Persvrijheid in Israel

102 e jaargang no. 31

14 april 1967

-

4 niesan 5727

IN DIT NUMMER:

Heeft „Pe'iliem" een missie? pag. 3 Kerkbestuur NIHS komt met bezuinigingsnota pag. 4 Moordenaars onder ons pag> 5 Jehoshua Thun, strijder voor Galoeth en INSREAULWW TCH EEKBLAD

N.I.W

N.I.W

2ion

pag. 7

INSREAULWW TISCH EEKBLAD

Persvrijheid een

in Israel

Nieuwe ambassadeur in Israel

speciale medewerker)

dat Kimche er wat van zou kunnen maken. Dat kon hij ook! TTKK.SOIIILLENDE geruchtmakende zaken op pi'rsgebied hebben Daarbij nam de Zionistische leide laatste tijd de openbare mening in Israël beziggehouden en ding op de koop toe dat Kimche wat meer zegt, ze zijn zelfs doorgedrongen tot de internationale pers. eigenlijk nooit Zionist is geweest. Hij was een politiek journalist Men kan zeggen, dat deze zaken de hoogste personderscheiding gekre- die zich speciaal voor het Nabije gen hebhen. Want wat kan men van een perbcriclit meer verlangen dan Oosten interesseerde en die niets te verschijnen op de voorpagina van de New Vork Tinies, de Londense anders wilde zijn dan dat. Dat moest op de een of andere dag Times en het weekblad Time, het summum van internationale publispaak lopen en het is eigenlijk citeit? verwonderlijk dat beide partijen het nog zo lang met elkaar hebwe niet uit het oog verment geen antwoord op de vraag ben uitgeouden. Men kan nu eenliezen, dat deze bijzondere pu- of de pers in Israël wel voldoenmaal niet een blad uitgeven dat bliciteit nauw verband houdt met de vrij is. propaganda moet maken voor de het feit, dat het hier ging om een Zionistische zaak en dat laten revakaangelegenheid. Journalisten digeren door een journalist die zo ETTELIJK bestaat er in Nederlands nieuwe ambassadeur in Jeruzalem, baron Oswald Fr&neois hebben dezelfde hebbelijkheid als onafhankelijk wil zijn dat hij de Bentiiick van Schoonheeten, heeft enige dagen geleden zijn geloofsbrieIsraël alleen met behun censuur vaklieden: ze vinden andere politiek van de Zionistische orgatrekking tot de van de ven overhandigd aan de Israëlische president Zal man S.jazar. Een en veiligheid vak het belangrijkste ter wereld. nisatie kan aanvallen. ander ging gepaard met veel ceremonieel. Zo inspecteerde de baron Het verschil is, dat zij voor hun staat. Dat is een censuur die in Alles bij elkaar genomen lijkt de een detachement militairen en speelde een politiekapel het Nederlandse eigen publiciteit zorgen terwijl an- alle landen bestaat, met inbegrip volkslied. deren heel wat inspanning nodig van de democratische westerse opwinding over de beide zaken wat hebben om door te dringen tot de staten. Het is overal verboden mi- ook overdreven en dal verklaart de zeer gereserveerde reacredacties van de topbladen van litaire geheimen te publiceren. ties van Als zou er de Israëlische pers. mei geen dat niet zo was de wereldpers. spionage meer nodig zijn en de uitzondering van het dagblad In ieder geval hadden de redac- processen, die in Amerika en EnHaaretz dat in de laatste tijd een teuren van „Boel" nooit kunnen geland tegen Russische spionnen bijzonder lelie oppositionele toon dromen, dat hun eens deze eer te gevoerd zijn, hebben laten zien aanslaat. De meeste journalisten beurt zou vallen. Boel (dat men hoe groot het terrein is, dat de zagen in het geval Roel een incimisschien het beste met „Raak" regeringen van deze landen geslo- dent dat het blaadje zichzelf had kan vertalen) is een vies, porno- ten houden voor vreemde ogen. aangedaan. De redacteuren van De Russisch-joodse demograaf op joods te zijn. Aan dit getal grafisch blaadje, dat ruim een Toch wordt deze censuur in de Israëlische bladen worden en statisticus dr. Jacob Kantor voegt dr. Kantor er nog eens jaar geleden voor het eerst is Israël veel scherper gevoeld dan door de Israëlische regering reheeft een groot aantal statistische 200.000 toe. die hun nationaliteit verschenen. Het doet een poging in andere landen. Er zijn daargelmatig voorgelicht op grond gegevens verzameld over de om- verborgen wensten te houden. om te concurreren met „Haolam voor verschillende zeer gewichti- van hun bereidheid de noodzaak vang van de joodse bevolking in Daarenboven stijgt de bevolking Hazee" het weekblad van Oerie ge redenen. De eerste is natuur- van de censuur gezien de mili- de Sowjet-Unie, het aantal Asjkena- door natuurlijke oorzaken jaardat een speciaal lijk, dat Israël feitelijk in perma- taire situatie Avnerie. te erkennen. Boel ziem onder hen in verhouding tot j lijks met 1 procent. Israëlische cocktail van politiek nente oorlog met zijn buurstaten neemt jian deze besprekingen andere groeperingen, het aantal De niet-Asjkenazische geen vrouwelijk naakt (of half- is en dat er ondanks de schijnba- geen deel want het staat buiten mannen, het aantal vrouwen en het meenschappen worden op 100.000 naakt) bevat. Avnerie had met dere vredestoestand een scherpe mide Israëlische persorganisatie. joodse stadbewoners in personen in totaal geschat. Zij ze menging in ieder geval zoveel litaire censuur moet toegepast Mant zo een blad kan alleen aantal wonen voornamelijk in de oostesucces, dat zijn aanhangers hem worden. Hiermee hangt samen maar uitgegeven worden door vergelijking met de joodse plattelijke republieken en behoren tot landsbewoners. in de Knesseth brachten; het had dat juist in Israël die militaire mensen, die geen enkel verantvier gemeenschappen: de Georof gescheeld hij zelfs niet veel zaken veel belangrijker zijn dan woordelijkheidsgevoel hebben en De omvang van de joodse gegische joden (36.000), de joden had de tweede redacteur mee in de meeste democratische lan- bereid zijn alles te publiceren, of meenschap in de Sowjet-Unie van berggemeenschappen de naar binnen getroond. den, omdat er herhaaldelijk mili- het waar is of niet, als het de wordt geschat tussen tweeëneen130.000), de Bochaarse joden Zulk een voorbeeld noodt tot taire botsingen zijn met de Ara- verkoop van de krant kan stimuhalf en drie miljoen inwoners, ter128.000) en de Krim-joden al is, bieren. Een derde reden dat leren. Dat het juist zulk een vies wijl het getal van „Boel", inmiddels volgen. 2.700.000 (2.000) weer gevolgd door een blaadje dat er in Israël veel potentiële spion- blaadje is, dat in conflict met de waarschijnlijk het meest de werEr bestaat geen overeenstemzich afwisselend „Op" en „Hop" nen zijn onder de Arabische be- censuur kwam, bewijst niets inza- kelijkheid benadert. de ming over het aantal officiële geoBij noemt (dit laatste ter ontduiking volking. En tenslotte is het juist ke de vrijheid van de Israëlische laatste officiële bevolkingstelling pende synagoges in de USSR hevan de noodzaak een vergunning in Israël heel moeilijk om militai- pers. (1959) gaven 2.268.000 personen den ten dage. De Russische autotot de uitgave van een tijdschrift re zaken geheim te houden. Het riteiten stellen het aantal sjoels aan te vragen) deed een beroep land is klein en smal en vrijwel op 100, maar het Newyorkse blad op het jeugdige publiek op een de gehele bevolking is op de een Zukunft beweert, dat er niet manier die Haolam Hazee nog of andere manier met het leger meer dan 62 wettelijke joodse beovertrof. Feitelijk hield Boel zich verbonden: er is vrijwel geen gedehuizen zijn, waaronder drie in niet bezig met politiek. Het was zin dat niet een soldaat of reserMoskou, twee in Tasjkent en Het eerste Israëlische vrachtvliegtuig, de Arawa, moet in het vroege twee in Bakoe. Hierbij is geen meer een uitgebreide roddelru- vist in zijn midden telt. najaar van 1968 gereed zijn. Volgens de officiële beschrijving van het rekening gehouden briek gecombineerd met een pomet de veel Dit alles verklaart de grote ge- toestel zal het er aldus uitzien: een licht twee-motorige STOL- (dat talrijker, maar nooit ging om in het heel grof en het precies heel smerig (ook wat de tech- voeligheidHetvan de Israëlische betekent, dat er slechts een korte start- en landingsbaan nodig ls) omschreven privé minjaniem, die gevaar is natuur- vlleguig, dat bruikbaar Is voor kleine, minder volmaakt geoutilleerde bijeenkomen in gewone huizen tijcensuur. nische uitvoering betreft) het beroemde Amerikaanse tijdschrift lijk, zoals bij iedere censuur, dat vliegvelden. Het is een stevig, handig toestel met een gewicht van dens de jamiem toviem. de grens te ruim getrokken wordt 5600 kilo en een laadvermogen van 2000 Playboy te imiteren. VermoedeOp iedere 1000 joodse mannen kilo of twintig passagiers. lijk dachten de redacteuren dat en de censuur zich niet bepaalt Het laden ls heel gemakkelijk en geschiedt via de «taartruimte. Het in de Sowjet-Unie zijn er 1200 ook een grote politieke roddel de tot een verbod van het publiceren toestel is daardoor geschikt voor gevarieerde vracht, waaronder joodse vrouwen gevolg van de losse verkoop van het blad kon van inlichtingen over militaire za- kleine landbouwvoertuigen. Er zijn nog enkele trekjes, die de Arawa slachting, die de ooi-log onder mibij uitstek geschikt maken voor gebruik In ontwikkelingslanden, waar litairen aanrichtte. Ook bij de stimuleren en daarom publiceer- ken maar zich ook uitstrekt over den ze de berichten, die inmid- opinies of informaties omtrent po- de kwaliteit van de wegen veel te wensen overlaat. Voor de startbaan niet-joodse bevolking vinden wij litieke aangelegenheden. In ons ls een lengte van 150 meter voldoende. De Arawa heeft een reikwijdte dit patroon. dels dank zij de wereldpers overgeval was er sprake van een on- van s*o kilometer. Het Is een betrekkelijk De overgrote meerderheid van al bekend zijn geworden. eenvoudig toestel, dat een juiste informatie over Israels ge- minimum aan onderhoud de Russische joden zijn stadbewovergt en handig te besturen. Arrestatie, proces en veroordeheime dienst, een zeer noodzakeMeer dan een jaar geleden ls men begonnen met het ontwerpen ners: 44 percent van hen woont ling waren zo geheim gebleven, lijk en effectief, maar natuurlijk en modellen van het aanvaardde ontwerp zijn reeds met succes be- in 19 grote steden. Moskou telt dat het Israëlische publiek pas ook uiterst kwetsbaar instituut. proefd ln windtunnels op het ïechnlon In Haifa en ln wetenschappelijke meer dan 240.000 joden en Leninpers door de buitenlandse grad meer dan 170.000. Het aaninstituten ln Engeland. geïnformeerd werd. Het was de tal plattelandsjoden bleek volgens De Arawa één piloot wordt door bestuurd. Het Federale Lnehtregering dus niet gelukt de zaak men de zaak van Jon Kim- vaartagentschap de Verenigde Staten heeft doen weten, dat In de telling van 1959 106.000 te bedravan geheim te houden en het kwaad che met die van Boel gecomte voorkomen dat de publikatie bineerd heeft ligt wel voor de 1970 in de V.S. zeker 1000 vliegtuigen van het type Arawa nodig gen, of wel 4.7 percent van de van Boel kon veroorzaken. Toch hand maar eigenlijk hebben ze zullen zijn voor het vervoer van passagiers uit het centrum van de totale gemeenschap. In Birobidzjan (de autonoom joodse provinkan men zeggen, dat de opzet niets met elkaar te maken. Hier grote steden naar de vliegvelden. De maatschappij, die de Arawa procie) leven 14.000 joden, dat is 9 duceert moet 125 toestellen verkopen om uit de kosten te zijn. De prijs van de regering niet volledig was veel meer sprake van een percent van de gehele bevolmislukt is. Want welk een dei- beleidskwestie: hoe moet de ver- van het toestel zal ongeveer $ 300.000 bedragen. king. ning zou de zaak zelf teweegge- houding zijn tussen Israël en de Een kenmerk van nationaal behebben proces bracht indien het Zionistische organisaties in het van Russische joden is wustzijn in het openbaar gevoerd was en buitenland? In principe is de Jehet gebruik van Jiddisj; de telde pers er iedere dag verslagen wish Observer het officiële orling van 1959 registreerde 409.000 van had kunnen geven? gaan van de Zionistische federaiof 19 percent) jodjn, die deze ging men tie. Dat nu juist dat blad het afBegrijpelijkerwijs taal als hun taal voor dagelijks gezich afvragen of zulk een geheim, treden van minister Shaph-a bruik opgaven. Er bestaat enige houding wel in overeenstemming moest eisen was wel erg onaangebelangstelling voor Hebreeuwse liis met de vrijheid van pers en naam en een opmerking hierover teratuur en in 1964-66 werden meningsuiting in een democra- van de regering zou nog niet zo hetwee bloemlezingen met tisch land. De minister van justi- vreemd geweest zijn als die in breeuwse literatuur en twee buntie J. S. Shapira verdedigde het Israël geuit was. Men krijgt echdels poëzie vertaald in het regeringsbeleid met het argu- ter de indruk dat de leiding van Russisch. Bijna iedere joodse arment, dat hèt de onafhankelijke de Zionistische federatie maar al tistieke groep in de Sowjet-Unie rechter was geweest, die de ver- te blij was dat zij zich van Kimheeft op zijn minst één Heplichting tot geheimhouding had che kon ontdoen. Men heeft hem breeuws lied op zijn repertoire. opgelegd. Hiermee wees hij de in 1950 tot hoofdredacteur beDe namen van Agnon en E beschuldiging van dictatoriale me- noemd van de Jewish Observer schenen de grootste populariteit thoden door de regering van de omdat men zich met dit kwijnente genieten. hand. Maar uiteraard is dit argu- de blad geen raad wist en hoopte (Va«

LATEN

W

Er zijn 2.700.000 Russische joden

——

!

Eerste vrachtvliegtuig

—

DAT

.

NIEUW ISKAELIETISCH WEERBLAD

2

Ingezonden Nasj Wellicht is er een geheel andere verklaring voor de naam, maar indien ik de redenering van

de heer Groen verder volg, betreft het hier de afkorting niet van Nickolsburg, maar van Nickolstadt! Daarvoor geldt de „volledige" afkorting noen-shin. Een andere afleiding van deze afkomst, en een meer bekende is de naam Monasch, waarvoor de verklaring geldt als zijnde de Mi-Nickol-Stadt, letterafkorting mem-noen-shin. Het is de naam van de in Nederland wel zeer bekende joodse familie, waartoe o.m. behoren de vroegere raw van Drente en Utrecht en zijn broer, mijn vereerde leraar, eerste ambtenaar van de Joods Gemeente in Den Bosch, eerder in Nijmegen, de heer I. E. Monasch z'l. Van de hand van de raw is bekend een Geschiedenis van het Joodse Volk, 50 jaar geleden een bekend werk in den lande. Ir. M. CAHEN Vught

DIJ de synagoge van de Nederlands Israëlitische Gemeente aan de Kromme Englaan in Bussurn was zondag jl. een lokaal getrokken om alle belangstellenden-, die de installatie van de heer Shalom Schapira als ehazan en leraar wensten bij te wonen, plaats te bieden. Onder de vele

Na het gebed voor de staat Israël, waarbij de heer A. Kop-

pels, penningmeester van de Joodse Gemeente Bussurn het Aron Hakodesj opende, psalm 111 was gereciteerd en de kerk-

__

Rumoer rond derasja van raw Pels in Luzern

Bank Leoemi koept Ellern

—

—

Nieuwe serie postzegels

—

’

Belangrijk Alle mededelingen e.d. voor de redactie dienen schriftelijk te worden behandeld. Indien dat onmogelijk ls dan telefonere men uitsluitend In de kantooruren aan onze secretaresse mevr. E. Bouma, telefoon 235584.

