portfolio. Handleiding Voortgezet Onderwijs

Behind the Gates, Phillip Valdez | fotografie: Elisa Lazo | ontwerp: Sabrine Berendsen, kruimelontwerp.wix.com/portfolio

Handleiding Voortgezet Onderwijs

2

INHOUDSOPGAVE | Voortgezet onderwijs

1. Algemene informatie 2. Achtergrondinformatie CODA Paper Art 2015 3. Voorbereiden op museumbezoek 4. Uitleg van de opdrachten bij de tentoonstelling CODA Paper Art 2015 5. Praktische informatie voor de leerkrachten

3

4

1. ALGEMENE INTRODUCTIE CODA Paper Art | CODA Museum | 07.06.2015 t/m 25.10.2015 In deze handleiding voor leerkrachten informeren wij u over het programma bij de tentoonstelling CODA Paper Art 2015. Deze tentoonstelling is van 7 juni 2015 tot en met 25 oktober 2015 te zien in CODA Museum aan de Vosselmanstraat in Apeldoorn. Naast achtergrondinformatie over CODA Paper Art 2015 vindt u hier de opdrachten bij uw bezoek aan de tentoonstelling in CODA Museum. Voor de les in het museum heeft u extra begeleiders nodig. Het is goed om daar rekening mee te houden bij het plannen van uw bezoek. Voor de inhoud van de les verwijzen wij u naar ‘Uitleg van de opdrachten bij de tentoonstelling CODA Paper Art 2015’ achter in deze handleiding. Algemene doelstelling: Filosoferen met jongeren Het educatieve programma van deze CODA Paper Art 2015 is gericht op filosoferen met jongeren. In de klas zijn middelbare scholieren doorlopend bezig met leren: natuurkunde, geschiedenis, buitenlandse talen. Er zijn regels, formules en ezelsbruggetjes om de juiste uitkomst van een wiskundig probleem te vinden, om een werkwoord te vervoegen of om een goed werkstuk te schrijven. Regels zijn dus nodig of handig voor een aantal vormen van leren, maar ze zijn misschien niet altijd even inspirerend. Tijdens het filosoferen gelden deze regels uit de klas niet en ontstaat er een open gesprek waarbij scholieren geprikkeld worden om niet alleen hun cognitieve vermogen en kennis te gebruiken maar vooral een beroep te doen op hun creativiteit. Terwijl scholieren filosoferen ontwikkelen ze niet alleen cognitieve leerprocessen maar leren ze ook om met de nodige creativiteit en intuïtie de wereld te beschouwen, te ontdekken en dat te verwoorden. Filosoferen en discussiëren helpen bovendien bij het ordenen van gedachten en ideeën.

5

2. ACHTERGRONDINFORMATIE CODA PAPER ART Papier en karton zijn relatief eenvoudige en naar verhouding goedkope materialen die in combinatie met traditionele en moderne technieken en de inspiratie van de kunstenaar de oneindige mogelijkheden en zeggingskracht op verbluffende en dynamische, maar soms ook op ontroerende en fijnzinnige, wijzen tonen. Na een buitengewoon succesvolle editie in 2013 presenteert CODA Museum Apeldoorn van 7 juni tot en met 25 oktober CODA Paper Art 2015, een tentoonstelling die – letterlijk en figuurlijk – alle ruimte biedt aan de installaties, ruimtelijk werk en een bijzondere selectie sieraden van 36 kunstenaars uit binnen- en buitenland die papier en karton centraal stellen in hun werk. Papier is een fantastisch materiaal dat kunstenaars en ontwerpers al eeuwenlang inspireert tot het creëren van indrukwekkende kunstwerken. De structuur, textuur, de uiteenlopende eigenschappen en de eindeloze mogelijkheden van papier verwonderen en inspireren. De Indiase kunstenaar Himanshu Agrawal, bekend van immens grote papierwerken voor reclamecampagnes van Canon, Toyota en Audi, realiseert speciaal voor CODA Paper Art een hert – iconisch voor de Veluwe – van 6 meter hoog dat bezoekers in de hal van CODA Museum verwelkomt. Het is niet de eerste keer dat hij een dergelijke uitdaging aangaat. Tijdens een geslaagde wereldrecordpoging in 2009 bouwde hij met 9 studenten in 12 uur tijd een gigantische giraffe van ruim 6 meter hoog. Daar waar Agrawal de kracht van zijn papieren objecten vindt in grootte en omvang van het werk, zoekt de Brits-Ierse kunstenaar Rogan Brown het – letterlijk – op veel kleinere schaal. Zijn verfijnde werken zijn niet groter dan een hand en zijn een weergave in papier van bacteriën en microben die in petrischaaltjes gekweekt worden. Met een aantal van deze kleine werken maakt hij een grotere wandinstallatie voor CODA Paper Art. Traditionele en moderne technieken spelen in het werk van Agrawal en Brown een grote rol, waarbij beide kunstenaars de mogelijkheden van het materiaal voortdurend testen en beproeven. De Amerikaanse kunstenaar Eric Standley laat zich inspireren door gotische en islamitische architectuur. Zijn indrukwekkende werken zijn een combinatie van structuren en architectonische patronen. Moderne technieken vormen zijn startpunt. Na een lange voorbereiding snijdt een computergestuurde laser de ontworpen patronen in het papier uit. Door verschillende papierlagen vervolgens op elkaar te bevestigen, creëert hij een driedimensionaal werk dat geïnspireerd is op architectonische voorbeelden, maar de structuren die ontstaan doen ook sterk organisch aan. Alsof de vormen niet door techniek en menselijk handelen ontstaan zijn maar rechtstreeks afkomstig zijn uit de natuur.

