Porcilis® Glässer
Het bewezen antwoord op Haemophilus parasuis infecties
Ziekte van Glässer Haemophilus parasuis De ziekte van Glässer, veroorzaakt door Haemophilus parasuis, werd ooit beschouwd als een zeldzaam voorkomende aandoening. Vandaag de dag is bij varkens H. parasuis één van de belangrijkste bacteriële ziekteverwekkers ter wereld. Vooral op bedrijven met een hoge gezondheidsstatus en op SPF bedrijven komt deze ziekte veelvuldig voor. Er zijn 15 serotypen van H. parasuis beschreven, waarvan serotype 5, 4 en 13 het meeste voorkomen. Binnen een populatie en zelfs bij één dier, kunnen verschillende serotypen voorkomen. Een substantieel gedeelte van de geïsoleerde stammen (15-40%) is niet typeerbaar. Sommige serotypen (onder andere 1,5,12,13 en 14) worden geassocieerd met acute sterfte. Andere, zoals de 2, 4 en 15, met ernstige polyserositis en arthritis. De serotypen 3, 6, 7, 8 veroorzaken mildere symptomen. Gezonde dieren kunnen drager zijn van H. parasuis (neus, tonsil, trachea). Soms betreft dit al biggen van één week leeftijd. Ondanks het feit dat H. parasuis een rol kan spelen in het PRDC, kan de bacterie ook in longen worden gevonden zonder dat er sprake is van pneumonie. Ziekte van Glässer De ziekte van Glässer is een aandoening die alleen bij het varken voorkomt. De verwekker, H. parasuis, werd 100 jaar geleden voor het eerst beschreven door Glässer in exsudaat van een varken met polyserositis en polyarthritis. De ziekte wordt van oudsher geassocieerd met stress omstandigheden, veroorzaakt door bijvoorbeeld transport (marktziekte). Het belang van de aandoening is toegenomen met de ontwikkelingen in de moderne varkenshouderij (SPF en high-health status bedrijven). De aandoening wordt tegenwoordig beschouwd als een belangrijke, wereldwijd voorkomende varkensziekte, die met name een probleem vormt bij verplaatsen (bijvoorbeeld spenen) of samenvoegen van dieren van verschillende herkomst, zoals bij het toevoegen van nieuw fokmateriaal aan een populatie. De ziekte varieert van peracute sterfte tot chronische problemen, waarbij slijten en arthritis op de voorgrond treden. Bij zieke dieren is meestal sprake van koorts, verminderde eetlust, apathie, dyspneu, cyanosis en verdikking van één of meerdere gewrichten. Er kunnen ook hersenverschijnselen optreden. Reeds 16 uur na (experimentele) infectie wordt koorts geconstateerd. 36 uur na de infectie volgen de overige klinische symptomen. In acute gevallen kunnen de eerste dieren sterven vier dagen nadat zij zijn toegevoegd aan besmette bedrijven. Nadat de eerste klinische symptomen zijn vastgesteld, kunnen dieren binnen zeven uur sterven. In meer chronische gevallen ontstaan één tot twee weken na introductie slijters ten gevolge van polyserositis/polyarthritis met hoge morbiditeit. De morbiditeit kan 50-75%, tot meer dan 90% (experimenteel), bedragen met een mortaliteit van ongeveer 10%. Vooral dieren op de leeftijd van vijf tot acht weken vertonen ziekteverschijnselen. In heel gevoelige populaties kan een infectie aanleiding zijn tot klinische problemen op alle leeftijden. Circa 12 uur na infectie neemt de hoeveelheid vloeistof in de sereuze holtes toe. Na 36 uur is H. parasuis aantoonbaar in het bloed. Na 48 uur kan al sterfte optreden, waarbij sprake is van endotoxinaemie (aantoonbaar vanaf 16-24 uur na infectie met een piekconcentratie vlak voor de dood van het dier) en diffuse intravasale stolling. Vanaf 36-108 uur na infectie is de kiem aantoonbaar in de inwendige organen. Experimenteel kunnen de bacteriën vaak niet meer worden geïsoleerd nadat de lichaamstemperatuur weer normaal geworden is. Een H.parasuis infectie resulteert in septicaemie met endotoxinen shock of (sero-) fibrineuse (poly-) serositis met (poly-)arthritis, met eventueel periarthritis, en/of meningitis. Dieren die de aandoening overleven kunnen een slechte groei vertonen ten gevolge van resterende chronische polyserositis en/of polyarthritis.
