POLITICOLOGENETMAAL 2008

POLITICOLOGENETMAAL 2008 29-30 mei 2008 Conferentiehotel Golden Tulip Val Monte Berg en Dal

Organisatie: Roland Pierik (RUN) en Stefaan Fiers (KUL) Ondersteuning: Wilma Theunissen (RUN)

Uitnodiging Bij deze nodigen de Nederlandse Kring voor Wetenschap der Politiek, het Politologisch Instituut en de sectie politicologie van de Radbouduniversiteit Nijmegen u van harte uit voor deelname aan het Politicologenetmaal 2008. Het Politicologenetmaal – dat traditiegetrouw 24 uur duurt – is bedoeld voor: a) wetenschappers b) politicologen buiten de academische wereld c) aankomende wetenschappers: gevorderde studenten en promovendi Het etmaal biedt politicologen de gelegenheid hun onderzoek te presenteren, kennis te nemen van onderzoek van collega’s, kennis te nemen van nieuw onderzoek, plannen te bespreken voor toekomstig onderzoek en samenwerking met collega’s tot stand te brengen. Niet-universitaire politicologen en andere geïnteresseerden hebben op het etmaal de gelegenheid kennis te nemen van actuele ontwikkelingen in de politicologie. Ook kunnen zij de wetenschappers hun ervaringen uit de praktijk voorhouden. Voor beide groepen geldt: praktijk en theorie kunnen elkaar versterken. Bovendien kunnen de persoonlijke contacten een extra impuls krijgen. Het zwaartepunt van het etmaal ligt bij de hieronder genoemde workshops en de daarin ingebrachte papers. Men kan met en zonder paper aan het etmaal deelnemen. Diegenen die een paper willen inbrengen, moeten hierover tijdig contact opnemen met de directors van de voorgestelde workshops. De voertaal van het etmaal is, behoudens enkele werkgroepen, het Nederlands, maar ook bijdragen in het Engels zijn welkom.

Vlaams-Nederlandse samenwerking Het politicologenetmaal is voor de zevende maal een gezamenlijk Nederlands en Vlaams evenement. De organisatie ligt dit keer in handen van de Sectie politicologie van de Radboud Universiteit Nijmegen. Wat Nederlandse en Vlaamse politicologen gemeen hebben, zijn de beoefening van de wetenschap der politiek, de Nederlandse taal en de bij onder meer ECPR, APSA en IPSA opgedane ervaring dat grensoverschrijdende samenwerking stimulerend kan werken. Politicologen die werkzaam zijn in de beroepspraktijk als bijvoorbeeld ambtenaar, journalist, voorlichter of onderzoeker worden van harte uitgenodigd deel te nemen aan het politicologenetmaal. Om de universitaire politicologen kennis te laten maken met de ervaringen van politicologen in de praktijk en andersom is er geen aparte werkgroep voor “praktijkpoliticologen” georganiseerd. Zij kunnen aan het hele etmaal deelnemen; we wijzen er graag nogmaals op dat de inbreng van een paper geen voorwaarde is voor de deelname aan een workshop. Locatie en overnachting Het etmaal zal dit jaar plaatsvinden in de lommerrijke bossen van het Rijk van Nijmegen. De workshops, prijsuitreikingen en plenaire sessies zullen plaatsvinden in het Golden Tulip Val Monte conferentiehotel in Berg en Dal. Voor aanvang en na afloop van het etmaal zullen er gratis pendelbussen rijden tussen het centraal station Nijmegen en het conferentiehotel. Er is een goede openbaarvervoersverbinding tussen het centraal station Nijmegen en het Golden Tulip Val Monte (lijnen 8, 58, 80, uitstappen bij halte “Golden Tulip Val Monte”). Per auto is Val Monte vanuit alle windrichtingen (A50, A73, A15 en A12) eenvoudig te bereiken. Bovendien beschikt Golden Tulip Val Monte over 240 gratis parkeerplaatsen. Zie www.goldentulipvalmonte.nl voor meer informatie. 2

Belangrijke data: Uiterlijk 24 maart 2008

Indienen van papervoorstellen bij de betreffende workshop directors (per e-mail)

Uiterlijk 31 maart 2008

Uitsluitsel van betreffende workshop directors over de acceptatie van de paper.

Uiterlijk 27 april 2008

Aanmelding voor deelname door bijgevoegd inschrijfformulier en betaling deelnamekosten.

Uiterlijk 15 mei 2008

Distributie van papers door de auteur aan de deelnemers van de sessie via post of email.

