Postbus AN Drachten 25 JAAR NOORDENWIND

Postbus 577 9200 AN Drachten

25 JAAR

NOORDENWIND

juni 2011

Verenigingsnieuws - Rob Lijzenga

Voor alles is een eerste keer. Enkele maanden geleden werd ik gebeld door Johannes Houtsma. Ik kende Johannes vanuit het Friese netwerk, bovendien delen wij een gezamenlijk verleden bij ABN AMRO. Hij vertelde dat hij als adviseur betrokken was bij Noordenwind en dat de vereniging op zoek was naar een nieuw bestuur. Om heel eerlijk te zijn had ik nog niet eerder van Noordenwind gehoord, maar ik heb wel iets met duurzame energie, of misschien wel met het verduurzamen in de volle breedte. Vanuit de gedachte van “goed rentmeesterschap” wil ik mij graag inzetten om daar waar mogelijk een bijdrage te leveren aan alles wat met duurzaamheid te maken heeft, of dat nu het promoten van duurzame mobiliteit is, promotie van zonnepanelen of het besturen van een vereniging die zich inzet voor windenergie, alles helpt! Na enige verkennende gesprekken met andere aspirant bestuursleden heb ik besloten om er vol voor te gaan. Samen met Ursi, Andries, Jo, Marcus en Keimpe en met ondersteuning van Nynke en Klaske heb ik er alle vertrouwen in dat wij de komende jaren windenergie in Fryslân nieuwe impulsen kunnen geven. Op 10 mei is de vereniging Platform Duurzaam Fryslân opgericht. Meer daarover leest u elders in dit blad. Op 15 april jl. is het nieuwe coalitieakkoord van de provincie Fryslân “Nije enerzjy foar Fryslân” bekend gemaakt. De naam spreekt boekdelen; Een duurzaam Fries energiebedrijf dat goedkoop stroom levert aan de Friezen. Op het gebied van windenergie, wil men meer met minder. Ook wil men oude, weinig renderende molens afbreken en op een andere plaats vervangen. Daarnaast wil men onderzoeken bij nieuwe windclusters of en op welke wijze overheden, burgers en het maatschappelijk middenveld kunnen participeren. In het coalitieakkoord wordt gekozen voor windmolens op slechts drie plekken in de provincie. Een windmolenpark bij de Afsluitdijk, in het IJsselmeer en op de kop van de Afsluitdijk en bij het klaverblad van Heerenveen. De overige gebieden wil men uitsluiten van windenergie. Daarmee zou mogelijk een streep worden getrokken door het plan waar al jaren met gemeenten, provincie en derde partijen aan is gewerkt. Deze beperking zou ook –wederom- vertraging en bedreiging betekenen van de doelstellingen die zowel op gemeentelijk, provinciaal, rijks- en Europees verband zijn afgesproken. Toch laat het akkoord ook ruimte om met goed doordachte plannen en aansluiting bij lokale en provinciale initiatieven stappen te zetten naar het verder verduurzamen van het energieaanbod. De komende tijd zal voor mij persoonlijk vooral in het teken staan van een verdere kennismaking met de vereniging, de vrijwilligers en het verdere windnetwerk. Ik wens u alvast een buitengewoon winderige zomer. Rob Lijzenga voorzitter

WIEKENWERK juni 2011

1

Vereniging PDF opgericht Op 10 mei j.l. is de oprichting van Platform Duurzaam Fryslân een feit geworden. In deze vereniging zijn de drie windmolenverenigingen van Friesland vertegenwoordigd namelijk: VWF, FFD en Noordenwind. Met het AANBOD600 willen zijn het stagnerende Friese Windbeleid vlot trekken door op termijn alle Friese windmolens op te laten gaan in grotere windclusters. Een essentiele factor in AANBOD600 is dat er een wezenlijk aandeel in de nieuwe clusters wordt bestemd voor participatie van dorpen, gemeenten en omwonenden. Zo hebben de inwoners van Fryslân niet alleen de lasten maar ook de lusten van de overschakeling op schone energie.

