POM Oost-Vlaanderen. CO2-datainzameling. en -analyse. Opdracht uitgevoerd door Alex Polfliet

POM Oost-Vlaanderen

CO2-datainzameling en -analyse Opdracht Polfliet

uitgevoerd

door

Alex

I.

Management samenvatting

De opmaak van de CO2-inventaris voor de bedrijventerreinen Maldegem en Gentse Haven was een zeer arbeidsintensieve opdracht. 34 % van de bevraagde bedrijven werkten mee aan het aanleveren van energie verbruiksdata, een toch vrij hoge score dankzij het herhaaldelijk aandringen op medewerking. Aangevuld met overige beschikbare data (eigen bestand van Zero Emission Solutions, gegevens uit de Benchmark Convenant en een medewerkende energieleverancier) bekwamen we een totaal van 49,16 % data. Genoemde data mogen als zéér betrouwbaar worden beschouwd. 17,79 % van de data zijn gebaseerd op een relevante, vrij accurate inschatting dmv opzoekingswerk op de website van betrokken bedrijven, gekoppeld aan een vergelijking met gelijkaardige bedrijven van een gelijkaardige grootte-orde. 33,05 % van de data zijn eerder een vage inschatting en moeten dus als weinig betrouwbaar worden beschouwd. Het onderzoek is er niet in geslaagd om één duidelijke 100 % relevante en vlot publiek beschikbare parameter te vinden op basis van dewelke een vrij nauwkeurige inschatting zou kunnen worden gemaakt voor bedrijven waarover geen verbruiksdata beschikbaar zijn. Zero Emission Solutions moet dan ook concluderen dat een CO2-meting voor een bedrijventerrein best gebeurt op basis van reële verbruiksdata. Deze inzamelen op individuele basis volgens de arbeidsintensieve manier waarop dit onderzoek gebeurde is daarbij weinig werkbaar. Zero Emission Solutions raadt dan ook aan om terzake een protocol af te sluiten met de netbeheerders, zodat in ieder geval de data inzake elektriciteit en aardgas reeds toegankelijk zouden zijn voor dergelijk onderzoek.

Deze opdracht werd geïnitieerd door de POM Oost-Vlaanderen en werd mogelijk gemaakt met middelen beschikbaar via het project Eco2Profit. Dit valt onder de uitvoering van het INTERREG IVA-programma Vlaanderen-Nederland met co-financiering van de Provincie Oost-Vlaanderen.

Rapport CO2-data-inzameling en analyse Ref. MSAP2012008

POM Oost-Vlaanderen 2

II.

Inhoudstafel

I.

Management samenvatting............................................................................................2

III.

Algemene contactgegevens......................................................................................5

1.

Begunstigde van de studie ..........................................................................................5

2.

Consultant ......................................................................................................................5

IV.

Algemene inleiding .......................................................................................................6

V.

De CO2-data-inzameling..............................................................................................7

V.1

Bij de start beschikbare data ...................................................................................7

V.1.1 Door de POM Oost-Vlaanderen ter beschikking gestelde data:....................7 V.1.2 Door Zero Emission Solutions bij of voor aanvang verworven data................7 V.1.3 Data aangeleverd door Eandis ...........................................................................8 V.2

Gebruikte methodiek ................................................................................................9

V.2.1 Mailing......................................................................................................................9 V.2.2 Permanent ter beschikking voor vragen ..........................................................11 V.2.3 Telefoonronde ......................................................................................................11 V.2.4 Data v ia IMJV........................................................................................................11 V.2.5 Data Trends top 30.000 ........................................................................................12 V.2.6 Inschatting.............................................................................................................12 V.3

Bij inzameling ervaren moeilijkheden....................................................................12

V.3.1 Mailing....................................................................................................................12 V.3.2 Telefoonronde ......................................................................................................13 V.3.3 Invultabel...............................................................................................................14 V.3.4 Maldegem versus Gent.......................................................................................14 V.3.5 Eigen Zero Emission Solutions data.....................................................................14 V.3.6 Data elektriciteitsleverancier ..............................................................................15 V.3.7 Data Eandis ...........................................................................................................15 V.3.8 Data IMJV ..............................................................................................................15 V.3.9 Data VREG HE.......................................................................................................15 V.3.10 VI.

Data gascentrales voor elektriciteitsproductie ............................................17

Analyse van de ontvangen data .............................................................................20

VI.1

Aantal ........................................................................................................................20

VI.1.1

Aantal bedrijven opgenomen in de adressenlijst........................................20

VI.1.2

Aantal effectieve actieve bedrijven in de betrokken bedrijventerreinen 20

VI.1.3

Aantal pertinente weigeringen ......................................................................21



VI.1.4

Aantal bedrijven dat meewerkte...................................................................22

VI.1.5

Aantal beschikbare data Zero Emission Solutions........................................22

VI.1.6

Aantal data via IMJV -Benchmark convenant:............................................23

VI.1.7

Aantal beschikbare data via energieleverancier.......................................24

VI.1.8

Overige ..............................................................................................................24

VI.2

VI.2.1

Data van bedrijven die meewerkten ............................................................25

VI.2.2

Data Zero Emission Solutions ...........................................................................26

VI.2.3

Data via IMJV -Benchmark convenant:.........................................................26

VI.2.4

Beschikbare data via energieleverancier ....................................................26

VI.2.5

Overige ..............................................................................................................26

VI.2.6

Conclusie mbt betrouwbaarheid van de totaliteit van de data..............27

VI.3

VII.