Programma (onder voorbehoud) Donderdag 29 mei 2008 10.30 – 11.45 pendelbusdienst centraal station Nijmegen – Hotel Val Monte 11.00 – 12.00 Ontvangst en inschrijving van de deelnemers in het hotel 12.00 – 13.30 Lunch in het restaurant 12.30 – 13.30 Ledenvergadering NKWP (open voor iedereen) 14.00 –15.30 Workshops: eerste sessie (parallelle groepen) 15.30 – 16.00 Koffiepauze 16.00 – 17.30 Workshops: tweede sessie (parallelle groepen) 17.30 – 18.45 Plenaire sessie: “Waarheen met België?” 18.45 – 19.15 Plenair: uitreiking prijzen NKWP en Politologisch Instituut 19.30 – 20.00 Aperitief 20.00 Diner

3

Vrijdag 30 mei 2008 Ontbijt in het hotel 09.00 – 10.30 Workshops: derde sessie 10.30 – 11.00 Koffiepauze 11.00 – 12.30 Workshops: vierde sessie 12.30 Lunch en afsluiting 13.00 –14.30 pendelbusdienst – Hotel Val Monte – Centraal Station Nijmegen

Workshops Dit jaar worden 10 workshops aangeboden. Uitgebreidere toelichting van de workshops kunt u vinden op pagina 8. 1. Lokaal bestuur in de 21ste eeuw: de uitdaging van innovatie. Herwig Reynaert – Universiteit Gent ([email protected]) Peter Castenmiller ([email protected]) Trefwoorden: lokaal bestuur; bestuurlijke vernieuwing 2. Domestic and European level interaction in the process of European integration Marjolein Meijer – Universiteit Antwerpen ([email protected]), Gijs Jan Brandsma – Universiteit Utrecht ([email protected]) Ben Crum – Vrije Universiteit Amsterdam ([email protected]) Keywords: Europeanisation; elites; Presidency; Belgium; the Netherlands 3. Reflections on Methodology Catherine E. de Vries – Leiden University ([email protected]) Sarah de Lange - Universiteit Antwerpen ([email protected]) Barbara Vis – Vrije Universiteit Amsterdam ([email protected]) Keywords: Research methodology; Mixed method designs; Fs/QCA analysis; Formal modelling; Cross-validation; Quantitative and qualitative analysis 4. Contextuele verklaringen van burgerschap: Burgerparticipatie, politiek vertrouwen en normen van solidariteit Tom van der Meer – Radboud Universiteit Nijmegen ([email protected]) Marc Hooghe – Katholieke Universiteit Leuven ([email protected]) Trefwoorden: burgerschap; sociaal kapitaal; politiek vertrouwen; solidariteit; participatie; politieke betrokkenheid

4

5. Participation, representation and democratic legitimacy Kris Deschouwer – Vrije Universiteit Brussel - [email protected] Rudi Andeweg – Universiteit Leiden - [email protected] Keywords: Representation; participation; federalism; legitimacy; pressure groups; members of parliament; political parties 6. Kritische visies op internationale organisaties (intergouvernementeel en niet-gouvernementeel) Dennis Dijkzeul - Ruhr-Universität Bochum ([email protected]) Bob Reinalda - Radboud Universiteit Nijmegen ([email protected]) Trefwoorden: IGO’s, NGO’s en RIO’s: theorievorming, functioneren; betekenis en kritiek 7. Politiekwetenschappelijke theorievorming rond de Europese Unie Sebastiaan Princen – Universiteit Utrecht ([email protected]) Helen Versluys – Universiteit Gent ([email protected]) Trefwoorden: Integratie; werking van de EU; theoretische benaderingen 8. Beleidsevaluatie: doel of middel? Dries Verlet - Studiedienst van de Vlaamse Regering ([email protected]) Carl Devos - Universiteit Gent ([email protected]) Trefwoorden: beleidsevaluatie; efficiëntie; effectiviteit; goed bestuur; new public management & bestuurskunde 9. Politieke marketing en communicatie: de postmoderne verkiezingscampagne? Soetkin Kesteloot - Universiteit Gent ([email protected]) Philip van Praag – Universiteit Amsterdam ([email protected]) Trefwoorden: politieke marketing en communicatie; postmoderne campagnes; amerikanisering; nieuwe campagnetechnieken; electoraal onderzoek 10. Comparative Multi-Level Governance Arjan Schakel, Vrije Universiteit Amsterdam ([email protected]) Hans Keman, Vrije Universiteit Amsterdam ([email protected]) Keywords: multi level governance; federalism; regionalization and devolution; policy performance; effects on party systems Voor de workshops zijn vier sessies van elk circa 90 minuten beschikbaar. Informatie over doel en inhoud van de afzonderlijke workshops vindt u hieronder. U wordt uitgenodigd uw voorstel voor een paper te zenden naar de workshop directors (uiterlijk 24 maart 2008). De workshop directors zullen zo snel mogelijk reageren op de papervoorstellen (uiterlijk 31 maart 2008), zodat u weet wat van u verwacht wordt. U kunt zich via het bijgevoegde inschrijfformulier inschrijven bij het congressecretariaat (uiterlijk 27 april 2008). Let op! Ook als u een papervoorstel heeft ingediend bij de workshop directors, dient u zich afzonderlijk aan te melden bij het congressecretariaat. Medio april krijgen allen die zich hebben aangemeld de lijst van namen en adressen van de deelnemers aan de workshop van hun keuze. U wordt gevraagd uw paper uiterlijk 15 mei 2008 te distribueren onder uw workshopdeelnemers (per e-mail of post).

