PLUTO IN STEENBOK. op zoek naar geroofde buit en verborgen schatten. Jan de Graaf

PLUTO IN STEENBOK

Het beroemde beeld van Gianlorenzo Bernini: Pluto ontvoert Persephone

op zoek naar geroofde buit en verborgen schatten Jan de Graaf

© XIV Jan de Graaf / uitgeverij Inspiratie – www.inspiratiesite.nl

  

inspiratie  OP ZOEK NAAR GEROOFDE BUIT EN VERBORGEN SCHATTEN Tot 2023 loopt de planeet Pluto langzaam maar zeker door het teken van de Steenbok. In menige horoscoop trekt hij een spoor van tragische, ingrijpende gebeurtenissen. Vaak berooft hij ons van het liefste wat we hebben. Intussen herinnert hij ons eraan, dat niets voor eeuwig is. Wat kan de bedoeling zijn? Leert hij ons om los te laten of om lief te hebben? Leert hij ons om onverschillig te worden of juist om dieper te voelen, kwetsbaarder te zijn en zo compassie te ontwikkelen? Pluto in de Steenbok: de kracht van de Schaduw In Rome was Pluto de god van de rijkdom. Later werd ‘plutonisch rijk zijn’ vermengd met Griekse import: Hades, ook wel Pluto genoemd, de koning van de onderwereld. In Rome werd dat destijds niet geassocieerd met de maffia maar met de dood. In de astrologie zijn beide gestalten steeds meer versmolten: verborgen rijkdommen in de onderwereld en de dreiging die uitgaat van de onverbiddelijke dood blijken goed samen te gaan. Hiermee mengden zich verder nog de mystieke praktijken en inwijdingsrituelen uit de cultus rond de godin Demeter en haar dochter Persephone, waarbij een gouden strohalm, een Korenaar, de onsterfelijkheid verbeeldde. Zo kwam het idee van transformatie, van ingrijpende verandering de astrologie binnen. Pluto en de dood Een transit van Pluto over Zon, Maan of Ascendant brengt op indringende wijze de broosheid van het bestaan aan het licht. Hij komt met de boodschap, dat je iets waaraan je zeer gehecht bent los zult moeten laten - een opvatting, een emotie, spullen, dierbaren - om een nieuwe fase in te kunnen gaan. Pluto brengt dus altijd iets onherroepelijks mee, een confrontatie met de uiteindelijke dingen in het leven. Zo heeft hij steeds meer de betekenis gekregen van transformator, de kracht die ons confronteert met onze schaduwkant. We worden de diepte in gesleurd, om in de onderwereld een grote verandering te ondergaan. Als dat goed gaat, zullen we als een Phoenix uit onze eigen Schaduw herrijzen. Als alles goed gaat! Je houdt je hart vast. Liefde en dood, Eros en Thanatos Mythologie brengt ons naar de diepere lagen en onderstromen van het bestaan. In het verhaal van Pluto en Persephone wordt de verbinding van Pluto met het mysterie van de onherroepelijke dood op paradoxale wijze doorsneden met leven, met liefde en het mysterie van de wederopstanding in de lente. Sigmund Freud noemde deze dualiteit tussen de beide oerdriften, de ‘basic instincts’ zeg maar, Eros en Thanatos: levenlust en doodsdrang. Tot het jaar 2019 wordt het Pluto-effect versterkt omdat hij een vierkantsaspect vormt met hemelgod Uranus in de Ram. Twee vrijwel onverenigbare krachtenvelden die daarom Jan de Graaf

uitgeverij  inspiratie

Op zoek naar buit en verborgen schatten

2

altijd immens vuurwerk afgeven als ze met elkaar in contact komen. In het beeld van de ontvoering van Persephone wordt deze heftigheid treffend weergegeven. Aanranding en ontvoering Gianlorenzo Bernini was pas 23 toen hij in 1621 dit beroemde beeldhouwwerk maakte: Pluto ontvoert Persephone. Hij werkte voor het Pauselijk hof, kennelijk ging de belangstelling van de clerus destijds onbeschaamd uit naar het ontvoeren van blote vrouwen door ruige mannen. Zie de sensualiteit die Bernini legde in dit prachtige, levensechte beeld: de vingers van Pluto grijpen diep in haar bovenbenen. Het harde marmer transformeert voor onze ogen tot huid en zachte lichaamsdelen. Wat we zien is natuurlijk wel een aanranding, en het contrast tussen grof geweld en lieflijkheid is nog nooit zo intens weergegeven. Maar, er is ook nog iets anders te zien: niet alleen het marmer transformeert. De klauwende hand die niet kan strelen, die zich begraaft in het zachte vlees, wordt als het ware geheeld door het licht. Het zachte strijklicht op het marmer transformeert tot streling. Het is alsof Bernini wil zeggen, dat de zachte krachten uiteindelijk zullen overwinnen. Niet onterecht: de geroofde bruid wordt later Koningin van de onderwereld. Gian Lorenzo Bernini Bernini (Napels 7-12-1598, Rome 28-11-1680) heeft zoals te zien is in bijgaande 12-uurs horoscoop zo’n ruige Zon-Mars conjunctie en een verbeeldingrijke MaanNeptunus. Een uitgesproken Mars, zo prominent in de horoscoop geeft Schorpioenachtige trekken: diepliggende ogen, borstelige wenkbrauwen, een intense uitstraling. Mars en het Schorpioen effect zeg maar. Gian Lorenzo is bovendien deelgenoot aan de heftige planeetstanden die de laat-Renaissance kenmerkten: Uranus conjunct Pluto in oppositie met Saturnus. Dit zijn dezelfde standen die in de sixties een wereldwijde culturele en politieke revolutie teweeg brachten. Zowel Rutte als Wilders hebben deze dwarsliggende standen in hun geboortehoroscoop. De conjunctie rond 1600 bracht een hele serie beroemdheden voort, waaronder René Descartes (31.3.1596) met Zon, Jupiter, Uranus en Pluto in de Ram; de man die volgens velen het logisch denken uitvond, of liever gezegd, het ‘methodisch twijfelen’. Persephone, de schat die niet verborgen gehouden kon worden De geroofde bruid brengt vrouwelijkheid in de onherbergzame duisternis van de onderwereld. Wat moeten we ons hierbij voorstellen? Persephone is één van de gedaanten van de Korè, de archetypische jonge vrouw die betovert met gratie en lieflijkheid. Elke jonge vrouw is draagster van dit archetype. Haar glimlach is ontwapenend en helend, haar aangezicht is zo verleidelijk, dat het overdadige toepassing vindt in de reclame. Mede daardoor zijn we voortdurend door haar omringd en doordrenkt – zo zelfs, dat we dreigen af te stompen. Wie ziet nog het beeldrijm in de sensuele belijning van het nieuwe automodel met die mooie meid ernaast? Jan de Graaf