Sensitiviteitsanalyse..................................................................................................25

Verwerking van de data.........................................................................................27

VI.3.1

Vraagstelling......................................................................................................27

VI.3.2

Omvang van het bedrijf..................................................................................28

VI.3.3

Aantal personeelsleden ..................................................................................28

VI .3.4

Aard van de bedrijvigheid..............................................................................29

Conclusie ......................................................................................................................31



III. Algemene contactgegevens 1. Begunstigde van de studie Naam klant

Contactpersoon

POM Oost-Vlaanderen Seminariestraat 2 9000 Gent www.pomov.be

Naam:

Annelies Herregat

Functie: Tel. Nr.: Fax: E-mail:

Projectmanager +32 (0)9 267 86 47 +32 (0)9 267 87 16 [email protected]

2. Consultant Zero Emission Solutions

Contactpersonen

Waverstraat 1 9310 Aalst

Naam: Functi e: Tel. Nr.: E-mail:

Alex Polfliet Sustainable Energy Manager

Naam: Functi e: Tel. Nr.: E-mail:

Isabelle Daeleman Data Manager

Tel. Nr.: +32 (0)5 341 66 66 Fax: +32 (0)5 341 66 00 www.zeroemissionsolutions.com

+32 (0)499 71 69 90 [email protected]

+32 (0)53 66 66 isabelle.daeleman@zeroemissionsolutions. com

Met medewerking van Enprove bvba An Beazar, zaakvoerder



IV. Algemene inleiding Dit rapport geeft de weerslag van de methodiek die werd gebruikt bij het inzamelen van de CO2-data bij bedrijven in de bedrijventerreinen Maldegem en Gent Zeehaven en de moeilijkheden die daarbij werden vastgesteld. Het rapport brengt tevens een sensitiviteitsanalyse van de bekomen gegevens, teneinde de correctheid ervan te kunnen inschatten. Het rapport stelt niet alleen vast, het geeft ook advies over een te volgen aanpak bij herhaling van soortgelijke initiatieven.



V. De CO2-data-inzameling V.1 Bij de start beschikbare data V.1.1 Door de POM Oost -Vlaanderen ter beschikking gestelde data: De POM Oost-Vlaanderen stelde een adressenlijst ter beschikking voor de beide bedrijventerreinen waarop het onderzoek betrekking had:

V.1.1.1 Adressenlijst Gentse Haven -

Zeer uitgebreid met adres, tel. nr. en naam milieucoördinator Gedateerd (niet bekend van welk jaar de data dateren) : o Bedrijf heeft activiteiten gestopt (door faillissement of andere reden) o Bedrijf is verhuisd o Bedrijf is overgenomen en/of heeft een andere naam o Milieucoördinator werkt niet meer op het bedrijf

V.1.1.2 Adressenlijst Maldegem -

Algemene adressenlijst zonder detail Gedateerd, zij het minder dan deze van Gentse haven (niet bekend van welk jaar de data dateren): o Bedrijf heeft activiteiten gestopt (door faillissement of andere reden) o Bedrijf is verhuisd o Bedrijf is overgenomen en/of heeft een andere naam

V.1.2 Door Zero Emission Solutions bij of voor aanvang verworven data V.1.2.1 Eigen Zero Emission Solutions data Zero Emission Solutions beschikt over eigen data van -

Huidige klanten Voormalige klanten Prospects

Zero Emission Solutions bleek over de data te beschikken van 41 bedrijven die in de betrokken bedrijventerreinen gevestigd zijn.



De in deze beschikbare data betreffen steeds elektriciteit, meestal ook aardgas (indien de afnemer inderdaad een aardgasaansluiting heeft) en in veel mindere mate ook fuel. Wel dient te worden opgemerkt dat nog slechts een klein percentage van de bedrijven fuel (zij het lichte dan wel extra zware stookolie) verbruiken.

V.1.2.2 Data van energieleveranciers Zero Emission Solutions onderhoudt goede contacten met nagenoeg alle energieleveranciers en stelde discreet en informeel de vraag om over verbruiksdata van hun klanten te kunnen beschikken. Eén leverancier ging, na verzekering van strikte discretie, in op ons verzoek om de energiedata van afnemers in de betrokken bedrijventerreinen ter beschikking te stellen. De leverancier in kwestie bezorgde ons een bestand met 176 bedrijven. 12 daarvan bevonden zich reeds in het eigen Zero Emission Solutions bestand. De data aangeleverd door deze leverancier waren echter niet geheel up-to-date (dateerden grotendeels van 2009) en werden dus enkel in ondergeschikte orde gebruikt (zie verder).

V.1.3 Data aangeleverd door Eandis Bij de start van het project had de opdrachtgever de verwachting/hoop dat de distributienetbeheerder Eandis data inzake elektriciteits- en aardgasverbruik ter beschikking zou stellen. Gelet op haar ervaring met de netbeheerders in het algemeen en met Eandis in het bijzonder, twijfelde Zero Emission Solutions bij aanvang aan die bereidheid. Finaal zou Eandis slechts zeer algemene gegevens aanleveren, met name een algemeen gemiddelde per “omschrijving”, zonder dat daarbij een EAN-code wordt opgegeven. De gegevens zijn dan ook nauwelijks bruikbaar (zie verder). Hieronder geven we een greep uit de data die Eandis aanleverde.



