platform Communicatie
THEMANUMMER COMMUNICATIE IN DE PRAKTIJK
PIETVAN DEN BOOM “WE STAAN NOG MAAR AAN HET BEGINVAN EEN NIEUW TIJDPERK”
ERIC KENTIE VRAAG OM ADVIES!
KLAAS SCHERMER
INTERCULTURELE COMMUNICATIE IS ONVERMIJDELIJK
SPECIAALVOOR U GESELECTEERD COMMUNICATIE
INFORMATIEF
SITE SEEING EN COLUMN PIETVAN DEN BOOM
Nieuwsmagazine voor docenten en opleidingsmanagement
#06, maart 2008
Inhoud 02 Voorwoord Astrid Overvoorde
Gezamenlijk eigenbelang?
Voorwoord Eindredacteur Platform Communicatie
03 Docent aan het woord
Astrid Overvoorde werkt als tekstschrijver, hoofdredacteur en
Piet van den Boom:“We staan nog maar aan het begin van een nieuw tijdperk”
‘communicatiehulp’ voor onder meer Rijkswaterstaat, Sociale Verzekeringsbank en de gemeente Delft. Na een loopbaan als accountmanager bij een Amerikaanse organisatie, stak haar passie
04 Praktijk aan het woord
voor communicatie weer op. Dat resulteerde in de oprichting van
Eric Kentie: Vraag om advies!
CommuniCate! in 2003. Een ‘eenvrouwszaak’ voor uiteenlopende communicatieklussen.Voor meer informatie: www.communicate.nu.
06 Auteur aan het woord
Klaas Schermer over dat interculturele communicatie onvermijdelijk is 07 Speciaal voor u geselecteerd
Communicatie 08 Informatief
Site Seeing en Column Piet van den Boom
Colofon Klantenservice Voor informatie over alle leermiddelen, het aanvragen van beoordelingsmateriaal en overige vragen, suggesties, klachten en opmerkingen. U kunt ons bereiken via
[email protected] of via 050 522 65 22.We zijn u graag van dienst.
Docentenservice Wolters-Noordhoff organiseert, in aanvulling op dit Platform, interessante seminars en bijeenkomsten voor u en uw collega’s.Tijdens deze dagen staat het delen van ervaringen en het uitwisselen van informatie centraal. Houd uw mailbox in de gaten!
Advies op maat Heeft u vragen of wilt u advies over onze leermiddelen? Schakel dan uw persoonlijke accountmanager in. Deze gegevens staan op uw docentenpas en voor in de catalogus!
Wat is Platform? Platform Communicatie is een nieuwsbulletin voor en door docenten en opleidingsmanagers. Het blad wordt 4x per jaar gratis verspreid en het hele jaar door is de website actief: www.platform.wolters.nl/com.
Colofon Redactie: Vormgeving: Adres:
Astrid Overvoorde (eindredacteur), en Monique Koers. SaDe Design, Muiderberg. Postbus 58, 9700 MB Groningen, e-mail
[email protected]
Vooruitblik Thema platform #07 Moderne vreemde talen
Astrid Overvoorde
[email protected]
Gezamenlijk eigenbelang? We staan op de drempel van een nieuw tijdperk. Media-ethiek wordt een van de grote kwesties in de komende jaren. Dat voorspellen communicatiedeskundigen. Er zijn meer mogelijkheden dan ooit tevoren om diep door te dringen in leven en beleving van de consument. Met alle kansen en gevaren van dien. Zo werden kijkertjes van de kinderzender Jetix in de maand december dagelijks getrakteerd op een zwaar gesponsord Kerstjournaal. Er is daarnaast een niet meer te stuiten ontwikkeling gaande van massa naar individu, van non-selectief naar just-in-time-and-place, van gecontroleerd eenrichtingsverkeer naar interactiviteit. Je ziet dat groepen en gemeenschappen steeds vaker hun identiteit willen behouden. En deze ook zichtbaar willen maken.Verschillen met ‘de anderen’ krijgen meer aandacht dan de overeenkomsten. We groeien dus toe naar een maatschappij waarin groepen op basis van ‘gezamenlijk eigenbelang’ keuzes maken. Dat wordt ook zichtbaar in het medialandschap: er is een duidelijke voorkeur voor ‘cultuureigen’. Door de snelle globalisering is er bovendien speciale aandacht nodig voor interculturele samenwerking en communicatie. Studenten die op deze bovengenoemde punten competenties missen, zijn feitelijk niet klaar voor de arbeidsmarkt. Dat is in een notendop de inhoud van deze fascinerende 6e editie van Platform Communicatie.Veel leesplezier!
