geëxtrudeerd aluminium profielen  Let op aan de relatieve positie van de horizontale en verticale lamellen

@BBRI

@BBRI

@BBRI


23

7/04/2014

Andere materialen ◘ Photovoltaïsche elementen @BBRI

BIPV – Building Integrated Photovoltaïc element

@BBRI

@BBRI - Pagina 47 Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014

Andere materialen ◘ Andere functies  Weerkaatsende lamellen (reflectie naar het buiten)

@BBRI

@BBRI @BBRI @BBRI Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 48

@BBRI @BBRI

24

7/04/2014

Andere materialen ◘ Metalen elementen (ex : roosters)  Aandacht voor niet-parallelle roosters in de geven (structuur of motief) → veroorzaakt storende ‘visuele fouten’

@BBRI

@BBRI @BBRI


Protections solaires - Stores à lames

@BBRI Beheersing van daglicht en zonnewinsten: keuze van de beglazing en zonneweringen – 3/04/2014 - Pagina 50

25

7/04/2014

Interessante publicaties ◘ www.wtcb.be / www.wtcb-licht.be @BBRI


Interessante publicaties ◘ www.normen.be @BBRI


26

7/04/2014

Met de steun van de Technologische Dienstverlening “Ecobouwen en Duurzame ontwikkeling” in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gesubsidieerd door het Brussels Instituut voor Onderzoek en Innovatie (InnovIRIS)


27

Prestaties van vensters, ramen en beglazing De plaatsing van buitenschrijnwerk

Ing. E Kinnaert

3/04/2014

Plaatsing van buitenschrijnwerk

Inhoud • Impact EPB op plaatsing vensters • Voorbeelden plaatsingsoplossingen

1

Impact EPB op plaatsing vensters EPB onderscheidt

2D‐ en 3D transmissieverliezen Eigen aan een scheidings‐ constructie en over het oppervlak ervan verdeeld

Bouwknopen

Bijlage IV en apart ingerekend als ‘aparte’ K‐peiltoeslag: Dakopstand Funderingsaanzet

Vensteraansluiting ….

Impact EPB op plaatsing vensters

HT Warmteoverdrachtcoëfficiënt door transmissie HT [W/K]= totale warmtestroom doorheen het ‘verliesoppervlak’ per Kelvin temperatuurverschil tussen binnen‐ en buitenomgeving H Um  T Contstructions Junctions HT  HT  HT AT K  100

Um Um,ref

U

m,ref

 f (Compacthei d )

Enkel warmtestromen doorheen ‘scheidingsconstructies’

Enkel warmtestromen doorheen ‘bouwknopen’

wordt bepaald in referentiedocument ‘transmissie’ in Belgisch Staatsblad, gebaseerd op U‐ waarden

wordt bepaald in bijlage IV/V EPB‐regeringsbesluit, gebaseerd op ‘lineaire’ ψe en puntwarmtedoorgangscoëffiënt χe

2

Impact EPB op plaatsing vensters Invloed vensterbouwknopen? OPTIE A Gedetailleerde methode

OPTIE B Methode van de EPB‐ aanvaardbare bouwknopen Niet‐EPB aanvaardbare bouwknopen

EPB aanvaardbare bouwknopen

Variabele K‐peiltoeslag

+ +3 K‐punten

OPTIE C Forfaitaire toeslag


+ 10 K‐punten

Impact EPB op plaatsing vensters EPB aanvaardbare bouwknopen voor vensters BASISRELGEL 1 Minimale contactlengte isolatielagen

Basisregel 1 dcontact ≥ ½ * min (d1, d2) Raamprofielen zonder thermische onderbreking di van het raamprofiel = dikte van het vast kader gemeten in een richting loodrecht op het glasoppervlak

3

Impact EPB op plaatsing vensters EPB aanvaardbare bouwknopen voor vensters BASISRELGEL 1 Minimale contactlengte isolatielagen

Basisregel 1 dcontact ≥ ½ * min (d1, d2) Raamprofielen met thermische onderbreking Thermische onderbreking van raamprofiel moet over zijn volledige breedte rechtstreeks aansluiten op de isolatielaag

Impact EPB op plaatsing vensters EPB aanvaardbare bouwknopen voor vensters BASISRELGEL 2

λ‐ waarde eis

Tussenvoeging isolerende delen

λ ≤ 0.2 W/mK

EN

EN

R‐ waarde eis R ≥ min (R1/2, R2/2, 2)

Contactlengte eis dcontact,i ≥ ½ * min(dinsulating part, dx)

