‘Sodom en gomorra’? geeft antwoord op pagina 3
13 Woensdag Februari2008
Werkt bevrijdend.
Relaties
Perspectief
Media
Een relatie met een collega, het kan zomaar gebeuren. Bijna de helft van de Nederlandse werknemers heeft een liefdesrelatie op het werk gehad, meestal een affaire. Veel bedrijven hebben inmiddels regels voor relaties op de werkvloer. 13
Een relaxruimte compleet met stoomcabine, luxe ligbad en brede wastafel; voor menigeen is dat de gedroomde badkamer. Meestal ontbreekt de ruimte voor al dat moois. Daarom: breek uit die muur tussen de slaapkamer en de badkamer! 18
SBS 6 is de oude niet meer, het sleazy imago is eraf. Waar de naam van de zender vroeger nog wel werd verbasterd als SBS Seks, is SBS Safe nu meer van toepassing. Programma’s zonder al te scherp of groezelig randje, opdat het hele gezin kan kijken. 24
Leuke collega’s
Lekker badderen
SBS kiest voor safe
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
PvdA-leider en vice-premier
Wouter Bos over 365 dagen samen met Jan Peter Balkenende, een politiek huwelijk zonder liefde, zijn onzichtbare leiderschap, het bijsturen van Ella Vogelaar en PvdA‘ers die niet steeds naar de leider moeten kijken voordat ze ergens iets van vinden. pagina 6
PIM RAS/HOLLANDSE HOOGTE
Bos: ook ik kan excessieve topinkomens niet stoppen
Dagblad De Pers
2
Nieuws
Cambodja Interview topman Rode Khmer
Nadine, danseres
Citotoets
Wat Leidse kinderen willen worden, later als ze groot zijn ‘Iedereen mag het weten. Als ik later groot ben word ik lekker niks,’ zongen de zangertjes van Kinderen voor Kinderen een paar jaar geleden. Fotograaf Marc de Haan vroeg aan tientallen 11-jarigen op twee Leidse basisscholen wat zíj wilden worden, later. De meeste jongens droomden van een bestaan als voetballer. En er zaten opvallend veel toekomstige doktoren bij. Maar ook kunstenaars, kappers, automonteurs en een inbreker. De kinderen mochten zelf attributen meenemen om hun toekomstideaal te illustreren, dus kwamen ze naar de studio met gereedschaps-
Zakaria, kapper
kisten, ballen, witte jassen, jurken, scharen en boeken. Basisscholieren zijn nu even met hun toekomst bezig omdat ze massaal de Citotoets moeten maken. Gisteren, vandaag en morgen zwoegen leerlingen van groep 8 door heel Nederland op de toets, in totaal zo’n 154.000 scholieren. De Citotoets bestaat uit tweehonderd meerkeuzevragen. De scholen horen in de week van 3 maart hoe hun scholieren het ervan af hebben gebracht. Vijftien procent van de Nederlandse scholen neemt geen Citotoets af maar heeft een andere test. 1 MARC DE HAAN/HOLLANDSE HOOGTE
‘Ze moesten allemaal uitgeroeid worden’ Kang Khek Ieu stond bekend als ‘de Himmler van Cambodja’, een beul die toezag op de dood van 17.000 mensen. Nu bereidt hij zich voor op zijn proces en geeft een angstaanjagend kijkje in de keuken van de Rode Khmer. Een exclusief interview met de Khmer-topman. Valerio Pellizzari PHNOM PENH
...
Hij was de handlanger waar Pol Pot op vertrouwde, de briljante wiskundige die koelbloedig een middelbare school in Phnom Penh veranderde in een efficiënte martel- en moordmachine. Hij was ook diegene die, gedurende het Rode-Khmerbewind, de leiding had over het verhoren en doodknuppelen van zo’n 17.000 Cambodjanen. In het Westen is hij wel de ‘Heinrich Himmler van Cambodja’ genoemd. Aangezien Pol Pot zelf en zijn rechterhand Ta Mok hun gerechte straf ontliepen door dood te gaan, is hij het duidelijkste symbool van de
Friso, kelner
Rode Khmer dat nog in leven is. Zijn naam is Kang Khek Ieu maar hij is beter bekend onder zijn nom de guerre, Duch (uitgesproken ‘Doik’). Deze lente, 28 jaar nadat hij Cambodja ontvluchtte voor het Vietnamese leger, zal zijn proces voor massamoord eindelijk beginnen. Hij heeft nu voor het eerst een interview gegeven sinds hij achtenhalf jaar geleden gevangen genomen is. Daarin spreekt hij openhartig over hoe en waarom hij 17.000 Cambodjanen de dood instuurde in de killing fields. En zelfs nu hij binnenkort het bewijs van zijn misdaden onder ogen zal moeten zien, is het duidelijk dat er voor hem nooit sprake was van een keuze. Iedereen die wel een bedreiging voor de revolutie zou kunnen vormen, moest gemarteld en vermoord worden. Op de vraag of hij wel eens onzekerheid, twijfel of gevoelens van verzet voelde terwijl hij de hele intellectuele bovenlaag van zijn land vernietigde, antwoordde hij: ‘Er bestond
Auke , vrachtwagenchauffeur
een algemeen aanvaarde en stilzwijgende afspraak. Ik en alle anderen die op die plek werkten wisten dat iedereen die de deur door kwam psychologisch vernietigd moest worden. Geen enkel antwoord kon hun dood voorkomen. Niemand die bij ons kwam had ook maar de kleinste kans om zichzelf te redden.’ Het bevel was van boven gekomen, zei hij. ‘Alle gevangenen moesten worden uitgeroeid. Wij zagen alleen maar vijanden.’ Duch benadrukte dat er voor hem geen mogelijkheid was om in opstand te komen of te vluchten. ‘Als ik had geprobeerd te vluchten hadden ze mijn familie in gijzeling genomen en dan had
Floortje , kinderboekenschrijfster
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................................................................................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...........................
Selectie werkzaamheden: Vught (bus) Rioleringswerkzaamheden Arriva-lijnen 68 en 69. Veolia-lijnen 139 en 140. Halten Bosscheweg en Taalstraat vervallen. Rotterdam (bus) Wegwerkzaamheden RET-lijnen B7, B11, 64, 68 en 70. Halten Metrostation Slinge, Asterlo, Plein 1953 vervallen.
Vandaag
Morgen
De dag begint met nevel en mist in de morgen, die later overgaat in laaghangende bewolking. De zon komt er dan nauwelijks doorheen. Pas in de loop van de dag breekt ze het wolkendek open. Het is de vraag of dat op grote schaal gaat gebeuren. Als de zon de ruimte krijgt, wordt het 8 graden, anders maar 3-4. In het zuiden is de meeste kans op zon.
Voor mogen geldt wat de zon betreft hetzelfde als vandaag, alleen dan nog in sterkere mate. In tegenstelling tot wat de weerkaart aangeeft, is de kans op zonneschijn niet erg groot. De dag begint met mist, die heel lang kan blijven hangen. Misschien wel de gehele dag. Bij mist wordt het niet warmer dan 2-3 graden, met de zon erbij kan het nog 7 graden worden.
Amsterdam (bus/tram) Spoorvervanging Marnixstraat/Leidseplein. GVB-lijn 7, 10, 351, 352, 353, 354, 356, 358 en diverse Connexxionlijnen. Halten Leidseplein, Elandsgracht en Raamplein vervallen. Assen (bus) Wegwerkzaamheden Arriva-lijnen 50 en 51. Halten Thorbeckelaan/Oldenhofstraat, Thorbeckelaan/ De Timp, Groningerstraat/Smetanalaan, M.L. Kingweg vervallen. MEER OP: WWW.DEPERS.NL/9292OV ONDERWEG? BEL 0900-9292 (€ 0,70 P/M) OF KIJK OP MOBIEL.9292OV.NL
Dagblad De Pers
Nieuws
Kang Khek Ie, alias Duch, voor de rechter in Phnom Penh in november. AP
mijn familie hetzelfde lot getroffen als de andere gevangenen in Tuol Sleng.’ Tussen 1975 en het begin van 1979 zijn onder Pol Pot twee miljoen mannen en vrouwen, bijna eenderde van de Cambodjaanse bevolking, op wrede wijze vermoord door de Rode Khmer, een extremistische marxistische beweging. Hun doel was om Cambodja terug te voeren naar het ‘Jaar Nul’, het land af te snijden van de buitenwereld en het tot een ‘agrarisch utopia’ te maken. Van die twee miljoen slachtoffers werden er meer dan 17.000 naar een voormalige school in het hart van Phnom Penh gebracht die was omge-
bouwd tot een martelcentrum. Onder hen waren politici, diplomaten, boeddhistische monniken, ingenieurs, artsen, leraren, studenten, musici en dansers. Maar zes mensen overleefden het. Het centrum had de codenaam S21 en werd geleid door Duch, een voormalige wiskundeleraar die hoofd van de geheime politie was geworden. In de vroegere klaslokalen vond, onder leiding van Duch, met mathematische precisie in een tijd van veertig maanden de vernietiging van de gehele intellectuele klasse van Cambodja plaats. Met primitieve martelmethodes werden de mensen tot bekentenissen
gedwongen: ze werden aan ijzeren bedden gebonden, ondersteboven aan touwen gehangen, bedreigd met verdrinking, gefolterd met messen en tangen, opgesloten in piepkleine cellen. Vervolgens werden ze ’s nachts in vrachtwagens geladen en naar de rand van Phnom Penh gebracht en vermoord in de rijstvelden. Nu worden eindelijk, na jaren van touwtrekken tussen de Cambodjaanse regering en de Verenigde Naties, de overlevende leden van de RodeKhmerleiding voor de rechter gebracht. Ze zullen voor een gemengde VN-Cambodjaanse rechtbank verschijnen, de Extraordinary Chambers in the Courts of Cambodja. Duch verscheen in november voor het eerst in de rechtzaal; zijn advocaat vroeg toen of hij op borgtocht kon worden vrijgelaten omdat zijn ‘mensenrechten waren geschonden, al was hij niet geslagen of gemarteld’. Er ging een golf van ironisch gelach door de rechtszaal. Het verzoek werd geweigerd. Mijn pogingen om Duch te interviewen begonnen bijna drie jaar geleden. Eerst bezocht ik S-21, al snel na de val van het Rode-Khmerbewind. Sinds zijn arrestatie, meer dan acht jaar geleden, had niemand van buiten enig contact met Duch gehad. Nu kreeg ik hem eindelijk te zien, een iele, 66-jarige man met vooruitstekende, onregelmatige tanden, uitpuilende ogen en verwassen grijze kleren. Ik zag met eigen ogen hoe raadselachtig banaal en onschuldig het kwaad eruit kan zien. Tijdens het hele interview was zijn stem zacht en eerbiedig als een mantra, een boeddhistisch gebed; maar in werkelijkheid hoorde ik de soundtrack van een nachtmerrie waar nog zoveel vragen over bestaan. Zijn zachtmoedige, bijna breekbare uiterlijk wees er op geen enkele manier op dat we hier met een massamoordenaar te doen hadden.
Lees verder op pagina 9
3
Eurostat Hoge gasprijs zorgt voor rijkdom
Rijke stinkerds? Wonen allemaal in Groningen Groningen is de rijkste regio van Nederland en binnen Europa zelf de regionale nummer tien, blijkt uit Europese cijfers. Staan de Porsches daar echt opgelijnd? Jan-Hein Strop AMSTERDAM
...
Iedereen maar denken dat de Randstad het zoveel beter heeft. Of dat het noorden economische steun nodig heeft. Onzin dus, die Groningers zwemmen in het geld. Eurostat, zeg maar het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) van Europa, heeft in een gisteren gepubliceerd persbericht berekend dat het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking in Groningen het hoogst is van Nederland. Binnen Europa neemt de noordelijke regio zelfs de tiende plek in, vlak na het Duitse Oberbayern. Verbazingwekkend toch, zeker als je weet dat een hoogconjunctuur meestal voorbij gaat aan Groningen. Werkloosheidcijfers zijn al lang niet best en de provincie blinkt nergens echt in uit. Niet voor niets heeft Groningen jarenlang keihard gelobbyd voor de aanleg van een supersnelle zweeftrein vanaf Amsterdam, die de regio de broodnodige economische impuls zou moeten geven. Het kabinet besloot onlangs dat de trein er niet komt, want die is te duur in verhouding tot de opbrengst. Maar blijft de vraag: hoe kan het dat de Groningers zo welstandig zijn? Kloppen de cijfers wel? Omdat Eurostat voor zijn berekening gebruik maakt van cijfers van het CBS zou daar de bron kunnen zitten van een fout. Maar nee hoor, zegt de woordvoerder van het CBS, met
die cijfers is niets mis. Het mysterie van de Groningse welvaart schuilt in die ‘prachtige’ gasbel van Slochteren. ‘De opbrengst daarvan rekenen ze allemaal toe aan Groningen. Inwoners hebben ze daar niet zo veel, dus komen ze er heel goed uit. Eigenlijk geldt de provincie als een van de armere regio’s.’ Voorheen was Utrecht het rijkste gewest van Nederland, maar sinds de gasprijs in 2005 hard is gestegen, legt die provincie het af tegen de noorderburen. Volgens het CBS zijn de cijfers van 2005 nog steeds representatief voor de jaren erna, nu de gasprijs hoog is gebleven. Geen bevlieging daarom, de opmerkelijke stijging in de lijstjes. Maar Groningse bestuurders zul je daar zelf niet over horen, want daar hebben ze geen enkel belang bij. Als Groningen zijn hand ophoudt voor subsidie in Brussel of een trein in Den Haag, is het vertrouwde imago van moeilijke regio een stuk zinvoller. Vandaar ook misschien dat de Commissaris van de Koningin aldaar, Max van den Berg een telefoontje om de felicitaties over te brengen, onbeantwoord laat. 1
Gemeente Slochteren. HARRY COCK/HH
8&(.&540/+" ,00,"-40." " Ê Ê
/ 8* ,/-Ê " -Ê6 ,6,
Ê 6 Ê <" Ê "-/
"" Ê /Ê", ]Ê ,/ Ê -]Ê , "Ê * ,/Ê Ê 1 Ê, 1
6ÀÊ i`iÀ>`]ÊÕÊÊ`iÊÜi Herbert, kunstschilder
Imane, dokter
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................................................
Argus Rapport over megastallen
62)* .%$%2,!.$
Rudy, voetballer
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................
Van Dale geeft antwoord
Sodom en gomorra Het voornaamste verschil tussen een woordenboek en een encyclopedie is dat een woordenboek geen eigennamen opneemt. Wie wil weten wanneer Amsterdam is gesticht en hoeveel inwoners het telt, kijkt op Wikipedia of in de Winkler Prins, maar niet in Van Dale. Toch is de grens tussen woordenboek en encyclopedie niet zo absoluut. Ook in Van Dale zijn namen van steden opgenomen. Maar dan alleen als er iets bijzonders mee aan de hand is. Dat kan bijvoorbeeld het feit zijn dat de naam figureert in uitdrukkingen. Rome is als trefwoord opgenomen om uit te kunnen leggen wat ‘alle wegen leiden naar Rome’ betekent, of ‘zo oud als de weg naar Rome’. De hoofdstad van Japan staat in Van Dale vanwege de vrij jonge uitdruk-
king ‘van hier tot Tokio’. Van eigen bodem stamt het al wat oudere ‘naar Kuilenburg gaan’, wat betekent dat iemand failliet gaat. Vroeger gold Kuilenburg (het huidige Culemborg) als plaats waar men aan zijn schuldeisers kon ontkomen. Soms gaat het figuurlijk gebruik zo ver dat een stadsnaam een heel eigen betekenis ontwikkelt. We gaan zo’n naam dan met een kleine letter
Grote Van Dale
schrijven. Een mekka is een plaats of streek die ergens bij uitstek geschikt voor is (‘Vlaanderen, het mekka van de wielersport’), een waterloo is een beslissende nederlaag en in een sodom en gomorra kan men beter ook niet worden aangetroffen. Want dan is Leiden in last. 1 www.depers.nl/vandale
Dagblad de Pers
4
De Vier
DE WERELD VOLGENS
KOSTER + JOJANNEKE OPMERKELIJKE BIECHT
Q&A 06-21243XXX
Nieuwste fan Coulter is van een Goldwatermeisje nu een Hillary-meisje geworden.