5

Deelnamekosten Uw deelnamekosten dienen vóór 15 mei 2008 te zijn voldaan. Deelnemers kunnen hun inschrijfgeld overmaken op het (Nederlandse) rekeningnummer 1467254 t.n.v. vereniging NKWP Amsterdam. Voor de Belgische deelnemers: de IBAN code is NL16PSTB0001467254. De BIC is PSTBNL21. U kunt kiezen uit vijf arrangementen: 1) volledige deelname aan het etmaal met logies; 2) volledige deelname met gedeelde logies (tweepersoonskamer); 3) volledige deelname zonder logies (wel diner op donderdagavond); 4) enkel deelname donderdag (met inbegrip van lunch en diner) 5) enkel deelname vrijdag (met inbegrip van lunch) Verder zijn er twee prijsklassen. De ene klasse is bedoeld voor leden van de Kring (Nederland), resp. abonnees van Res Publica (België), alsook studenten. De andere klasse, voor wie hogere prijzen gelden, omvat de overige deelnemers. U kunt zich altijd aanmelden als lid van de NKWP of abonnee van Res Publica. Formulieren zijn te verkrijgen via de webpagina van de Kring (www.politicologie.nl) of de website van Res Publica (www.respublica.be). Ook nieuwe leden van de Kring of nieuwe abonnees van Res Publica krijgen het goedkopere tarief bij deelname aan het etmaal. Indien u zich onverhoopt vóór 27 april afmeldt, worden geen kosten in rekening gebracht. Indien afmelding geschiedt na 27 april maar vóór 8 mei, wordt een deel van het verschuldigde bedrag in rekening gebracht. Indien u zich na 8 mei afmeldt, wordt het hele bedrag in rekening gebracht. De kosten voor het Politicologenetmaal 2008 zijn: Leden van de NKWP, Overigen abonnees van Res Publica en studenten Volledige deelname met logies (eenpersoonskamer) Volledige deelname gedeelde logies (tweepersoonskamer) Volledige deelname zonder logies Enkel deelname donderdag (met inbegrip van lunch en diner) Enkel deelname vrijdag (met inbegrip van lunch)

€255

€305

€200

€240

€165 €120

€205 €150

€70

€100

6

Studenten die willen deelnemen worden er op gewezen dat de meeste universiteiten fondsen hebben die hen ondersteunen voor deelname aan een wetenschappelijk congres. Workshopdirectors of stafleden van het eigen instituut kunnen worden gevraagd om een verklaring af te geven over het wetenschappelijk karakter van het etmaal ter ondersteuning van dergelijke aanvragen. Studenten en promovendi kunnen achteraf een beroep doen op het studenten en AIO-fonds van de NKWP voor een tegemoetkoming van €50,- in de etmaalkosten. In hun congresmap vinden zij hiervoor een formulier.

Organisatie Voor meer informatie met betrekking tot de workshops kunt u contact opnemen met één van de coördinatoren: Roland Pierik Radboud Universiteit Nijmegen Sectie politicologie Postbus 9108 6500 HK Nijmegen Nederland Fax: ++ 31 (0)24 36 12279 Email: [email protected]

Stefaan Fiers Katholieke Universiteit Leuven OE Centrum voor Politicologie Parkstraat 45 - bus 03602 3000 Leuven België Fax: ++ 32 (0) 16 32 32 85 Email: [email protected]

Voor vragen met betrekking tot de inschrijving, het verblijf en het programma kunt u zich richten tot: Congressecretariaat Politicologenetmaal 2008 Sectie Politicologie Radboud Universiteit Nijmegen Postbus 9108 6500 HK Nijmegen Nederland [email protected] Golden Tulip Val Monte Oude Holleweg 5 6572 AA Berg en Dal / Nijmegen ++ 31 (0)24 6842000 www.goldentulipvalmonte.nl

7

Informatie over de Workshops

Workshop 1 Lokaal bestuur in de 21ste eeuw: de uitdaging van innovatie. Herwig Reynaert – Universiteit Gent ([email protected]) Peter Castenmiller ([email protected]) Trefwoorden lokaal bestuur; bestuurlijke vernieuwing