3

De tegenhanger van de Korè is de Kouros, de jonge jongen, even ontwapenend en even betoverend mooi – maar dan in een mannelijke versie. Deze magische glans over mensen en dingen is overal aanwezig waar we zomaar beginnen te glimlachen van plezier. Denk aan: een schuin invallende zonnestraal, de galop van een paard of, inderdaad, de belijning van een auto. Alles wat puur is en vitaal kan die hartverscheurende schoonheid van de Korè representeren. Het gaat hier niet alleen om Venus – die gaat over relaties, over liefde en verliefdheid– maar om pure lieflijkheid: de verbinding van Venus met Eros. Pluto, die haar komt roven, weet waarschijnlijk niet wat hij in huis haalt. Hem staat een grote verandering te wachten, een transformatie. Mannen zijn kwetsbaar Mannen zijn niet ongevoelig, integendeel. Maar, het is in onze cultuur voor mannen nu eenmaal erg gecompliceerd geworden om gevoelens te uiten. Tegenstrijdige signalen belemmeren hen al vroeg in de opvoeding om hun zachte kant te ontwikkelen. Het ideaal van de Echte Mannelijkheid zegt zelfs, dat mannen absoluut niet vrouwelijk mogen zijn en dit voortdurend moeten bewijzen. Het risico een mietje gevonden te worden creëert voor mannen een soort vacuüm rond gevoeligheid, een hel die ten koste van alles vermeden moet worden. Vecht tegen je tranen: als je dat lang genoeg doet zul je het zeker winnen! De meeste mannen vinden het daardoor gênant om bang, onzeker of verdrietig gevonden te worden. Ze herkennen zich liever niet in een bange man; zo iemand is een watje. Om dit zelfbeeld zit een defensieve schil: weerstand om het beeld op te geven. (Angst toegeven = een watje zijn). Soms schiet zomaar sentiment door de weerbarstige schil; zo’n schattig Fisherman’s friend moment. We zijn dan nog een heel eind weg van het ontdekken van de Neanderthaler in onszelf. Pluto en de onderbuik Mannen en jongens zitten vaak in een lastige situatie als het om voelen gaat: ze ‘voelen niets’, of ze worden afwerend en lacherig – hé, genoeg gepraat, laten we iets leuks gaan doen! Ik heb veel met mannen gewerkt en ken de meeste cijfercombinaties en versleutelde teksten langzamerhand wel. De ‘plaatjes’, de vooroordelen, zijn geladen met heftige afweerreacties om op welke wijze dan ook sentimenteel of verwijfd gevonden te worden. Pluto waakt over onderbuikgevoelens, als ze tevoorschijn komen breekt letterlijk de hel los. Schaamte, de angst om door de grond gaan als je zachte kant zichtbaar wordt, maakt veel mannen dwars en stuurs in de omgang. Liever een bruut gevonden worden dan een mietje. Het manbeeld is verengd tot een karikatuur, zodat ook de tegenpool een karikatuur geworden is: de gevoelige man is een zielepiet, kleinzerig, soft. Het vraagt moed om dit clichébeeld te doorbreken en op een mannelijke manier met gevoelens om te leren gaan. Een man leert van Pluto om de Korè uit te nodigen in zijn leven. Niet door haar aan te randen of na te jagen zoals nu gebeurt, maar door naast haar te zitten op de troon. de Korè als buit voor jachtlust Van alle Olympiërs is bekend dat ze schuinsmarcheerders waren. Ook de vroegste geschiedenis van ons werelddeel is er door getekend: de mooie Europa werd door Zeus, die zich als Stamboekstier had vermomd, verleid en ontvoerd vanuit klein-Azië. De oude Grieken maakten daarom hun wereld veilig door al die woeste goden een echtgenote te geven. De bliksemslingerende Zeus kreeg Hera naast zich, de oorlogsgod Jan de Graaf



4

Mars ligt uitgeteld in bed naast Venus, zoals verbeeld in het schilderij van Botticelli. Het gekibbel tussen man en vrouw op de heilige Olympus is in de verhalen die Homerus erover vertelt in de Odyssee een bron van vermaak. We zien mannelijke veroveringslust ook in die andere beroemde sculptuur van Bernini, eveneens een aanranding: het verbeeldt het bekende verhaal van de zonnegod Apollo die vergeefs achter de nimf Daphne aanzit. Op het moment dat hij haar wil grijpen roept ze wanhopig de goden aan – en die transformeren haar in een geurige laurierboom. Sindsdien draagt Apollo (en met hem alle Apollinische helden zoals dichters en sporthelden) een lauwerkrans in het haar. Rond het hoofd van elke held hangt daarom voorgoed de geur van Daphne, de godin die zich niet wou laten vangen. Ironisch om dit beeld voor ogen te hebben als sporthelden in hun kleurige pakjes vanaf het podium zwaaien naar het publiek.