14 april 1967

Bussurn installeerde nieuwe sjalieach tsibboer

bestuurder de heer M. Roos de mitswa kreeg bij het gebed voor het Koninklijk Huis, volgde de adaanwezigen bevonden zich onder ministratieve installatie door de meer de burgemeesters van Bus- heer S. van Gelder, voorzitter surn, Naarden en Huizen, resp. van de kille Bussurn. Ook de heer Van Gelder bede heren A. Admiraal, N. J. C. Cramer, en mr. P. van Driel. klemtoonde, dat bij de heer SchaOok wethouders behoorden tot de pira geen sprake van een joreed genodigden, alsmede predikanten kan zijn. Zijn komst is positief. van de Hervormde en de Gerefor- Hij heeft, daarmede een verlangen meerde Kerk. Vit engere kring vervuld sjalieach tsiboer te wordeelden in de feestvreugde van den. Wat van een voorganger de nagenoeg het gehele Gooi wordt verwacht is onvoorstelbeslaande Joodse Gemeente Bus- baar. In de heer Schapira is dat gevonden. Opsurn, dr. J. Cohen namens de am- onvoorstelbare bassadeur van Israël, vertegen- nieuw kan thans in de gemeente Nog erger woordigers van de Permanente gebouwd worden. Met zijn benoeDe tot voor enige jaren m De reacties van rabbijnen en Commissie tot algemene zaken ming verdient de kerkeraad hulredactie op de anti-joodse adver- van het Nederlands Israëlitische de, die de moed en de besluit- Amsterdam werkzame rabbijn tentie van de Hervormde Kerk Kerkgenootschap, afgevaardigden vaardigheid heeft gehad. De ge- Pels heeft op Sjabbath Zakan ik actueel onderschrijven. van het opperrabbinale ressort meente Bussurn streeft ernaar al- chor in zijn synagoge te LuMet dien verstande echter dat ik Utrecht en tal van kerkbesturen le joden binnen haar kring te zern een derasja gehouden, waarde reacties veel te zwak en te en gemeenten. brengen. Zij doet dat met een omheen, volgens de Zwitserse naïef vind. Wat is in feite het progressieve orthodoxie. Het is Jüdische Wochenzeitung, de emogeval: die reclamecampagne die echter onmogelijk dat de heer ties fel zijn opgelaaid. En geen een slordige duit gekost moet hebSchapira slaagt zonder medewer- wonder, want de onderwerpen door ben, want ze kwam in een groot king van de kille. „Ik vraag u: raio Pels aan de orde gesteld zijn aantal kranten voor werd gehelp deze man en vrouw. Moge wel zeer actueel en zijn veroordemaakt door een reclamebureau. voor ons komen een nieuwe Zon reclamebureau weet heel maand en vele jaren van goedgoed hoe het zon advertentie in heid en vrede," besloot de heel' elkaar moet zetten. Er kan dus Van Gelder. geen sprake zijn van een „vergisHierna sprak de heer Schapira sing." Er is gelet op de „bezijn aanvaardingsrede uit. „Ik kwaamheid" van deze anti-joodse ben hier gekomen om anderen te ontboezeming geen sprake van onderwijzen. Ik hoop echter dat Bank Leoemi zal de enige een uitglijding, doch van een beik de gelegenheid zal krijgen van maanden geleden failliet gegane wuste anti-joodse daad: beraw Berlinger te leren. Ik ben Ellern's Bank overnemen, alsmerustend op overweging dat zon mijn werkzaamheden reeds be- de een andere kleine bank, waarstukje jodenhaat er als koek bij gonnen. Daarbij heb ik gemerkt, van de naam niet bekendgehet publiek ingaat. Dat de orgadat er een grote binding bestaat is. Ook de laatste bank nisatie die deze advertentie bemet Israël. Ik heb de indruk dat maakt taald heeft, dat is de Hervormde men wil. Leren is een van zou in moeilijkheden verkeren. leren Kerk, ten volle verantwoordelijk onze oudste opdrachten." De heer Dit is de eerste maatregel in het is, spreekt vanzelf. Dat de kranSchapira sprak de hoop uit, dat kader van een overeenkomst om ten dit stuk viezigheid zonder uithij iets kan overdragen van de te komen tot een opgaan van kleizondering en zonder eis van tekstsfeer, de kennis en het chaza- ne banken in de drie grote Israëverandering opnamen, geeft te noeth uit Jeruzalem. „Ik hoop, lische banken. niet, denken... aan degenen, die mijn vrouw en ik erin zullen dat zoals ondergetekende, al lang weEen aantal kleine banken De dienst begon met mincha slagen het joodse leven te ontwikten welk anti-joods vlees we in journalistieke waarin de heer Schapira zelf kelen en te versterken, opdat ons kwam in moeilijkheden te verkede Nederlandse kuip hebben. Ik hoop, dat dit na- voorging, gevolgd door psalm kostbaar erfdeel bewaard zal blij- ren als gevolg van de debacle bij Feuchtwanger. Velen wensten denken aan degenen die tot nu 122. Hierna hield opperrabbijn E. ven." toe ziende blind waren, de ogen Berlinger de installatierede. „Het Met Alenoe werd de bijzondere hun geld voortijdig terug, zodat eindelijk zal openen voor de feite- is een gelukwens waard als een dienst besloten. Een receptie volg- de liquiditeit van de kleinere lijke positie van de joden in de kehilla een sjalieach tsiboer heeft de nadien. instellingen werd aangetast. Men gevonden, het begrip betekent Kpt. Nederlandse diaspora. is nu overeengekomen, dat de veel meer dan de vertaling voorDen Haag grote banken ieder op hun drie hij. ganger", zei Met de heer IR. J. M. DE CASSERES beurt kleinere banken, indien Schapira heeft de kille Bussurn NASCHRIFT daar reden voor is, op zullen kowel een zeer bijzondere sjaJieachDe opmerkingen van de heer tsiboer verkregen. Is het juist, pen. Er schijnt een kans te De Casseres laten wij gaarne voor vroeg opperrabbijn Berlinger, dat bestaan dat een vierde bank de zijn rekening, behalve daar waar iemand uit Jeruzalem wordt aanstrijd niet zal kunnen volhouden; hij de journalisten in Nederland in gesteld in een officiële functie in deze zal dan in handen van de belangrijke mate medeschuldig de gola. Kan iemand die Israël Discount Bank overgaan. Daarna gesteld opmerking zijn acht. Zo is verlaat in de gola woordvoerder absoluut onwaar. Juist in de Ne- zijn van de gemeenschap? Deze zal Bank Hapoaliem eventueel derlandse pers de kranten die sjalieach een volgende bank overnemen. tsiboer is uit Israël met hierop inderdaad een uitzondering Beleggers lijken op deze wijze positief doel naar de gola geeen maken sullen wij wel niet hoeven voldoende waarborgen te hebben komen. Hij komt welbewust om te noenytn wordt herhaaldelijk de joden in dit land iets te brentegen onverwachte bankroeten. de vinger op de wonde plekken ge- gen van de joodse sfeer uit Jerulegd. De heer De Casseres leze zalem. De heer Schapira kan ons b.v. het commentaar dat de NRC leren en onderwijzen hoe het in van 1 april fl. aan de „paasadver- Jeruzalem is. De taak van deze tentie" wijdde. Red. NIW. sjalieach tsiboer is een heerlijke, een moeilijke en een belangrijke. Als het hem gelukt, een in Het Bestuur van de Stichting verhouding met Jeruzalem kleine (zonder winstdoel) Het Nieuw joodse vlam op te wekken, is zijn Israëliet isch Weekblad wordt werk geslaagd. De kleine vonk De Israëlische PTT heeft weer gevormd door de heren: van joods leven kan een laaiend een aantal nieuwe postzegels uitgegeven. Drie beroemde havens E. Spier, voorzitter; vuur worden. De kleine joodse lüt de oudheid zijn hierop afgeG. Bolle; vlammen die nog branden moeten aangewakkerd worden. mr. K. 3. Edersheim; beeld. Op de tabs staan munten M. M. Poppers; Het is iets bijzonders als de uit de bloeiperiode van de betrefheer Schapira komend uit Jeruzafende steden. De zegel van 80 agoRedactie: lem de tefiloth zegt die van verroth is Jaffa, die van 40 agoroth L B. Cohen, directeur Caesarea en die van IS agoroth langen naar Jeruzalem spreken. Akko. Afzonderlijk verscheen nog Een van de bijzonderheden van Ina Schuurman, buitenland een beetje laat de Jeroesjalmi is hun streven een zegel ter Redactie en administratie: herdenking van het feit, dat In naar vrede. Deze eigenschap is El Al-gebouw, Rokin 40. in een kleine kille zeer vereist. 1565 de Sjoelchan Aroech uitTelef. 235584, Amsterdam-C. kwam. Deze heeft een waarde van Abonnementsprijs per 7.— k-wartaal. Gewone advertenties: t 0.30 per mm. Familieberichten en gerubriceerde annonces: ’0,35 per mm. Pg 14792; gg J-472. Bankier: Amsterdamse Credietmij N.V., Herengracht 653, Amsterdam-C. Postgiro van de Amsterdamse Credietmij 23681, Gem.Giro van de Amsterdamse Credietmij A 12822

-

No 31

40 agoroth.

ging opperrabbijn Berlinger in op de andere taken van de heer Schapira: „Wij denken aan onze toekomstige generaties. Onze toekomst ligt in ons eigen land. Daar moet onze jeugd leven. Wij kunnen ons geen betere sjalieach tsiboer wensen om dat onder de aandacht te brengen dan iemand die met een positief doel naar de gola is gekomen. Hij kent het leren

yERVOLGENS

in Jeruzalem. Leer onze jeugd en leer onze ouderen. In dit land menen sommigen, dat kinderen ouder dan ongeveer veertien jaar niet verder hoeven te leren. Zij denken dat zij talmidei chachamiem zijn. Toon ze aan, dat voor ons joden het leren oneindig is.

—

Hng van oecumenische samenkomsten is niet mis te verstaan. Ter informatie van onze lezers lijkt het ons de moeite waard het korte verslag uit de Wochenzeitung in vertaling weer te ge-

ven:

Luzern. In de goed bezette synagoge van Luzern hield afgelopen Sjabbath Zachor rabbijn Pels een de aandacht trekkende predikatie over de verhouding van de joden tot de omgeving. Uitgaande van de schildering, die onze wijzen van het gastmaal bij koning Achasjweros geven, legde rabbijn Pels er de nadruk op, dat de joden van Suasa het indertijd aan voorzichtigheid in het sociale contact met hun omgeving hebben laten ontbreken. Daarom was de jodenvervolging onder Haman ontstaan. Zo is ook het antisemietisme en speciaal Hitler in Duitsland opgekomen, in het land, waar men verbroedering nagestreefd heeft en met grote en op zichzelf genomen prijzenswaardige ijver voorlichtend werk verricht heeft. Via dergelijke opmerkingen kwam rabbijn Pels tot volgende conclusies: hij de waarschuwde dringend tegen interconfessionele

samenkomsten

en wees in het bijzonder het benadrukken van datgene wat beide religies gemeen hebben, zoals dat op dergelijke bijeenkomsten gebeurs, af. Hij verklaarde, dat het volgens zijn mening met de zin van de Tora (da'at Hatora) on-

verenigbaar is niet>joodse geestelijken als spreker voor een joods publiek te laten optreden en ten slotte verklaarde hij zich tegen het optreden, in welke vorm ook, van een joods jongenskoor in het kader van een kerkelijke samendient Vanzelfsprekend komst. men zijn burgerlijke plichten na te komen. Het contact met de niet-joodse omgeving blijve de plicht van de geestelijke en wereldlijke leiders van de joodse gemeenschap, evenals van andere daarvoor speciaal geschikte personen. Voorts verklaarde hij, dat hij niet uit angst aprak, maar dat zijn mening gevormd was op van een realistische grond beschouwing van sociale feiten, namelijk de gemengde huwelijken. Rabbijn Pels verklaarde nadrukkelijk, dat het antisemietisme

een middel in de hand van God is om de joden tot het ware joodse leven terug te voeren. Hij

besloot met de dringende wens, dat allen de weg zullen vinden naar het ene jodendom, dat geheel op het eigene berust en zich niet aanpast aan de omgeving. Dan zal ook geen aanlei-

ding voor

antisemietisme meer

bestaan.

De Wochenzeitung geeft, dan nog onderstaand commentaar: Van een vooraanstaand lid van

de joodse gemeente te Luzern, intertijd vice-president van de ge-

meenteraad van Luzern, wordt ons het volgende geschreven: „De predikatie van rabbijn Pels heeft in brede kringen van de joodse gemeente bevreemding gewekt. Hoewel het hier gaat om een van de kansel gesproken woord, ligt het voor de hand, dat het hier een uiting van een individu betreft, die voor de grote meerderheid van de joodse bevolking niet representatief kan zijn."

HARE voor TELEVISIE

-

VAN WOUSTRAAT 212

-

Tel. 71744

No. 31

-

14 april 1967

NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

3

De nieuwe

Heeft „Pe'iliem” een missie? diamantbeurs

in Ramath-Gan

TN Israël bestaat een organisatie, die zich Pe'iliem noemt. Aanvankelijk met steun van beide Israëlische opperrabbijnen opgericht met het doel immigranten op te vangen en hen in religieus opzicht te begeleiden (verstrekking van religieuze voorwerpen, voorlichting over onderwijsmogelijkheden, enz.), heeft deze organisatie haar werkterrein hoe langer hoe meer verlegd in de richting van actieve bestrijding van zending en missie in Israël. Dat zij, zelfs niet de beste bedoelingen, hierbij in conflict zou komen met andere, reeds eerder op dit gebied actieve, organisaties was wel te verwachten. Zo kon het gebeuren dat van Pe'iliem zoveel nare dingen worden beweerd, dat men al gauw vergat in zijn beoordeling de werkelijke prestaties mee te laten wegen. wordt ZOweerd,

er van Pe'iliem be-

dat het ultra-orthodoxe extremisten zijn, die hun medewerkers vul. zoeken in de kring van Jesjiva-leerlingen en de door hen uit handen- van de missie geredde kinderen vooral onderbrengen in en jesjiwot Beth-Ja'akow-scholen. En de Pe'iliem hebben niet veel gedaan om deze image weg te nemen. Er

wordt nog veel meer beweerd. Dat Pe'iliem om redenen van opportuniteit weigert samen te werken met andere gelijkgerichte organisaties, dat men ter wille van publiciteit en ftmdraising spektakelstukjes uithaalt zoals het ontvoeren en kidnappen van zich in handen van missie en zending bevindende kinderen. Dat Pe'iliem meer belangstelling zou hebben voor het redden van volwassenen dan het redden van kinderen, dat Pe'iliem door zijn werkwijze van spionage en geweld Israels goodwill bij de volkeren schaadt. De mogelijkheid moet zeker niet worden uitgesloten dat in al deze beweringen iets waars schuilt. Het is de passiefzijde van de balans. Maar hoe staat het met de actiefzijde? Welke positieve bijdrage heeft Pe'iliem geleverd aan de strijd tegen missie en zending? Wij waren in de gelegenheid deze vraag voor te leggen aan een van de leiders van Pe'iliem. rabbijn Jungerman, die vorige week enfeele dagen in Holland verbleef. Zending en missie, stelt rabbijn Jungerman, hebben momenteel in Israël de slechte economische toestand mee. Ten gevolge daarvan zijn ouders, die weinig of niets verdienen en bovendien nog zwak in hun joodse schoenen staan, maar aJ te gauw bereid om op het aanbod van missiona-

rissen en zendelingen in te gaan om hun kinderen gratis in hun tehuizen te verzorgen en in hun scholen te onderwijzen. Pe'iliem probeert zoveel mogelijk van deze kinderen terug te winnen, maar voor ieder kind wat heroverd v/ordt krijgt de zending (de missie is in Israël veel minder actief) weer een plaats vrij voor ©en nieuw joods kind. Dat wil dus zeggen dat de zending nog te weinig capaciteit heeft in zijn instellingen om maximaal bekerend te kunnen werken, maar aangemoedigd door de nieuwe mogelijkheden van de laatste tijd, zullen de kerken in de wereld wel niet nalaten nog meer financiële middelen ter beschikking te stellen. Dat betekent, dat Pe'iliem nog meer geld nodig heeft dan ooit tevoren. Want de enige manier om de vijand zinvol te bestrijden is het bieden van gelijke mogelijkheden. Op iedere plaats waar hij een clubhuis, school of tehuis «eerzet, dient van joodse zijde een gelijkwaardige prestatie geleverd te worden. School om school, clubhuis om clubhuis.

schmadt naar schwarz is nog wel een vooruitgang.

toch

ONTWERP-WET heeft de KnesEIND seth een ad hoc commissie In engeroepen, vorig jaar

het leven die binnen kele maanden verslag moet uitbrengen over de mogelijkheden om missie en zending in Israël aan wettelijke banden te leggen. Pe'iliem heeft een ontwerp voor zon wet bij de commissie voorgelegd. Rabbijn Jungerman liet notulen zien van de vergaderingen, die de commissie tot dusver heeft gehouden. Hierin las ik, dat een Nevenstaand publiceren wij vertegenwoordiger van Keren Jaleen interview met een van de denoe, een van de andere orgaleiders van Pe'iliem. Het pronisaties die missie en zending in bleem van de bestrijding van Israël bestrijden, heeft verklaard miisie en zending in Israël, tegen zon wet te zijn omdat aanalsmede de daarvoor strijdende name daarvan door de Knesseth organisaties vormen een derde betrekkingen met een aantal mate complex geheel, dat wij christelijke landen zou kunnen ms voorstellen binnenkort uitschaden. Gehoopt moet worden voeriger op deze materie in te dat de Knesseth door het aannegaan. Red. NIW men van een passende wet duidelijk de aversie zal uitspreken van het joodse volk jegens hen, die zielen aan haar willen ontstelen, buitenlandse zendelingen en missi- zonder nochtans de positief-beonarissen, die zich in Israël willen langstellenden in het christelijke gaan vestigen, aan het ministerie kamp van zich te vervreemden. van binnenlandse zaken, opdat M.COHN hun visumaanvraag geweigerd zal worden. Men kan, naar het schijnt, wel stellen dat Pe'iliem in de daadwerkelijke strijd tegen missie en zending vooraan gaat. Zelfs als men, zoals ook onder, getekende, wel wat heeft af te dingen op de wijze van aanpak en op de intentie. Want de intenbewijzen tie is misschien wel kun je zoiets nooit om door het inzetten van veel rechts-orthodox kader de eenmaal geredde kinderen en volwassenen te winnen voor en in te brengen in het eigen kamp. Daar kan men heel veel tegen hebben, maar dat is niet helemaal fair. Men kan niemand kwalijk nemen dat hij ia, zoals hij op goede gronden meent te moeten zijn. En men kan evenmin ontkennen dat Pe'iliem goed werk doet. Trouwens: van

——

vijf minuten gaans van het OPeinde van de Arlosorofstraat

in Tel Aviv-Noord, vlak bij het station waar de treinen in de richting Haifa vertrekken, staat de nieuwe Het Diamantbeurs. gebouw, dat 85 m. hoog is en 28 etages telt, waarvan drie ondergronds, is op een na het hoogste gebouw van Israël. Het bevat vierhonderd standaard- èn dertig grotere kantoren, die bijna alle verkocht zijn, waarvan vijftig aan buitenlanders, terwijl nog 20 aanvragen worden behandeld. Er zullen drie grote bankfilialen, een postkantoor, een telex, 25 telefooncellen en 10 telefooncellen met directe verbinding met het

„Polen hielpen joden”

Een katholieke uitgeverij in Polen, Zna.k te Krakow, heeft een boek doen verschijnen, dat, zoals werd, gezegd „wijdverbreide corrigeren" zal misvattingen

de joden te helpen. „Ook wij," zo zei hij, „hebben, net als andere landen gedaan wat we kon-

den."

Het boek

— —

Deze man komt uit

over het falen van het Poolse mijn moederland is een verzavolk bij het pogen iets te doen de meling verhalen over Polen, die massamoord van 'joden door de tijdens de bezetting joden hebben Duitsers te voorkomen. Wlagered. Het zou gebaseerd zijn op dislaw Bartoszewski, een van de materiaal van het Joods Histotwee uitgevers, vertelde op een risch Instituut te Warschau en op persconferentie, dat in het boek enquêteformulieren, ingevuld door getracht wordt iets te laten voe- joden, die door Polen geholpen len van de sfeer van terreur en zijn. De titel ls ontleend aan een intriges, die tijdens de oorlog in gedicht van Antoni Sloniski. Polen heerste en die het moeilijk maakte, en vaak fataal, vervolg-

EEN JOODSE LEGENDE De schnorrer We willen hier vooral duidelijk stellen, dat het woord „schnorrer" niet zo maar met bedelaar vertaald kan worden, want in de joodse begripswereld neemt de schnorrer een eerbiedwaardige plaats in. Zonder schnorrer zou de jood niet zo gemakkelijk aan zijn plicht tot weldadigheid kunnen voldoen. Weldaden verrichten is een van de voornaamste plichten van de joden, want zij vormen, volgens joodse opvatting een van de pijlers van de wereld. Aan het graf van rabbi Meir Baal Hanes, de wonderdoener, kan men steeds, evenals op andere door de traditie geheiligde plaatsen, schnorrers aantreffen, die de vromen de kans geven door een aalmoes een goede daad te verrichten. Wanneer men een zieke in de familie had, placht men naar de synagoge te gaan om voor diens genezing te bidden en arme mensen met een milde gave te steunen; immers „weldoen redt van de dood" en het is een gebod dat gelijk is aan alle andere geboden samen. Sinds de heilige plaatsen zich ontwikkelen tot pelgrimsoorden, trekken zieken en kinderloze vrouwen er naar toe om hier hoop te putten voor hun genezing of kinderzegen. De schnorrers voelden zich hierdoor tekort gedaan en zij betrokken al snel vaste standplaatsen bij de heilige plaatsen om hun deel niet mis te lopeu. Op vele plaatsen hebben zij speciale rechten, bijvoorbeeld op de berg Zion en vroeger, toen de Klaagmuur nog bereikbaar was, ook daar. Over het algemeen geeft men graag en bereidwillig.

Panama heeft (tijdelijk) joods staatshoofd De eerste vice-president van Panama, Max Delvalle, heeft de

buitenland in het gebouw komen. In een der banken kan men direct met zijn auto naar binnen rijden en is de auto met passagier en al verzekerd. Beneden bevindt zich een grote safe en ook een nachtsafe. Aan de veiligheid in het gebouw is de grootst mogelijke aandacht besteed. Men kan de nieuwste snufjes op dit gebied aantreffen zoals microfoons, elektrische deuropeners, alarminstallaties die in ieder kantoor anders en onzichtbaar op geheel verschillende plaatsen zijn bevestigd. Vele van deze apparaten leiden naar een kamer in het gebouw waar steeds gewapende bewakers zijn en dit is heus geen luxe. Er zijn zes liften ter beschikking waarvan één die de safe direct verbindt met de kantoren van de banken. Vanuit ieder kantoor kan men zich automatisch met de andere kantoren, banken, postkantoor, douane enz., die alle in het gebouw aanwezig zijn, in verbinding stellen (zonder betaling). Vanzelfsprekend is er air. conditioning in het gehele gebouw. Voor grote en kleine maaltijden kan men terecht in een restaurant en een quickbar. Een belangrijke factor bij het behandelen van diamanten is goed daglicht om de kleur der stenen goed te kunnen zien. Hiervoor is op bijzondere wijze gezorgd. De gróte zaal heeft nl. een glazen dak en één glazen wand en bevindt zich gedeeltelijk in de schaduw van het hoge gebouw ter bescherming van de felle zon. Behalve deze glazen wand zijn aan drie kanten vensters met glas in aluminium lijsten. De zaal heeft geen pilaren ofschoon hij 35-18 m groot is (zeshondercklertig m2). Naast de grote zaal is een ruimte voor verpozing waar men kranten en tijdschriften kan lezen, schaakspelen enz. In een hoek van de zaal is de weegkamer uitgebouwd om de partijtjes diamant te wegen, terwijl op een der bovenste etages nog een weeg- en afkook kamer is om de steentjes te reinigen. Het gebouw is het enige in Israël dat aan de noord- en zuidzijde glas in aluminium heeft. Beide andere kanten hebben een bedekking van ceramiek. Men maakt speciaal een nieuwe weg om het gebouw betere verbindingen te geven. Voor de zeshonderd leden van de diamantbeurs betekent dit gebouw een grote aanwinst. Het werk van het bestuur onder leiding van zijn flinke president heer M. Schnitzer en de beambten die hebben meegewerkt om dit resultaat te bereiken wordt algemeen gewaardeerd.

eed als waarnemend president afgelegd en is daardoor het eerste joodse staatshoofd van het westelijk halfrond geworden. De heer Delvalle neemt het presidentschap waar tijdens de afwezigheid van president Marco Arobles, die een topconferentie bijwoont van Zuidamerikaanse staten in Uruguay. Ik wens allen die hun zaken in president De waarnemend het nieuwe diamantcentrum hebstamt uit een vooraanstaande ben gevestigd, toe, wat men eljoodse familie en is een belangalle diamantenbeurzen rijk industrieel. Hij is vroeger al kaar op bij koop of verkoop toewenst: minister geweest in Panama, een „Mazzel en broge". land waarvan de bevolking voor H. LANGEDIJK meer dan 90 pet. katholiek is.