De vereniging is opgericht door de voorlopig vijf bestuursleden. Jo Bosma (Noordenwind) en Peet Sterkenburg (VWF) vullen als voorzitteer respectievelijk vice-voorzitter het voorzitterschap in. Ursi Frehner (Noordenwind) en Ron Koopal (FFD) nemen het secretariaat respectievelijk het penningmeesterschap voor hun rekening. Doeke Odinga (VWF) is bestuurslid. Het FFD is nog doende een tweede bestuurslid uit haar gelederen aan te trekken. Het bestuur van PDF wordt ondersteund door een projectbureau waar een aantal bekende namen actief zijn: Johannes Houtsma doet de projectleiding. Hij wordt geassisteerd door de professionele medewerkers van Noordenwind, die op projectbasis gedetacheerd worden naar het Platform. Nynke van Ens assisteert het PDF inhoudelijk. Klaske Hoekstra staat de administratieve ondersteuning. De aandacht van het projectbureau zal de komende tijd uitgaan naar de oprichting van een Windbank.

2


Tweede Kamer over SDE+: Noordenwind in Appingedam en pleidooi voor stabiliteit bron www.nwea.nl, 19-05-2011 Akkrum Rust en stabiliteit is wat de duurzame energiesector nodig heeft, menen de kamerleden tijdens een overleg over de SDE+. Minister Verhagen kapittelt de provincie Friesland voor zijn windmolenbeleid. Een aantal observaties - met de nadruk op windenergie - uit het Algemeen Overleg op 19 mei over de SDE+ van de Tweede Kamer met de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

Meerdere kamerleden wijzen erop dat de duurzame energiesector vooral belang heeft bij een stabiel stimuleringsbeleid. Van Veldhoven (D66): ‘Er is sprake van wispelturigheid. Ook nu worden alweer aanpassingen in de SDE+ aangekondigd. Er is rust nodig!’ Van Tongeren (GroenLinks) spreekt van een ‘zigzag-beleid’ en Dijkgraaf (SGP) pleit voor een ‘robuuste stimule-ringsregeling’. Samsom (PvdA) is het voortdurend veranderen van de stimuleringsregelingen helemaal beu. ‘Het gaat om het vertrouwen van investeerders en daarvoor is het noodzakelijk dat de regeling niet steeds wordt aangepast. Het zou goed zijn als het Energierapport investeerders zekerheid biedt tot 2020 - net als het Infrafonds er is voor langjarige zekerheid voor de aanleg van wegen, is voor energiebeleid langjarig beleid nodig.’ Het PvdA-kamerlid geeft aan de SDE+ nu te steunen, maar heeft geen zin in voortdurende kleine aanpassingen hierna. Overigens geeft hij aan er achter te zijn gekomen dat een leveranciersverplichting net zo ingewikkeld op te zetten is als een subsidieregeling. Belangri-

jker dan het systeem is echter de langjarige zekerheid.

Appingedam - kolencentrales Op 9 april was Noordenwind aanwezig in Appingedam op de actiedag tegen de kolencentrales in de Eemshaven. De dag is georganiseerd door de Vereniging Zuivere Energie. Het was een goed bezochte manifestatie met een forumdebat en informatiekraampjes. Er was een grote delegatie actievoerders uit Duitsland aanwezig. Ook de plaatselijke radiozender heeft verslag gedaan.

....

Friesland De minister gaat ervan uit dat Nederland de Europese doelstelling gaat halen door een aantal maatregelen: de SDE+, de Green Deal, bij- en meestook, innovatiebeleid en investeren in het buitenland. Verhagen: ‘We kunnen die maatregelen alleen nog niet vertalen in een percentage, maar samen gaat het wel in de richting van de 14%.’ Dan moeten andere overheden wel meewerken, merkt hij op. ‘Neem Friesland. Die willen ineens windmolens alleen op een paar plaatsen aan de grenzen van de provincie plaatsen. Hoe kunnen we dan de doelstellingen voor duurzame energie halen? Ik roep alle lokale bestuurders op snel mee te werken aan het verlenen van vergunningen voor duurzame energie.’ Met de windsector is hij in gesprek om te praten over differentiatie voor wind op land, vertelt hij de kamerleden nog.

