Portugese Koloniën in Afrika

Themalijst Muziek uit de Voormalige

Portugese Koloniën in Afrika

Openbare bibliotheek Kortrijk augustus 2011

Geschiedenis De geschiedenis van de staat Portugal gaat terug tot de middeleeuwen: 1139, tijdens de Reconquista, wordt gezien als het jaar waarin het land onafhankelijk werd. In de vroegmoderne tijd groeide het land uit tot het Portugese Rijk, een wereldmacht die overzeese gebieden in Afrika, Azië en Zuid-Amerika omvatte.

In de daaropvolgende eeuwen nam het rijk weer in grootte af; in 1999 kwam met de overdracht van Macau aan China een eind aan de koloniale bezittingen. In de 20e eeuw was Portugal gedurende enkele decennia een dictatuur. De conquistadores Portugal was samen met Spanje een van de vroege kolonisators en droeg in belangrijke mate bij aan de Europese praktijk van kolonisatie en imperialisme. Met het Verdrag van Tordesillas richtte Portugal zich op Brazilië, Afrika en Azië.

De Portugezen waren in de 15e eeuw op zoek naar een manier om rond Afrika te varen, om zo een sterke positie in de Aziatische specerijenhandel te verkrijgen. In 1498 voer Vasco Da Gama rond de Kaap de Goede Hoop en stopte op Ilha do Mozambique. De eerste stap op Afrikaans grondgebied was gezet. In dit kort overzicht werpen we een licht op de muziek uit deze voormalige Afrikaanse koloniën als Angola, Mozambique, Guinee Bissau en de Kaap Verdische Eilanden.

Themalijst Afrikaanse Muziek

Openbare bibliotheek Kortrijk

augustus 2011 p.2

Angola Het land was voortdurend verwikkeld in oorlogen, eerst was er de strijd van de Portugese kolonialisten tegen drie bevrijdingslegers, en vervolgens, na de onafhankelijkheid in 1975, namen de vrijheidsstrijders de wapens op tegen elkaar, waarbij Cuba en het westen zich aan alle kanten met de zaak bemoeiden. Het was een tijd van angst en paranoia, maar toch bleek dit een gouden tijdperk voor de Angolese muziek. De periode tussen 1968 en 1976 wordt door velen als het gouden tijdperk van de Angolese muziek gezien. Deze namen komen de leek waarschijnlijk als nieuw voor maar de insiders weten dat de volgende genrebenamingen typisch zijn voor dit soort muziek Semba Inhoudelijk speelt dit genre hoofdzakelijk in op alledaagse gebeurtenissen, sociale evenementen en activiteiten die gewoonlijk in een sprankelende retorische stijl worden bezongen. Ondanks die zakelijke stijl, weten de Sembazangers toch hun emoties te laten doorsijpelen in hun muziek. Semba is dus dé muzikale vorm bij uitstek bij het Angolese sociale gebeuren. Semba is al van voor de kolonisering aanwezig in het straatbeeld en is het gebleven. Ieder jaar komen er in Angola nieuwe Semba-artiesten bij. De Angolese Semba was de inspiratiebron voor de meer bekende Samba (Brazilië) maar ook voor de inlandse Kuduro Kuduro combineert de traditionele Semba met de Westerse Techno en House wat resulteert in een electrovorm van deze Afrikaanse muziek. Er zijn al enkele beoefenaars van het genre maar dé gekende naam is Buraka Som Sistema De cd Black Diamond (2008 zit bij ons bij de Popmuziek (78 bura)

Kizomba Dit is de Angolese popmuziek en stamt voort uit de Zouk. Het genre wordt zowel in het Engels als in het Portugees gezongen. Eduardo Paim is de enige bekende naam die in zijn thuisland meer dan cd’s heeft uitgebr acht maar ook overal ter wereld al heeft opgeterden..