Geen ,vreemdelingen' meer in kibboetsiem

Er zijn echter ook mensen, die deze „bedelarij" verafschuwen en De kibboetsiem van er zich in hun diepste gevoel door aangetast voelen; zij beklagen zich Achdoeth Ha'awoda hebover dit „ongemak", omdat er natuurlijk ook schnorrers zijn die niet werkelijk op aalmoezen zijn aangewezen, maar voor wie het schnorren ben besloten niet langer tot beroep en gewoonte is geworden. studenten en toeristen Eens gingen de talmoedgeleerden rabbi Jochanan en rabbi Rejsj tijdelijk op te nemen. Lakisj naar Tiberias om daar in het hete geneeskrachtige water een Deze

beslissing werd ge-

bad te nemen. Een man verzocht hen om ondersteuning, waarop zij echter antwoordden: „Wacht tot wij uit het bad zijn".

nomen tijdens een verVEEL WERK gadering van het cenBij hun terugkomst vonden zij de man dood op de grond liggen. trale comité van KibTSABBIJN Jungerman js er in Toen spraken beiden af: „Nu het ons niet meer vergund is hem te boets Hameoechad. -*■* geslaagd aannemelijk te materwijl hij nog leefde, zullen wij tenminste de zorg voor zijn ken, dat Pe'iliem zeer veel werk helpen op ons nemen". In de toekomst zullen lijk doet, niet alleen dat men kindeWerkloze jongeren uit ren zowel als volwassenen, die in Terwijl zij het lijk voor de begrafenis gereed maakten, zoals dit in handen van de missie zijn geval- Israël gebruikelijk is, ontdekten zij dat er om de nek van de man een de steden in de kibboets len, daaruit redt; men werkt ook geldbuidel hing met wel honderd dinar er in. De beide geleerden kunnen komen werken, preventief door de activiteiten in om zijn ondoorgrondelijke wijsheid en genade: „Indien terwijl aan hun familie prezen God het vijandelijke kamp nauwgezet deze man onbemiddeld was geweest en gestorven, omdat wij hem te volgen en het publiek daarvan niet geholpen hebben, dan waren wij zeker zwaar gestraft; wij zouden vaste bijdragen zullen op de hoogte te houden, Of het er een grote schuld op ons geladen hebben. Omdat hij echter worden verstrekt. Men nu om gaat om door aanplakbil- immers en de weldaden van zijn broeders misbruikt heeftj trof geeft aan een dergelijke medelijden het jetten het signalement te verspreihem de vergelding en hoeven wij geen straf te duchten." de voorkeur regeling den van in het geheim werkende zendelingen, om het onderschepaannemen van De geleerden begroeven de overleden man en zegden gebeden voor boven het pen van hun post, ©m het werken hem, zochten zijn gezin op en droegen er zorg voor, dat het geld aan naburige arbeiders uit met de candid camera om hun de rechtmatige erfgenamen ten goede kwam. ontwikkelingssteden, zo activiteiten vast te leggen, of het doorgeven van de personalia van Dr. Sj. S. Cahana werd meegedeeld.

h

H

I

"jj H

3

Voor *n stralende vrouw bloemen voor 'n stralende temt

-

hamel

Schoonheid uit Zwitserland Voor da "dorstend»" huid: Hamol Hydratante, dagcrème (vocht! nbrengend) tuu» 4.25 Hamol Cellulaire. nachtcrfci* (calopbouwand)

tub» 4,29

„ * ïiM N

H

M

||

i_

NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

4

No 31

—

14 april 1967

Londens Journaal

Kerkbestuur NIHS komt

Opperrabbijn Jakobovits geïnstalleerd

met bezuinigingsnota kerkbestuur van de Nederlands Israelietische Hoofdsynagoge te Amsterdam, heeft opnieuw een begroting over 11)67 aan de kerkeraad voorgelegd. Een tweede raming van de inkomsten en uitgaven was noodzakelijk geworden, nadat de kerkeraad Sn zijn vergadering van 1 december jl. besloot de toen ingediende begroting terug te verwijzen in verband met het aanzienlijke tekort dat zij aanwees. Als gevolg van dat besluit kwam het kerkbestuur met zijn bezuinigingsnota. waarover wij genoegzaam hebben bericht. Na de toezegging van het kerkbestuur een nieuwe begroting te zullen indienen accepteerde de kerkeraad in zijn vergadering van 2 februari jl. de nota. In deze begroting zouden de bezuinigingen worden doorgevoerd en zou rekening worden gehouden met hetgeen kerkeraadsleden naar voren hadden gebracht.

HET

thans voorgelegde INtingde totheeft het kerkbestuur het weten te redubegro-

’

140.000 deficit ceren oftewel een tekort van f 230.000 minder dan oorspronkelijk werd geraamd. In zijn memorie van toelichting zegt het kerkbestuur, dat men zich ervan be-

wust dient te zijn, dat het einde van de bezuinigingen nog niet is bereikt, omdat de begroting nog steeds een tekort aanwijst. „Hoe zwaar het ons ook is gevallen diep het mes erin te moeten zetten, waardoor zowel enkelingen alsook organisaties getroffen zijn, hebben wij gemeend dit in het belang van onze Joodse Gemeente toch te moeten doen." Met de thans uitgebrachte begroting verdient het kerkbestuur waardering voor zijn denk- en cijferwerk. Het heeft met een incompleet college, door het aftreden van voorzitter dr. mr. M. König en vice-voorzitter S. I. Troostwijk, zwaarwegende

beslis-

singen moeten nemen. In luttele weken zijn alle posten van inkomsten en uitgaven aan een nadere beschouwing onderworpen. In zekere zin heeft het kerkbestuur zelfs kans gezien de bezuinigingen nog verder door te voeren dan uit bovenstaand cijfer blijkt. Het heeft namelijk de inkomsten nit de kerkelijke bijdragen met ’685.000 aan de werkelijkheid aangepast. Oorspronkelijk werden 40.000 hoger gedeze bijdragen raamd.

’

Het werd het kerkbestuur duideinkomsten lijk dat dergelijke uit de belastingen op de begroting op te voeren een te geflatteerd beeld gaf. Het terugbrengen van het deficit is niet alleen verkregen

door

uitgavensposten

te reduceren, te minimaliseren of geheel te schrappen. Het is ook

veroorzaakt door bepaalde inkomstenposten hoger te waarderen. Niettemin is te verwachten, dat in de kerkeraadsvergadering van 17 april a.s. over de begroting nieuwe versie uitgebreid zal worden gediscussieerd. Daarvoor roept deze begroting nog te veel

vragen op.

Het kerkbestuur geeft in de fi-

In de memorie van toelichting gaat het kerkbestuur op dit punt ook dieper in. Het zegt dat „alle

leden van ons bestmir werkten en oordeelden vanuit een gezamenlijke innerlijke overtuiging: de noodzaak om de joden van Amsterdam te organiseren in een Joodse Gemeente, die een geestelijk tehuis biedt aan alle joden, ongeacht hun politieke of religieuze overtuiging. Dit houdt in, dat men vanuit de Kelal Jisraecl-gedachte een organisatie dient te onderhouden waarin alle .joden hun identiteit kunnen beleven en versterken. In de praktijk komt dit neer op een instandhouden van alle taken, gebaseerd op Tora en Traditie, en van een solidariteit met de staat Israël.

Wij betreuren het ten zeerste, dat wij het sprookje, alsof wij alleen en uitsluitend geld en energie beschikbaar stellen voor de orthodoxie, nog moeten bestrijden. Wij willen steeds blijven zoeken naar wegen om de eenheid van de Amsterdamse joden te realiseren. Onze verantwoordelijkheid strekt zich evenzeer uit naar die groep van joden, die in een geestelijk vacuüm wonen. Hier nog een bijdunkt ons ligt zonder belangrijke sociaal-pedagogische taak." Het kerkbestuur gaat tevens in op de wijze waarop het beleid wordt gevoerd. Daarover schrijft het gezocht te hebben „naar wegen om onze leden een sterkere band met de Joodse Gemeente te geven, zodat zij niet het gevoel krijgen, dat het betalen van contributie alleen voldoende is." Het meent sommige gebaande wegen te moeten verlaten door een nieuwe benadering. Als voorbeeld geeft het de activiteiten van Beth Ami en het werk van op te richten sjoelcomités. Het zal een accentuering van de menselijke factor in de werkzaamheden betekenen.

—

—

Boroeg Habbo wat de bezuinigingen beEN treft: „De noodzakelijke bezuiniging van de brengt uitgaven

nesses in het geheel niet en in de met zich, dat bepaalde taken in grote lijnen maar gedeeltelijk mindere mate kunnen worden veraan voor welke sectoren van de vuld. Wij doen een dringend bebezuinigde posten

minder

beschikbaar wordt

gesteld.

geld roep op de leden van de kerkeHet raad en op iedere bewuste jood laat zich verstaan, dat het kerkbestuur, gesteld voor het probleem een financiële oplossing te vinden en met de wetenschap dat er velerlei meningen bestaan over de wijze in welke sectoren van het gemeentewerk de bezuinigingen getroffen moeten worden, niet bij voorbaat al te royaal met zijn toelichting heeft willen zijn. Het zal daarvoor in een monde-

het doornemen van de beBIJgroting nieuwe versie wordt

.

de indruk verkregen, dat er weinig posten zijn die aan de aandacht van het kerkbestuur zijn ontsnapt. Voor deze titanenarbeid, die in vrije tijd moest worden verricht door vrijwilligers, verdient het waardering. Na hetgeen in deze kolommen over de bezuinigingsnota van het kerkbestuur en de aanvaarding daarvan door de kerkeraad is geschreven is het overbodig de begroting op de voet te volgen, Uiteindelijk is de kerkeraad tegenover' de leden van de kehilla verantwoordelijk op welke wijze de bezuinigingen moeten worden gerealiseerd ten einde te verzekeren dat de "emeente een kille blijft waar al't joden, zich thuis kunnen voe■i n.

heeft dan nu officieel weer een opperrabbijn. Dr. ImENGELAND manuel .Ja.kobovits aanvaardde dinsdagavond zijn taak, de aanwezigheid van 1800 gasten in de St. John's Wood Synagoge. in

Bovendien werd, via een speciaal tv-circnit, de dienst gevolgd door bezoekers van synagoges in andere delen van Londen. Zowel uit de toespraak van de opperrabbijn als uit het aanwezige publiek blijkt, dat de nieuwe rabbijn zoveel mogelijk in contact wil treden hun eigen gemeenschap is te be- met alle groeperingen binnen het Britse jodendom. Daardoor waren treuren. leder, die het voorrecht o.a. een „rebel" als rabbijn Jacobs en vele liberale geestelijke leiders heeft het geluk van eigen identi- aanwezig. De BBC en ITV (reclametelevisie) waren aanwezig en men teit te kunnen accepteren, heeft schat de kosten van de gehele inauguratie op zon 50.000 gulden (!). de plicht deze uit te dragen. Onze Joodse Gemeente roept een basucces van „Fiddler on the Gunter, de minister van arbeid roeg habba toe aan ieder van deroof", onverminderd gaf verleden week een diner ter gaat ze joden en wijst op de grote hoevoort. Topoi, de Israëlische acere van de Israëlische bezoeker. ter bestrijding werk, die veelheid die heeft furore gemaakt zo- Meer informele ontmoetingen worteur, van het geestelijk vacuüm moet als maar zelden een buitenlander den georganiseerd met studentenworden gedaan. Wij vertrouwen, in West De het Endtoneel doet. organisaties te Londen en Mandat ons aller werk ertoe zal bij- Israëliër is ook een filmproducer chester. Yigal Allon, reeds eerder dragen, dat in de komende jaren en speelt de hoofdrol in de film deze week in het nieuws door verde image van onze Joodse Ge..Irvingke". Zijn vrouw, een be- moedelijke contacten met het meente wordt vergroot, dat onze kende comediene Galia is inmid- Egyptische staatshoofd Nasser Joodse Gemeente, die nu meer (aldus de voormalige redacteur in Londen gearriveerd. dan 330 jaar bestaat, haar goede dels van de Jewish Observer, Kimche naam in de wereld moge behouin de Evening Standard), proden." beert tijdens zijn Engelse tour zoDe Israëlische minister van ar- veel mogelijk jeugdige personen De kerkeraad van de NIHS te beid, de heer Allon brengt een op te wekken zich in Israël t« Amsterdam heeft thans de taak langdurig bezoek aan Groot-Brit- vestigen. Het feit, dat de emigrade opvatting van het kerkbestuur tannië. Dit ongetwijfeld met de tie afgenomen is, beschouwt Algedachte, dat hij hier veel kan lon, als de voornaamste factor, te toetsen aan de becijfering van leren van zijn Engelse collega's, die de economie afremt. Hij de gemeentelijke huishouding. die hier voor dezelfde problemen raadt jeugdige personen aan, zich Het is een zeer verantwoordelijke gesteld zijn als in Israël: dalende toch vooral naar Israël te begetaak, daar zijn besluit niet al- produktiviteit en werkeloosheid. ven en geeft daarbij de verzekeAlvorens besprekingen te voeren ring, dat in 1968 de toestand geleen bepalend is voor het heden, met premier Wilson in Dow- normaliseerd zal zijn. Dit wekte maar vooral voor de toekomst ningstreet, ontmoette minister Al- vooral tijdens een bijeenkomst in van de Joodse Gemeente en de lon o.a. de heren Michael Ste- het zgn. Israëlhuis in Noord-Lonwart, Richard Crossman en Her- den, kritiek op van enkele, aan joodse gemeenschap. bert Bowden, allen leidende figude School of Economics studerenM. KOPUIT ren in het Britse kabinet. Ray de Israëli's. Hetzelfde geschiedde na de mededeling van de minister, dat er 35.000 werkelozen in Israël zijn. De opzienbarende artikelen in de Jewish Observer, die tot het ontslag van de redacheeft de bij Esjkol mondeling tevens gepro- teur leidden spraken Premier van 100.000. Syrië" gevan „heersers testeerd tegen het feit, dat Israë- Ondertussen arriveerde een collewaarschuwd niet te ver te gaan lische straaljagers boven Da- ga van Allon, Ze'ev Sharef, mibij het op de proef stellen van mascus hebben gevlogen. Geheel nister van Handel en industrie Israels geduld, daar dit Israël in onverwacht echter heeft Syrië de- ook in Londen om met Engelse een situatie zal brengen, die het ze laatste klacht enkele dagen la- politici het gehele complex van verplicht een beroep te doen op ter ingetrokken. Er werd van industriële- en handelsrelaties tushet recht van zelfverdediging. Syrische zijde geen officiële ver- sen Israël en Engeland nader te Het zou voor Damascus „heel ge- klaring voor gegeven, maar Israë- bespreken. De staatssecretaris vaarlijk" zijn Israels tolerantie lische waarnemers menen, dat van Economische Zaken Michael verkeerd te beoordelen. Esjkol Damascus bij nader inzien niet Stewart en de minister van Techsprak deze woorden tijdens een de eigen zwakheid wenst toe te niek Wedgwood Berm hebben Shabijeenkomst van de ministerraad. geven en het feit dat Israels supe- ref uitgenodigd op speciale een Officiële kringen in Jeruzalem rioriteit in de lucht het mogelijk bijeenkomst met leidinggevende menen te weten, dat het werk op maakte, dat Israëlische vliegtui- figuren uit de Engelse bankwede velden bij Haon afgemaakt is gen ongehinderd over de Syrische reld. volgens plan. Deze terreinen, die hoofdstad vlogen. Een andere verklaring kan gelegrenzen aan de weg langs Kinereth van Tiberias naar Ein Gew, gen zijn in de uitspraak van de zijn nimmer tevoren in discussie Syrische president Nuri Edin el-ASlecht nieuws voor de huisvrougeweest. Het beschieten van de -tassi, dat Syrië voortaan geen wen in Londen. De prijs van tractoren vorige week vrijdag, klachten meer zou indienen bij kosjer vlees werd wederom verdat leidde tot felle gevechten, is de Verenigde Naties in het geval hoogd. Dit naar aanleiding van een onderdeel van de Syrische van grensschendingen door Israël. een kleine prijsstijging op de Voor Israël is op het ogenblik vleesmarkt. tactiek „probleemgebieden" te provoceren. Pas in oktober van het voornaamste probleem hoe het vorig jaar zijn de Syriërs be- Syrië zal reageren op de ernstige gonnen in deze omgeving te schie- slag, die aan zijn prestige is toeten. In januari werd dit herhaald gebracht. Deze slag is des te De Joodse Sociale Raad in Enernstiger daar Syrië geregeerd geland zal binnenkort geheel geen nu, tijdens het ploegen op vrijdag jl. Telkens ging het om sei- wordt door een militaire junta, wijzigd worden, van een ouderzoenwerk in de landbouw, dat op wiens populariteit gebaseerd is wetse degelijke instelling tot een op militarisme en ultra-nationalis- modern energiek instituut. Hierdeze wijze gehinderd werd. Zowei Syrië als Israël heeft me. Waarnemers vrezen, dat er toe wordt o.a. een directeur of klachten ingediend bij de Wapen- een toename zal plaatsvinden beter „ombudsman", aangesteld, 40.000 stilstandscommissie het van sabotage en terreurdaden die voor een salaris van over de gehele opzet van de sociaal jongste incident. Syrië heeft daar- langs de grens. joodse voorzieningen moet stroomlijnen. Het werd trouwens hoog tijd, om deze organisatie, die jaarlijks meer dan 5 miljoen op haar budget heeft, te moderniseren. Terwijl de ex-secretaris de heer Philips (62), met pensioen gaat zijn er genoeg gegadigden voor de bovengenoemde directeurspositie. Meer dan 100 kandidaten meldden zich reeds aan, na een bescheiden advertentie in «Ie lokale bladen. De Raad heeft momenteel meer dan 300 medewerdoor aan het joodse volk zo on- VAN HARTE kers in dienst. noemelijk veel leed is berokkend, aldus hef Algemeen Handelsblad De Vara Radio actie Van Harte waaraan wij dit bericht ontlewas «leze week gewijd aan het nen. Nieuw aan het firmament van werk van Simon Wiesenthal. Op Het doet ons deugd, dat het nto- het verzoek bij te dragen tot zijn de Engels, joodse pers is het deramen zijn spijt heeft betuigd werk- het opsporen van oor- maandblad „Jewish Woman". De over deze advertentie. Wel vra- logsmisdadigers is onverwacht redactie van het blad is van megen wij ons af of het simpelweg door zoveel mensen gereageerd, ning, dat het hoog tijd werd, dat „verkeerd lezen" is geweest, dat dat het streefbedrag van 100.0041 er een tijdschrift verschijnt voor tot de bewoordingen van de ad- ver overtroffen werd. Er is bijna de meer dan 100.000 joodse vrouvertentie heeft geleid. Het lijkt een kwart miljoen bijeenge- wen in Engeland. Het wil dan ook alle vrouwen bereiken, orthoons eerder een nitgeslepen ge- bracht. dox zowel als liberaal. Onderwerdachtegang. Juist door het zonder Het is goed te weten, dat er ln pen in deze eerste uitgave waren meer denken volgens een eeuwenoude patroon ontstaan dergelijke Nederland bij het publiek nog zo- 0.a.: Vrouwen in Israël, fiction kortsluitingen, waarbij blijkt, dat veel onbehagen bestaat over het en een uitgebreide moderubriek. ook al is men te goeder trouw vrij rondlopen van nazi schurken. Natuurlijk ontbraken de nodige de omkering in het denken nog Het is een duidelijk protest tegen ~kooktips" voor Pesach niet. Al nauwelijks is begonnen. Deze de regeringen van landen waar met al een interes ant experiroyaal aangeboden excuses zulten de oorlogsmisdadigers vandaan ment dit Jewish Woman (kosten 1,-), ofschoon de vrouwenruhopelijk er een uiting van zijn, kernen en die nauwelijks iets dat men zich gaat bezinnen op doen om ze zelf op te sporen om briek in de Jewish Cronicle altijd wat men nu werkelijk denkt en ze hun straf te doen ondergaan. voortreffelijk is. En dat doet van hart* goed. voelt. R. B. SLAGER

HET

Esjkol waarschuwt Syrië „niet te

ver te gaan”

’

matzesm irk auwes!