Politieke Paris Hilton steunt Hillary Ze is de kiss of death voor Hillary Clinton, maar dat kan verslaggever Koster weinig schelen. Ann Coulter is zó conservatief dat ze weer aantrekkelijk wordt. ‘Maar ze belt je nooit terug.’ De dood van haar vader op 8 januari heeft haar niet milder gemaakt. Ann Coulter, de rabiaat-conservatieve she devil van Amerika, is weer vanouds aan het schuimbekken tegen liberale leeghoofden. De langbenige blondine, die sinds haar debuutboek High Crimes and Misdemeanors (1998) bekendstaat om haar omstreden uitspraken, zou deze verkiezing wel eens een vilein bijrolletje kunnen gaan spelen. Coulter heeft zich vorige week bekeerd tot Hillary Clinton, de vrouw van de man die zij jarenlang heeft achtervolgd met pesterige columns over zijn promiscue levenswandel. Coulter schrijft op haar website dat ze van een Goldwater-meisje (aanhanger van de oerconservatieve politicus uit de jaren zestig) nu een Hillary-meisje is geworden. De biecht is opmerkelijk. De hardste criticus van de Clintons heeft zo’n hekel aan de nep-Republikein John McCain dat ze hoopt dat Hillary, in haar jeugd zelf ook een Goldwateraanhanger, in het Witte Huis terecht komt. De kritiek van deze Reaganfreak op
DE UITZENDING
De conservatieve Ann Coulter debatteert vals en vilein. REUTERS
de voormalige Vietnamveteraan is niet nieuw. McCain is in de ogen van deze politieke Paris Hilton (over de vraag of ze aantrekkelijk is later meer) een liberal. En dat is een kwalificatie die bijna gelijk staat als iemand beschuldigen van geestesziekte (lees
haar nieuwste boek: If Democrats had any brains, they’d be Republicans). McCain is namelijk tegen de belastingverlagingen van Bush, tegen martelingen, tegen Guantanamo Bay en tegen haatspeech. Een redelijk mens, zou je denken, maar redelijk-
heid is niet wat Coulter wil, of althans niet wat ze in het openbaar propageert. Deze dochter van een voormalige stakingsbreker uit Connecticut steunt (en daarin is ze bijna de enige) bijvoorbeeld nog altijd Joseph McCarthy, de omstreden communistenvreter uit de jaren vijftig. Frans Verhagen, Amerika-kenner: ‘Dat ze Hillary steunt, is een grap. Ze preekt alleen voor eigen parochie. Ze overtuigt niemand omdat ze alleen maar lomp is. Het is allemaal effectbejag, een beetje Peter R. de Vries.’ Maar toch, moeten Koster en Jojanneke toegeven, is ze soms best een beetje grappig. Zeker als ze Al Gore omschrijft als die ‘homoachtige medewerker uit de Clinton-regering die geld inzamelde bij boeddhistische monniken en beweert dat hij het internet heeft uitgevonden’). Zo vals en vilein wordt er zelden meer gedebatteerd. Soms schiet ze wel eens mis en zegt ze dat joden ‘niet perfect zijn’ of scheldt ze oud-presidentskandidaat John Edwards uit voor faggot. ‘Jij vindt haar leuk hè, met haar korte rokjes en lange blonde haren’, mompelt Jojanneke bijna jaloers. ‘Ze date ook met linkse jongens in New York en ze houdt van The Grateful Dead. Ze is gewoon hard to get’, antwoordt Koster. Jojanneke, een tikje Coulter-achtig nu: ‘Ja, maar jou belt ze nu al een week niet terug.’ 1
VARA duikt voor Peter R. de Vries De Wereld Draait Door
‘Hij liegt’ , zegt Peter R. de Vries over Matthijs van Nieuwkerk. De misdaadjournalist is vlak na de uitzending nog steeds pissig over het gedrag van de host van De Wereld Draait Door. De Vries was boos dat de VARApresentator in de uitzending van maandag niet genoeg aandacht besteedde aan het boek van zijn medewerker Kees van der Spek, Achter de schermen bij Peter R. de Vries. ‘Omdat ze al vaker een afspraak niet waren nagekomen, had ik het
dit keer zwart-op-wit laten vastleggen’, verklaart hij tegen de website van deze krant. Bij De Wereld Draait Door willen ze niet meer reageren op de aanvaring. Productieleider Anja van Oostrom, die volgens De Vries de afspraak met hem zwart-op-wit vastlegde, verwijst naar een VARA-woordvoerder en die verwijst weer naar de eindredacteur Ewart van der Horst, die op zijn beurt weer niks wil zeggen, omdat hij het ‘te druk’ heeft. De woordvoerder spreekt uiteinde-
lijk: ‘Het is niet gebruikelijk dat we de hele uitzending aan het boek besteden.’ Maar dat beweert De Vries toch ook niet? De misdaadverslaggever had slechts een afspraak: tien minuten Holloway-nasleep, vier minuten boek. De woordvoerder: ‘Als hij zijn onvrede nou eerder in de uitzending had aangegeven, was er niks aan de hand geweest. Matthijs wilde in die laatste minuten best over dat boek praten, maar toen begon De Vries ineens.’ 1
‘Feest als NOS voetbal terugkrijgt’ Ed Gaikema, oprichter van www.voetbalisvaniedereen.nl verwacht dat we snel weer met het bord op schoot naar Studio Sport kunnen kijken. Al iets gehoord van de partijen die meebieden op de voetbalrechten? Gisteren om 12 uur eindigde de tweede biedingsronde. ‘Wat ik begrijp van mijn bronnen is dat de NOS er waarschijnlijk heel stiekem met de rechten van de samenvattingen vandoor gaat. In de eerste ronde haakten RTL en SBS al af. De prijs ligt ook aanmerkelijk lager dan drie jaar geleden, op zo’n 13 miljoen euro per jaar (toen 35).’ Maar de ECV, de rechthebbende van de wedstrijden, eist dat de uitzendingen pas om 20.00 uur mogen beginnen. ‘Dat hebben we liever niet natuurlijk. Het voetbal is al een miljoen kijkers kwijtgeraakt sinds de commerciëlen het hebben overgenomen. Ik denk dat de ECV ook wel inziet dat deze maatregel op nog minder kijkers kan rekenen. Dan weer met het bord op schoot naar Mart Smeets kijken… ‘Ja, als dat gebeurt dan gaan we zeker een borreltje drinken.’ En als de ECV aan de achtuur-eis vasthoudt? ‘Dan gaan we voetballen naar ze opsturen. We hopen dat alle mensen die ons nu steunen dan een bal willen betalen. Het geld maken we over aan een goed doel. Maar ik maak me nog geen zorgen.’ 1
Peter R. de Vries. AP
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Moederhaat!
HENK
WESTBROEK
Een vriend van me leende bij de bank een miljoen om in Vietnam een grote partij sportschoenen van een raar merk te kopen. Een winkelketen zou met die honderdduizenden sportschoenen een schoenenstunt gaan uithalen. Nadat de winkelketen een panel sportschoenenliefhebbers de modelletjes had laten betasten en bekijken en die sportschoenenkenners anoniem en unaniem lieten weten nog niet dood in die dingen gevonden te willen worden, weigerde de winkel-
keten de schoenen af te nemen. Wat doe je met een schuld van een miljoen en een paar containers lelijke schoenen? Inderdaad: wanhopig worden! Nog net voordat mijn vriend tot zelfmoord besloot, besloten een aantal gezaghebbende Amerikaanse rappers om de veterloze variant van juist dit merk schoeisel te gaan dragen. Omdat 90 procent van de wereldvoorraad van die dingen in het bezit van mijn vriend was, mocht hij zich drie maanden later miljonair noemen. Het sierde hem dat hij dat niet deed maar
een groot huis kocht. Groot genoeg voor hem, zijn vrouw en voor zijn moeder die met een AOW-uitkering in een bejaardentehuis zat. Zo een waar het warme eten precies om 12 uur ’s middags wordt opgediend als nog geen enkele bejaarde trek heeft. Omdat het te begrotelijk is om de bejaardentehuiskok het eten om 6 uur warm te laten maken. Dat kost het verzorgingstehuis namelijk een overwerktoeslag. Enfin, mijn vriend haalt zijn arme moeder uit dat gruweltehuis om bij hem in huis te komen wonen. Dat scheelt de overheid onderhoudskosten, ma blij, zoon blij. Iedereen blij zou je denken? De belastinginspecteur niet. Die besluit drie jaar later dat het
gedeelte van het huis dat de moeder van mijn vriend gratis mag bewonen, ook voor 1.000 euro per maand verhuurd zou kunnen worden. Gelukkig kan het er in zijn geval af; de inkomstenbelasting die nu betaald wordt over inkomsten die hij zou hebben als hij zijn moeder op straat zou trappen om de vrijgekomen ruimte te verhuren. Bij een kennis van me die haar moeder ook in huis nam en die van de belastinginspecteur ook moet gaan betalen, is de keus lastiger: ma op straat of in een tehuis. Vorige week stond de belastingdienst in de toptien van bedrijven waar mensen het liefst bij werken. Bij moederhaters!? 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Weer een dronken Hilton
Originele liedjes
Mooi zo
Barron Hilton, het broertje van Paris, is gisterochtend opgepakt wegens rijden onder invloed. De 20-jarige Hilton-telg werd om 8.30 uur met zijn zwarte Mercedes van de weg geplukt in Malibu.
James Blunt staat met You’re beautiful boven aan de Valentijn Top 101 van Sky Radio, gevolgd door Whitney Houstons I will always love you. .
Het gaat beter met Amy Winehouse. ‘Amy komt terug, ze krabbelt weer op’, vertelde haar moeder gisteren aan de Britse zender GMTV.
Dagblad De Pers
Binnenland
5
Vreemdeling in Den Haag Peter Middendorp is schrijver/journalist en doet voor De Pers dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..............................................................................
Beste Alexander
P
Protest
Halfnaakte vrouwen tegen stierengevechten Twee dames in hun ondergoed protesteren op de Dam in Amsterdam tegen stierengevechten. De Australische Lauren Bowey en de Braziliaanse Lina Barbieri zijn lid van dierenrechtenorganisatie PETA. De vrouwen de-
monstreren buiten Spanje en Portugal, omdat juist toeristen een van de redenen zijn dat er in die landen nog stierengevechten worden gehouden. Vorig weekend werd op dezelfde manier geprotesteerd in Berlijn. 1 AP
Europees rapport Winnie Sorgdrager schrok ervan
‘Steeds meer racisme in Nederland’ Een verhard land, waarin islamofobie en xenofobie dramatisch zijn toegenomen. Dat beeld van Nederland komt naar voren uit het rapport van de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (ECRI). Sanne Rooseboom DEN HAAG
...
Als een Nederlander het zou zeggen, zou hij worden weggezet als hopeloos ouderwets en politiek correct. Maar een Europese commissie die met enige afstand naar ons land kijkt kan het maken: Nederland een verhard land noemen, waarin intolerantie is toegenomen en groepen tegenover elkaar staan. Toen Winnie Sorgdrager, de Nederlandse vertegenwoordiger bij de ECRI, het rapport voor het eerst onder ogen kreeg, schrok ze. ‘Het houdt je een spiegel voor. Eerst vroeg ik me af of het klopte, maar ik heb moeten toegeven dat alles wat er in staat juist is’, legt ze uit in haar werkkamer in Den Haag. ‘Wij zijn in de sfeer meege-
groeid terwijl een Europees orgaan met afstand naar het land kijkt.’ De laatste keer dat de commissie een rapport over ons land schreef, was in 2000: vóór de aanslagen van 9/11, de moorden op Fortuyn en Van Gogh. Sindsdien is de toon van het politieke debat over minderheden verhard, zijn extreemrechtse groeperingen toegenomen en is op internet veel meer racisme te vinden. De Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie bestaat uit vertegenwoordigers van alle Europese landen, die op eigen titel in de commissie zitten. Voor Nederland is dat oud D66-minister Sorgdrager. ‘Maar de inhoud van het rapport is niet van mijn hand’, licht ze toe. ‘Een rapport wordt nooit opgesteld door een vertegenwoordiger van het land zelf.’ Van de commissie hebben twee leden zich gebogen over de situatie in ons land. Ze waren hier een week, spraken met ngo’s, maatschappelijke instellingen en met ambtenaren. Daarnaast lazen ze stapels beleidsnota’s om een beeld te krijgen van
Nederland anno 2007 (want het rapport is al een half jaar terug goedgekeurd). Sorgdrager schaamde zich niet voor Nederland toen het rapport uiteindelijk werd besproken in de commissie. ‘Niet voor het land zelf, wel voor sommige uitlatingen. Voor ongenuanceerde taal. Dingen worden zo opgeblazen in Nederland.’ Natuurlijk staat ons land niet alleen in de veranderingen die de commissie vaststelt. Sorgdrager: ‘Overal in West-Europa is de sfeer veranderd sinds 9/11 en de bomaanslagen in Madrid en Londen. Maar ik heb van geen enkel ander land gehoord dat een politicus met een flinke aanhang heeft voorgesteld de Koran te verbieden, zoals Wilders hier.’ Het belangrijkste advies van de ECRI aan de Nederlandse autoriteiten is om geen sfeer te helpen creëren waarin mensen tegen elkaar opgehitst worden. Sorgdrager denkt wel dat de Nederlandse regering hier voor openstaat; ‘Er wordt meestal echt geluisterd naar Europese aanbevelingen.’ 1
echtold, het spijt me dat je dit via de media moet vernemen. Misschien zeg je dat dit niet netjes is, niet zoals je het gewend bent. Ik wil je iets zeggen. Zullen we het daarover hebben? De inhoud? Volgens mij ben je daar een liefhebber van. Lang geleden verzocht ik je mij een interview toe te staan over de parlementaire journalistiek, een onderwerp waarover ik wil schrijven. Je stond niet te springen. Integendeel. Je stond op je lip te bijten, na te denken, te kauwen, zoals jij dat noemt. Het staat je vrij te kauwen waarop je wilt. Ik wil het over je argumenten hebben. ‘De pers is mijn zaak niet’, zei je. ‘Wat moet ik daarover zeggen? Dat de concurrentie tussen media wel eens ten koste gaat van de zorgvuldigheid?’ Eerder al had je woordvoerder laten weten: ‘Leuk onderwerp, maar wat hebben wij er aan om ons daar over uit te laten?’ Mijn verblijf op het Binnenhof is ook een verblijf in een wereld waarin politici bepalen wanneer ze op welke manier met welke journalisten over welke onderwerpen praten. Voordien
leefde ik in de veronderstelling dat journalisten de vragen bedachten en mensen in vertegenwoordigende functies antwoord gaven. Ik begrijp dat je niet op alle verzoeken kunt ingaan. Maar het verbaasde dat je alleen ingaat op verzoeken die je direct bevoordelen. Toen ik een medewerker van je zei dat ik in ruil voor een interview met jou een voorpaginabericht over de D66-plannen met het onderwijs wilde schrijven, begreep hij te laat dat het een grap betrof om zijn enthousiasme in te slikken. Ik zou je willen vragen hoe je over dergelijke praktijken denkt. Waarom je zo in de greep van het nutsdenken bent. Waarom je een woordvoerder naar de wandelgangen stuurt om kleine nieuwtjes te verkopen – als de pers je zaak niet is, waar bemoei je je dan mee? Ik zou willen weten waarom je überhaupt een voorlichter hebt – je kunt toch zelf antwoord geven? Voor het overige onveranderd, je PM. En nu maar hopen dat je mij in een eventuele reactie niet al te zeer de oren zult wassen. 1
Waarom heb je een voorlichter? Je kunt toch zelf antwoord geven?
Onderwijs
VO-raad: onderzoek urennorm Redactie binnenland AMSTERDAM
...
De VO-raad, de brancheorganisatie voor schoolbesturen in het voortgezet onderwijs, eist een onderzoek naar de zogeheten 1040-urennorm. Volgens de VO-raad moet een onderzoekscommissie direct beginnen met een ‘grondig onderzoek naar de relatie tussen de kwaliteit, onderwijstijd en bekostiging’. Dit voorstel werd gisteren unaniem aangenomen tijdens de ledenvergadering. Tot het onderzoek is afgerond, moet er voor scholen een bandbreedte gelden van 150 uur. Dat betekent
Zit je goed? T I J D E L I J K 15 % KO R T I N G
dat scholen tussen de 890 en 1040 uur les moeten geven om geen boete te krijgen van het ministerie van OC&W. Eind vorig jaar gingen duizenden scholieren de straat op om te protesteren tegen de urennorm. Staatssecretaris Van Bijsterveldt (CDA) versoepelde de norm maar weigerde verdere concessies. De Tweede Kamer vroeg naar aanleiding van de uitkomsten van de ledenvergadering een spoeddebat aan met Van Bijsterveldt. Volgens de aanvrager van het debat Jasper van Dijk (SP) staan de scholen nu lijnrecht tegenover de staatssecretaris. 1
EKTORP fauteuils, 2-, 3-zitsbanken en chaises longues zijn gemaakt om tegen een stootje te kunnen. Je kan kiezen uit maar liefst 13 verschillende hoezen die makkelijk zijn te wisselen en te wassen.
© Inter IKEA Systems B.V. 2008
Prijsvoorbeeld met 15% korting: EKTORP fauteuil, leaby rood, 299.-, tijdelijk 254.EKTORP 2-zitsbank, leaby rood, 399.-, tijdelijk 339.EKTORP 3-zitsbank, leaby rood, 499.-, tijdelijk 424.Kijk voor alle EKTORP mogelijkheden op IKEA.nl *van 5 t/m 16 februari in alle IKEA vestigingen
O P E K T O R P FA U T E U I L S , 2 - , 3 - Z I T S B A N K E N E N C H A I S E S L O N G U E S !
ma t/m vr 10-21 uur. za 9-20 uur. IKEA.nl
6
Binnenland
Wouter Bos wil meer van zich laten horen
De strijd met oud links is nooit klaar Waar was Wouter Bos toch, het afgelopen jaar? Ontmoedigd weggezakt na de verkiezings nederlaag? Verzwolgen door de coalitiegenoten of door oud-links? Hij was expres wat stilletjes, bezweert Bos. Maar hij komt terug.
W
een heleboel mensen om me heen. Om andere politieke talenten de ruimte te geven. Bij wijze van spreken je eigen opvolger ook.’
‘Doen jullie maar eerlijk. Dan ben ík wel plichtmatig, haha.’
Wat, bij de volgende verkiezingen bent u geen partijleider meer?
at heeft u liever, zullen we eerlijk zijn of zullen we er iets plichtmatigs van maken?
Nou, wij zijn wel vóór u. Woordvoerder: ‘Nu wordt het helemáál link.’