V.2 Gebruikte methodiek V.2.1 Mailing Op dinsdag 27 maart 2012 werd volgende mailing uitgestuurd naar alle bedrijven van het bedrijventerrein Gentse Haven: “Geachte mevrouw, geachte heer, In opdracht van de Provinciale Ontwikkelings Maatschappij (POM) Oost-Vlaanderen, de Gentse Haven en de stad Gent, maken wij een inventaris van CO2-emissies Scope 1 en 2 in de Gentse Haven. Dit onderzoek kadert in een Europees Eco2Profit project. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in overleg en met medewerking van het Havenbedrijf Gent en stad Gent. Wij vragen u vriendelijk doch met enige aandrang om medewerking aan dit project. In bijlage vindt u een excelinvulblad waarin een beperkt aantal Rapport CO2-data-inzameling en analyse Ref. MSAP2012008


(energieverbruiks)gegevens worden gevraagd. Gelieve deze in te vullen voor zover ze van toepassing zijn (de opsomming van mogelijke brandstoffen is zeer ruim, maar vele bedrijven verbruiken enkel aardgas en stroom. In dat geval dienen maar 2 kolommen te worden ingevuld). Dit neemt maximaal 5 minuten van uw tijd. Gelieve ons daarop via mail de exceltabel terug te bezorgen op het adres [email protected] , graag uiterlijk op 16/04/12. Wij garanderen u dat deze gegevens voor geen ander doel dan ons onderzoek zullen worden gebruikt. Wij garanderen u ook strikte geheimhouding en zijn bereid hierover – indien gevraagd – een confidentialiteitsovereenkomst te tekenen. Bezorg ons in voorkomend geval uw voorstel terzake. Met dank bij voorbaat, Alex Polfliet Zero Emission Solutions bvba Waverstraat 1, 9310 Aalst (Moorsel) Tel +32/(0)53/41.66.66 Fax +32/(0)53/41.66.00 Gsm +32/(0)499.71.69.90 www.zeroemissionsolutions.com

Eenzelfde mailing werd verstuurd naar de bedrijven op het bedrijventerrein Maldegem. De mailing werd tot twee maal toe herhaald (behalve voor die bedrijven die reeds hadden geantwoord), telkens met een tussenpauze van een tiental dagen,. We stuurden de mailing naar alle bedrijven, ook deze waar we reeds data van hadden. Dit om drie redenen: -

Administratieve eenvoud: het kost meer moeite om eerst de bedrijven waarvan we reeds data hadden te gaan uitsorteren



-

Betrouwbaarheid : Omdat de data waarover we reeds beschikten mogelijks reeds verouderd waren Controle : door toch aan de aankoper van een bedrijf nogmaals de data op te vragen konden we nagaan of de vraag en invultabel duidelijk was (=dubbelcheck)

V.2.2 Permanent ter beschikking voor vragen Van een paar tientallen bedrijven kregen we bijkomende telefonische of schriftelijke vragen naar toelichting bij het waarom van de enquête of de gevraagde gegevens. Onze medewerkers Sibel Bagcicek, Isabelle Daeleman en Alex Polfliet beantwoordden de vragen binnen de 24 uur.

V.2.3 Telefoonronde Vanaf 9 april 2012 werd gestart met het systematisch opbellen van de bedrijven die nog niet geantwoord hadden op de mailing en waar we niet zelf over data beschikten. Onmiddellijk na het telefoneren werd een herinneringsmail naar het net gebelde bedrijf en specifiek de respondent gestuurd teneinde de medewerkingsbereidheid te faciliteren. Deze telefonische opvolging was zeer arbeidsintensief: 2 medewerkers (Isabelle en Sibel) besteedden er elk 6 werkdagen aan.

V.2.4 Data via IMJV Op 25/05/12 werd contact opgenomen met de Vlaamse overheid; Departement Leefmilieu, Natuur en Energie; Afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid; Dienst Lucht en Klimaat, teneinde data te bekomen uit de IMJV database (Integraal Milieu Jaar Verslag). Stijn Caekelbergh, Beleidsmedewerker Klimaat van het LNE, wou – niettegenstaande juridisch voorbehoud – toch gerichte vragen beantwoorden voor wat betreft enkele bedrijven waar wij nog gegevens ontbeerden. Echter, gelet op het grote aantal bedrijven waarop het onderzoek betrekking had, werden finaal enkel de data van de bedrijven die deel uitmaken van de Benchmark convenant ter beschikking gesteld. In beide bedrijventerreinen zijn er 16 bedrijven tot de benchmark convenant toegetreden. Van 6 van deze bedrijven hadden we reeds de gegevens.



V.2.5 Data Trends top 30.000 De volledige adressenlijst werd manueel ingegeven in de web applicatie van de Trends top 30.000 om zo volgende info te bekomen: - Aanwezigheid in Trends top 30.000 zegt iets over de grootte van het bedrijf - NACE-code(s) - Aantal personeelsleden (niet altijd beschikbaar in de Trends database) Deze gegevens konden dan mede worden gebruikt om een inschatting te doen mbt de bedrijven waarover we geen energieverbruiksgegevens hadden.

V.2.6 Inschatting Van alle bedrijven waarvan we geen verbruiksgegevens hadden ontvangen (hetzij rechtstreeks, hetzij onrechtstreeks) werd de website opgezocht om zo een inschatting te kunnen maken van de activiteiten van het bedrijf en de grootteorde. Ook de ontstentenis van een website zegt iets over die grootteorde. De op die manier verkregen gegevens konden dan worden vergeleken met andere gegevens waarover Zero Emission Solutions beschikt, binnen of buiten de betrokken bedrijventerreinen. Zo kon bvb. voor een drukkerij, garage of bouwbedrijf (3 frequent voorkomende types bedrijven op basis van de website en/of de in Trends top 30.000 gevonden gegevens worden ingeschat hoe groot het bedrijf in kwestie was. Stel dat het een garage/concessiehouder te Maldegem betreft met een showroomoppervlakte van 200 m², dan kon het verbruik worden geschat gelijkaardig aan een garage/concessiehouder betreft met een showroomoppervlakte van 200 m² te St. Niklaas (concreet reëel voorbeeld) die reeds in het klantenbestand van Zero Emission Solutions zit.