augustus 2011 p.3

Unieke Afrikaanse muziek Angolese muziek is uniek vanuit Afrikaans oogpunt en staat behoorlijk op zichzelf als een geluid dat je alleen maar daar hoort. De invloed van kolonisator Portugal is onmiskenbaar en ritmes als rebita, kazukuta, semba en merengue zijn daar voorbeelden van. Deze ritmes zijn prachtig melodieus, zeer dansbaar, soms hypnotiserend en rauw. De muziek vormt een krachtige samenvloeiing van traditionele ritmes van de eilanden van Luanda, psychedelische gitaargeluiden uit buurland Congo, een flinke scheut latin, Caribische merengue en de harde beat van de Angolese carnaval bands. In die periode werden deze geluiden vereeuwigd door de platenmaatschappijen Fadiang (Fábrica de Discos Angolano) en Valentim de Carvalho. De ontluikende Angolese muziekscene werd ontvlamd door een kleine groep zangers, daarbij ondersteund door een diversiteit aan bands en strak gestuurd door gitaristen die een belangrijke rol speelden in de muzikale en politieke revolutie in de jaren zestig en zeventig. Deze bands waren een goed bewaard geheim tot in de late jaren negentig, toen het Franse label Buda Musique een korte reeks met Angolese muziek uitbracht. Een van de belangrijkste Angolese zangers is Bonga.

Hese afropop met maatschappijkritisch kantje De Angolese zanger Bonga werd in 1943 geboren als José Adelinho Barcelo de Carvalho. Hij was in zijn jeugd een topatleet in het nationale team van de Portugese kolonisator. Onder de schuilnaam Bonga was hij actief als verzetsstrijder. Tijdens zijn studie in de hoofdstad Luanda begon hij met zingen. Zijn maatschappijkritische teksten werden hem door de overheid niet in dank afgenomen. Bonga vond politiek asiel in Nederland en sloot zich aan bij de Kaapverdische gemeenschap. Zijn vroege werk baseert zich vooral op de semba, een aan de Braziliaanse samba verwante traditionele liedvorm, en de morna, traditionele ballades uit de Kaapverdische eilanden, die Cesaria Evora beroemd gemaakt hebben. Op het eind van de jaren zeventig verhuisde hij naar Parijs en ontwikkelde sindsdien een meer kosmopolitische afropop. Typerend is zijn hees en zacht stemgeluid. Bonga’s stem is nog steeds een van de mooiste van Afrika en spreekt telkens nieuwe generaties aan. Van deze zanger hebben we vijf cd’s in ons bezit – ze staan allemaal bij 84 bonga Bairro (2008) - Best of Bonga (2009) - Mulemba Xangola (2000) - Paz em Angola Swinga swinga Andere Angolese muziek op cd in onze collectie Angola prison spirituals (2003) Flores, Paulo: Best of… Kamasasadi, Vumvum Muz Angola (1995) Orquestra Os Jovenes Do Prenda: Berlin fest! – live (1993)



-

38 A/angol 84 flore 84 CDM 1605 84 CDM 2937

augustus 2011 p.4

Andere Angolese muziek (op elpee) in onze collectie A vitoria é certa: republica popular de Angola Racines: de l’Agola à Brésil

84 DM 17537 84 VRT 42093

Nog ter info voor wie meer wil weten: enkele websites met muziek van/over Angola Lijst van groepen: http://www.afromix.org/html/musique/pays/angola/index.en.html Radio Angola http://www.canalangola.net/Home.html

Mozambique

In 1498 ontdekte Vasco da Gama Mozambique onderweg naar India. In 1505 kwamen de eerste militaire posten. De dekolonisatie in de tweede helft van de 20e eeuw verliep gewelddadig. Er werden verzetsgroepen gevormd. Het bevrijdingsfront FRELIMO voerde tien jaar oorlog tegen de Portugezen. Na de Anjerrevolutie in 1974 verlieten de Portugezen het land vrijwel van de ene op de andere dag. De onafhankelijke Republiek Mozambique werd uitgeroepen op 25 juni 1975. Mozambikanen zijn echte muziekliefhebbers. Jongelui houden van dansen. De bekendste dansmuziek is marrabenta. Het is een mix van Portugese volksmuziek, westerse popmuziek en traditionele Mozambikaanse muziek. De meest gebruikte muziekinstrumenten zijn de

De tchakare is een muziekinstrument dat klinkt als een viool en eruit ziet als een gitaar. Het heeft maar één snaar, waarover een boog wordt gewreven. Het muziekinstrument van de provincie Inhambane is de mbila, een houten xylofoon. In het gebied van de Ndau is de mbira een veelgebruikt instrument. De mbira klinkt als een kleine harp. Het is een houten instrumentje met ijzeren toetsen die door de duim en wijsvinger worden aangeraakt.