In een boel politici zien we niets. U, los van welke partijpolitieke voorkeur ook, verdenken we ervan dat u ideeën heeft en die over zou kunnen brengen. Alleen, u dóet het niet. ‘Hmmm… Ja, ik begrijp er wel iets van. Vóór alles ben ik nu minister van Financiën. Als ik een heel interessante PvdA-leider ben maar een waardeloze minister luistert niemand naar me. Als ik een goede minister ben, verwerf ik ook krediet als PvdAleider. Laat mij nu eerst maar bewijzen dat ik kan worden vertrouwd in de buurt van de schatkist. Die keus heb ik afgelopen jaar bewust gemaakt. Dat heeft de PvdA altijd goed gedaan, kijk maar naar Wim Kok. Maar ik zal mij steeds meer – buitengewoon verstandig enzo natuurlijk – laten horen over andere onderwerpen.’ ‘Komt bij dat ik nu gelukkig niet meer de enige ben, hè. Ik hoop dat u er begrip voor heeft dat ik niet nóg een keer in de situatie wil komen dat ik de confrontatie zoek en vervolgens te horen krijg: het is zo stil rond Bos want hij is eigenlijk de enige die iets interessants te zeggen heeft in de PvdA. Ik besteed heel veel tijd – dat zien jullie niet allemaal – om te zorgen dat Guusje en Ella en Ronald en Ahmed óók met een PvdA-verhaal naar buiten komen. Je moet niet de enige zijn die het beeld bepaalt. Dat is veel te kwetsbaar.’
‘Ik heb de afgelopen jaren zo veel ellende gehad met de vraag ‘ben je wel of geen kandidaat’ en ‘wil je wel of niet premier worden’. Ik heb me voorgenomen om die vraag drieënhalf jaar lang niet te beantwoorden. Totdat ik me kandidaat moet stellen.’
Wel grappig dat u het groepsgevoel benadrukt. Vanuit de partij horen wij dat u niet zo goed bent in warme banden smeden. ‘Ik ken dat verwijt niet. En ik herken het ook niet. Toen ik fractievoorzitter was, kon ik banden onderhouden met jan en alleman in de partij. Het is inderdaad moeilijker om, nu ik minister ben, een afspraak met me te krijgen.’
U zou mensen bellen als u ze nodig heeft en verder horen ze niets. ‘Nee, dat is niet zo, dat is niet zo. Dat geldt andersom ook. Je zou ze de kost moeten geven die míj alleen maar bellen als ze me nodig hebben. Het aantal mensen dat mij belt om gewoon even warm te praten over hoe het is, kun je op de vingers van één hand tellen, hoor.’
Dat u het afgelopen jaar minder zichtbaar was, komt dat ook doordat u de verkiezingen had verloren en het door u zo vermaledijde ‘Oud Links’ – in de vorm van de SP – had gewonnen?
Is dat niet een Haags ding? Kiezers zien toch vooral de partijleider.
‘Ten opzichte van de SP ben ik strijdbaar gebleven, dat is niet het punt. De verkiezingen hebben er wél mee te maken. Als je zo’n tik krijgt, is dat een oefening in nederigheid. Ik geloof niet dat mensen het begrijpen als je dan dingen van de daken blijft schreeuwen alsof er niets is gebeurd.’
‘Ik vind het mijn verantwoordelijkheid als leider – ik heb ook niet het eeuwige leven – om te investeren in
En heeft u er toen ook voor gekozen om die strijd tegen Oud-Links bín-
nen uw partij even niet aan te gaan? ‘Integendeel. In het rapport-Vreeman, dat de verkiezingsnederlaag analyseerde, staat dat we moeten dóórgaan met vernieuwing. Dat heb ik als enorme steun ervaren, ook in de strijd met Oud-Links. Ik heb wel even tijd nodig gehad om een aantal dingen op een rijtje te krijgen. Zo’n nederlaag gaat je als persoon niet in de koude kleren zitten. We hadden in de campagne een héleboel ideetjes, maar het grote idee zat er niet bij.’
‘Als ik een goede minister ben, krijg ik ook krediet als PvdA-leider’ Hoe lang we nog over het verleden blijven praten, vraagt Bos. Er is al een ‘draaipunt’ geweest, zegt hij. In het najaar. Een gesmeerd lopend partijcongres. De partij die niet meer wilde tobben, maar de schouders eronder wil zetten. De PvdA zat in het kabinet, toch? En in een heleboel colleges van B en W? ‘Gouden kansen!’, zegt Bos. Van grote betekenis was voor hem de overwinning van Lilianne Ploumen op oudgediende Jan Pronk in de strijd om het voorzitterschap. ‘Omdat rondom een eventuele verkiezing van Jan Pronk tot voorzitter veel werd gespeculeerd over wat dat zou betekenen. Voor de koers en voor mijn positie.’ Maar toch, als Bos gelijk heeft en de partij kent sinds oktober al de houding ‘ophouden met het gezeur’, waarom is hij dan nog steeds zo onzichtbaar? Is de strijd met Oud Links misschien gewoon klaar? ‘Die is nooit klaar.’
Wie heeft gewonnen? ‘De vernieuwers in de PvdA laten nu zien dat ze goede ideeën hebben én daar resultaten mee boeken. Kijk wat Plasterk en Dijksma doen op Onderwijs. Het is een zegen dat we nu eens
twee PvdA’ers op Onderwijs hebben die de boel niet overhoop gooien. Die met heel simpele dingen tot prioriteit maken dat kinderen gewoon kunnen lezen en schrijven. En dat leraren gemotiveerd voor de klas staan.’ ‘Kijk hoe onze wethouder in Amsterdam, Lodewijk Asscher, probeert in jeugdwerk en welzijn door bureaucratieën heen te breken – waar hij helaas ook veel te veel PvdA’ers tegenkomt in besturen – dat beschouw ik ook als een vernieuwer die nu de daad bij het woord voegt.’ ‘Er zijn debatten in de partij die onvoldoende opschieten. In de Amsterdamse gemeenteraad zei een aantal mensen dat wij met ons integratiebeleid angst opkloppen, dat we rechts zijn. Nou, dat vond ik écht een geluid alsof we de laatste jaren niets hadden geleerd. Ik was heel blij dat Ahmed Marcouch – onze stadsdeelvoorzitter in Slotervaart – en Asscher toen zeiden: we hebben een nieuwe, strenge en rechtvaardige lijn ontwikkeld. Dát moet de lijn van de PvdA zijn en dat is ook mijn lijn.’ ‘Eigenlijk is het veel makkelijker om de partij te vernieuwen nu we regeren. Toen we in de oppositie zaten vond iedereen die mooie nieuwe ideeën wel best, want er kwam toch niets van. Nu realiseren een heleboel PvdA’ers zich ineens tot hun schrik dat we ook echt gaan doen wat we binnen de partij hebben afgesproken.’ ‘Jarenlang hebben we in allemaal partijrapporten opgeschreven dat we geld bij de woningcorporaties gingen weghalen om het in oude wijken te steken, het staat keurig in ons verkiezingsprogramma. Maar nu het zo ver is, blijken die corporaties ineens vol te zitten met bestuurders van PvdAhuize die beginnen te klagen. Of dat we het niet meer accepteren dat iemand jonger dan zevenentwintig is, nergens voor beschikbaar is en een beetje bijstand krijgt. Staat in ons programma. Nu maakt Ahmed Aboutaleb daar een wet van en zeggen veel mensen in de PvdA ineens: dat is wel erg streng. Nou, dat was ook de bedoeling.’
U laat vooral de Marcouchen, Asschers en anderen de strijd aangaan. ‘Maar dacht u dat Marcouch en Asscher zich niet vergewissen van mijn steun? Die weten precies waar ik sta. Het is niet altijd voor u duidelijk te zien en te horen.’
U heeft wel eens tegen ons gezegd: andere mensen lopen als verken-
ners vooruit en mijn taak als leider is om de nieuwe consensus te bestendigen. ‘Het heeft te maken met loyaliteit aan je eigen mensen. Als ik op de achtergrond dingen in beweging zet is dat veel beter leiderschap dan wanneer ik voortdurend in het openbaar de confrontatie zoek met mijn partijgenoten.’
Zou u zelf die strijd niet veel meer aan moeten gaan, in het openbaar? ‘Af en toe wel. Af en toe heb ik daar wel zin in. En ik sluit niet uit dat ik dat meer ga doen. Soms is dat helemaal niet nodig. Met Plasterk en Dijksma hoef ik mij niet te bemoeien, want dat gaat precies in de richting waarin ik heel graag wil.’ Een tik gehad van de verkiezingen dus. Partijgenoten willen steunen en ze liefst niet publiekelijk de oren wassen. Maar er zit nog iets, in die terughoudendheid van Bos. Ergernis over PvdA’ers die te weinig initiatief tonen en als hulpeloze kinderen naar hem opkijken. Hij werd laatst boos toen een PvdA-wethouder uit een grote stad hem weer eens had verweten zijn achterban onvoldoende te inspireren. ‘In de PvdA wordt naar boven
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Wouter Jacob Bos
1981
In de Kamer
De huidige minister van Financiën en vicepremier werd op 14 juli 1963 geboren in Odijk. Hij is de tweede zoon van Jone Bos en Neeltje de Graaf.
Bos gaat economie en politicologie studeren en wordt meteen ook maar PvdA-lid.
Na tien jaar bij Shell wordt hij op 19 mei 1998 Tweede Kamerlid voor de PvdA. Hij werd woordvoerder belastingen voor zijn fractie en hield zich ook nog bezig met economische zaken.
Binnenland
‘De gemeenteraadsverkiezingen van maart 2006 waren een heel groot Bos-moment’
7
Kustaw Bessems Dirk Jacob Nieuwboer Kunstenares Sooreh Hera fotografeerde een homo met een Mohammed-masker. Haar werk werd al geweerd uit het Haags Gemeentemuseum, omdat het kwetsend zou zijn voor moslims. Nu zegt ook het MuseumgoudA pas te willen exposeren als de moslims in Gouda er klaar voor zijn. ‘Dat vind ik erg. Als achter die woorden angst zit voor de commotie die het werk teweegbrengt, terwijl hij overtuigd was van de artistieke waarde, dan vind ik dat buitengewoon droevig. Kijk, in het persoonlijk verkeer moet je er wel rekening mee houden of mensen gekwetst worden of niet. Maar je kunt artistieke of andere vrijheden niet beperken omdat mensen zich gekwetst voelen. Je kunt je overál wel door gekwetst voelen. Ik voel me gekwetst als mensen bepaalde kunst niet op de muur willen hangen, als ik iemand met een bepaalde religieuze achtergrond hoor zeggen dat homoseksualiteit niet in orde is. Dat hanteer ik ook niet als norm om mensen wel of niet toe te laten iets te zeggen. Dan is het eind zoek.’
‘Nee, de uitkomst van het Ayaandebat is natuurlijk niet bevredigend’ Als u die vrije expressie zo bent toegedaan, hoe verantwoordt u voor u zelf dan dat u in een kabinet zit dat de veiligheid van Ayaan Hirsi Ali in het buitenland niet garandeert? Een aarzeling. ‘Toen ze ervoor koos om naar het buitenland te gaan is er een afspraak met haar gemaakt dat de beveiliging op een gegeven moment op zou houden.’
Dus u verantwoordt het door tegen u zelf te zeggen: als ze echt in nood is, kan ze altijd nog naar Nederland komen. EVERT-JAN DANIELS
gekeken met: vertel ons wat we ergens van moeten vinden. En dan denk ik: tjongejonge, als je nou zelf in de politiek bent gegaan, dan sta je toch zélf ergens voor, dan heb je toch zélf een idee, kom op! En als ik het ermee oneens ben, hoor je het wel. Vecht maar een beetje terug.’
Naar de vernieuwers Plasterk en Dijksma heeft u geen omkijken, zegt u. Geldt dat ook voor de andere PvdA-bewindslieden? Grinnikt. ‘Gaan we ze allemaal langs? Er zitten elf hartstikke goede mensen.’
lozen?Hoe kan het dat de eigen minister daar zo laat van doordrongen raakte?
Goed, even los van mevrouw Vogelaar dan, u zegt dat de integratiediscussie in de partij sneller mag.
‘Dat weet ik niet. Maar ik ben blij dat het verhaal dat er uiteindelijk lag goed was.’
Stilte.
‘Er vindt te veel discussie plaats over onderwerpen die we achter ons hebben gelaten, waar we gewoon uit zijn. Dat je inburgeren verplicht. Dat je het sanctioneert als mensen niet doen wat er van ze wordt verlangd. Dat het volstrekt normaal is dat mensen zich voorbereiden als ze uit vrije wil naar een land komen. Dat de islam bij Nederland hoort maar dat je tegelijk best ook kritische vragen mag stellen over de religie. Dat je staat voor de vrijheid van meningsuiting, ook als mensen zich gekwetst voelen. Het is een klassieke linkse fout om te zeggen: we moeten niet polariseren. Provoceren, louter om te zien wie er nu weer boos wordt, dat is niet goed. Maar sommige dingen krijg je niet aan de orde gesteld zonder polarisatie of confrontatie. Ik hád eerlijk gezegd gedacht dat we die discussies hadden gehad. Ik vind het af en toe teleurstellend dat dat niet zo is.’
Vind u dit een vervelend onderwerp?
Zijn dat de ‘verschrikkelijke reflexen’ in uw partij?
‘Nee.’
‘Ja… ik geloof dat u me nu citeert dus ik kan dat moeilijk ontkennen.’
‘Het is een klassieke linkse fout om te zeggen: we moeten niet polariseren’ Heeft u daar een rol in gespeeld, om dat verhaal zo te krijgen?
Minister Vogelaar voor integratie, draagt die ook de nieuwe PvdA-lijn uit?
‘Ja.’
Grinnikt weer. ‘Ik denk dat óók mevrouw Vogelaar de nieuwe PvdA-lijn uitdraagt. Als je ziet hoe haar integratienota voor het eerst in jaren de integratieproblemen van de autochtonen centraal stelt, die zich onzeker voelen over de islam, over de verandering in hun buurt…dat zet zij daar zo neer.’
‘Er zijn gewoon onderwerpen die heel belangrijk zijn voor het profiel van dit kabinet en van de PvdA-bewindspersonen. En daar kijk ik dan wat nadrukkelijker op mee.’
Dat deed ze pas nadat ze zwaar was bekritiseerd aan het begin van haar ministerschap. De PvdA had na Fortuyn toch al geleerd dat zij autochtonen niet moest verwaar-
Welke?
U wordt er wat kortaf van. ‘Dat is iets anders.’
Maar geef dan zélf eens een voor-
zet, wat voor kritische vragen heeft u over de islam? ‘Welk doel dient dat? Kijken hoe ver Bos durft te gaan? Een mooie krantenkop?’
‘Zelfs als ze weer in Nederland komt wonen en op reis gaat, wordt ze beschermd. Alleen niet als ze ergens anders woont. Een staat kan niet tot in de eeuwigheid de veiligheid van burgers in het buitenland op zich nemen. Dat gaat gewoon niet.’
Vindt u dat echt? De islam moet een plaats in Nederland krijgen. U zegt dat dan kritische vragen moeten worden gesteld, maar laat dat aan anderen over.
‘Nou, dat was wel het argument dat toen in de Tweede Kamer als heel zwaarwegend werd gezien.’
‘Goed, ik waag een poging. Al zal het wel weer niet spectaculair genoeg zijn. Een van mijn meest ontluisterende ervaringen was toen een vertegenwoordiger van een allochtone studentenvereniging me zei: als je crimineeltjes wilt aanpakken, moet je een exemplaar van de Koran op het politiebureau leggen, zodat je ze kunt laten zien dat wat ze hebben gedaan van de Koran niet mag. Ik schrok enorm. Iemand uit de intellectuele bovenlaag die jonge mensen er niet gewoon op wil wijzen dat zij onze wet moeten gehoorzamen, maar die eigenlijk zegt dat de Koran boven die wet staat. Er wordt altijd gezegd dat slechts een kleine groep moslims problemen geeft. Dat klopt als het gaat over overlast, criminaliteit of extremisme. Maar een grotere groep accepteert kennelijk de rechtstaat en de democratie onvoldoende als het hoogste gezag.’
Maar vindt u de uitkomst zelf bevredigend?
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ................................................................................
Geprikkeld: ‘Nee, dat is natuurlijk niet bevredigend. Maar ik zie geen andere mogelijkheid.’ Bos vindt het ‘vervelend’ dat in het buitenland nu het beeld is ontstaan dat Nederland Hirsi Ali als een baksteen laat vallen. Toen hij twee jaar geleden droomde over integratie hoopte hij dat Nederland weer een land zou worden waar het buitenland ter inspiratie naar zou kijken, omdat wij ‘tolerantie opnieuw zouden uitvinden’. Zo ver is het niet, zegt hij. ‘Niet zo lang het hele integratiedebat in Nederland wordt gedomineerd door een film die er nog niet is’. Hij doelt op de korte film die PVVleider Wilders maakt tegen de Koran. ‘Als we dat achter de rug hebben, zullen we hebben gezien dat de Nederlandse moslims er nuchterder en
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..........................................................
Stropdas
Grote winnaar
Allochtonen
Van 2000 tot 2002 is Bos staatssecretaris van Financiën. Hij draagt giletjes en dassen. De das zal later - veel besproken - vaak af gaan .
Nadat de PvdA onder Ad Melkert is weggevaagd door de LPF, wordt Bos november 2002 partijleider. Januari 2003 boekt hij een grote overwinning bij de Tweede Kamerverkiezingen.
Maart 2006 wordt de PvdA onder Bos voor het eerst de grootste bij de gemeenteraadsverkiezingen, mede dankzij steun van allochtonen.
8
Binnenland
‘Dit kabinet heeft een hartstikke goed eerste jaar gehad’
Partijleider Wouter Bos normaler op hebben gereageerd dan de Nederlandse niet-moslims.’ Maar het is toch het kabinet dat veel lawaai heeft gemaakt over de film? Zorgen uitgesproken, brieven naar bestuurders in het hele land omdat zij rekening dienen te houden met dagen aanhoudende ongeregeldheden? ‘Nee, ik vind dat wij er heel nuchter en rustig mee omgaan.’