Pluto en Persephone Hard als Hades is de liefde Pluto rooft een bruid; hij ontvoert Persephone en brengt daarmee compassie en een zachtere toets in de onderwereld, het oord waar de zielen van afgestorvenen zuchten en steunen onder hun tragische lot. Zonder de aanwezigheid van de Korè was het met Orpheus, die zijn bruid Euridike kwam redden uit de klauwen van de dood, slecht afgelopen. Met zijn hemels mooie fluitspel wist hij Persephone te ontroeren – en toen bij haar eenmaal de tranen vloeiden, huilden ook Pluto, Charon de veerman en zelfs de helhond Cerberus mee. De jager, de verkoopleider, de investment banker die belust is op buit jaagt de geur van de Korè na. Daarom grijpt hij op het moment suprême altijd in het luchtledige en vindt hij geen voldoening. Steeds opnieuw jaagt hij op zijn ongrijpbare nimf, nooit is het genoeg. Deze liefde is dodelijk, want ze doodt elk gevoel.

Deze vaasschildering uit de vijfde eeuw werd gevonden in Vulci (Toscane), het woongebied van de Etrusken. Hij dateert uit ca. 440-430 v. Chr. en is geïmporteerd uit Attica, Griekenland.

Pluto en Charon In 1978 bleek de planeet Pluto een Maan te hebben die half zo groot is. Je zou hem eigenlijk geen maan moeten noemen. Pluto en Charon vormen een stelsel van twee planeten, ze draaien voortdurend met hun gezicht naar elkaar toe gekeerd rond een gezamenlijk zwaartepunt. De aarde en de Maan doen dat in feite ook. Interessant als je dit vergelijkt met de mythologische Pluto die altijd zij aan zij wordt afgebeeld met zijn gemalin Persephone - zou dit niet een betere naam geweest zijn dan Charon?

De liefde heelt, maar ook haar grimmige kant kennen we maar al te goed. Zelfs in het uitbundig erotische Hooglied van Salomo, dat in de 5e eeuw v.Chr. gedateerd wordt, zijn liefde en dood verwant: Sterk als de dood is de liefde, beklemmend als het dodenrijk de hartstocht. Leren voelen met de Korè Er is dus nog een ander motief in de verhalen rond Pluto: hij moet leren voelen. De gevoelloze bruut die een mooie vrouw aanrandt en ontvoert naar zijn hol in de onderwereld zit opeens opgescheept met een waanzinnig mooi en zacht wezen, dat betoverd met gratie en lieftalligheid. Al gauw zit ze naast hem op de troon; Beast meets Beauty. De draagster van overrompelende schoonheid naast de vertegenwoordiger van de verste planeet, de koude woestenij aan de grens van het zonnestelsel. We mogen hopen dat empathie, een soort vervloeiing, het mogelijk maakt dat Pluto zijn zachte kant ontwikkelt. In het begin zit dit er nogal hopeloos uit. Maar vergis je niet, deze onwaarschijnlijke echtverbintenis tussen dode materie en de essentie van leven heeft verrassingen in petto. De Korè brengt het onmogelijke tot stand.

Jan de Graaf



5

Persephone is immers ook de kiemkracht van het zaad dat in de grond is gestopt voor een nieuwe oogst. Ze is de glans van de lente en de voldoening om rijpende, gouden korenaren in de zomer. In het voorjaar maakt ze de koude, dode akker rul, in de herfst trekt ze zich weer terug in het dodenrijk. En bedenk wel dat het empathie was, liefde dus, die tot uiting kwam in de tranen van de moeder om de ontvoering, die dit compromis bewerkstelligde. De winter brengt Persephone door in het dodenrijk, een zomer lang tooit ze zich met de gouden aren op het veld. Wat is voelen eigenlijk Voelen leer je door kietelen, knuffelen, op je buik geblazen worden en gekke geluidjes maken. Je begint helemaal te stralen als je moeder blij tegen je lacht, je voelt je lichaam samentrekken als ze afkeurend kijkt en je begint te huilen als je haar niet kunt verleiden om weer blij te zijn. Het gevoel ontwikkelt zich in een spel van liefde en haat, van goed en afkeuring, van blij en verdrietig. Je ziet, dat dit een fysiek proces is: de signalen van aantrekking en afstoting, verleiden en dreigen voel je in je lichaam. Bij angst trekken je billen samen, in je buik voel je vlinders van opwinding, je maag speelt op bij dreiging, je hart opent zich in liefde en genegenheid. Je ziet ook, hoe dit affectieve spel een kwestie is van contact: er worden wederzijds gevoelens overgedragen. Empathie, het plezierige gevoel van nabijheid en vertrouwelijkheid ontwikkelt zich uit dit affectieve contact. Als we dit hebben geleerd – soms zelfs ondanks een gemis in onze jeugd – kunnen we ons inleven in anderen en intiem zijn, dat wil zeggen: op vertrouwelijke voet staan met onze naasten. Empathie geeft het prettige gevoel iets te delen. In het sociale contact maken er voortdurend gebruik van: als iemand begint te lachen is het haast onmogelijk om je in te houden toch? Het gevoelige hart Vanuit empathie ontwikkelt zich uiteindelijk het besef van het eigen hart als centrum om vanuit te zijn en te leven. Ons eigen hart blijkt de bron waaruit we kunnen putten als het gaat om zelfbewustzijn, vitaliteit en het waarmaken van onze dromen. Je eigen hart kennen en waar mogelijk bevrijden van beperkende en belastende patronen is bijgevolg noodzakelijk om een heel mens te zijn. Leven vanuit je hart is erg ongebruikelijk geworden. Je moet er tijd voor maken, om te genieten bijvoorbeeld en om na te gaan wat je eigenlijk voelt. Vaak denken we dat we voelen of voelen we wat we zouden moeten voelen. Uiteindelijk gaat het er om wie er in de binnenwereld de baas is: hoofd of hart? Wij zijn niet ons brein en voelen doe je niet met je hoofd Voelen en denken worden dikwijls tegenover elkaar geplaatst. Het subjectieve voelen tegenover het logische, abstracte en objectieve denken. Denken – ‘kunnen beredeneren’ – wordt in navolging van Descartes zelfs voorgesteld als superieur en in zuivere vorm geheel onafhankelijk van lastige emoties. Ook nu nog overheerst dit beeld: de nuchtere manager, de logisch denkende bankier, de koele wetenschapper. Rare gedachtekronkels brachten ideeën voort als ‘babies kunnen nog niets voelen, je hoeft ze niet te verdoven bij een operatie’.

