S
Logeren Bij
Portugese adel 78
Logeren á Portuguesa:
Te gast bij de Portugese adel.
Tekst en foto’s: Annette M.Wierper-Jenowein
Er is geen betere manier om Portugal en zijn
Tradities delen
inwoners te leren kennen dan te logeren op z’n Portugees:
Gastvrijheid staat bij de Portugezen
in een van de vele landhuizen van de oude Portugese adel-
hoog in het –adellijke – vaandel.
lijke families, die hun deuren wijd openen voor de geïnte-
Graaf De Calheiros, lid van een van
resseerde reiziger. Hoewel de ‘Solares de Portugal’ ver-
de oudste families van de Minho,
spreid over heel Portugal te vinden zijn, staan de meeste in
de meest noordelijke provincie van
Portugals groenste provincie, de Minho. Stuk voor stuk
Portugal, is initiatiefnemer van de
schitterende landgoederen, rustieke boerderijen en ele-
Solares de Portugal, waarin hui-
gante landhuizen, velen al daterend uit de 16e en 17e eeuw
zenbezitters die hun huizen of de-
en vaak al honderden jaren in bezit van dezelfde familie,
len daarvan voor de betalende gast
waar de gast als een echte vriend wordt begroet.
openstellen, zich verenigd hebben.
P Niet alleen, opdat op die manier
De graaf en gravin De Calheiros heten ons van harte wel-
een bijzonder stuk erfgoed voor het
kom in hun privé-vertrekken. Terwijl het haardvuur in de
nageslacht bewaard blijft, maar vooral ook omdat de Por-
enorme haard knappert drinken we een glaasje goudgele
tugezen nu eenmaal gastvrij zijn en graag hun geschiede-
port als apéritief uit het familiekristal en snoepen een
nis en tradities met je delen.
olijfje en een nootje uit eigen boomgaard. Omlijst door
de boeiende verhalen van de bewoners ontvouwt de geschiedenis van het huis, zijn bewoners én Portugal zich
Toewijding en liefde voor het culturele erfgoed
voor ons in de schilderijen aan de wanden, de schitterende
meubels, de prachtige gobelins en de vele foto’s op de ma-
De vele landhuizen, landgoederen of boerderijen van de
honiehouten secretaire. Francisco de Calheiros veront-
Solares zijn door heel Portugal te vinden, en dat is maar
schuldigt zich; het is zondag en het personeel is vrij, dus
goed ook, want wie eenmaal kennis heeft gemaakt met
de avondmaaltijd is een beetje eenvoudig gehouden. Toch
deze vorm van toerisme heeft grote kans nooit meer er-
is de lange antieke eettafel gedekt met het mooiste onge-
gens anders te willen logeren. Zo luisterden wij geboeid
bleekte linnen, flonkert zacht kaarslicht in zilveren kande-
naar de spannende verhalen van oud-ambassadeur Antó-
laars en lijken de schalen, waarin de aardappelen en groen-
nio Pinto Mesquita, gezeten op lage banken aan weerszij-
ten worden doorgegeven, zo uit de vitrine van een museum
den van de immense open haard in Casa de Sezim, nabij
te komen. We genieten van het eten, de schitterende ambiance, de onderhoudende gesprekken met de graaf en
zijn vrouw en het gebabbel van hun kinderen. Later, na een laatste glaasje aguardiente bij de koffie, schuiven we soezerig tussen zware krakende lakens met het geborduurde logo van de familie in het sierlijke hemelbed. Familiefoto’s aan de wanden wensen ons een welgemeend welterusten. Logeren bij de Portugese adel is een beetje thuiskomen.
W
79
P
S
Guimarães. Pinto Mesquita, een bijzonder charmante man en de meest stijlvolle en warme gastheer die wij ooit ontmoetten, leidde ons de volgende dag trots rond op zijn
landgoed, waar een van de smakelijkste vinho verdes van Portugal worden verbouwd. En in Celorico de Basto waren wij geroerd door de toewijding en liefde voor haar voorouderlijk huis door Maria Armanda de Meireles, die
tijdens een lichte lunch in de stijlvolle eetkamer van haar
Casa do Campo vertelde, hoe ze samen met haar schoondochter probeert om na de dood van haar echtgenoot het
familiebezit voor het nageslacht te behouden, dat behalve
uit het fraaie huis en de unieke camelia-tuin bestaat uit
een intieme en rijk gedecoreerde privékapel. Het is een constante in deze categorie van aangename pleisterplaat-
sen: de liefde en de toewijding van de eigenaren voor hun erfgoed en de behoedzame manier, waarop ze met hun
bezittingen omgaan, waarin vaak duizenden herinneringen besloten liggen.