VAN DE REDACTIE

linge behandeling met de kerkeraad meer ruimte hebben.

Geestelijk tehuis

om meer en nog meer voor onze en geschonden gegehavende meenschap te doen. leder van ons heeft zijn persoonlijke moeilijkheden te dragen en nochtans normaal te functioneren. Dat sommige joden zich afwenden van

EXCUSES Het nioderamen van de generale synode van de Hervormde Kerk heeft in zijn vergadering de protesten behandeld, die vorige week door rabbi na Ie zijde waren ingediend tegen de zg. Paasadvertenfie. Het moderamen meent, dat het algemeen bekend kan zijn, dat de Nederlands Hervormde Kerk iedert vorm van antisemietisme veroordeelt. Met de publikatie werd beoogd de opstanding van Jezus centraal te stellen. Men had zeker niet de bedoeling het joodse volk te kwetsen of te treffen. Nu gebleken is, dat joodse medeburgers zich door de beginregels gekwetst hebben gevoeld, wil het moderamen hierover rijn diepe spijt uitdrukken, omdat het zich bewust is, dat door een verkeerd lezen van het Nieuwe Testament de eeuwen

—

’

——

’

— april Boekbespreking 14

No. 31

NIEUW ISRAELIETISOH WEEKBLAD

1967

5

bijzonder naar die van sociaalpsychologische aard, is in volle gang. En ik vraag mij af, of het niet veel meer de moeite loont, dat wij onze aandacht op dit onderzoek richten, dan dat wij bevrediging zoeken in de vergelding voor wat ons is aangedaan. Een bevrediging, die dat komt er ook nog bij niet eens te vinden is. Want hierover zijn allen het afschrikken door een precedent, eens, er bestaat geen straf, die omdat hij altijd zal aannemen, tegen het toegebrachte leed opzijn (dat dat niet hij, weegt. gedrag maar zijn slachtoffer „misdadig" noemt) gerechtvaardigd is. Kortmoeten echter twee om, ik geloof niet aan de heilzavoorwaarden worden vervuld. me werking van het strafrecht wel te verstaan op het onderhavi- Ten eerste mag er niets vergeten worden, maar moet integendeel ge gebied voor de toekomst. De argumenten van Wiesenthal nog veel meer materiaal worden behoren in wezen tot dezelfde ca- verza,meld dan ons ten dienste tegorie als die, welke voor de staat. Bijvoorbeeld omtrent de bestrijding van het antisemitisme herkomst, het milieu, de opvoezijn (en worden) aangevoerd. Zij ding van hen, die zich aan het leven van ons, eji anderen vergrezijn principieel onjuist en behopen hebben, omtrent de histoworden verworpen. ren te Me rische en maatschappelijke invloedunkt, dat de geschiedenis dit, hen hebben ingewerkt, tot onze schade en schande, vol- den die op maar ook omtrent liet gedrag der doende heeft aangetoond. geïnterneerden in (ie kampen en De bestraffing van oor- nog heel wat meer. Dit echter logsmisdadigers is, ook afgezien betekent (en hiermede kom ik van het nut, waarop ik hierboven 'mijn tweede Voorwaarde) aan heb gewezen, maatschappelijk on- dat wij aan de zo natuurlijke bevermijdelijk. Geen. beschaafde hoefte aan vergelding niet de staat kan dat, wat de Nazis. zich vrije loop kunnen laten. Deze beeenvoudig hoefte staat veroorloofd, hebben ieder objecover zijn kant te laten gaan. Dat tief onderzoekimmers in He weg. Als wij zou alleen mogelijk zijn. bij een geladen zijn door haat, en daartotaal ander cultuurpatroon, een aan toegeven, ziïlleh wij 'niet" in patroon bijvoorbeeld, waarin een staat zijn door te dringen tot dat, bijltjesdag zou hebben.gepast. De wat \v'.!> térwiUe van onze toeverwachtingen echter, die Wiessnkomst, vóór alles moeten be thal van deze strafvervolgingen griji> e n. En daar liet de joden koestert, zijn een volmaakt ijdele zijn, op wie alle vooroordelen het illusie. e.erst worden gericht, en zij het eerst als objecten voor het uitleven van allerlei agressie in aanhet strafrecht, niet de vervolging, en eerst recht niet de jacht op oorlogsmisdadigers kunnen ons voor de toekomst baten. Hoe nodig of nuttig zij ook zijn, aan hun zegenrijke invloed te geloven, lijkt mij een overwonnen standpunt. Als de mensen, en Een postzegel ter herinnering als in het bijzonder minderheidsgroepen onder hen, enige aan Mozes Maimonides, de kans op leven, vrede en veilig- joodse filosoof, die in 1135 in Gorheid willen overhouden, zullen zij, (al is ook dat niet meer dan doba geboren werd, wordt door een „kans" en volstrekt geen de Spaanse posterijen uitgegeven zekerheid) moeten beginnen de in de serie Personen van 1967. daartoe nodige concrete, mate- De postzegel heeft een waarde riële voorwaarden te scheppen. van vier peseta en draagt een Voor de joden betekent dat consolidatie van de staat Israël als een portret van Maimonides. zo sterk mogelijk joods-nationaal concentratiepunt. En voor het overige zullen zij, veel meer dan op de justitie, zijn aangewezen op de ontwikkeling der sociale wetenschappen. Deze laten zich trouwens reeds sinds geruime tijd De dichteres Hanny Michaelis verre van onbetuigd. Een diepheeft voor haar jongste bundel gaand onderzoek naar de aan de beschaving vijandige instincten „Onvoorzien" de Jan Campertonder de mensen, naar de oorzaprijs ontvangen. Wij bieden meken, die aan de bedreiging en verstoring van de maatschappe- vrouw Michaelis, die vroeger onze lijke en internationale vrede, ten redactiesecretaresse is geweest, grondslag liggen, meer in het hiervoor onze gelukwensen aan.

Moordenaars onder ons WIESENTHAL, QIMON zijn

de bekende jager op oorlogsmisdadigers, bevindingen geboekstaafd, of om precies te zijn hij heeft zijn dossiers aan Joseph Wechsberg in handen gegeven, die daaruit een bloemlezing heeft samengesteld van de meest frappante

—

heeft

—

gevallen, welke hij was tegengekomen. Zijn pogingen om het wild op te sporen, strekken zich over een twintigtal jaren uit. Veelal hebben ze succes opgeleverd,, veelal niet. Eichmaun bijvoorbeeld is door Wiesenthal ontdekt, Bormann is, ondanks Wiesenthal, nog altijd spoorloos.

is het nut van die jacht? WAT Naar het antwoord op die vraag

Jong het woord „gekwetst" nog wel, onderstreept), die de drijfvehebben we in het boek ren vormen voor Wiesenthal. voornamelijk gezocht. Het opspoM.a.w. het is een emotionele situren en berechten, der uitvoerders atie, niet een idealistisch verlanvan .het vernietigingsprogram der gen om een verheven begrip te Nazis, is nodig, teneinde de histo- realiseren, die de bron vormt rische waarheid van het gebeurvoor zijn tot heden onverzwakte de vast te stellen en meer nog, energie. Waarom ook niet? Wat is daar ten einde materiaal te verzamelen om- déze waarheid té bewij- tegen?' Waar hebben we al die zen. Zonder deze berechting, zón- mooie woorden voor nodig? Ze der" de processen in Neurenberg, zijn trouwens niet mooi, ze ontsieJeruzalem, München en elders ren ons alleen maar. t)ie emotiozouden we hëël wat minder we- nele situatie, waarover ik het ten dan thans. En als hef gebeur- had, is ons ailen gemeen. De eis hetlot vergelding, die daaruit voortde zou worden bestreden geen, naar te verwachten was, in komt is de meest normale en toenemende mate zou geschieden meest gezonde reactie van allen, —, 'zouden'we 'zonder de gewezen die onder een .vervolging geleden vonnissen met de mond vol tan- hebben. Waarorri zouden de joden den zitten.] haar niet onomwonden koesteren? Hebben ze niet meer geleden, treffend kan Als voorbeeld de dan wie ook? Men kome mij niet geschiedenis, -dienen van. de vermet ethische' bezwaren. Zelfs aan in Silberbauer, die volging van' niet als ze oprecht zijn, wat het boek verteld wordt. Naar meestal ook niet het geval is. De weet, is hij men thans algemeen is even movergeldingsbehoefte de man, die Arme Frank gear- reel (of als ge immoreel) wilt oorlogsdelinheeft. Als resteerd vergevensgezindheid. als de Het quent is deze lage Weense politie- komt er maar op aan, welke weinig intebijzonder ambtenaar norm men kiest. En wie maakt ressant. Toen echter bleek, dat uit, of de ene boven of beneden het dagboek van Arme Frank een de andere staat? vervalsing genoemd werd, dat Maar hiermee zijn we er niet. zijn geschreven zou joden door Aan het vinden van het juiste om „Wiedergutmachung" los te richtsnoer voor ons handelen,, zit krijgen, werd hij een onmisbare meer vast, dan dit. getuige. Hét is na zijn bekentenis niet meer zo makkelijk dat boek van valsheid te betichten. VX7IESENTHAL zegt: we moeten Men kan ook niet zeggen, dat TT vervolgen, want we mogen we' langzamerhand wel voldoende niet vergeten. „Als wij alles verweten en genoeg bewijzen in han- gaten, dan zou hetzelfde over den hebben. De processen leve- twintig of vijftig of honderd jaar ren immers telkens weer nieuwe opnieuw kunnen gebeuren." Hij feiten op. Zo hebben Harster en legt zelfs verband tussen de verZöpf onlangs bekend, dat ze gewe- volging van de misdadigers onder sten hèbbéri, wat er met de gede- de nazis en de opkomst van het

—

"

■

porteerde joden ging gebeuren. Het is dè eerste bekentenis van ambtenaren van hun rang, waarover we beschikken. Tot nu toe is hun wetenschap wel door verschillende Rechters bewezen geacht (O.a. in het proces Rauter), maar nooit" anders dan op grond van Vermoedens. Dit liet altijd twijfel open, vooral bij hen, die er belang bij hebben, die twijfel te koesteren en te zaaien. Dit is nu uit.. Het belang daarvan is evi-

dent.

verdere motivering van DE Wiesenthal's werkzaamheid komt wat zwakker voor.

me heel

Als we Wechsberg moeten geloven, wordt ze verricht „ten dienste van de Gerechtigheid" met een hoofdletter. Ook prof. De Jong, directeur van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, geeft in een woord-vooraf dit boek in naam van de „Gerechtigheid" zijn zegen mee. Nu zijn grote woorden nooit erg overtuigend, vooral niet, als ze over eigen werk gebruikt worden. Wat is „Gerechtigheid"? Ik dacht zo, dat ze het nooit en nergens verder gebracht had dan tot een abstract begrip. En het is niet deze abstractie, waarvoor de mensen zich inzetten, zeker niet met het fanatisme en de hardnekkigheid, die Wiesenthal eigen zijn. Wat zij onder „gerechtigheid" verstaan, zijn concrete maatregelen ter bevrediging van eigen belangen of, als het om misdrijven gaat, ter voldoening aan de eigen vergeldingsbehoefte. „Gerechtig-

heid" is in de mond der mensen niet veel meer dan een excuus voor wraak. Er is geen enkele reden dm aan te nemen, dat dit hier anders is. Integendeel. Als Wiesenthal over het Galicië-proces vertelt, horen we, dat het geval

hem na aan het hart ligt, omdat hij in Galicië zijn hele familie verloren heeft. (pag. 297) Alleen ai uit zuik een ongecontroleerde opmerking ziet ge, hoe het, (gelijk De Jong trouwens vooraf doet gaan aan de hulde, die hij a
neona-zisme. „Hoe meer processen er gevoerd worden, hoe minder de nazis de kop weer opste-

ken" (pag. 15). Ik geloof van dit alles geen woord. Het alternatief bestaat niet in vergeten of niet-vergeten, maar in heel iets anders. Natuurlijk moeten we niet vergeten. Maar dat betekent volstrekt niet,

——

dat we teneinde niet te vergeop de bestraffing der ten schuldigen aangewezen zijn. Bo-

vendien zal de meest levende herrinnering aan het gebeurde, de wereld niet voor herhaling behoeden. Een herhaling waarop we overigens geen twintig jaar behoeven wachten. De discriminatie, het vooroordeel, de agressie, die het Derde Rijk kenmerkten, zijn nog geen dag verdwenen. Zij komen ook nu in tal van landen voor. Niet het vergeten bevordert de herhaling, maar de behoefte aan herhaling bevordert het vergeten. Op het moment, dat een volk het politiek of om andere reden nodig acht, wordt Hitler vergoelijkt, en de hele, met zoveel moeite verkregen en bewezen waarheid verkracht. Daarom heeft de berechting van oorlogsmisdadigers en al wat daarbij blijkt, ook geen invloed op de groei of de afname van het zoals Wiesenthal neonazisme, meent. Evenmin zal gratie of zoals men in Negeen gratie derland wel beweert, het Duitse rev«nchisme vergroten of verkleinen. Deze en dergelijke politieke bewegingen hebben diep liggende politieke of maatschappelijke oorzaken. Vandaar hun bittere ernst. Het is niet onmogelijk, dat in hun propaganda gevoerde processen- of verleende gratie uitgebuit zullen worden. Het is ook niet onmogelijk, dat dit in de tegenpropaganda geschieden zal. Beslissend is dat niet. De bestaande verhoudingen, of de toekomst,

—

■

die een volk nastreeft, bepalen zijn propaganda, niet omge-

keerd.

Dat van de bestraffing van een oorlogsmisdadiger zoiets uitgaat als een generale preventie, zoals dat in tle criminologie heet, is volmaakt 'onaannemelijk. De oorlogsmisdadiger van de toekomst laat zich reeds daarom niet

—

— —

—

DAARTOE

'

-

NIET

Maimonides op postzegel

PERSONALIA

COLLECTIEVE ISRAEL ACTIE Wij willen vandaag uw aandacht vestigen op het woord „Israël" in Collectieve Israël Actie. Het staat zeer „terecht" in het midden, want het is het centrale punt, waar de gehele CIA om draait. Het omvat de geza-

menlijke verantwoordelijkheid van de joodse gemeenschap in zijn geheel en de joodse individuen, ieder voor zich afzonderlijk, om van de Staat Israël een leefbare, moderne maatschappij te maken, waar de bewoners een redelijk goede kans hebben en die, als zodanig de mogelijkheden heeft om verschillende idealen op maatschappelijk en cultureel gebied te verwezenlijken. Een minimum aan economische zekerheid moet ervoor aanwezig zijn en het is de taak van het Keren Hayesod om daarin bij te springen, waar de regering in de huidige, in alle opzichten precaire toestand, niét kan voorzien. Zonder ons op de borst te slaan, kunnen wij vaststellen dat er in de afgelopen negentien jaar (en in de mandaatstijd daarvoor) veel goeds tot stand is gebracht, maar — er blijft op economisch gebied veel té wensen over. In ontwikkelingsgebieden sommige 'staan huizen leeg èn is er werkloosheid in de bouwnijverheid.

Ook al is dit gedeeltelijk wellicht door foutieve planning veroorzaakt, er zijn toch een aantal factoren, welke niet van tevoren waren te voorzien, die een rol gespeeld hebben. De immigratie is iets teruggelopen, maar toch altijd nog zo belangrijk dat het opvangen van de nieuwkomers zorgen baart. Dit geldt natuurlijk vooral voor die immigranten, die zonder middelen van bestaan, zonder vooropleiding soms ziek of oud aankomen, want jammer genoeg de getrainde kapitaalkrachtige oliem, die uit zionistische overtuiging en met de oude pioniersmentaliteit zo welkom zouden zijn, laten te vaak op zich wachten. Door de vijandigheid van de omringende Arabische landen is Israël, helaas, voor export uitsluitend aangewezen op verhoudingsgewijs verafgelegen landen; de koopcapaciteit van het binnenland is natuurlijk beperkt en zodra er minder of niet verdiend wordt, zitten, de trouwens veelal kleine fabrieken en bedrijven met afzetmoeilijkheden. Ze worden gesloten en de werkloosheid neemt toe. Er wordt hier niets bijzonders verteld, in andere landen, ook in Neziet men " dezelfde derland verschijnselen, maar daar ls een zekere reserve aanwezig, die in Israël ontbreekt. De inte g r a t i e de noodzakelijkheid van de heterogene elementen, waaruit de Israëlische bevolking bestaat, één wij schreven geheel te maken vereist een er reeds Over enorm budget voor onderwijs. Zoals overal is* geldgebrek er de oorzaak van, dat Israël- niet in staat is de salarissen te betalen, die orizë duur-dpgeléide, en broodnodige specialisten op medisch, natuurkundig, chemisch, wiskun-

,

-

——

merking komen, zijn zij het ook, voor wie dit alles van het allergrootste belang is. Met opsluiting in gevangenissen van moordenaars is de helft van het werk nog niet verricht, ook al zou dat met alle moordenaars voor heel hun verdere leven geschieden. Wat wij nodig hebben, is een antwoord op die voor de hele menselijke cultuur beslissende vraag, hoe het mogelijk is, dat volkomen normale, volkomen gewone mensen, bij duizenden en tienduizenden en honderdduizenden van de ene dag op de andere tot moordenaars worden en na volbrachte taak weer tot het normale, gewone werk kunnen terugkeren. Het grote probleem is, dat zij, die wij „misdadigers" noemen, zij, die inderdaad voor geen enkele gruwel terugschrokken, van huis uit helemaal geen misdadigers waren cri zelfs geen anti-sociale kenmerken vertoonden, maar integendeel in niets afweken van de geordende burgers, die onze eigen maatschappij bevolken. "' In het aanvatten van probler men als dit ligt de juiste houding

,

tegenover het nationaai.socialisme, in hét bijzonder voor joden. Xii dit is geen geringe"zaak; het

een kwestie volkshygiëne. is

van

geestelijke

De heer Wiesenthal, mij moge hiertoe geen bijdrage geleverd. dan Volgens sommigen in dienst staan der Gerechtigheid, heeft

.

ABEL J. HERZBERG. Moordenaars onder ons. Uit de dossiers van Simon Wiesenthal. bewerkt door 'Joseph Wechsberg. Vertaling uit liet Engels door- M. Gerritsen en L. Knirvelder. TJitgever: N.V.., Uitgeversroaatpjpij Elsevier. *)

2e kwartaal 1967 TJ kunt incassokosten besparen, door direct uw abonnementsgeld a 7.— per kwartaal voor het 2e kwartaal te voldoen. U kunt het bedrag overmaken naar onze Bankier: Amsterdamse Credietmij. N.V., HerenAmsterdam-C. gracht 553, (Postgiro van de A'damse Credietmij.: 23681; Gem. Giro van de A'damse Credietmij.: A 12822), of storten op Postgiro 14792 en Gem. Giro J 472, of door gebruik te maken van de stortingskaart van de Postcheque- en Gh'odienst, die in ons vorige blad ingesloten

’

werd.

Dit verzoek geldt natuurniet voor abonnees, die op andere wijze hun abonnementsgeld voldoen of reeds voldeden. Administratie Nieuw Israëlitisch Weekblad lijk

dig enz. gebied elders en vooral in Amerika kunnen verdienen. Bij

de vele problemen die de aard van het land Israël stelt b.v. op het gebied van de watervoorziening, belangrijk voor landbouw en klimatologie kunnen wij de „knappe koppen" zo node missen. Ook dit verschijnsel is in Nederland niet onbekend, maar het wordt er daardoor niet minder ernstig om. Misschien kan men zich het duidelijkst een voorstelling maken van de obstakels waar Israël mee kampt, wanneer men zich in gedachte verplaatst in het leven in de grensnederzettingen. Die zijn gesticht en bevolkt door de meest idealistische en meest patriottische van de jonge kibboetsnikken, die hoewel voortdurend blootgesteld aan militaire gevaren van over de grens (u leest erover in de krant) steunpunten oprichten, waarbij zij tegelijkertijd het land in cultuur brengen en de grens bewaken. Zij offeren zichzelf, maar kunnen dit alleen, wanneer zij door ons financieel in daartoe staat gesteld zijn. Met de blote hand kan men nu eenmaal noch vechten, noch landbouw uitoefenen en zonder scholen worden er geen kinderen opgevoed, die in hun naders voetstappen kunnen treden. Natuurlijk is geld niet het enige, wat nodig is; politieke stabiliteit en nationale veiligheid (maar ook dat is een kwestie van financiën) zouden mee kunnen helpen, maar geld is een van de dingen, waar wij in de Gola vopr kunnen en moeten zorgen. Vandaar onze „actie", waar wij het de volgende keer over zullen hebben. E. E. L.