V.3 Bij inzameling ervaren moeilijkheden V.3.1 Mailing Volgende moeilijkheden werden ervaren bij het inzamelen van data en de manier waarop er een mouw aan werd gepast : -

Van het bedrijf is geen spoor terug te vinden (niet in telefoongids, niet op internet) : o Geen oplossing o Enkel akte nemen



-

Het bedrijf bestaat niet meer (faillissement of stopzetting activiteiten) o Geen oplossing o Enkel akte nemen

-

Het opgegeven emailadres blijkt foutief o Opnieuw verzenden naar centraal info@ emailadres

-

Enkel centraal email adres o In onderwerp vermelden milieucoördinator

“tav

aankoper

energie

en/of

-

Weinig spontane respons o Herhaling van de mailing o Ondersteuning van de mailing via POM en overige leden stuurgroep (We hebben geen duidelijk zicht op wie wat precies aan bijkomende ondersteuning heeft gedaan) o Telefonische opvolging

-

Nood aan confidentialiteit o Confidentialiteitsovereenkomst tekenen (2 bedrijven, EDF-Luminus en Arcelor-Mittal, vroegen hier naar , waarop deze werd bezorgd. Finaal weigerde Arcelor-Mittal toch

V.3.2 Telefoonronde De telefoonronde was bijzonder arbeidsintensief. De database voor de Gentse Haven was vrij gedateerd (bedrijf bestond niet meer of was verhuisd, contactpersoon werkte niet meer op het bedrijf, telefoonnummer was niet correct,…), voor Maldegem waren er geen rechtstreekse contactpersonen en telefoonnummers ter beschikking. Het duurde bijgevolg veelal lang eer de geschikte persoon kon worden bereikt, waarna ons in telefonisch prospecteren en contacteren geoefend personeel (Sibel en Isabelle) de boodschap kon meegeven. De telefonische reacties waren eerder lauw. V eel gehoorde reacties waren : -

overbevraging werkoverlast, geen tijd voor enquêtes bedrijf heeft nauwelijks uitstoot, dus data niet relevant persoon is ziek argwaan tegenover commerciële enquêtes angst voor mogelijk latere milieu of CO2-taks vragen mbt confidentialiteit

Daarop werd het niet-commerciële karakter onderstreept en toch aangedrongen op medewerking. Rapport CO2-data-inzameling en analyse Ref. MSAP2012008


V.3.3 Invultabel De bij de mailing meegestuurde invultabel was niet optimaal: - De vermelding “HFO” en “GOL” is onvoldoende bekend bij nietenergiespecialisten o Beter is om respectievelijk “HFO; Extra zware stookolie” en “GOL; Gasolie; stookolie of diesel” te gebruiken o De invulkolom‘ andere’ is irrelevant aangezien dan niet kan worden bepaald in welke eenheid de data dienen te worden opgegeven. Bij een tiental bedrijven werd in ‘andere’ de verbruiksdata mbt stookolie in liter ingevuld, doordat de afkorting GOL onvoldoende gekend is (zie hoger) Sommige ingevulde invultabellen vermeldden overduidelijk foutieve eenheden. Meer bepaald bij aardgas werd Megawattuur (MWh) wel eens verward met ‘normaal kubieke meter’ (m³). Door grondig nalezen van de ingezonden data en door onze marktkennis konden wij dit echter corrigeren.

V.3.4 Maldegem versus Gent Slechts 19 op deze ‘spontane’ 161 respondenten war en afkomstig uit het bedrijventerrein Maldegem, zijnde 11,8 % terwijl het aandeel Maldegemse bedrijven in het totale adressenbestand 24 % bedraagt (zie verder). Dit verschil in respons kan worden verklaard door twee factoren: - Voor het bedrijventerrein Gent Zeehaven beschikten we in vele gevallen over meer precieze contactgegevens (naam milieucoördinator) waardoor de mailing en telefoonronde gerichter kon gebeuren - Door de aanwezigheid van Elisa Taelman van het Gentse Havenbedrijf kon er extra druk worden gezet op de Gentse respondenten. Die druk was er niet voor Maldegem

V.3.5 Eigen Zero Emission Solutions data De data die Zero Emission Solutions voor eigen interne werking sinds 2009 verzamelde (bij klanten, ex-klanten en prospects) zijn deels enigszins gedateerd. Toch is meer dan 80 % van die data jonger dan 2 jaar.



V.3.6 Data elektriciteitsleverancier Ook de data aangeleverd door de elektriciteitsleverancier zijn enigszins (meer dan deze van Zero Emission Solutions) gedateerd. Ongeveer 75 % van de data dateerden van 2009.

V.3.7 Data Eandis De van Eandis bekomen data waren eerder irrelevant. Het betreft slechts zeer algemene gegevens, met name een algemeen gemiddelde per “omschrijving”, zonder dat daarbij een EAN-code wordt opgegeven. De gegevens zijn dan ook nauwelijks bruikbaar (zie verder).