Voor venster en deuren  R‐waarde van raam‐ of deurprofiel niet in rekening gebracht, maar enkel R‐ waarde van isolatielaag van de opake scheidingsconstructie  Bovengrens voor de R‐ waarde verlaagd tot 1.5 m2K/W

R‐waarde eis: R ≥ min (R1/2, 1.5) met R = Warmteweerstand (tussengevoegd) isolerend deel R1 = Warmteweerstanden van de isolatielagen van de ‘opake’ scheidingconstructies

4

Impact EPB op plaatsing vensters Indien niet mogelijk om aan de EPB basisregels te voldoen? OPTIE B Methode van de EPB‐ aanvaardbare bouwknopen Niet‐EPB‐ aanvaardbare bouw‐ knopen

EPB‐ aanvaardbare bouwknopen

+ +3 K‐punten

‘Effect’ op warmteverlies inrekenen op analoge manier als OPTIE A, waarbij het verschil tussen ψe (χe) en de limietwaarde ψe,lim (χe,lim) gebruikt wordt: Junctions H T,2   l k b k ( e ,k  e ,k ,lim )   bl (  e,l -  e,l,lim ) [ k

l

W ] K


Bron: Bijlage VIII ‐ Energiebesluit van 19 november 2010

! Opmerking: ψe (χe ) waarden van EPB aanvaardbare bouwknopen (met ψe≤ψe,lim) kunnen worden ingegeven. Hierdoor kan toeslag van 3 K‐punten worden verminderd.


Inhoud • Impact EPB op plaatsing vensters • Voorbeelden plaatsingsoplossingen

5

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren: Metselwerkretour ‐ Multiplex pre‐kader

10

5 1 2 3 4 6

7

8

1

Damp– en luchtdichte folie

2

Multiplex pre‐kader

3

Pleister

4

Gipsplaat

5

Eindprofiel

6

Continue luchtdichte voeg (bv. luchtdichte lijm(kit)voeg)

7

Gevelkit

8

Spouwisolatie

9

Console metselwerkondersteuning

10

Thermische onderbreking console

11

Console dorpelondersteuning

12


13

Waterscherm

9

11

12 13

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren: Metselwerkretour ‐ Multiplex pre‐kader ‐ EPB

10

5 1 2 3 4 6

7

8

1


2


3

Pleister

4

Gipsplaat

5

Eindprofiel

6

Continue luchtdichte voeg (bv. luchtdichte lijm(kit)voeg)

7

Gevelkit

8

Spouwisolatie

9


10


11


12


13

Waterscherm

9 Metselwerkondersteuning: Ieder ophangpunt is puntbouwknoop: Numeriek bepalen ofwel Waarde bij ontstentenis

6

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren: Metselwerkretour ‐ Multiplex pre‐kader ‐ EPB

10

Tabel 3 ‐ Bijlage VIII Energiebesluit van 19 november 2010

9 Metselwerkondersteuning: Waarde bij ontstentenis

Voorbeelden plaatsingsoplossingen BASISRELGEL 2

Laag‐energie‐spouwmuren:


Metselwerkretour ‐ Multiplex pre‐kader ‐ EPB

λ‐ waarde eis λ ≤ 0.2 W/mK Referentiedocument transmissie – Belgisch Staatsblad 8/12/2010

6

Multiplex ρ= 500 kg/m3 λ = 0.15 W/mK Minerale wol λ = 0.05 W/mK

≤ 0.2 W/mK OK

7




Metselwerkretour ‐ Multiplex pre kader ‐ EPB

R‐ waarde eis 235 mm 100 mm 200mm

R ≥ min (R1/2, 1.5)

R1 = d/λ = 0.2 m/0.05 W/mK = 4.0 m2K/W De Ri moeten ≥ 1.5 m2K/W

R1

Rmultiplex = 0.235 m/0.15 W/mK = 1.56 m2K/W Rmin. wol = 0.1 m/0.05 W/mK = 2.0 m2K/W

Multiplex ρ= 500 kg/m3 λ = 0.15 W/mK

≥ 1.5 m2K/W OK

Minerale wol λ = 0.05 W/mK




Metselwerkretour ‐ Multiplex pre‐kader ‐ EPB

Contactlengte eis

235 mm

1 100 mm

dcontact,i ≥ ½ * min(dinsulating part, dx)

2 50 mm

3

80 mm

Dcontact 1 (= 100.0 mm) ≥ min (dinsulating part, dx)/2 (= 50.0 mm) Dcontact 2 (= 100.0 mm) ≥ min (dinsulating part, dx)/2 (= 50.0 mm) Dcontact 3 (= 50.0 mm) ≥ min (dinsulating part, dx)/2 (= 40.0 mm)

