Positive organizational behavior Interventies in organisaties Matthijs Steeneveld www.msteeneveld.nl
Programma Introductie Positieve
psychologie in organisaties – overzicht Interventies – aan de slag Afronding Praktisch: powerpoint krijg je gemaild
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Introductie Schud
handen Welke ervaring heb je met positieve interventies in je organisatie? 1 minuut, dan wisselen
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Introductie Wat
zijn jullie ervaringen?
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Positieve psychologie in organisaties - geschiedenis Maslow:
hiërarchie van behoeftes Herzberg: 2-factor theorie: motivatoren & hygiënefactoren McGregor: theory Y – werknemers zijn ambitieus en gemotiveerd vanuit zichzelf.
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Positieve psychologie in organisaties – gebieden
Krachtenbenadering Virtuousness (deugdzaamheid) Welbevinden Appreciative Inquiry Work engagement en flow Motivatie Leiderschap Coaching Positive organisational scholarship Positive organisational behavior (POB) www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Krachtenbenadering Mensen bewust maken van eigen krachten en die laten inzetten Gallup StrengthsFinder: meer betrokkenheid, effectiever, winstgevender Seligman & Peterson: Character Strengths & Virtues Linley
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Virtuousness (deugdzaamheid, ethos) I.p.v. regels juist het volgen van hoogste ethische idealen – What should I be? Ethisch leiderschap werktevredenheid en affectieve toewijding Deugdzaamheid beïnvloedt organisatieprestaties Seligman & Peterson: Character Strengths & Virtues Gardner www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Welbevinden Wat verhoogt welbevinden en wat is het effect van hoger welbevinden? Genieten & betekenis O.a. succes, presteren, gezondheid, stressvermindering Broaden-and-build theory Happy planet index op overheidsniveau Zie bijv. Gelukkig werken – Onno Hamburger & Ad Bergsma (en Erwin Klappe) www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Appreciative Inquiry Waarderen van wat er is en daaruit groeien Werken vanuit positieve ervaringen Organisatieverandering vanuit organisatie zelf Zie bijv. Cooperrider
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Work engagement en flow Betrokkenheid, opgaan in bezigheden: oorzaken en gevolgen Vigor, dedication and absorption – energie, toewijding en absorptie (Schaufeli et al., 2002) Vragenlijst work engagement: o.a. Schaufeli & Bakker, 2006
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Motivatie Hoe motiveer je mensen/werknemers? Self-determinatie (Deci, Ryan): Behoefte aan:
Autonomie Betrokkenheid Competentie
Stimuleren
van A & C intrinsieke motivatie Vergelijk flow, welbevinden
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Leiderschap Hoe dienen leiders zich te gedragen voor een positieve, effectieve organisatie Authentiek leiderschap (o.a. Gardner, Luthans) Resonant leiderschap (Boyatzis) Transformationeel leiderschap (bijv. Bass, 1998):
Doen wat goed is (vgl virtuousness)
Vertrouwen
en identificatie van werknemers
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Coaching Binnen
coaching veel gebruik van positieve psychologie-principes Wetenschappelijke basis, soms onverwacht:
Te gelukkig kan prestatie verminderen (Oishi, Diener & Lucas, 2007) Fantaseren over ideale toekomst kan motivatie verminderen (Oettingen & Stephens, 2009)
Bijv.
Robert Biswas-Diener
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Positive organisational scholarship In
organisaties onderzoeken van: Optimale organisatie die leidt tot Individueel opbloeien
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Positive Organisational Behavior (Luthans, 2002)
Onderzoeksgebaseerd Meetbaar State-like Prestatie-impact
Psychological
capital (PsyCap):
Self-efficacy Optimisme Hoop (doorzettingsvermogen) Veerkracht
PsyCap-interventie
(Luthans, Avey, Avolio, 2009)
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Interventies – keuze Authentiek
Hoe ben jij een leider?
PsyCap
leiderschap:
– hoop/optimisme:
Hoe kun je vol hoop aan doelen beginnen?
Welbevinden:
Overdenken wat jou gelukkig maakt, hoe je dit kunt implementeren
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Authentiek leiderschap – interventie
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Authentiek leiderschapsontwikkeling: onderdelen
PsyCap (Zelfeffectiviteit, optimisme, hoop, veerkracht) Positief moreel perspectief – value/virtue Leider – zelfbewustzijn & zelfregulatie Leiderschapsgedrag/-processen
Persoonlijke/sociale identificatie Rolmodel – leading by example Zelf-determinatie steunen
Volger – zelfbewustzijn & zelfregulatie Organisatiecontext www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Interventie – wat maakt jou een leider? 1-op-1
interviews Vraag: Wanneer was jij een leider? Doorvragen op:
Wat was er belangrijk voor je? waarden Wat waren je wensen? hoop, optimisme Hoe kwam je tegenslag te boven? veerkracht
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Post-its Maak
af:
Belangrijk in mijn leiderschap is … Plak
op de muur & doe inspiratie op
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Ontwikkeling Hoe
wil je jouw leider-zijn verder ontwikkelen?
Waarden Hoop Optimisme Veerkracht Zelfeffectiviteit
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
PsyCap – hoop-interventie Agency
– doelgerichte energie Pathways – planning van doelen Goals
Zie
o.a. Snyder
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Interventie – hoop-interview 1-op-1 Interview over een doel, taak, … 1. Vraag naar mogelijke doelen – selecteer 2. Hoe gaat het tot nu toe? Vraag in positieve termen:
Wat heeft wél waarde? Wat daagt uit? Wat helpt om dat voor elkaar te krijgen? Wat is er allemaal mogelijk? Hoe zijn belemmeringen aan te pakken? Welke alternatieve stappen kun jij nemen?
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Interventie – hoop-interview Delen:
schrijf je doel op een post-it
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Interventie – hoop-interview 1-op-1 Interview over een doel, taak, … 1. Vraag naar persoonlijke waarde van het doel 2. Vraag naar realistische uitdaging
3.
Is het uitdagend, kan je het, welke tussenstappen?
Vraag naar haalbaarheid/toepasbaarheid
Kun jij het zelf starten en uitvoeren?
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Welbevinden – interventie
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Theorie welbevinden Hedonia
– genieten van ervaring Eudaemonia – betekenisvol herinneren Vergelijk
bijv. Kahneman
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Toekomst / betekenis
Nu / plezier
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Toekomst / betekenis
Rat racer Nu / plezier
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Toekomst / betekenis
Rat racer Nu / plezier
Hedonist
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Toekomst / betekenis
Rat racer Nu / plezier
Nihilist
Hedonist
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Toekomst / betekenis
Rat racer
Optimalist Nu / plezier
Nihilist
Hedonist
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Happiness Booster – post-its Zowel genieten als betekenis
Jouw Happiness Boosters! • Nu, het moment • Jezelf, ontwikkeling • Actie, doen • Verbinden, contact • Betekenis, doel www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Wat maakt jou gelukkiger? Maak
een selectie 1-op-1: geef elkaar 5 min. alle aandacht Leg uit waarom dat voor jou werkt
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Conclusie Zeer
divers Verschillende mate van bewezen effectiviteit Aanvulling op “corrigeren” Sterke groei in interventies & onderzoek
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
Afronding Vragen? Wat
neem je mee? Kaartje aan jezelf
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld
www.msteeneveld.nl / @MSteeneveld