NIEUW ISKAEUETISCH WEEKBLAD

6

No 31

—

Israël helpt Amerika in strijd tegen malaria in Vietnam vorige maand, dat die Amerikaanse sublanden, Israël derde stond op de lijst van sidies voor wetenschappelijk onderzoek ontvingen, dat betekent tien percent van het totale bedrag, dat de- Verenigde Staten voor onderzoekdoeleinden in het buitenland besteden of wel een bedrag van $ 8.2 miljoen. Op dezelfde dag besloot de Ford Foundation in New Vork bovendien Israël $ 700.000 te schenken voor verscheidene projecten, waaronder een studie naar de onderwijsproblemen van gehandicapte een kinderen. Israël heeft ook subsidie ontvangen van Frankrijk, en West-Duitsland. bedrag van $ 250.000 Bij de Amerikaanse gelden ls een bedrag van $ 500.000 van de Medische Dienst van het Amerikaanse leger. Dit geld is gezonden naar een wetenschappelijk team van de Hebreeuwse Universiteit en het Hadassa Ziekenhuis met het verzoek een vaccin te ontwikkelen, dat werkzaam is tegen alle soorten malaria.

EEN

klein berichtje in Israëlische bladen meldde

—

—

is juist het Amerikaanse nine, daar artsen meestal de leger, dat dit verzoek gedaan voorkeur geven aan synthetische daar malaria aansprake- geneesmiddelen. Indonesië is de lijk is voor bijna een derde van grootste kinineproducent ter we-

HET heeft,

het aantal doden onder Amerikaanse militairen in ZuidoostAzië. De Amerikanen bezwijken aan een bijzondere virulente soort malaria, die ongevoelig is voor bestrijding met de bekende synthetische geneesmiddelen als Atebrine. De Medische Dienst heeft als enig werkzaam middel natuurlijk kinine, die wordt vervaardig uit de bast van de kinineboom, die voorkomt in Indonesië en Kongo. Nog afgezien van de onplezierige smaak ervan en het gevaar, dat de bloedcirculatie en het zenuwstelsel van de patiënt worden aangetast, blijft er het bezwaar, dat kinine duurder is dan synthetische anti-malaria middelen. Bovendien is kinine op het ogenblik nagenoeg niet verkrijg-

reld

: drie

jaar geleden hebben

Rusland en Communistisch China zich verzekerd van de gehele produktie voor een groot aantal ja-

ren, vóór Amerika er zelfs maar een vermoeden van had, dat kini-

ne van uitermate groot belang zou worden voor de enorme leger-

macht, die zij op het ogenblik in hebben ingezet. Zuid-Vietnam Sommige kringen in het Westen hebben verwacht, dat de recente anti-communistische bew Teging in Indonesië er toe zou leiden, dat de contracten met Rusland en China werden verbroken. Dit is echter niet gebeurd en het ziet er ook niet naar uit, dat Indonesië contractbreuk zal plegen, daar in ruil voor levering van de gehele kinine-produktie gedurende tien jaar Rusland en China de milibaar. Te laat nl. is het Amerikaanse taire uitrusting van Indonesië op leger tot de ontdekking gekomen, peil houden. dat hun tegenstanders hen voor zijn geweest en de twee mogePrijsstijging lijke leveranciers niet bereid of in staat zijn kinine aan Amerika Amerikaanse leger doorzag te verkopen. De rebellen in de de ernst van de situatie aanoostelijke en noordelijke provin- vankelijk niet en meende, dat de cies van Kongo hebben de uit- grote voorraden kinine in eigen gestrekte kinin e-plantages ver- bezit voldoende zouden zijn. Men nield, bomen omgehakt en machi- weigerde dan ook de buitensporinerieën beschadigd. De voorrage prijzen voor kinine op de vrije den kinine zijn via Cairo naar markt te betalen. Vijf jaar geleRusland en China verscheept. De den, toen de artsen nog geheel op opstand in Kongo is grotendeels synthetische middelen tegen malaneergeslagen, maar volgens een ria vertrouwden, kostte kinine onIsraëlisch landbouwkundige, die geveer 36 cent voor een „ounce" onlangs deze streken bezocht, zal (28 gram), waardoor nauwelijks het elf tot vijftien jaar duren de produktiekosten gedekt wervoor de kinineproduktie van Kon- den. Twee jaar geleden steeg de go weer de vroegere omvang kan prijs op de wereldmarkt plotsebereiken. ling tot 2.20 per ..ounce". Dit had worden Amerika achterdochtig moeten Kininebomen kunnen aangeplant in ieder gebied met maken, daar het tijdstip van deze een heet klimaat, volop regen en stijging samenviel met de eerste een vruchtbare bodem. Maar er Amerikaanse bombardementen op zijn negen tot twaalf jaar van Noord-Vietnam. Op het ogenblik

HET

willen besteden aan de aankoop van kinine dan zou het probleem niet opgelost zijn, daar de voorraden beperkt zijn en de communistische landen vanzelfsprekend

niet verkopen. Indien echter een vaccine zou kunnen worden ontwikkeld, dat immuun maakt tegen malaria zouden de Amerikaanse solaten een voorsprong krijgen op de miltairen van het Vietnamese bevrijdingsleger, daar deze laatsten eerst ziek moeten worden om dezelfde immuniteit te verkrijgen. Men kan zich voorstellen, dat Amerika er op het ogenblik alles voor over heeft om een dergelijk vaccine in handen te hebben. Veel problematischer ligt deze zaak voor Israël nu in dit land met Amerikaans geld getracht wordt dit vaccine te vinden. Is het moreel gezien te verantwoorden een dergelijk vaccine te ontwikkelen als het voor doeleinden als de Amerikaanse gebruikt wordt? Wij zouden ons kunnen voorstellen, dat het meewerken aan dit onderzoek gewetensbezwaren met zich bracht. Anderzijds mag men niet uit het oog verliezen, dat deze ernstige soorten malaria tot nu toe niet bestreden konden worden, zodat ook de bevolking in sommige tropische landen er zwaar van te lijden had. Zal men in vredestijd het is bitter deze vraag te moeten stellen ooit weer de benodigde fondsen bijeen kunnen brengen om dit onderzoek te verrichten? Zo gezien zal de kans op volledige uitroeiing van

—

—

malaria indien het vaccine inalderdaad bereid kan worden thans nog een lichtpuntje zijn aan de duistere hemel van de oorlog in Vietnam. De Israëlische regering en de leden 'van het onderzoeksteam hébben kennelijk gedacht aan een verdere toekomst en de opdracht aanvaard. In een Amerikaans tijdschrift vertelt Leo Heiman over de proeven, die., het team, onder leiding van de hoogleraar mevr. Aviva Zuckerman neemt. Professor Zuckerman is reeds 16 jaar bezig met het onderzoek van verschillende soorten malaria en zij heeft ontdekt, dat personen, die in hun jeugd aan malaria geleden hebben naarmate zij ouder worden een sterkere immuniteit tegen de malariaparasiet ontwikkelen. Deze immuniteit wordt veroorzaakt door beschermende antigenen, die de vorming van anti-lichamen stimuleren. De antigenen zelf zijn vreemde substanties, die in het lichaam van de patiënt zijn achtergebleven na de eerste ernstige aanval van de ziekte. Het is betrekkelijk gemakkelijk de beschermende antigenen, die ieder afzonderlijk immuniteit verzekeren tegen een bepaalde soort malaria, te isoleren. Het probleem is nog hoe men ze allemaal samen krijgt om de 100 percent immuniteit te verkrijgen, die de wetenschapsmensen zoeken.

—

verzorging

De bekende negerauteur James Baldwin, die onlangs uit de redactie van het negertijdschrift het wegens Liberator trad

verschijnen hierin van een serie antisemietische artikelen, heeft in het bijvoegsel van de New Vork Times geschreven, dat „negers antisemietisch zijn, omdat zij anti-blank zijn." Baldwin schrijft over zijn jeugd in Harlem waar een groot aantal joodse handelaren „de negers uitbuitte." De wortels van het antisemietisme bij negers, zo stelt hij, liggen ironisch genoeg in de relatie van de gekleurde volkeren in de gehele wereld met de christelijke wereld. Baldwin zegt, dat vele joden „evenals hun Arische broeders dat doen" de negers verachten. Veel joden „gebruiken schaamteloos de slachting van de zes miljoen door het Derde Rijk als bewijs, dat zij niet onverdraagzaam kunnen zijn of in de hoop niet verantwoordelijk te worden gesteld voor hun onverdraagzaamheid. Het is walgelijk om een jood van wie je weet dat hij je uitbuit, te horen vertellen, dat hij onmogelijk kan doen wat je weet, dat hij doet, omdat hij een jood is." Kortom men wenst niet door

Binnenkort is het weer Pesach en zullen wij weer matzes eten. Wij bezochten de Hollandia-matzefabriek te Enschede om eens te

dnlctie- en verkoop rond Pesach. Wat nu het bakken van de m.alze betreft: De tarwebloem waarvan de matzes gebakken worden komt van een vaste leverancier:

— —

—

in samenwerking met een speciale commissie van deKnesseth.

zijn

verdelgd door

de

gezond-

heidsdienst.

een bepaalde hoeveelheid water in de deegkuip. terecht komen, waarin

de

vermenging

plaats

deeg walst, die netjes opgerold,

via een gestanst mes (waaruit de verschillende soorten matzes ontstaan) in de oven terecht komt. De matze die na 1 minuut uit de oven komt gaat via een

koelband naar de eerste verdieping en wordt Aan ingepakt na een laatste controle op gewicht en aantal. Het zou een ononderbroken proces zijn als niet de sjonvriem enkele keren per dag het werk onderbreken om de lialachische voorschriften die zij van

het opperrabbinaat krijgen ten uitvoer te brengen. Alle machines worden dan geheel gereinigd, zodat nergens deegresten blijven zitten; er wordt dus streng gewaakt voor chemeüs. Tijdens het bakken nog worden deegkruimels regelmatig verwijderd, De sjomriem zien er verder o.a. op toe dat het personeel na elke onderbreking van de werkzaamheden

een Amerikaanse jood gezegd te

De inwoners van het dorpje Tohelet, die zes weken bij het gebouw van de Knesseth gedemonstreerd hebben tegen de samenvoeging van hun dorp met Kfar Chabad, zijn naar hun huizen teruggekeerd. Dit geschiedde nadat de onderdirecteur van het bestuur van staatsgronden, de heer Reoewen Aloni, een brief had verzonden aan Kfar Chabad, waarin hij de toestemming, eerder aan Kfar Chabad gegeven, om huizen in Tohelet te kopen en te ontruimen, introk. Verder overleg zal plaatsvinden

waren voor muskieten die de pioniers van de Eerste en Tweede Alija pijnigden, zijn alle drooggelegd en de muskieten zelf

plaatsen

vindt. Daarna gaat het deeg op kijken wat er allemaal gebeuren de „braakmachine" of „breekmalmoet alvorens de matzes bij ons de NV Koopmans Meelfabricken chine", die uit de Icorrelige deegop tafel liggen. te Leeuwarden. Deze firma onder- massa een homogene lange baan

worden, dat zijn lijden even groot is als dat van de Amerikaanse

Bewoners Tohelet naar huis

speciale plaatsen in tropische landen gingen om daar bloedproeven te nemen bij slachtoffers van malaria. Dergelijke operaties kosten meer dan Israëlische autoriteiten aan subsidies kunnen toestaan, te meer daar het uitroeien van malaria voor Israël zelf geen probleem meer vormt. De moerassen, die eens broed-

Hoe worden matzes gemaakt?

’

neger. Dit is niet zo en men weet dat dit niet zo is alleen al aan de toon waarop hij verzekert dat het zo is. Baldwin schrijft ook, dat indien men de jood verwijt moreel niet beter te zijn geworden door de vervolging men geen enkele jood als individu beschuldigt, maar het gehele menselijke ras, terwijl men tevens een adembenemend hoge eis aan zichzelf stelt. Hij is, zo zegt hij, door vervolging niet beter geworden, zelfs niet als hij zichzelf beschouwt als een belijdend christen.

ken van malaria op mensen; dit geschiedde door reizende wetenschappelijke teams, die naar

OP

nodig schommelt de prijs van natuur-

Baldwin schreef artikel over anti-semietisme in New York Times

bodja. Enkele van de vogels en ratten stierven, maar de dieren die de aanval overleefden ontwikkelden een volledige immuniteit tegen iedere soort malaria. De volgende stap was het onderzoe-

door verhuizing

11,50 en voor deze aanplantingen de kinilijke kinine tussen nehoudende bast produceren. In 14.50 per „ounce". Maar zelfs normale tijden is er geen afzet- al zou het Amerkaanse ministerie mogelijkheid voor natuurlijke kivan defensie miljoenen dollars

’

14 april 1967

In dit stadium werd het aanbod van de Medische Dienst van het Amerikaanse leger gedaan en aanvaard. Israëlische onderzoekers zijn op het ogenblik gestationeerd in West en Oost-Afrika, Maleisië en Thailand. Zij verzamelen monsters van menselijke malaria bij patiënten in ziekenhuizen en in kleine dorpjes, verwerken ze voorlopig in veldlaboratoria en sturen ze dan door naar Jeruzalem voor gedetailleerde analyse van de antigenen. Professor Zuckerman hoopt in staat te zijn de beschermende an. tigenen te synthetiseren en aan het einde van (Ut jaar de eerste Immuun monsters van 't vaccine tegen alverzoek van de regeringen le soorten malaria gereed te hebvan Ghana, Liberia en Nige- ben. Als alües volgens plan verria heeft professor Zuckerman on- loopt begint men in de eerste derzoek verricht in genoemde lan- maanden van 19_l met de massaden, waarbij zaj ontdekte, dat beproduktie. Dank zij een hardwerpaalde soorten vogels en ratten kende Israëlische vrouw is nu ontimmuun kunnen worden tegen dekt, dat vogel», die van het ene verschillende soorten malaria te- malariagebied naar het andere gelijk. Zij keerde terug naar Jeru- overgebracht worden immuniteit zalem met een uitgebreide verzaontwikkelen tegen alle vormen meling vogels, ratten, muizen en van deze ernstige ziekte. Laten konijnen. In haar laboratorium wij echter hopen, dat in Vietnam infecteerde zij de dieren met bij- geen Amerikanen meer gebruik zonder virulente vormen van mazullen maken van het door haar laria, zo als deze worden aangein de nabije toekomat te ontwikketroffen In Vietnam en Camlen vaccine.

’

voortdurende

-

de handen wast. Zij zijn verantvoor het kasjroelh waarvan de bevestiging te zien is op het plakband, waarmede de doHet kasjeren is elk jaar weer een serieuze bezigheid. Men ziet hier zen matzes gesloten worden. hoe opperrabbijn Schuster persoonlijk de gang van zaken controleert. Voor een zending matzes naar woordelijk

Vóór xce het bakproces volgen eerst iets over het ontstaan van deze fabriek. De N.V. Hollandia werd opgericht in het jaar 19SS, het jaar van het begin van het einde voor onze joodse broeders in Duitsland. Door het wegvallen van de matzefabricken in Duitsland werd de behoefte gevoeld aan de oprichting van een fabriek in het oosten van het land. Nd het jaar ISI/5 begon de tijd van moeizame wederopbouw voor „Hollandia", een periode die gekenmerkt werd door het zoeken van exportmarkten, die noodzakelijk waren om het bedrijf, dat zijn binnenlands afzetgebied uiteraard sterk verkleind zag, een bestaansmogelijkheid te geven. In de loop der na-oorlogse jaren heeft het bedrijf zich een zodanige afzet weten te verwerven dat nu bijna, het gehele jaar geproduceerd kan worden. Vanzelfsprekend met een sterke piek in pro-

werpt zich graag aan de door het opperrabbinaat gestelde eisen, t.w. het onderzoek van de tarwe op schot, kasjeren van de tarwcmolen, malen onder toezicht van een sjoumer en het vooral droog

verzenden

van

bloem. Bij de aankomst

de

zakken

van de bloem

in Enschede, uiteraard gecontroleerd door één van. de twee sjornriem die dagelijks in de fabriek toezicht houden (van november tot pesach) wordt op de bovenste verdieping van het pand de bloem in de silo gedaan die uitmondt in de bakkerij naast de deegkuip. Op dezelfde plek zit ook de watertoevoer. Het water dat voor het bakken gebruikt wordt, komt uit een reservoir waarin het 24 uur staat, opdat eventuele ongerechtigheden kunnen bezinken. Een automatische afstelling zorgt er voor dat een bepaalde hoeveelheid bloem en

het buitenland wordt bovendien door het opperrabbinaat nog een hechsjer verstrelU. Het bakken berust op de eeuwenoude gebruiken en voorschriften die wij allen kennen. De specifieke sjemoeriem-mafze voor de seidertafel, wordt gemaakt van een speciaal soorttarwe, waarvoor de N.V. Koopmans een aparte akker in de

provincie Groningen gereserveerd heeft. Het oogsten van deze tarwe geschiedt onder toezicht van de opperrabbijn, terwijl ook bij

het bakken in de fabriek naast de sjomriem enkele rabaniem .toezicht uitoefenen. Vanzelfsprekend wordt bij het begin van het seizoen, dus vóór dat met het bakken onder rabbinaal toezicht wordt begonnen, de fabriek geheel gekasjerd. Wij geloven dat wij u met dit relaas een klein inzicht gegeven hebben %n het matze baJcken dat zo eenvoudig lijkt (water en bloem vermengen!) maar waarvoor zo veel komt kijken.

heel

No.

-

31

14 april 1967

NIEUW ISKAELIETISCH WEEKBLAD

JEHOSHUA THON strijder voor galoeth en zion IjUDE

herinneringen stonden mij weer helder voor de geest toen ik het boekje van Nella Hollander „Jehoshua Thon, Preaeher, *Wnker, Politician" *) las, herinneringen aan een dramatisch verSchil van mening tussen drie mannen, hetwelk eens in Krakow plaats vond naar aanleiding van de Ugoda. Ugoda was de naam van een overeenkomst, getekend door de Poolse president Wladislaw Grabskl en z Ün broer, de minister van cultuur Stanislaw Grabski aan de ene zijd e en door Jehoshua Thon en Leon Keich aan de andere zijde.

Duizenden wensten de drie joodse afgevaardigden ln de Poolse e Jm (het Poolse woord Sejm betekent confederatie, hier echter eetl Qosteuropese joodse politieke partij, gesticht in 1905, met een n'et-zionistisch programma van galqeth-nationalisme Bed.) te horen. Jltschak Gruenbaum, stijf en onbuigzaam, propageerde pollWeke samenwerking van de joden met de andere nationale minderheden Oekraïners, Duitsers en Witrusscn. Hij was de koppige supporter van een verenigd front van de minderheden en een felle tegenstander van de Ugoda. Hij provoceerde de massa en wist de mensen **t zijp. argumenten mee te slepen. Leon Kelch, welwillend en hoffeMJk, een realistische politicus, voelde meer voor vriendschappelijke betrekkingen tussen Polen en joden. Hij was een beminnelijk spreker, *naar ironisch waar het Gruenbaum betrof. Maar toen de opgewonden ">ehoorders wild werden door de in felle woorden door beide sprekers uiteengezette verschillen was het Jehoshua wij noemden hem *>sias d{ e net re t Ol.i scn gevecht tot een einde bracht. Hij kalmeerde *Vjn gehoor met de magie van zijn stem en woorden en met de charme »*B zijn persoonlijkheid-, hij sprak vastbesloten, maar toch vriendelijk, z oals een vader zijn ongehoorzame kinderen. Krakow was zijn "üis en de joden de kinderen, die hij moest beschermen.