OK

8

Voorbeelden plaatsingsoplossingen 10

Laag‐energie‐spouwmuren: Metselwerkretour ‐ Plaatsingsankers 6

1 2

4

3 4

1

5

1

9

7

8


2

Pleister

3

Overpleisterbare isolerende plaat ( vb. XPS, houtvezelplaat)

4

Plaatsingsanker

5

Gespoten PUR

6

Eindprofiel

7

Gevelkit

8

Spouwisolatie

9


10


11


12


13

Waterscherm

Bijlage IV EPB besluit: Isolerende delen mogen BEPERKT doorboord worden: Oppervlakte < 1 cm2/meter bouwknoop (Gesommeerde sectie van al de bevestigingen [ankers] gedeeld door totaal lopende meter bouwknoop)

11 12 13

Voorbeelden plaatsingsoplossingen 10

Laag‐energie‐spouwmuren: Metselwerkretour ‐ Plaatsingsankers ‐ Alu dorpel 6

1 2

4

3 4 1

1

5 7

8

9


2

Pleister

3

Overpleisterbare isolerende plaat (vb. XPS, houtvezelplaat)

4

Plaatsingsanker

5

Gespoten PUR

6

Eindprofiel

7

Gevelkit

8

Spouwisolatie

9


10


11

Aluminium dorpel – voorzien van anti‐dreunfolie

11

9

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren: Tegen buitenmuur ‐ Multiplex pre‐kader 1 2

6 3 4 5

7 9

8

1


2

Pleister

3

Gipsplaat

4


5

Gespoten PUR

6

Eindprofiel

7

Gevelkit

8

Luchtdichte voeg (bv. lijm/kit, PE/PUR band)

9

Spouwisolatie

10

Waterscherm

10




Tegen buitenmuur ‐ Multiplex pre‐kader ‐ EPB

λ‐ waarde eis λ ≤ 0.2 W/mK Referentiedocument transmissie – Belgisch Staatsblad 8/12/2010

6

Multiplex ρ= 500 kg/m3 λ = 0.15 W/mK Minerale wol λ = 0.05 W/mK

≤ 0.2 W/mK OK

10




Tegen buitenmuur ‐ Multiplex pre‐kader ‐ EPB 318 mm

R‐ waarde eis R ≥ min (R1/2, 1.5)

R1 = d/λ = 0.2 m/0.05 W/mK = 4.0 m2K/W De Ri moeten ≥ 1.5 m2K/W

183 mm 200 mm

R1

Rmultiplex = 0.318 m/0.15 W/mK = 2.12 m2K/W Rmin. wol = 0.183 m/0.05 W/mK = 3.66 m2K/W

Multiplex ρ= 500 kg/m3 λ = 0.15 W/mK

≥ 1.5 m2K/W OK

Minerale wol λ = 0.05 W/mK




Tegen buitenmuur ‐ Multiplex pre‐kader ‐ EPB 80 mm 318 mm

Contactlengte eis dcontact,i ≥ ½ * min(dinsulating part, dx)

44 mm

3 183 mm

2

Dcontact 1 (= 183.0 mm) ≥ min (dinsulating part, dx)/2 (= 91.5 mm)

1


200 mm


OK

11

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren: Tegen buitenmuur ‐ Plaatsingsankers 12

4

6 3 4 1

1

5 7

8


2

Pleister

3


4

Plaatsingsanker

5

Gespoten PUR

6

Eindprofiel

7

Gevelkit

8

Spouwisolatie

9

Waterscherm

Bijlage IV EPB besluit: Isolerende delen mogen BEPERKT doorboord worden: Oppervlakte < 1 cm2/meter bouwknoop (Gesommeerde sectie van al de bevestigingen [ankers] gedeeld door totaal lopende meter bouwknoop)

11

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren: Tegen buitenmuur ‐ Multiplex pre‐kader ‐ Rolluik 1 2

6 3 4 5

10 9

8

7

1


2

Pleister

3

Gipsplaat

4


5

Gespoten PUR

6

Eindprofiel

7

Gevelkit

8

Luchtdichte voeg (bv. lijm/kit, PE/PUR band)

9

Spouwisolatie

10

Rolluikgeleiding

11

Waterscherm

12

Rolluikkast

12

11

12

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren: Tegen buitenmuur ‐ Multiplex pre‐kader – Rolluik

EPB

1 2

6 3 4

12

5

10 9

8

7

EPB (NBN B 62‐002 § 8.4.6) Rolluikkast aan buitenzijde van venster: 11

Invloed rolluikkast wordt verwaarloosd

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren: Tegen buitenmuur ‐ Multiplex pre kader – Rolluik 5 1 2 3 4