6

De natuur als inspiratiebron of uitgangspunt is in grote veelzijdigheid vertegenwoordigd in CODA Paper Art 2015. Het mysterieuze masker met boommotief Behind the Gates van de Amerikaanse kunstenaar Phillip Valdez siert niet alleen het affiche van deze Paper Art editie, maar is met een aantal andere maskers die ook de dood verbeelden vertegenwoordigd in deze tentoonstelling. Valdez maakte voor CODA Paper Art 2015 ook een nieuw masker. Bloem- en boombladeren zijn verwerkt in de broches van de Schotse Anne Finlay terwijl de sieraden van de Zweedse Hanna Liljenberg doen denken aan zwartgeverfde koralen en edelstenen. Waar de natuur in de vogels van Diana Beltran Herrara een wonderlijk feest van kleur en regelmaat is, laat de Britse Julie Dodd een veel onheilspellendere kant van de natuur zien. Haar werken zijn zonder uitzondering een reactie op de gevolgen van klimaatverandering en het verdwijnen van de bossen wereldwijd. Haar ruimtelijk werk Lungs of the world uit gerecyclede paperbacks is een goed voorbeeld. Hoe bedreigend het verhaal dat dit werk vertelt ook is, zo wonderschoon en aantrekkelijk is het tegelijkertijd door de uitvoering ook. Dodd maakt voor CODA Paper Art 2015 een aantal boomstronken van papier en karton die geplaatst worden op het glooiende, groene dak van CODA Museum. CODA Paper Art vertelt en verhaalt op deze en andere manieren ook over de tijd waarin we leven. Het werk Arsenal toont van plint tot plafond een groot aantal wapens van papier en karton. Dit werk van de Amerikaanse Sarah Frost is ontstaan toen ze zich realiseerde dat jongentjes al vroeg weten hoe ze van papier speelgoedgeweren kunnen maken. Hoewel onschadelijk uitgevoerd in papier en niet strikt bedoeld als kritische uiting geeft Arsenal volgens de kunstenaar wel aan dat we leven in een tijd waar wapentuig en -verkoop zo gewoon zijn geworden als het doen van de dagelijkse boodschappen.

Het collier 250.000 US Dollars van de Amerikaanse kunstenaar Lauren Vanessa Tickle werd in 2013 aan de sieradencollectie van CODA toegevoegd en is te zien tijdens CODA Paper Art 2015. Dit collier maakt onderdeel uit van de serie Increasing Value (waardevermeerdering) en is gemaakt van dollarbiljetten die Tickle zeer nauwkeurig en weloverwogen uitgesneden en verknipt heeft om zo sieraden te maken die niet alleen goed draagbaar zijn maar bovenal vragen stellen over de waarde en betekenis van geld in de moderne maatschappij. Papier krijgt in het werk van Tickle een geheel eigen betekenis. Het onderliggende, impliciete materialisme maak zij met haar sieraden expliciet. Ze zetten aan tot het onderzoeken en evalueren van de huidige samenleving.