Door te spreken van een forse crisis, zoals premier Balkenende deed? ‘Die opmerking ging alleen maar over het buitenland. En als je ziet hoe buitenlandse regeringen onze ambassades daar benaderen en de zorg en onrust die daar is…’
U vindt dat nu sprake is van een forse crisis in het buitenland? ‘Nou goed, je moet voorkomen dat het een crisissituatie wordt, zo heb ik de woorden van de minister-president toen opgevat.’
Dat is wel aardig van u, maar niet waar. ‘Volgens mij bedoelde hij te zeggen dat we de geluiden uit het buitenland heel serieus moeten nemen. Maar kunnen we nu naar een ander onderwerp?’
Bijna. Het is wel erg chic van u. Als u iets lovends zegt over Barack Obama geeft de premier u vanaf de voorpagina van de Telegraaf een standje. Nu zegt de premier echt iets doms en verdedigt u hem. Bos giechelt. ‘Man, ik ben zo beschaafd.’
Dat is het? ‘Zullen we het daar op houden?’
We spraken PvdA’ers die PvdAministers niet flink genoeg vinden. Terwijl CDA-ministers heel gemeen kunnen zijn. ‘Conclusies die jullie trekken, hoef ik niet te trekken toch?’ Het mag soms misschien innerlijke beschaving zijn, zoals Bos zegt. Of een verschil in politieke cultuur: PvdA’ers ruziën het liefst met elkaar, terwijl de machtsmachine van het CDA de vijanden consequenter buiten de eigen gelederen zoekt. Maar
komt het Bos misschien soms ook goed uit om zich stil te houden? Als hij het eens is met zijn CDA-collega’s, terwijl de PvdA-fractie in de Tweede Kamer iets anders wil? Dan gaat het, denken wij, over de bijna-kabinetscrisis rond de versoepeling van het ontslagrecht. CDA-minister Donner van Sociale Zaken was vóór, de PvdA in de Kamer onwrikbaar tegen. Bos had zich in het verleden welwillend uitgelaten over zo’n versoepeling. Hij ontkent dat hij daardoor onhoorbaar was in de discussie. ‘Kwestie van rolverdeling. Je moet natuurlijk niet publiekelijk in het kabinet met elkaar in discussie gaan. Nee. Nee. Ik vind dat mijn partij een goed standpunt heeft ingenomen. Ons verkiezingsprogramma zegt dat er niets aan het ontslagrecht moet veranderen. Ik ben zelf ook op basis van dat verkiezingsprogramma gekozen.’
‘De discussie over de topinkomens is een onoplosbaar dilemma’ Maar in dat verkiezingsprogramma stond niet wat Bos wilde. ‘Hij had het gewoon verloren’, zeggen PvdA-bronnen. In 2006 had hij gezegd dat op versoepeling van het ontslagrecht ‘geen taboe’ lag. En bij een andere gelegenheid, in hetzelfde jaar: dat ‘de praktijk in verschillende landen laat zien dat het mogelijk is grotere flexibiliteit, die onmiskenbaar tot meer banen leidt, te combineren met meer zekerheid.’ Weer elders pleitte hij voor een akkoord tussen werkgevers en werknemers dat ‘zou inhouden dat de werknemers grotere flexibiliteit inclusief minder ontslagbescherming accepteren.’ Bos nu: ‘Ik heb een aantal maanden vóór de publicatie van het programma gezegd dat ik me voor kon stellen dat werkgevers en werknemers het met elkaar eens konden worden over een gróte deal waarin ook het ontslagrecht een rol speelde. Een aantal maanden daarna klapte het overleg uit elkaar en dus vonden wij: dan maar handen af.’ ‘Door die discussie van de laatste
‘Ik heb hem vrijdag nog gesproken.’
Hoe lang gaat u de PvdA nog leiden? ‘Dat weet ik niet.’
Weken, maanden, jaren? ‘Nou, houd het toch in ieder geval maar op jaren.’
Droomt u er nog wel eens van: uw eigen vice-premier op de vingers tikken? ‘Ha! Ha! Ha!’
Uw grote held Obama zegt gewoon: ík ga dat doen, ík word president. RIES VAN WENDEL DE JOODE/HH
maanden heb ik ook wel geleerd dat veel mensen al erg onzeker zijn over hun baan. En over Chinezen die komen en Indiërs, Polen en Bulgaren. Als je dan de boodschap uitstuurt dat ook het ontslagrecht nog gaat veranderen, dan worden ze nog onzekerder. Mensen zijn alleen maar bereid om flexibiliteit te accepteren als ze houvast hebben.’ Het is niet het ontslagrecht waarvan Bos zei dat het ‘de nagel aan zijn doodskist’ wordt. Die kwalificatie geeft hij nu aan het debat met de Tweede Kamer over de topinkomens.
cent waterdicht kan garanderen dat er nooit meer een exces komt.’
Ja. En omdat Donner naast u in de Kamer zit te etteren, toch? ‘Donner… Donner zit niet te etteren.’ Bos houdt nu niet meer op met lachen. ‘Ja… nee nee nou goed.’
Jawel! Donner gaat expres heel uitgebreid uitleggen waarom er tegen die excessen niets kan worden gedaan, terwijl dat voor u pijnlijk is. ‘Ah, nee, kom. Donner houdt ook wel van een plagerijtje, dan plaag ik terug.’
Waarom? ‘Omdat het een onoplosbaar dilemma is. Wij leven in een land waarin de overheid niet alles bepaalt. Het salaris dat jij met je werkgever afspreekt, daar moet ik buiten blijven. Dat geldt ook voor heel hoge salarissen. Tegelijk gebeuren dingen waar we stevig de pest over in hebben, die niet pluis zijn, die niet deugen. Ik wil proberen er wat aan te doen. Dan moet je dus vertrouwen op zachtere mechanismen, proberen mensen ertoe te bewegen hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. Dat lukt ook wel. Ondernemers vinden het niet leuk dat ze als graaiers worden gezien. Van die druk moeten we ook gebruik willen maken… op een integere manier. Maar het debat met de Kamer is een nagel aan mijn doodskist omdat ik denk dat we nooit iets zullen kunnen verzinnen waardoor ik honderd pro-
U loopt volgende maand precies tien jaar rond aan het Binnenhof. Heeft u nog dezelfde energie als vijf jaar geleden? ‘Ja.’
Niet matter, moegestreden? ‘Wel wijzer. Meer grijze haren en een beetje wijzer.’
Er zijn grote verkiezingsoverwinningen geweest, maar hét grote Bos-moment moet nog komen, toch? ‘Nououou…wat dacht je van maart 2006? Toen we voor het eerst in onze geschiedenis de grootste partij werden bij de gemeenteraadsverkiezingen? Dat is een fantastische overwinning voor de PvdA geweest.’
We gingen er even vanuit dat uw hoogtepunt niet achter u ligt… ‘Nee, maar als je vraagt: zijn er grote Bos-momenten geweest, dat vind ik een heel groot Bos-moment.’
Gaat u daar nog een keer overheen? ‘Wat mij betreft wel, maar misschien draagt het moment een andere naam. Maar die vraag beantwoord ik niet, hè. Dat hadden we afgesproken.
De Amsterdamse burgemeester en partijgenoot Job Cohen lonkte pas bij ons in de krant naar het premierschap. ‘Hij zei dat hij dacht dat hij daar de capaciteiten voor had, toch? Dat heb ik ook altijd gevonden. Ja.’
En als hij dat over een tijdje zou willen? ‘Dat is helemaal aan hem. Ik vermoed dat ik dan de eerste ben die het weet.’
En die het ook ondersteunt? ‘Dat gaat jullie niks aan.’
‘Mooi hè? Als je Sarkozy ziet en de Amerikanen, dan is het natuurlijk voor mensen als Balkenende en mij altijd schipperen. Omdat je na de campagne weer een coalitie moet smeden en compromissen moet sluiten. Waardoor je zelden zo’n persóónlijk stempel op de politiek kan drukken. Dat is wel eens jammer.’
Het lijkt wel eens alsof de Nederlandse politieke leiders zich van tevoren al indekken. Dus niet eerst even lekker dat gevecht aan gaan op z’n Sarkozy’s en z’n Obama’s. ‘Maar dat is een van de moeilijkste aspecten aan politiek in Nederland. Want op het moment dat je zegt: vóór de verkiezingsdatum houd ik me niet bezig met de compromissen, dan heb je een groter geloofwaardigheidsprobleem als je na de verkiezingen toch samenwerkt. In een heleboel opzichten hebben we dat gehad tijdens de laatste verkiezingen waar Balkenende en ik tegenover elkaar stonden. Als je dan na de verkiezingen compromissen moet sluiten met je tegenstander, raak je in de ogen van de achterban gecompromitteerd.’
‘Kabinet van PvdA en CDA is altijd een verstandshuwelijk, ook nu weer’ Dus uw wat stille houding heeft alles te maken met het Nederlandse politieke systeem? ‘Ik kan niet altijd zeggen wat ik wil. Maar gelukkig zijn er wel een heleboel andere mensen die dat met mij en namens mij kunnen.’
Veel CDA’ers en PvdA’ers zeggen dat ze niet houden van dit kabinet. ‘CDA-PvdA-kabinetten zijn altijd verstandshuwelijken geweest.’
Is het ook dit keer geen echte liefde? ‘Nee, maar daar moet je dus ook niet moeilijk over doen. Je maakt gewoon afspraken met elkaar en probeert het beste te doen voor het land. Er is wel íets veranderd: vroeger was een CDAPvdA-kabinet centrum-links en had je vooral oppositie op rechts. Nu heb je ook oppositie op links. Dat betekent dat er een veel groter beroep op ons wordt gedaan om te investeren in samenwerking, want je staat van beide kanten onder druk.’
Vindt u dat het CDA het afgelopen jaar genoeg heeft geïnvesteerd in de coalitie? ‘Ik vind dat dit kabinet een hartstikke goed eerste jaar heeft gehad.’ 1
Hij praat zelden met u, zegt hij. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Misschien gelukkiger November 2006 verliest Bos de Kamerverkiezingen. Februari 2007 wordt hij minister van Financiën in het kabinet-Balkenende IV. Hij zegt dat hij zo ‘misschien wel gelukkiger is’ dan als premier.
Dagblad De Pers
Buitenland
9
Denemarken Cartoonist was doelwit
Rusland-Oekraïne Wél een gasdeal, geen vriendschap
De strijdbijl was heel even begraven Moordcomplot verijdeld Rusland en Oekraïne sloten gisteren voor heel even vrede. Na dagen onderhandelen besloot de Oekraiense president Viktor Joesjenko de 1 miljard euro bedragende gasrekening aan Rusland te betalen. Redactie buitenland
zaakt onze nucleaire wapens te richten op de hoofdstad Kiev,’ aldus een strijdvaardige Poetin. Rusland is al heel lang ongelukkig met de uitbreidingen van de NAVO richting het Oosten. Nu steeds meer voormalige Sovjetlanden toetreden tot het militaire bondgenootschap,
AMSTERDAM
...
Oekraïne gaf hiermee toe aan Russische druk en voorkwam de stopzetting van Russische gasleveringen. Toch betekende het Russisch-Oekraïense gasakkoord niet het einde van de gespannen relatie tussen beide landen. Integendeel. President Poetin gooide na afloop van de moeizame gesprekken onmiddellijk weer olie op het vuur door Oekraïne te waarschuwen voor de gevolgen van een potentieel NAVO-lidmaatschap. ‘Als Oekraïne besluit lid te worden van de NAVO, dan zijn wij genood-
Poetin: Dit is de eerste stap op weg naar een nieuwe wapenwedloop vreest Rusland binnen niet al te lange tijd omringd te zijn door NAVO-leden. Dit betekent niet alleen dat steeds meer Oost-Europese landen zich onttrekken uit de Russische invloedssfeer, maar ook dat ze zich verplichten deel te nemen aan NAVO-
missies. Missies die misschien wel de steun hebben van de Verenigde Staten en de Europese Unie, maar meestal niet van Rusland. In de woorden van Poetin: ‘Als een land zich voegt bij dat militaire blok, dan geeft het eigenlijk zijn soevereiniteit op.’ Waar Poetin zich nog steeds het meest druk om maakt, is het voorgestelde Amerikaanse raketschild in Europa. De plannen voor dit schild, dat volgens de VS de nucleaire dreiging uit Iran en Noord-Korea moet wegnemen, staan al geruime tijd op de agenda. Poetin is bang dat de VS het raketschild in Oekraïne plaatsen zodra het land NAVO-lid is. Dan is een nieuwe wapenwedloop volgens de Russische leider onontkoombaar. In april zal Poetin zijn zorgen kracht bij zetten tijdens de NAVO-top in de Roemeense hoofdstad Boekarest. Gisteren werd bekend dat hij hierbij aanwezig zal zijn. 1
Novum/AP AMSTERDAM
...
De Deense politie heeft gisteren met de arrestatie van twee Tunesiërs en een Deen van Marokkaanse afkomst mogelijk de moord op een Deense cartoonist voorkomen. De drie waren volgens de Deense politie van plan de tekenaar Kurt Westergaard te doden. Hij kwam twee jaar geleden, samen met nog elf tekenaars, in het nieuws vanwege een spotprent van de profeet Mohammed. De prent veroorzaakte destijds enorme opschudding in de moslimwereld. Kurt Westergaard (73), spotprententekenaar bij de krant Jyllands-Posten, publiceerde op 30 september 2005 een tekening waarop de profeet Mohammed werd afgebeeld met een tulband in de vorm van een bom. De protesten en doodsbedreigingen wa-
ren destijds niet van de lucht, maar de afgelopen maanden leek de commotie rond de spotprenten te zijn afgenomen. De arrestatie van de drie terreurverdachten kwam voor veel Denen gisteren dan ook als een verrassing. Westergaard en zijn 66-jarige echtgenote Gitte, die sinds drie maanden onder politiebescherming staan, reageerden geschokt op het nieuws. ‘Natuurlijk vrees ik voor mijn leven als de inlichtingendienst van de politie zegt dat sommige mensen concrete plannen hebben om me te vermoorden. Maar ik heb die angst omgezet in woede en verontwaardiging’, luidde het commentaar van Westergaard. Volgens de Deense inlichtingendienst zal de Deense verdachte weer worden vrijgelaten hangende het onderzoek. De twee Tunesiërs worden het land uitgezet omdat ze als staatsgevaarlijk zijn aangemerkt. 1
Rode Khmer Interview met ‘Cambodja’s Himmler’
‘Hij was een goed mens, maar moest dood’ Vervolg van pagina 2
...
Duch vertelde dat het martelcentrum in Tuol Sleng werd ingericht in 1975, vier maanden nadat de Rode Khmer Phnom Penh was binnengevallen. Twee maanden later werd het operatief. ‘Ik kreeg de taak om het op te richten en op gang te helpen, al heb ik nooit begrepen waarom ze mij daarvoor gekozen hebben. Vóór 1975, toen de Khmer zich nog verborgen hield, en in de jungle of de bevrijde gebieden leefde, was ik hoofd van politiebureau 13 in het gebied dat grensde aan Phnom Penh.’
Gewetenloos vernietigen ‘Elke dag moest ik alle bekentenissen lezen en controleren. Ik las van zeven uur ’s morgens tot middernacht. En elke dag moest ik om ongeveer drie uur ’s middags bij professor Son Sen, de minister van Defensie, komen. Ik kende hem al sinds mijn tijd als leraar. Hij was het ook die me vroeg bij de guerrilla’s te komen. Hij informeerde dan of mijn werk vorderde. Daarna kwam er een koerier, iemand die voor de regering werkte, en die nam alle bekentenissen die klaar waren mee en gaf ze aan Son Sen. Kende Duch dan nooit momenten van twijfel of opstandigheid toen hij
Expositie met foto’s van slachtoffers van het martelcentrum in Tuol Seng.
eenmaal in Tuol Sleng werkte? Hoe kun je gewetenloos de hele intellectuele bovenlaag van je land vernietigen? Hij gaf toe wel eens twijfels te hebben gehad. ‘Toen het werk in Tuol Sleng begon, vroeg ik zo nu en dan aan mijn superieuren of we echt zoveel geweld moesten gebruiken. Son Sen gaf nooit antwoord. Nuon Chea,
Broeder Nr. 2 in de machtsstructuur, zei tegen me: ‘Over die dingen moet je niet nadenken.’ ‘Ik zat in de val, net als alle anderen in die machine. Ik had geen keus. Pol Pot, Broeder Nr. 1, zei dat je altijd achterdochtig moest zijn, altijd iets te vrezen had.’ Soms kwam Duch wel in de verleiding om medelijden te hebben, maar
dan begonnen zijn meerderen hem te wantrouwen. Hij herinnerde zich een keer dat een neef van hem bij S-21 werd binnengebracht. ‘Ik kende hem goed, we hadden innige familiebanden, maar hij moest toch dood. Ik wist dat hij een goed mens was, maar ik moest wel doen alsof ik de bekentenis geloofde die hij onder dwang had afgelegd. Dus om hem te beschermen keek ik niet al te precies naar die verklaringen. Bij die gelegenheid begonnen mijn superieuren echt het vertrouwen in mij te verliezen. In die tijd voelde ik me ook niet veilig meer.’ Maar dit moment van officiële twijfel ging voorbij. De ondervragingen en de executies gingen door, meedogenloos tot aan het einde toe. ‘U bleef tot het laatst op uw post,’ zei ik. ‘Voerde u de orders altijd nauwkeurig uit?’ Duch antwoordde: ‘Ik gehoorzaamde. Het werk ging door tot 7 januari 1979 toen de Cambodjaanse bevrijdingstroepen, gesteund door de Vietnamezen, Phnom Penh veroverden. Er was geen ontsnappingsplan, geen plan voor terugtrekking.’ Maar na de val van de Rode Khmer mengde de beul zich onder zijn landgenoten en verdween. Zoals zo velen in de naoorlogse chaos loste hij op in het vacuüm. Vele jaren later werd hij
tot het christendom bekeerd door Amerikaanse missionarissen. Zijn echte identiteit werd in 1998 ontdekt en snel hierna werd hij gearresteerd. Na de dood van Pol Pot en Ta Mok, de eenbenige ‘slager’, blijft hij de meest onrustbarende getuige van de politieke waanzin van de Rode Khmer.