*

-

—

—

—

noch de Ugoda nóch het fr °nt van nationale minder_jyjAAR ,

1?on iets Derelken in ne t ant'6ll w-semietische Polen. De geboor-

van Polen cygrom.s.

werd gevierd met De joden werden polieoonomisch en sociaal onderdri i Anti-semitisme demoraj. ". seerde het volk, en ook de min«erheden e ë voor en bereidden aldus de e Joden. Hitler's vernietiging van

n Gruenbaum merkte, dat zii Pol'tieke ideeën niet realistusch waren, vertrok hij naar eStina (1933) : in 1948 werd hij daa 1"

Spoedig daarna werd Thon rabbijn en voorganger in Krakow. Hij bleef de zionistische congressen bijwonen. Hij werd gekozen in de Poolse Sejm en was lid van het comité van joodse delegaties" op de Vredesconferentie te Parijs. Hij was ook voorzitter van de zionistische organisatie van West Galicië en Silezië. Als zionist poogde hij een synthese tot stand brengen te tussen de ideeën van Theodor Herzl en die van Achad Haam om zo een Ugoda te doen zionistische ontstaan. Hij schreef bijzonder veel. Zijn essays verschenen in Herzl's weekblad Die Welt, in zijn eigen dagblad Nowy Dziennik (Krakow) en in een aantal Hebreeuwse tijdschriften, -waaronder Hasjiloach en Ha'ola.m. Duizenden joden keken uit naar het vrijdagnummer van het Jiddisje dagblad Hajnt (Warschau) waarin zij de artikelen van dr. Thon en andere politieke en geestelijke joodse leiders in Polen konden lezen men kan ook zeggen: bestuderen. Hij deed de nationale trots ontwaken in de harten van het Poolse jodendom; hiermee bedoelde hij de gemeenschappelijke erfenis van de voorgaande generaties. Zonder nationale trots konden nimmer grote daden verricht worden. Assimilatie was de tegenpool van nationale trots voor

—

—

7

moderne theoloog." Enkele jaren later zou hij de trots van het Poolse jodendom zijn. Wenen had zijn Zwi Perez, Warschau zijn Moses Sehorr, Stockholm zijn Markus Ehrenpreis en Krakow David zijn Jehoshua Thon. Wolffson was diep ontroerd toen Thon hem tegen de oppositie op het Xde Zionistische Congres (1911) verdedigde en onder luid applaus vaa de aanwezige afverklaarde, dat gevaardigden „Wolffson niet slechts de erfenis van Herzl had bewaard, maar deze ook had vermeerderd," Nachoeni Sokolow beschouwde de derasjoth van Thon als de beste, die hij kende, bovendien achtte hij Thon een van de bekwaamste Hebn schrijvers. Chaim Weizmann telde hem onder zijn meest trouwe vrienden en noemde hem „bisschop Thon." Hij /ette zich v().Jr de rechten van de joden in de gola al evenzeer in als voor '/ion. Nella Hollander is de dochter van dr. Thon. In haar boekje geeft zij een analyse van het politieke, zionistische en literaire werk van haar vader, naast een overzicht van zijn filosofische denkbeelden. Zij vertelt ons vele tot nu toe onbekende details uit zijn leven en van „het tragische lot van professor Nathaniel Thon. de enige zoon van mijn vader." In dit boekje, geschreven dertig jaar na zijn dood, laat Nella Hollander zien hoe trouw zij is gebleven aan de idealen van haar vader. Zij besluit met deze ontroerende woorden: „Dit is alles wat ik voor u kan doen, vader!" En evenals haar vader heeft zij haar gehele leven gewijd aan de belangen van de joden in galoeth en aan Zion. De naam van Jehoshua Thon leeft voort in onze herinnering en in de geschiedenis. Ook in Israël. In de mosjaw Kfar Jehoshua in de Galil en in Tel Aviv en in andere steden dragen staten zijn naam: rechow dr. Jehoshua Thon. JOSEF FRAENKEL

—

—

Ehrenpreis, direct de uitnodigingen. Deze conferentie vond plaats in Wenen in maart van het jaar 1897. Ongeveer tien of twaalf personen waren aanwezig, maar inplaats dat men zich bezig hield met het oprichten van een uitge- hem. verij, werd er besloten een zionistisch congres te organiseren. Dochterlijke rtouw Op deze wijze leverde Thon zijn bijeenroepen bijdrage tot het Herzl Thon voor de eervan en de voorbereidingen voor ste maal ontmoet had, schreef *) Nella Hollander — Jehoshua het Eerste Zionistische Congres in Bazel. Dit is ongetwijfeld een hij: „dr. Thon schijnt een beThon; Prea.ch.er, Thinker, Politician gaafde, nog niet gerijpte jonge (Montevideo, 19«6; 76 pag.). van Thon's grootste prestaties.

TOEN

'

Een

deel

de

van

Noordafri-

tap in Frankrijk

heeft gebroken met het officiële i van het Consistoire en ;e, Ets C. opgezet om in het vervolg kasjroeth-problemen te behandelen. Een aantal Noordafrjlcaanse slagers in Parijs en de provincies heeft zich hierbij aangesloten.

.

De breuk is voornamelijk het g van fin nciè'le verplfchtingi n, zoals de Noordafrikanen zeggen. De prijzen, die de rabbijnen van het Consistoire vragen, liggen te hoog. Een slager verklaarde, dat de volgende prijzen gevraagd werden: 1000. francs 750) per maand per slager ialsmede ’2O voor iedere koe en 6 voor ieder kalf of lam. Bovendien zou de toezichthouder van het Consistoire geen Hebreeuws kennen en totaal onbekend zijn met het ritueel.

’ ’

De nieuwe

organisatie vraagt minder geld. ledere aangesloten slager heeft recht op het kasjroeth-certificaat bij betaling van 25 cent per kilo geslacht vlees, vooropgesteld, dat hij uit religieus oogpunt aanvaardbaar

veel

is.

Volgens het Consistoire houden deze slagers echter slechts de schijn op van kasjroetta en verzorgen zij voornamelijk vlees voor de moslimgemeenschap in Pa-

rijs, die betere klanten zijn dan de joden.

Moslims moeten vlees eten, dat op de joodse wijze is geslacht, maar zij houden zich overigens niet aan de verschillende voor-

waarden, zoals deze in de joodse wetten zijn neergelegd. Zij gebruiken b.v. Wel het vlees van de achterdelen zonder dat dit gepoorsjt is.

lmn ste*' van binnenlandse

'

zak

'" " ' Dr

Beich overleed in 9 en dr" Jenoshua Thon in 193fi ten wie U mij alstuDlieft laten wedr. Thon is?" zo vroeg d r Herzl in een brief van 12 feh oruari 1897 aan een zionistische 1

Een oud probleem in een nieuw licht

°

vriend.

eh°shua Thon was afkomstig Lemberg (13 maart 1870-11 vember 1936); hij studeerde van Berlijn en aan de universiteit sen«schaftHogeschool voor de „Wisw een des Judentums." Hij van de oprichters van de Ve lging Jung Israël In deze kri o van ongeveer dertig leden, 0, 6r Wie fi uren als Markus Eh£ ren » Preis, Leo Motzkin, Heinrich David Neumark, Willi Braude, werden - en Markus over de gevoerd discussies honiZa ak van kolonisatie van Pale tina en fl e herleving van het

-

uiit

ü

,

Barr?k'

punt

het probleem van het ritueel slachten een eeuwen SINDS die vaak met emoties gelavan discussie. Een discussie degene, die een den en men zich niet zelden vormt

overigens, afvraagt of waarbij is oordeel heeft over dit probleem, wel de nodige objectiviteit voor een uitspraak bezit. Vooral voor één bepaalde groep vormt het ritucel slachten nogal een moeilijk probleem, te weten voor de joodse dierenarts. Wordt aan de ene kant een vanzelfsprekende loyaliteit ten opzichte van zijn religie vereist, aan de andere kant wordt hij, vooral door het onderwijs aan de \eterinaire faculteiten en tijdens 7.ijn opleiding in de slachthuizen waar ritueel geslacht wordt, aan het wankelen gebracht met betrekking tot deze loyaliteit. Het is daarom bijzonder

bleem, dat ook in verband staat met het bovenvermelde over de

loyaliteit van du joodse dierenarts, die het ritueel slachten voor het eerst ziet. Het gaat hier voornamelijk om de voorbereidingen

voor het aanbrengen van de snede, waarvoor overigens geen rituele wetten bestaan. Het zijn deze voorbereidingen, zoals het binden en neerleggen van het dier, die een zekere weerstand wekken. Terwijl de overige dieren zeer snel na het binnenbrengen in de slachthal op één of andere wijze worden verdoofd en geslacht,

verheugend, dat een internationaal erkend specialist, prof. dr. H. Spörri, directeur van het Veterinair Fysiologisch Instituut der Universiteit te Zürich, op grond van eigen onderzoekingen tot een mening Januari 1897 teffde Herzl aan in deze is gekomen, die van zeer groot belang moet worden geacht. 2i°nistische vriend uit, dat Deze mening heeft hij in ~Die Tat" van 31 januari 19
_

eer?

*

PROF.

°

°

'

n'h

deliit°n

"'

-'

Tmaigon hiléne -

'

Breuk tussen slagers kasjroeth in Parijs

eèn "lstei? '

'

TEN

Dan hier. dan daar laait de strijd tegen de sjechieta, het ritueel slachten weer op. Filmsterren (BAgitte Bardot) en andere bekende figuren laten zich voor liet karretje van deze zg. dierenvrienden span-

nen, daar zij kennelijk menen, dat het hun populariteit ten goede komt. Zo lang is het mi ook weer niet geleden, dat ene heer Van Dis in de Tweede Kamer vragen over deze materie meende te moeien stellen. In de staat New Vork wordt nog steeds gepoogd een wet die sjechieta welhaast onmogelijk maakt er door te drukken; kostbare advertenties in de New Vork Times en andere bladen steunen de campagne. In Frankrijk, waar het aantal kosjere slagerijen door do komst van de Algerijnse vluchtelingen met tientallen is uitgebreid, probeert men eveneens een wet die de sjechieta in aanzienlijke mate aan banden legt, te doen aannemen. Weliswaar wordt vo,n officiële zijde ontkent, dat men beperkingen wil toepassen, maar voor de tegenstanders van sjechieta bezijn deze ontkenningen paald geen reden geweest te

berusten in de vrijheid om te slachten. In nevenstaand artikel set dr. Kam-

kosjer

pelmacher, zelf deskundig in deze aangelegenheid, de opvattingen inzake sjechieta uiteen onpartijdig buivan een

tenstaander.

RED. NIW

indien mijn dood even gemakkeen zonder pijn ware als de dood bij het ritueel slachten". Het is niet aan te nemen, dat met het onderzoek van prof. Spörri het laatste woord is gesproken. Daatvoor bezit deze lijk

kwestie naast haar \* vtenschappelijke elementen te veel emotionele aspecten. Maar het is in ieder geval geruststellend, dat een zo onverdacht onderzoeker als prof. Spörri uitsluitend op grond van door eigen onderzoek verkregen resultaten, tot de bovengenoemde mening is gekomen.

NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

8

il* ii

No 31

iii i lui ■"

■■

-|p.

-

14 april

1969

""♦"'""'""*»*v

~~

S

BESTEL TIJDIG VOOR PESACH BIJ UW WINKELIER! N.V. PAASCHBROODFABRIEK „HOLLANDIA" - ENSCHEDE Telefoon 05420-10366 Nieuwstraat 6-14 - Postbus 121

-

■ „„■■■—

M_M_a___É__—i_-

■_■_>■__■___■

'

DE KLEINE KOMEDIE AMSTEL 56 bij de Munt

ENSEMBLE

-

Het bekende Restaurant TEL-AVIV Harstenhoekweg 44, Scheveningen, tel. 55.32.70.

directie Karl Guttmann

"

van George S. Kaufman en Moss Hart. Regie Jan Retel.

-

Guus Verstraete en o.a. Mieke Verstraete Henk Molenberg Pleunie Adèle Bloemendaal Touw Dick Scheffer Ine Veen Arnold Gelderman John Leddy Jos Knipscheer Een avond daverend plezier Nog slechts 3 dagen t/m 15 april

--

-

————

--

-

- e.v.a..

in HOTEL TEL AVIV - SGHARON !

Uitstekende bediening Voordelige arrangementen Beperkt aantal plaatsen

"

SPA

Av. Reine Astrid 71

Het goed bekende Restaurant Tel-Aviv staat onder toezicht van de Hoofd Israelietische Gemeente van

Volgens ingewonnen

Inlichtingen

BRENG UW VAKANTIE DOOR IN HET ZONNIGE ISRAËL van 3

mei

mr

tot 16

’’

+

mei

1080.-

11 juli tot 8 augustus '67 '_ prijs 1100.- per persoon Van

m ___A

’

1020.-

Hotelaccomodatie in een „B"-klasse-

Het schema van de reis is als volgt:

hotel in Nathanya in 2 pers. kamers met douche en halfpension.

Excursies per luxe reiswagen naar Nazareth/ het meer van Tiberias Jerusalem/S'dom en de Dode Zee/

■«

2 WBken werkend verblijf in een

2)

*

week rondreis door Israël per

x

week verblijf in het vakantie-

klbbutz bus

Beersheba/Tel Aviv

3)

centrum te Nathania.

VLIEGRETOUR PER ij.

.

minimum

.

%Z

.

~

'

.

3 mei '6 mei

Amsterdam

Blue-Air, St. Jobsweg 30, Rotterdam

j.

9 mei

'

9 «M»'-

17 okt.

WK

-

O WK

16 mei

23 mei

.

'

1 aug.

15 aug.

Tel. 243350

- Tel. 251095

l

1

CONSERVENFABRIEKEN Schipholweg 965 - Tel. 02501-320 delen u mede dat door

Vijfhuizen

medeweten van het Joodse Rabbinaat van Amsterdam is vergeten onze firmanaam te vermelden in de kasjroeth lijst. Al onze produkten tafelzuren, zoals uitjes, olijven, pekelaugurke* zoetzuur, mierik zowel voor het hela jaar als ook voor paasgebruik zijn goedgekeurd.

B

9'

aug 29 aug.

* «P*-

31 okt.

*

2

lïl toto enji lm studio

unt °ze ce re sc ata kiezen. Min.verblijf in Israël 8 dagen, max. l maand en op de heenreis zowel als op de terugreis kan de reis éénmaal onder-

broken worden.

-

« J

,-

er

Foldérs en inlichtingen bij:


.

18 apr. '67 3 me 67 6 juni'67 ,67 4 11 |uli 67 1 aog '67 5 sept. '67 3 plet.''67

. . . . I .

WK

BOEINGJET

, nr deelname 25 perSOnen Rokin 15

J.

V3H

die

ZWAAF'S

i

1966/67

kunnen allen

recht hebben op Wiedergutmachung een kuur aanvragen.

i

ITÉ'S

} \

Telefoon 02—443546, 7 rue Léon Jouret.

-

KIBBUTZ-TOUR

2

Men kan ook reserveren in Bruxelles bij de heer Zimet

ROOMPOTSTRAAT 9 TELEFOON 728164 UW KOLEN- EN OLIELEVERANCIER! 'I

M

<

i

Av. Reine Astrid 46 Telefoon 087/72463

Telefoon 087/71418

DAVID DE JONGH

—

m%

________

Antwerpen.

ELIZABETH, DE VROUW ZONDER MAN Regie Johan de Meester van André Josset met in de hoofdrol CARO VAN EIJCK

2-WEEKSE REIS: van 18 april tot 3 mei

«

TELEFOON 736154

1967 PESACH 1967

_■

Reserveer bij: mevrouw Fogel, Antwerpen, Terliststraat 27. Tel. 0932—3329227.

:

-

CEINTUURBAAN 137

Seider

" "

ELEKTRISCHE EN

"

|g§

AARDGASAPPARATEN

3_B"WÏ_ O.R.T. Eigenares mevrouw Fogel zal, zoals, elk jaar, open zijn tijdens de Paasdagen.

Je kunt 't toch niet meenemen -

TELEVISIE

=

"\__

van 16 t/m 30 april iedere avond 8.15 uur

JOHAN KAART

RADIO VOS

in SCHEVENINGEN

Nos

—)

'

'

jfr ffr {fr

fr /fr

Wïj verzorgen al uw reizen over de hele WERELD!

rlenk

Booms

Van Woustraat 242 Telefoon 720666 Utrechtsestraat 20 b/h Rembrandtspleln Telefoon 243210 Grote sortering 8 mm filmcamera's.

.

No.

_

31

14 apri! 1967

NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

nieuwsvan

kehillot en organisaties

- -

JOODSE GEM. AMSTERDAM a J> Obreehtplein: vrijdaga'vn l° se (tevens aanvang van de «s-Iquu

th 19 3 0 ff.«wT* tend 8.30 uur.

VrT^ uur

spreker

een groot aantal voorbeelden. Met grote aandacht volgden de bejaarden deze voordracht.

uur; Sjabbath-och-

ZWOLLE genoeglijke Poeriemavond, Een goge Lekstraat: vrijdagavond aangeboden door NIG, NZB en UUr; s JabDathochtend 8 30 WIZO, bezorgden de heer en mevrouw Cohen-Bouwman uit Hilver-

J'nagoge Linnaeusstraat: vrijdag- sum onze gemeenschap. !9-30 uur; Sjabbath-ochtend Zij vertoonden hun prachtige Svv Israël film. Synagoge G. Doustraat, West en De jonge Jacques de Leeuwe

Amstelveen:

Sjabbath-ochtend

9

s J»agoge Buitenveldert:

uit Enschede laaiende de Megilla in onze kehilla voortreffelijk.

vrijdag- SEIDERAVONDVIERING is.3o uur; Sjabbath-ochtend Den HAAG

avond 0.45 uur

De traditionele Seideravondviegeorganiseerd door de PORTUGEESISRAELIETISCHE ring, Joodse Gemeente en Maccabi zal GEMEENTE ook dit jaar weer plaatsvinden en AMSTERDAM wel op dinsdagavond 25 april a.s., aanvang kwart voor neHagadah Aanmeldingen vcor de ge- gen. Onder leiding van ir. I. B. van almeenschappelijke Hagadah Creveld wordt deze viering gehou*en op 24 ond Pesach aV den in de grote zaal van het y'* a" S- onder leiding van on- Joodse Gemeente en Maccabi zal am dienen uiterlijk zondag straat 15. -16 april a.s. ter secretarie der Opgaven tot deelneming te zijn ingediend. Na liefst vóór 21 april a.s. — kunnen e datum kunnen beslist geen worden gezonden aan de Ned. nnieldingen meer worden geac- Israelietische Gemeente, N. Molstraat 13, telefoon 605138 of *Pteerd. kosten van deelnaDe bedragen per aan Maccabi, Goudreinetstraat _, e 3,50 452, telefoon 658169. P^soon.

_

—

.

'

—

—

’

LIBERAAL AMSTERDAM JOODSE GEMEENTE 8, vrijdagavond 19.30, na afloop Rosj

„° LIBERAAL

aes Jbijeenkomst, sjabbathmors"l. ochtenddienst 10.00 uur.

JOODSE GEMEENTE ARNHEM: nda gavond 17 april, 20.00 u. ftS in AL: drs H van PRAA houdt een lezin g over de joodse biidr te de moderne opvoebH su kaarten a 2 verkrijgbaar aan J» Secretariaat, of 's avonds zaal. ch» ?, bat hmorgen 22 april; in Riational Bar Mifswa DAN Aanvang 9.30 u. De dipnTN A«ht wordt geleid door dhr. Y. en Chazan Oh. Sto24 april in jy'.j/"' Maandagavond liike i> tionai: gemeenschappedhr v der de leidin& berust Sij ?-o irvU A shkenasy. Opgave liefst edl g mogelijk aan het seCJ.p.P? 36430, bo„ aat> tel. 08300

- -

-

dintrf?

%*£ CnrïL

«

’

:

'

'

's-HERTOGENBOSCH Donderdagavond 30 maart Jl.

hield opperrabbijn Berlinger zijn laatste sjioer van dit seizoen in de kehilla Den Bosch. Zoals steeds wist hij zijn toehoorders te boeien door zijn duidelijke uiteenzettingen en wel r"eze keer over de halagische aspecten van het komende Pesach-

feest.

De vragen van de aanwezigen

hadden in het bijzonder betrek-

king op het onderscheid in viering van Pesach in galoeth en Erets Israël. De voorzitter, de heer Spiero, bracht de dank van de kehilla aan de opperrabbijn over, die zich steeds opnieuw weer zoveel moeite getroost om ver van zijn woonplaats Amsterdam zijn leerzame sjioeriem te blijven geven.

-

LEEUWARDEN 24939. Met Poeriem vonden wij de heer Beem bereid om voor ons LIBERAAL JOODSE de megilla voor te lezen. Na de sjoeldienst, die door bijna alle leGEMEENTE DEN HAAG ai *nst vrijdagavond, 14 april 1967 den werd bezocht, werd in de kleine zaal een bijeenkomst ge-

-

om 17.30 uur.

JO DSBUITENVELDERT

za i gehouden *>orri tot 1 6 30 p zondag 23 aPril van 15 uur op Marquette 40 VOo van ca 5 tot 9 Jaar kinderen an is nog mogelijk melding tot 10 18 a Pril

,

°

-

tel. 422456.