V.3.8 Data IMJV We ontvingen van LNE enkel de (per definitie publiek beschikbare) data mbt de CO2-uitstoot van de in de Benchmark convenant opgenomen bedrijven. In ieder geval werd bij ontvangen of beschikken over meerdere data van eenzelfde bedrijf volgende voorrang gegeven : -

IMJV -data (officiële data) Door het bedrijf verstrekte data Eigen Zero Emission Solutions aangelegde database Data ontvangen van de energieleverancier

V.3.9 Data VREG HE In het kader van dit onderzoek werd ook na gegaan welke bedrijven eigen hernieuwbare energieproductie (dus CO2-neutrale productie) hebben. Dit via de database die de VREG publiek ter beschikking stelt en die volledig en actueel is. We voegen deze aan dit rapport toe, doch eigenlijk is deze enkel voor het ingeschatte gedeelte relevant en dan nog slechts in beperkte mate. Men mag er ten eerste namelijk van uitgaan dat bvb. het elektriciteitsverbruik, opgegeven door de bedrijven, enkel slaat op het van het net afgenomen verbruik en niet op het totale verbruik decentrale productie en afname inbegrepen. Wanneer men een simulatie zou gaan maken van een in te schatten energieverbruik voor bedrijven per NACE-code en daarbij rekening zou wensen te houden met de probabiliteit dat de bedrijven in kwestie al dan niet hernieuwbare energie zouden gaan produceren, dan zou dit betekenen dat men er van uitgaat dat het al dan niet installeren van HERapport CO2-data-inzameling en analyse Ref. MSAP2012008


productie in relatie staat tot de NACE-code. Er is geen enkel element dat er op zou kunnen wijzen dat zulks het geval zou kunnen zijn. Vandaar de conclusie dat dit eigenlijk weinig of niet relevant is.

V.3.9.1 Maldegem De VREG publiceert gegevens inzake aantal uitgereikte groene stroom certificaten per gemeente, maar maakt geen verdere opsplitsing per bvb bedrijventerrein. 1 GSC komt daarbij overeen met 1 MWh groene stroom productie of 400 kg vermeden CO2. Voor de gehele gemeente Maldegem bedroeg het aantal uitgereikte groene stroom certificaten in 2011 : - Wind : 26.816 - PV < 10 kWp : 2.131 - PV > 10 kWp : 1.626 - Overige HE : 0 - Totaal : 30.573 Conclusie : De windturbines in Maldegem zijn niet gevestigd op het betrokken bedrijventerrein dus doen voor dit onderzoek niet ter zake. De PV-installaties kleiner dan 10 kilowattpiek (kWp) betreffen steeds residentiële installaties en doen voor dit onderzoek dus ook niet ter zake. Het resterende deel van de PV-installaties zal ongetwijfeld ook slechts gedeeltelijk op het bedrijventerrein. Wellicht hebben de bedrijven die hun elektriciteitsverbruiksgegevens hebben meegedeeld, rekening gehouden met de reeds aanwezige PV-installatie (en dus enkel de netto netafname aangegeven). Bijgevolg dient eigenlijk enkel rekening gehouden te worden met de mogelijke PV-installaties die werden geplaatst bij de bedrijven waarvan we geen gegevens ontvingen en een schatting hebben moeten maken. In ieder geval, 1626 MWh aan zonne-energie levert gemiddeld een besparing aan CO2-uitstoot van 650,4 ton CO2 op, een op het totaal te verwaarlozen aandeel.

V.3.9.2 Gentse Zeehaven : De VREG publiceert gegevens inzake aantal uitgereikte groene stroom certificaten per gemeente, maar maakt geen verdere opsplitsing per bvb bedrijventerrein. Voor de gehele gemeente Gent bedroeg het aantal uitgereikte groene stroom certificaten in 2011 : Aantal uitgereikte groenestroom certificaten per gemeente per technologie Gent

biogas biogas biogas - biomassa biomassa biomassa water windener zonne- zonneuit uit land- kracht gie op energie energie stortgas uit gesor teerd of huishoude of <= overig RWZI land > 10kW selectief lijk afval bosbouw 10kW ingeza meld afval 0

0

0

445

0

301.743


10.490

518.458

0

78.509

8.746

Totaal

20.701 939.092


Het aandeel hernieuwbare energie in de Gentse Haven is groot, maar bestaat voornamelijk uit grote installaties (Max Green, Stora Enso, Volvo en het windmolenpark op de linkeroever van het kanaal Gent-Terneuzen. Ook hier hebben de bedrijven die hun elektriciteitsverbruiksgegevens hebben meegedeeld, rekening gehouden met de reeds aanwezige HE-installaties (en dus enkel de netto netafname aangegeven). Dit is met zekerheid zo voor Electrabel, Volvo en Stora Enso. Bijgevolg dient eigenlijk enkel rekening gehouden te worden met de mogelijke HE installaties (voornamelijk PV) die werden geplaatst bij de bedrijven waarvan we geen gegevens ontvingen en een schatting hebben moeten maken. Ook dat aandeel is met 20.701 MWh erg beperkt en dus goed voor een vermeden uitstoot van 8280,4 ton.