11

1 7 8 10

9

6

1


2

Pleister

3


4

Plaatsingsanker

5

Eindprofiel

6

Geleiding rolluik

7

Voorzetprofiel

8

Gevelkit

9

Gespoten PUR

10

Spouwisolatie

11

Rolluikkast

13

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren: Tegen buitenmuur ‐ Multiplex pre‐kader – Rolluik

EPB

5 1 2 3 4

11

1 7

6

EPB (NBN B 62‐002 § 8.4.6) Rolluikkast aan buitenzijde van venster:

8

Invloed rolluikkast wordt verwaarloosd

9

10

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren: Terugliggend ‐ Plaatsingsankers ‐ Inbouwrolluik

4

5

1 2 3 4

10 1

1 7

9

8

6


2

Pleister

3


4

Plaatsingsanker

5

Eindprofiel

6

Geleiding rolluik

7

Voorzetprofiel

8

Gevelkit

9

Gespoten PUR

10

Spouwisolatie

11

Rolluikkast

14

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren:

4

Terugliggend ‐ Plaatsingsankers ‐ Inbouwrolluik

EPB

5

1 2 3 4

10 1 6 7 Energiebesluit van 19 november 2010 Geïsoleerde inbouwrolluikkast achter slag van het metselwerk 9

8

2 mogelijke gevallen.


EPB Energiebesluit van 19 november 2010 2 mogelijke gevallen:

H = hoogte rolluikkast gemeten vanaf onderkant gevellatei

H

Geval 1: H ≤ 40 cm Rolluikkast maakt deel uit van de (venster)bouwknoop en wordt afgetoetst aan de basisregels van EPB aanvaarbare bouwknoop voor geval “tussengevoegd isolerend deel tussen de spouwisolatie en venster”

Geval 2: H > 40 cm Rolluikkast vormt een afzonderlijke scheidingsconstructie (samen met spouw en buitenmuur) : U‐waarde (0.4 W/m2K vanaf 01/2014) scheidingsconstructie bepalen en aftoetsen aan de U‐max‐eis voor muren (zie Bijlage 1 bij het besluit van de Vlaamse Regering van 29 november 2013 houdende wijziging van het Energiebesluit van 19 november 2010). De aansluiting gevelisolatie op de rolluikkast en de aansluiting rolluikkast op venster zijn bouwknopen  aftoetsen (d.m.v. basisregels EPB aanvaarbare bouwknopen).

15





EPB

Geval 1: H ≤ 40 cm

λ‐ waarde eis λ ≤ 0.2 W/mK

λEPS

λEPS= 0.03 W/mK ≤ 0.2 W/mK

OK


Laag‐energie‐spouwmuren: Terugliggend ‐ Plaatsingsankers ‐ Inbouwrolluik

EPB


Geval 1: H ≤ 40 cm

λEPS= 0.03 W/mK, λMin Wol = 0.05 W/mK

R‐ waarde eis 200 mm

R1

365 mm

Rboven

144 mm Rvert Ronder 45 mm

R ≥ min (R1/2, 1.5)

R1 = d/λ = 0.2 m/0.05 W/mK = 4.0 m2K/W De Ri moeten ≥ 1.5 m2K/W: Rboven = 0.365 m/0.03 W/mK = 12.17 m2K/W Rvert = 0.144 m/0.03 W/mK = 4.80 m2K/W Ronder = 0.045 m/0.03 W/mK = 1.50 m2K/W

≥ 1.5 m2K/W OK

16





EPB

Geval 1: H ≤ 40 cm Contactlengte eis

200 mm

R1

1

365 mm

Rboven

2 144 mm Rvert

4

3

Ronder

45 mm

dcontact,i ≥ ½ * min(dinsulating part, dx)

Contactlengte1 = Maximaal Contactlengte2 = Maximaal Contactlengte3 = Maximaal Contactlengte4 = Maximaal

OK


EPB

Geval 2: H > 40 cm en buitenmuur in contact met grond

Voorwaarde 1 Uscheidingscontructie aftoetsen aan Umax‐eis voor muren Rscheidingscontructie R1 R2

Rrolluik

Rscheidingsconstructie = R1 + R2 + Rrolluik Rrolluik = 1/ Urolluik

(zie “Bijlage 1 bij het besluit van de Vlaamse Regering van 29 november 2013 houdende wijziging van het Energiebesluit van 19 november 2010”).