Comfort
Hoewel de architectuur van de huizen vaak al uit de 16e en 17e eeuw
stamt en in al haar facetten –exterieur, gebruikte materialen, details -
de geschiedenis en de tradities van Portugal weerspiegelt, hoeft de hedendaagse gast niet bang te zijn, dat het hem ook maar iets aan comfort en voorzieningen ontbreekt, of hij nu in de familievertrekken verblijft of in zijvleugels, paviljoens of aparte
uiteindelijk om te doen: dat je je als zijn gast thuis voelt bij
cottages. Veel huizen zijn fraai en
hem, bij zijn familie. Moeilijk is dat trouwens helemaal
met veel gevoel voor historie en de-
niet als je al ontvangen wordt met een uitgestoken hand
tail gerestaureerd en verbouwd. De
en een glimlach zodra je je huurautootje op het grind voor
gastenkamers zijn prachtig gedeco-
het huis hebt geparkeerd.
reerd en gemeubileerd, veelal met het oorspronkelijke meubilair en hebben
Groot netwerk
meestal een eigen badkamer. Er zijn
80
huizen, waar in de royale tuinen tus-
Turihab –Turismo de Habitação – werd in 1983 opgericht
sen eeuwenoude buxuslanen, stenen
in Ponte de Lima. Oprichter was Francisco de Calheiros,
fonteinen en rozen- en cameliaper-
die het als zijn plicht zag ‘deze grote familie met dezelfde
ken, zwembaden, tennisbanen of
interesse’ te verenigen en zodoende ‘competitie tussen de
zelfs golfbanen zijn aangelegd. Maar
verschillende huiseigenaren onderling te voorkomen.’
altijd blijft het persoonlijke karakter
Maar het hoofddoel was natuurlijk om de vele magnifieke
bewaard, want daar is het de gastheer
huizen -de ‘Solares’ met hun tradities en geschiedenis te
A
A bewaren. Omdat veel van de gebouwen in verval dreigen
schap, de overweldigende natuur, de dromerige dorpjes,
te raken, draagt de Portugese overheid bij aan renovatie en
de adembenemende vergezichten en de aangename ambi-
restauratie, onder de voorwaarde dat de huizen, of delen
ance, ook nog van de voortreffelijke wijnen van de Alen-
daarvan, voor gasten worden opengesteld. Hoewel de
tejo kan genieten. Turihab is lid van de organisatie Europe
grootste concentratie van deze Solares is gelegen in de
Traditionae Consortuim met een vergelijkbaar aanbod in
noordelijkste provincie Minho, heeft het netwerk van So-
Frankrijk, Engeland, Ierland, Nederland en –recentelijk -
lares, inmiddels uitgegroeid tot meer dan 100 huizen, zich
Slovenië. Kenmerk van de organisatie is, dat de gast wordt
ook verspreid over de andere provincies van Portugal. Zo
beschouwd als een goede vriend van de familie. Hoe per-
is er het typische landelijke Casa da Palmerinha in Por-
soonlijk de ontvangst is, hangt af van de gastheer en
timão in de Algarve, strategisch gelegen tussen de stran-
–vrouw en kan dus per huis verschillen. Sommige huizen
den van Alvor en de schilderachtige Serra de Monchique,
hebben aparte gastenkamers in bijgebouwen, waar je
een gebied waar het massatoerisme geen greep op heeft.
maximale privacy geniet, in andere huizen verkeer je te-
Ook in de indrukwekkende Alentejo, in het oosten van
midden van de familie. Een ontbijt is altijd inbegrepen;
het land, zijn verscheidene prachtige Quintas en Herdades
wie wil dineren op het huis moet dat altijd een dag van te
te vinden waar men, behalve van het uitstekende gastheer-
voren laten weten.
W
81
S
Verborgen schatten
dingsgeschiedenis van Portugal zelf. De eerste bewoners, de Romeinen, noemden de rechteroever van de rivier ‘Por-
Veel landhuizen die aangesloten zijn bij Turihab liggen op
tus’ en de linkeroever ‘Cale’. Tijdens de Moorse bezet-
P de fraaiste plekken, soms zelfs zó verscholen dat je er eerst
tingen werd de hele streek tussen Minho en de rivier Por-
drie keer voorbij rijdt. Maar ook al kom je daardoor later
tucale genoemd. Koning Alfonso Henrique, die in de 12e
dan afgesproken aan, altijd is de ontvangst een feest, door
eeuw in het nabijgelegen Guimarães zichzelf tot koning
een gastheer en –vrouw die het plezier van het wonen in
uitriep, noemde zijn koninkrijk naar die streek: Portuca-
zo’n schitterend huis graag met je delen. Je krijgt een mooi
lia.
glas wijn, een heerlijke maaltijd, en in een warme, vriend-
schappelijke en elegante atmosfeer worden verhalen als
Bruisend en levendig
vanzelfsprekend uitgewisseld.