Akkrum - Reuzendei Op 21 mei was de Sinne Rinner en de promokar begeleidt door Riet du Pré, Jelle de Heer en Poppe Hooijsma present bij de Reuzendei in Akkrum. De dag stond in het licht van elektrisch varen en een kleine zonnebootrace.


3

Noordenwind 25 jaar 25 jaar samen windmolens realiseren daar staan de Vereniging Collectief Bezit Windmolens en haar 500 leden voor. Er zijn twaalf windenergieprojecten gerealiseerd, waarvan inmiddels alweer drie opgeruimd zijn. Onze windmolens en aandelen erin hebben in 25 jaar 44.174.618 kWh groene stroom geproduceert. Dat is goed voor het jaarverbruik van een kleine 15.000 huishoudingen. Daarnaast richt de vereniging zich de laatste jaren steeds meer op opkomende hernieuwbare energiebronnen. We hebben ondertussen zes PV-projecten gerealiseerd, waarvan drie keer de deelname aan de Elfstedentocht voor zonneboten. In dit artikel kijken terug op 25 jaar verenigingsactiviteiten.

Weet u nog dat bij onze vliegende start: Bij de oprichting in 1986 de vereniging al 150 leden telde. In de oprichtingsperiode volgende bestuursleden betrokken waren bij Vereniging Collectief bezit van Windmolens Fryslân: Dirk van der Ham, John Ruimschoot, Gerrit de Raad, Pitty Meyer, Thomas Hoitinga, Arnold Kooiker, Gert de Groot, Willem van der Galien, Willem Hiemstra, Ed Tulen Molen 1 en 6 bij Wegrestaurant Zurich zijn op 7 mei 2009 in bijzijn van Minister Jacqueline Cramer ontmanteld. Dit naar aanleiding van de feestelijke opening van Windpark A7. Onder: archieffoto 2009, locatie Zurich vanaf de weg gezien

Het bestuur in 1987 al de bouw van vier molens tenminste op papier rond wilde hebben. Het ging om vier Lagerwey 15/75. Het investeringsplan rekening hield met 154000 hfl per molen inclusief grond. Het bestuur een jaar later kon melden, dat het meeviel. De prijs per molen 135000 hfl inclusief BTW. De keus om de vier molens afzonderlijk te plaatsen was ingegeven uit oogpunt van de publiciteit. De vereniging in 1988 drie Lagerweys 15/75 in gebuik heeft genomen, te beginnen met molen 1 bij Zurich op 31 januari 1988.

Jaarlijks staat onze promotiestand op verschillende beurzen en evenementen. foto 2003

4


Weet u nog het drama van molen 7: Op 9 november 1991 nodigt VCBW Fryslân haar leden trots uit voor de ingebruikname van de grootste windmolen van Fryslân. De Enercon 33 (330kW) bij Wons is de zevende molen van de vereniging. Met een productie van ca 1.000.000 kWh per jaar moet zij het tienvoudige van de Lagerwey 15/75 presteren. Deze molen was helaas geen lang leven beschoren. Na veel technische problemen, geluidshinder en 2 jaar stilstand wordt hij in 1999 afgebroken. Molen 9 De Micon/M700-225 en molen 11 de Vestas/V29-225 zijn wel sterke producenten. Ze leveren jaarlijks zo’n 600.000 kWh. De bouw van de grootste molen van Friesland in 1991

De vereniging en onze certificaathouders trots zijn op hun participatie in de beste windturbine van Nederland. Anno 2011 kennen we de Enercon E82 van Windpark A7 als de waarschijnlijk beste turbine in Nederland. Met 1587 kWh/m2 rotoroppervlak is het de beste Turbine van de ruim 200 windmolens die de Windunie vergelijkt. Met zijn innovatieve ringgenerator verslaat hij moeiteloos 3 MW met een traditionele versnellingsbak bij de Zeelandbrug. De molens van Windpark A7 blijken in 2010 de beste molens van Nederland te zijn.