Fabrikant declareert: Urolluik = 0.45 W/m2K Stel dat: Uscheidingsconstructie = 1/ Rscheidingsconstructie = 0.35 W/m2K Vanaf 01/2014 (buitenmuur in contact met grond): Umax = 0.4 W/m2K

Uscheidingsconstructie = 1/ Rscheidingsconstructie

OK

17

Voorbeelden plaatsingsoplossingen Laag‐energie‐spouwmuren:

BASISRELGEL 1


EPB

Geval 2: H > 40 cm en buitenmuur in contact met grond

Minimale contactlengte isolatielagen

Voorwaarde 2

200 mm

1

R1

Basisregel EPB aanvaarbare bouwknopen Basisregel 1 d contact ≥ ½ * min (d1, d2)

365 mm

met 144 mm

2

d contact = contactlengte van de isolatielagen gemeten tussen koude en warme zijde d1en d2 = respectievelijke diktes van de isolatielagen van de twee samenkomende scheidingsconstructies

80 mm

OK

d contact 1 (= 200.0 mm) ≥ min (d1, d2)/2 (= 100.0 mm) d contact 2 (= 80.0 mm) ≥ min (d1, d2)/2 (= 40.0 mm)


Contactgegevens: Erik Kinnaert E‐mail: [email protected] Tel: 02 655 7711

18

7/04/2014

Vensters, ramen en beglazing Impact op de akoestische prestaties van de gebouwschil Debby WUYTS, ir. Adjunct-labohoofd Afdeling akoestiek [email protected] +32 2 655 77 11 Met de steun van de Technologische Dienstverlening “Ecobouwen en Duurzame ontwikkeling” in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gesubsidieerd door het Brussels Instituut voor Onderzoek en Innovatie (InnovIRIS)

Impact van vensters op de akoestische prestaties van de gebouwschil – 03/04/2014 – Pagina 1

Inhoud • Geluidisolatie van vensters – Karakterisering in laboratorium – Geluidisolatie van de beglazing – Invloed van het raam – Geluidslekken • Geluidisolatie van de gebouwschil – Samengestelde geluidisolatie – Andere zwakke schakels – Vensterkeuze volgens akoestische normeisen


1

7/04/2014

Geluidisolatie van vensters Karakterisering in het laboratorium geluidverzwakkingsindex RAtr = Rw + Ctr Meetnorm EN ISO 10140‐2

“Ontvangstruimte”

1.50 m

“Zendruimte”

invallende geluidintensiteit [dB(A)]

=

-

doorgelaten geluidintensiteit [dB(A)]

Laboratorium Akoestiek (proefstation WTCB, Limelette) Impact van vensters op de akoestische prestaties van de gebouwschil – 03/04/2014 – Pagina 3

Geluidisolatie van vensters Karakterisering in het laboratorium geluidverzwakkingsindex RAtr = Rw + Ctr

laagfrequente correctieterm

Rw (C;Ctr) = 39 (-4;-10) dB RAtr = Rw + Ctr = 29 dB stadsverkeer

=

invallende geluidintensiteit [dB(A)]

-

doorgelaten geluidintensiteit [dB(A)]


2

7/04/2014

Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas  Invloedsfactoren RAtr venster :  Dichtheid van de aansluitingen  Waarde RAtr van de beglazing

 Aard van het profiel (densiteit en dikte)  verhouding m² raam/m² glas  Inklemmingsvoorwaarden (glas in raam) raam : Sraam, m”raam glas : Sglas , RAtr,glas


Geluidisolatie van de beglazing (RAtr) fg

25

1600 Hz

3200 Hz

4

8 44.2

44 GH 44.2A

30 4‐12‐4

fres

3200 Hz

245 Hz

35 4‐12‐8

212 Hz

RAtr

40

6‐12‐44.2A

66.2A‐20‐44.2A

187 Hz

122 Hz


3

7/04/2014

Geluidisolatie van de beglazing (RAtr)

4‐15‐4‐15‐4

25

4

8

6‐12‐4‐12‐44.2A

30 4‐12‐4

66.2A‐12‐6‐12‐44.2A

35 4‐12‐8

RAtr

40

6‐12‐44.2A

66.2A‐20‐44.2A


Geluidisolatie van de beglazing (RAtr) Enkelvoudig

Rw (C;Ctr)

RAtr

Dubbel

Rw (C;Ctr)