Meer weten? www.platform.wolters.nl/com
#06, maart 2008
Piet van den Boom
[email protected]
Piet van den Boom doceert ruim 10 jaar communicatie bij Fontys Hogeschool Communicatie te Eindhoven. Hij geeft les in onder meer communicatietheorie en toepassing, mediawerking, interculturele communicatie, storytelling en creatief denken. Daarnaast schrijft hij zelf verhalen en poëzie.
Docent aan het woord
“We staan nog maar aan het begin van een nieuw tijdperk” Piet van den Boom pleit voor meer aandacht voor de ontvangerkant van de communicatie.“Tegenwoordig raakt iedereen er meer en meer van doordrongen hoe belangrijk communicatie is in de beroepspraktijk. Maar er wordt nog te veel gekeken naar de activiteit van de zender en naar beoogde effecten op korte termijn. Er moet meer aandacht komen voor de ontvangerkant: betekenisgeving en leereffecten op langere termijn. Dus, wat doen mensen met communicatie?” Eén ding is duidelijk voor Piet, de impact is niet alleen rationeel, maar ook - misschien wel vooral - emotioneel. “Voor een communicatieopleiding is het essentieel om in de wereld te blijven staan.” Grootste wonder
“Communicatie is misschien wel het grootste wonder van menselijke intelligentie. Hoe meer ik me erin verdiep, des te groter wordt mijn verbazing. Opmerkelijk is overigens dat veel studenten zich nauwelijks bewust zijn van de effecten van communicatie. Ze hebben zich nooit de vraag gesteld wat communicatie is, hoe het werkt. Bij onze communicatielessen starten we dan ook bij de activiteit van de ontvanger in het communicatieproces. Het is van groot belang om te weten wat jij met communicatie doet, want dan kun je begrijpen wat communicatie met jou doet. Dat begint uiteraard op het niveau van interpersoonlijke communicatie, communicatie van mens tot mens. De verbale inhoud van een boodschap, de tekst, bepaalt maar een fractie van de betekenisgeving. Studenten moeten eerst zicht krijgen op het belang van non-verbale aspecten, van omgeving en relationele aspecten voor ze zich echt kunnen bekwamen in communiceren.
In deze context is het doel van communicatie niet meer dat je mensen binnen en buiten de organisatie informeert of tot actie uitnodigt. De opdracht is: het opbouwen van duurzame relaties met medewerkers, klanten, stakeholders e.d.We evolueren van ‘building bridges’ naar ‘building communities’. Dat sluit goed aan bij de keuze voor duurzaamheid en ‘corporate governance’, die vraagt om een herdefinitie van communicatie en leiderschap. Ontwikkelingen
Onmisbaar
Een van de grootste uitdagingen voor hoger opgeleide professionals is daarbij om hun weg te vinden in een heel complexe maatschappij. Ze dienen te beschikken over generieke communicatiecompetenties, maar moeten ook inzicht hebben in interculturele communicatie, internationalisering van communicatie, communicatie in een multiculturele samenleving. De sociaal-culturele diversiteit wordt enorm. Daarbij zijn de volgende tendensen te bespeuren:
In geen enkele hbo-studie mag communicatie ontbreken in het curriculum. Of je nu fysiotherapeut wordt, ondernemer, technicus of manager: communicatie wordt steeds meer een kritische succesfactor. Dat geldt voor de individuele professional, maar ook voor ondernemingen, organisaties en merken. Mensen stellen nu al vanuit hun culturele achtergrond steeds vaker eisen aan hulpverlening en medische zorg die soms moeilijk realiseerbaar lijken te zijn. Men wil bijvoorbeeld geen mannelijke arts, verwacht ruimte en begrip voor rituelen rond overlijden, stelt eisen aan voeding en ga zo maar door. In de ouderenzorg zal het nijpende personeelsgebrek ertoe leiden dat er steeds meer hulpen worden ‘ingevlogen’, met allerlei taal- en cultuurproblemen als gevolg. Soortgelijke ontwikkelingen gaan zich in alle sectoren voordoen, op zowel het micro- als het macroniveau.