Weet u dat: ...in 2000 is Noordenwind één van de initiatiefnemers voor het eerste opschalingscluster in Friesland. De gemeente Wunseradiel werkt mee aan een nieuw windpark van 4 moderne, hoge windturbines onder voorwaarde dat 12 oude molens opgeruimd worden. Begin 2009 werd Windpark A7 in gebruik genomen ... Windpark A7 het hoogste en krachtigste windpark van Friesland is. ... in 2002 heeft Noordenwind de PV-installatie van Bezoekerscentrum Mar& Klif in Oudemirdum gesponsord. De bezoekers kunnen op een display aflezen hoeveel stroom geproducerd wordt. ... Noordenwind de educatieve opstelling van zonnepanelen bij het Dockinga College steunt en nog betrokken is bij het ondersteunen van de school met educatief materiaal. ...Noordenwind in 2006, 2008 en 2010 mee heeft gedaan aan de Elfstedentocht voor zonneboten en onze houten zonneboot Sinne Rinner beschikbaar is voor scholen en evenementen. WIEKENWERK juni 2011

5

800 jaar welvaart met windenergie Windenergie is al eeuwen essentieel voor de Nederlandse welvaart. Volgens de Vlaamse molenkenner Paul Bauters was de windmolen de motor achter de Gouden eeuw. Poldermolens zorgden voor droge voeten en betere voorwaarden voor de landbouw. En de houtzaagmolens maakten de bouw van de VOC vloot mogelijk. Industriemolens waren eeuwenlang de belangrijkste energiebron in de lage landen. Rond het jaar 1860 stonden in Nederland meer dan 10.000 windmolens. Alleen al Friesland telde 2400 windmolens! Het aantal moderne windturbines in Nederland is nog geen 2000! vergingen op deze gevaarlijke reis. Het Suezkanaal dat de Middellandse Zee met de Rode Zee verbindt bestond toen nog niet. Begin 16e eeuw duurde het lang voordat een schip gebouwd kon worden. Alle planken van het schip moesten met de hand uitgezaagd worden. In 1592 vond Cornelis Corneliszoon van Uitgeest (opnieuw) de krukas uit. Een krukas is een as die een ronddraaiende beweging kan omzetten en een heen-en-weergaande beweging. Een idee was om een krukas in een windmolen te monteren.

Waarschijnlijk begon de windmolen in de 12e eeuw aan z’n opmars door Europa. Belangrijke toepassingen waren het malen van graan, het pompen van water en later ook het zagen van hout. Het gebruik van windenergie heeft in Nederland een grote vlucht genomen met de inpoldering en de droogmakerijen in de 17e eeuw. Dankzij windenergie kreeg Nederland zijn huidige aanzien. Volgens velen ontwikkelde de industriële molen zich in de eeuwen daarna als de motor achter de Gouden Eeuw. Rond 1800 leverden windmolens ongeveer 90% van de energiebehoefte van de toenmalige bedrijven.

De krukas in de molen zorgde ervoor dat de ronddraaiende beweging van de wieken werd omgezet in ene verticale op en neer gaande beweging. Zo werden de zaagbladen aangedreven. 6


De windmolen - de motor achter de Gouden eeuw Door het droogleggen van land kwam de economie in de lift. Nederlanders zijn in het verleden belangrijke handelaars geweest en het invoeren van allerlei luxeproducten uit koloniën zoals peper was lucratieve business. Deze producten werden per zeilschip vervoerd naar Nederland. Deze schepen waren allemaal van hout. Het was een lange reis, omdat men om Zuid Afrika - de Kaap de Goede Hoop moest varen. Veel schepen

De windmolen kon op deze manier dienen als houtzagerij. Het zagen van hout voor schepen ging op deze manier 30 keer sneller dan met de hand. De handel met Indië kwam op deze manier snel op gang en leidde tot de oprichting van de VOC (Vereenigde Oost-Indische Compagnie). Nederland werd op deze manier een rijk land en de Gouden Eeuw (1600 – 1700) brak aan. Over de handelswijze van de VOC kan nog lang gediscussieerd worden. Ook tijdens de 80 jarige oorlog met Spanje was Nederland goed in staat om snel een sterke vloot te produceren.

