PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA 0
Lesschema 1
WAT IS PLANTAGELANDBOUW? 1.1 Bestudeer de afbeeldingen en satellietbeelden van plantages 1.2 Input, proces en output
2
WAAR DOET MEN AAN PLANTAGELANDBOUW? 2.1 Los onderstaande vragen op aan de hand van je atlas
3
1
COSTA RICA, WAAROM DAAR? a.
Fysische omstandigheden
b.
Sociaal-economische omstandigheden
Plantagelandbouw: een modern en commercieel landbouwsysteem
1.1. BESTUDEER DE AFBEELDINGEN EN SATELLIETBEELDEN VAN PLANTAGES: - Waarneembare kenmerken van het landbouwlandschap: o
GROTE PERCELEN
o
GEWASSEN OP EEN RIJ
o
VERBOUWEN 1 GEWAS (=MONOCULTUUR)
o
MACHINAAL EN VEEL ARBEIDERS
- Waarom zouden alle gewassen mooi op één rij staan? MAKKELIJKER VOOR MACHINES.
BESLUIT: Het gaat hier om plantagelandbouw: GROOTSCHALIGE/ Kleinschalige ondernemingen van tientallen/ HONDERDEN/ DUIZENDEN hectaren groot. Het grootste deel van de gespecialiseerde productie is voorzien voor eigen verbruik/ VERKOOP OP LOKALE MARKTEN/ EXPORT. Men spreekt van een modern (grootschalig en machinaal) en commercieel (exportgericht) landbouwsysteem.
1
1.2. input, proces en output INPUT
PROCES Te gebruiken bron: filmpje
- Arbeidskrachten?
o o
VEEL HANDENARBEID GOEDKOPE ARBEIDERS
HET PRODUCEREN VAN BANANEN - Plantage
- Chemische bestrijding? SPROEIHELIKOPTERS MET PESTICIDE
o
Plant groeit uit ondergrondse stengel
o
Vruchten na 10 à 15 maanden
- Machines? o LIFTSYSTEEM VOOR ARBEIDERS o TRANSPORTBANDEN o WASINSTALLATIES
o
Wanneer worden ze geoogst? WANNEER ZE NOG GROEN ZIJN.
- Verwerking o
Bananen worden vervoerd via transportbanden.
o
Ze komen terecht in centrale werkplaatsen.
o
Wat wordt er daar met de bananen gedaan?
OUTPUT Te gebruiken bron: grafieken op de volgende pagina
- Welke landen produceren de meeste bananen? INDIA, BRAZILIË, CHINA, ECUADOR, FILIPIJNEN - Welke landen exporteren de meeste bananen? ECUADOR, COSTA RICA, COLOMBIA, FILIPIJNEN, GUATEMALA - Wie importeert de meeste bananen? USA, EUROPA (VK, BENELUX, DUITSLAND)
ZE WORDEN GEWASSEN, VERDEELD EN INGEPAKT - Transport o
Worden verzameld in koelhuizen.
o
Waar worden ze naartoe gebracht? UITVOERHAVENS.
o
Hier exporteren grote zeeschepen de bananen naar de consument.
2
Bronmateriaal (te gebruiken bij oefening 2, pagina 2):
Bron 1: top 5 exporteurs
Bron 2: top 5 importeurs
Bron 3: top 5 producenten
Filmpje http://www.youtube.com/watch?v=OgXbIxf1ly0 Bron 4: filmpje bananenplantage
3
BESLUIT: Plantages zijn een zeer gespecialiseerd landbouwsysteem. Men richt zich op één bepaald gewas, zoals bijvoorbeeld bananen. Daarom heet dit ook MONOCULTUUR. Het proces is zeer modern met gespecialiseerde machines, maar er wordt toch nog veel handenarbeid verricht door vele goedkope landarbeiders. Plantagelandbouw is met andere woorden heel ARBEIDSINTENSIEF/ arbeidsextensief en KAPITAALINTENSIEF/ kapitaal extensief.
-
Wie beschikt er over alle middelen voor de productie van bananen en strijkt bijgevolg alle winst op?
MULTINATIONALE ONDERNEMINGEN OF MULTINATIONALS. DIT ZIJN GROTE ONDERNEMINGEN DIE IN MEERDERE LANDEN VESTIGINGEN HEBBEN. -
Kan jij een voorbeeld geven van deze ondernemingen? Denk aan de labels die op de bananen hangen.
CHIQUITA, DOLE -
Een reactie op deze multinationale ondernemingen, is eerlijke handel of Fair Trade. Wat betekent Fair Trade?