Haemophilus parasuis: een verborgen boosdoener
Porcilis® Glässer: effectiviteit Immuniteitsopbouw na vaccinatie Gemiddelde klinische score
Gevaccineerde biggen (vaccinatie op vijf en zeven weken leeftijd) en controle dieren werden op negen weken leeftijd intra-peritonaal gechallanged met H. parasuis serotype 5. Gedurende acht dagen na challange werden de dieren gescoord op kliniek en na sectie werden de lesions bepaald. Polyserositis in • 0/5 gevaccineerde biggen • 5/5 controle biggen Reïsolatie van H. parasuis in • 0/5 gevaccineerde biggen • 3/5 controle biggen
80 70 60 50 40 30 20 10 0
Gevaccineerd Controle biggen
Duur van de immuniteit na vaccinatie Gemiddelde klinische score
Gevaccineerde biggen (vaccinatie op vijf en zeven weken leeftijd) en controle dieren werden toen zij 21 weken waren intra-peritonaal gechallanged met H. Parasuis serotype 5. Gedurende acht dagen na challange werden de dieren gescoord op kliniek en na sectie werden de lesions bepaald. Polyserositis in • 0/6 gevaccineerde biggen • 2/4 controle biggen Reïsolatie van H. parasuis in • 0/6 gevaccineerde biggen • 1/4 controle biggen
25 20 15 10 5 0
Gevaccineerd Controle biggen
Homologe bescherming Controle biggen
125
100
100
75 50 25
17
25
weken
Controle biggen
2
125
100
100
75 50 25 NG**
0 1
12
13
8
17
Gevaccineerd
125
Sterftecijfer %
Gemiddelde score*
Score gebaseerd op klinische symptomen, aandoeningen en bacteriologie. ** NG = Niet Gedaan *** Bak-Riising, 2002, Vet. Rec.
50
0 8
Heterologe bescherming
*
75
0 2
In hetzelfde experiment werden ook biggen gechallanged met heterologe serotypen (serotype 1, 12, 13 en 14). Zowel de gevaccineerde als de controle dieren werden gechallanged op negen weken leeftijd. Ook hier werden de dieren gescoord op klinische symptomen, lesions, bacteriologisch onderzoek en uitval.
Gevaccineerd
125
Sterftecijfer %
Gemiddelde score*
Challangeproeven*** zijn uitgevoerd om aan te tonen dat Porcilis® Glässer effectief werkt tegen H. parasuis serotype 5. Biggen werden gevaccineerd op 5 en 7 weken leeftijd. Controledieren werden niet gevaccineerd. Op 9, 15 en 24 weken leeftijd werden beide groepen dieren gechallanged met H. parasuis type 5. De dieren werden gescoord op klinische symptomen, lesions en bacteriologisch onderzoek. Ook werd het uitval bepaald.
75 50 25 0
14
1
12
Challengeproeven met serotype
Porcilis® Glässer: een brede effectieve bescherming tegen H. parasuis
13
14
Porcilis® Glässer: veiligheid Veiligheid na toediening bij biggen Een laboratorium veiligheidsstudie is uitgevoerd om de effecten van diverse toedieningen te observeren. Controledieren kregen een éénmalige enkelvoudige vaccinatie of een éénmalige vaccinatie met dubbele dosering (beide op vijf weken leeftijd) en een herhalingsvaccinatie (vijf en zeven weken leeftijd). De volgende bevindingen werden waargenomen: • In alle groepen werd een voorbijgaande dufheid van de dieren geconstateerd. De dufheid was de dag na vaccinatie weer verdwenen. • Er werd geen enkele lokale reactie waargenomen. • Een lichte temperatuurverhoging werd geconstateerd. • In de groep met overdosering vertoonden enkele dieren een temperatuurverhoging van > 2ºC. De volgende dag was de lichaamstemperatuur weer normaal. In veldproeven (op zowel conventionele als SPF bedrijven) met vaccinaties op de leeftijd van vijf en zeven weken, werden dezelfde resultaten behaald. In veldproeven met vaccinatie van biggen op jonge leeftijd (één en drie weken) werden vergelijkbare resultaten gezien. Ook hier vertoonden enkele dieren een tijdelijke temperatuurverhoging van > 2ºC , die een dag later weer verdwenen was. Conclusie: Porcilis® Glässer is veilig voor biggen vanaf vijf weken leeftijd. Vaccinatie op jongere leeftijd kan leiden tot temperatuurverhoging van > 2ºC, die de dag na vaccinatie weer is verdwenen.
Veiligheid na toediening bij zeugen In een veldproef in Zwitserland is de veiligheid van Porcilis® Glässer in zeugen getest. Zeugen werden op zes (dubbele dosering) en vervolgens twee weken (enkele dosering) voor het werpen gevaccineerd met Porcilis® Glässer. Op -24, 0, 2, 4, 6, 24 en 48 uur na vaccinatie werden de volgende parameters gescoord: temperatuur, eetlust, vruchtbaarheidskenmerken, algemene conditie en locale reactie. De volgende bevindingen werden gerapporteerd: • Na de eerste vaccinatie vertoonde een deel van de zeugen een tijdelijke temperatuurverhoging. • Na de tweede vaccinatie werd geen enkele temperatuurverhoging waargenomen. • Bij enkele dieren werd een beperkte zwelling op de plaats van injectie geconstateerd. • Er werd geen enkel effect op vruchtbaarheid waargenomen.