De houtzaagmolen en de VOC Tot 1595 had Portugal het monopolie op handel in de Oost. Pas toen in 1592 Jan Huygen van Linschoten terug kwam uit de Oost kreeg men in de Republiek voldoende kennis in handen om zelf een expeditie uit te rusten. In 1595 stuurde de Compagnie van Verre een expeditie van vier schepen uit naar Indië. Toen in 1597 drie van de vier schepen behouden terugkeerden, bleek dat een dergelijke expeditie mogelijk was. Vervolgens vertrok een groot aantal expedities naar de Oost. Tussen 1595 en 1601 werden in totaal er vijftien expedities uitgestuurd waaraan zo’n 65 schepen deelnamen en verschillende elkaar beconcurrerende Compagnieën. Dit leidde uiteindelijk tot samen werking. In 1602 wordt de Verenigde Oostindische Compagnie VOC opgericht. Haar eerste expeditie keert in 1605 succesvol terug.

Zaandam werd door deze ontwikkeling het eerste geïndustrialiseerde gebied ter wereld en het stelde de VOC in staat de grote vloten te bouwen die de basis vormden voor haar rijkdom en macht. In de periode 1600 - 1649 bouwden de VOC-steden Amsterdam, Delft, Hoorn, Enkhuizen en Rotterdam gezamenlijk meer dan 100 schepen onder de 500 ton (zoals de Duyfken) en tientallen grotere schepen, waarvan een aantal ruim boven de 1000 ton. Die aantallen zijn verbazingwekkend. De productie van één kleiner schip elke zes maanden, nog afgezien van de grotere. Het kostte ons 400 jaar later 2 jaren om de Duyfken te bouwen, 4 keer zo lang! En dat met elektrisch gereedschap. bronnen: NODE - www.energieplatform.nl www.zelfbouw-groenestroom.nl – Geschiedenis van Windenergie www.duyfken.com - Vasi in de modder- Gary Wilson Uitzending: VPRO - De Avonden - De uitvinding die te lang bleef - 11 juli 2004 Boek: Paul Bauters, Van zadelsteen tot zetelkruier, driedelige uitgave van provincie Oost-Vlaanderen, 1998

De groei van de VOC-vloot De houtzaagmolen leverde een belangrijke bijdrage aan de groei van de VOC-vloot. Het gebruik van windmolens om hout te zagen betekende een productiviteitsverbetering boven handzagen van ongeveer 3000% en dat maakte dat de Nederlandse scheepsbouw zo’n grote omvang kon bereiken. Het gebied rondom

Wist u dat: ... ruzie om windmolens al zo oud is als de windmolen ... bureaucratie al heel oud is: In Hulst (Zeeland), werd in 1254 het oprichten van windmolens zonder officiële toestemming verboden. ... de historie van de windenergie al eeuwen lang illustreert hoe gevestigde belangen en behoudzucht zorgen voor gemiste kansen. ... in Amsterdam 18 juni 1631 de ‘Zaagmolen Compagnie’ wordt opgericht, die direct begint met de bouw van de eerste van twaalf houtzaagmolens. Het ‘houtzagersgilde’ had zich al 35 jaar lang succesvol verzet tegen de komst van de zaagmolens in Amsterdam. ... vlak over het IJ in de Zaanstreek was er geen verzet tegen de houtzaagmolens. Daar profiteerden de Zaanse scheepswerven van. Zagen met een molen was goedkoper en ging sneller dan zagen met de hand. In de steden waar ook scheepswerven lagen (Amsterdam, Hoorn, Enkhuizen, Edam) hielden de houtzagersgilden de bouw van houtzaagmolens echter tegen. Door het goedkope hout van deze molens waren Zaanse werven ook goedkoper. Binnen twintig jaar hadden de Zaanse scheepsbouwers de meeste werven uit de steden weggeconcurreerd.. ... de windmolen geen Hollandse vinding was maar uit Vlaanderen opkwam. Vlaanderen wordt vaak gezien als de bakermat van de grote molens die geschikt zijn voor het zwaardere werk. De Hollandse industriële molen is dus eigenlijk een importproduct uit Vlaanderen. In 1582 liet de Vlaming Lieven Jansz een reeds bestaande molen in onderdelen overkomen. Hiervan bouwde hij in Alkmaar de eerste windmolen om olie te persen. ... er waren zelfs al molens voordat Holland bestond. Waar de windmolen dan precies vandaan komt, zal wel altijd een raadsel blijven. In China wordt beweerd dat daar 2000 jaar al geleden de eerste molens draaiden. Het oudste aanknopingspunt daarvoor stamt ‘pas’ uit de dertiende eeuw, en toen waren in Europa ook al volop molenaars te vinden www.regiocanons.nl www.wikipedia.nl www.insdustriemolens.nl WIEKENWERK juni 2011