Jan de Graaf



6

In allerlei takken van wetenschap wordt hier langzaamaan op terug gekomen: in de economie (werkt beter met meer menskunde en gedragswetenschap dan met wiskunde); biologie (dieren voelen wel degelijk empathie), de neurologie (wij zijn ook ons buikbrein), de psychologie (mensen blijken toch minder programmeerbaar dan gedacht). Maar, zoals keer op keer wordt bewezen als in een dictatuur de gevangenissen open gaan: gewone mensen kunnen zomaar hun gevoel uitschakelen en de ergste misdaden begaan die je maar kunt denken. De harteloze, gevoelloze Neanderthaler, die niet is opgevoed met empathie, is overal aanwezig. Als voorbeeld hiervan kan de hemelse jager Orion dienen. Orion, de gevoelloze jager Het lot van Narcissus, de jager die het bos in trok en verdronk in eigenliefde; de verhalen rond Orion en Paardenliefhebber Hyppolytus, die we bij de Schorpioen aantreffen, hebben één ding gemeen: al deze jagers prefereren Diana, de Maangodin van de jacht en de vrije natuur, en niet Venus, de godin van de liefde. Ook het verhaal van Psyche en Eros leidt naar psychologie, niet naar seks. Dit zijn mannen op zoek naar hun ziel – precies het gewenste effect van een Pluto transit. Van Orion, de hemelse jager die bij het teken Schorpioen hoort, wordt verteld dat hij een reus was die geen angst kende. Maar ook andere gevoelens, zoals eerbied, liefde, bewondering en meegevoel waren hem onbekend. Hij was een jager, al zijn zintuigen waren gericht op het jagen op buit. Alle 'vrouwelijke' kwaliteiten zijn hem vreemd: hij heeft geen ziel. Hij kent het raadselachtige van de ander niet, noch de duistere diepten in zichzelf. Het vervolg van de mythe laat zien, hoeveel moeite nodig is om daarmee contact te maken. Orion staat aan de hemel ver van de Schorpioen verwijderd, en met reden, zoals we zullen zien. Als bij ons in de wintermaanden de sterrenbeelden van de Stier en de Tweelingen 's-nachts hoog aan de hemel staan, is vlak daaronder een groot, duidelijk sterrenbeeld te zien in de vorm van een zandloper. Het heeft vier heldere sterren op de hoekpunten en drie sterren op een rijtje in het midden (de gordel van Orion). Aan deze gordel hangt een zwaard: wat vage sterretjes in de Orionnevel. Zijn jachthond heet Sirius, de helderste ster aan de hemel. De geboorte van Orion Over zijn geboorte wordt het volgende verteld. In de dagen dat de goden nog als sterfelijken vermomd op aarde kwamen, klopten drie vreemdelingen op de deur van Hyrios, een welgestelde veehouder, en vroegen om onderdak. Ze werden gastvrij ontvangen en Hyrios slachtte zelfs een os om een gastmaal aan te richten. Toen ze hoorden hoezeer hun gastheer leed onder het feit dat hij geen kinderen had, ontpopten ze zich als Zeus, Hermes en Poseidon en beloofden hem wat voor hem te doen. Ze namen de huid van de geslachte os en deden er alledrie een flinke plas in, waarna ze Hyrios opdroegen het geheel te begraven. Negen maanden later werkte zich vanaf die plek een fors kind uit de grond die de naam 'Orion' kreeg - een woord dat 'grens' betekent, maar ook een beetje lijkt op het Griekse woord voor urine. Een omineus begin met talloze relevante astrologische verwijzingen: de huid van een os; de gastvrijheid (Stier); in alles wat met slachten, geslachtsdelen; uitwerpselen, begraven en geboren worden te maken heeft zijn Schorpioen-motieven te herkennen. Veelzeggend is het ontbreken van een moeder.