• Groepen en gemeenschappen willen steeds vaker hun identiteit behouden en zichtbaar maken. Daarbij krijgen de verschillen met ‘de anderen’ meer aandacht dan de overeenkomsten. • Een andere revolutionaire ontwikkeling vindt plaats in de technologische sfeer. Door de integratie van nieuwe media ontstaat er een volstrekt nieuw medialandschap. Er is een niet meer te stuiten ontwikkeling gaande van massa naar individu, van non-selectief naar just-in-time-and-place, van gecontroleerd eenrichtingsverkeer naar interactiviteit. In de marketingcommunicatie wordt al druk gebruikgemaakt van nieuwe middelen en methoden: proximity-, buzz-, viral-communicatie.
Gezamenlijk eigenbelang?
Kijk maar eens wat voor commotie er ontstaat bij overheidsmaatregelen die indruisen tegen de belangen van bepaalde groepen: de reacties worden heftiger, de acties grimmiger! Het idee van een samenleving die wordt gevormd uit ‘geïntegreerde’ groepen is volgens mij achterhaald. We groeien toe naar een maatschappij waarin groepen op basis van ‘gezamenlijk eigenbelang’ keuzes maken. Dat wordt ook zichtbaar in het medialandschap: er is een duidelijke voorkeur voor ‘cultuureigen’ media ten koste van de algemene publieksmedia. Strategische communicatie vergt niet alleen kennis van media en communicatie, maar ook van de sociaalculturele dynamiek.
Kortom, er zijn meer mogelijkheden dan ooit om diep door te dringen in leven en beleving van de consument, met alle kansen en Vervolg op pagina 4 P03
Meer weten? www.platform.wolters.nl/com
#06, maart 2008
Eric is onlangs benoemd tot commercieel directeur van Kicks Concept & Design in Voorschoten. Daarvoor was hij vijf jaar directeur van Strapatz, een kleiner ontwerpbureau. Eric heeft een grafische achtergrond. Na een opleiding als lithograaf, werkte hij als grafisch ontwerper en daarna als accountmanager bij diverse reclamebureaus. Eind 2007 verkocht Eric zijn ontwerpbureau Strapatz aan Kicks Concept & Design om zo een betere marktpositie te kunnen verwerven.
zoals die zo’n 10 jaar geleden aanwezig was, is er niet meer. Dat merk je aan mensen die langer meedraaien, zij moeten zicht houden op wat er nu mogelijk is. Een communicatieadviseur moet op zijn minst een goede mix van middelen kunnen maken. Soms hoor ik van een klant bijvoorbeeld:‘het is drukwerk’. Ja, zeg ik dan, maar wat precies? En hoeveel heb je nodig en moet het geselecteerd worden op doelgroep? Er kan tegenwoordig zo ontzettend veel. Een vooraf benoemde doelgroep kan worden aangesproken. En op iedere doelgroep kun je specifieke middelen afstemmen. Kicks kan daarin natuurlijk meedenken, maar vergeet niet, de klant wil dat soms niet. Dat is spijtig.”
Waarmee houdt Kicks zich bezig?
“Kicks richt zich vooral op het maken van communicatiemiddelen. Doorgaans komt niet alleen het concept bij ons vandaan, maar ook het ontwerp en de verdere uitvoering. Ook het laten drukken of het publiceren is onze verantwoordelijkheid. Omdat Van Hulzen vlakbij zit, maken we bijvoorbeeld gebruik van hun tekstschrijvers.Voor de organisatie van een jaarverslag, maar ook voor redactionele ondersteuning kunnen we terugvallen op hun deskundigheid en mankracht.” Wie zijn jullie opdrachtgevers?
“Rijkswaterstaat is een belangrijke opdrachtgever van Kicks. De afgelopen twee jaar hebben wij het jaarverslag voor hen gemaakt.We hebben het traject uitgedacht, het ontwerp gemaakt en gerealiseerd. Sanquin (de vroegere bloedbanken) en het ROC van Amsterdam zijn andere grote opdrachtgevers.Voor hen maken we bijvoorbeeld interne magazines.Wist je overigens dat er zo’n 40.000 leerlingen op het ROC van Amsterdam zitten? Verder zijn we vrij breed georiënteerd. We werken voor mkb’ers, maar ook voor de grotere spelers.”
Als advies niet wenselijk is, voer je dan een opdracht klakkeloos uit?
“Meestal niet. Ik geef in zo’n geval toch vaak ongevraagd advies. Mijn vaste klanten kennen mij. Maar soms, bij nieuwe relaties, word je dan misschien als lastig ervaren en krijg je zo de opdracht zelfs niet. Je kunt klanten waarschuwen en proberen echt forse bedragen te besparen, maar soms luisteren ze niet. Of erger: ze willen niet luisteren.”