RAtr

symmetrisch

niet-gelaagd

Drievoudig

4

32(-1;-2) dB

30 dB

4-15-4

29(-1;-4) dB

25 dB

6

34(-1;-2) dB

32 dB

4-16-4

30(-1;-3) dB

27 dB

8

35(-1;-3) dB

32 dB

6-16-6

33(-1;-4) dB

29 dB

10

37(-1;-2) dB

35 dB

asymmetrisch

4-16-4-16-4 6-12-4-12-44.1A

27 dB

42(-1;-5) dB

34(-1;-4) dB

30 dB

33(-1;-2) dB

31 dB

6-16-4

35(-2;-5) dB

30 dB

66.1A-12-6-12-44.1A

44.2

35(-1;-3) dB

32 dB

6-15-10

38(-1;-4) dB

34 dB

66.2

39(-1;-4) dB

35 dB

6-20-10

37(-1;-2) dB

35 dB

akoestisch gelaagd

32(-2;-5) dB

37 dB

tweezijdig akoestisch gelaagd

33.2

6-15-4

RAtr

eenzijdig akoestisch gelaagd

44.1A-12-4-12-44.1A

gelaagd (niet akoestisch)

Rw (C;Ctr)

niet gelaagd

47(-2;-6) dB

41 dB

50(-2;-6) dB

44 dB

eenzijdig gelaagd

33.2A

36(0;-3) dB

33 dB

6-15-55.2

39(-1;-4) dB

35 dB

44.2A

37(0;-2) dB

35 dB

4-16-44.2

37(-2;-6) dB

31 dB

66.2A

40(-1;-3) dB

37 dB

6-20-55.2

42(-1;-5) dB

37 dB

eenzijdig akoestisch gelaagd 8-15-66.2A

43(-2;-4) dB

39 dB

8-15-44.2A

41(-2;-6) dB

35 dB

10-20-44.2A

45(-1;-4) dB

41 dB

12-20-66.2A

45(-1;-3) dB

42 dB

tweezijdig akoestisch gelaagd 66.2A-20-44.2A

50(-2;-8) dB

42 dB

66.2A-15-88.2A

51(-1;-4) dB

47 dB

Bronnen: a) Round Robin tests b) Richtwaarden op basis van recente labometingen WTCB c) Technische documentatie glasfabrikanten d) Generische tabel in EN 12354‐3(2000) of in EN 12758‐1(2011) (waarde daarin + 2 dB)

WTCB Contact ‐ 2011/3 WTCB Doss – 2011/3.10


4

7/04/2014

Geluidisolatie van vensters EN 14351‐1 (2010)

Glas < 32 dB  raam positief effect Glas > 32 dB  raam negatief effect


Geluidisolatie van vensters EN 14351‐1 (2010)

RAtr van het venster [dB]

40

Gewone vensters: vast, draai(‐kip) Schuifvensters positief effect frame

negatief effect frame

35 2 voegdichtingen noodzakelijk

30

25

negatief effect frame

20 20

25

30

35

40

RAtr van de beglazing [dB] Voor RAtr,venster ≥ 35 dB (glas > 36 dB) , is geen extrapolatie mogelijk, en dient de ontwerper gebruik te maken van in labo geteste vensters (RAtr,venster tot ±43 dB mogelijk bij dubbelgelaagde dubbele beglazing en zware chassis) Impact van vensters op de akoestische prestaties van de gebouwschil – 03/04/2014 – Pagina 10

5

7/04/2014

Geluidisolatie van vensters Invloed van het raam : metingen in labo (glas > 36 dB) gewone vensters: vast, draai(‐kip) RAtr van het venster [dB]

50

Spreiding op basis van 150 labo‐metingen WTCB

RAtr = 43 dB

RAtr = 42 dB

45

40

35

30

25

35

38

43

RAtr van de beglazing [dB]

beglazing: 44.2A-20-66.2A

(RAtr=42 dB)

Niet zozeer het materiaal, wel vormgeving, verzwaringen en dichtingen zijn van belang ! alu

hout

PVC Impact van vensters op de akoestische prestaties van de gebouwschil – 03/04/2014 – Pagina 11

Geluidisolatie van vensters Speciale vensterconcepten Verhoogde afstraling bij bepaalde raamkaders voor passiefbouw toepassingen RAtr,beglazing ≈ 35 dB RAtr,venster = 29 dB !!

stijf PU‐ schuim


6

7/04/2014

Geluidisolatie van vensters Voorzetramen (“Verbundvenster”) Bijzonder moeilijke voorspelling, kan ook geluidisolatie verminderen !!  Vuistregel: afstand tussen beglazingen ≥ 50 mm ( fMVM < 100 Hz) akoestisch gelaagde beglazing WTCB Tijdschrift 1998/3

 dan RAtr > 40 dB mogelijk


Geluidisolatie van vensters Dubbelvensters (“Kastenvenster”) Tussenafstand >> 50 mm, doorgedreven ontkoppeling RAtr ≥ 50 dB haalbaar voorbeeld