Jan de Graaf



7

Jaloezie steekt hem de ogen uit Als onvermoeibaar jager zwerft Orion door de wereld. Op een dag komt hij op het eiland Chios bij Koning Oinopion, een zoon van Dionysos. 'Oinos' betekent wijn: de met de Dionysische mystieke inwijding verbonden, roesveroorzakende godendrank. Orion wordt gastvrij onthaald, maar legt het hem geschonken vertrouwen uit als domheid - zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten. In een onbewaakt ogenblik vergrijpt hij zich aan Merope, de vrouw van de koning. Oinopion daagt hem daarop uit tot een drinkgelag en steekt de bezopen Orion als vergelding de ogen uit. Als hij ergens op een verlaten strand wakker wordt en bemerkt dat hij blind is begeeft hij zich op de tast naar de smidse van Hephaistos (Vulkanus). Hij neemt diens leerling Cedalion, een jonge knaap, als gids op zijn schouder mee. Cedalion moet hem naar Helios, de Zonnegod brengen. De nachtelijke tocht naar het oosten, door de duistere nacht van de ziel, is een inwijding, de transformatie in de dageraad op de Ascendant. De lichtstralen van Helios zullen hem verlossen van zijn verblinding. De reis verklaart tevens zijn plaats aan de hemel; ver van de Schorpioen. Verblinding – het begin van de weg naar binnen Het wemelt in de mythologie van 'blinde zieners' en zangers. Ook Wodan (Wotan weten) gaf voor kennis het licht van één van zijn ogen. Blind zijn symboliseert een innerlijke blik; en de eigenlijk nog primitieve Orion ontdekt voor het eerst dat hij een ziel heeft. Als de zonnestralen van de nieuwe dag op het gezicht van de blinde reus vallen, krijgt hij zijn gezichtsvermogen terug. Nu de verblinding is opgeheven en hij de schok te boven is komt ook zijn gevoel beschikbaar; zij het primitief, als heftige emotie. Hij volgt zijn eerste impuls en gaat meteen terug naar Chios om wraak te nemen op Oinopion. Oinopion wordt op het nippertje door Poseidon gered; de god verbergt hem in een onderaardse grot. Orion en Artemis Orion kiest daarop een hoger doel: hij wil de godin Artemis als jachtgezel. Artemis (haar Romeinse naam is Diana) hoort bij de nieuwe Maan; ze is puur, onsentimenteel, niks Eros of Venus; anorectisch haast. Aan haar zijn alle wilde beesten gewijd; ze is de onzichtbare godin van de instinctieve natuur. Haar wereld is ongerept, verborgen en geheim. Wie ooit zo’n vriendin of vriend had – ook mannen kunnen hun leven wijden aan de zuiverheid van Artemis kent de speciale manier waarop dit soort mensen in het leven staan. De betovering van puurheid en ongereptheid die van Artemis uitgaat roept bij Orion geen ontzag op, integendeel: hij wil haar veroveren, voor hem is zij jachtbuit. Orion kent dus de mythe niet – de vele verhalen die hem hadden kunnen waarschuwen voor het lot dat hem wacht. Er zijn nogal wat mannen die Artemis, per ongeluk of expres naakt zagen baden; met hen liep het slecht af. Dit keer is ze genadig, ze wijst hem terecht zonder hem kwaad te doen – hij is immers een fan, een volgeling die net als zij de zuiverheid van de natuur liefheeft. Orion blijkt hardleers, hij beantwoordt genade met woede en zweert uit wraak dat hij alle wilde dieren op aarde zal doden. Jan de Graaf


SACOFAGO DEGLI SPOSI Dit is een Etruskische sarcofaag uit de zesde eeuw v.Chr., gevonden in een grafkelder te Cerveteri (Toscane), Hier viert een echtpaar het leven tot in de dood. Al dit moois zat 2500 jaar onder de grond, in stilte, in het donker. Er zijn veel grafkisten met een identieke afbeelding gevonden, maar dit is de mooiste. In de Villa Giulia te Rome is dit prachtige, bijna levensgrote terracotta beeld te bewonderen. Helaas mag je daar niet fotograferen, op zich toch al lastig omdat het beeld staat opgesteld in een glazen vitrine. Ik ben dus blij met deze foto via internet. Maar, niets overtreft de werkelijkheid. Staand voor dit wonderlijke schouwspel kun je speculeren over de mythe van Pluto en Persephone, over het levensgevoel in de 6e eeuw v.Chr., over een huwelijk met de dood – en over liefde over de dood heen.


8

Hier zien we dezelfde radeloze, destructieve woede die imperiums bouwt ten koste van anderen tot ze uiteindelijk ook zichzelf te gronde richt. Als het hart koud blijft in contact met de Korè, als ze voor grijpende handen alleen de ongrijpbare geur van laurier blijft, dan verschrompelt de ziel en sterft tenslotte. De natuur neemt wraak Nu wordt Artemis, de godin van de ongerepte natuur, op haar beurt kwaad - een teken, dat hij haar niet onverschillig laat - en uit een heuvel laat ze een reusachtige Schorpioen tevoorschijn komen. Nu wordt de grote jager zelf tot prooi. Hij vlucht vergeefs voor dit afschrikwekkende en dodelijke symbool van zijn eigen koude, egoïstische onmeedogendheid, zijn ego, zijn gepantserde zelf. Als tenslotte de scharen hem aangrijpen en de gifangel binnendringt, sterft de aardse Orion. De godin plaatst hem na deze dodelijke inwijding aan de sterrenhemel. Orion overleeft, maar niet als mens. Aan de hemel is sindsdien een groot, helder sterrenbeeld te zien - als een omen. Moderne jagers De keuzes die Orion maakt zijn heel herkenbaar, zeker in onze tijd. Er lopen heel veel jagers rond, hun buit is een vette bonus, maar hun verlies aan ziel is niet in geld uit te drukken. Orion is een voorbeeld van wat er gebeurt als je een eenzijdig, harteloos idee centraal stelt in de cultuur. Dit gebeurde vanaf de zeventiende eeuw met de doctrine van (o.a.) Descartes dat dieren ‘zuivere automaten’ zijn, de ’bête machine’. De mechanistische kijk op mens en natuur heeft veel inzicht opgeleverd, maar evenveel onzin en bovendien de ronduit destructieve manier waarop we omgaan met de aarde. De fascinatie met robots is dus niet nieuw. Het lichaam zien als een machine was een poging om de werking ervan te begrijpen. Al gauw ging dit verder: als we kunnen bewijzen dat mensen ‘eigenlijk’ robots zijn, ingewikkelde robots, alla, dan hebben we ook de raadselachtige ziel en het gevoelige hart wegbezuinigd. Dat is waar de neurowetenschap mee bezig is. Een ander voorbeeld van deze manier van denken zien we in de termen die tegenwoordig worden gehanteerd om een goed en succesvol leven te definiëren. Daarin is niets empathisch of spiritueels meer te ontdekken. Ook de deugden die nastreefwaardig gevonden worden zijn wonderlijk genoeg eerder indicaties van een ernstige persoonlijkheidsstoornis dan die van een gezond, heel en zichzelf verwerkelijkend mens. Moderne formules voor succes Het is al eerder opgemerkt: de eigenschappen die we bewonderen in de leiders van grote ondernemingen lijken sterk op de symptomen genoemd in de DSM5 voor het 'psychopathische type': competitief tot het uiterste; extreme angst om af te gaan of iets toe te geven, manipulatief, autoriteitsproblemen door dominant en controlerend optreden, moeite om afhankelijk te zijn gemaskeerd door aardig en sociaal voelend gedrag. Je kunt ook zeggen: de boodschap is om jezelf als bruut te gedragen want dan word je rijk. Pluto, god van de onderwereld, komt in de Steenbok met aardse onthullingen. Niet toevallig begon in 2008 de wereldwijde crisis nadat hij dit aardeteken was ingelopen. Goedgelovigheid (krediet betekent geloof), hebzucht en gebrek aan toezicht worden als diepere oorzaken van de malaise aangegeven. Materialisme, ingegeven door angst tekort te komen en ongevoeligheid voor hogere waarden kunnen hieraan worden toegevoegd.