Naast het eerdergenoemde werk van Julie Dodd, Himanshu Agrawal, Rogan Brown en Phillip Valdez maakt ook de Nederlandse kunstenaar Berdien Nieuwenhuizen bijzonder nieuw werk voor CODA Paper Art 2015. Boven de ingang van CODA Centrale Bibliotheek bevestigt zij de vleugels van Icarus. Deze monumentale installatie verbeeldt de menselijke hoogmoed uit de Griekse mythe over de vader Daedalus zijn zoon Icarus. Daedalus waarschuwt zijn zoon om met de omgebonden vleugels niet te hoog te vliegen. Maar Icarus slaat de waarschuwing in de wind en komt te dicht bij de zon. De was in zijn zelfgemaakte vleugels smelt waardoor hij neerstort en verdrinkt. 7

Deelnemende beeldend kunstenaars Frank Asnes, Gunjan Aylawadi, Silvia Beltrami, Diana Beltran Herrera, Anne-Mieke Boonstra, B.J. Birza, Rogan Brown, Sophie Cardin, Julie Dodd, Sarah Frost, Chris Gilmour, Jacob Hashimoto, Orukami Himanshu Agrawal, Meg Hitchcock, Li Hongbo, Nina Lindgren, Tracy Luff, Berdien Nieuwenhuizen, Lisa Nilsson, Andy Singleton, Eric Standley, Richard Sweeney, Erin Turner, Phillip Valdez, Maud Vantours, Wang Lei Deelnemende sieradenontwerpers Attai Chen, Anne Finlay, Georgina Howling, Hanna Liljenberg, Suska Mackert, Jeremy May, Francine Oeyen, Ritsuko Ogura, Tine de Ruysser, Michihiro Sato, Janna Syvanoja, Lauren Vanessa Tickle, Myung Urso, Flóra Vági, Ingeborg Vandamme, Li-Chu Wu.

3. VOORBEREIDEN OP HET MUSEUMBEZOEK Ter voorbereiding op het bezoek aan CODA Museum is het aan te raden vooraf een inleiding te geven op het dagprogramma en het tentoonstellingsbezoek. Het inhoudelijke programma in CODA Museum wordt begeleid door een CODA docent. Hij of zij is verantwoordelijk voor de uitvoering van het programma en zorgt ervoor dat de scholieren een prettig museumbezoek hebben. Docenten begeleiden de scholieren gedurende de dag. www.coda-apeldoorn.nl/paperart Werkwijze bij uw bezoek aan CODA Paper Art 2015 Afhankelijk van de grootte van uw groep wordt u in CODA door één of twee CODAdocenten ontvangen. Hierna kunnen de jassen en tassen in de garderobe worden achtergelaten en volgt een korte introductie waarmee de scholieren worden voorbereid op de tentoonstelling die ze gaan bekijken. De klas wordt in groepen van gelijke grootte verdeeld. Samen met een aantal begeleiders leidt u de jongeren langs de verschillende onderdelen van de tentoonstelling. Vanaf 12 leerlingen is extra begeleiding van één ouder noodzakelijk, bij 13 tot 18 leerlingen twee ouders, bij 19 tot 24 leerlingen drie ouders en bij 24 tot 30 leerlingen vier ouders. Ter voorbereiding vragen wij u en de ouders die meegaan van tevoren de instructies door te nemen. Bij verschillende onderdelen voeren de leerlingen opdrachten uit. De leerlingen worden bij elk onderdeel begeleid door een museumdocent, leerkracht of begeleider. Tot slot krijgt u van ons een evaluatieformulier dat wij u vriendelijk verzoeken in te vullen en aan CODA te retourneren. 8