Totaal mislukt project Ik vroeg hem hoe hij tot het christendom bekeerd was en waarom. ‘Ik raakte ervan overtuigd dat christenen een kracht vormden die het communisme kon verslaan. In de tijd van de guerrillaoorlog was ik pas 25 jaar oud, Cambodja was corrupt; het communisme was veelbelovend en ik geloofde erin. Maar dat project is totaal mislukt.’ Als Duch nu spijt heeft, wat is dan zijn houding tegenover al die duizenden slachtoffers van zijn geweld? ‘Als iemand de schuldvraag stelt, en de verschillende gradaties van schuld wil vaststellen, zeg ik je dat er geen ontsnapping mogelijk was voor iemand die in het machtssysteem zat dat bedacht was door Pol Pot. Alleen aan de top wist men hoe het er echt voor stond in het land, maar de ambtenaren in het midden wisten van niets.’ 1 © The Independent
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. .......................................
Onderwijs
Oost-Jeruzalem
AFGHANISTAN ZOEKT HULP BIJ ISRAËL BREIDT BOUWEN RELIGIEUZE SCHOLEN VERDER UIT President Hamid Karzai vraagt internationale hulp voor de bouw van meer religieuze scholen, ook wel madrassas genoemd, in Afghanistan. Hij benadert voornamelijk islamitische landen. ‘Als ouders hun kinderen naar religieuze scholen in het buitenland sturen, in veel gevallen Pakistan, hebben zij geen zicht meer op wat de kinderen precies leren’. Dit zei Karzai gisteren bij een bijeenkomst over ontwikkelingen in het
onderwijs. Minister van Onderwijs Mohammed Hanif Atmar zei dat Afghanen niet willen dat hun kinderen onderwijs krijgen in zogenoemde haatscholen. ‘Het land boekt vooruitgang in het ontwikkelen van modern religieus onderwijs, waarin onze kinderen modern, breed georiënteerd, islamitisch onderwijs genieten’, aldus Atmar. Minder dan 2 procent van de 5,8 miljoen Afghaanse scholieren zit momenteel op een religieuze school.
Israëlische bedrijven kunnen binnenkort offertes indienen voor de bouw van 1.100 woningen in oost-Jeruzalem. De aanbestedingen betreffen 370 woningen in de wijk Har Homa en 750 in Pisgat Zeev. Twee maanden geleden maakte Israël bekend nieuwe woningen te willen bouwen in Har Homa .Dit bracht de vredesbesprekingen toen in gevaar. De bekendmaking zal het lopende vredesoverleg, dat al zwaar onder druk staat, verder ondermijnen.
/FEFSMBOET"SOIFN 0QFOMVDIUNVTFVN
TQFFEEBUFO HF[PDIUúùôTJOHMFT ùBQSJMöôôü
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................
Het weer
Het weer
New York: 13°C-2°C, licht bewolkt Londen: 7°C-0°C, bewolkt Parijs: 11°C-0°C, zonnig
Jeruzalem: 12°C-3°C, zonnig Bagdad: 19°C-3°C, zonnig Hong Kong: 14°C-13°C, licht bewolkt
XXXPQFOMVDIUNVTFVNOMTQFFEEBUF
+IES DEZE WEEK DE BESTE VAN ADVERTENTIES¨
!DVERTEERDER !$#.0ROJECT ³!DVERTENTIE ´ 4ITEL +LIMAATVERANDERING 2ECLAMEBUREAU %TCETERA
¨EN WIN EEN REIS VAN #LUB -ED VOOR PERSONEN NAAR DE $OMINICAANSE 2EPUBLIEK $EZE ADVERTENTIE DINGT SAMEN MET ANDERE MEE NAAR $AGBLADGOUD DE PUBLIEKSPRIJS VOOR DE BESTE KRANTENADVERTENTIE VAN HET JAAR 'A NAAR WWWDAGBLADGOUDNL KIES UW FAVORIET UIT DE BESTE ADVERTENTIES VAN .EDERLAND EN BRENG UW STEM UIT $AN MAAKT U KANS OP EEN REIS VAN #LUB -ED VOOR PERSONEN NAAR DE $OMINICAANSE 2EPUBLIEK OF VAN DE HARDDISKRECORDERS 5 KUNT STEMMEN TOT EN MET FEBRUARI 3UCCES $AGBLADGOUD WORDT GEORGANISEERD DOOR DE .EDERLANDSE DAGBLADEN $E HIER GETOONDE ADVERTENTIE IS EEN HERPLAATSING %VENTUELE AANBIEDINGEN EN ACTIES ZIJN NIET MEER GELDIG
3TEM MEE OP WWWDAGBLADGOUDNL
Dagblad De Pers
Economie
11
Kredietcrisis
Buffett brengt redding Redactie economie AMSTERDAM
...
De wereldwijde aandelenmarkten kregen gisteren hulp uit onverwachte hoek. Miljardair en meesterbelegger Warren Buffett heeft aangeboden enkele grote financiële herverzekeraars uit de brand te helpen. Buffett, eigenaar van investeringsbedrijf Berkshire Hathaway, zei op de financiële televisiezender CNBC dat hij obligatieverzekeraars MBIA, Ambac en FGIC heeft aangeboden de risico’s van hun gemeente-obligaties ter waarde van 800 miljard dollar over te nemen. Buffett zou hiervoor 1,5 keer de premie willen krijgen die de obligatieverzekeraars zelf van de gemeenten ontvangen. Om voor de verzekerings-
risico’s garant te kunnen staan, moet Berkshire Hathaway volgens persbureau Bloomberg een bedrag van vijf miljard dollar reserveren. Omdat de verzekeraars financieel onder druk staan, dreigen ze hun mooie kredietstatus te verliezen. Een lagere status in de kredietwereld betekent hogere rentes betalen bij het lenen van geld en dus lagere opbrengsten. Buffett heeft de verzekeraars dertig dagen de tijd gegeven om te reageren. In een telefonisch interview met CNBC zei hij niet met open armen te zijn ontvangen. Een van de verzekeraars heeft het aanbod al naast zich neergelegd. De actie van Buffett was goed nieuws voor de Nederlandse financiële bedrijven. De koers van Fortis steeg met 7,2 procent, Aegon met 5,5 en ING met 4,2 procent. 1
Macro Geen recessie in zicht
Nederland krijgt een dikke tien Volgens het Britse weekblad The Economist heeft ons land zijn zaken economisch gezien stevig op orde. Toch duiken regelmatig waarschuwingen op over recessies. Sharida Mohamedjoesoef AMSTERDAM
...
Dat het economische tij wat tegenzit moge duidelijk zijn. Tel daar alle verhalen over een op handen zijnde recessie bij op en je zou bijna geloven dat we in zwaar economisch weer verkeren. Niet dus. Het blad The Economist deelt in de laatste uitgave zelfs dikke voldoendes uit aan ons land. ‘Nederland doet het tot dusver inderdaad zeer goed’, stelt Wim Boonstra, hoofd van de Stafgroep Economisch Onderzoek van Rabobank Nederland. Ook Bert Burger, strateeg bij de vermogensbank Theodoor Gilissen, ziet geen reden tot bezorgdheid. Maar dat betekent niet dat we nu op onze lauweren mogen rusten. Boonstra: ‘Ondanks de turbulentie op de aandelenbeurzen ontwikkelt de reële economie zich nog steeds goed. Hoewel een recessie in de VS ook in Europa zal leiden tot een wat lagere groei, zal onze economie in 2008 nog steeds met meer dan 2 procent groeien. Volgend jaar kan dat echter wat lager zijn.’ En dus is het volgens de Rabo-eco-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
Eurocommissaris
‘INFLATIE GAAT DALEN’ De inflatie die nu op recordhoogte is in Europa daalt de komende maanden waarschijnlijk iets, verwacht eurocommissaris Joaquin Almunia van Economische en Monetaire Zaken. De inflatie in de eurolanden was in januari 3,2 procent: het hoogste sinds de invoering van de munt. ‘We denken dat het tijdelijk is, maar zijn wel erg bezorgd. We moeten alert blijven om te zorgen dat het niet voortzet’, zei Almunia gisteren.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
noom logisch dat de minister van Financiën speelruimte creëert als de economische groeivertraging straks opdoemt. Want een lagere groei zal er via lagere belastinginkomsten en hogere uitgaven aan uitkeringen toe leiden dat de begroting weer in het rood raakt.
‘Onze economie zal in 2008 nog steeds met meer dan 2 procent groeien’ Boonstra ziet geen rol weggelegd voor de Europese Centrale Bank (ECB): ‘Deze bank kan geen rentebeleid voor Nederland voeren, omdat het zich op de hele eurozone richt.’ ’Bovendien’, zo vult Burger aan, ‘heeft de ECB maar één doel, namelijk de inflatie laaghouden. Dat voorkomt dat de koopkracht uitholt en het houdt de lange rente laag. Op de langere termijn leidt dat uiteindelijk tot hogere economische groei.’ 1
Telefoon van het Roemeense platteland Een man in een paardenkar passeert het verkeersbord van de nieuwe Nokia-fabriek in het Roemeense dorp
Jucu, ongeveer 450 km van Boekarest. Volgend jaar moet de fabriek werk bieden aan zo’n 3.500 mensen. REUTERS
Digitale rekeningen
Papieren factuur sterft Papieren rekeningen raken uit de tijd. Banken, overheid en bedrijven omarmen in 2008 de elektronische variant. Deskundigen geven de papieren factuur nog vijf jaar. Remco Tomesen AMSTERDAM
...
Is het eigenlijk niet heel raar dat vrijwel alle bedrijven uitsluitend papieren rekeningen opsturen? En dat wij vervolgens op de internetbankierpagina van de bank het rekeningnummer, een lange code en nog wat gegevens intikken die in dat papieren briefje staan? Ja, dat is raar. Zeker als je weet dat het technisch al mogelijk is om die facturen rechtstreeks naar de internetbankierprogramma’s te sturen.
%# &!!#
$% &'''% ! !
Wie via internet een elektronische factuur ontvangt, hoeft alleen nog maar op een ‘accepteer’-knop te drukken. Een handeling van niks, vergeleken met het omslachtige overtikken van gegevens. Klanten van de Rabobank en ABN Amro kunnen er al voor kiezen om elektronisch facturen te ontvangen. De ING/Postbank volgt later dit jaar. Nog weinig bankklanten maken gebruik van de mogelijkheid. Bij de Rabobank gaat het om ‘enkele tienduizenden klanten’, zegt René Loman van de bank. ‘Wij verwachten dat het aantal gebruikers toeneemt als meer bedrijven facturen via internet versturen’. Nog maar 31 bedrijven versturen elektronische facturen naar Rabobank-klanten. Partijen die dit doen zijn onder meer UPC, Casema, Weh-
LG KU990 Viewty. 0,-
Simply Closer # #&!!#'#
kamp en vijf gemeenten. Papier is nog de standaard. ‘Een ingesleten gewoonte’, meent Loman. ‘Maar bedrijven gaan het licht zien’, denkt Friso de Jong, voorzitter van het Platform Elektronisch Factureren (Elfa). Hij verwacht dat er dit jaar een flinke stimulans komt. Een samenwerkingsgroep die deze vorm van betalen op de kaart probeert te zetten, met deelnemers vanuit overheid en bedrijfsleven, gaat over een paar maanden maatregelen aankondigen en de publiciteit zoeken. De Jong verwacht dat over vijf jaar de papieren rekening verleden tijd is. Toch zijn bedrijven nog terughoudend, ziet hij. Vaak stoppen mensen namelijk met de automatische incasso als ze elektronische facturen krijgen. Dat doet bedrijven pijn. 1
Samsung E950. 19,95
( ! "# % %# % Van)
# ( Van)
Voor
Voor
"#
Melkrobot De eerste mobiele melkrobot ter wereld is een feit. Die draait proef in Zegveld.
Hightech-industrie in Oost-Europa
"#
12
Economie
Cijfers Recordverlies voor Amerikaanse autoreus
GM schrapt 74.000 banen De Amerikaanse auto-industrie verkeert in zwaar weer. Maandag werd bekend dat Ford forse verliezen had geleden en gisteren was het de beurt aan General Motors om een slechtnieuwsshow weg te geven. Redactie economie AMSTERDAM
...
74.000 werknemers kunnen wat GM betreft vertrekken. REUTERS
General Motors (GM) heeft in het vierde kwartaal van 2007 een verlies geleden van 722 miljoen dollar. In de vergelijkbare periode een jaar eerder behaalde de grootste autoproducent ter wereld nog een winst van 950 miljoen dollar. Op jaarbasis moest de Amerikaanse autoreus een verlies incasseren van maar liefst 38,7 miljard dollar. Ter vergelijking: in 2006 kwam het verlies nog uit op 1,98 miljard dollar! De negatieve cijfers zijn het gevolg van een hele serie eenmalige lasten. Lichtpuntje was wel dat General Motors meer auto’s heeft verkocht. In
de verslagperiode steeg de omzet uit de autoverkoop met 3 miljard tot 46,7 miljard dollar. Vooral Opel en Saab waren in trek. Bovendien is GM erin geslaagd om de verdere opmars van de energiezuinigere auto’s van Toyota een halt toe te roepen. In april vorig jaar werd GM voorbijgestreefd door de Japanse concurrent dat 2,34 miljoen auto’s wereldwijd had verkocht tegenover de 2,26 miljoen van GM. GM profiteerde verder van de autoverkopen in de opkomende markten. Zo wist het concern in de regio Latijns-Amerika/Afrika/MiddenOosten een winst neer te zetten van 424 miljoen dollar. De regio Azië/Pacific was goed voor een winst van 72 miljoen. In Europa hing de vlag er minder goed bij. Hier moest GM in het vierde kwartaal juist een verlies nemen van 445 miljoen dollar. Om het tij te keren heeft GM besloten flink te snijden in grootste onkostenpost: arbeidskosten. En dus
kondigde het concern gisteren aan alle 74.000 Noord-Amerikaanse werknemers die zijn aangesloten bij de vakbond United Auto Workers (UAW) een regeling aan te bieden voor vrijwillig vertrek. Werknemers die lid zijn van de AUW en tien jaar bij het bedrijf hebben gewerkt, kunnen kiezen voor een contant bedrag van 140.000 dollar, waarbij ze dan wel het recht verliezen op andere vergoedingen. Mensen met een minder lange staat van dienst komen in aanmerking voor een afkoopsom van 70.000 dollar. GM wil het personeel vervangen door goedkopere en flexibele werkkrachten. Analisten geraadpleegd door Bloomberg betwijfelen of de massaontslagen zoden aan de dijk zetten. Ze verwachten dat de autoverkopen verder zullen afnemen. Bovendien wijzen ze erop dat GM er al sinds 1999 niet meer in is geslaagd een winst uit de hoed te toveren, terwijl Toyota ieder jaar verder groeit. 1
Vlaamse belegger
Vlaamse belegger. ‘Consistente performance is een zwaarwegend criterium voor deze prijs. Het is iets wat wij heel belangrijk vinden bij het beheer van het vermogen van onze klanten.’ Vermeir kijkt dan ook eerder opgetogen dan somber naar de huidige koersniveaus op de beurs. Die bieden ‘interessante instapmogelijkheden. We zijn positief voor de lange termijn en zien genoeg kansen in de markt.’ 1
Beurs Beurs Vandaag Prijzen beste beleggingsfondsen
Belgen beleggen beter Belgische beleggingsfondsen doen het uitstekend en vallen volop in de prijzen, zo ook bij de IEX Lipper Fund Awards gisteravond. Wat is het geheim van de Belgen? AMSTERDAM
...
Niet iedereen heeft reden om blij te zijn op de huidige beurs, maar gisteren stonden in het Amsterdamse Okura Hotel tientallen beleggers te glunderen met hun felbegeerde IEX Lipper Fund Award. Die prijzen worden elk jaar uitgereikt aan beleggingsfondsen die in hun categorie het beste hebben gepresteerd. Niet alleen in Nederland overigens, want het research-huis Lipper deelt die prijzen uit in meer dan twintig landen. In 2007 was het
geen inkopper zo’n Lipper Award binnen te halen. Over de hele wereld maakten koersen forse zwiepers. Dat had niet alleen gevolgen voor aandelenbeleggers, maar ook voor fondsen die in obligaties, vastgoed of een mix daarvan investeren.
