Routeschema
Pesten is nooit gezond en los je op in de groep
1. Achtergrond
2. Pesten en de groep
3. Onderdelen van KiVa
4. Pesten signaleren
Twitter: @KivaSchool 1
2
Oorsprong KiVa
KiVa?! • KiVa is een programma om pesten te voorkomen en terug te dringen • KiVa is het beste antipestprogramma van de wereld (uit Cambridge: Farrington & Ttofi, 2010)
• Ontwikkeld door de Universiteit van Turku in Finland (2006-2009) • De Rijksuniversiteit Groningen onderzoekt nu of pesten in Nederland ook door KiVa wordt voorkomen
• KiVa reduceert pesten substantieel • KiVa verhoogt welzijn, motivatie en schoolprestaties van alle leerlingen • KiVa wordt in Finland al op 90% van de scholen gebruikt • KiVa betekent leuk en ook leuke school zonder pesten 3
Waarom KiVa zo goed is
4
Doelstellingen van KiVa
• Gebruiksvriendelijk en gevarieerd materiaal voor leerlingen, leerkrachten en ouders; • Gerichte training en begeleiding van leerkrachten door ervaren schoolbegeleiders
• Pesten voorkomen (in Finland met 40%) • Bestaande gevallen van pesten oplossen en terugdringen (in Finland in 95% van de gevallen) • De negatieve gevolgen van pesten verminderen:
• Nadruk op de rol van de groep als geheel: leerlingen leren samen optreden tegen pesters; • Koppeling tussen wetenschap en praktijk in een lerend project: KiVa blijft vernieuwen en wordt aangescherpt
Samen maken we er een fijne school van! 5
6
1
Routeschema
KiVa in Nederland • 33 controle scholen • 66 KiVa interventie scholen
1. Achtergrond
2. Pesten en de groep
3. Onderdelen van KiVa
4. Pesten signaleren
Evaluatie op meerdere momenten 2012
Mei (voormeting)
Oktober
2013
Mei (nameting jaar 1)
Oktober
2014
Mei (nameting jaar 2)
8
Iedereen heeft een rol bij pesten
Pesten is een groepsproces • je hebt een groep nodig om te pesten • pesten is een probleem van de groep • je hebt de groep nodig om het op te lossen
10
9
Twee wijze uitspraken over de groep
Pesten en de groep • Bijna alle kinderen keuren pesten af; toch zijn er veel die meedoen of die niets zeggen
• “Hoewel we niet allemaal verantwoordelijk zijn voor het feit dat er wordt gepest, zijn we er wel allemaal verantwoordelijk voor dat het stopt”
Centrale gedachte van KiVa: • Het is van belang dat alle kinderen leren inzien dat zij zelf invloed kunnen hebben op het pesten • KiVa verandert de groepsnorm: “We willen dat pesten stopt”
• “Uiteindelijk zullen we ons niet de woorden van onze vijanden herinneren, maar het zwijgen van onze vrienden”(Martin Luther King)
11
12
2
Normen • Groepsdruk • Norm van klasgenoten
• Norm van de leerkracht
13
14
Routeschema
Resultaten Finland • Leerlingen over leerkrachten op KiVa-scholen:
- Sterkere antipestantipest-attitude (negatiever over pesten) - Doelmatiger bij tegengaan van pesten (leerkrachten beter in staat op te treden tegen pesten) - Actiever in tegengaan pesten (leerkrachten doen meer tegen pesten)
1. Achtergrond
2. Pesten en de groep
3. Onderdelen van KiVa
4. Pesten signaleren
15
16
KiVa-onderdelen
KiVa-oefening: Hetzelfde - verschillend (les 2, p.41) Schoolniveau
• Voor ouders: ouderavond, oudergids (inkijkexemplaren op school, website KiVa), folder voor ouders
Klasniveau Groepsniveau
• Hesjes voor pauzesurveillanten
Individueel
niveau • Posters in de school 17
18
3
KiVa-regels
KiVa-onderdelen Schoolniveau Klasniveau Groepsniveau
• • • •
10 KiVa-lessen; Groep 5 en 6 Doelstelling van de lessen: Preventief werken Inzicht in de rol van de groep Strategieën aanleren om slachtoffers te helpen en pesters te ontmoedigen Vergroten weerbaarheid De lessen zijn divers:
Schoolniveau Klasniveau Groepsniveau
Individueel
Individueel
niveau
niveau
19
20
Routeschema
KiVa-onderdelen Schoolniveau Klasniveau Groepsniveau Individueel
niveau
KiVa computergame • Spelenderwijs leren over (omgaan met) pesten • Drie modules: – Ik weet: Feiten over pesten, quizzen, testjes. – Ik kan: Oefenen van vaardigheden – Ik doe: Toepassen in real-life: kiva-regels in praktijk
1. Achtergrond
2. Pesten en de groep
3. Onderdelen van KiVa
4. Pesten signaleren
• Zowel op school als thuis! 21
22
Signaleren van pesten Kracht van sociale-netwerkanalyse • Signaleren van pesten is heel belangrijk om pesten op te lossen • In Finland werd maar 1 op de 5 gepeste kinderen geholpen door de leerkracht of het KiVa-team!