7

Kamermotie: regering moet in 2050 duurzame energievoorziening hebben gerealiseerd bron: Energieenwater.net

27 april 2011 - De motie van PVDA en CDA die dinsdag is aangenomen door de Tweede Kamer heeft op zich niet zo veel om het lijf: de regering moet een energieakkoord sluiten met alle “hoofdrolspelers” in de energiesector. Minister Verhagen is daar al druk mee bezig, alleen gebruikt hij de term Green deal in plaats van energieakkkoord. Maar een bijzin van de motie is wel interessant. Het doel van het energieakkoord moet zijn “uiterlijk 2050 een duurzame energievoorziening te hebben gerealiseerd”. Geen kolencentrales meer De Tweede Kamer heeft dus bepaald dat de regering er voor moet zorgen dat we in 2050 een duurzame energievoorziening hebben. Partijen die voor stemden waren SP, PVDD, de PVDA, GroenLinks, D66, SGP, Christenunie en CDA. Mogelijk kan de kamer in een volgende motie verduidelijken wat ze precies met een ‘duurzame energievoorziening’ bedoelt. Kolencentrales horen daar in ieder geval niet bij; daar zal iedereen het over eens zijn. De kolencentrales die nu gebouwd worden op de Maasvlakte en de Eemshaven zullen dus voor 2050 gesloten moeten worden, als we de motie letterlijk moeten nemen. En nieuwe vergunningen worden niet meer verstrekt. Duurzame kern- en gascentrales Vraag is nog of kern- en gasgestookte centrales er wel deel van uit maken. Gasgestookte centrales zijn duurzamer dan kolencentrales, maar om ze nu ‘duurzaam’ te noemen, dat gaat een stap te ver. Het is een fossiele brandstof, die in de nabij toekomst uit landen moet komen met dubieuze regimes en die, als die in energiecentrales verbrand wordt, bovendien leidt tot CO2-uitstoot in de lucht. Kerncentrales leiden niet tot CO2-uitstoot maar ook die kunnen moeilijk als duurzaam worden gezien. Als zo’n centrale het begeeft is de ellende niet te overzien, en zullen meerdere generaties daarvan de gevolgen ondervinden en bovendien leidt het tot een radio-actieve afvalhoop.

8


VERENIGING COLLECTIEF BEZIT WINDMOLENS

NoordenWIND

MISSIE Noordenwind - Vereniging Collectief Bezit Windmolens Noord-Nederland - is een vereniging van betrokken en bezorgde mensen, die actief een bijdrage

kantoor

windmolenvereniging NOORDENWIND Van Haersmasingel 4 9201 KP Drachten 0512-511713 fax

e-mail website postadres

0512-545261

willen leveren aan een snelle energietransitie naar hernieuwbare energiebronnen, het ombuigen van de klimaatopwarming en het voorkomen van verdere ecologische schade van onze consumptie.