Wat is de kracht van Kicks?
Wat is belangrijk in de communicatie in 2008?
“Een goed voorbeeld van onze deskundigheid is dat het ROC ons eerst vroeg om de huisstijl van twee bladen een beetje aan te scherpen. Maar ook redactioneel bleek het te rammelen. Het liep gewoon niet lekker.We hebben toen gevraagd of we een analyse mochten maken. Dat mocht en de resultaten daarvan zijn teruggekoppeld naar onze opdrachtgevers. Uiteindelijk mochten we alles op de schop nemen. Het resultaat? Twee kwalitatief mooie bladen, die functioneel zijn en meer toevoegen dan de voorgaande bladen. Dat is de kracht van Kicks. Buiten het feit dat wij een ontwerpbureau zijn, kunnen we intern veel communicatie-experts raadplegen. Dat maakt ons vrij uniek.We kunnen dus ook advies aanbieden.”
“Het bereiken van je doelgroep, maar ook het definiëren van je doelgroep. Dat is een kunst op zich. De individualistische maatschappij is van grote invloed op wat je maakt. Zoek naar gemeenschappelijke interesses of belangen van je doelgroep.” Wat moeten studenten leren volgens jou?
“Studenten moeten oppassen dat ze het wiel niet opnieuw uitvinden. Ik pleit voor meer samenwerken en informatie delen. Dat is zo belangrijk. Het scheelt tijd en natuurlijk geld. Maar de communicatiepraktijk is een ‘ego-wereld’. Mensen willen liever laten zien hoe goed ze zijn. Zichzelf profileren. Dat is jammer. Netwerken is voor mij essentieel bij kennisdeling. Kennis halen wij als bureau bijvoorbeeld ook uit ons netwerk. Met wie kunnen we bijvoorbeeld samenwerken om een bepaald project te realiseren? Door die grote schakering aan mogelijkheden is het belangrijk dat wij als bureau weten wat er allemaal mogelijk is. En waar we die kennis kunnen halen.”
Waar loop jij in de communicatiepraktijk tegenaan?
“Er is heel veel kennis op het gebied van communicatie.Wat ik al jaren ontzettend mis, is diepgaande kennis over communicatiemiddelen en de mogelijkheden daarvan. Ik loop er al jaren tegenaan. De technische mogelijkheden en diversiteit; mensen weten echt niet wat er allemaal kan. Er is weinig basale kennis over hoe communicatiemiddelen gemaakt kunnen worden, denk aan minimale en maximale oplage. Dat geldt voor zowel traditionele als nieuwe media. Ik verbaas mij daar over. Er zijn zo veel mogelijkheden. Je merkt vooral in grotere organisaties dat mensen allemaal iets weten, maar dat ze de kennis niet kunnen samenbrengen. Elke keer zit je met iemand aan tafel die het wiel weer aan het uitvinden is. Dan merk je dat mensen soms met rare mixen van middelen komen. En dat leidt vaak tot een flinke verbranding van geld. Dat is jammer!”
Tip
Grafische productie: het productieproject moet je beschouwen als een industrieel traject en het voortraject als een adviserings- en creatief proces. Drukwerk maken is een industriële aangelegenheid. Dat is een totaal ander verhaal dan het maken van communicatiemiddelen.
Onbekendheid met de diversiteit aan mogelijkheden van communicatiemiddelen?
“De kennis die mensen oppikken op school is zo weer achterhaald.. Mensen weten niet wat de mogelijkheden zijn. Op dat gebied is veel te winnen. De mix van kennis op uiteenlopende gebieden van het vak, P05
Meer weten? www.platform.wolters.nl/com
#06, maart 2008
Vervolg van pagina 3
Eric Kentie
[email protected]
gevaren van dien. Media-ethiek wordt een van de grote ‘issues’ in de komende jaren.We staan nog maar aan het begin van een nieuw tijdperk. Laatst zag ik bijvoorbeeld een filmpje van een toespraak door Virginbaas Richard Branson. Op het eerste gezicht niet spectaculair. Tot hij na het eind van zijn speech in lucht oploste: de zaal had gekeken en geluisterd naar een holografische projectie! Toen ik erover vertelde aan een groep studenten vroeg een van hen:‘Wat is dat, een holografische projectie?’ Blijkbaar ben ik niet de enige die moeite heeft om bij te blijven.”