Na de lokale verkiezingen in 2006, zowel in Nederland als in Vlaanderen, lijkt er sprake van een oorverdovende rust aan het front van de politieke en bestuurlijke vernieuwing. Kan hieruit afgeleid worden dat het goed gaat met het lokale bestuur? Dit lijkt niet meteen de algemene conclusie te zijn. Zo worden in Nederland uitdagingen ervaren op het terrein van de intergemeentelijke samenwerking, het vermijden van ‘bestuurlijke drukte’ en het versterken van de bestuurskracht. In Vlaanderen hapt men nog steeds naar adem om de uitdagingen uit het gemeentedecreet gerealiseerd te krijgen. Men is trouwens dringend toe aan een zekere bestuurlijke rust. Het is bij uitstek aan ons, politicologen, om een verantwoorde analyse uit te voeren van de werkelijke problemen, om vervolgens vanuit de analyse suggesties te doen voor oplossingsrichtingen. Dit jaar willen we het vraagstuk van de ‘bestuurlijke innovatie’ centraal stellen. Als het lokale bestuur wel degelijk structurele beperkingen en uitdagingen kent, met welke vernieuwingen zouden deze verholpen kunnen worden? Een essentiële vraag in dat verband is of lokale besturen wel het vermogen hebben om te innoveren; kunnen zij zich wel andere wijzen van werken eigen maken? Vraagt de dagelijkse politieke werkelijkheid niet om een bepaald soort gedrag waardoor oprechte samenwerking, het werken in (informatie-)ketens en “de burger als uitgangspunt nemen” worden beperkt? Beschikken de verschillende groepen van bestuurders en ambtenaren wel over het vermogen en de wil om hun gedrag te vernieuwen? Deelnemers worden uitgenodigd om zich te buigen over de vraag wat eigenlijk de wezenlijke veranderingen zijn, wat dit betekent voor het lokale bestuur en welke consequenties daaraan verbonden moeten worden. Traditioneel beschouwen we deze thematisering van de workshop als een welwillende oproep aan de deelnemers om in gezamenlijke, geconcentreerde discussies daadwerkelijk aan kenniscumulatie te doen. Onze welwillendheid impliceert dat bijdragen over andere voor het lokale bestuur relevante bijdragen meer dan welkom zijn. Immers, het essentiële doel van onze weerkerende workshop is om elke politicoloog die zich bezighoudt met lokale besturen een platform en ontmoetingsplaats te bieden waar kennis, ervaringen en inzichten uitgewisseld kunnen worden. Deelnemers aan de workshop of belangstellenden worden uitgenodigd om contact op te nemen met de organisatoren Herwig Reynaert ([email protected]) en Peter Castenmiller ([email protected]). Vanzelfsprekend zijn wij ook geïnteresseerd in papervoorstellen. Taal : Deze workshop wordt in het Nederlands gehouden.

8

Workshop 2 Domestic and European level interaction in the process of European integration Marjolein Meijer – Universiteit Antwerpen ([email protected]), Gijs Jan Brandsma – Universiteit Utrecht ([email protected]) Ben Crum – Vrije Universiteit Amsterdam ([email protected]) Keywords Europeanisation; elites; Presidency; Belgium; the Netherlands The focus of this workshop will be on the interaction between national politics and European level decision-making. In light of the coming into being of a 'mature' European political level and its growing importance in the past decades, research on the interaction between the European and the domestic level has been given new impulses. This workshop splits up in two dimensions: one emphasizing the role of elites on the European level and the other connecting with the Europeanisation research tradition, with its main focus on the national level. In the second theme, emphasis will be placed on Belgium and the Netherlands as cases. The first theme focuses explicitly on the role of domestic and/or transnational elites in European level decision making and in the process of European integration. Recently, this has become an increasing popular research field. Domestic elites can be studied either as actors on the European level or from a more explicit 'two-level' perspective. Topics of interest are as diverse as the Presidency of the EU, the definition of positions and preferences in the Council or European Council (and negotiations in the preceding preparatory bodies, such as working committees and COREPER) and the role of 'traditional' domestic political actors, such as national parliaments or interest groups, in the process of European level decision-making. In addition, papers on elites with a more transnational or European character (interest groups, European parties) are also welcomed. An interesting development might be the formation of elite networks on the European level or interactions between domestic and European elites. The second theme, the Europeanisation of national politics, focuses on the similarities and differences between Belgium and the Netherlands. While the pressure of the European level is comparable for both countries – supposedly leading to an erosion of the domestic democratic means for control – important differences can be discerned. For example, in the Netherlands, the issue of European integration is highly politicized, while in Belgium the permissive consensus seems to endure. Papers on this theme may be theoretical as well as empirical, including a variety of actors, policy topics or domestic levels of policy-making. Importantly, each paper takes either the Europeanisation of Belgium or of the Netherlands, or a comparison of both political systems, as its case(s). Topics relevant for the Belgium case could for example be the relationship between state reform, federalism and European integration. Topics relevant for the Dutch case could for example be changing political fault lines, polarization and European integration. For both cases, changes in the social concertation models (sociaal overleg modellen) and national debates on European issues (enlargement, constitution, CAP, etc) can be thought of. The workshop initiators hope to welcome papers from a variety of perspectives and methodological traditions including case-studies as well as comparative research. Language: Papers (and presentations) are welcome in Dutch or English. The working language will in principle be Dutch, unless there are English speaking participants present, in which the working language will be English. 9

Workshop 3 Reflections on Methodology Catherine E. de Vries – Leiden University ([email protected]) Sarah de Lange - Universiteit Antwerpen ([email protected]) Barbara Vis – Vrije Universiteit Amsterdam ([email protected]) Keywords Research methodology; Mixed method designs; Fs/QCA analysis; Formal modeling; Cross-validation; Quantitative and qualitative analysis