Jan de Graaf



9

Waar moeten we de Korè zoeken? In de schijngestalten van de Maan (Artemis, Demeter en Persephone) kun je zowel drie fasen in de ontwikkeling van vrouw zijn herkennen als drie psychologische types: het enigszins wilde en ongetemde van Artemis (EK), in Demeter (VM) de rijpheid en wijsheid die het moederschap vraagt en in Persephone (LK) de kracht om met de donkere kanten van de ziel en de psychologische rijkdom van de onderwereld om te gaan. Hieraan moet nog Hekate (NM) worden toegevoegd, de vrouw met de fakkel. Voor mannen symboliseren deze gestalten verschillende aspecten van de anima, je vrouwelijke kant. Het is natuurlijk interessant om na te gaan onder welke maanfase je geboren bent - en te zien met welke van deze godinnen je de meeste binding hebt. Maar, in de loop van je leven kom je ze alle vier zeker tegen. Hierin zien we ons eigen proces weerspiegeld, als onze angst voor Hades geleidelijk verandert in liefde voor hem. Net als Persephone dwalen we door velden vol bedwelmende narcissen en klaprozen - loftrompetten en opiumhoudende papavers, die ons onkundig houden van diepere verlangens - totdat we worden meegesleurd. Hades komt ons vroeg of laat halen, we worden onderuit getrokken. In de onderwereld verkrijgen we, als we onze angst overwinnen, het besef van eindigheid en dood – maar ook van de kostbaarheid van het leven. Daarna, zegt de psycholoog James Hillman in 'Re-visioning Psychology', 'regeert Persephone in de ziel en bezien we het leven door haar donkerder oog'. Zoals in dit gedicht van Hester Knibbe Persephone Hij heeft me niet geschaakt, ik was nieuwsgierig, ben vrijwillig afgedaald en liet me nemen, kuis. Zo haalde ik de dood onsterfelijk in huis. M'n moeder snapt dat niet, zij wil alleen maar dat ik op het oogstfeest voor de maaiers dans, de zomer in het hoofd en in het haar. Maar ik heb ook een winterkant, die dieper naar de wortels graaft, op zoek gaat naar de kiemen in het zaad. Dat vloekt niet met wat boven staat; ik wil de bronnen duiden van wat voedt, de maaiers in de armen vallen moet. Daaraan ben ik verbruid. Hester Knibbe (geb. Harderwijk, 6 januari 1946)

Jan de Graaf

© Jan de Graaf JAN DE GRAAF is astroloog, docent intuïtieve ontwikkeling en auteur van diverse boeken op het gebied van persoonlijke groei. Hij geeft les aan het Essence College, school voor intuïtieve ontwikkeling in Bodegraven, o.a. in de opleidingen tot Healer, Reader en Reader-Coach.

Jan de Graaf



10

  

inspiratie  PRAKTIJK & BOEKEN Jan de Graaf is astroloog, lichaamsgericht therapeut, docent intuïtieve ontwikkeling aan het Essence College en auteur van diverse boeken op het gebied van persoonlijke groei.

PRAKTIJK JE GEBOORTEHOROSCOOP: een consult duurt plm 2 uur. Het gesprek wordt opgenomen en op cd gezet. Een horoscoopbespreking geeft belangrijke inzichten in jezelf en wat je meemaakt in je leven. Hoe kom je het beste uit de verf? Wat zijn je sterke kanten en hoe vermijd je valkuilen? Relaties: hoe sta je in relaties; wat verwacht je van anderen - en wat verwachten anderen van jou? Actuele ontwikkelingen: de achtergrond van wat je nu meemaakt, de koers die je leven aan het nemen is en de beslissingen die daarin genomen moeten worden. Verdere mogelijkheden: Welke veranderingen dienen zich hierin aan? JAARHOROSCOOP: als vervolggesprek; hoe is het gegaan, waar sta je nu en wat zit er dit jaar voor je in het vat. RELATIEHOROSCOOP: drie sessies met je partner om samen te kijken naar jullie relatie. Samen met je partner werken aan je relatie zodat je de essentie ervan weer kunt oppakken. Een soort opfriscursus om weer in de gezamenlijkheid te komen en problemen op te lossen. PAKKET HOROSCOOP EN PERSOONLIJKE ONTWIKKELING: je horoscoop plus een kennismaking met individuele begeleiding in een aantal vervolgsessies. Coaching geeft ondersteuning om jezelf te ontwikkelen en feedback te krijgen op je kwaliteiten. Het doel is beter functioneren van binnenuit. Vertrekpunt is een persoonlijke, op je eigen situatie aangepaste benadering. Er wordt niet alleen gepraat maar vooral gewerkt met diverse methodes en invalshoeken waaronder energiewerk, reading en gestalt om dingen voor jezelf helder te krijgen of anders aan te pakken. AFSPRAKEN: MAIL [email protected] / 0172-645950 / www.inspiratiesite.nl/jandegraafpraktijk.html