Meer dan goed zitten Daarbij kijkt Lipper bij zijn beoordeling niet alleen naar het rendement van een fonds, maar ook naar de kosten die het in rekening brengt, de consistentie van prestaties en de mate waarin een fonds ingelegd kapitaal heeft weten te beschermen. Om te winnen is dus meer nodig dan goed zitten met je beleggingen. Er vielen 33 fondsen in de prijzen gisteravond. Dit zijn de winnaars van de belangrijkste categorieën:
• Aandelen wereldwijd: Skagen Vekst (Noo) • Aandelen wereldwijd small- en midcaps: Ohra Milieutechnologie fonds (NL) • Aandelen Europa: DWS Invest European Equities (D) • Aandelen Europa small- en midcaps: Orange Sense (NL) • Aandelen Nederland: Aegon Equity Holland Fund (NL) • Aandelen Noord-Amerika: ABN Amro Columbia Securities (NL) • Aandelen emerging markets wereldwijd: Jyske Invest Emerging Market Equities (Den) • Obligaties euro’s: KBC Renta Emurenta (B) Een overzicht met alle winnaars staat op www.iex.nl
Niet in deze lijst, maar de opvallendste constatering is dat Belgen op de een of andere manier superieure beleggers zijn. In vier van de zes categorieën voor beste fondsaanbieder ontving een Belgisch fondsenhuis de hoofdprijs. Dexia won net als vorig jaar de belangrijkste titel: beste fondsenhuis overall. Volgens Wim Vermeir, directeur van Dexia Invest Management, kan dat te maken hebben met de wat rustiger stijl van de
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Warm Buffett 111
Eentje wees het aanbod af en twee reageerden niet, volgens meesterbelegger Warren Buffett. Hij bood naar eigen zeggen de zwaar aangeslagen Amerikaanse obligatieverzekeraars MBIA (grafiek), Ambac en FGIC een reddingspakket van 800 miljoen dollar aan. De drie haalden dan hun neus op, maar de wereldwijde beurzen haalden opgelucht adem over Buffetts betrokkenheid 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... .......................................
Het Panel
STELLING: KOLENKIT 111
Vandaag zegt DSM – de Staatsmijnen – er in haar jaarrapportage 2007 waarschijnlijk niets over. Door de enorme prijsstijgingen jeukt het alleen onder beleggers: de kolenvoorraden en de mijnen in Zuid-Limburg waar DSM de eigenaar van is. DSM of niet, ziet u het gebeuren dat Nederland (ooit) weer in kolen gaat? .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP WWW.DEPERS.NL
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Hype
Adviesbureau
Kolen en staal
CEES SMIT (VERMOGENSBEHEERDER TODAY’S
CORNÉ VAN ZEIJL (FONDSMANAGER SNS)
AREND JAN KAMP (CONTENT MANAGER IEX)
BEHEER)
111
111
111
‘Leuke verhalen voor de belegger met fantasie! Ik denk niet dat de kolen winstgevend uit de grond gehaald kunnen worden, maar ik ben geen expert. Er komt wel vraag naar winningsinformatie. Probeer daarom nu nog een kolenadviesbureau te kopen. Deze maakt altijd winst, ongeacht wat de uitkomst is.’ 1
‘Terug naar af? De industrialisatie begon ooit met kolen en staal. Eind vorige eeuw kwam de informatiemaatschappij op en ging die oude industrie in Europa failliet. Kijk naar Wallonië en Wales hoe dat er uit ziet. Lakshmi Mittal heeft staal weer sexy gemaakt, misschien dat een evenknie dat met kolen doet.’ 1
‘Ik verwacht het niet. Daar moet in dit land te lang over worden gepraat. Het geeft wel aan hoe overhypet grondstoffen zijn. Toen de AEX vorig jaar op 560 stond en iedereen het over aandelen had, was zelfs Shell een overnamekandidaat. Ik hoor daar nu niemand meer over bij een stand van 430.’ 1
Economie
Werkvloer Bedrijven hanteren gedragscode
Zoenen in de bedrijfskantine Een verhouding op de werkvloer is geen reden voor ontslag. Maar bedrijven vinden het slim om regels voor liefdes op het werk te hanteren. Lindy Janssen AMSTERDAM
...
‘We hebben onze relatie drie maanden geheimgehouden. Niemand op het werk vermoedde iets. Maar toen een collega ons zag zoenen in de bedrijfskeuken moesten we het wel vertellen.’ Irene Platteel (35) heeft haar vriend Arne Martens (32), van wie ze net een dochtertje heeft gekregen, ontmoet op een psychologisch ad-
Wanneer moet je een liefde melden? Na een zoen? Na seks? viesbureau. Hij werkte daar als officemanager en zij als psycholoog. Ze was bang dat collega’s zich ongemakkelijk zouden voelen bij hun relatie en dat één van hen ontslag zou krijgen. Op haar werk bestaat geen gedragscode over liefdes tussen collega’s, dus ze wist niet wat haar te wachten stond. Bijna de helft van de Nederlandse werknemers heeft een liefdesrelatie op het werk gehad. Meestal gaat het om een affaire. ‘Twintig procent van de Nederlandse bedrijven hanteert een gedragscode om relaties op het werk in goede banen te leiden’, zegt Muel Kaptein van KPMG Integriteit. Die instantie adviseert bedrijven bij het opstellen van gedragscodes. ‘Vaak staat er in de code alleen dat een lief-
Mensen werken intensiever samen en delen vaker lief en leed. GETTY IMAGES
de bij de directie gemeld moet worden.’ Dat staat bijvoorbeeld in de gedragscode van de Immigratie en Naturalisatiedienst. Maar wanneer moet je zoiets melden? Na een zoen? Na seks? ‘Het zou lachwekkend zijn als het er zo precies in stond’, grinnikt Kaptein. Volgens hem is een gedragscode voor kantoorromances echt iets van deze tijd. ‘Liefdes op het werk worden steeds meer een thema tot op het hoogste niveau van de organisatie. Mensen werken intensiever met elkaar samen en delen vaker lief en leed.’ Als de directie op de hoogte is van een
relatie tussen collega’s kunnen er volgens Kaptein passende maatregelen worden genomen. ‘Maar een bedrijf moet niet al te veel regels opstellen. Verhoudingen zullen dan steeds meer in het geniep plaatsvinden. Bovendien doet het afbreuk aan het onderlinge vertrouwen.’ ‘Een verhouding op het werk is nooit een reden voor ontslag’, zegt Chris Nekeman, advocaat arbeidsrecht. Volgens hem zal de werkgever ingrijpen als een liefdesrelatie tot een onhoudbare situatie leidt. ‘Zoals bij een ruzie tussen de twee of als er sprake is van belangenverstrengeling. Als
problemen zich voordoen wordt dit vaak intern opgelost. De logische weg is een herplaatsing van één van de twee.’ Bij Platteel en Martens kwam het niet zo ver. ‘Tot mijn verbazing reageerde iedereen enthousiast, zelfs mijn baas had er geen problemen mee.’ In het begin vond ze de relatie op de werkvloer maar lastig. ‘Hij moest mij ondersteunen in mijn werk. Ik vroeg bijvoorbeeld of hij een klant wilde bellen om te zeggen dat ik later kwam. Toen reageerde hij als vriend: ‘Moet dat nou?’ Terwijl het een opdracht was.’ Daarom zijn er onderling duidelijke afspraken gemaakt. Bijvoorbeeld niet meer de deur bij elkaar plat lopen op kantoor. En niet meer over werk praten zodra ze de drempel van hun huis over zijn. In de praktijk van relatietherapeute Blanca van den Brand komen mensen in vier van de tien gevallen omdat ze verliefd zijn geworden op een collega. ‘Het gaat hierbij om vrouwen die al bezet of getrouwd zijn en vaak zelfs ook al kinderen hebben. Ze schrikken van deze gevoelens en beginnen te twijfelen aan hun eigen relatie.’ Van den Brand adviseert deze vrouwen om de energie die ze krijgen van de verliefdheid op een collega in hun vaste relatie te stoppen en zo snel mogelijk de partner hiervan op de hoogte te stellen. ‘De collega is dan vaak niet zo spannend meer.’ De relatietherapeute denkt dat het meevalt hoe bazen reageren op een liefdesrelatie in hun bedrijf. ‘Het werk hoeft er niet onder te lijden. Integendeel: de werknemers kunnen juist productiever zijn.’ 1
13
Parttime
Nederlandse kampioen deeltijd werken Redactie economie AMSTERDAM
...
Bijna driekwart van de Nederlandse vrouwen die werkt, doet dat minder dan 35 uur per week. Daarmee telt Nederland twee keer zoveel parttime werkende vrouwen als het Europees gemiddelde,blijkt uit cijfers van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Wel werken in Nederland meer vrouwen dan in andere Europese landen. Bijna zeven op de tien had in 2006 een baan van minstens één uur per week. Alleen Scandinavië en Zwitserland scoren nog hoger. Dit is volgens het SCP toe te schrijven aan het grote aantal werkende moeders. Bijna 75 procent van de Nederlandse vrouwen met een kind tussen 0 en 4 jaar heeft een baan, aanzienlijk meer dan in de rest van Europa. Zo telt Duitsland slechts 45 procent werkende moeders met jonge kinderen. Ook Nederlandse vrouwen die geen jonge kinderen hebben, werken het liefst in deeltijd. Hierin wijkt Nederland duidelijk af van andere landen in Europa. Jonge vrouwen zonder kinderen werken gemiddeld drie uur minder dan jonge mannen. 1
MISCHA KEIJSER/HH
Beursmalaise
Buffers pensioenfondsen slinken Redactie economie AMSTERDAM
...
Pensioenfondsen komen in de problemen door de aanhoudende malaise op de aandelenmarkten. Een op de vijf pensioenfondsen kan niet meer voldoen aan de vermogenseisen van toezichthouder DNB, zegt beleggingsadviseur Dennis van Ek van pensioenadviseur Mercer in Amstelveen. Door de dalende aandelenkoersen en de tegelijkertijd dalende
rente slinken de financiële buffers van pensioenfondsen razendsnel. Als de ‘dekkingsgraad’ van een pensioenfonds onder een bepaalde limiet terechtkomt, moet het fonds zich melden bij DNB en een herstelplan indienen. Volgens Van Ek kan DNB de komende tijd ‘heel wat herstelplannen verwachten’. Bij het repareren van de buffers zijn werknemers vaak de klos: zij moeten hogere premies gaan betalen of er wordt gesneden in hun toekomstige pensioen. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..............................................................................
CBS: arbeidsmarkt dynamisch
EEN NIEUWE WERELD BIEDT NIEUWE KANSEN
AANTAL VACATURES BLIJFT OP RECORDHOOGTE
HET AFRIKA CERTIFICAAT
Het aantal openstaande vacatures bleef in het vierde kwartaal van 2007 op een recordhoogte. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek gisteren. Eind vorig jaar stonden er na correctie van seizoensinvloeden 236.000 vacatures open; even veel als een kwartaal eerder, toen een record werd gevestigd. Voor wie werk zoekt of van baan wil veranderen, blijft de arbeidsmarkt voorlopig gunstig, voorspelt het CBS.
BELEG NU IN HET CONTINENT VOL RENDEMENTSKANSEN
Gemiddeld nam het aantal vacatures vorig jaar met ruim 9.000 per kwartaal toe, om in de laatste drie maanden stabiel te blijven. Eind 2007 waren er, niet gecorrigeerd door seizoensinvloeden, 19.000 vacatures meer dan een jaar eerder. Uit de cijfers concludeert het CBS dat de arbeidsmarkt iets dynamischer is dan een jaar geleden. Dit is af te lezen aan de aantallen ontstane en vervulde vacatures.
De economische groei van Afrika ligt al jaren ver boven het wereldgemiddelde. Het continent profiteert van stijgende grondstofprijzen en China en India investeren miljarden. Profiteer met het Afrika Certificaat van dit continent vol rendementskansen. Ga voor de kansen, kosten en risico’s naar wereldwijdrendement.nl/afrika. Koop het Afrika Certificaat nu via uw bank of online broker (ISIN-code: NL0006184418). GA NAAR WWW.WERELDWIJDRENDEMENT.NL/AFRIKA
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Ouderwetse rolverdeling De helft van de mannen vindt volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau dat vrouwen het beste voor kleine kinderen zorgen. Eenderde van de vrouwen denkt daar - opvallend genoeg - hetzelfde over.
De waarde van uw belegging kan fluctueren. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.
Lekker weg met Pasen? /& $!!'3 0!!3 !22!.'%-%.4 3-daags
s s s s s s s s s
7ELKOMSTDRANKJE OVERNACHTINGEN X UITGEBREID ONTBIJTBUFFET X LUXE 0AASONTBIJT X CULINAIR GANGEN DINER OP DE AANKOMSTDAG EN E DAG DAG GRATIS l ETSHUUR OF .ORDIC WALKING POLES 0AASWANDELING EN EEN HEERLIJKE KOP SOEP BIJ TERUGKOMST &LETCHER 0AASVERRASSING BIJ UITCHECK "IJ BOEKING VAN HET DAAGS 0AAS !RRANGEMENT VERVALT OVERNACHTING MET ONTBIJT EN DINER
4-daags
E129 E189 p.p. p.p.
3-daags
(OTELNUMMER
4-daags
E119 E169 p.p. p.p.
02
2-daags
(OTELNUMMER
s (EERLIJKE 0AASBRUNCH MAART i.c.m. lazy day E PP
(OTELNUMMER
s (EERLIJKE 0AASBRUNCH MAART i.c.m. lazy day E PP
(OUTHEM 3T 'ERLACH ,)-"52'
E79 p.p.
s 6OOR DIT HOTEL GELDT EEN AFWIJKEND ARRANGEMENT
.OORBEEK ,)-"52'
"ERG EN $AL '%,$%2,!.$
Boek nu dit Paasarrangement in één van de 28 Fletcher Hotels, gelegen op de mooiste locaties van Nederland. De 3- en 4-sterren hotels liggen in de duinen, aan het strand, in de bossen en op de Waddeneilanden.
Deze aanbieding is geldig op basis van een tweepersoonskamer en beschikbaarheid.
3-daags
04
4-daags
E109 E149 p.p. p.p.
3-daags
05
4-daags
E159 E219 p.p. p.p.
3-daags
E159 E229 p.p. p.p.
06
3-daags
4-daags
4-daags
E139 E189 p.p. p.p.
07
3-daags
08
4-daags
E119 E159 p.p. p.p.
Kijk voor een overzicht op www.fletcher.nl
05 04
06 07
08
(OTELNUMMER s 'ELEGEN AAN HISTORISCHE TURFROUTE s -OOI VERBOUWD HOTEL
/OSTERWOLDE &2)%3,!.$
(OTELNUMMER s ,UXE STERREN HOTEL MET EEN Koninklijke ambiance
,EEUWARDEN &2)%3,!.$
(OTELNUMMER s 'ELEGEN IN DE DUINEN AAN ZEE s 5NIEK WANDEL EN l ETSLANDSCHAP
7IJK AAN :EE .//2$ (/,,!.$
(OTELNUMMER
(OTELNUMMER
s 'EZELLIGE LOUNGE EN SCHITTEREND TERRAS s -IDDENIN DUINLANDSCHAP
s 'EZELLIG EN KNUS HOTEL s 'ELEGEN IN CENTRUM VAN "RIELLE
7ASSENAAR :5)$ (/,,!.$
RESERVEREN? Bel 0900 - 422 4224 en toets het hotelnummer in
Brielle - :5)$ (/,,!.$
02
; ; ; *0)8' , )6 2 0 4% 7 )2
MET STERKE GEVESTIGDE MERKEN ALS MAXI-COSI EN QUINNY IS DOREL NETHERLANDS WERELDWIJD ERKEND MARKTLEIDER OP HET GEBIED VAN VERVOER VAN KINDEREN. DOREL NETHERLANDS MAAKT DEEL UIT VAN HET CANADESE, BEURSGENOTEERDE DOREL INDUSTRIES. ONZE ORGANISATIE BESTAAT
UIT
200
MEDEWERKERS,
IS
AMBITIEUS,
SNELGROEIEND
EN
INTERNATIONAAL GEORIËNTEERD. VANUIT HELMOND VINDT DE MARKETING EN PRODUCTONTWIKKELING VAN ONZE MERKEN PLAATS EN WORDT DE INTERNATIONALE SUPPLY CHAIN VAN HET VOLLEDIG UITBESTEDE PRODUCTIEPROCES AANGESTUURD. DOREL NETHERLANDS DISTRIBUEERT MAXI-COSI EN QUINNY IN MEER DAN 70 LANDEN.
Inspired by mobility Onze merken behoren tot de internationale top qua design,
Ben jij pro-actief en ondernemend?
veiligheid, gebruiksgemak en kwaliteit. Het succes wordt
Dan vind je bij Dorel een mooie uitdaging. Kijk op www.dorelnl.nl
bepaald door een enthousiast, jong en betrokken team waarbij
voor uitgebreide informatie en sollicitatie. Voor vragen kun je
creativiteit, innovatie en plezier een belangrijke rol spelen.
contact met ons opnemen: 0492-578111. Dorel Netherlands,
Dorel is een informele organisatie met korte communicatielijnen en
Korendijk 5, 5704 RD Helmond
een goede, open sfeer. Groei vraagt om een inspirerende en originele benadering. Wij zoeken ambitieuze en daadkrachtige professionals die ons helpen de groeiplannen te verwezenlijken.
VACATURES: • Senior Buyer • Buyer (NPR) • Master Production Planner • ERP Applicatiebeheerder
Dagblad De Pers
Cultuur
15
Dance Het sferische Newworldaquarium
De charme van een ranzige oude bak Job de Wit AMSTERDAM
...
Elektronische muziek begint voor Jochem Peteri (36) als hij als tiener een drumcomputer van zijn oma krijgt. ‘Iedereen luisterde volgens mij naar de Soul Show, dat was de enige die je hoefde te horen. Ik denk dat ik heel veel mazzel heb gehad met mijn leeftijd.’ Want zo kan het gebeuren dat net wanneer de jonge Haarlemmer intensief naar muziek begint te luisteren, midden jaren tachtig, hiphop en elektro sterk opkomen. Peteri rekent zich tot de eerste generatie slaapkamerproducers. ‘Een beetje de nieuwe punk, maar dan met elektronica.’
Jochem Peteri.
hun vissen kopen. Ik bezat een tijdje de website newworldaquarium.com en toen dat adres uit slordigheid was verlopen, hebben ze dat als een gek weer gekaapt.’