DEN HAAG S. Beëri hoopt haW&middag 14 april a.s. een ne voordracht te houden welkp Nvvp P'aatsvindt in het gebouw 2 uur ' Molstraat :13. Aanvang De werP Arba kosoth" "" elija hannawi i\, en de „Kas sjel is welkom. ledereen -sjrj r W s 3'abbath 7 april jl. vond oncJß^ belangstelling de XeWoern grote A, Wni? laata van wl J'en de heer in even bestuurslid van de v ïor f

??erra bbijn

"

'

t>en £.re niging „Tifereth Jisroeil verband met het

In tijfjstfP1aa?"Van

uren

begraven,

enkele

Voor de aanvang van sjabbath Van ,3 Werd er niet gesproken, dat vanaf deze plaats ge-

mevrouw Buijs en een deputatie Om 6 uur je'oela voor Roechamvan het Arnhemse WIZO-bestuur ma. Daarna Iwrieth les. Idmieth begint om 6.30 met de pe'oela. betrad mevrouw Lewin de bovenzalen, waar mevrouw N. PhiDinsdag 18 april repetities lips-Mogendorff, de plaatselijke koor en dansgroep voor Pesach. WIZO-presidente, haar en dr. Co- We beginnen om 7 uur. hen verwelkomde. Woensdag 19 april repetitie Voordat de modeshow begon koor voor messibath Jom hield mevrouw Philips een wel. Ha'atsmaoet. Om 8 uur in Beth komst-toespraak, waarna ze in de Ami. Alle chaweriem worden mét eerste plaats mevrouw Buijs bloehun ouders op onze kiboets-seder men en bomen aanbood en daar- verwacht. na alle medewerkers en helpers hartelijk dankte en enkelen van ICHOED HABONIEM hen bomen aanbood. Ook Max Amsterdam: Heijmans kreeg bomen aangeboNitsaniem Alef. Jullie hebben den, alle te planten in het dr. Jules bijeenkomst om 2 uur in het Buijspark. mo'adon. Toen de mode. Beeldschone Outsiders: Chaweiïem jullie Max-Heijmans-mode. Als hoofdhebben weer bijeenkomst zondag kleur koos hij dit jaar een heel a.s. teer turquoise, een tint vol jeugd, Matsada: a.s. woensdag hebben charme en ook wat weemoed. jullie bijeenkomst met Inez. (Maagal) Boniem: ZondagDaarnaast camel, wit, zwart, avond om half 8 hebben jullie bijpastelkleurtjes. Alles verwerkt tot eenkomst in het mo'adon, Jossie beeldschone kostuums, prachtige zal deze bijeenkomst leiden. mantels, simpele, doodchique Mazkiroét: Dinsdagavond om jurkjes. Veel plooien, veel kleine half acht is er mazkiroét vergadespeelse stiksels en garneringen ring in het mo'adon.

WIZO-OOST-GELDERLAND 14 maart hield Wizo Oost-Gelderland een zeer g-eslaagde filmavond in de sociëteit te Aalten. Na het openingswoord van mevr. K. Weyel nam mevr. Kohnstamm de verdere leiding van de avond over. De heer Cohen uit Hilversum toonde een film over Wizo werk. In de pauze Op

Chadasjoth

sante lezing zal worden gehouden BNE AKIWA in Marquette 38—40. rriern te worden dat Algemeen: Deze week zullen julWiii^reerdde dient Aanvang 20.15 uur precies. Echtheer Wolf als genoten en introducés zv.n van lie de aanmeldingsformulieren s ld zeer actief werkzaam harte welkom. was ,o°r0°r voor het weekend te Doorn ontJisro p! de vereniging Tifereth vangen. We verzoeken jullie de hem na dat vooral het onderwijs „Voor ons sprak op 28.3.67 in aanmeldingen vóór 1 mei op te aan het hart lag en geen Beth Ami, mevrouw L. Tels de sturen, wanneer dit niet gebeurd eniip, «anti °urach bij hem vergeefs Jong over „de geschiedenis der is, zullen jullie niet meer in aanre n *'°Pte. Dat hij in hogere sfe- Maranen". In hoofdzaak belichtte merking komen voor deelneming voor , beloning moge ontvangen zij het boek hetwerlk Cecile Roth aan het weekend. v e ,.,.: aI zijn daden, hier op aarde over dit onderwerp geschreven Amsterdam: Sjabbat a.s. is er en ipri is de wens van bestuur heeft. Het was zeer interessante om 2 uur pe'oela voor alle J ism en der vereniging Tifereth lezing, die door de toehoorders kwoetsoth. met grote belangstelling werd beDe Der >Haag. Rotterdam: Zondagavond is er jootu. 06riem-bijeenkomst van de luisterd. Achteraf volgde nog een bejaardensociëteit werd goede discussie. Ook de heren, die pe'oela voor jullie. Kwoetsa Javne (Den Haag): den f?eaSrniddag 29 maart gehou- deze keer met onze leden waren H. meegekomen, maakten van de ge- Zondagmiddag hebben jullie pe'oeBeennT x als spreker de heer a opening door de presi- legenheid gebruik om van gedach- la van een gastmadriech. Wie er dentp m evrouw Alter, hield de ten hierover te wisselen. Jammer komt blijft nog een verrassing. 'y heet adoks een korte Poeriem-in. genoeg was de opkomst niet le Kwoetsa Jachda.v (Hengelo): zijn f' Waa rna de heer Beem groot. Wij hopen en vertrouwen, Deze week hebben jullie weer uisip VOor dracht hield over Jid- dat op 9 mei 1967 wanneer mepe'oela. Er zullen twee madrihaar lezing in „Mariri het Nederlands, vrouw Tels(Sjoel chiem uit Amsterdam komen. Buitenveldert) quette" joden ancipatie der Nederlandse Deventer: Zondag a.s. is er meer zetten, te leden de j, lei dde tot een strijd tegen hoop voort aanwezig zullen zijn, geen pe'oela. introducés gunsti j Joodse taal, welke beover dit belangrijke gedeelte Leeuwarden: Deze week is er ien „5* Werd door de maatrege- om geen p e'oela. de regering van koning onzer joodse historie te horen." Napoleon. In tegenstellin HANOAR HAZIONI WIZO ARNHEM di Seje l Oost-Europa waar de JidDe afdeling Arnhem van Bne Midbar, Glilim, Chasjmosteéd,. aal en literatuur tot kanaim zaterdag a.s. ?°Kere bloei kwam, ver- de WIZO heeft de Amsterdamse naim enjullie dween in Beth Ami om 3 der j i Jiddisj als spreektaal ontwerper Max Heijmans bereid hebben ee uw n in de lo°P der 19e gevonden een show te geven ten uur bijeenkomst. 'and vi e t westen, ook in Neder- bate van de kindertehuizen in HASJOMER HATSAIR. WooMp0aar vele woorden, spreek- Israël. en 16 april om 2 uur beginzegswijzen zondag bleven leVen j® In de hal van Royal bood de nen voor de de pe'oeloth ■de mond der Neder- 12-jarige Hetty Mozes de ambassa- kvoetsoth Carmia en Metsada. ook toen deze het deursvrouw een prachtig boeket Moatset-madrichiem om 4.30. «feuw a,nds reeds meer dan een br-uiitfpJs noimale spreektaal ge- aan waarvoor ze met een hartelijke Roechamma én Idmieth: deze ten Van deze resten gaf «oen beloond werd. Begeleid door keer beginnen we wat vroeger.

bestu"

'

-

,'

'

" "

A WoenL idint

ei!**" ,

l

h?l

"

lahdse

■

april

14 vrijdag begin Sjabbath: 19.30

4

15

g

Sjabbath einde: 20.23 u.

6

IT maandag

7

22 Sjabbath.

Einde 20.30 u.

rno nrui 'r rrmn 'n:w

Sjabbath

12

SIDRA Mt-lsora.

Wajikra 14-16. Na de beschrijving van de verschillende ziektebeelden van de Tsaraat, de „melaatsheid", volgt hier de gang van zaken bij het genezingsproces en de verschillende reinigingsiiaiHlelingen. De sidra besluit met een overzicht van gevallen van cultische onreinheid op grond van fysieke omstandigheden. HAFTARA II Koningin ï : 3-20. In de door oorlog en hongersnood geteisterde stad Samaria heersen vreselijke toestanden. Er is geen enkele hoop meer op de toekomst; de koning verscheurt in machteloosheid voor de ogen van het volk zijn kleren. Wie zou daar nog op zieken en zwakken letten? Deze haftara vertelt, hoe vier melaatsen, staande op de onderste trede van de sociale ladder, „aan de buitenkant van de poort", anonymi zoals alle figuren in deze geschiedenis, instrumenten zijn van Gods voorzienigheid. Door deze vier naamlozen komt verlossing voor het aan de rand van de ondergang zich bevindende volk. (Naar Ijoeniem 5719 van Nechama Leobovits.) Toevoegen

aan onze Pes.achlijst

pot MIERIK in azijn 1.75 De aflevering van de Pesachwaren in Rotterdam geschiedt woensdag 19 april a.s.

Recital Ruben Lifschitz

Koswe ceMToutt Amsterdam Den Haag

—

■

Herdenking Buchenwald

24 uur expositie

en ravensbrück

Van zaterdag 15 april om 15 uur tot zondag 16 april om 15 uur zal aan de Binnenkant 48 te Amsterdam een 24-uur expositie worden gehouden, waar o.a. keramische plastieken van Ine Roos tentoongesteld worden.

Radio-uitzending over

„Joodse identificatie” „Naar aanleiding van Pesach eèn

vinden radio-uitzending plaats van de NRU i.s.m. de Joodse Gemeente Amsterdam. Er zal een discussie worden uitgezonden met als onderwerp „Joodse identificatie." Van de deelnemer aan de sederavond wordt verwacht dat hij zich beschouwt alsof hij zélf uit Egypte is getrokken en dat hij zich daarmee identificeert met het joodse volk. De midrasj van de vier zonen welke die avond wordt gelezen laat ons zien dat men door zich van alles wat hier-

mee samenhangt te distantiëren, wordt tot rasja, een slechte zoon van het volk. Is dit er de oorzaak van dat juist met Pesach zovelen

die overigens niet religieus leven, toch de seder meevieren? Onderleiding van drs. F. Lange zullen mevr. Ligtenstein en de heren I. Abram, S. Schuyer en D. Zilversmidt een gesprek hebben over hun motieven om zich o.a. door het vieren van de seder met het joodse volk te identificeren. In afwijking vaji vorige uitzendingen is het aanvangsuur 21 uur. Zender: Hilversum I (402

mi-J ,;;;:; ;"

10

21 vrijdag H Begin Sjabbath: 19.30 u.

leiden.

a.s.

g j)

20 donderdag

Pesachweekend: 29 en 30 april zal er een Pesachweekend gehouden worden in Amsterdam. Houden jullie dit weekend vrij.

zal op maandag 17 april

j

J9woensdag

Koor: woensdagavond om 8 uur in Beth Ami is er repetitie van het koor. Rudie zal het in vervolg

(o.a. „BlumenstiickK

jniso 's

IC zondag

18 dinsdag

Bijzonderheden:

Donderdag 20 april 1967 zal de Ruben Zwitsers-joodse pianist Lifschitz een recital geven in de kleine zaal van het Concertgebouw. Aanvang 20.15 uur. Hét programma bestaat uit werken van Mozart, Schubert .en Schuman

KALENDER ld:

waarin Heijmans een meester is. Den Haag: Juist die details, de eigen, Ameliem: Zondagmiddag om 2 persoonlijke kijk op de mode m uur hebben jullie bijeenkomst in het algemeen, verheffen hem ver het mo'adon (Nwè. Molstraat boven de met de algemene ten- 11). Chotriem: Ook jullie hebben dens meehollende collega's die zondag bijeenkomst in het moeiteloos elk seizoen opnieuw mo'adonweer Om 2 uur. hun smaak aan de Parijse tenBoniem: Jullie krijgen nog bedensen willen aanpassen. Heij- richt omtrent de bijeenkomst. mans kiest zelf. En omdat hij de Rotterdam: vrouw als vrouw respecteert zal Ameliem: Jullie hebben zondag hij haar nooit uitdossen met mal- bijeenkomst om 1 uur in het le modemopjes. met tijdelijk mo'adon. Chotriem en Boniem: Zaterdagschel-bejubelde maar niet vol te avond om half acht hebben jullie houden finesses. bijeenkomst in het mo'adon. Heijmans is „van huis uit" hoeArnhem: denontwerper en zijn cloches, Ameliem: a.s. zondag om 2 uur rond het hoofd sluitende kapjes jullie bijeenkomst. hebben en breedgerande chapeaux brenom 2 uur hebben julChotriem: gen dezelfde boodschap als die lie bijeenkomst. van zijn andere modellen: elegan- Oss: ce, vrouwelijkheid, souplesse, graAmeliem: Om 1 uur hebben jultie. lie a.s. zondag bijeenkomst in julIn de pauze lotenver- lie mo'adon. koop voor de tombola met als Het Gooi: hoofdprijs een hoed van Max Ameliem-Chotriem: Om half Heijmans. twee hebben ook jullie bijeenVan deze prachtige avond naar komst in het mo'adon a.s. zondag. de noodlijdende Israëlische kindertehuizen lijkt een heel eind. Bijeenkomsten Maapiliem: Vrijdagavond om 8 uur zal bij De realiteit van vandaag leert Jossi thuis een kabbalath sjabechter, dat men iets moet durven bath bijeenkomst gehouden worondernemen om zo goed mogelijke den. Er zal o.a. afscheid genofinanciële resultaten te krijgen. men worden van Lonneke, die deze maand op alija gaat.

houden waar de heer Beem een werden loten en Wizo artikelen lezing hield. verkocht. De heer J. Jansen verzijn toonde een film over reis WIZO AMSTERDAM naar Israël. Op 3 april jl. vond onze jaarWIZO 't GOOI lijkse Poeriem kaart-avond plaats in het Hilton Hotel. De avond Op 28 maart jl. vierden wij Poegeopend door mevrouw werd Cohn-Lissaur. Dit jaar werd er rim bij mevr. Themans te Naarmevr. niet alleen gebridged, maar kon den. Onze voorzitster, men o.a. ook canasta, whist en Löwendorff, verwelkomde de bezoeksters en de spreker, de heer scrabble spelen. De avond verliep zeer geani- L. Pimentel. Deze vertelde op duimeerd, hetgeen vooral te danken delijke wijze hoe men in de kibboets leeft en de opvoeding van was aan de goede organisatie de kinderen ter hand neemt. Het door de dames B. Hollander-Hes was een sfeervolle en zeer en G. Beer-Namm. geslaagde middag. Mede door de tombola en de Onze volgende bijeenkomst is deze Amerikaanse verkoop werd op maandagmiddag," 17 april, bij avond ook een financieel sucmevr. L. Kransberg, Piersonlaan ces. Op maandagavond 17 april a.s. 32 te Naarden, tel. 17307, met als J. Kalmevr. hebben wij de heer J. E. van der spreekster Wielen bereid gevonden voor ons ker-Prins. een lezing te houden over de joden in de journalistiek, de Israëlische pers en Israël in de (Nederlandse) pers. Deze interes-

9

Ter gelegenheid van de bevrijding der concentratiekampen Buchenwaid en Ravensbrück in april 1945 zal de jaarlijkse herdenking door oud-gevangenen van beide kampen worden gehouden op 15 en 16 april a.s. Zaterdag, 15 april wordt om 15 uur 's middags een plechtige bloemlegging gehouden bij de Urn met aarde uit Buchenwaid op de Oosterbegraafplaats aan de Kruislaan te Amsterdam om de gevallenen te herdenken. Zondag 16 april zal de feestelijke bijeenkomst ter gelegenheid van de bevrijding worden gehouden in het Van Nispemhuis, Stadhouderskade 55 te Amsterdam, des avonds om 19.45 uur. luidt als programma Het volgt: Annie Delorie zang; Het Cocktail Trio zang en muziek; Jaap van der Merwe één uur satirisch cabaret. zijn Kaarten telefonisch te bestellen bij het secretariaat: Jan van Riebeekstraat 20 111, Amsterdam, tel. 125307.

Stichting Nederlands

Joods Familie-archief De voorjaarsvergadering van de Stichting Nederlands Joods Familie-archief vindt plaats op zondag 16 april a.s. om 10.30 in de vergaderzaal der Portugees-IsraëRapenburGemeente, litische gerstraat 197 te Amsterdam. Op de agenda staat o.a. een voordracht van de heer H. Beem over: Enkele opmerkingen over joodse namen en naamsveranderingen.

..,,..

NIEUW ISKAELIETISCH WEEKBLAD

10

No 31

-

14 april 1967

o_—ia____■__——_———_i—_______———__■—■'■■J*___■_____■————————_—_—————_——__________———_____—______—___——___"

■_■___!-■

LID BEURS DIAMANTHANDEL

-

HEiLIGEWEG 3

Maxje en gn_wwfflMiiffliiiii!itittittiiiiiiiiPiiiiniiiiiiiiiini u als- I Op 23 april hoopt nog kennis van de geboorte | onze innig geliefde van §j moeder, schoonmoeDAVID WAISVISZ 1 der en oma Hij werd op 9 maart 1987 BERTA om 3 u. 54 n.m. geboren I ZADICK—LEDA in het Royal Colum'bian haar Hospital te New-Westmin- 1 1 80ste verjaardag ster B.C. B te vieren. 356 Mundy Street 1 Dat zij nog heel veel Coquitlam jaren in gezondheid New-Westminster, B.C. bij ons mag blijven, 1 Canada | is de wens van haar Geboren: liefhebbende kinde( ren en kleinkinderen. ARIEEL AHARON Bob en Beata zoon van Mirjam Zadick—Bruns Nadav—Hertzberger Beppy en Hans en Herman,

-

TELEFOON 236572

!

I

Tsvi Nadav (Rosler) Broertje van Jif at 11 april

1 mesan Rechov Ichilov 5

Hanauer—Zadick

en kinderen. J Fr. Lteztstrasse 1 j Konstanz a/B.

1

jj

Heden overleed, tot onze diepe droefheid, onze lieve moeder, behuwd-, groot- en overgrootmoeder, mevr.

J

B. VISCHSCHRAPER—ROOZELAAK

J

op de leeftijd van 95 jaar. Amsterdam, 6 april 1967. Parnasausweg 26 hs.

I -

|

J1

De begrafenis heeft Inmiddels te Muiderberg plaatsgevonden.

1

=j

!

J

Tot onze diepe droefheid overleed onze lieve nicht en tante, mevrouw

B. VISCHSCHRAPER—ROOZELAAK Zij zal altijd in

6 april 1937.

mevrouw B. VISSCHRAPER— KOOZELAAR

H. Sluyter— Visschraper S. Sluyter

DAN

7V\ en

_

Den Haag: S. Wolff—de Jong Amsterdam: M. de Jong—Pront D. Mof—de Jong A. Mof

A .WOLF n3s 3 n

I

Koningin

Emmakade 128. Den Haag: B. Wolf—Herschenbaum Winnipeg: H. Paritzky—Wolf A. Paritzky Ronny, Gilly, Rachel Den Haag: B. Horenblas—Wolf D. Horenblas

Met groot verdriet geven wij kennis van het overlijden van onze beste vriend, de heer A. WOLF 2

teraardebestelling

leedwezen geven wij kennis van het overMet

lijden

en JOSEPH BLHRENDS 6 Nissan 5727

van ons bestuurs-

lid, de heer A. WOLF n2t

16 april 1967 Parijs Jerres Beth Rivka. Amsterdam,

: n

Het Bestuur van de

-

Vereniging

„Tifereth Jisroeil" Den Haag

Amstelveenseweg 1058.

Na een langdurig ziekbed is, tot ons groot verdriet, van ons heengegaan mijn enige broer, onze zwager en oom, de heer A. WOLF na* j n Scheveningen: J. D. Wolf E. Wolf— Schmulewitz

Helen en verloofde

Verloofd: JEANNETTE DE ZWARTE

Den Haag:

overleed onze beste vriend, de heer A. WOLF

He.len

en

n3i

!

: n

Den Haag, 5 april 1967 Familie J. Hom Familie S. Grajower

E. van Bemmelen— Wolf T. van Bemmelen en kinderen Bat-Jam: R. Stiel R. Stiel—Wajntraub

(Israël)

Broqueville 107.

Met groot verdriet geven wij kennis van het overlijden van onze onvergetelijke dierbare vriend A. WOLF

Bestuur en leden van de Loge Hollandia van de B'nai B'rith charter nr. 945 geven met leedwezen kennis van het over-1 lijden van hun broeder ABRAHAM WOLF op de leeftijd vaa 67 jaar.

Fam. H. Kon Amsterdam Fam. I. Kon Amstelveen

A. M. KOSTER STEENHOUWERIJ N.V.

Sarphatistraat 189, telefoon 52842, Amsterdam-C. Levert grafzerken naar alle begraafplaatsen.