RAtr

37dB

+

39 dB

50 mm

10‐12‐44.2A

12‐20‐44.2A

RAtr = 50dB

WTCB Tijdschrift 1998/3

geluid‐absorberende spouwafwerking

RAtr = 57 dB


7

7/04/2014

Geluidisolatie van vensters Invloed van het raam : schuiframen EN 14351‐1 (2010)

(lucht)dichtheid

extrapolatieregels voor RAtr,glas ≤ 32 dB

Glas < 27 dB  raam geen effect Glas ≥ 27 dB  raam negatief effect


Geluidisolatie van vensters Schuiframen : metingen in labo (glas > 32 dB) schuifvensters RAtr van het venster [dB]

50

Spreiding op basis van labo‐metingen WTCB 45

40

35

30

25

34

38

43

RAtr van de beglazing [dB]

Akoestisch verbeterde schuiframen : dichtingen, verzwaringen, sluitsystemen


8

7/04/2014

Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken Krachtig ruissignaal aan de ‘buitenzijde’

Sonometer visualiseert het geluid aan de ‘binnenzijde’ …

Belang van een goede dichting tussen raamkader en vleugel! Impact van vensters op de akoestische prestaties van de gebouwschil – 03/04/2014 – Pagina 17

Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken Efficiënte dichtingsprofielen • • • • •

soepelheid  lipprofielen lage vereiste aandrukkracht meertrapsdichtingen voldoende aandrukking ! perfecte aansluiting in hoeken Voldoende aantal sluitpunten

WTCB Tijdschrift 2000/1


9

7/04/2014

Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken • aansluitingen ruwbouw

• dorpels en venstertabletten

Ultrasoon detector voor het opsporen van geluidlekken Impact van vensters op de akoestische prestaties van de gebouwschil – 03/04/2014 – Pagina 19

Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken • aansluitingen ruwbouw

• dorpels en venstertabletten

Ultrasoon detector voor het opsporen van geluidlekken Impact van vensters op de akoestische prestaties van de gebouwschil – 03/04/2014 – Pagina 20

10

7/04/2014

Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken • aansluitingen ruwbouw : indicatieve meetcampagne in laboratorium …

(*)

RAtr venster

Standaard labo‐ montage (geen lekken)

Labo‐montage met klassiek PU‐ schuim

Labo‐montage met akoestisch PU‐schuim

Labo‐montage met rotswol

Venster 1

37

35 / 36 (*)

36 / 37 (*)

37 / 37 (*)

Venster 2

40

38 / 39 (*)

38 / 40 (*)

38 / 40 (*)

zonder/met buitenafdichting

Conclusies : ‐

Belang van de buitendichting (mortel/siliconen), vooral bij hogere geluidisolaties

‐

Met buitenafdichting: belang van aansluiting tussen raamkader en ruwbouw (rotswol, akoestisch PU)

Opm : voegbreedte = slechts 1 cm in meetcampagne…


Geluidisolatie van de gebouwschil Impact van vensters ? “Gevel”


11

7/04/2014

Geluidisolatie van de gebouwschil Impact van vensters ? “Gevelvlak” (DAtr)

Per ruimte

V 3S

D Atr  R ' Atr  L fs  10 log Samengestelde geluidisolatie

Vorm gevel

Volume ruimte/oppervlakte gevel


Geluidisolatie van de gebouwschil Samengestelde geluidisolatie « oppervlakte‐gewogen som van geluidisolaties samenstellende gevelelementen » D e , Atr , j R Atr ,i   S 10  n ,10 10 R' Atr  10 log  i 10 10    S tot S tot 

Smuur RAtr,muur

DneAtr, rooster

b

c

6.00

2.20

a

0 1.1

1.50

1.60

1.50

1.90

3.00

0 4.5



d

   



Svenster RAtr,venster


12

7/04/2014

Geluidisolatie van de gebouwschil Samengestelde geluidisolatie Zwakste schakels zijn bepalend ! D e , Atr , j R Atr ,i   S 10  n ,10 10 R' Atr  10 log  i 10 10    S tot S tot 

   

Gevelmuur: Rw (C;Ctr)= 56 (‐1;‐5) dB, RAtr= 51 dB (S = 6,7 m²)

1.50 b

a c

2.10

1.50 2.60

REKENVOORBEELD

Ventilatierooster : Dn,e,w (C;Ctr)= 37 (0;‐1) dB, Dne,Atr= 36 dB Venster : Rw (C;Ctr)= 40 (‐1;‐3) dB, RAtr= 37 dB (S = 6,1 m²)

