Nieuw in versie 3
• aangepast aan de officiële spelling • controle van 21.000 Latijnse woordgroepen • geschikt voor Microsoft Office xp en 2003 • volgt de nieuwe Terminologia Anatomica (1999)
de kwaliteit van Pinkhof Geneeskundig woordenboek ook in uw spellingcontrole in Microsoft Office!
Pinkhof Medische spellingcontrole De spelling van ‘medisch Nederlands’ is knap lastig. Met of zonder gymnasiumdiploma, de spelling van vele tienduizenden medische vaktermen is nauwelijks uit het hoofd te leren: ‘colon sigmoideum’ naast ‘sigmoïdoscopie’, ‘Staphylococcus’ naast ‘stafylokok’, ‘ophthalmoblennorrhoea’ naast ‘oftalmoblennorroe’, enzovoort… De in 2005 en 1995 ingevoerde spellingregels maken het er niet gemakkelijk op. We schrijven nu immers ‘anaeroob’, ‘coassistent’, ‘desdochter’, ‘feces’, ‘hivvirus’, ‘ivf-behandeling’, ‘lendenwervel’, ‘re-integratie’, ‘sacharose’, ‘strottenhoofd’ en ‘wiggenbeen’, om enkele voorbeelden te noemen. En dan is in 1999 nog wereldwijd een nieuwe anatomische Latijnse spelling ingevoerd, die ook in Nederland officieel is. Al deze taalontwikkelingen zijn maar moeilijk bij te houden. Pinkhof Medische spellingcontrole kent de spellingvalkuilen in de medische vaktaal en helpt schrijvers en bewerkers van medische teksten spelfouten te voorkomen. Dit informatieblad maakt duidelijk wat taalkundig en programmatechnisch mag worden verwacht van deze unieke uitbreiding van de spellingcontrole van Microsoft Office.
Productinformatie over Pinkhof Medische spellingcontrole
Is de spellingcontrole van Office niet voldoende? De spellingcontrolefunctie van Microsoft Office is gebaseerd op de Woordenlijst Nederlandse taal, beter bekend als het ‘Groene boekje’. Die spellinglijst kent slechts enkele duizenden medische termen. Vele daarvan zijn ‘lekentermen’, die op de medische werkvloer door vaktermen worden vervangen. Daardoor herkent Office wel het woord ‘longkanker’, maar niet de vakterm ‘bronchuscarcinoom’. Deze beperking maakt de standaardwoordenlijst van Office ongeschikt voor controle van medische vaktaal. Medische Officedocumenten ogen op het beeldscherm dan ook als een bacteriekweek: onder vrijwel elke vakterm kringelt een rood lijntje als teken dat het woord niet als juist wordt herkend. Office kent de meeste medische vaktermen niet en keurt ze af, ook wanneer ze foutloos zijn getypt: ‘perizygomaticusdraadosteosynthese’, ‘orchido-epididymectomie’, ‘blepharoblennorrhoea’, ‘Saccharomycetaceae’ en ‘koolhydraatdeficiëntieglycoproteïnesyndroom’… Spellingsuggesties van Office bij medische termen helpen de gebruiker vaak van de regen in de drup. Zo levert de tikfout ‘bonchuscarcinoom’ de onbruikbare spellingsuggestie ‘brongascarcinoom’ in plaats van ‘bronchuscarcinoom’ op. Spellingcontrole van medische teksten wordt door dit alles niet plezieriger. Veel gebruikers geven dan ook na enkele malen klikken op ‘Alles negeren’ of ‘Toevoegen’ de moed op en breken de spellingcontrole maar af. Met het risico dat er spelfouten in de medische termen blijven staan …
Minder foutmarkeringen, betere suggesties Dankzij Pinkhof Medische spellingcontrole wordt een groot aantal vaktermen in medische teksten door de spellingcontrole herkend en niet meer rood onderlijnd. Alle opgenomen medische begrippen zouden op papier een dikkere spellinggids vormen dan het ‘Groene boekje’, dat al ruim 1000 pagina’s telt. Tijdens de spellingcontrole verschijnen in het spellingsuggestievenster en het rechtermuisklikvenster nu zinvolle medische suggesties, afkomstig uit de medische termenlijst. Zo verschijnt bij de tikfout ‘bonchuscarcinoom’ als enige juiste suggestie het woord ‘bronchuscarcinoom’ – en niet meer ‘brongascarcinoom’! Intelligente ‘samenstelbaarheid’ Pinkhof Medische spellingcontrole is intelligent geprogrammeerd, waardoor ook correct gespelde termen die niet in de medische spellinglijst voorkomen, worden herkend en goedgekeurd. Door deze samenstelbaarheid wordt een veelvoud van de opgenomen 150.000 medische vaktermen goedgekeurd, mits de woorddelen van nieuw samengestelde vaktermen juist zijn gespeld. Pinkhof Medische spellingcontrole herkent bijvoorbeeld de delen van de hypothetische samenstelling ‘RNAi-synthese’, te weten de eind 2003 geïntroduceerde vakterm ‘RNAi’ en het woord ‘synthese’. Hierdoor keurt het deze samenstelling goed, in analogie met reeds opgenomen termen als ‘RNAsynthese’, ‘mRNA-synthese’ en ‘rRNA-synthese’.