• Focus op functioneren hele groep • Pesten kan niet begrepen worden zonder steun, status en affectie die pesters (maar ook slachtoffers!) ontvangen
• Hoe kunnen we meer informatie krijgen over onze kinderen?
• Deel van de oplossing: – Kosten van pesten verhogen voor pesters
23
4
Vele soorten relaties
Wie begint er als je wordt gepest?
• Welke klasgenoten zijn je beste vrienden? • Welke klasgenoten vind je helemaal niet leuk? • Welke klasgenoten zijn goede leiders? • Welke klasgenoten zijn populair? • Pesten: Wie begint altijd met jou te pesten?
19 leerlingen M lftd = 10.4 (SD = 0.5) 11 jongens, 8 meisjes Grijs = Jongen; Zwart = Meisje
Als een kind meedoet aan pesten
Welke klasgenoten verdedigen jou als je wordt gepest?
• Blijf rustig en vastberaden als u er met uw kind over spreekt • Veroordeel het pesten, niet uw kind • Maak duidelijk dat u het pesten niet accepteert • Vertel dat u wilt helpen bij het stoppen met pesten
Populariteit: -.64
• Zie voor meer tips pagina 35-37 van de oudergids Populariteit: 1.98 Populariteit: -.42
Grijs = Jongen; Zwart = Meisje 28
KiVa-onderdelen Schoolniveau Klasniveau Groepsniveau Individueel
niveau
Uitgangspunten steungroepaanpak • De vervelende gebeurtenissen moeten stoppen • We veroordelen niet; niemand krijgt de schuld • We kijken vooruit: hoe kunnen we ervoor zorgen dat het weer fijn wordt voor iedereen in de klas?
Als ondanks de preventie van pesten zich toch pestgevallen voordoen… … grijpt het KiVa-team in, samen met de groepsleerkracht: We willen dat scholen alle pestgevallen zo goed mogelijk aanpakken en oplossen!
• Het KiVa-team volgt hierbij een stappenplan en gebruikt daarbij de hulp van de groep: Gezamenlijk lossen we problemen op
Dit ingrijpen geldt voor alle leerlingen van de school.
29
30
5
KiVa een belangrijke stap vooruit door de benadering van pesten als groepsproces (p. 228 Pesten op school)
Tot slot We noemen ons programma KiVa School
Probleem en oplossing Groepsdruk (norm) Alle leerlingen gebaat bij dat pesten stopt Leerkracht belangrijke steun bij tegengaan pesten
Het gaat niet alleen om lessen geven maar ook om: - Signaleren van pesten - Laten monitoren van sociale klimaat - Leren van elkaar (ervaringsbijeenkomsten) - Nascholing Evaluatie KiVa in 2012-2014: bewezen effectiviteit
Tot dusverre zijn er maar een paar Finse woorden in onze taal
36
6