4. UITLEG VAN DE OPDRACHTEN BIJ DE TENTOONSTELLING CODA PAPER ART 2015 Voor leerkracht(en) en ouders voortgezet onderwijs | Leeftijd 12 t/m 16 jaar De benodigde materialen worden aangeleverd door de CODA docenten. De scholieren voeren opdrachten uit bij installaties van vier verschillende kunstenaars, waaronder Silvia Beltrami, Rogan Brown, Sophie Cardin, Julie Dodd en Susan Frost. ONDERDEEL 1 Silvia Beltrami Opdracht 1. Een collagetechniek is een manier van kunstwerken maken waarbij stukjes uit verschillende afbeeldingen, foto’s uit tijdschriften en kranten worden gebruikt om een nieuw beeld te maken. Beltrami gebruikt deze techniek voor haar kunstwerken. De figuren in haar werk lijken voortdurend te bewegen. De gezichten, armen en kledingstukken die je ziet zijn door Beltrami zorgvuldig bij elkaar gebracht. Ze gebruikt daarbij stukjes uit lifestylemagazines die het ideaalbeeld van de ‘moderne mens’ laten zien. Hiermee wil zij iets zeggen over de prestatiedruk die in onze maatschappij op jongeren ligt. Bijvoorbeeld over het feit dat zij hun eigen uiterlijk aanpassen aan het schoonheidsbeeld in tijdschriften. Denk hierbij aan dure kleding van bepaalde merken en ongezond magere modellen. 1. Welke leeftijd geven jullie de figuren? Probeer zo duidelijk mogelijk uit te leggen waarom.

9

Opdracht 2. Je ziet vooral jonge mensen die passen binnen het ideaalbeeld dat onze maatschappij uitdraagt via het internet, lifestylemagazines en TV. De jonge uitstraling van de figuren wordt versterkt door de beweging in het beeld. De uitspraak ‘De horizon zit op ooghoogte’ wordt veel gebruikt bij lessen in perspectieftekenen. Perspectief ontstaat uit een verdwijnpunt aan de horizon. Dat noemen we zo omdat alles steeds kleiner wordt totdat je het niet meer kunt zien en het dus verdwijnt.

10

1. Wat gebeurt er in de kunstwerken van Beltrami met perspectief? 2. Kunnen jullie in haar kunstwerk ook een verdwijnpunt ontdekken? Of zijn er meerdere verdwijnpunten? Opdracht 3. Het kunstwerk van Beltrami lijkt Het Laatste Oordeel van Michelangelo (Sixtijnse Kapel in Rome) waarin het moment wordt beschreven waarop Jezus als rechter over alle mensen zal oordelen en de wereld definitief zal verlossen van het kwaad .

1. Wie van jullie kent het verhaal van Het Laatste Oordeel? Kun je iets vertellen over de ervaring van de hemel door de eeuwen heen. Hoe stonden mensen in de Middeleeuwen en bijvoorbeeld in de 16e en 17e eeuw tegenover het idee van de hemel. Hoe stelden ze zich de hemel voor? 2. Bekijk de afbeelding van Het Laatste Oordeel zoals dat rond 1580 geschilderd werd door Jacob de Backer (te zien in de kathedraal van Antwerpen). Welke overeenkomsten kunnen jullie ontdekken met het werk van Beltrami? Waardoor hebben Silvia Beltrami en Jacob de Backer zich denk je laten inspireren? Sluit dit aan bij wat je nu weet over het werk van Beltrami? Opdracht 4 (Bonusopdracht). Beltrami heeft haar werk de titel Panopticon gegeven. Dit is ook de naam van een bepaald type gevangenis (zie onderstaande afbeelding). Het gebouw bestaat uit een toren met daar omheen ringen van cellen. De cellen hebben twee ramen: één raam kijkt uit naar buiten en een geeft zicht op de toren. Met deze constructie volstaat een opzichter om alle gevangenen te bewaken en in de gaten te houden. Het Panopticon hoort bij een geordende maatschappij die alles zichtbaar maakt en beheerst. 1. Wat denken jullie dat Beltrami wil zeggen met de titel van het werk? 2. Is jullie waardering voor het werk van Beltrami veranderd na het maken van deze opdrachten? Wat vinden jullie nu van het kunstwerk?

11

ONDERDEEL 2 Rogan Brown Each piece is a journey that unfolds through time and is a record of time, each cut a moment, each layer a month, each sculpture a season. – Elk werk is een reis die zich openbaart en vastlegt in de tijd, elke snede is een moment, elke laag een maand, elke sculptuur een seizoen. Rogan Brown, 2014