Praktijk aan het woord
Vraag om advies!
Oude meneer?
“Met mijn 58 jaar ben ik voor veel hbo-studenten een oude ‘meneer’. Het is niet altijd even makkelijk om verbindingen te maken tussen mijn belevingswereld en die van hun. Maar gelukkig vind ik veel interessant. Daardoor kun je beter aanhaken bij hun actualiteit. En ik heb twee zoons van 16 en 19; die houden me regelmatig ‘bij de les’. Ik ben nu ruim 10 jaar als docent verbonden aan de Fontys Hogeschool Communicatie (FHC) te Eindhoven. Daarvoor was ik een kwart eeuw werkzaam in de sociale sector. Rond mijn veertigste leek het me goed om de kennisaccu nog eens op te laden. Ik ben toen de deeltijd hbo-studie Communicatie gaan doen.Vier jaar elke week drie avonden naar school, dat viel echt niet mee. Maar ik was ambitieus en gemotiveerd. Mijn afstudeerscriptie over onzekerheid en communicatie was goed voor de VSB-scriptieprijs; een mooie bekroning van de studie.
“In sta met mijn laarzen in de communicatieklei.” Je komt net uit een fusietraject, kun je daar wat over vertellen?
“Kicks Concept & Design (kortweg Kicks) is een dochter van pr-bureau Van Hulzen in Voorschoten.Van Hulzen is het eerste pr-bureau van Nederland. Ze bestaan al 57 jaar. Oprichter Kick van Hulzen was zo’n beetje de eerste pr-adviseur in Nederland.Vier jaar geleden heeft Van Hulzen besloten om een ontwerpstudio op te richten, omdat ze veel bezig waren met communicatiemiddelen. Na vier jaar bleek dat er behoorlijk wat potentie in het bureau zat. Ik ben toen benaderd om na te denken over een fusie met Kicks. Eind 2007 is de deal gesloten. Nu werkt Kicks niet alleen meer voor Van Hulzen en andere pr-bureaus, maar ook voor klanten in andere sectoren.We ontwerpen huisstijlen, campagnebeelden en communicatiemiddelen als folders, brochures en jaarverslagen. De samenvoeging van Strapatz met Kicks heeft zo gezorgd voor een betere marktpositie.”
Cadeautje
Het was dan ook een cadeautje om zelf als docent aan de slag te kunnen. Ik had gehoopt op meer mogelijkheden om te komen tot theoretische verdieping, maar in de praktijk ben je toch al snel druk met het ‘uitserveren van kennis’. Gelukkig ben ik niet iemand die snel ‘nee’ zegt, en daardoor kreeg ik de kans om het communicatievak vanuit allerlei gezichtspunten te doceren.Van communicatietheorie tot mediawerking, crisiscommunicatie, omgaan met de media, creatieve communicatie en ga zo maar door. Daardoor wordt ook voelbaar hoe veelomvattend communicatie in organisaties is. Een werkterrein waar je nooit klaar bent. Meer aandacht voor verdieping
In de afgelopen jaren is de ene verandering na de andere uitgerold over het hbo. Daarbij is er veel aandacht besteed aan een andere invulling van de didactische aspecten van het onderwijs. Heel belangrijk, maar soms ging het ten koste van de beroepsgerichtheid. Er werd vooral geïnvesteerd in training en scholing op het gebied van nieuwe docentrollen: mentor, coach, tutor, studieloopbaanbegeleider, assessor. De ‘vakdocent’ stond zelfs ‘n beetje in een kwade reuk. Maar een beroepsopleiding kan alleen succesvol zijn als de studenten state-of-the-art kennis kunnen opdoen van het beroepenveld. Anders weten ze niet waarmee ze bezig zijn en is het risico groot dat ze niet de goede dingen op de goede manier doen. Door het formuleren van beroepscompetenties is er wel meer focus gekomen op het beroep, waardoor er ook meer aandacht is voor verdieping. Die competenties moeten wel steeds weer getoetst worden aan de praktijk, want voor je het weet leid je mensen op voor het beroep van gisteren! De ontwikkelingen in het medialandschap zijn ingrijpend en alomvattend. Er komen dagelijks nieuwe middelen en methoden bij. Een aardverschuiving die vraagt om een paradigmawisseling in de opvattingen over de invloed van (massa)communicatie op maatschappij en samenleving.” P04
Meer weten? www.platform.wolters.nl/com
#06, maart 2008
Klaas Schermer
[email protected]
Sinds 1991 organiseert Klaas Schermer een flink aantal internationale projecten in het onderwijs. Daarnaast onderhoudt hij contacten met internationale opleidingen, bedrijven en brancheorganisaties. Na zijn studie Politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam werkte Klaas Schermer als docent in het wo en hbo bij diverse opleidingen in Nederland. Als gastdocent was hij werkzaam in Duitsland en in de Verenigde Staten.