augustus 2011 p.5

Muziek De hoofdstad Maputo stond in 2010 in het teken van het Festival de Marrabenta. De grote promotor was de bekende musicus Stewart Sukuma. Hij wilde 2010 tot het Jaar van de Marrabenta maken en op die manier deze traditionele dans in ere herstellen. Volgens Stewart was het tijd dat de Marrabenta weer het symbool van de Mozambikaanse muziek werd. Jarenlang was dit bijzondere ritme verwaarloosd, ten gunste van Amerikaanse, Europese en Caraïbische ritmes. Stewart was hard bezig met het mobiliseren van alle lokale zangers en muzikanten die Marrabentamuziek gaan schrijven en zingen. De opnames van hun composities werden dan gepromoot via de lokale radio- en televisiestations. Het publiek mocht dan de ´top 10´kiezen. Kortom, een heel apparaat was opgezet om de Marrabenta weer populair te maken. En niet alleen in eigen land. Stewart hoopte dat de Marrabenta ook een verkoopproduct van het land wordt, net zo iets als de Hollandse kaas en de Franse Eifeltoren! (Tinie van Eys) Mabulu is tot op de dag van vandaag de meest succesvolle groep uit Mozambique. Onlangs bracht ze haar tweede cd uit. Mabulu betekent letterlijk dialoog in het Shangana, een verwijzing naar de communicatie met het publiek maar ook naar de samenwerking van muzikanten van bejaarde leeftijd (67) met jongeren van 20-25 jaar die aan het begin staan van hun muzikale carriere. Jonge studenten opgegroeid met rapmuziek en deel uitmakend van een lokale hiphop-band en oude rotten sinds de jaren 50 aktief in de Mozambikaanse marrabenta-muziek kwamen in 2000 bijeen in de studio. Eerste resultaat van hun samenwerking was de cd 'Karimbo' die in Europa een groot succes werd. De groep toerde in Mozambique met gratis concerten op het platteland en werd uitgenodigd om in Europa te komen spelen op verschillende muziekfestivals. Nog geen twee jaar later ligt het tweede album 'Soul marrabenta' in de winkels waarvoor ze in Europa lovende cd- en concertrecensies kregen en een enthousiast live-publiek mochten begroeten. De groep werd opgericht op ideele gronden. De Mozambikaanse organisatie Promusic realiseerde zich dat muziek een rol kon spelen in de wederopbouw van de Mozambikaanse samenleving, en bracht een zevental artiesten samen om te zingen over thema's als aids en kinderprostitutie. 'Soul marrabenta' ademt de sfeer van een live-optreden. Mabulu's jeugdige energie gaat gepaard met een indrukwekkende professionaliteit die de spreekwoordelijke brug slaat tussen bijna vijf decennia Mozambikaanse pop. Naast het typerende marrabenta-geluid zullen liefhebbers stylistische invloeden uit de hele Zuidelijk Afrikaanse regio horen. De rijkdom aan vocalisten zorgt voor afwisseling. Dit album uit 2001 hebben we in onze collectie en vind je bij

84 mabul

Neco Novellas Een andere belangrijke Mozambikaanse muziekgroep is Neco Novellas. Singer/songwriter Neco Novellas, geboren als Anselmo João Johanhane, heeft een opmerkelijke, diepe, rokerige stem en startte op jonge leeftijd zijn muzikale opleiding als operazanger. Door zijn brede muzikale interesse en zijn wereldse omzwervingen in zijn eigen Mozambique, Portugal, Engeland en Nederland klinkt zijn muziek als een wereldreis. Chopimuziek uit Mozambique, Braziliaanse en Afrosamba, jazz, pop, afrobeat, reggae, gospel,... combineert en mengt hij op een bijzondere geslaagde wijze tot een catchy, dansbaar geheel. Neco's Themalijst Afrikaanse Muziek


augustus 2011 p.6

band bestaat uit zijn eigen broers en zussen, een hedendaagse Von Trapp familie als het ware Neco: ‘Wij komen uit een Chopi-milieu. Vroeger was dat een aanduiding van een stam, nu is dat meer een familieachtige verwantschap die je een identiteit verschaft. We zijn grootgebracht met timbila (zie foto). Pas later kregen we zicht op andere Mozambikaanse muzieksoorten: de kerktraditie en traditionele muziek met veel bongo’s, sticks en horns from animals. Dat had weinig van doen met de erudiete timbila-traditie, maar die gegronde, aardse muzikaliteit maakte juist daarom grote indruk. Een jaar na mijn geboorte vertrokken de Portugezen uit Mozambique, waarna het systeem nog strikter werd: iedereen moest Portugees blijven spreken. Na de onafhankelijkheid werd nog meer de nadruk gelegd op een “portugalisering” van de Mozambikaanse cultuur dan daarvoor. Mijn vader nam ons mee naar zijn moeder, waardoor we het traditionele Mozambique leerden kennen. Dat was bijzonder omdat niet veel jongeren die leefwijze konden ervaren. Dankzij haar kregen we door wat de Mozambikaanse muziek kan betekenen en hoezeer ze te maken heeft met de geluiden van de natuur. Onderstaande CD “New dawn ku khata” hebben we in onze collectie en vind je bij 84 neco n

.