Porcilis®® Glässer: veilig voor elk varken
Porcilis® Glässer: een veilige en effectieve aanpak van Haemophilus parasuis Porcilis® Glässer
• Een geïnactiveerd vaccin ter vermindering van H. parasuis lesions. • Bevat hele bacteriële cellen van de H. parasuis serotype 5. • Verminderd de schade t.g.v. een H. parasuis type 5 infectie. • Bescherming tegen de serotypen 5,1,12,13 en 14 is aangetoond. • Bescherming vanaf 2 weken na boostervaccinatie. • Bescherming gedurende 14 weken na boostervaccinatie is aangetoond. • Bevat Diluvac Forte als adjuvans. • Maakt gebruik van ongecontroleerde stalvaccins onnodig. • Is veilig voor gebruik in varkens vanaf vijf weken leeftijd.
Diagnose van de Ziekte van Glässer Om een goed effect van de vaccinatie te bereiken is de diagnose van de ziekte belangrijk. Ook het moment van infectie is bepalend voor de wijze waarop het vaccin het beste kan worden ingezet. De diagnose van de ziekte van Glässer kan plaatsvinden met behulp van verschillende technieken. Vaak is een combinatie van deze technieken noodzakelijk om een H. parasuis infectie, als veroorzaker van de kliniek, vast te stellen. Klinische symptomen: Een infectie met H. parasuis gaat vaak gepaard met hoge koorts, gewrichtsontsteking, sterfte en een korte ziekteduur. Ook hersenverschijnselen (te verwarren met streptococcen-meningitis) komen voor. Pathologie: Bij de ziekte van Glässer kunnen de vliezen in de buik-, de borstholte, het hart, de hersenen en de gewrichten worden aangetast. De holten bevatten meestal een geelgroene vloeistof en de organen zijn met een laag fibrine bedekt. Ook de gewrichten kunnen fibrine bevatten. Hiermede is het pathologisch beeld behoorlijk uniek echter een (grondig) aanvullend bacteriologisch onderzoek kan uitsluitsel geven over de bacterie. Bacteriologisch onderzoek: Aangezien de H. parasuis bacterie een specifiek groeipatroon heeft is deze moeilijk te kweken zonder de juiste condities. De bacterie heeft voor groei een zogenaamde V-factor nodig. Verder is een kweek van 48 uur noodzakelijk. De dan zichtbare bacterie-kolonie is, in vergelijking met vele andere bacteriën, dan nog steeds slechts klein van omvang. Gezien de afnemende kans op het aantonen van de bacterie met het verstrijken van de tijd p.i. is het noodzakelijk om dieren in een acute fase van de aandoening te onderzoeken. Serologie: Via serologie (Elisa) is het mogelijk een kwalitatieve beoordeling te geven over een H. parasuis infectie. Het geeft echter geen uitsluitsel over de omvang en de ernst van een infectie. Hierdoor is serologie alleen te gebruiken als extra bevestiging van een diagnose.
Porcilis® Halocur Glässer:®:het bewezen antwoord bescherming op Haemophilus parasuis infecties tegen Cryptosporidiose
Porcilis® Glässer
Eigenschappen: Het product stimuleert de ontwikkeling van actieve immuniteit tegen Haemophilus parasuis serotype 5. Van de virulente serotypes van H. parasuis is serotype 5 het meest voorkomend. Er is enige kruisbescherming tegen de overige virulente serotypes, maar een volledige kruisbescherming kan niet verzekerd worden.
Vaccinatieschema: Vaccineer varkens vanaf vijf weken leeftijd twee keer met een interval van twee weken. Toediening en dosering: Laat het vaccin op kamertemperatuur komen. Goed schudden voor gebruik. Eén dosis (2 ml) van het vaccin intramusculair in de nek van het varken toedienen. Wachttijd: 0 dagen. Bewaring: Bewaren bij 2 - 8ºC. Niet laten bevriezen.
Doeldier: Varken. Immuniteit: Aanvang van immuniteit: twee weken na voltooiing van de vaccinatie. Immuniteitsduur: 14 weken na voltooiing van de vaccinatie. Samenstelling: Bevat geïnactiveerde hele bacteriële cellen van de Haemophilus parasuis serotype 5, stam 4800.
Presentatie: PET flacon met 50 ml (25 doseringen). Adjuvans: Diluvac Forte®. Registratie: REG NL 10172 UDD. Toediening door een dierenarts. Overige informatie: zie bijsluiter.
Intervet Nederland bv • Postbus 50 • 5830 AB Boxmeer Telefoon: 0485 587654 • Fax: 0485 587653 • www.intervet.nl
Itemnr. 004751, augustus 2004, Intervet Nederland B.V.
Indicatie: Actieve immunisatie van varkens ter vermindering van de typische laesies van de ziekte van Glässer, veroorzaakt door Haemophilus parasuis type 5.