V.3.10 Data gascentrales voor elektriciteitsproductie In het bestand zijn 2 gascentrales voor elektriciteitsproductie opgenomen, met name deze van de Ringvaart en deze van de Ham. Beiden zijn eigendom van EDF-Luminus. Voor beiden hebben we de gegevens voor 2011 ontvangen, maar deze zijn heel erg relatief. Gascentrales worden nl. ingezet wanneer goedkopere productiecapaciteit onvoldoende voor handen is. Wind- en zonneënergie wordt geproduceerd als de weersomstandigheden zich voordoen omdat op dat ogenblik de geproduceerde stroom operationeel gratis is (de kost voor een windturbine of zonnepaneel is dezelfde of deze nu in functie is dan niet, aangezien het eerder CAPEX-installaties zijn, installaties met een hoge kapitaalskost, maar lage operationele kost). Na deze HE, is kernenergie – indien geproduceerd in afgeschreven kerncentrales en indien bepaalde kosten als verzekering, afval en ecologische effecten geëxternaliseerd worden – het goedkoopste. Aan huidige marktprijzen zijn ook steenkoolcentrales goedkoper dan gascentrales. In tijden van economische crisis is de vraag naar stroom in België lager dan in andere jaren. Dat vertaalt zich in het minder inzetten van gascentrales, zoals kan worden afgeleid uit de grafiek hieronder :



Ook in 2012 worden de gascentrales nauwelijks ingezet, omdat de spread tussen de kostprijs voor aankoop van aardgas tegenover de verkoopprijs van stroom negatief is geworden.



De evolutie van bovenstaande spread zal een zeer grote impact hebben op de inzet en dus de CO2-uitstoot van genoemde gascentrales en bijgevolg ook op de totale CO2-uitstoot van de gehele Gentse Haven. Dit relativeert dus in hoge mate de resultaten van de bevraging.



VI. Analyse van de ontvangen data VI.1 Aantal VI.1.1 Aantal bedrijven opgenomen in de adressenlijst -

In Gentse Haven : 407 adressen (=76 % van totaal) In bedrijventerrein Maldegem : 128 adressen (=24 % van totaal)

VI.1.2 Aantal effectieve actieve bedrijven in de betrokken bedrijventerreinen -

Stopzetting activiteiten (al dan niet door faillissement) of v erhuis : 24 bedrijven Pro forma bedrijven (entiteiten gevestigd op hetzelfde adres als het moederof zusterbedrijf zonder eigen activiteit andere dan fiscaal-administratieve) : 37 bedrijven ð Bedrijven die niet meer actief zijn : 61 bedrijven in totaal of 11,4 % van de totale adressenlijst



VI.1.3 Aantal pertinent e weigeringen -

106 bedrijven, of 19,8 % van de totale adressenlijst, wensten expliciet niet mee te werken (meldden dit aan telefoon of via mail). Bij de meesten werd ‘tijdsgebrek’ als motivatie op gegeven, bij een minderheid werd gevreesd dat de gegevens in hun nadeel zou kunnen worden gebruikt (bvb voor latere fiscale penalisatie).



VI.1.4 Aantal bedrijven dat meewerkte -

Na eerste mailing : 46 bedrijven Na telefonische oproep : 115 bedrijven Slechts 19 op deze 161 respondenten waren afkomstig uit het bedrijventerrein Maldegem ð In totaal leverden dus 161 bedrijven zelf de gevraagde data, dat is 34 % van de reëel in de zones aanwezige bedrijven (= adressenlijst – stopgezette bedrijven en ‘pro forma’ bedrijven)

VI.1.5 Aantal beschikbare data Zero Emission Solutions -

34 bedrijven (7 bedrijven waren ‘dubbel’) 27 “unieke data” van bedrijven (dus additioneel), of 5,68 % van de reëel in de zones aanwezige bedrijven ð Van 7 bedrijven die ons zelf data aanleverden hadden we reeds gegevens. Aangezien de door de bedrijven op basis van de mailing geleverde data recenter waren hebben we deze weerhouden.



VI.1.6 Aantal data via IMJV-Benchmark convenant: -

16 bedrijven in beide bedrijventerreinen maken deel uit van de benchmarkconvenant Van 10 van deze bedrijven hadden we geen gegevens uit een andere bron (door bedrijven zelf ingestuurd, eigen data van Zero Emission Solutions) : dit gaf dus een additionele 2,1 % data



VI.1.7 Aantal beschikbare data via energieleverancier -

Van 176 bedrijven werd ons door een energieleverancier verbruiksdata inzake elektriciteit en aardgas bezorgd Van 35 bedrijven waren dit gegevens die we niet uit een andere bron hadden (door bedrijven zelf ingestuurd, eigen data van Zero Emission Solutions of IMJV -Benchmark convenant) : dit gaf dus een additionele 7,4 % data

VI.1.8 Overige -

Van alle overige bedrijven, zijnde deze waarvan we – al dan niet gewild geen data ontvingen hebben we een inschatting gemaakt op volgende basis : o Elk bedrijf werd opgezocht in de Trends top 30.000. Indien hierin opgenomen werd Nace-code geregistreerd en aantal personeelsleden (indien beschikbaar) o Van elk bedrijf werd de website opgezocht om de industriële activiteit en de grootte van het bedrijf na te gaan o Het niet terugvinden van het bedrijf in de Trends top 30.000 of het niet hebben van een website geeft aan dat het bedrijf in kwestie een eerder klein bedrijf is o Voor al deze bedrijven werd nagegaan of we voor bedrijven met een soortgelijke of identieke activiteit nauwkeurige data hadden. Voor tal van typebedrijven bleek dat het geval : § Administratieve kantoren § Bouwbedrijven § Drukkerijen § Garages § Groothandels



§ § §

Sociale werkplaatsen Tuincentra …

Of dergelijke bedrijven nu in bedrijventerrein Maldegem gelegen zijn of in bedrijventerrein Erembodegem Zuid, is irrelevant : een concessionaris van automerk x met 300 m² toonzaal én autoherstelplaats zal in Erembodegem dan wel Maldegem hetzelfde verbruiken. Uiteraard kon Zero Emission Solutions niet voor elk bedrijf dergelijke vergelijkende analyse maken. Wij komen tot een percentage van ongeveer 35 % van deze schijf van bedrijven. Zoals kan worden afgeleid uit wat eerder werd gesteld, is het percentage van “inschattingen” hoger voor het bedrijventerrein Maldegem. Dit bedrijventerrein telt procentueel beduidend meer kleinere bedrijven, met lagere CO2-uitstoot.