This workshop aims to offer a venue for critical discussion of and reflection on quantitative, as well as qualitative methods in political science. The social phenomena that social and political scientists study are usually complex. Over the last decades, methods within the social sciences in general and in political science in particular have become increasingly sophisticated in order to deal with this complexity. Simultaneously, the debate regarding the usefulness of advanced methods has intensified. For some years now, the confrontation between qualitative and quantitative approaches constitutes the main axis in the ongoing debate on political methodology. Additionally, issues such as the crossvalidation of data sources and triangulation are gaining prominence. Furthermore, and in response to the quantitative-qualitative divide, mixed methods research designs that combine the two are flourishing. In other words, methodological reflection has become a crucial ingredient of political science. In this workshop, we would like to add to these debates by providing a platform for mutual interaction and understanding between various methodological perspectives. We look forward to receiving three kinds of paper proposals. First, we welcome proposals with a "pure" methodological focus, for example papers that cross-validate methods or examine the strengths and weaknesses of particular techniques. In particular, we invite papers that focus on the advantages and disadvantages of mixed-methods designs (e.g., formal models and quantitative analysis, quantitative and qualitative analysis). Second, we invite proposals with substantive applications of one or multiple methodological perspectives. Examples can include an analysis of welfare state change using classical regression analysis and fuzzy sets or the presentation of a formal model that examines the impact of the European Parliament in decision-making in the European Union and an empirical test of this model. Finally, we encourage PhD students to submit their research proposals. Last but not least, everyone with a particular interest in methods in political science is very much welcome to join our discussions. Language : This workshop will be conducted in English.

10

Workshop 4 Contextuele verklaringen van burgerschap: Burgerparticipatie, politiek vertrouwen en normen van solidariteit Tom van der Meer – Radboud Universiteit Nijmegen ([email protected]) Marc Hooghe – Katholieke Universiteit Leuven ([email protected]) Trefwoorden Burgerschap; sociaal kapitaal; politiek vertrouwen; solidariteit; participatie; politieke betrokkenheid De culturele, politieke en sociaal-economische context waarin burgers leven is een belangrijke verklaring van burgerschap. Burgerschap – breed gedefinieerd als burgerparticipatie, politiek vertrouwen en normen van solidariteit – vindt niet plaats in een vacuüm, maar wordt beïnvloed door de context waarin burgers leven. Lange tijd is deze context echter grotendeels buiten beschouwing gebleven, doordat sociaal wetenschappers sterk de nadruk hebben gelegd op individuele kenmerken om burgerschap te verklaren. De laatste jaren is hier een verandering in gekomen. Nationale en internationale overheden trachten burgerschap te stimuleren. Ook wetenschappelijk wordt burgerschap steeds vaker ingekaderd in een specifieke handelingscontext – van scholen tot staatsinstituties en van (eenmalige) politieke gebeurtenissen tot de (structurele) samenstelling van de bevolking. De ontwikkeling van burgerschap is met andere woorden embedded in een specifieke handelingscontext. Er zijn verschillende onderzoekslijnen die burgerschap relateren aan de context waarin het plaatsvindt. Een eerste stroom onderzoeken vormt de culturele benadering. In deze benadering wordt verondersteld dat de regionale of nationale cultuur (in termen van bijvoorbeeld religie, familiestructuren of gedeelde normen) bepalend is voor burgerschap. Zo relateerde Robert Putnam in 1993 de verschillen in vertrouwen en burgerparticipatie tussen Italiaanse regio´s aan de verschillende cultuur in deze gebieden. Een tweede stroom onderzoeken legt de nadruk op politieke instituties. De (regionale) staatsinstituties structureren de opvattingen en het gedrag van burgers. Zo relateren verschillende onderzoekers het welvaartsstaatregime aan o.a. politiek vertrouwen, het verenigingsleven en solidariteit: de mate van sociale zekerheid zou een negatief effect hebben op elk van deze vormen. Anderen relateren politiek vertrouwen aan de prestatie en presentatie van politieke instituties. Een derde stroom onderzoeken kijkt naar de sociaal-economische omgeving waarin burgers wonen. Zo hebben verschillende onderzoekers zich gericht op etnische en/of economische diversiteit in wijken en landen, met de verwachting dat diversiteit zou leiden tot afbreuk van sociaal kapitaal en normen van solidariteit. Een vierde stroom van onderzoeken, ten slotte, bestudeert hoe de directe omgeving van burgers hun burgerschap kan beïnvloeden. Op scholen blijkt de inrichting van het vak ´Maatschappijleer´ van invloed op het burgerschap van de leerlingen. In burgerpanels blijkt de inrichting ervan bepalend voor de actieve deelname van participanten. In dit panel willen we deze verschillende onderzoeksstromen samenbrengen. De volgende vragen staan in dit panel centraal: Hoe kan de context (school, wijk, regio, staat) bijdragen aan het burgerschap van individuen? In hoeverre is de context van invloed op het verband tussen burgerschap en andere individuele kenmerken? In hoeverre is de context van invloed op de prikkels die leiden tot burgerschap? In dit panel verwelkomen we zowel kwalitatieve als kwantitatieve studies die burgerschap in een van haar vormen relateren aan de context waarin het plaats vindt. Zowel politicologische, als eerder sociologische bijdragen zijn welkom, terwijl ook vanuit pedagogiek (burgerschapsvorming) of mediastudies (de media als bron van burgerschap) bijdragen mogelijk zijn.

Taal : De taal van deze workshop is in principe het Nederlands.