Als de avond valt over de Minho en de geur van blauwe
Porto, terecht door Unesco tot één van de werelderfgoede-
regen en kamperfoelie op haar sterkst is, komen lichaam
ren verklaard, is een bruisende en levendige stad die barst
en geest volledig tot rust. Gezeten op de preguiçeiros –
van de cultuur, zowel eeuwenoud als zeer hedendaags.
twee eenvoudige houten banken aan weerszijden van de
Wie het geluk heeft, bij helder weer aan te vliegen op Por-
haard – vervliegen je gedachten als vanzelf in een zalig
to, heeft een adembenemende eerste indruk. De intrige-
vacuüm en herken je ineens wat de Portugezen saudade
rende Douro –de ‘gouden rivier ‘- kronkelt zich een weg
noemen. Het is een melancholieke, maar ook comforta-
door de beboste heuvels, waar zo’n 80 kilometer stroom-
bele mengeling van verlangen naar geborgenheid, heim-
opwaarts de fameuze portwijnen worden gemaakt. Drie
wee naar thuis. Je zou willen dat je het Portugees beheers-
bruggen, twee moderne en één klassieke (de wereldbe-
te, opdat je de woorden van beroemde Portugese schrijvers
roemde Ponte de Dom Luis die Porto haar karakteristieke
zoals Pessoa en Camilo Castelo Branco tot in het diepst
silhouet geeft), verbinden de beide oevers. Aan de ene
van hun wezen zou kunnen begrijpen. Je kunt maar tot
kant, langs de Cais de Ribeira, rijzen de kleurige gevels
één conclusie komen: de huiseigenaren verenigd in Turi-
van de oude stad hoog op tegen de glooiende heuvels, aan
hab zijn de beste ambassadeurs die Portugal zich kan
de andere kant, in Vila Nova de Gaia, schitteren de neon-
wensen.
reclames van de portkelders met klinkende namen als Ferreira, Sandeman en Croft. Porto heeft een rijk aanbod
Porto, de ideale uitvalsbasis
aan bezienswaardigheden, zoals barokke kerken en kloosters, belangrijke musea, zowel klassiek als modern het
82
Waar je ook zou willen verblijven, een reis door Portugal
Museo de Serralves is een must! men kan er naar harten-
zou eigenlijk altijd in Porto moeten beginnen. Het ont-
lust flaneren en winkelen, maar de stad biedt ook een
staan van Porto hangt namelijk nauw samen met de wor-
scala aan kroegjes en hippe restaurantjes. Een bezoek aan
de Bolhãomarkt in het hartje van de stad mag niet ontbreken, net zoals je in elk geval even een blik moet werpen in de wachtruimte van het station São Bento, waar op de vele tegeltableaus de heroïsche geschiedenis van Portugal in een rijke schakering van blauw en wit wordt beschreven. Het is als het ware een uitnodiging om hier de poëtische kleine trein te bestijgen die je tijdens een kalme klim door de wijngaarden van de Douro en de Minho voert.
Anders logeren Een andere, niet minder bijzondere, manier van logeren in Portugal bieden de Pousadas de Portugal, van oorsprong van staatswege gesubsidieerde hotels in monumenten, zoals paleizen, kastelen, kloosters, forten en kerken.
menten vaak schitterend gerestaureerd zijn en niets aan
Staatsbemoeienis is er niet meer in de pousada-keten, die
glorie hebben ingeboet. Sinds enige jaren zijn er ook pou-
inmiddels voor 100% in handen is van de gerenommeerde
sadas te vinden die niet zozeer vanwege hun cultuur-his-
Pestana-groep. Het verblijf in zo’n hotel is zonder meer
torische waarde als wel vanwege hun uitzonderlijke lig-
een belevenis, niet in de laatste plaats, omdat de monu-
ging in het landschap tot hotel zijn omgevormd.
Voor meer informatie: www.pousadas.pt (alle informatie over de pousadas, online boekingen etc) www.portugalglobal.pt (officiële site van het Ministerie van Economische Zaken en Innovatie van Portugal) www.solaresdeportugal.pt (alle huizen per regio te vinden) Portugees Verkeersbureau Nederland: 0900-76788425 (voor aanvraag van documentatie).
W
83
