Informatie voor patiënten
Plotsdoofheid
G456-Q CWZ / 09-04
Informatie voor patiënten die plotseling geheel doof worden
Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis
Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw gehoor- en / of oorklachten een onderzoek door de KNO-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over wat de KNO-arts in het CWZ met u bespreekt, zodat u zich kunt voorbereiden op het gesprek of na het gesprek alles nog eens rustig kan nalezen. Hoe werkt het oor? Het oor is onder te verdelen in: 1. Uitwendige gehoorgang; 2. Trommelvlies waarachter zich het middenoor bevindt. Hierin bevinden zich de drie gehoorbeentjes en via de buis van Eustachius is het middenoor verbonden met de neus- en keelholte; 3. Het eigenlijke gehoororgaan: daar waar het geluid door zenuwen wordt opgevangen en naar de hersenen wordt geleid (dit wordt het slakkenhuis genoemd). De trillingen in de lucht die we geluid noemen, komen via het oor en onze uitwendige gehoorgang op het trommelvlies terecht. Het trommelvlies vangt de trillingen op en voert deze door via de gehoorbeentjes naar het slakkenhuis. De signalen die als gevolg van het geluid in het slakkenhuis ontstaan, worden via de gehoorzenuw naar de hersenen getransporteerd. Wanneer deze signalen ten slotte aan de buitenkant van de hersenen, de hersenschors, zijn aangekomen, dan worden we het geluid gewaar of anders gezegd: dan horen we het geluid. Normaal is het middenoor achter het trommelvlies - dus daar waar de gehoorsbeentjes zich bevinden - gevuld met lucht. De druk in deze kleine holte heeft dezelfde druk en samenstelling als de buitenlucht. Dit komt doordat deze ruimte in verbinding staat met de buitenlucht via de buis van Eustachius. De buis van Eustachius werkt, vooral op jonge leeftijd, vaak niet goed. Als de buis niet goed werkt, kan ook sprake zijn van een neusverkoudheid of een gewone griep. In alle gevallen betekent een slecht werkende buis dat het middenoor 'op slot' is: de lucht kan er niet meer in of uit. Dit is dan vooral te merken bij luchtdrukverschillen, zoals op de autoweg in de bergen en in het bijzonder in een vliegtuig. Plotsdoofheid Men spreekt van plotsdoofheid als iemand, het woord zegt het al, plotseling geheel doof wordt. Plotsdoofheid is een ingrijpende aandoening die grote aanpassingen vraagt. Plotsdoofheid kan onder meer ontstaan door een bloedstolsel of bloeding in een van de bloedvaten die van of naar het oor gaan, een allergie, (virus)ziekten zoals roodvonk en hersenvliesontsteking, medicijngebruik (bepaalde antibiotica), (verkeers-) ongevallen en lawaai. Door plotsdoofheid is de normale manier van communiceren ineens verstoord. 2
De plotsdove hoort de omgevingsgeluiden en zichzelf niet meer. Bovendien ontstaat vaak gehoorgeruis. Plotsdoofheid of plotselinge ernstige slechthorendheid leidt dan ook vaak tot een gevoel van angst en onveiligheid en tot isolement en onbegrip. De toekomst ziet er ineens heel anders uit. Dit alles vraagt om een psychische verwerking. Een goede crisisopvang is dan ook erg belangrijk. Vervolgens moet zo snel mogelijk een andere manier van communiceren worden gevonden. Mensen met plotsdoofheid worden doorverwezen naar een audiologisch centrum of een KNO-arts. Hier wordt onderzocht of de oorzaak van de plotsdoofheid in het slakkenhuis of in de gehoorzenuw ligt. Dit is nodig om na te gaan of een hoorapparaat effect zal hebben. Bij ernstig gehoorverlies zijn andere methoden nodig om te communiceren, zoals het leren van 'spraakafzien' of het mond-hand-systeem (MHS). Bij MHS wordt de gesproken taal ondersteund door gebaren. Verder is gebarentaal een mogelijkheid. Hulpverlening bij plotsdoofheid Iemand die ineens doof is geworden, kan in een crisis terechtkomen. Daarbij is een goede begeleiding van groot belang. De eerste opvang komt van de KNOarts en eventueel de logopedist die cursussen in spraakafzien verzorgt. Daarnaast zijn er verschillende hulpverlenende instanties voor plotsdoven: Bureau Dienstverlening aan Doven en Slechthorenden houdt zich onder meer bezig met maatschappelijk werk, opleidingen en loopbaanbegeleiding voor doven en ernstig slechthorenden. Bij psychische problemen bieden de RIAGG (regionale instelling voor ambulante geestelijke gezondheidszorg) steun. De RIAGG heeft een aantal speciale teams voor plotsdoven. Koepelorganisatie van deze teams is de Gelderse Roos. Patiënten- en belangenorganisaties plotsdoofheid De Stichting Plotsdoven en de Commissie Plotsdoven van de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS) komen op voor de belangen van de plotsdoven. Stichting Plotsdoven heeft als voornaamste doel er voor te zorgen dat mensen die plotseling doof zijn geworden opnieuw mee kunnen doen in de samenleving. Zij begeleidt plotsdoven in crisissituaties en wijst zo nodig door naar andere instanties. Ook organiseert zij communicatietrainingen voor plotsdoven. Een belangrijke taak van de Commissie Plotsdoven van de NVVS is de opvang van plotsdoven en hun directe omgeving. Voor plotsdoven heeft men onder andere een crisiscentrum.