11

Workshop 5 Participation, representation and democratic legitimacy Kris Deschouwer – Vrije Universiteit Brussel ([email protected]) Rudi Andeweg – Universiteit Leiden ([email protected]) Keywords Representation; participation; federalism; legitimacy; pressure groups; members of parliament; political parties

Participation and representation are concepts that have been at the centre of political debates and of political theory for a few decades. This debate refers to (still ongoing) deep changes in the way citizens are linked to the processes of political decision-making and to changes in the procedures and principles that organize the democratic dialogue between state and society. This pressure on democracy has multiple dimensions and multiple origins. There are sociological changes (like erosion of old cleavages and alignments), value changes, institutional changes (including the spread of power over different levels), changes in parties and party systems, changes in the administrative culture (like stressing output-related qualities like ‘good governance’). These developments raise a large number of (also normative) questions that are extremely relevant for modern political science. How are the processes and principles of participation and representation affected by these social changes? What are the consequences for the legitimacy of democratic government? In this workshop we invite papers dealing with one or more of these questions. We can think of analyses of social movements, of political parties, of pressure groups, of agenda-setting, of members of parliament, … The only but necessary requirement is that they link up with the general questions and problems of changing patterns of participation and representation in modern democracies. We also welcome comparative papers, looking at differences between countries, regime types, levels of government, … Language : This workshop will be conducted in English.

12

Workshop 6 Kritische visies op internationale organisaties (intergouvernementeel en niet-gouvernementeel) Dennis Dijkzeul - Ruhr-Universität Bochum ([email protected]) Bob Reinalda - Radboud Universiteit Nijmegen ([email protected]) Trefwoorden IGO’s, NGO’s en RIO’s: theorievorming, functioneren; betekenis en kritiek

Binnen de politicologie en de leer der internationale betrekkingen is de aandacht voor internationale organisaties wisselend geweest. Soms waren er hoge verwachtingen, dan weer was hun bureaucratisch karakter aanleiding om meer aandacht aan flexibeler mechanismen als internationale regimes te geven dan aan de organisaties zelf. Later werden de organisaties weer bestudeerd vanwege de autonome rol die zij kunnen spelen, hun rationeel-wettig gezag of hun bureaucratisch falen. De wetenschappelijke aandacht heeft zich gericht op de VN, het VN-stelsel, uiteenlopende gespecialiseerde organisaties op veiligheids-, economisch of humanitair gebied, en in toenemende mate ook op regionale organisaties ‘around the globe’. De leer der internationale betrekkingen heeft de verschillende typen van internationale organisaties vaak stiefmoederlijk bedeeld in haar theorievorming. Juristen hebben de ontwikkelingen bij internationale organisaties nauwlettend gevolgd, soms beter dan politicologen en bestuurskundigen. Naar nietgouvernementele organisaties is eveneens op verschillende wijzen onderzoek verricht, zowel naar de bijdragen die zij aan het internationale beleidsproces leveren als in meer kritische zin met aandacht voor hun eigen belangen en beperkingen. De laatste tijd staan internationale organisaties weer in de belangstelling, zowel in de samenhang tussen internationale politiek en binnenlandse politiek via het internationale beleidsproces als vanuit organisatie- en managementtheorieën. Zij, die bezig zijn met theorievorming over en empirisch onderzoek naar internationale organisaties in brede zin (intergouvernementeel, niet-gouvernementeel, regimes, conventies) worden uitgenodigd een paper voor dit panel te schrijven.

Taal: De taal van deze workshop is het Nederlands. Bijdragen mogen ook in het Engels

13

Workshop 7 Politiekwetenschappelijke theorievorming rond de Europese Unie Sebastiaan Princen – Universiteit Utrecht ([email protected]) Helen Versluys – Universiteit Gent ([email protected]) Trefwoorden Integratie; werking van de EU; theoretische benaderingen Theorievorming rond de Europese Unie vormt een uitdaging voor politicologen. In de loop van de jaren is de Unie uitgegroeid tot een complex politiek systeem dat zich niet gemakkelijk laat vatten in één welbepaald theoretisch kader. Sinds het begin van de jaren ’50 is een heel gamma aan benaderingen ontwikkeld om Europese integratie en de werking van de EU theoretisch te verklaren. Deze workshop wil een beter zicht krijgen op Europese politiek vanuit theoretisch oogpunt. De bedoeling is om zowel klassieke integratietheorieën (neo-functionalisme, federalisme, intergouvernementalisme, etc.) als meer recente en kritische benaderingen (nieuw institutionalisme, constructivisme/reflectivisme, etc.) aan bod te laten komen. Ook theoretische perspectieven die de werking van de EU als post-Westfaalse bestuursvorm of vanuit beleidswetenschappelijke theorieën verhelderen, zoals de principal-agent benadering, multi-level governance, netwerktheorieën, etc., passen binnen deze sessie. Hebben klassieke integratietheorieën een blijvende verklarende waarde? Zijn specifieke Europese theorieën nodig of kunnen het bestaan en de werking van de EU ook verklaard worden aan de hand van algemene theorieën uit de internationale betrekkingen of de vergelijkende politicologie? Kunnen actuele gebeurtenissen in EU politiek geduid worden vanuit één of meerdere bestaande theoretische perspectieven? Kunnen theoretische benaderingen helpen om het legitimiteitprobleem van de EU beter te begrijpen? Hoe kan de internationale rol van de Europese Unie getheoretiseerd worden? Zijn theoretische paradigma’s neutraal of zijn ze geïnspireerd door (onuitgesproken) machtsgerelateerde en ideologische factoren? Dit zijn vragen waarrond in dit panel zal worden gewerkt. Taal : Papers en papervoorstellen kunnen zowel in het Engels als het Nederlands worden geschreven. De voertaal in de sessie is in principe Nederlands, tenzij er deelnemers zijn die geen Nederlands spreken.