Vernieuwd zoekvenster: nu met woordgroepen! Waarom kiezen voor Een speciale knop op de knoppenbalk in Word biedt toegang Pinkhof Medische spellingcontrole? tot het handige zoekvenster van Pinkhof Medische spellingcontrole. Daarin kan gericht worden gezocht naar een medische term Pinkhof Medische spellingcontrole voegt aan de Officespellingen zelfs naar medische begrippen die uit verscheidene lijst ruim 150.000 medische termen toe. Daarbij blijven alle woorden bestaan. Opzoekbaar zijn naast de opgenomen woorden uit het ‘Groene boekje’ behouden. Spellingcontrole 150.000 woorden tevens ruim 21.000 Latijnse woordgroepen: verloopt nu sneller en beter.
• alle volledige anatomische namen (ca. 8000) • alle volledige bacterienamen (ca. 8000) • alle volledige virusnamen (ca. 2000) • ruim 3000 volledige Latijnse ziektenamen Zo levert de invoer van ‘uret’ 498 termen op, onder meer uit de microbiologie, anatomie en pathologie, zoals ‘Moraxella urethralis’, ‘musculi rectourethrales’ en ‘urethritis gonorrhoica’. Gezocht kan worden op beginletters, letters midden in het begrip en op woorduitgang. Een gedetailleerde uitleg over medische spelling wordt geleverd als helptekst op het scherm en als overzichtelijk pdf-bestand.
anatomische namen
microbiologische namen
naamwoorden uit de urologie
Welke medische begrippen zijn opgenomen? De rijke woordenschat van het gezaghebbende Pinkhof Geneeskundig woordenboek vormt de basis van Pinkhof Medische spellingcontrole. Hieraan zijn nog eens tienduizenden toegestane vormvarianten toegevoegd. Na installatie van Pinkhof Medische spellingcontrole herkent de spellingcontrolefunctie van Office ten minste ruim 150.000 medische begrippen, gespeld volgens de officiële regels: • ruim 114.000 zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden, waaronder Latijnse en Griekse termen, vernederlandste varianten, meervoudsvormen en verbuigingen; • ruim 10.000 anatomische termen uit de Terminologia Anatomica (1999) en de Nomina Anatomica; • ruim 10.000 farmaceutische stof- en merknamen uit het Informatorium Medicamentorum (2004) van winap/knmp; • ruim 5000 specifiek tandheelkundige termen; • ruim 4000 veelvoorkomende persoonsnamen en letterwoorden; • ruim 2000 namen van micro-organismen; • ruim 5000 vervoegingen van medische werkwoorden; • een zorgvuldige selectie van veel gebruikte Engelse medische termen; • herkenning van vele tienduizenden extra medische begrippen dankzij de intelligente samenstellingsfunctie. Pinkhof Medische spellingcontrole controleert het juiste gebruik van hoofdletters bij naar personen vernoemde termen: ‘barrlichaampje’, ‘non-hodgkinlymfoom’ en ‘ziekte van Parkinson’, maar ‘parkinsonpatiënt’, ‘graafse follikel’, ‘hunterse tong’, ‘dotterbehandeling’ en ‘dopplerechocardiografie’. Persoonsnamen worden geschreven met een kleine letter in namen van micro-organismen (Campylobacter butzleri) en met een hoofdletter in anatomische termen (cavum Retzii, ductus Stenonianus).