VI.2 Sensitiviteitsanalyse De betrouwbaarheid van de data kunnen we opnieuw opdelen volgens categorie van ‘aanlevering’:

VI.2.1 Dat a van bedrijven die meewerkten -

161 bedrijven leverden zelf de gevraagde data, dat is 34 % van de reëel in de zones aanwezige bedrijven.



Gelet op de eenvoud van vraag en antwoordformulier gaan wij er van uit dat deze data voor 99 % betrouwbaar zijn. Niet iedereen vulde de kolom in mbt het jaartal waarop de gegevens betrekking hadden, maar zij die dat wel deden gaven aan dat deze van 2011 dateerden. Wij hebben bij de verwerking geen resultaten opgemerkt die onwaarschijnlijk over kwamen.

VI.2.2 Data Zero Emission Solutions -

27 “unieke data” van bedrijven (dus additioneel), of 5,68 % van de reëel in de zones aanwezige bedrijven betroffen data Deze data zijn 100 % betrouwbaar (door Zero Emission Solutions overgenomen van energiefacturatie en/of kwartuurdata) De data zijn uiterlijk van 2009 of recenter

VI.2.3 Data via IMJV-Benchmark convenant: -

Van 10 van deze bedrijven hadden we geen gegevens uit een andere bron (door bedrijven zelf ingestuurd, eigen data van Zero Emission Solutions) : dit gaf dus een additionele 2,1 % data Van deze 10 bekwamen we 100 % betrouwbare data mbt CO2-totaaluitstoot, doch geen detailgegevens per brandstof Die opsplitsing per brandstof maakten we zelf op basis van simulaties van andere bedrijven Interpretatie is nodig : vb. In 2009 nam SPE (nu EDF-Luminus) de centrale van Taminco over, waardoor de CO2-uitstoot tussen 2008 en 2010 verschoof van Taminco naar SPE terwijl het over dezelfde site en installatie gaat

VI.2.4 Beschikbare data via energieleverancier -

-

Van 35 bedrijven waren dit gegevens die we niet uit een andere bron hadden (door bedrijven zelf ingestuurd, eigen data van Zero Emission Solutions of IMJV -Benchmark convenant) : dit gaf dus een additionele 7,4 % data Deze data mogen als 100 % accuraat worden beschouwd, zij het dat deze allen van 2009 dateerden en dus niet zéér actueel zijn

VI.2.5 Overige -

De overige data, 50,84 % van het totaal, waarvan een inschatting werd gemaakt zijn minder betrouwbaar. Zoals hierboven werd aangetoond gaan



we er van uit dat 35 % van deze data, zijnde dus 17,79 % van het totaal vrij betrouwbaar zijn.

VI.2.6 Conclusie mbt betrouwbaarheid van de totaliteit van de data -

49,16 % van de data zijn zéér betrouwbaar 17,79 % van de data zijn gebaseerd op een relevante, vrij accurate inschatting 33,05 % van de data zijn eerder een vage inschatting en weinig betrouwbaar, met een gemiddelde foutenmarge van 30 %. totaal aantal adressen actieve bedrijven zelf aangeleverd ZES-data IMJV Energieleverancier Inschatting

aantal 535 474 161 27 10 35 241

% 100,00% 33,97% 5,70% 2,11% 7,38% 50,84%

VI.3 Verwerking van de data VI.3.1 Vraagstelling Een cruciale vraag bij aanvang van de opdracht was of op basis van bepaalde gegevens of parameters een vrij nauwkeurige inschatting inzake CO2-emissies zou kunnen worden gemaakt van bedrijven waarover geen data ter beschikking zijn. Dit om bvb. voor bepaalde bedrijventerreinen een inschatting te kunnen maken van de



totale jaarlijkse CO2-uitstoot, louter op basis van een overzicht van de bedrijven die op de site gevestigd zijn. Zero Emission Solutions zag 3 theoretische mogelijkheden : omvang van het bedrijf, aantal personeelsleden en/of aard van de bedrijvigheid …

VI.3.2 Omvang van het bedrijf De “omvang van het bedrijf” zou men kunnen bepalen op basis van enerzijds de fysische omvang van het bedrijf (grootte van het terrein en/of gebouwen) of de financiële omvang (omzet).

VI.3.2.1 Fysische omvang Om deze te kunnen nagaan is in ieder geval een vrij gedetailleerde desk-research nodig : via de website van het bedrijf of via Google Earth dan wel Google Street View zou men een visuele impressie van de grootte-orde van het bedrijf kunnen hebben. Echter, enkel voor wat betreft de CO2-emissies verbonden aan de verwarming van gebouwen, is bouwvolume relevant. Zoals in het eerder gegeven voorbeeld van de garage met toonzaal. Een bouwbedrijf met grote opslagcapaciteit van bouwmaterialen op de site zal niet meer CO2-uitstoten dan een bouwbedrijf dat die opslagcapaciteit niet heeft.