Eyuphuro betekent wervelwind in het Makau en is de naam van de eerste groep uit Mozambique die internationaal doorbrak. Eyuphuro werd in 1980 opgericht door o.a. Zena Bakar, die voordien vissersvrouw was op het eiland Madagascar en nadien bekend werd als de gouden stem van Mozambique.

Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid Mama Mosambiki (1990) Yellela (2001)



CDM 3005 84 eyuph

augustus 2011 p.7

Orchestra Marrabenta Star de Mocambique is een andere bekende Mozambikaanse Marrabena groep.

Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid Independance (s.d.) Marrabenta piquenique (1996)

84 orche 84 CDM 1642

Ghorwane Ghorwane is een Mozambikaanse Marrabenta band opgericht in 1983 tijdens de burgeroorlog. De band is vernoemd naar een klein meer met dezelfde naam dat nooit opdroogt, zelfs niet bij extreme droogte. Ghorwane is de Shangaanse term voor ‘Good Boys’ en staat voor moed en geloof in de toekomst. Hun stijl is een combinatie van traditionele Mozambikaanse muziek, afropop en fusion. Ghorwane’s muziek is gezongen in de locale talen, waaronder het Shangaan, Ronga en Chope. De componist en saxophonist Jose “Zeca” Alage werd vermoord in 1993. In 2005 startte Ghorwane een muziek coöperatie, de eerste in zijn soort in Mozambique, met als doel de muziek van dit land te promoten en plaatselijke muzikanten goede werkomstandigheden te verzekeren en hun rechten te beschermen.

Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid Kudumba (1997) Majurugenta (1993)



84 ghorw 84 CDM 3003

augustus 2011 p.8

Dilon Djindji De Mozambikaanse zanger Dilon Djindi wordt “the man of duizend stories” en “the grand old man of marrabenta”genoemd, is gestart met performing op de leeftijd van 12 in 1939, maar is slechts op plaat uitgebracht op de leeftijd van 75. Dilon is geboren in 1927 en ontdekte zijn liefde voor muziek op heel jonge leeftijd. In 1939 bouwde hij een drie-snaren gitaar gemaakt van oliekannen. Drie jaar later werd het een zes-snaren versie en begon zijn openbaar leven op feestjes en ceremonies samen met zijn oom. Hij voltooide zijn studies in 1947 en werd pastor maar bleef optreden. Naast populaire genres als zukuta and magica begon hij na een tijd te experimenteren met marrabenta muziek, waarmee hij ongelofelijk populair werd. Zijn muziek en charisma worden tot op de dag van vandaag nog herinnerd, evenals zijn legendarische shows. Hij werkte ook een tijdje in de Zuid Afrikaanse mijnen in de jaren 50, trouwde en kreeg acht kinderen en 32 kleinkinderen en richtte in 1960 zijn eerste band Marracuene op. Vandaag is Dilon nog even enthousiast en energiek over zijn muziek als ooit. Op de leeftijd van 74 trad hij voor ’t eerst op als een lid van de band Mabulu. Hij nam zijn eerste internationale album, Dilon, een collectie van favorieten tussen 1950 en 1964, op in 2002.