5.00

Totale oppervlakte gevelvlak: 13 m²

 6,1 37 6,7 51 10 36  R' Atr,tot  10log 10 10  10 10  10 10   35,4dB 13 13   13 venster

gevelmuur ventilatierooster Impact van vensters op de akoestische prestaties van de gebouwschil – 03/04/2014 – Pagina 25

Geluidisolatie van de gebouwschil Samengestelde geluidisolatie muur 50% 48 dB 48 dB 48 dB 48 dB

gemiddelde "logaritmisch " "rekenkundig" 28 dB 37 dB 33 dB 39 dB 38 dB 42 dB 42 dB 44 dB

venster 30% 25 dB 30 dB 35 dB 40 dB

muur 70% 48 dB 48 dB 48 dB 48 dB



muur 30% 48 dB 48 dB 48 dB 48 dB


1.50

1.50 b

a c

2.10


2.60

REKENVOORBEELD

Zwakste schakels zijn bepalend !

5.00


13

7/04/2014

Geluidisolatie van de gebouwschil Samengestelde geluidisolatie Geluidlekken

< 20 dB “Zwakste schakels” zijn bepalend voor de geluidisolatie van het gevelvlak !

Ventilatieroosters Sandwichpanelen

25 à 30 dB

Zwakke dakconstructies Lichte paneelconstructies

30 dB

Vensters Traditionele dakconstructies 30 à 35 dB

Akoestische ventilatieroosters Akoestische beglazingen

> 40 dB

Zwakke verlijmde/gemetste wanden

Rw Impact van vensters opDe nieuwe norm NBN S 01‐400‐1 Akoestische criteria voor woongebouwen de akoestische prestaties van de gebouwschil – 03/04/2014 – Pagina 27

Geluidisolatie van de gebouwschil Samengestelde geluidisolatie 60 50 NPR 5272

40 EN 12354‐1

RAtr [dB] 30

single glazing single glazing acoustic double glazing double glazing acoustic double glazing 2x acoustic triple glazing triple glazing acoustic triple glazing 2x acoustic Massief enkelvoudig Massief spouwmuur

20 10 0 1

10

100

1000

Surface mass [kg/m²] Impact van vensters op de akoestische prestaties van de gebouwschil – 03/04/2014 – Pagina 28

14

7/04/2014

Geluidisolatie van de gebouwschil Andere zwakke schakels : ventilatieroosters


Geluidisolatie van de gebouwschil Andere zwakke schakels : rolluikkasten Aansluiting rolluikkast op raam en wand Doorgangen lint en rolluik

Massa ! Absorptie ! Voegdichting !


15

7/04/2014

Geluidisolatie van de gebouwschil Andere zwakke schakels : rolluikkasten  Voldoende zware rolluikkast, geluidabsorberende binnenbekleding, verlenging van weg langsheen absorberende bekleding, elektrische bediening

Bron : Illbruck


Geluidisolatie van de gebouwschil Vensterkeuze volgens normeisen “Gevelvlak” (DAtr)

Eis afhankelijk van buitenlawaai ≤ 60 dB buiten  min. 26 dB

NBN S 01‐400‐1 voor woongebouwen


16

7/04/2014

Geluidisolatie van de gebouwschil Vensterkeuze volgens normeisen “Gevelvlak” (DAtr)

Eis afhankelijk van buitenlawaai

DAtr?  min. 26 dB  min. 31 dB  min. 36 dB  min. 43 dB

NBN S 01‐400‐1 voor woongebouwen


Geluidisolatie van de gebouwschil Vensterkeuze volgens normeisen “Gevelelement” (RAtr)

Venster ?

Buitenlawaai + projectgegevens …of eigen berekening volgens EN 12354‐3 D Atr  R ' Atr  L fs  10 log

V 3S

NBN S 01‐400‐1 (woongebouwen)


17

7/04/2014

Geluidisolatie van de gebouwschil Vensterkeuze volgens normeisen

 Buitenlawaai  % beglaasd oppervlak  Diepte van de te beschermen ruimte

Venster ?

projecten zonder ventilatieroosters! WTCB Contact ‐ 2011/3 WTCB Doss – 2011/3.10 Impact van vensters op de akoestische prestaties van de gebouwschil – 03/04/2014 – Pagina 35

Geluidisolatie van de gebouwschil Bijkomende informatie •

www.normen.be  akoestiek

•

www.wtcb.be  publicaties Beglazing: Cont 2011/3

Vensters: TS 1998/3

Deuren: TS 2000/1

Ventilatie: Doss 2010/4


18

Prestaties van vensters, ramen en beglazing Antoine Tilmans

Recommend Documents