Auteur aan het woord
Interculturele communicatie is onvermijdelijk Klaas Schermer had lange tijd veel contacten met studenten en docenten uit verschillende landen in de wereld. Ook begeleidde hij studenten die stage liepen of studeerden in het buitenland. Door dit brede pakket aan activiteiten kreeg Klaas een beeld van wat er in interculturele samenwerking nodig is om tot goede resultaten te komen. Eigenwijs genoeg
“Het vermogen tot interculturele samenwerking en communicatie is in onze tijd in ons land een kwaliteit die je zeker van elke hooggeschoolde professional mag eisen.”
“Gelukkig zijn er veel goede studieboeken. Soms mis je als docent een goed boek. Dat ben ik toen maar zelf gaan schrijven! Een goed boek combineert praktijk en theorie en vergroot je handelingsbekwaamheid. Dus, wat kom ik in de praktijk tegen (feiten), hoe kan ik snappen wat er in de praktijk gebeurt (theorie) en hoe kan ik daarmee zelf het beste omgaan (vaardigheden)? Mijn eerste boek, Vergaderen en Onderhandelen, werd gelijk een echte bestseller. Dat leidde tot meer publicaties die goed werden ontvangen. Interculturele Samenwerking en Communicatie is mijn nieuwste boek.
landen zonder betrouwbare rechters bieden de familieband en de familie-eer zekerheid.Wie zijn woord breekt, krijgt niet een rechter, maar zijn eigen familie tegen zich. Als je dergelijke mechanismen begrijpt, snap je de culturele verschillen en kun je daarop goed inspelen. Noodzaak
Mooi werkterrein
Een boek over intercultureel communiceren is nodig omdat studenten dus een groot aantal competenties moeten ontwikkelen. Door de snelle globalisering is speciale aandacht noodzakelijk voor interculturele samenwerking en communicatie. Studenten die op dit punt competenties missen, zijn feitelijk niet klaar voor de arbeidsmarkt. Het boek Interculturele Samenwerking en Communicatie is daarom belangrijk voor iedere hoogopgeleide professional. Zowel bij een oriëntatie op de wereld, als bij de voorbereiding op de stage, de invulling van een POP en de eerste stappen op de arbeidsmarkt zou aan dit onderwerp aandacht moeten worden besteed. Specifiek denk ik aan communicatieve en managementvaardigheden, stagevoorbereiding en -begeleiding en het werken in projectgroepen.
Onderwijs vind ik een fantastisch mooi werkterrein. Mijn vakgebied was communicatie, managementvaardigheden en organisatieleer. Het dwingt je na te denken over je vakgebied, maar ook over de manier waarop je studenten dingen kunt leren die ze later nodig hebben. Mijn eerste boek, Vergaderen en Onderhandelen, leerde studenten de kneepjes van het vergaderen en onderhandelen, inclusief de gemene trucs die je daarbij kunt tegenkomen. Hoewel veel mensen vergaderen vervelend vinden, nemen we in de praktijk heel vaak beslissingen in overleg met anderen. Het boek Interculturele Samenwerking en Communicatie is geschreven voor feitelijk iedere student in het hoger onderwijs. Zij komen in hun opleiding, in hun stage en straks in het werk steeds meer mensen uit andere culturen tegen.
Staande houden
Het boek laat zien dat elke cultuur een soort handleiding is om je staande te houden in de samenleving. Elk type samenleving heeft daartoe haar eigen cultuur ontwikkeld. Als de samenleving verandert, veranderen die richtlijnen, maar vaak veel langzamer. Overigens bepalen iemands maatschappelijke status, sekse, leeftijd en andere factoren hoe een cultuur wordt ingevuld.Voor verschillende categorieën gelden andere regels. De toegenomen migratie schept verwarring. Emigranten merken dat de normen en waarden uit hun cultuur niet voldoende houvast geven voor het leven in hun nieuwe land. Autochtonen zien met spijt dat hun samenleving is veranderd door de komst van immigranten, en dat de oude cultuur daarop geen pasklare antwoorden geeft. Nieuwkomers en autochtone bewoners zullen zich moeten aanpassen aan de nieuwe situatie. Een krampachtig vasthouden aan de eigen identiteit leidt in die situatie gemakkelijk tot radicalisering, zowel onder allochtonen als onder autochtonen. Door open onderling contact en doelgerichte communicatie kunnen geschikte vormen van samenwerking worden gevonden.”