14

Workshop 8 Beleidsevaluatie: doel of middel? Dries Verlet - Studiedienst van de Vlaamse Regering ([email protected]) Carl Devos - Universiteit Gent ([email protected]) Trefwoorden beleidsevaluatie; efficiëntie; effectiviteit; goed bestuur; new public management & bestuurskunde Niemand betwist dat ook in de publieke sector beleidsevaluatie via zo objectief mogelijke indicatoren steeds belangrijker wordt. In het kader van de groeiende complexiteit van de beleidsomgeving en in het licht van toenemende verantwoordingsvragen streven beleidsmakers naar ‘evidence-based policy’ dat een (indruk van) hoge ‘return on public investment’ moet garanderen. Er bestaat o.a. discussie over de wijze waarop de prestatie- of effectenmeting in de publieke sector precies georganiseerd moet worden. Dat debat gaat bv. over de vraag welke kosten of effecten in rekening genomen moeten worden en over de keuze van evaluatiecriteria. Werken de publieke diensten efficiënt en effectief? Deze discussies houden verband met de maatstaven van goed bestuur en van morele en democratische legitimiteit. Maar er zijn nog andere vragen te stellen. Gezien beleidsevaluatie in essentie nagaat of en hoe doelstellingen, gelet op de middeleninzet, gehaald worden lijkt het logisch dat de keuzes van doelstellingen en middelen als het ware primeren op, of alvast extern zijn en vooraf gaan aan, de evaluatie. Beleidsevaluatie kan leiden tot beleidsleren en tot de versterking van verantwoordingsprocessen en is dus in essentie voordelig. Maar, als het denken over de hoge nood aan geobjectiveerde, gekwantificeerde evaluatie overheersend wordt, kan dit invloed hebben op de keuze van beleidsdoelstellingen en dus op de probleemformulering. De stelling van deze workshop is: evaluatie kan op een onvoorziene, oneigenlijke manier het beleidsproces beïnvloeden. Doelstellingen (probleemoplossingen) worden soms zodanig geformuleerd of gekozen zodat ze nadien objectief geëvalueerd kunnen worden en bovendien tot een goede puntenscore leiden. De evaluatie zet aan tot preventief gedrag: bv. bepaalde moeilijke doelgroepen worden niet behandeld of niet meer prioritair geacht om de doelcijfers te halen. De waardering voor het functioneren van de dienst – en haar medewerkers – hangt immers af van de mate waarin die targets haalt. Vooral indien het public management maatschappelijke dienstverlening in objectieve criteria vertaalt. Met deze workshop willen we (praktijk)politicologen uit diverse beleids- en onderzoeksdomeinen samenbrengen. Eerder theoretische en methodologische beschouwingen over de (on)zin en (verborgen) effecten van vormen van beleidsevaluatie zijn zeer welkom. We kijken ook uit naar cases, uit allerlei sectoren en beleidsniveaus, die helpen om de invloed in te schatten van specifieke evaluatiemethoden en -criteria op beleidskeuzen en zelfs op de beleidsprobleemformulering. We richten ons daarmee vooral op (praktijk)politicologen, bestuurskundigen en beleidswetenschappers. Taal : Deze workshop wordt in het Nederlands gehouden

15

Workshop 9 Politieke marketing en communicatie: de postmoderne verkiezingscampagne? Soetkin Kesteloot; Universiteit Gent ([email protected]) Philip van Praag – Universiteit Amsterdam ([email protected]) Trefwoorden politieke marketing en communicatie; postmoderne campagnes; amerikanisering; nieuwe campagnetechnieken; electoraal onderzoek

Na de arbeidsintensieve campagne uit de tijd van de traditionele massapartijen en de moderne campagne die sterk samenhing met de opkomst van de televisie als massamedium zijn we nu in een fase beland die veelal wordt aangeduid als de postmoderne campagne (Norris, Farrell & Webb). Belangrijke kenmerken van deze fase zijn de centrale rol van electoraal onderzoek, de sterk stijgende campagnekosten, de sterk gefragmentariseerde mediamarkt en de opkomst van talloze nieuwe campagnetechnieken en instrumenten (websites, blogs, viral movies e.d.). Meer in het algemeen geldt dat het politieke marketingdenken, waarbij de wensen en behoeften van de kiezer centraal staan, de kern is geworden van de hedendaagse campagne. Voor politieke partijen betekent dit niet alleen dat het eigen electorale onderzoek steeds belangrijker wordt, maar winst of verlies steeds meer afhangt van een goed doordachte en uitgeteste media- en communicatiestrategie. Deze aspecten maakten vooral opgang in de Angelsaksische landen. Of de geschetste ontwikkeling ook doorgedrongen is in Vlaanderen en Nederland vormt het onderwerp van deze workshop. We verwelkomen zowel theoretisch georiënteerde papers rond politieke marketing, case studies rond specifieke partijen of verkiezingen, onderzoek naar de ontwikkelingen van de laatste decennia in Vlaanderen en Nederland, en meer algemene vergelijkingen met andere landen. Taal : De taal van deze workshop is het Nederlands