Dilon (2002)

84 djind

Andere Muziek uit Mozambique op cd in onze collectie Count Ossie: Tales of Mozambique (1992) Mozambique One (1994) The Rough Guide to Mozambique (2001) Massukos (2006) S.O.S. Mozambique (1987)

78 CDM 11734 84 CDM 15640 84 mozam 84 massu VRT 17616

Naar aanleiding van de extreme hongersnood in Mozambique in 1985 betuigden ook de volgende Nederlandse artiesten hun steun met een vinylsingle waarvan de opbrengst naar daar ging: Linda de Mol, Nancy Boyd, Oscar Harris, André Hazes, Gerard Joling, Anita Meyer, Danny de Munk, Rob de Nijs, René Shuman, Lee Towers, Piet Veerman, Frank Boeijen Groep, Centerfold, Dolly Dots en Mai Tai



augustus 2011 p.9

Kaap-Verdië

De Kaapverdische eilanden werden in 1456 ontdekt door de Portugezen en liggen voor de kusten van Senegal en Mauretanië. Ze hebben hun bekendheid van de laatste jaren mede te danken aan Cesaria Evora, de wereldberoemde zangeres, afkomstig van het eiland Sao Vicente. In een typische herkenbare stijl, zingen de Kaapverdianen over liefde, lijden en nostalgie. De morna, ontstaan uit een mix van de Portugese fado en Afrikaanse ritmes, is een bijzondere uitdrukking van de Kaapverdiaanse soul. Het is hun levenslied. Men is er nog niet uit of de Portugese fado, waarmee er overeenkomsten bestaan, deze stijl beïnvloed heeft of er juist door beïnvloed werd. Het wordt traditioneel gespeeld op een akoestische gitaar, de cavaquinho (klein gitaar) en een viool. De coladeira daarentegen is met zijn Afrobraziliaanse mix, erg vrolijke muziek.

Cesaria Evora Deze “Kaapverdische diva op blote voeten" werd geboren in 1941 op het Kaapverdische eiland Mindelo en maakte dus pas haar debuut op plaat op 47-jarige leeftijd.In 1988 trok ze naar Parijs. Net twintig, zong ze al over de romantische teleurstellingen en de afgelegen ligging van de Kaapverdische eilanden, eindelijk uitgebracht op CD onder de naam “Radio Mindelo”. De schitterende stem van Cesaria Evora maakte dat ze niet lang onopgemerkt bleef. Intussen geniet ze wereldwijde bekendheid en trekt ook de wereld rond om het publiek van haar stem te laten genieten. In oktober 2003 tourde ze bijvoorbeeld door de Verenigde Staten. Ze zingt coladeras (catchy songs perfect voor de dansvloer) of Mornas (Kaap Verdische blues). In 2004 won ze een Grammy Award voor het ‘Beste Contemporary World Music Album’. Haar uitgebreide discografie is bijna volledig in onze afdeling Beeld & Geluid te verkrijgen. La diva aux pieds nus (1994) 84 evora Mss Perfumado (1995) 84 VRT 1546 Cesaria (1985) 84 evora Live à l’Olympia (1986) 84 evora Sodade, les plus belles mornas de Cesaria (1995) 84 evora Cabo verde (1997) 84 evora Best of (1998) 84 evora Café Atlantico (1999) 84 evora – 84 CDM 5267 Sao Vicente di Longe (2001) 84 evora – 84 CDM 4399 Voz d’amor (2003) 84 evora Rogamar (2006) 84 evora Radio Mindelo: early recordings (2008) 84 evora Nha sentimento (2009) 84 evora



augustus 2011 p.10

Bana Zoals Cesaria Évora de ‘koningin van de morna' genoemd wordt, zo is Adriano Gonçalves, alias Bana, de ongekroonde ‘koning van morna en coladeira'. De in 1932 in Mindelo (São Vicente) geboren en getogen Bana leerde in de jaren vijftig de kunst van het zingen van de morna van componist Francisco Xavier da Cruz (B. Leza). In 1966 bracht het Rotterdamse label Morabeza Records de eerste Kaapverdische soloplaat uit: Nha Terra van Bana. Met saxofonist Louis Morais vormde Bana de band Voz de Cabo Verde, waarmee hij binnen de internationale Kaapverdische gemeenschappen roem vergaarde.

Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid Bana canta a magia de Cabo Verde (1992)

84 bana

Bakitani (1993)

84 CDM 13713

Tito Paris De Prins van de Kaapverdische eilanden” is een multitalent, hij componeert, speelt (bas)gitaar en zingt. En zo probeert hij traditionele muziek samen te laten gaan met hedendaagse muziek. Als componist, (bas) gitarist en zanger weet hij een unieke mengvorm van traditionele morna's, coladeiras, funanas en hedendaagse portugese muziek te laten ontstaan. (Hij woont sinds zijn 19e in Portugal).

Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid Guilhermina (2002)

84 paris

Acustico (2007)

84 paris

“De sfeer van deze muziek is sensueel en melancholiek. Strijkers accentueren de sfeer zonder dat dit een zoetig bijsmaakje genereert. Wel romantisch, wat prima past bij zijn wat hese stem. Hiermee weet hij -tijdens concerten- de dames in vervoering te brengen”



augustus 2011 p.11

Simentera "What makes this band so endearing is its blend of solid songwriting, musical competence and sincerity. Rather than abandon their roots (they all live and work at different jobs on Cape Verde), they re-explore and re-define them, coming up with a sound that reflects the love they have for their culture and their hope for its future. This is all captured here" Rootsworld Mario Lucio de Sousa, leider van de band, nam voor het eerst een gitaar vast als elfjarige kindsoldaat. Sindsien is het instrument niet meer van zijn zide weggeweest. Simentera houdt zich aan de rotts van de kaapverdische muziek en experimenteert weinig. Acoustische instrumenten staan nog altidj central. Hun percussive-intrumenten symboliseren hun Afrikaans cultuur die tijden s de kolonisatie onderdrukt werd. Ook zangpartijen dienen om die roots te accentueren. Ze maken nieuwe muziek, gebaseerd op oude tradities.

Beide cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid Cabo Verde en serenata (2000)

84 simen

Tr’adictional – Musica de Cabo Verde (2003)

84 simen

Teofilo Chantre Al sinds 1993 komen de meest zwoele en zomerse Kaapverdische klanken uit de koker van Teofilo Chantre. Na zijn tekstuele bijdragen aan het album Miss Perfumado van Césaria Evora, werd zijn schrijftalent door een groter publiek opgemerkt en inmiddels wordt Teofilo Chantre gezien als één van de meest getalenteerde singer-songwriters van Kaapverdië. Zanger, gitarist en liedschrijver Teofilo Chantre werd in 1964 geboren op het eiland São Nicolau. Dertien jaar later emigreerde zijn familie naar Frankrijk. Daar leerde hij zichzelf gitaarspelen en componeren. Vanaf zeventienjarige leeftijd verdiepte hij zich in zijn Afrikaans-Portugese wortels en begon hij op lokale festivals op te treden. Chantre bracht een aantal eigen veelgeprezen albums uit: Terra & Cretcheu (1996), Di Alma (1998), Rodatempo (2001) en Azulando (2004). Chantre vernieuwt de traditionele genres: zijn bitterzoete morna's en zijn levendige en satirische coladeira's klinken naast nostalgische walsen en mazurka's. Naar believen vermengt hij de Kaapverdiaanse genres met Franse, Braziliaanse en jazzinvloeden. (SvdP)



augustus 2011 p.12

Deze vier cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid Terra and Cretcheu (s.d.)

84 CDM 2886

Rodatempo (2004)

84 chant

Viaja (2007)

84 chant

Mestissage (2011)

84 chant

Sara Tavares Sara Tavares is een van oorsprong Kaapverdische zangeres en is geliefd over de hele wereld. Tijdens de Music Awards 2011 op Kaapverdië won zij de prijs voor 'Beste vrouwelijke stem'. Met haar warme stemgeluid en charismatische aanwezigheid maakt zij ieder concert tot een bijzondere belevenis. Na succesvolle albums als Mi Ma Bô en Balancê verscheen onlangs Xinti, een album met veel soul, Kaapverdische gitaarklanken en Angolese ritmes. Geboren uit een tweede generatie immigranten uit Kaap Verdië, groeide Sara op in een wereld tussen twee culturen. Aanvankelijk stond ze bekend als componist en tekstschrijfster van Gospel, Soul en Funk. In haar tweede album ‘Mi Ma Bô’ geproduceerd door de in Parijs woonachtige Lokua Kanza en bekroond goud in Portugal, was haar Afrikaanse invloed duidelijker hoorbaar door de mix van Afrikaanse ritmes en melodische pop songs. Sara vertelt: "Ik wil graag deel uitmaken van een beweging zoals de Afrikaanse Amerikanen en Afrikaanse Brazilianen hebben," aldus Sara. "In plaats van de muziek van hun voorvaderen na te spelen, hebben zij hun eigen culturele identiteit gecreëerd. En dat is nu gerespecteerd. Het wordt beschouwd als ongeschonden, authentiek en onvervalst. Het zal nog lang duren voordat de mensen van mijn generatie niet meer hoeven te kiezen tussen Afrikaans of Europees te zijn. Ik denk dat je niet zou hoeven te kiezen. Je zou gewoon moeten zijn”.