ESSENCE COLLEGE, school voor intuïtieve ontwikkeling: www.essencecollege.nl DE INSPIRATIE WEBSITE Je vindt er frisse, originele en inspirerende informatie over astrologie en persoonlijke ontwikkeling. Kijk bij 'Basiskennis Astrologie en de Planeten': een rondgang door de astronomie, de mythologie en de psychologie van de kosmos. Er zijn interessante artikelen over je kernkwaliteiten en je sterrenbeeld; de Maan in je horoscoop en de Maankalender. http://www.inspiratiesite.nl/astrologieplein.html

BOEKEN EN PUBLICATIES Verkrijgbaar zijn momenteel: De Astrale Werkelijkheid – het ontwikkelen van bewustzijn in de droomwereld. Leren hanteren van deze ‘astrale’ droomwereld houdt in, dat we ons zekerder te voelen en minder beïnvloedbaar zijn. Zie de beschrijving verderop. 192 pag. € 17,- incl verz kosten. De Hemel heeft Voeten in de Aarde – astrologie als persoonlijk en spiritueel pad ik heb dit boek met veel liefde en plezier geschreven vanuit het gevoel dat astrologie is verbonden met een oeroud weten dat wij allemaal bezitten - ISBN 97- 90-71495-04-3 Paperback 224 pag. € 16,50 incl verz kosten. Drie Readers over diverse coaching onderwerpen à € 14,- (incl. verz. kosten): 1.Projectie, overdracht en tegenoverdracht - beeldvorming en 'plaatjes': de vicieuze cirkel van beelden en het belang van 'zien' en 'gezien worden'. 2. Chakra psychologie - zeven bewustzijnslagen en de dynamiek van het evenwicht. 3. Het helen van wrok en mok – de kunst van het wraak nemen, quitte spelen, vergeven en zegenen Rebirthing – verbonden ademen informatieboekje over de Rebirthing Ademmethode. Je adem is in computertermen de interface tussen voelen en denken. € 5,25 (incl. verz. kosten) Maankalender – verandering en groei van maand tot maand Persoonlijke maankalender gebaseerd op je eigen horoscoop (incl. computerberekening gebaseerd op de Nieuwe Maan) De kalender begint op het moment van bestellen. € 12,- (Incl.) BESTELLEN bij uitgeverij inspiratie: door overmaken op rek. nr. IBAN NL56INGB000 5425580 t.n.v. Uitgeverij Inspiratie Bodegraven. Verzendkosten naar België op aanvraag. Kijk op de naar de boekenpagina van de inspiratiesite van Jan de Graaf voor meer info.

Jan de Graaf



11

DE ASTRALE WERKELIJKHEID Over intuïtieve ontwikkeling, mindfulness en persoonlijke groei waarom (dag) dromen wij? Dromen, mindfulness en bewustwording Intuïtie betekent ‘innerlijk weten’. Je intuïtie ontwikkelen betekent een proces aangaan naar meer helderheid in jezelf. Je staat sterker, als je op je eigen gevoel kunt afgaan. Tijdens dit proces ontstaat een groeiend inzicht in de astrale wereld van (dag)dromen, verbeelding, ideeën en verlangens. Een fascinerend gebied, waar we lang niet altijd even helder zijn. Het is daarom belangrijk om astrale beïnvloeding te kunnen herkennen. Zowel afleidende emoties als inspirerende ideeën behoren tot het astrale gebied. Astrale energie herkennen we ook in de telepathische verbinding met de mensen, (huis)dieren en spirits om ons heen. Aster betekent ster; astraal licht is sterrenlicht, het zachte, geheimzinnige schijnsel dat we kennen op donkere, maanloze nachten. We gebruiken de term om aan te geven dat ergens een mysterieuze sfeer hangt, waardoor we bevangen raken. Meestal moeten we dan gapen en lukt het haast niet om ergens de aandacht bij te houden.

de stof waarvan dromen zijn gemaakt Het schilderij van Derek Melville De stof waarvan dromen zijn gemaakt manifesteert zich uiteraard ook op de boekomslag. Gekozen is voor een landschap van de Ierse schilder Derek Melville. Te zien is dat de oorspronkelijke afbeelding voor de vormgeving van de omslag gespiegeld werd – op zich al bijzonder voor een boek over droom en werkelijkheid. Derek laat met zijn beeldtaal op treffende wijze zien wat verbeelding vermag. Bij hem loopt het realisme van de voorstelling haast ongemerkt over in de mystieke kwaliteit van het getoonde moment en de verhalen die erover kunnen worden verteld. Opvallend zijn de bruisende, oranjerode kleuren die het schilderij zijn naam geven: Mei; en het contrast met het stille morgenlicht, waarin de witgekalkte huizen wegdromen. Hun blauwe leistenen daken lijken eeuwigheid uit te stralen. Het oog wordt getrokken naar de geopende deur – hier zullen we het verhaal binnengaan. Astrale verbeelding ook op de rechterzijde van het kaftontwerp. Hier is de weg te zien die naar de huizen leidt, langs een soort poort gevormd door twee elegante bomen die, net zo tijdloos als het huis, de teistering van zonlicht, van rechts, en van de heersende wind, van links, opvallend goed hebben doorstaan. Dergelijke kleine helden vinden we overal in zijn landschappen. Ze nodigen uit om over de rand te stappen en op te gaan in het verhaal. Het is daar, dat de verbeelding begint, en tevens het moment waarop we beseffen dat wij zowel het verhaal als de verteller, zowel de droom als de dromer zijn.