I. van Creveld, voorzitter

________________

J. L. Klein, secretaris

Mede namens mijn ouder3 heel veel dank aan allen, die mijn Barmitswah-viering

tot een onvergetelijke dag voor mij hebben gemaakt. Torn Schwarz

— >I

___

De teraardebestelling heeft reeds plaatsgehad.

Maasstraat 101-103

—

Telefoon 425329

Zondags geopend. Wij verzoeken u beleefd de Pesachlijst voor DINSDAG ,18 APRIL in te leveren.

BOGAART voor uw bloemen!

SINGEL 526

-

AMSTERDAM-C.

- TEL. 235848

Onze vriend

JEAN WEIDNER

—

die zoals u zult weten in ons land is, wil gaarne alle vrienden, kennissen en degenen, die door hem naar Zwitserland zijn nog eens ontmoeten, maar hij heeft wegens Tijdgebrek geen gelegenheid persoonlijk bezoeken af te leggen. Er wordt nu een bijeenkomst gearrangeerd op

MAANDAG 24 APRIL A.S.

van 14-17 uur in het Minerva-paviljoen, Alb. Hahnplantsoen 2-4, Amsterdam (van C.S. te bereiken met lijn 16), waar gelegenheid zal zijn hem de hand te drukken en een praaije te

maken. Wij zouden het prettig vinden, als u ons tijdig zoudt willen berichten, of u die middag op deze bijeenkomst aanwezig kunt zijn. CORRESPONDENTIE-ADRES:

L.V.N.GOSTEINDE 188 - VOORBURG TEL. 070-83.72.65

SARAH

en kleinkinderen.

Fa. I. KELLER

—

's-Gravenhage,

5 april 1967.

Tot onze droefheid overleed op 8 april/27 Adar II geheel onverwacht onze vrouw, moeder en grootmoeder LEISTNEK—PUKETZ in de leeftijd van 71 jaar. Enschede: Ch. Leistner M. Leistner F. Leistner—Engel Brussel: E. Miller—Leistner J. Miller

onder toezicht van AAachsike-Hadas

n

Familie J. Beder Familie J. Bernstein Familie J. Bialijstok i Familie B. Einhorn Familie J. Hasfeld Familie I. Just Familie M. Klinger Familie N. Notowicz Familie S. Staszewskl

—__—_—————__—_——_

De choepah van

van de fa. Kleinblart

(Antwerpen)

Simon, Joseph, Mlchel

heeft plaatsgehad vrijdag 7 april op de Joodse begraafplaats te Wassenaar. Condoleantie-adres: 2e Schuytstraat 182, Den Haag.

Verloofd: ROSA SOUDRY

BrusseJ-15, Avenue de

Amsterdam, Ferd. Bolstr. 44 Telefoon 719881

Bestel bij ons uw

Bril—BU_

nnx

in de leeftijd van 67 jaar. Den Haag,

De

Den Haag, Fannius Scholtenstraat 11—13 London N. 16, 41 Craven Walk

EKWTEMAN zal plaatsvinden te Brussel, op zondag 16 april 1967, in de Synagoge rue Jos. Dupont/rue de la Régence, 's middags om half

MARCUS N.V. RITUEEL

(twee lijnen)

Utrecht: Ben Bril

Enige en algemene kennisgeving: Op 5 april 1967—24 adar II 5727 overleed, tot onze grote droefheid, nog vrij plotseling, mijn lieve ma», onze dierbare vader, behuwd- en grootvader, de heer

9 april 1967

GISÈLE

’

6.— per 500 gram

PESACH GEBAK

ALAN "\_të HALIBARO »"3WI '3 TW

SIMON CHAJES en

Gerookte gepekelde rol lade

Tot onze diepe droefheid overleed mevrouw B. VISCHSCHRAPER—ROOZELAAK Wij zullen haar nimmer vergeten. 6 april 1967. C.

UAUFEB

RICHABD SWAAB Zandvoort, Brederodeetraat 110. Zaandam, Herengracht. 50. 16 april 1967.

herinnering blijven.

Rob

op zaterdag 22 april 1967 sjabbat 12 Nissan 5727 bij de liberaal joodse gemeente te Arnhem. De dienst zal beginnen om 9.30 uur en zal gehouden worden ln restaurant „Riche National", Willemsplein 38. Receptie van 12—1.30 uur. Arnhem, april 1967 Wagnerlaan 67 n"3 aio 'no In plaats van kaarten Verloofd

onze

fijnste vleeswaren —Pekelvlees

Extra aanbieding:

§§

Met droefheid geven wij kennis van het overlijden van onze lieve oma,

De heer en mevrouw E. A. CJohen—Hermtann geven kennis van de b-ar mitswah van hun zoon

Uit aller naam: S. Koster

!iiain«iiiii(iiiiiiiii!iiiiii!iiiiwiwiit»iiiiiiiiiiwimiiiniiiiniiß(i»iwiiii;

Israël

Voor Pesach Vers vlees

L. Koster—Vischschraper kinderen, klein- en achterkleinkinderen

g

Nafchanya

twee. Jeruzalem

AMSTERDAM

Vera,

Leh.maimetje geven

SARIE S.

nddf

____n-___B

OÜDPAPIERHANOa

OUKE BAAS

22, Adam V.W.-bestel, Luxe en busjes. Telefoon 15.53.58 Opel Kapt., Rekord, Kadett, Taunu3 12 M, bestel. Flat e.a. '66 wintertarieven.

Vliegtuigstraat

-

Matzes Den Haag Bij DAVIDS

Netscherstraat 118 Telefoon 630155

Telefoon 391608

DOE WEL EN BESTEL MATZES UIT ISRAËL

—

v. Ostadestraat 866 Telefoon 794842

J:stt?ïu*y "*i'^v\ Ïïjiss_^a VsJ^J^fT\ty^^Wi R^*""* i £11-/-?. £*3 _3 V^i'V*s*s^J*By

>^^f-_Nï!_X

,

-

No. 31

ff

14 april 1967

NIEUW ISRAELIETISCH WEEKBLAD

JOODS BIJZONDER ONDERWIJS IS BIJZONDER GOED ONDERWIJS PEUTERSCHOOLTJES

KLEUTERSCHOLEN

-

-

-

Ter overname aangeboden

Het Kerkbestuur van de Kehilla Deventer vraagt 20 spoedig mogelijk een

wegens

VOORGANGER

’

LIBERAAL JOODSE GEMEENTE AMSTERDAM JONG MEISJE

Michelangelostraat 107 Amsterdam

Amsterdam-Z.

AGENTSCHAP

Scheveningen

SUBAGENTSCHAP

woning

confectie of bonneterie. J*anfsttoorruimte aanwezig.

w.o. pesachkeuken. Tevens beschikbaar voor Br o. no. B 454, juni en juli. bur. v.d. bl. Brieven o. no. 8451, bur. Gevraagd

’

bioscoop

Houdt

family,

nglish, help with

room,

baby, met eenv. heer. Br. centr. heating. B 452, bur. van dit

tel. nr. 718562.

von

komt

JOH. VERMEERSTRAAT 22 Tel. 797201, Amsterdam-Zuid.

Phïlipp Brothers
Amsterdam O. Z. Voorburgwal 215-217 Tel. 62882 (7 lijnen), telex: 11030 telegramadres: Phibrodam, Amsterdam. ★ METALEN ★ ERTSEN ★ FERROLEGERINGEN ★ SCRAP D ochtermij. van PHILIPP BROTHERS Division of Minerals & Chemicals PHILIPP Corp.

N.V. MIDDEN NEDERLANDSE HANDELMAATSCHAPPIJ WETERINGSCHANS

251, AMSTERDAM Telex 11091) (Tel. 65467—65178

-

METALEN

-

—SCRAPS

-

RESIDUEN

BUTONIA N.V.

— -

SINGEL 140 AMSTERDAM-C. Telefoon 020 221652 Telex: 14140 (Leknarf Asd) Telegram-adres: LEKNARF

KNOPEN

Max Drukker

-

GESPEN

- RITSSLUITINGEN

—

—

PRINSENGRACHT 673, b/d LEIDSESTRAAT. Tel. RUIL, INKOOP VERKOOP

1

4

jtMaar

Iï ?

(m

hidore Fishman

Een beknopt werk door de Directeur van de London Board voor joodse religieuze opvoeding. Een standaardwerk voor studenten en leraren. 160 pag. f 6.25

OUTLÏNES OF

JEWISH HISTORY Lady Magnus

comdat er betere service en goede showrooms iachter staan. Wij hebben belangstelling dat u goede foto's en films maakt.

Collectieve Israël Actie

advertenties zijn door bemiddeling de C.I.A. geplaatst. De opbrengst aan de C.I.A. ten goede.

ERTSEN

—

Een klassiek boek, nu in verbeterde uitgave.

’

272 pag.

FROM SABBATH

Foto-Ciné-Centrum

f Deze

ond. no. blad.

’

4de uitgave

Foto-Ciné-Centrum Max Drukker

KENNISMAKING

learn

Fundamentele en accurate informatie over alle joodse onderwerpen. Geschikt voor zowel jongeren als volwassenen, die hun kennis van het Judaism willen opfrissen. 132 pag. 6.25

INTRODUCTION TO JUDAISM

Waarom eerst naar

onbemidd., zoekt

au pair girl

|

AMSTERDAM ’3,50 en ’5, 4,50. HAARLEM Studenten enz. reductie op legitimatie.

winkelstraat dansen. Br o. no. B 453, bur. v.d. bl. Br. o. no. 8450, bur. v. d. bl. Londen Eenv. wed., 60 j., z.k., niet

Chaim Pearl & Reuben S. Brookes

Ons telefoonnummer

Toegangsprijs:

vlotte vriendin HERENCONFECTIEZAAK en van drukke

APPIy:

4de uitgave

Ruben Lifschitz

Telefoon 51782

KNOWLEDGE

ZATERDAG 22 APRIL 15.00 UUR

Meisje, 19 jaar, zoekt

—

A GUIDE TO JEWISH

Recital van de Schumann-pianist

v. d. blad.

DAMES- of

HEMAN Marnixstraat 333 Tel. 66865

CONCERTGEBOUW (Kl. Z.) AMSTERDAM Tel. 718345 DONDERDAG 20 APRIL 20.15 UUR en CONCERTGEBOUW (TUINZ.) HAARLEM

te huur, met alle comfort

m

-dHanniWSaNBEBaHHHnHHBBHHHBOBRBa^ Opvoedkundige boeken van Vallentine, Mitchell

Verhuur van:

is 235584

Zeer gunstig gelegen

dw

FA. D. KALKSTEIN

is

720166

zakenman vraagt

~wn

n

- - -

JOACHIMSTHAL

en steno Nederlands. Schriftelijke sollicitaties aan Graafschapstraat 8,

-

Tevens wensen wij alle relaties en bekenden

Tafels Stoelen Bestel* Glaswerk Serviesgoed Gr. pannen Koffiemach.

Boekhandel

eenvoudig kantoorwerk, kennis van typen

t/m 2 MEI 1967

PI. Kerklaan 24

van

vraagt voor hele dagen:

ff

GESLOTEN

53, Haarlem.

Het telefoonnummer

I1

zal zijn.

’

+

■ ■

,

24 APRIL

Brieven aan Accountantskantoor J. Bos, Orionweg

Deventer.

-

gevorderde leeftijd:

byouterieën, tassen, handschoenen etc, gelegen in centrum welvarende stad in het oosten des lands. Omzet 1966 160.000,-, netto-winst 1966 38.000,-, koopsom goodwill inventaris ’110.000,-; goederen tegen factuurwaarde (± ’40.000,-), contante afwikkeling vereist.

De te benoemen functionaris zal in de gelegenheid worden gesteld een nevenfunctie te bekleden. Voor woning kan worden gezorgd. Sollicitaties aan het Kerkbestuur, p/a Parkweg 1,

LYCEUM en H.A.V.O. JOODS LYCEUM MAIMONIDES ._. vml. Stadst.mmertuin 2 Rector: Drs. S. A. Colthof Tel. 225220

Wij delen onze geachte clientèle mede, dat onze zaak van

DETAILZAAK

godsdienstleraar

voor

-

Amstelveen C. de Montpensierlaan 2 Leidster: Mej. M. M. v. d. Ster. Tel. 726166

Tel. 726166

tevens

LAGERE SCHOOL van 6 jaar af „ROSJ PINA" v. Ostadestraat 103 Hoofd: S. J. Colthof Tel. 732919

4-6 jaar Van Ostadestraa, 103 Amsterdam Mej. Hoofd: C. S. Fonteijn Tel. 732919

Ganon Buitenveldert Ganon Lekstraat

1,1

§

VAN PEUTER TOT STUDENT

2y2-4 jaar

*^

11

TO SABBATH

235570.

JAM!

Dit jaar kunt u PESSACH vieren ln het

GRAND HOTEL DORCHESTER Kustlaan 6, KNOKKE, telefoon (050) 027.27.

9.—

hidore Fishman ( Een opvoedkundig werk, dat belangstelling opwekt

,

"? J miI

3

voor de Pentateuch en haar ware betekenis. Tevens een leidraad voor het gebed in de synagoge 9.— 176 pag.

’

!

, !

"? I

18 Cursitor Street, London E.C. 4 England of */} eigenaar: A. JAKUBOWICZ via uw JZ strict ivs onder toezicht van het „Machsike Hadas" %h 'm te Brussel. Voor reservaties: Telefoon 02/27.49.83— 1 -_-——___————___«^——^— '# 02/15.76.84 of schrijven naar het hotel te Knokke. "?

|*

boekhandel.

"?

? ï

-

KANTOOMGHIES

%

GHETTO-HERDENKING

De Permanente Commissie tot Alg. Zaken van het Ned. Isr. Kerkgenootschap, de Ned. Zionistenbond, Het Verbond en Sch. Anski nodigen u uit voor de herdenking van de opstand van Warschau op zondagavond 16 april a.s. om

20.15 uur in het Minervapaviljoen, Albert Hahnplantsoen 2. Sprekers de heer Ben Sijes van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (Hollands) en de heer M. Gutmann uit Israël Lid van de Kibboets Lewahot Habaschan zelf betrokken geweest bij de opstand (Jiddisch). Toegang vrij. Hoofdbedekking gedurende de Jizkor gewenst. De gezamenlijke Besturen.

00K IN HUURKOOP ALLE MERKEN

iJil&J^--—

IVtlfJ'JUrlliVflfi!. I ff g

IaaUMAAjIÉ■■ *kJUi*mmVlm

londer prijsverhoging NZ VOORBURGWAL 176 (naast Poort van Cleef) Telef. 230239. Amsterdam.

Dubbele ramen -

brandstoffenbesparing geluiddempend " geen beslagen ramen meer.

EN ALLE VERBOUWINGEN

tevens aluminium deuren, kozijnen, deurluifels en terrasoverdekking.

COMFORTA

Amsterdam: Davld v. d. Stam, Joh. Hulzingalaan 45, telefoon 020 -15 21 89. Apeldoorn: Eendrachtstr. 53, tel. 05760 -1928 4.

NIEUW ISKAEIJETISCH WEEKBLAD

12

No 31

-

14 april 1967

ZIONISTISCHE WERELDORGANISATIE Hamachlaka Lechinuch Oe-Letarbut Toraniim Bagola Tora, afdeling voor opvoeding en cultuur in de diaspora.

EUROPEES ZOMERSEMINARIUM 1967

VERDOONER

Van 2—16 augustus en van 16—30 augustus.

Astor Hotel

(streng kosher), Verbania

Pallanza, Lago Magiore, Italië.

Israëlische docenten. Klassen voor leraren, Oelpaniem voor beginners en gevorderden, Kaitana voor kinderen.

—

390. 440.

’’ —

De prijs bedraagt

„

„ „

—

T TUGELAWEG 80-81

voor 2 weken voor een kamer met bad.

\ >

Korting voor leraren en studenten en voor kinderen onder 10 jaar. I. SHASHAR, Linnaeusparkweg 14 11, telefoon 92.35.88. Vechtstraat 1471, telefoon 73.20.86. MUNDSZTUK, I.

Informaties bij:

ÏEL.

94.90.13

—

AMSTERDAM \

i

GEEN IMPORT - ALTIJD VERS In onze speciale QQ.Ü.

r

-winkel ligt een grote verscheidenheid

c

voor u klaar

i

\ De gehele pesach-week is onze zaak gesloten. \ f

PESACH Pekelvlees (rauw) Pekelvlees (gekookt) Krakauerworst Haantjes - Poulardes Kippen

-

Kuikens

..

per per per per / 2.— per

’’ ’’

0.90 1.10 I.— 2.50

\

SLAGERIJ „DE LEEUW" O.R.T.

bij uw winkelier besteld?

HOEFKADE 39, DEN HAAG TELEFOON 18.05.49 en 90.72.96 Verzending door het gehele land.

——

HOTEL ATLANTA Tel. 110420 Coolsingel 97 ' — ROTTERDAM Aparte zalen voor uw recepties en gelegenheidsdiners onder rabbinaal toezicht.

VIERKANT NORMAAL (achtjes) DUN (tientjes) M.ATZEMEEL SJEMOERIEM

f

5.70 6.— 1.18 5.50

5727-1967

nnn

OPPERRABBINAAT

Qêb&ljij'

NÊOERIANO

*tfïn At» *A»> &>$ fa

tjs& '»

VAN DE

N.V. PAASCH6ROODFABRIEK HOLLANOIA — —

POSTBUS 121

TELEFOON 05420—10366

NIEUWSTRAAT 10-14

ENSCHEDE

J@L Kf 000^ De SÉDERAVOND-VIERING van de Joodse Gemeente en de Joodse Vereniging voor Amstelveen vindt dit jaar plaats in: Minerva-paviljoen:

april. Leiding: Rabbijn D. de heer U. 2e avond 25 april. Leiding: de heer S. de heer N.

Ie avond 24

Nieuwe R.A.1.-gebouw:

MudlOH

’’’ ’

4.60

Voor KWALITEIT en KASJROETH de NEDERLANDSE MATZE

0t%2

warmte-impulssysteem met een AUDION lasapparaat

Vraag uitvoerige dokumentatie over onze 30 seal-apparaten bij

'.

VVnnawnItiO

rwwtvi rwavi

A

feilloos lassen van polyetheen en plastic foliën

2y2 kg per doos per doos 2J/2 kg per doos per J/2 kg per stel 2i/2 kg

CHIEF RABBIKATE FOR THE NEIHEMANOS

ÏÏDS

"AUDION" 1 m APPARATEN #*|w voor moderne 'zz verpakking |Spg zelf uw zakken maken volgens het

\

lïMU'fiï» Matzes |

Vraagt prijsopgave aan

FRUIT CHOCOLADE VIS DELICATESSEN van 4 u. 's midGeopend dags tot 1 uur s nacnts Zaterdags van I—l uur Zondags v. 5 u. n m.—] u. VAN WOUSTRAAT 243 Telefoon 721493

3

Hebt u al

gram gram gram gram

Verder Ie kwaliteit Rund-, kalfs- en lamsvlees

AVONDVERKOOP M. GERRITSE

\

} Bestel nu reeds, wacht niet tot de laatste dag!

100 gram

100 100 500 500

Verzending buiten Amsterdam, onder rembours, ongefrankeerd.

Gebouw De Zuidpool, V. de Gamastr. 19, W. Synagoge Bultenveldert,

2e avond 25 april. Leiding: Dr. S. Israels Ie avond 24 april. Leiding: Rabbijn H. Rodrigues-

Pereira

Marquette 38

?

Jgti il

Gebouw „'t Open Ho*" Burg. Haspelslaan,

t^SU jN&Plal £[$3 :,

Amstelveen. Kaartverkoop a

’

Mlnerva-pavlljoen:

-I

BAI-gebouw:

i

1

5,

—

2e avond 25 april.

Leiding: de heer L. Evers de heer H. M. Polak

per persoon voor: / Mevr. F. Nager Mevr. J. Polak—Fruitman ( Mevr. I. Jacobowitz—de Vries) ",

in de Synagoge Lekstraat 61, »P 18 en 19 april tussen 8 en 9 uur.

Gebouw de Zuidpool: Fam. R. Vogel, Wiltzanghlaan 41. tel. 87314. Synagoge Buitenveldert: mevr. R. Hersch—v. Rijn, Van Nijenrodeweg 900,

tel. 422456.

ELEKTRO N.V.

Groenburgwal 31 ,tel.(020) 24 44 79, Amsterdam

Brodman Keesing J. Colthof Durst

"■"

HETPARCDL lééé diekituitl

\