Deze drie cd’s vind je in onze afdeling Beeld & Geluid Balancé (2006) Aliv! e in Lisboa (2008) Xinti (2009)



84 tavar 84 tavar 84 tavar

augustus 2011 p.13

Lura Van de nieuwe generatie Kaapverdische zangeressen zou Lura wel eens de ware opvolgster van Cesária Évora kunnen zijn. Zij brengt morna met de typerende saudade, en snellere coladeira's met een onweerstaanbare glimlach. Lura bracht haar kinderjaren niet in Kaapverdië door, maar dat doet er niet toe, zegt ze. Ze voelt zich een rasechte Kaapverdische. 'Ik ben geboren en getogen in een creoolse wijk van Lissabon. Eigenlijk wordt de Kaapverdische cultuur hier intenser beleefd dan in Kaapverdië, waar ze vooral opkijken naar het Westen', vertelt Lura. 'Wij, migranten en kinderen van migranten, vinden het belangrijk een sterke band te bewaren met ons moederland om de saudade da terra, de nostalgie naar onze aarde, te verzachten. Ons creools is zelfs puurder dan dat van Kaapverdië, waar ze heel wat invloeden uit het Engels gebruiken Net als Cesária Évora werkt Lura met Kaapverdische componisten en dichters. Zij zijn een belangrijke schakel in haar terugkeer naar haar roots. ‘De dichters leven in Kaapverdië en kunnen het dagelijkse leven van het eiland dus veel beter portretteren dan ik. Ze kunnen vanuit hun eigen ervaring verhalen en dromen vertellen die ik nooit heb gekend. Door deze gedichten te zingen, breng ik een beeld van mijn land dat waarheidsgetrouw is, zonder er ooit gewoond te hebben.’

Deze 3 cd’s vind je terug in onze muziekafdeling : Di korpu ku alma (2004)

84 lura

M’bem di fora (2006)

84 lura

Eclipse (2009)

84 lura

Boy Gé Mendes Zanger en liedschrijver Gerard Mendes alias Boy Gé Mendes werd in 1952 geboren in Dakar. In de kosmopolitische hoofdstad van Senegal leeft een grote Kaapverdiaanse gemeenschap samen met Malinezen, Guinezen en Senegalezen. Als kind zong Mendes al graag in het katholieke koor, tijdens feesten, op markten en op oudere leeftijd ook in pianobars. Met zijn groep The Beryls bouwde hij tijdens tournees door Senegal een reputatie op. Toen hij in 1976 naar Frankrijk emigreerde, werd hij gevraagd de Cabo Verde Show te versterken, een honderd procent Kaapverdiaanse groep die voor Franse en Nederlandse Kaapverdianen optrad. Deze band opende Mendes' ogen en hart voor zijn Kaapverdiaanse wortels en hij begon in het Creools te componeren. Hij ging solo onder de artiestennaam Boy Gé Mendes. Zijn lied Grito De Bo Fidge werd de eerste internationale Kaapverdiaanse hit. Na uitputtende internationale tournees laste Mendes begin jaren negentig een pauze in en reisde met zijn gitaar door Brazilië, de Verenigde Staten, Senegal en Kaapverdië, waar hij Themalijst Afrikaanse Muziek


augustus 2011 p.14

zich uiteindelijk vestigde. Op zijn negende album Noite De Morabeza (1999) horen we Mendes' lichtgetinte fluweelzachte stem en een sensuele en relaxte mengelmoes van jazz met reggae en muzikale invloeden uit Afrika, Brazilië en Cuba. (SvdP)

Deze cd kan je bij ons ontlenen : Noite de Morabeza (1999)

84 mende

Mayra Andrade De stem van de, van oorsprong Kaapverdische, Mayra Andrade werd de wereld in geslingerd met haar debuutalbum Navega (2007). Een verzameling van nummers die perfect past in de traditie van de Kaapverdische Eilanden. Nu zijn we 3 jaar later en vele optredens verder en heeft Andrade zich losgeworsteld van haar roots en laat zich leiden door haar muzikale hart. Dit verschilt van de vrije jazz tot aan traditioneel Braziliaans. Mayra Andrade is opgegroeid op de Kaapverdische Eilanden maar is geboren in Cuba. Sinds de jaren '90 woonde ze in Senegal, Angola en Duitsland. Tegenwoordig woont ze in Parijs waar ze haar weg heeft gevonden tussen de vele culturen, persoonlijk en op muzikaal gebied. Andrade ziet zichzelf meer dan enkel een Kaapverdische zangeres. Muziek heeft altijd een grote rol in haar leven gespeeld. Zij mengt de traditionele Kaapverdische muziek met andere sounds en invloeden, dit zorgt voor een nieuw uniek geluid. Zij heeft zichzelf aangeleerd om muziek te maken, vrij van alle conservatieve kaders. Een ongelooflijke zangeres, zoals ook blijkt op haar uit 2009 daterende Storia. Bovenstaande debuut cd is bij ons te beluisteren : Navega (2007)