Opdracht 1. Steeds vaker worden beelden en verhalen uit de wetenschap gebruikt als uitgangspunt voor moderne kunst. Ook de gelaagde en verfijnde werken van Rogan Brown lijken op het eerste gezicht op een soort microbiologie. Ondanks zijn persoonlijke voorliefde voor de illustraties van de zoöloog Ernst Haeckel (1834-1919) zijn de werken van Brown geen exacte kopieën van de realiteit. Als kunstenaar wil hij de mystiek van de natuur vastleggen door met veel respect naar die natuur te kijken. Brown zoekt naar manieren om de kijker te herinneren aan de gedetailleerdheid en complexiteit van de natuurlijke wereld. Hij creëert denkbeeldige organische vormen en snijdt ze uit vellen papier. Het resultaat zijn sculpturen die half echt en half surrealistisch zijn. Het realistische beeld van de natuur moet volgens hem worden getransformeerd door de verbeelding. Het doel van zijn werkwijze is om het kinderlijke gevoel van verwondering op te roepen dat men krijgt bij een eerste blik door een microscoop. 1. Bekijk het werk van Rogan Brown aandachtig. Benoem wat je ziet zonder verbanden buiten het werk te leggen. Is dat lastig? 2. Nu deze beperkende vraag, kun je verbeelding en fantasie vrijelijk laten gaan. Wat zie je? Waar denk je aan? Wat zou er gebeuren als het papier leefde?

12

Opdracht 2. Rogan Brown werkt met een scalpel. Hiermee bewerkt hij de papiervellen tot hij er de beelden mee kan maken zoals je ze hier ziet. Dit werkproces van snijden en vervaardigen kan soms maanden in beslag nemen. De trage handeling van het snijden en het patroon van herhaling lijken sterk op processen die je ook in de natuur ziet. Denk bijvoorbeeld aan groei en verval. Maar denk ook aan de tijd die een boom nodig heeft om te groeien.

1. Hoe oud denken jullie dat een boom van twee meter hoog is?1 2. Als je een bananenschil in de natuur weggooit, hoelang denken jullie dat het duurt voordat deze is weggerot? 2 3. Rogan Brown heeft bewust voor papier gekozen. Waarom zou dat zijn? Opdracht 3. Volgens Rogan Brown bezit papier eigenschappen die de natuur ook in zich heeft. Eigenschappen die soms recht tegenover elkaar staan. Denk bijvoorbeeld aan de kwetsbaarheid en duurzaamheid van de natuur, maar ook aan de kracht en sierlijkheid. 1. Waar denken jullie dat de kunstenaar woont? Waar zou hij werken? 2. Hoe lang schatten jullie dat de kunstenaar aan één installatie werkt? 3. Zouden jullie liever het werkproces of het eindresultaat van het kunstwerk willen zien? Opdracht 4. Rogan Brown werkt maandenlang aan één werk in de afgelegen, bosrijke bergen van Frankrijk. Hij ziet zijn creatieproces als een vorm van meditatie en een weerspiegeling van het ritme van de tijd in seizoenen. Het werkproces is voor hem van groter belang dan het resultaat. 1. Wat bedoelt de kunstenaar daarmee? 1 2

Een Nederlandse boom van 2 meter hoog is tussen de 7 en 11 jaar oud Een bananenschil doet er 1 tot 3 jaar over om te verteren.

13

ONDERDEEL 3 Sophie Cardin Opdracht 1. De kunstwerken van Sophie Cardin hebben door het materiaalgebruik en de schaalvergroting een opvallend karakter. Haar werk bestaat uit installaties, sculpturen en scenografie (theatervormgeving). Cardin is geïnteresseerd in de beperkingen van het theater en het podium. Denk bijvoorbeeld aan de beperkte ruimte op een podium en het feit dat een decor meegenomen kan worden naar een andere locatie. In haar recente werken probeert Cardin een ruimte te doorbreken, bijvoorbeeld door een werk heel groot te maken. Hierdoor ontstaat er een wisselwerking tussen het kunstwerk en de ruimte. Soms lijkt het kunstwerk het plafond en de muren om zich heen weg te willen duwen.

1. Hoe ervaren jullie de ruimte rondom het kunstwerk van Sophie Cardin? Ga je er liever verder vanaf staan of juist dichtbij? Kun je uitleggen waarom? Opdracht 2. Het kunstwerk is gemaakt van karton en is hol vanbinnen. Karton is een materiaal dat snel kapot gaat. Als je een kartonnen doos in de regen zet, kan je er niks meer mee. Dit terwijl het echte kristal uit de natuur massief en hard is. Het is bijna niet kapot te krijgen en kan elk weertype weerstaan. 1. Het kunstwerk van Cardin is groter en van een ander soort materiaal dan echt kristal. Kunnen jullie nog meer verschillen ontdekken? 14