“We leven in een kleurrijke wereld. Interculturele samenwerking is onvermijdelijk. Er valt veel winst te halen uit goede interculturele communicatie.Voorwaarde is wel dat je de persoonlijke geschiedenis en culturele achtergrond van de ander probeert te begrijpen.”
Geen toevallige verschillen
Veel boeken over interculturele communicatie beschrijven wel de verschillen die je kunt tegenkomen in regels en gebruiken, maar beschrijven naar mijn smaak te weinig de achtergrond van die verschillen. Daardoor lijkt het puur toevallig welke opvattingen en gebruiken er in verschillende delen van de wereld bestaan. Er is echter wel een verband tussen de inhoud van een cultuur en het type samenleving waarin die cultuur is ontwikkeld. Een cultuur is een set van gedragsregels om duurzaam te kunnen samenleven. Ik zal een voorbeeld geven: in het westerse bedrijfsleven wordt veel waarde gehecht aan de formulering van een contract. In andere culturen hecht men soms meer waarde aan een vertrouwensband tussen zakelijke partijen. Dat zijn geen toevallige verschillen. In het Westen bestaan onafhankelijke rechters. Een beroep op de familie van een contractpartner heeft daar weinig zin: elk individu is zelf verantwoordelijk voor zijn daden. In
Lees het interview verder op www.wolters-noordhoff.nl/wps/portal/ho/communicatietalen P06
Beoordelen? www.platform.wolters.nl/com
#06, maart 2008
Speciaal voor u geselecteerd
Communicatie Kerncompetentie Communicatie
Interculturele samenwerking en communicatie
K. de Best
K.Schermer
D. Bothe
ISBN 978-90-01-50097-9
R. van de Belt
1e druk 2008
ISBN 978-90-01-71011-8
Pag. 230
1e druk 2008
Prijs € 29,80
Pag. 220 Prijs € 30,10
NIEUW
NIEUW
Interculturele samenwerking en communicatie is een welkome handreiking in de wereld van toenemende globalisering en migratie. Het geeft studenten en docenten in het hoger onderwijs instrumenten om beter om te gaan met de cultuurverschillen die zij tegenkomen. Het laat zien hoe cultuur doorwerkt in het doen en denken van mensen en draagt ertoe bij om elkaar beter te begrijpen. Het boek biedt achtergrondkennis en praktijkvoorbeelden, stimuleert tot nadenken, draagt stof aan voor groepsdiscussie en biedt mogelijkheden om te oefenen. Op www.interculturelecommunicatie.wolters.nl vindt u ondersteunend materiaal, zoals een digitale docentenhandleiding.
Kerncompetentie Communicatie gaat uit van de door de hbo-raad gedefinieerde en voor alle opleidingen geldende overkoepelende competentie: Communicatie. In acht hoofdstukken, te behandelen in acht weken, wordt communicatie op een praktische en in de praktijk toepasbare manier uitgelegd. Elk hoofdstuk kent rollenspelen en/of oefeningen die studenten en docenten de mogelijkheid bieden het geleerde toe te passen. Na een uitgebreide inleiding op het competentiegericht werken, wordt aandacht besteed aan: communicatie, samenwerken, de teamleider als communicator, vergaderen, adviseren, presenteren en onderhandelen. Op www.kerncompetentiecommunicatie.wolters.nl zullen regelmatig nieuwe oefeningen en/of rollenspelen te vinden zijn.
Praktische cursus Nederlands voor juristen Gesprekken in organisaties
M. Klein
Y.H. Gramsbergen
M. Visscher
H.T.van der Molen
ISBN 978-90-01-71250-1
ISBN 978-90-01-70625-8
1e druk 2008
4e druk 2008
Pag. 250
Pag. 266
Prijs € 30,00
Prijs € 48,00
NIEUW HERZIEN
Een goede taalbeheersing is voor een jurist buitengewoon belangrijk. Naast de moeilijke wetteksten begrijpen, moet men in staat zijn die teksten in gewone mensentaal te verwoorden. De teksten die een jurist schrijft, verliezen aan geloofwaardigheid als ze grammaticaal rammelen of spelfouten bevatten als ‘mijn cliënt betoogd’ of ‘de uitgelootte obligaties’. Dat geldt ook voor stijlfouten als ‘ik irriteer me eraan’ of ‘Je moet je beseffen dat...’