FAIR TRADE BETEKENT DAT BOEREN UIT LATIJNS-AMERIKA, AFRIKA EN ZUIDOOST-AZIË EEN EERLIJKE PRIJS KRIJGEN VOOR HUN EXPORTPRODUCTEN. -
Weet jij waar Fair Trade-producten zoal verkocht worden?
IN WERELDWINKELS, MAAR OOK IN GROOTWARENHUIZEN.
in
Vanaf nu bestuderen we enkel nog de plantages van multinationals. Dit zijn grote, moderne en commerciële bedrijven, in handen van buitenlandse ondernemers. Ze hebben vestigingen in meerdere landen in de wereld.
4
2
Waar doet men aan plantagelandbouw?
2.1. LOS ONDERSTAANDE VRAGEN OP AAN DE HAND VAN JE ATLAS: -
Zoek in je atlas een kaart waarop de verspreiding van plantagelandbouw in de wereld te vinden is. Noteer het nummer van de kaart. AW 154 (2012); AW 144 (2008)
-
Arceer het gebied waar plantagelandbouw voorkomt.
-
Welke breedteligging hebben de plaatsen waar plantagelandbouw voorkomt? GELEGEN TUSSEN DE KEERKRINGEN.
-
Duid de keerkringen aan.
-
Waar lokaliseer je plantages? AAN DE KUSTEN
-
Waarom wordt er daar aan plantagelandbouw gedaan? o
HAVENS VOOR EXPORT, VLAKTE
o
WARME VOCHTIG KLIMATEN
Vanaf nu bestuderen we enkel nog de plantages van multinationals in Costa Rica. Waarom men daar aan plantagelandbouw doet, komen we zo meteen te weten.
-
Duid nu Costa Rica aan op de kaart.
Figuur 1: spreiding plantagelandbouw
5
3
Costa Rica: waarom daar?
a
FYSISCHE OMSTANDIGHEDEN
3.1. VUL MET BEHULP VAN ONDERSTAANDE BRONNEN EN JE ATLAS DE TABEL IN:
Bron 5: klimatogram Limon
BRON Reliëf (kust) Vegetatie Klimaat Bodem
AW 124
Bron 6: tekst bodem
KENMERKEN Hoogtezone: 0-100m Reliëfvorm: Laagland
AW 143
TROPISCH REGENWOUD
Klimatogram en
Groep: WARM KLIMAAT
determineertabel in bijlage
Type: WARM EN ALTIJD NAT
Tekst
TROPISCHE BODEM
GUNSTIG/ ONGUNSTIG
VERKLARING
Gunstig
Makkelijk te bewerken
ONGUNSTIG GUNSTIG ONGUNSTIG
DICHTE BEGROEIING PERMANENTE GROEI WEINIG VOEDINGSSTOFFEN
BESLUIT: In Costa Rica kan men heel het jaar bananen telen. Dit wil zeggen dat bananen een permanent gewas zijn. In dit warm altijd nat klimaat en het tropische regenwoud als vegetatie, kunnen tropische gewassen het hele jaar door groeien. Men vindt hier permanente gewassen, zoals bananenplanten. De laagvlaktes aan de kusten vormen geen probleem voor de landbouw. De bodem is redelijk onvruchtbaar, maar door de warme temperaturen en de aanwezigheid van bacteriën kunnen platen toch overleven. Ze leven van hun eigen afval.
6
b
SOCIAAL-ECONOMISCHE OMSTANDIGHEDEN
3.2 VUL MET BEHULP VAN ONDERSTAANDE BRONNEN EN JE ATLAS DE TABEL IN:
AW Bevolkingsdichtheid Analfabetisme
AW 160A AW 152A AW 167A AW 159A
Tewerkstelling in
AW 170A
landbouw
AW 162A
BNP
AW 169A AW 161A
COSTA RICA
GUNSTIG/
VERKLARING
ONGUNSTIG
50-100 inw/km2
GUNSTIG
<5%
GUNSTIG
10-30%
ONGUNSTIG
€5 000 – 10 000
GUNSTIG
VEEL RUIMTE VEEL TECHNISCHE KENNIS VOOR MODERNISERING WEINIG OF GEEN INKOMEN UIT ANDERE SECTOREN GELD OM TE INVESTEREN
BESLUIT: In Costa Rica werken, in vergelijking met België VEEL/ weinig mensen in de primaire sector. Toch kent Latijns-Amerika een gunstigere toestand van Afrika en Azië. Dit zijn echter gemiddelden, want Latijns-Amerika telt nog steeds een grote massa armen.
7