16

Workshop 10 Comparative Multi-Level Governance Arjan Schakel, Vrije Universiteit Amsterdam ([email protected]) Hans Keman, Vrije Universiteit Amsterdam ([email protected]) Keywords multi level governance; federalism; regionalization and devolution; policy performance; effects on party systems

The aim of this workshop is to provide a platform for discussion and research of multi-layered systems of government. The literature has grown enormously over the past years. First, the variety of multi-layered systems has increased due to federalization, regionalization and devolution. Secondly, the issue of the effects of multi-level systems has attracted increased attention. An authoritative sub-national government level might inhibit or facilitate policy output (Obinger et al. 2005; Braun, 2003; Wachendorfer 2000) and influence policy outcomes as more governmental levels are involved in policy provision. Furthermore the party system might be affected by the type of multi-level system (Deschouwer 2003; Brancati 2006). In this workshop the most recent research insights will be reviewed and discussed in order to enhance our understanding on its variety as a system, the explanations thereof as well a causes and effects of multi-layered systems of government. Scholars who are interested in multi-level governance in comparative perspective are invited. Topics of interest include, (fiscal) federalism, regionalism, sub-national governance, devolution and decentralization, and policy performance. Comparative papers on these topics are especially welcomed. Language : This workshop will be conducted in English.

17

INSCHRIJFFORMULIER POLITICOLOGENETMAAL BERG EN DAL 29-30 MEI 2008 Voornaam en naam: ………………………………………………………………………..Statuut (omcirkel): promovendus / student / andere Organisatie:……………………………………………………………………………… (zal samen met de naam op de badge geprint worden) Adres: …………………………………………………………………………………………………………………………………………....… Adres 2: ………………………………………………………………………………………………………………………………………….… Postcode: ……………………………………………. Plaats: …………………………………………………………………………………… Telefoon: ……………………………….……………………… E-mailadres: …………………………………………………..………………

Meldt zich aan voor de volgende workshop (één optie aankruisen): € (1) Lokaal bestuur in de 21ste eeuw: de uitdaging van innovatie. (2) Domestic and European level interaction in the process of € European integration € (3) Reflections on Methodology € (4) Contextuele verklaringen van burgerschap € (5) Participation, representation and democratic legitimacy

€ € € € €

(6) Kritische visies op internationale organisaties (7) Politiekwetenschappelijke theorievorming rond de Europese Unie (8) Beleidsevaluatie: doel of middel? (9) Politieke marketing en communicatie (10) Comparative Multi-Level Governance

Voorkeur voor vegetarische maaltijden ja / nee Let op: wie een paper wil indienen moet uiterlijk 24 maart 2008 contact opnemen met (één van de) workshop directors. Ik presenteer wel/geen paper (Omcirkel). Voorlopige titel: ………………………………………………………………………………………………………

Ik wens het volgende arrangement (één optie aankruisen) (omcirkel) Lid van de NKWP / abonnee Res Publica / student € Volledige deelname met logies: €255 € Volledige deelname gedeelde logies: €200 € Volledige deelname zonder logies: €165 € Enkel deelname donderdag (incl. lunch & diner): €120 € Enkel deelname vrijdag (incl. lunch): €70

€ € € € €

Overigen* Volledige deelname met logies: €305 Volledige deelname gedeelde logies: €240 Volledige deelname zonder logies: €205 Enkel deelname donderdag (incl. lunch & diner): €150 Enkel deelname vrijdag (incl. lunch): €100

Deelname aan het Etmaal is alleen maar mogelijk als u voor 15 mei 2008 heeft betaald. Deelnemers betalen op rekeningnummer 1467254 t.n.v. vereniging NKWP Amsterdam. Belgische deelnemers dienen ook op dit rekeningnummer te betalen. De IBAN code is NL16PSTB0001467254. De BIC is PSTBNL21. Wilt u “Etmaal 2008” en uw naam op het overschrijvingsformulier (laten) vermelden? Indien u zich onverhoopt vóór 27 april afmeldt, worden geen kosten in rekening gebracht. Indien afmelding geschiedt na 27 april maar vóór 8 mei, wordt een deel van het verschuldigde bedrag in rekening gebracht. Indien u zich na 8 mei afmeldt, wordt het hele bedrag in rekening gebracht.

Datum: ……………………….... Handtekening: …………………………………………………… GELIEVE DIT FORMULIER VOOR 27 APRIL 2008 ONDERTEKEND NAAR HET SECRETARIAAT TE STUREN

Congressecretariaat Politicologenetmaal 2008 Sectie Politicologie Radboud Universiteit Nijmegen Postbus 9108 6500 HK Nijmegen Nederland [email protected]

U kunt zich altijd aanmelden als nieuw lid van de NKWP. Formulieren zijn te verkrijgen via www.politicologie.nl Ook nieuwe abonnees van Res Publica krijgen korting bij deelname van het Etmaal (www.acco.be). *

18