Technische productinformatie & bestelgegevens
Systeemeisen • Windows 98, 2000, nt of xp • Microsoft Office 97, 2000, xp of 2003 • reeds geïnstalleerde spellingcontrole voor het Nederlands zoals geleverd als onderdeel van Microsoft Office • 3 mb vrije ruimte op de vaste schijf • cd-romstation en internettoegang (voor download van updates) Werking en stabiliteit Pinkhof Medische spellingcontrole is een invoegtoepassing voor de spellingcontrole van alle onderdelen van Microsoft Office, zoals Word, Outlook, Access, Excel en PowerPoint. Na installatie is de basisspellinglijst uitgebreid en geeft een nieuwe knop op de werkblak van Word toegang tot een zoekvenster en de helptekst. De invoegtoepassing is geprogrammeerd en getest door Polderland Language & Speech Technology BV (www.polderland.nl). Dit Nijmeegse taaltechnologische bedrijf is de officiële leverancier van taalproducten voor Office aan Microsoft en voldoet daarmee aan de hoge kwaliteitseisen die Microsoft stelt. Polderland produceert taalcomponenten voor spelling- en grammaticacontrole, synoniemen en woordafbreking in tientallen talen, waaronder het Nederlands. Het bedrijf heeft Pinkhof Medische spellingcontrole getest met strenge benchmarks voor uiteenlopende combinaties van versies van Microsoft Office (97, 2000, xp, 2003) en Microsoft Windows (98, 2000, nt , xp). Installatie en gebruik in een netwerk Pinkhof Medische spellingcontrole wordt door middel van een installatieopdracht eenmalig voor elke individuele gebruikersconfiguratie van Office geïnstalleerd. Tijdens de installatie worden spellingbestanden en systeembestanden naar systeemmappen gekopieerd. Voorts wordt de registry bijgewerkt en wordt het zoekvenster in Word geïntegreerd, mits het beveiligingsniveau in Word voor macro’s op ‘laag’ is ingesteld. De installatieroutine kan worden gestart vanaf de geleverde cd-rom of vanuit een volledige image daarvan in een netwerkmap. Installatie vanuit een netwerkmap in plaats vanaf de cd-rom is enkel mogelijk door middel van de installatieopdracht in combinatie met een schakeloptie. Deze schakeloptie wordt geleverd als deel van een bedrijfslicentie. Bij deze installatievorm vindt geen productvalidatie door middel van controle van de aanwezigheid van de originele cd-rom plaats.
het spoor
3994 ak
2
houten
Bij installatie van Pinkhof Medische spellingcontrole bij een groter aantal netwerkgebruikers wordt de installatieopdracht niettemin voor elke afzonderlijke Officeconfiguratie uitgevoerd. Uitvoering van de installatieopdracht in batchmodus is uiteraard mogelijk door verwerking hiervan in een installatiescript, voor zover de netwerkprogrammatuur dit ondersteunt. Geen programma, maar invoegtoepassing In het gebruik is Pinkhof Medische spellingcontrole een invoegtoepassing (add-in), die deel uitmaakt van de ruimte die het actieve deel van Office in ram inneemt. Het is niet een programma dat naast Office afzonderlijk wordt aangeroepen, bijvoorbeeld als exe of dll. Tijdens het gebruik van Pinkhof Medische spellingcontrole vinden dus geen program calls plaats in aanvulling op die door Office. De aanwezige netwerkprogrammatuur (Citrix, Banyan, Novell enz.) is hierdoor in principe niet van belang voor de installatie en de werking van Pinkhof Medische spellingcontrole. Beslag op r am -geheugen Na installatie van Pinkhof Medische spellingcontrole is de bestands-omvang van de nieuwe spellinglijst (mssp3nl.lex , bij Office 2000 en lager mspnl32.lex ) met slechts ca. 600kb uitgebreid. Door de geavanceerde, sterk gecomprimeerde opslagmethode van het lexicon heeft deze uitbreiding een verwaarloosbaar effect op de snelheid van de spellingcontrolefunctie.