VI.3.2.2 Omzet Ook het bepalen van de parameter ‘omzet’ is enerzijds vrij intensief (opzoekingswerk van neergelegde jaarrekeningen bij Nationale Bank of in Trends top 30.000) en anderzijds weinig relevant: een bedrijf kan een erg hoge omzet hebben door het verrichten van grote financiële transacties, het kan toch over een louter administratieve activiteit gaan waaraan nauwelijks CO2-uitstoot verbonden is. Toch kan de parameter in ondergeschikte orde belang hebben : men mag er van uit gaan dat een drukkerij met een jaarlijkse omzet van 10 miljoen € meer CO2uitstoot zal hebben in vergelijking met een drukkerij met slechts de helft van die omzet. Concluderen dat die uitstoot dan ook maar de helft zou zijn, is dan weer té kort door de bocht.

VI.3.3 Aantal personeelsleden Hoeveel personeelsleden een bedrijf tewerkstelt is, indien men de info niet van het bedrijf zelf bekomt, niet evident. De meest voor de hand liggende bronnen zijn dan de neergelegde jaarrekeningen bij de Nationale Bank of de Trends top 30.000 (die deze info trouwens ook bij de NBB halen). Rapport CO2-data-inzameling en analyse Ref. MSAP2012008


Maar relevant is deze parameter ook slechts in ondergeschikte orde : Ook hier mag men concluderen dat een drukkerij met het dubbele aan personeelsleden dan een andere drukkerij ook meer CO2-uitstoot zal hebben, lineair concluderen dat dit dan ook het dubbele aan CO2-uitstoot zal betekenen, is niet correct.

VI.3.4 Aard v an de bedrijvigheid VI.3.4.1 Nace-code De aard van de bedrijvigheid van betrokken bedrijven wordt formeel vertaald in een NACE-code. Zero Emission Solutions kon in zijn onderzoek niet alle Nace-codes van elk bedrijf traceren. De meeste bedrijven die hun medewerking verleenden gaven ook de Nace-code op (maar niet alle), maar er kan niet met zekerheid worden besloten dat die info volledig is. Sommige bedrijven hebben meerdere Nace-codes en mogelijks gaven de respondenten enkel de Nace-code voor de hoofdactiviteit. 193 van de 474 bedrijven, of 40,72 %, beschikt over meerdere Nace-codes. Van 96 bedrijven, of 20,25 %, beschikten we niet over de Nace-code. Aangezien het onmogelijk is in te schatten welk aandeel welke Nace-code binnen een bedrijf heeft, is het bijgevolg onmogelijk om deze parameter te gebruiken om deze sluitend te relateren aan CO2-uitstoot.

VI.3.4.2 Activiteit volgens website De aard van de bedrijvigheid van betrokken bedrijven kan ook worden nagegaan door de website van het bedrijf te consulteren. Uiteraard is dit een zeer arbeidsintensief werk. Maar het geeft wel een vollediger inzicht van de grootte-orde van het bedrijf en de graad van CO2-uitstoot van het bedrijf. Deze onderzoeksmethode is uiteraard enkel bruikbaar bij bestaande bedrijven én de Rapport CO2-data-inzameling en analyse Ref. MSAP2012008


inschatting van de uitstoot moet gebeuren door mensen met ruime ervaring op het vlak van energieverbruik in bedrijven. En ook dan is de foutenmarge ruim. Bij ontstentenis van een website gaat Zero Emission Solutions er van uit dat het een heel klein bedrijf betreft.



VII. Conclusie De opmaak van de CO2-inventaris voor de bedrijventerreinen Maldegem en Gentse Haven was een zeer arbeidsintensieve opdracht. 34 % van de bevraagde bedrijven werkten mee aan het aanleveren van energie verbruiksdata, een toch vrij hoge score dankzij het herhaaldelijk aandringen op medewerking. Aangevuld met overige beschikbare data (eigen bestand van Zero Emission Solutions, gegevens uit de Benchmark Convenant en een medewerkende energieleverancier) bekwamen we een totaal van 49,16 % data. Genoemde data mogen als zéér betrouwbaar worden beschouwd. 17,79 % van de data zijn gebaseerd op een relevante, vrij accurate inschatting dmv opzoekingswerk op de website van betrokken bedrijven, gekoppeld aan een vergelijking met gelijkaardige bedrijven van een gelijkaardige grootte-orde. 33,05 % van de data zijn eerder een vage inschatting en moeten dus als weinig betrouwbaar worden beschouwd. Het onderzoek is er niet in geslaagd om één duidelijke 100 % relevante en vlot publiek beschikbare parameter te vinden op basis van dewelke een vrij nauwkeurige inschatting zou kunnen worden gemaakt voor bedrijven waarover geen verbruiksdata beschikbaar zijn. Zero Emission Solutions moet dan ook concluderen dat een CO2-meting voor een bedrijventerrein best gebeurt op basis van reële verbruiksdata. Deze inzamelen op individuele basis volgens de arbeidsintensieve manier waarop dit onderzoek gebeurde is daarbij weinig werkbaar. Zero Emission Solutions raadt dan ook aan om ter zake een protocol af te sluiten met de netbeheerders, zodat in ieder geval de data inzake elektriciteit en aardgas reeds toegankelijk zouden zijn voor dergelijk onderzoek.



POM Oost-Vlaanderen. CO2-datainzameling. en -analyse. Opdracht uitgevoerd door Alex Polfliet

Recommend Documents