Opdracht 3. Het kunstwerk Mineraal gaat ook over balans en evenwicht. Sophie Cardin test hoe scheef haar kunstwerk kan staan zonder dat het omvalt. Test maar eens hoe scheef jij kunt staan zonder dat je omvalt of je evenwicht verliest. 1. Wat zou de kunstenaar hebben gedaan om ervoor te zorgen dat het kunstwerk niet omvalt? 2. Werk met zijn vieren en probeer zo precies mogelijk de houding van het kunstwerk aan te nemen. Is het moeilijk om in balans te blijven? Moet je op elkaar leunen of elkaar vasthouden om te blijven staan? Opdracht 4 (bonusopdracht). Het is moeilijk uit te leggen wat een mineraal precies is, maar dit soort mineralen groeit in de holtes van grotten, bergen en andere gesteentes. Een mooi gevormd mineraal noemen we ook wel een kristal. De uitstekende vormen van een kristal ontstaan als mineralen de ruimte krijgen om te groeien. 1. De vorm van de installatie heeft dus ook te maken met de vrijheid van de steen om alle kanten op te groeien. Kun je bedenken en uitleggen wat Cardin wil zeggen met dit werk?

15

ONDERDEEL 4 Julie Dodd Opdracht 1. Het werk van de Engelse kunstenaar Julie Dodd vormt een reactie op haar bezorgdheid over klimaatverandering, de consumptiemaatschappij en de eindigheid van de aarde (milieuproblematiek). Vanuit deze gedachten staan papier en het recycleproces centraal in haar kunstwerken. Haar installaties bestaan altijd uit meerdere objecten die de groei, het leven en het verval op aarde laten zien. Haar werk is geïnspireerd op de herhalingen, patronen en vormen die je in de natuur kunt vinden. Door delen van bestaande papieren objecten (zoals boeken) weg te snijden of prints toe te voegen aan het papier, geeft ze haar sculpturen een nieuwe betekenis. Het werk dat je ziet heet in het Nederlands Bos: Longen van de wereld. Met deze installatie van 80 papieren objecten reageert de kunstenaar op de gekapte regenwouden, die volgens haar een functie hebben als longen van de wereld. Hiermee wil zij zeggen dat de wereld niet kan bestaan zonder deze regenwouden. 1. Lijken de objecten op longen? Een belangrijk kenmerk van longen is dat ze lucht opzuigen. Kun je beschrijven hoe de sculpturen op de grond lucht krijgen? 2. Kun je ontdekken van welke soorten papier het kunstwerk is gemaakt?

16

ONDERDEEL 5 Erin Turner Opdracht 1. De jongeren nemen plaats op de vloer rondom de installatie van Erin Turner. Zorg ervoor dat iedereen het werk goed kan zien. Begin vervolgens aan onderstaande opdrachten. Dit is het werk van de Amerikaanse kunstenaar Erin Turner. Op dit moment woont zij in New York, maar zij is opgegroeid in Oklahoma. Naast het maken van installaties houdt zij zich ook bezig met theater en fotografie. Zij is speciaal voor deze tentoonstelling naar Nederland gekomen om dit werk hier in CODA Museum te maken.

1. Wat denk jij dat deze installatie voorstelt? Leg uit waarom. Opdracht 2. Zoals jullie kunnen zien heeft Erin Turner voor deze installatie gebruik gemaakt van kranten. 1. Wat valt jullie op aan deze kranten? Sommige kranten in deze installatie zijn heel bijzonder omdat de kunstenaar die zelf heeft laten maken. Zij heeft een collage gemaakt van negen foto’s die zij maakte voor eerdere projecten. Daarnaast heeft zij gebruik gemaakt van Nederlandse kranten. 2. Welke kranten zijn volgens jou van de hand van de kunstenaar? Leg uit waarom. 3. Welk beelden kan jij onderscheiden binnen de installatie?

17

Opdracht 3. Deze installatie heeft meerdere aanzichtpunten. Kijk goed naar de manier waarop de kunstenaar kleur en afbeeldingen heeft toegepast. 1. Kies in een groepje van 4 of vijf personen het mooiste aanzichtpunt van het werk en maak er een foto van met je telefoon. Licht toe waarom jullie deze keuze hebben gemaakt. 2. Wat denk jij dat de kunstenaar wil zeggen met dit werk? Weeg de meningen binnen jouw groepje tegen elkaar af en presenteer jullie visie over het werk aan de rest van de klas.