3
Stichting Plotsdoven Postbus 231; 3500 AE Utrecht Telefoon: (030) 6958719; Fax: (030) 6958719 E-mail
[email protected] Website: www.stichtingplotsdoven.nl Deze organisatie stelt zich de belangenbehartiging van plots-en laatdoven in de ruimste zin ten doel. Daarbij staat stimulatie van zelfredzaamheid en reïntegratie van de plots- en laatdoven in de horende maatschappij voorop. Controledatum: 26-06-2002 (NIZW) Bureau Dienstverlening aan Doven en Slechthorenden Karnemelksloot 31; 2806 BA GOUDA Telefoon: (0182) 67 02 35 ; Fax: (0182) 54 91 96 E-mail
[email protected] Website: www.bdds.nl Deze instelling is verantwoordelijk voor het maatschappelijk werk voor auditief en communicatief gehandicapten in heel Nederland. De afdeling maatschappelijk werk biedt hulp aan doven en slechthorenden bij vragen en problemen op maatschappelijk en persoonlijk gebied. Ook houdt ze zich bezig met opleidingen en loopbaanbegeleiding voor doven en ernstig slechthorenden. De afdeling opleidingen kan dove en slechthorende mensen die een opleiding willen volgen, adviseren over de mogelijkheden die er zijn. Ook geeft zij cursussen aan horenden over het omgaan met doven en ondersteunt en begeleidt dove werknemers in de ontwikkeling van hun loopbaan. Men biedt ook advies aan werkgevers die dove werknemers in dienst willen nemen. De medewerkers zijn geschoold in gebarentaal en kennen de dovencultuur. Cliënten kunnen zich aanmelden bij het centrale adres of bij het maatschappelijk werk in de regio (zie hiervoor de website). Controledatum: 27-03-2002(NIZW) De Gelderse Roos Afdeling Doven / Slechthorenden van locatie Veluwe Vallei Willy Brandtlaan 20; 6716 RR EDE GLD Postbus 70 ; 6710 BB EDE GLD Telefoon: (0318) 43 36 10; Fax: (0318) 43 36 89 E-mail
[email protected] Dit is de koepelorganisatie van enkele doventeams. De doelstelling is een voor heel Nederland dekkend aanbod van (ambulante) psychische hulpverlening aan doven, plotsdoven en slechthorenden te waarborgen. Controledatum: 28-08-2002(NIZW) Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS) De Molen 89 A; 3995 AW HOUTEN Postbus 129 ; 3990 DC HOUTEN Telefoon: (030) 261 76 16 ; Fax: (030) 261 66 89 E-mail
[email protected] 4
Website: www.nvvs.nl Deze vereniging behartigt de belangen van mensen met hoorproblemen, zoals slechthorenden, mensen met tinnitus (oorsuizen), de ziekte van Ménière en mensen met een cochleair implantaat. De vereniging geeft op uitgebreide schaal voorlichting en geeft het periodiek 'Horen' uit. Controledatum: 18-07-2002(NIZW) Vragen Als u na het lezen van de informatie nog vragen heeft, schrijf deze dan op of vraag iemand met u mee te gaan. De KNO-arts beantwoordt graag uw vragen over uw gehoor- en oorproblemen en de behandeling daarvan. Bericht van verhindering Bent u op het afgesproken tijdstip verhinderd, bel dan zo snel mogelijk de polikliniek KNO. Er kan dan nog een andere patiënt in uw plaats komen. Adres en telefoonnummer Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos 100 6532 SZ Nijmegen Polikliniek KNO (B66) Telefoon (024) 365 82 25
5