Jan de Graaf



12

De virtuele werkelijkheid Als wij zowel de droom als de dromer zijn, wat is bewustzijn dan? ‘Een schitterend ongeluk’ wordt het genoemd; het feit dat wij als mens niet alleen bewust zijn van onszelf, maar ook besef hebben van tijd en dus van onze sterfelijkheid. Er wordt verondersteld, dat de pijn en het verdriet hiervan zo ondraaglijk is, dat we wel moeten dromen. We zoeken de vergetelheid. Voor wie wil groeien in bewustzijn is dit een belangrijk gegeven. Bewustzijn en de behoefte om te dromen gaan hand in hand en het is belangrijk om te leren onderscheid te maken, niet tussen droom en werkelijkheid, maar tussen droom en helder bewustzijn. We kunnen immers geloven in onze dromen en, omgekeerd, dromen dat we bewust zijn. Dromenstof te over in de wereld van internet en sociale media. We spreken van de virtuele werkelijkheid van internet (‘virtueel’ betekent ‘net echt’) alsof er ook een ‘echte’ werkelijkheid bestaat. Helaas is er geen overeenstemming over de vraag wat werkelijke en waar is. Overal ter wereld is dit juist een brandende kwestie. Volgens oude oosterse inzichten leven we altijd in een droom (maya) en is bewustwording als het ontwaken uit een hypnotiserende gedroomde werkelijkheid. In dit boek worden methoden en inzichten aangereikt om wakker te worden en nog meer te genieten van het schitterende geschenk, dat zowel het vermogen tot bewustwording omvaat, als het onbedwingbare verlangen om te betoveren met verhalen.

Meditatie: aandachtstraining en concentratie ‘Ik kan me moeilijk concentreren’ is in onze tijd een veelgehoorde klacht. Niet alleen bij meditatie, mindfulness en dergelijke maar ook in het dagelijks leven is er dringend vraag naar gefocust zijn, aandacht hebben en rustig kunnen reageren. Het doorzien en loslaten van astrale beïnvloeding is nodig om dit te bereiken.

De kracht van gedachten Astrale energie noem ik ook wel ‘projectief vermogen’ - de vaardigheid om beelden te vormen (‘plaatjes neer te zetten’), en dus om iets levendig voor te stellen, plannen te maken, om diverse mogelijkheden te onderzoeken – of om gewoon te genieten van onze eigen fantasie. Onze projecties zijn krachtig. Wanneer we iets heel graag willen merken we, dat deze wens zich gaat verwerkelijken naarmate we de versluierende astrale energie van twijfel en onzekerheid opruimen. Als we in onszelf geloven maakt dat sterk, een negatief zelfbeeld is destructief. Nog een reden dus, om aandacht te geven aan dromen en astrale energie.

De moed om helder te zijn Astrale energie werkt als een soort rookgordijn. Suggestieve klanken, beelden en gevoelens roepen een bepaalde sfeer op, waardoor het bewustzijn verdwijnt in herinneringen, obsessieve gedachten, ideeën, emoties. Daardoor is het soms moeilijk om gefocust te blijven. Bij bewustzijn hoort de moed om helder te zijn en de dingen onder ogen te zien. Naarmate we groeien in aanwezigheid, in helderheid en zekerheid worden we minder beïnvloedbaar. Dit boek richt zich op mensen die zich realiseren dat bewustzijn kwetsbaar is, dat onze tijd op aarde kort is en dat voor bewustwording concrete stappen nodig zijn. Het biedt handvatten om te komen tot verandering en groei, zowel op emotioneel als op spiritueel gebied. Bestel dit boek bij uitgeverij Inspiratie: www.inspiratiesite.nl

Jan de Graaf



13

De Hemel heeft Voeten in de Aarde astrologie als persoonlijk en spiritueel pad. Ik heb dit boek met veel liefde en plezier geschreven vanuit het gevoel dat astrologie geen papieren wetenschap is, maar verbonden met een oeroud weten dat wij allemaal bezitten. Astrologie gaat over onze oriëntatie in de ruimte; het leven op aarde en de goden van vuur, lucht, aarde en water die ons daarbij van oudsher terzijde staan. Tot ver voorbij de Renaissance waren hemel en aarde innig verbonden. Je kon de hemel ‘lezen’ om te weten hoe het hier beneden toeging, maar ook andersom. De kwaliteiten van planeten en tekens waren overal op aarde zichtbaar. Alles wat mooi en zacht is en lekker ruikt toont de kwaliteiten van Venus; Mars openbaart zich in ijzer en ruzie en de kleur rood; wie in de greep van Saturnus was geraakt en dus ten prooi aan depressie of ziekte kon genezen door Venus in te zetten: een bloemetje naast je bed, druiven eten, lichte opbeurende lectuur en zo meer. Het bloemenstalletje in de hal van het ziekenhuis doet nog steeds goede zaken; maar we zijn de sleutel kwijt om het verband te zien. Veel van onze gewoontes en tradities verwijzen naar een tijd, dat je de wereld astrologisch kon duiden. Voor de moderne astroloog is dat nog steeds zo. 'Planeten' zijn gewoon natuurkrachten die we in en om ons heen kunnen waarnemen en waardoor we onszelf en de mensen om ons heen beter kunnen begrijpen. De titels van de delen geven een idee van de thema's die aan de orde komen: 1. Astrologie en de bezielde wereld - de kosmos wordt in onze tijd steeds meer als een machine gezien - niet als een bezield groter geheel waarvan wij deel uitmaken. We kijken naar de pijnlijke scheiding tussen geest en natuur en onderzoeken de weg van vervreemding naar vriendschap; de kennis van het hart. 2. Leven vanuit je hart - ziet de kosmos als een leefomgeving met een centrum en een aantal levenswegen om te bewandelen: de weg van de aarde en die van de hemel. 3. De hemel leven - onderzoekt onze spirituele horizon en de beleving vanuit verschillende culturen: de kosmos als medicijnwiel, obelisk, zonnedanshut, yinyang symbool. 4. De innerlijke kosmos - besluit met de weg naar huis; geïnspireerd op de tocht van de Zon langs de hemel en de 12 stadia die we daarin tegen zullen komen. Pocket 237 blz. 70 ill. € 16,50 (incl. verz. kosten) Bestel dit boek bij uitgeverij Inspiratie: www.inspiratiesite.nl

Jan de Graaf



14

PLUTO IN STEENBOK. op zoek naar geroofde buit en verborgen schatten. Jan de Graaf

Recommend Documents