Wonderlijk mooi Underground De Italiaanse troubadour was tot zijn veertigste treinstationschef. JOKE SCHOT
Muziek Gianmaria Testa in Nederland
Zingen en zwijgen aan deze kant van de zee ‘Wij Italianen weten wat het is om te vertrekken’, stelt singer-songwriter Gianmaria Testa. Nu immigranten zich op hun beurt in zijn Italië vestigen, reist de voormalige treinchef Europa door met songs over het verlies van identiteit en eenzaamheid. Dirk Koppes DEN HAAG
...
Aan sommige mensen is het Europese horecarookverbod niet besteed. Opgelucht haalt de zanger uit het Italiaanse provinciestadje Cuneo een pak shag tevoorschijn. In het Haagse hotel Belair mag nog gepaft worden. Zelf ziet hij geen verband tussen zijn nicotineverslaving en zijn gruizige stem, die aan collega Paolo Conte doet denken. ‘Mijn vader klinkt ook zo, het zingen zit in de familie. Inclusief dit stemgeluid. Met teveel zangtechniek zou ik me voelen als in een smoking op een boerenknol. Het moet naturel, spontaan uit mijn keel komen.’ Dit is pas de tweede keer dat hij Ne-
derland bezoekt, eigenlijk houdt Testa niet zo van reizen. De boerenzoon heeft een milde variant van vliegangst en autorijden vindt hij saai, dus houdt hij zijn tournees bescheiden. Toch verheugt hij zich op zijn concerten in Nederland. ‘Maar ik verheug me nog meer op het tijdstip dat ik weer thuiskom in Cuneo. Ik werkte met mijn vader op het land, dan worden je wortels nog dieper in je geboortegrond, dan kun je niet weg.’ Laatbloeier Testa woont al zijn hele leven in het stadje aan de Italiaans-Franse grens, waar hij tot zijn veertigste als treinstationschef werkte. Een optreden in de Parijse Olympia deed hem besluiten alles op de muziek te zetten. Gelukkig, want zijn liederen zijn origineler dan van collega Conte en hij schrikt er niet voor terug om over andere onderwerpen dan de liefde te zingen. Zoals over emigratie. Testa schreef voor het album Da Questa parte del Mare een fascinerende reeks songs over de huidige emigratiegolf, het bijbehorende ver-
lies van identiteit en de heimwee. De oorsprong van de cd ligt ruim vijftien jaar geleden, toen de troubadour op vakantie was met zijn zoontjes aan de kust. Twee Afrikaanse drenkelingen werden op het strand gezet door een vissersboot. Een van hen overleed ter plekke. ‘Het verschil tussen ons gezin en die mannen die een lange reis in de hoop op een betere toekomst hadden ondernomen: afschuwelijk. Wij Italianen weten wat het is om te vertrekken, wij hebben ook in Argentinië en Duitsland gewerkt en geleefd. Maar we hadden altijd een basis om naar terug te keren. Deze mannen hebben niets dan armoede en oorlog om naar terug te keren.’ In zijn teksten probeert Testa de essentie van het emigreren, het achterlaten te treffen. ‘Mijn grootste probleem was om niet demagogisch over te komen. Het moesten geen politieke strijdliederen worden. Maar zwijgen is geen optie.’ 1 Tournee t/m 25/2 www.gianmariatesta.com
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................
RECENSIE | POP
BLAXTAR IN VORM Job de Wit
...
Binnen de toch al eigenzinnige Nederlandse hiphopwereld neemt de 30-jarige Zwolse hiphop-artiest Blaxtar een unieke positie in. De oudere broer van rapper Typhoon is misschien een laatbloeier, maar hij laat sinds de release van zijn debuutalbum Ozmoses (2006) geen gras over zijn muzikale ontwikkeling
groeien. Veertien maanden geleden won hij de Grote Prijs van Nederland en zijn onlangs verschenen tweede cd Chronozbaäl klinkt minder weerbarstig dan zijn voorganger maar is toch weer een stap vooruit. Die albumtitels geven al aan dat Blaxtar iemand is die graag wat dieper over de zaken nadenkt. Muzikaal kiest hij evenmin voor de platgetreden paden. ‘Negentig procent vindt dit geen music / Niemand kan er onderuit, dit is geen bullshit’ rapt hij in het stoere Baaldag. In contrast met zijn imposante verschijning (ga hem vooral ook live zien) heeft de rapper een vrij lichte, altijd zorgvuldig formulerende stem die de
aandacht goed vasthoudt. Chronozbaäl is een avontuurlijke plaat van een fascinerende performer.
In 1991 brengt hij samen met een vriend zijn eerste house-plaat uit. Het is een underground-hitje, de beroemde dj Dimitri draait hem in de Roxy, maar voor Peteri is het niet het begin van een succesvolle house-carrière. Hij gaat studeren in Amsterdam en brengt in de jaren negentig slechts twee singles uit, beide meer in de sferische techno-hoek. Baantjes in dance-platenwinkels stimuleren hem niet om na werktijd nog meer beats te horen, en muzikaal staat de producer jarenlang op een laag pitje. ‘Achteraf denk ik dat ik het heel erg gemist heb. Toen ik stopte met muziek verkopen, werd het mij in één keer duidelijk: ik ben gewoon muzikant.’ Sinds 2000 maakt Peteri muziek onder de vreemde naam Newworldaquarium. ‘Een vriend van mij had een jaar in New York gewoond en onderin zijn flat zat een winkel, New World Aquarium. Het is een heel bekende zaak, ze gaan er prat op dat Tommy Hilfiger en Missy Elliott er
Het deze maand verschenen album The Dead Bears (Delsin/Rush Hour) is een wonderlijk mooie plaat met sterk sferische dance-muziek die voor zijn maker soms jaren teruggaat. ‘Het is altijd binnen house en techno gebleven, maar het lijkt daar niet tussen te kunnen kiezen’, zegt Peteri over zijn tracks. ‘Het dobbert er altijd net tussenin. Te langzaam voor techno, te vaag voor house. .’ Niet elke dj zal raad weten met The Dead Bears, en je moet ook niet zenuwachtig worden van zich voortdurend herhalende muzikale patronen om het zwoele geluid te waarderen. ‘Het is absoluut niet voor iedereen’, geeft Peteri toe, ‘maar het wel míjn geluid, en dat hoor je. Ik ben heel specifiek in de apparaten die ik gebruik. Heel goedkope, ranzige, oude bakken zijn het, ha ha! Maar die hebben hun eigen charme en als je ze goed kent, dring je tot in de uithoeken door.’ 1 Live: Feedback, Foligno (Italië, zaterdag 23/2), LVC, Leiden (zaterdag 1/3), 11, Amsterdam (vrijdag 7/3).
Succesvolle makelaardij?! word net zo succesv ’n makela olle a aad v/d r als berg!
Aad van den Berg (franchisenemer VHM Amsterdam) 3 jaar geleden ben ik in het Vrijehuizenmarkt franchise concept gestapt. Daar heb ik geen moment spijt van gehad! Makelaar vrij beroep! Ik dacht eerst ook dat je allerlei peperdure studies moest halen. Maar daar heb je in de praktijk niets mee te maken. Voor ingewikkelde zaken huren wij een bouwkundige en notaris in. Je moet wel een verkoper pur sang zijn, wil je net zo succesvol worden als ik!
Vrij en rijk leven! Ook financieel ben ik er enorm op vooruit gegaan. Van een Opel Corsa naar een BMW 320CI. En van een dijkwoning naar een landhuis. Ik heb meer tijd voor mijn vrouw en twee kinderen en daar ben ik heel blij mee! Wil jij dit ook?! Bel of mail me gerust, we kunnen wel een aantal collega’s gebruiken, 06-45410136
[email protected]
Vrijehuizenmarkt geeft alle support! Vrijehuizenmarkt staat 24/7 voor je klaar met facilitaire en commerciële ondersteuning. Wil je ook binnen 2-3 weken een succesvolle makelaardij?! Vraag dan nu een infopakket aan via onze website onder franchise www.vrijehuizenmarkt.nl of bel 020-5160713
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................
Frodo wil geld (1)
Frodo wil geld (2)
De erfgenamen van J.R.R. Tolkien spannen een rechtszaak aan tegen New Line Cinema, dat de Lord of the Rings-films maakte.
Overeengekomen was dat het productiebedrijf de erfgenamen 7.5 procent van de opbrengst zou geven, maar die hebben geen cent gehad.
Amsterdam, Anthony Fokkerweg 1 1059 CM Amsterdam T. 020 516 07 13, F. 084 872 28 48
[email protected]
Gezocht:
TESTKIJKERS
Ook testkijker worden? be
Digitenne. Digitaal tv kijken voor maar ` 6,95 per maand
l 030-27
25798 (tijdens ka ntooruren )
Dit is jouw moment om Digitenne van KPN GRATIS te testen! Digitenne van KPN is het goedkope alternatief voor kabeltelevisie. Wat is Digitenne? • Overal draadloos TV kijken • 23 meest populaire TV zenders en 19 radiozenders • Gratis erotiekzender • Digitale kwaliteit • Eenvoudig aan te sluiten • Optie: Live Tele2 Eredivisievoetbal • Vaste lage prijs: ` 6,95 per maand
Hoe word je testkijker? Nu 1 maand geheel gratis. Meld je aan als testkijker op TestDigitenne.nl of via 030-2725798 tijdens kantooruren.
Actie Maak gratis kans op een LCD TV Meld je nu aan als gratis testkijker voor Digitenne, en maak kans op een fantastische LCD TV van Samsung.
Meld je aan! Ga naar TestDigitenne.nl of SMS gratis ‘TEST’ naar 7585. Telefonisch bestellen kan ook tijdens kantooruren: 030-2725798
Dagblad De Pers
Perspectief
17
VANDAAG: WONEN / AUTO’S / REIZEN
Thuis bubbelen
Jaguar is luxepoes
Vijf keer Valentijn
De ouderwetse douche of badkuip begint uit de gratie te raken. Steeds meer mensen kiezen voor een badkamer als in een luxe hotel. Extra grote douchekoppen, een bubbelbad en een sauna: wellnessproducten en designapparatuur zijn een trend.
Je zit als een filmster in de nieuwe Jaguar XF. De stoelen zijn geen stoelen maar fauteuils, het rijden is geen rijden maar zweven. Zet hem in de sportstand en het schakelen gaat vlot. Erin rijden betekent ermee versmelten. Toch is hij nét niet perfect...
Een beetje romanticus laat op Valentijnsdag de rode rozen voor wat ze zijn en boekt een last-minute naar een romantische plek, het liefst ver weg. Liefde gaat tegenwoordig niet meer door de maag, maar door de slurf van het vliegtuig.
20
21
22
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Thuis in je tobbe De gemiddelde badkamer meet slechts enkele vierkante meters en dat is eigenlijk te weinig. De muur tussen bad- en slaapkamer moet verdwijnen. uP18 JEROEN MURRE
18
Perspectief
Trend Bad- en slaapkamer worden bij elkaar getrokken
)(+,505 Wonen in je /633(5+ badkuip Dreaming of a bathroom Win een massagejet of design badkamermeubel
(0&%&45"357"/68%300. #"%,".&301#"%&/*/)0--"/% 8JFXFMFFOTESPPNUWBOFFOOJFVXFCBELBNFS CSFOHU [BUFSEBHPG[POEBHGFCSVBSJBTFFOCF[PFLBBO#BEFO JO)PMMBOE EFNFFTUDPNQMFUFTBOJUBJSCFVSTWBO&VSPQB8JF EF[FCPOEBBSJOMFWFSUCJKEFTUBOEWBO*EFBM4UBOEBSEPG2 "SU[NBBLUCPWFOEJFOLBOTPQEFFFSTUFXIJSMQPPMNFUESPHF NBTTBHFKFUUFSXFSFME888PGFFOEFTJHOCBELBNFSNFVCFM WBOLXBSUTDPNQPTJFU
*EFBM4UBOEBSECSFOHULVVSPPSEOBBSKFIVJT 0Q #BEFO JO )PMMBOE MBBU *EFBM4UBOEBSEWPPSIFUFFSTU IVOHMPFEOJFVXF888BBO IFUHSPUFQVCMJFL[JFO%F[F JOOPWBUJFDPNCJOFFSU[PXFM IZESPNBTTBHFBMTESPHFNBT TBHF JO nnO CBEVOJU %F QMBUUFIPHFESVLKFUTXFSEFO TQFDJBBMPOUXPSQFONFUFFO HMBE PQQFSWMBL WPPS FYUSB DPNGPSU#JK[POEFSDPNGPS UBCFM JT PPL IFU HFCSVJLT WSJFOEFMJKLF CFEJFOJOHT QBOFFMEBUKFNFUnnOFOLFMFBBOSBLJOHLBOBDUJWFSFO,PSUPN UIVJTEF JEFBMFPOUTQBOOJOHWPPSMJDIBBNFOHFFTU%F[FVOJFLFESPHFNBTTBHFKFU JTEFFOJHFJO[JKOTPPSUPQEFNBSLU 8FM[JOJO[PµOFJHFOLVVSPPSEJOIVJT /FFNEF[FCPOEBONFFOBBS #BEFO JO )PMMBOE FO MFWFS IFN JO CJK EF TUBOE WBO *EFBM 4UBOEBSE /FEFSMBOE IBM & )JFSNFFTMBKFUXFFWMJFHFOJOnnOLMBQKFLVOU NFUFJHFOPHFOEF888CFLJKLFOnOKFNBBLULBOTPQIFUXJOOFOWBO EF888UXW
2"SU[EFTJHONFVCFMTWBOVOJFLNBUFSJBBM 2"SU[JTFFOOJFVXLPNFSJO EFXPOEFSFXFSFMEWBOIFU TBOJUBJS8FMFFOUKFEJF[JDI NFUFFOHPFEXFFUUFPOEFS TDIFJEFO IFUCFESJKGWFSWBBS EJHUOBNFMJKLCBENFVCFMFO VJULXBSUTDPNQPTJFU*OEF LFVLFOXPSEUEJUNBUFSJBBM BM WFFMWVMEJH HFCSVJLU BMT LFVLFOXFSLCMBE NBBS UPU OVXBTIFUJOEFCBELBNFSOPHFFOHSPUFPOCFLFOEF5FSFDIUEBU2"SU[ EBBSWFSBOEFSJOHJOCSFOHU XBOUIFUNBUFSJBBMDPNCJOFFSUEFVJUTUSBMJOH WBOOBUVVSTUFFONFUEFWPPSEFMFOWBOFFOJOEVTUSJFFMHFQSPEVDFFSEHF TUFFOUF,XBSUTDPNQPTJFUJTLSBTFOWMFLCFTUFOEJH IZHJqOJTDIFOVJUFSTU POEFSIPVETWSJFOEFMJKL*ODPNCJOBUJFNFUIFUTUSBLLFEFTJHO[JKOEFNFV CFMTBCTPMVUFCMJLWBOHFSTFOHFHBSBOEFFSEPSJHJOFFM 8JFXFMJOJTWPPSFFOEFTJHONFVCFMWBOLXBSUTDPNQPTJFUJOEFCBELB NFSMFWFSUEF[FCPOUJKEFOT#BEFOJO)PMMBOEJOCJKEFTUBOEWBO2"SU[ IBM " #FLJKLEBBSEFWFSTDIJMMFOEFNFVCFMTFOLJFTFSUFSQMFLLF FFOUKFVJUEJFVXFMUIVJT[PVXJMMFOIFCCFO%FQSJK[FOWBSJqSFOWBO UPU "BOVEFLFVT
7PPSMFUUFSTFOBDIUFSOBBN
5FMFGPPOOVNNFS
&NBJM
%FQSJK[FO[JKOJODMVTJFG#58 HBSBOUJFFOB¿FWFSFOFOFYDMVTJFGNPOUBHF8JOOBBST POUWBOHFOCFSJDIUJOXFFL0WFSEFVJUTMBHLBOOJFUXPSEFOHFDPSSFTQPOEFFSE
-,)9<(901((9),<9:<;9,*/; aH aV Entreeprijs aan de kassa € 12,- | Online voorverkoop € 10,-
^^^IHKLUPUOVSSHUKUS
Een relaxruimte compleet met stoomcabine, luxe ligbad en brede wastafel; voor menigeen is dat de gedroomde badkamer. Maar de ruimte voor al dat moois ontbreekt maar al te vaak. Daarom: breek uit die muur tussen de slaapkamer en de badkamer! Bart Luteijn AMSTERDAM
...
Math Meertens is directeur/eigenaar van Clou, een Limburgs familiebedrijf dat Italiaanse sanitaircollecties naar Nederland haalt. Hij ziet mensen duidelijk worstelen met het ruimtegebrek in de badkamer. ‘Men wil tegenwoordig alles: een brede wastafel, toilet, een stoomcabine én ligbad. En als het kan, zelfs nog een plaatsje voor de wasmachine. Bedenk dat de gemiddelde afmeting van een badkamer in Nederland tweeënhalf bij drie meter is. Dat past dus niet.’ Mensen moeten daarom keuzes maken. Bijvoorbeeld door een slaapkamer als badkamer in te richten, of de muur tussen bad- en slaapkamer te slopen. Met zo’n ruimte kan je dan tenminste wat. Meertens is zeker niet
de enige die deze aanpak voorstaat: wat een simpele oplossing lijkt voor een ruimteprobleem, is een heuse trend geworden. Op sanitairbeurzen struikel je over de ontwerpen waarbij slaap- en badkamer naadloos geïntegreerd zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een douchecabine achter het hemelbed, of een verzonken ligbad in een verhoogde slaapkamervloer. Ook worden klassieke bad- en slaapfuncties vaak gemixt, soms zelfs omgedraaid. Waarbij vaak ook de garderobekast verhuist naar een apart kamertje in de vorm van een inloopkast of als kleednis tussen slaap- en badgedeelte in. Veel van dit soort ontwerpen worden gerealiseerd in nieuwbouw onder architectuur. Maar ook in doorsnee rijtjeshuizen zijn er wel degelijk mogelijkheden.