ONDERDEEL 6 Sarah Frost Opdracht 1. Het werk Arsenal toont van plint tot plafond een groot aantal wapens van papier en karton. Dit werk van de Amerikaanse kunstenaar Sarah Frost is ontstaan toen ze zich realiseerde dat kinderen al vroeg weten hoe ze van papier speelgoedgeweren kunnen maken. Hoewel onschadelijk uitgevoerd in papier en niet strikt bedoeld als kritische uiting geeft Arsenal volgens de kunstenaar wel aan dat we leven in een tijd waar wapentuig en -verkoop zo gewoon zijn geworden als het doen van de dagelijkse boodschappen. Heb je vroeger weleens met een pvc-buisje papieren pijltjes afgeschoten? De objecten van de installatie van Susan Frost zijn eigenlijk niet heel anders. Alleen lijken de papieren geweren net echt! De kunstenaar liet zich inspireren door de filmpjes op YouTube waarin wordt uitgelegd hoe je een geweer van papier maakt dat net echt lijkt. Zij schrok er een beetje van hoe echt de geweren op YouTube eruitzien en besloot er een kunstwerk over te maken. Kijk op de tablet een filmpje over het maken van een papieren geweer.

18

o https://www.youtube.com/watch?v=a5QJjFLiH8I o https://www.youtube.com/watch?v=HcTk-Bo5d3E 1. Wat zou er gebeuren als je een papieren geweer dat zo echt lijkt meeneemt in het vliegtuig? Het detectiepoortje zal niet afgaan, want het is tenslotte niet van ijzer gemaakt. Maar zou de douane je het vliegtuig in laten? 2. Kan een papieren geweer net zo gevaarlijk zijn als een echt geweer? Waarom wel of niet? Opdracht 2. Ga nu naar het kunstwerk toe en ga ergens staan waar je goed omringd bent door de geweren. 1. Voelt dit bedreigend? Of voel je je juist wel veilig? Kun je uitleggen waarom? 2. Maak je zelf ook weleens iets van papier? Of zou je dat willen doen?

19

5. PRAKTISCHE INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHTEN Huisregels CODA Museum o De kunstwerken in CODA Museum zijn kostbaar en uniek. We verzoeken onze gasten daarom de werken niet aan te raken. o Ruimte en relatieve rust worden door de andere gasten in CODA Museum gewaardeerd. Wij vragen u daarom niet hardop te telefoneren en te letten op uw kinderen. o Voor het opbergen van jassen en tassen kunt u gebruikmaken van de groepsgarderobe. Nog enkele aandachtspunten: o Het is belangrijk om voldoende begeleiders te hebben: bij maximaal 12 leerlingen is extra begeleiding van één verzorger noodzakelijk, bij 13-18 leerlingen twee, bij 19-24 leerlingen drie en bij 24 -30 leerlingen vier begeleiders. o Stel de leerlingen op de hoogte van de huisregels. o Op de dag dat de laatste groep van uw school een bezoek aan de kindertentoonstelling brengt, kunt u de boeken inleveren bij de CODA-docent. o Annuleren van een groepsbezoek is tot één week voor de afgesproken datum kosteloos. Tot twee dagen van tevoren betaalt u € 7,50 administratiekosten. Indien u binnen de laatste achtenveertig uur annuleert, zijn wij genoodzaakt het hele bedrag in rekening te brengen. Bespaar uzelf onnodige kosten en annuleer dus op tijd. o Wij verzoeken u op tijd aanwezig te zijn. Indien uw groep meer dan een kwartier te laat arriveert, bestaat de kans dat CODA-docent al is vertrokken. Neem om teleurstelling te voorkomen bij vertraging contact op met het museum (055– 5268565). o Bij aankomst in CODA kunt u het bevestigingsformulier tonen aan de baliemedewerkers. Meer informatie vindt u op www.coda-apeldoorn.nl. Contactpersonen Volgt u het programma in het kader van het Cultuurmenu? Dan kunt u met uw vragen terecht bij de coördinator Cultuurmenu, Anja Fasen, via telefoon 055-5213967 of e-mail: [email protected]) Voor inhoudelijke vragen over het museumbezoek kunt u contact opnemen met Neel Diekema via telefoon 055-5268533 ([email protected] ). Wij wensen u alvast veel plezier met de voorbereiding en het bezoek aan CODA Museum!

20