Gesprekken in organisaties is hét standaardwerk over professionele gespreksvoering in organisaties. Het is geschreven voor hbo- en wo-opleidingen die in hun curriculum aandacht besteden aan communicatieve vaardigheden. Het boek geeft aan de hand van vele praktijkvoorbeelden een duidelijk zicht op allerlei toekomstige posities. Het boek bestaat uit drie delen. In het eerste deel worden basisvaardigheden behandeld. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen luistervaardigheden, zender- of spreekvaardigheden en regulerende vaardigheden. In het tweede deel komen verschillende soorten tweegesprekken aan bod. Het derde deel is gewijd aan groepsgesprekken en behandelt onderwerpen als vergaderen, besluitvorming, conflicthantering, onderhandelen en presenteren.
Praktische cursus Nederlands voor juristen behandelt alle onderwerpen die voor de taalbeheersing van hbo-juristen en universitaire juristen belangrijk zijn: spelling, taalnormen en argumentatie. De talloze opgaven, waarvan de antwoorden op de website www.praktischecursusnederlandsvoorjuristen.wolters.nl zijn opgenomen, bieden volop de gelegenheid de stof te oefenen. Bovendien leert de student goede juridische brieven en essays te schrijven. Het boek is uitermate geschikt voor zelfstudie. Dit boek is voortgekomen uit het onderwijs Nederlands dat dr. Maarten Klein en mr. Mieke Visscher hebben gegeven aan rechtenstudenten van de Radboud Universiteit Nijmegen. P07
Column Informatief
Site Seeing Webtips van Klaas Schermer (zie interview elders in dit Platform)
Piet van den Boom
Goeiemoggel
www.marokko.startpagina.nl Alle grote bevolkingsgroepen in Nederland hebben eigen websites.Vul een land in, daarna ‘startpagina’ en je kunt eindeloos doorklikken. Kijk bijvoorbeeld ook eens op www.islam.startpagina.nl. www.multiculturele.pagina.nl Nederland is een kleurrijk land. Deze startpagina bevat een overzicht van onder meer alle multiculturele organisaties die Nederland rijk is. www.iisg.nl/cgm Het Centrum voor de Geschiedenis van Migranten (CGM) is een samenwerkingsprogramma van verschillende onderzoeksinstituten, gericht op de geschiedenis van nieuwkomers in Nederland. Op deze website vindt u onder meer de geschiedenis van migranten en welke onderzoeken gedaan zijn of nog lopen.
Overige webtips www.wolters-noordhoff.nl/wps/ portal/ho/communicatietalen Op deze plek vindt u een overzicht van de interviews die u in Platform Communicatie kunt lezen. U vindt hier de complete interviews terug.
Van de ene op de andere dag begroet half Nederland elkaar met ‘Goedemoggel’. Wie de tv-reclame niet bijhoudt, begrijpt er werkelijk niets van. Volgens Van Dale kwamen er in 2007 bijna 3650 nieuwe woorden bij, zoals bermbom en ophokplicht. Hiphop biedt een doorkijkje op het urban slang: het topje van de taalkundige ijsberg die multiculturele samenleving heet.
www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek Gratis online woordenboek van Van Dale. U kunt hier een woord of zoekterm invullen en controleren of u het goed gespeld heeft.
Hoe spel je overigens ‘de homie van die lauwe dushi is een wigger’? Misschien een leuke zin voor het Nationaal Dictee van 2008? In zijn huidige vorm wordt dit evenement steeds meer een oubollige curiositeit. Onze taal ontwikkelt zich entropisch in een richting van minder samenhang en continuïteit, meer willekeur. Internet is de broedplaats van newspeak en de media dragen gretig bij aan de populariteit en verspreiding ervan.Taal wordt meer een middel om je te onderscheiden van anderen, dan om kennis of ideeën te delen met die ander. Dat heeft alles te maken met de behoefte van groepen en individuen om vorm te geven aan hun identiteit. In een Rijswijks café werden twee mannen mishandeld nadat ze elkaar met een olijk ‘Goeiemoggel’ hadden begroet. Een van de stamgasten meende dat ze hem uitmaakten voor mongool. Je kunt dus zeggen dat communicatie wel leuker wordt, maar zeker niet eenvoudiger.