84 andra

Nancy Vieira Nancy Vieira is exponent van de jongere garde die samen met o.a. Mayra Andrade het poortje doorwandelt dat ooit door Cesaria Evora geopend werd. Nancy is een frisse verschijning met een amberkleurige stem en is in haar eigen contreien een megaster. Ze is geboren in Guinee-Bissau en in “Peca Sem Dor” (wellicht haar grootste ‘hit’ tot nu toe) vertelt ze het droeve verhaal van achtergelaten legervrouwen uit dat land. Dat alles zit echter in een lichtvoetig sausje dat mijlen verwijderd is van weltschmerz en duisternis. Ook Angola passeert de revue, met “Umbi Umbi”. Om daarna even over te waaien naar Cuba. Naast haar eigen cultuurmix fladdert Nancy Vieira nog vrolijk rond in exotische gebieden. Daarbij ondersteund door 4 muzikanten uit eveneens alle windhoeken (Peru, Brazilïe, Portugal en Themalijst Afrikaanse Muziek


augustus 2011 p.15

een heerlijke percussionist uit Cabo Verde). De heren flirten met hun eigen traditie, maar ook met jazz, met onmogelijke West-Afrikaanse ritmes. Opmerkelijk is het nummer “Saudade”, bekend van radio en televisie, maar vooral van Cesaria. Een hommage, als het ware.

Dit debutalbum is bij ons verkrijgbaar : Lus (2007)

84 vieira

Mariana Ramos Mariana Ramos is geboren in Dakar, maar haar ouders komen uit Kaapverdië. Haar jeugd was doordrenkt van Kaapverdiaanse muziek, omdat haar vader, Toy Ramos, gitarist was bij de beroemde groep “Voz de Cabo Verde”. Vanaf haar 18e stond ze op het podium, soms met haar vader en soms zingend en dansend in een rockband. Dit was de periode dat Mariana de Kaapverdiaanse muziek losliet en zich interesseerde voor andere muzikale invloeden. Later ontmoette zij o.a. Teofilo Chantre, een belangrijke Kaapverdiaanse muzikant en componist die haar terugbracht naar haar roots. Ze voelde zich herboren en sindsdien ging zij verder onder haar nieuwe artiestennaam Mariana Ramos. Na haar eerste album “Did dor em or” uitgebracht in 2000 verscheen zij op vele podia op verschillende festivals in Afrika, Frankrijk, Italië en Griekenland. In 2007 verschijnt haar laatste cd "Mornador".

Het laatste album van Mariana Ramos is ter beschikking in onze collectie : Mornador (2007)


84 ramos


augustus 2011 p.16

Onze vorige keuzelijsten oktober 2009 november 2009 december 2009 januari 2010 februari 2010 maart 2010 april 2010 mei 2010 juni 2010 juli 2010 augustus 2010 september 2010 oktober 2010 november 2010 december 2010 januari 2011 maart 2011 april 2011 mei 2011 juni 2011 juli 2011

Vlaamse films op DVD Halloween Accordeon, le piano des pauvres Belgische jazzpianisten Mandoline en banjo Taalcursussen Bedevaarten en religieuze muziek Het Songfestival en België Britse misdaadseries op DVD Vlaamse folk Joodse muziek Luisterboeken Filmmuziekcomponisten Verfilmde boeken Kongo en muziek DVD-series Cabaret en Stand-up Comedy Paasmuziek Belgische hedendaagse componisten, deel 1 Italiaanse films Oscar- en andere filmfestivalwinnaars

U vindt deze themalijsten samen met onze maandelijkse aanwinsten op http://www.kortrijk.be/bibliotheek/luistertips Of vraag een gratis exemplaar aan de balie



augustus 2011 p.17

Portugese Koloniën in Afrika

Recommend Documents