Bestelgegevens Pinkhof Medische spellingcontrole ISBN 90 313 4333 1 De aanschaf van dit product verschaft een licentie voor installatie en gebruik van Pinkhof Medische spellingcontrole op één computer. Voor installatie en gebruik in een netwerk gelden afwijkende technische instellingen en licentievoorwaarden. Meer informatie hierover kunt u verkrijgen bij Bohn Stafleu Van Loghum, afdeling Klantenservice, telefoon (030) 638 37 36, fax (030) 638 39 90, website www.bsl.nl.
postbus 246
tel .:
3990 ga houten
fax :
(030) 63 83 736 (030) 63 83 999
Medische terminologie
‘Medisch Nederlands’: ook voor ingewijden lastig
Spellingdynamiek De in 2005 en 1995 ingevoerde spellingregels hebben niet
Medische terminologie is juist voor Nederlanders lastig te
alleen voor ideeëloze pannenkoekbakkers, maar ook voor
spellen omdat dit jargon een mengelmoes betreft van zowel
de gezondheidszorg gevolgen gehad. Van onwennig ogende
Griekse en Latijnse vaktermen als van oorsprong klassieke
nieuwe woordvormen als de volgende kent Pinkhof Medische
begrippen die verregaand aan de Nederlandse spelling zijn
spellingcontrole er vele honderden. Kent u ze ook?
aangepast. Nog een halve eeuw geleden zou de geneesheer
anaëroob
> anaeroob
over ‘een asthmalijder met arthritis rheumatica’ spreken,
catheter
> katheter
maar tegenwoordig spreekt de arts van ‘een astmapatiënt
co-assistent
> coassistent
met reumatische artritis’. Toch komen de klassieke spelling-
coënzym
> co-enzym
kenmerken, met moeilijk te voorspellen c’s, h’s en ae’s, nog
DES-dochter
> desdochter
volop voor. Zo zal men in de vakliteratuur kunnen lezen:
diagnostiseren
> diagnosticeren
‘Diagnose: status asthmaticus, arthritis rheumatica.’
HIV-virus
> hivvirus
IVF-behandeling
> ivf-behandeling
Latijn en Grieks om de schrijfwijze van medische termen te
Niet iedereen beschikt over de kennis van spelling van
kyste
> cyste
kunnen beredeneren. Veel medische termen kenmerken zich
lendewervel
> lendenwervel
door lettercombinaties die het Nederlands niet kent. Nu
moleculair-biologisch
> moleculairbiologisch
maakt de woorduitgang van een medische term gelukkig in
preëmbryo
> pre-embryo
veel gevallen aan of het om een klassiek of een verneder-
reïntegratie
> re-integratie
landst woord gaat. Zo wijst de uitgang -ia op een klassieke
ribbeboog
> ribbenboog
vorm en is de vernederlandste vorm daarvan -ie: ‘haemor-
ruggegraat
> ruggengraat
rhagia cerebralis’, in vernederlandste vorm ‘cerebrale
saccharose
> sacharose
hemorragie’ ofwel een ‘hersenbloeding’. Doordat men in het
strottehoofd
> strottenhoofd
Nederlands ‘de pariëtale hersenkwab’ schrijft, ligt het trema
wiggebeen
> wiggenbeen
voor de hand in het Latijnse woordpaar ‘os pariëtale’. Correct is echter ‘os parietale’, want in het Latijn wordt het trema niet gebruikt.
Terminologia Anatomica: nieuwe anatomische naamgeving
Sommige Engelse medische termen komen in de vak-
literatuur zo vaak voor, dat men de spelling ervan met de
Pinkhof Medische spellingcontrole bevat alle nieuwe woord-
Nederlandse spelling gaat verwarren: ‘labyrint’ naast het
vormen in de internationaal erkende anatomische naam
Engelse ‘labyrinth’, ‘orthopedisch’ naast ‘orthopaedic’ en
geving Terminologia Anatomica. Deze nieuwe termenlijst
‘paroxismaal’ naast ‘paroxysmal’.
vervangt sinds 1999 de Nomina Anatomica, die tientallen
jaren lang in gebruik is geweest. Veel (para)medici gebruiken
In het ongunstigste geval levert een spelfout een mis-
verstand op: ‘uretraal’ als misspelling van ‘urethraal’
nog de oude spellingvormen, die zij tijdens hun opleiding
(m.b.t. leider van de blaas vandaan) lijkt al snel op ‘urete-
hebben geleerd. Waar zinvol zijn oude anatomische termen
raal’ (m.b.t. leider naar de blaas toe) en ‘myiasis’, ‘myopsis’,
in de spellinglijst gehandhaafd, tenzij zij met nieuwe spelling-
‘miose’, ‘myositis’ en ‘meiose’ ontlopen elkaar in woord-
vormen conflicteren.
beeld maar weinig.