[email protected] www.noordenwind.org

Noordenwind zet zich in om zoveel mogelijk energie uit wind en andere

Postbus 577 9200 AN Drachten

- De vereniging realiseert al sinds 1986 windturbines met laagdrempelige

Frieslandbank Postbank KvK BTW-nr. 81.46.895.B.01

duurzame bronnen op te wekken in Noord-Nederland. participatiemogelijkheden voor iedereen en streeft ernaar zoveel mogelijk

2962.37.108 48 69 353 40004153

mensen bij hun eigen energieproductie te betrekken. - Noordenwind is de organisatie in Noord-Nederland die de lokale bevolking en anderen een platform biedt om te participeren in de realisatie van duurzame energiebronnen.

projectleider Nynke van Ens bestuurssecretaresse Klaske Hoekstra

Noordenwind heeft een voorlichtende rol voor het publiek over energie en ener-

BESTUUR

- Dit doet Noordenwind door met de promotiestand deel te nemen aan

voorzitter secretaris & PR penningmeester

molenbeheer

Rob Lijzenga Ursi Frehner [email protected] Marcus Stevens Jo Bosma Andries van Weperen Keimpe Fink [email protected]

(standbeheer)

beurzen, markten en evenementen en door inspirerende voorbeelden van wat er met duurzame energiebronnen mogelijk is, zoals haar deelname aan de Elfstedenrace voor solarboten. - De vereniging wil in toekomst als de wetten die ruimte bieden haar groene stroom aan haar leden leveren. - Door middel van het verenigingsorgaan Wiekenwerk, ledenvergaderingen en excursies worden de leden op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen op het gebied van hernieuwbare energie.

PR & Sinne Rinner voorzitter

giegerelateerde maatschappelijk vraagstukken.

Riet du Pré [email protected] Doede Boon Joke del Grosso Poppe Hooijsma Jelle de Heer

Noordenwind denkt proactief met de overheden mee in de vormgeving van het transitiebeleid. - Dit doen wij door het informeren met relevante informatie in op bestuurders gerichte publicaties. - Noordenwind in o.a. één van de initiatiefnemers van AANBOD600, het initatief van de Friese windmoleneigenaren tot herstructurereing van de windsector.

PROJECTEN WINDturbines Molen Molen Molen Molen Molen Molen Molen Molen

2 3 4 5 8 9 10 12

Holwerd Herbayum Holwerd Burdaard Ternaard Hallum RUG Groningen ons aandeel van 12% in opschalingscluster Windpark A7 vervangt sinds 2009 molens 1 en 6 bij Zurich

ZON pv-projecten 1 Informatiecentrum Mar & Klif, Oudemirdum 2200 Watt-piek (20x110Wp) 2 Noordenwind kantoor, Drachten, 600 Watt-piek (3-150Wp) 3 Solarboot Sinne Rinner, t.g.v. Frisian Nuon Solar Challenge 2006 4 Solarboot Sinne Rinner 2 voor FSC-race 2008, ism FMF 5 Steun educatieve opstelling Dockinga College, Dokkum 6 Frisian Solar Challenge 2010 ism. Feenstra’s Installatiebedrijf, Schettens WIEKENWERK juni 2011

Schone energie maken we samen! Nu! Noordenwind - Vereniging Collectief Bezit Windmolens Noord-Nederland – is al 25 jaar het platform voor mensen die het duurzaamheid voorop stellen. Noordenwind heeft sinds 1986 twaalf windenergieprojecten gerealiseerd en produceert groene stroom voor 1100 huishoudens. De vereniging heeft bijna 600 leden. Zij lenen de vereniging geld voor het realiseren van haar energieprojecten. Voor het realiseren van een project geeft Noordenwind laagdrempelinge certificaten uit. Noordenwind lost elke inleg binnen 10 jaar af. De huidige rentevergoeding is 5%. Via Wiekenwerk blijven de leden op de hoogte van onze projecten. Meer

informatie?

Drachten,

tel.

Noordenwind 0512-511713

Postbus e-mail:

www.noordenwind.org

www.noordenwind.org

577,

9200

AN

[email protected],

Postbus AN Drachten 25 JAAR NOORDENWIND

Recommend Documents