PLATOS colloquium 2013 Het gebruik van modellen in een veranderende samenleving Ben Immers - TrafficQuest
∂x ∂t
Een wereld vol van veranderingen
Platos 2013
Ontwikkeling van (levende) systemen
• Systemen evolueren in de tijd (irreversibel) • Evolutie is niet random; Toeval speelt wel een grote rol, maar bepaalde ontwikkelingen hebben een grotere kans van optreden. Informatie speelt in dit selectieproces een grote rol. • Met de evolutie neemt de informatie opgeslagen in het systeem toe. • Interacties tussen de spelers bepalen de koers (zelfversterkende terugkoppelingen) • Systeem kan zichzelf vernieuwen: emergente eigenschap (transitie)
Platos 2013
Wat betekent dit voor de modellen?
• De complexiteit (entropie) van het (levende) systeem neemt toe; maar met welke snelheid? Op welke domeinen? • Zijn er in de evolutie stabiele factoren ? • Kun je met modellen de toekomst voorspellen? – Zitten de dominante trends (zelfversterkende terugkoppelingen) goed in het model? – Is het gedrag van de stakeholders een stabiele factor? – Kunnen we de invoergegevens voldoende nauwkeurig voorspellen? • Trendbreuk (transitie): niet voorspelbaar, noch de effecten ervan
Platos 2013
Belangrijke ontwikkelingen
• Ontwikkelingen in de Ruimtelijke Ordening en daarmee samenhangende verplaatsings- en vervoerspatronen • Veranderingen in het profiel van de vervoersconsument • De dynamiek in de vraag naar transport
Platos 2013
Ruimtelijke ordening en verplaatsingspatronen
Platos colloquium 2013
1860
Bron: Rotterdam Vooruit
1890
Bron: Rotterdam Vooruit
1920
Bron: Rotterdam Vooruit
1950
Bron: Rotterdam Vooruit
1980
Bron: Rotterdam Vooruit
2010
Bron: Rotterdam Vooruit
Veranderingen in het profiel van de vervoersconsument
Platos colloquium 2013
Generation Y
Platos colloquium 2013
Verzilvering • •
Mobiliteit ouderen: aandeel 65+ in 2005 en 2040 (Bron: PBL/CBS) 65+ verantwoordelijk voor bijna de helft van de mobiliteitsgroei
Platos colloquium 2013
Verzilvering
Ouder worden gaat samen met functieverlies • Beperkingen in zicht (visuele scherpte, perifeer zicht, contrastsensitiviteit) • Beperkingen in kijkgedrag (nekrotatie) • Beperkingen in informatieverwerking • Beperkingen in reactiesnelheid Oudere heeft meer tijd nodig voor de rijtaak; maar hiervoor wordt (deels) gecompenseerd en we kunnen hen ook helpen! Platos colloquium 2013
Verzilvering
Kijk toch wat een leuk autootje. Daarin durf ik zelfs met jou op pad!
Platos colloquium 2013
Dynamiek in de vraag naar vervoer
Platos colloquium 2013
Toenemende flexibiliteit vraagpatroon Evenementenkaleder 2013
Platos colloquium 2013
Netwerk in beton gegoten
Platos colloquium 2013
Een alternatieve benadering • Doel: Vergroten van de inzetbaarheid en efficiency van het transportsysteem • Samenwerkende en flexibele verkeersnetwerken – – – – –
Samenwerking tussen netwerken (verplaatsingsmanagement) Samenwerking tussen modaliteiten (mobiliteitsmanagement) Flexibiliteit in aanbod van voorzieningen (de capaciteit) Flexibiliteit in vraag naar voorzieningen (de mobiliteit) Sturingsmogelijkheden (via prijs of kwaliteit)
Dynamisch netwerkconcept Platos colloquium 2013
Verbinden modaliteiten
Platos colloquium 2013
Toekomst: Synchromodaliteit
• De gebruiker kan te allen tijde beschikken over een breed palet aan verplaatsings- en/of vervoersdiensten, afhankelijk van zijn wensen op het gebied van snelheid, betrouwbaarheid, doorlooptijd, kwaliteit, duurzaamheid en kosten (personen en goederen) Primaire vereisten: • Hardware: Real-time flexibiliteit door een flexibele aanwending van de beschikbare capaciteit en flexibilisering van de vraag • Software: ICT ondersteuning die een geregisseerd en anticiperend gebruik van op elkaar afgestemde modaliteiten mogelijk maakt • Orgware: samenwerkingsverbanden tussen stakeholders (wegbeheerders, dienstverleners, vervoerders, terminals, etc.) Platos colloquium 2013
Kijk ook eens bij de buren • Nu eens geen studiereisje, maar……… • Analogieën – – – – – – – –
Zwermen Distributie-logistiek Communicatienetwerken Betalingsverkeer Watermanagement Elektriciteitsnetwerken Hersenen Grootschalige kritische infrastructuren
Platos colloquium 2013
Aspecten
• Zelforganisatie versus sturing. • In hoeverre is er sprake van een gelaagdheid van het systeem? • Op welke wijze worden de robuustheid (systeem kan tegen een stootje) en de betrouwbaarheid (marges in prestatieindicatoren zijn klein) van het systeem verzekerd?
Platos colloquium 2013
Wat vinden we en hoe verder?
• Veel overeenkomsten, maar ook duidelijke verschillen, zoals: • • • •
Veel meer sturing Veel aandacht voor de robuustheid van het systeem (redundantie) Duidelijke afspraken tussen stakeholders Allerlei vormen van zelforganisatie waarbij slechts in beperkte mate wordt afgestemd (tussen een beperkt aantal entiteiten)
Hoe verder: • Ontwerp een verkeersmanagementsysteem gebaseerd op de meet- en regelprincipes van het analoge domein • Wat betekent dat? Zou het kunnen werken? Zijn de doelstellingen nog realiseerbaar? Is het acceptabel voor de reiziger, etc.
Platos colloquium 2013
Met 100 km/uur op weg naar een interessant Platos colloquium!
Platos colloquium 2013