Bad op pootjes Niet doorsnee maar wel aan de krappe kant is het huis van Herbert Sierig, inkoper van beroep maar de laatste tijd vooral bezig met het herinrichten van zijn oude Leidse stadswoning. Hij heeft een kamer in huis ‘opgeofferd’ voor een luxe badkamer. Dat
ging zeker niet over één nacht ijs: leidingen en afvoer moesten worden verplaatst, vloeren opengebroken. Maar het resultaat mag er wezen. Sierig: ‘Het is een heerlijke ruimte geworden om je in terug te trekken. De aanpalende trapkast fungeert nu als badkamermeubel, de deur daarvan is bekleed met een grote spiegel waardoor het geheel nog ruimtelijker overkomt. De rest van de ruimte heb ik zo leeg mogelijk gelaten met als
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................................................................................................................
Nieuwe mogelijkheden
KLEUR-, GEUR- EN CHROMOTHERAPIE De opkomst van het ledlampje heeft nieuwe mogelijkheden gebracht in de badkamer, lezen we in enkele ronkende brochures. Niet alleen zijn de minuscule lampjes mooi in een interieurontwerp te verwerken, bijvoorbeeld in tegelwanden, je kunt er ook alle kleuren van de regenboog mee maken. Van zwoel rood tot rustgevend groen of verfrissend blauw. Chromotherapie noemen de fabrikanten dat en verwerken ledlichtmodules nu in douche- en stoomcabines, regendouches, baden en hemelbedden. Hetzelfde
idee biedt de aromatherapie met etherische oliën die vooral tot haar recht komt in stoomcabines. Maar het kan ook in beddengoed worden ingebouwd, in de vorm van capsules met ontspannende kamille- of lavendelgeur. En nog zijn we er niet: sinds kort is er zelfs een bad op de markt dat hydromassage biedt met ontspannende ozonshots. Door de lucht in het bad te verrijken met ozon wordt, volgens de producent, zuurstof gemakkelijker opgenomen en de afweer versterkt.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................ ..........................................................
Mail ons
Aforisme
Iets te melden op het gebied van wonen, ruimtelijke ordening of vastgoed? Tips zijn van harte welkom op
[email protected].
‘Het huwelijk is als een bad. Het is niet zo warm als je er eenmaal aan gewend bent.’ Phyllis Diller
Perspectief
De multimediale badkamer
Liever douchen dan badderen Iets meer dan de helft van de Nederlanders (57 procent) neemt liever een douche dan een bad. Slechts tien procent van de mensen baddert liever. Eenderde kiest voor een combinatie van beide. Dat blijkt uit onderzoek van Villeroy & Boch, een aanbieder van sanitair en servies. Vrouwen blijken iets vaker een badmens dan mannen, zij krijgen van badderen een ontspannen gevoel. Mannen geven vaker dan vrouwen de voorkeur aan een douche en waarderen het activerende effect. Het onderzoek is uitgevoerd door
onderzoeksbureau Direct Research onder 535 mannelijke en vrouwelijke respondenten in de leeftijd van 21 tot 65 jaar.
De televisie is al een tijd terug de slaapkamer binnengedrongen: sommige bedden hebben zelfs standaard een console of tv-steun in de bedrand. Het bed zelf is uiteraard traploos elektrisch verstelbaar voor de juiste lees- of kijkpositie. Handig daarbij: de afstandsbediening die niet alleen het bed aanstuurt, maar ook de verlichting of tv. In 2008 hoeft er ook tijdens het baden niets meer op tv gemist te worden. Stoomcabines met een ingebouwd audiosysteem waren er al een tijdje. Nieuw zijn de spatwaterdichte LCD schermen die vlak geïntegreerd worden
19
INTERVIEW
7 VRAGEN VOOR... Saskia Euwe van Baderie Verdwijnt het badkamerwit? in een tegelwand. Daarmee kan men bijvoorbeeld televisie kijken onder de douche, maar het scherm kan ook worden aangesloten op de computer. De afstandsbediening is waterdicht en blijft zelfs in bad drijven.
‘Dat lijkt er wel op. Kleur mag! Je ziet ook meer motieven: bloemen, grafische lijnen en vormen.’
En de tegels? ‘Het formaat van de tegels wordt groter. Er zijn nu ook metallic glanstegels en tegels die van hout lijken.’
Welke materialen zijn favoriet?
belangrijkste blikvanger een oud, authentiek bad op pootjes. Daar heb ik flink lang naar gezocht maar uiteindelijk op marktplaats gevonden. Voor 50 euro.’ Al die aandacht voor de badkamer heeft volgens interieurarchitecten alles te maken met de hectiek van alledag en de wens je zo nu en dan eens helemaal terug te trekken. De badkamer is daar een uitgelezen plaats voor. Fabrikanten van badkamermeubilair spelen hier handig op in: wellness is daarbij het toverwoord. Als het aan deze fabrikanten ligt, toveren we het ‘natte gedeelte’ van de badkamer om in een heuse spa, compleet met stoom- en saunacabines (soms gecombineerd), infraroodcabines, douchezuilen met massagekoppen en whirlpools die zelfs droge massagepunten hebben. Ook meerpersoons (vier!) baden zijn er tegenwoordig volop in de aanbieding; voor het saamhorigheidsgevoel als in een hamman, lezen we in een bijbehorende brochure. Nog meer marketingpraat: vormgevers blijken tegenwoordig hun inspiratie te halen uit de
natuur getuige het grote aanbod van regendouches, verzonken ‘vijverbaden’ met overlopende rand en platte cascadekranen waaruit het water klatert als een bergbeek. Voor het ultieme relaxgevoel bieden badkamerproducenten soms zelfs bijpassende chaiselongues, kleedbanken of, eenvoudiger, een hocker. Het nieuwste item voor de aankleding van badkamer en sauna is het designerkarpet, speciaal gemaakt van waterbestendige kunststofgarens. Sierig heeft zich regelmatig verbaasd over het enorme en diverse aanbod van badkamermeubilair. Zelf heeft hij zich niet gek laten maken, hoewel ook hij een lekkere leesstoel in de badkamer heeft gezet. ‘Maar die hadden we nog over nadat we de huiskamer opnieuw hadden ingedeeld.’ Ook wat kleur betreft, is de badkamer niet meer als vanouds. Dat wil zeggen: wit en lichtgrijs voeren niet langer meer de boventoon in de badkamer anno 2008. Volgens Saskia Euwe, communicatiemanager van de badkamerketen Baderie, mag kleur weer. ‘Naast kleur zie je bovendien ook meer motieven: bloemen, grafische lijnen en vormen. Het wit als basis in de badkamer neemt echt af.’
van zijn huidige badkamer in ere hersteld en voorzien van de nodige laklagen. Het mooie van hout is dat het zich goed laat combineren met moderne designmaterialen als glas, rvs en aluminium. ‘Wat je veel ziet, zijn houten badkamermeubelen met subtiele roestvrijstalen handgrepen die de lijnen van de meubelen volgen. En houten meubelen in combinatie met wit keramieken wastafels. De schoonheid zit hem voor mij in het contrast’, aldus Sierig. Kleur, hout en een designkarpet. Het functionele karakter van een badkamer lijkt voorgoed voorbij. Hoewel
Math Meertens van Clou het liefst nog wil afrekenen met een ander functioneel onderdeel van de badkamer. Dat onderdeel is voor hem de tegel. ‘Alleen achter de wastafel en het bidet zijn tegels functioneel. Maar waarom zou je van je badkamer een diepvrieskist maken? Met stucwerk en afwasbare verfvarianten zijn badkamermuren mooi mee af te werken, zelfs behang kan worden toegepast. Als het geheel maar licht en luchtig is en warmte uitstraalt.’ 1
Voor welke stijl moeten we gaan? ‘Iedere trend kent een tegenreactie: lijnrecht tegenover de heersende minimalistische stijl ziet men een opkomende stroming van organische vormgeving. Deze stijl kenmerkt zich door een forser, robuuster uiterlijk, dat zie je al bij trendsetters als Villeroy & Boch en Allesi.’
Douche of bad? ‘Douchen is hot. Om ruimte te winnen wordt vaker het bad opgeofferd voor een inloopdouche. Met zo’n handige afvoergoot tussen de badkamer- en douchevloer, voorkom je dat de hele badkamer blank staat. Grotere douchebakken die redelijk vlak zijn, zijn gemakkelijk schoon te houden en bieden een ruimtelijk effect door de lage instaprand.’
Zijn er nieuwe technische ontwikkelingen? ‘Het gekoelde kraanhuis is in opmars, zodat je je nooit meer aan de kraan kunt branden. En vloerverwarming wordt steeds meer een normale zaak.’
Opkomst van hout Het gebruik van kleur is duidelijk te zien in de nieuwste, glimmende brochures van de diverse badkamerspecialisten. Populair is bijvoorbeeld de gekleurde, hoogglansgelakte kast, niet alleen in zwart, wit of rood maar ook in meer exotische kleuren als indigo, saffraan of lime. En zelfs Hollands blauw duikt zo hier en daar op. Ander opvallend gegeven: de opkomst van hout in de badkamer. Hout wordt tegenwoordig zo goed geïmpregneerd en waterafstotend gemaakt dat het geschikt is voor een vochtige ruimte. Sierig heeft zelfs de oude, bestaande houten vloer
‘Keramiek blijft populair. Ze kunnen nu hele wastafelbladen in het keramiek van het wastafelmeubel integreren. Geëmailleerd staal is er in hele strakke vormen: dun materiaal met een elegante uitstraling.’
Hoeveel geven we uit?
De geschiedenis herhaalt zich… Baden is van alle tijden maar werd vroeger toch vooral gezien als een hygiënische noodzaak. Pas aan het eind van de negentiende eeuw raakte het meer in schwung; voor die tijd was het vanwege het gebrek aan riolering en waterleidingen een enorm gedoe om zo’n tobbe te vullen. Toen de techniek het dus allemaal gemakkelijker maakte, was de badkamer onderdeel van de slaapkamer; de geschiedenis lijkt zich dus te herhalen. In rijkere milieu’s was de wastobbe een heuse sofa met draperingen van stof eromheen. De tobbe werd meer en meer een zelfstandig meubelstuk; eerst van koper – dat hield de warmte goed vast – later van gietijzer. Maar met de komst van die gietijzeren baden op pootjes verhuisde het bad stilletjes van de slaapkamer naar een zelfstandig vertrek. Om vervolgens dus weer in andere gedaanten terug te keren naar de slaapkamer.
‘De gemiddelde Baderie consument geeft 15.000 euro uit aan de inrichting of verbouwing van de badkamer.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
SAMUEL
HYPOTHEEK 111
Samuel is makelaar o.g. Reageren op zijn column?
[email protected]
De rente daalt en waarschijnlijk nog een tijdje. Althans, volgens insiders. Ik had het ook gesignaleerd en ik adviseer mensen om hun aantrekkelijke hypotheekrente zo lang mogelijk vast te zetten: vijftien, twintig of dertig jaar. Om een lage rente moet u wel vragen, de banken lopen er niet mee te koop. De hypotheekrente daalt en dit geeft veel activiteit bij kopers van woningen. Nou denk ik dat de meeste hypotheken met hoge rente inmiddels zijn omgezet in leningen met lagere vaste rente voor lange tijd. Maar ja, als de hypotheekrente aantrekkelijk laag wordt, leidt dat tot lagere woonlasten indien u een huis of flat koopt tegen
een flink bedrag. Dat is altijd meegenomen. Heeft u een hypotheekofferte aangevraagd, heeft u dan pech of niet? Nou niet helemaal! In de meeste hypotheekoffertes staat dat als de rente tussen de datum van offerte en de dag van ondertekening van de hypotheekakte bij de notaris daalt, uw rente meedaalt. Stijgt de rente in die periode, blijft uw rente als in de offerte staat, hij stijgt niet mee. Maar tussen uw acceptatie van de hypotheekofferte zit een tijd van bijvoorbeeld negen maanden dat u de koop/aannemingsovereenkomst van uw nieuwbouwwoning en de hypotheekakte tekent. In dit geval kunt u de bank vragen zich bereid te verkla-
ren de rente in de offerte te handhaven; pin de bank vast dat u meedaalt. Hiervoor rekent de bank provisie. Ga voor een hypotheekofferte naar een aantal (hypotheek-) banken en adviseurs. Vraag onafhankelijk offertes. Vergelijk ze goed of laat dat voor u doen. Onderhandel over de rente, afsluitprovisie en andere kosten. Sommigen betalen de taxateur voor het rapport dat de banken vragen. Let goed op verzekeringen, die kunt u vaak bij andere maatschappijen voordeliger sluiten of zijn helemaal niet verplicht. Zij, die al eerder een woning kochten en toen een tophypotheek sloten, moeten attent zijn op de verlengings-
voorstellen van de financier. Toen u kocht, rekende deze een hoge hypotheekrente: het standaard percentage plus risico-opslagen omdat u zoveel geld wilde lenen op de waarde van uw woning. Nu blijkt dat uw koopwoning 50 of meer procent in waarde is gestegen, dus is daarmee het risico voor de financier verkleind. Daarmee vervallen ook de risico-opslagen bij de hypotheekrente. Krijgt u een voorstel om uw hypotheeklening te verlengen, overtuig u ervan dat de bank weet dat de waarde van de woning nu hoger is en dat u in aanmerking komt voor een lagere rente. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ............................................................ ..........................................................
Badkamer Design Award (1)
Badkamer Design Award (2)
Badkamer Design Award (3)
Frederiks & van der Nat interieurarchitecten zijn in de categorie ‘home’ winnaar geworden van de Badkamer Design Award 2008.
Ze krijgen de prijs voor het ontwerp van een badkamer in Delft. Het ontwerp is komend weekend te zien op de beurs Baden in Holland.
In de categorie ‘hotel’ ging de prijs naar Gerben van der Molen van Stars Design voor het concept van Hotel Stroom in Rotterdam.
20
Perspectief
Badkamers Wellnessfestijn in de natte ruimte
Lekker thuis bubbelen Gewoon een bad of douche is niet meer voldoende. De badkamer thuis moet wedijveren met die van een luxe hotel. ‘Wij willen thúis ontspannen, in de sauna zitten zo dertig naakte mensen om je heen.’ Judith Zilversmit AMSTERDAM
...
De Brabantse Kim Helmer (33) heeft twee badkamers. De ene is uitgerust met een tweepersoonsbubbelbad, een douche met twee grote stortdouchekoppen en een extra douchekop. De wc heeft een speciale dempende laag aan de binnenkant van de wcbril. Anders valt ‘ie zo hard. De andere badkamer is speciaal voor de kinderen. ‘En dan hebben we in de tuin nog een relaxruimte met een sauna en een douche’, vertelt Helmer. ‘We hebben die bewust in de tuin gezet. Zo kun je echt even loskomen van de alledaagse rompslomp, niet alleen geestelijk, ook fysiek.’ Toch ligt
ze zeker niet dagelijks in de sauna, soms zelfs maar één keer per week. Maar naar kuuroorden hoeft ze niet meer. Of toch? ‘Heel soms, samen met vriendinnen.’ Badkamerspecialist Stendert Pronk van Cees Pronk Bad & Wonen in Amsterdam ziet steeds meer mensen thuis hun eigen kuuroordje thuis
‘We moeten de natte ruimte meer als leefruimte gaan beschouwen’ creëren met wellnessproducten en designapparatuur. Hij signaleert een trend. ‘Mensen hebben weinig tijd voor ontspanning en blijven het liefst gewoon thuis. Interieur is heel belangrijk geworden en dat geldt dus ook voor de badkamer.’ Pronk heeft, zoals het een goed verkoper betaamt,
een slogan bedacht: ‘Wonen in je eigen badkamer’. Waarmee hij bedoelt dat we de natte ruimte meer als leefruimte moeten gaan beschouwen, zoals met de open keuken is gebeurd. ‘Het liefst zien we badkamer en slaapkamer in een, tot aan de inloopkast toe. Dat geeft een heel leuk effect. De badkamer als wezenlijk onderdeel van het huis, daar willen we naartoe.’ Maar of we dat allemáál willen, blijft volgens Pronk nog even de vraag. Veel mensen oriënteren zich wel op het gebied van stoomcabines, sunshowers (een douche met ingebouwde UV-lampen voor een bruine teint) en sauna’ s, maar haken na ontvangst van de offerte af. ‘En dat is niet omdat ze het niet kunnen betalen, hoor. Ze denken dan vooral dat ze die spullen toch niet zo vaak gaan gebruiken.’ Daarbij speelt vaak ook een praktisch bezwaar mee: het is een hele klus om zo’n wellnessbadkamer te installeren. ‘Mensen kiezen dan uiteindelijk toch liever voor een
Steeds meer mensen creëren thuis hun eigen kuuroordje.
duurdere uitgave van een bepaald type kraan.’ Hoe zit het met Pronk zelf? Bij hem thuis is het vast een groot wellnessfestijn? ‘Nou, niet echt. Ik heb best een aardige badkamer, maar die is een beetje gedateerd. Hij zit er al zes of zeven jaar in. En ik heb niet eens een bad, maar wel een grote douche. Ik moest kiezen, want allebei paste helaas niet.’
Hammam en regendouche Je moet er wel wat voor over hebben om een beautycentrum in je huis te laten maken. Volgens Pronk ligt het gemiddelde budget voor een badkamer met wellnessproducten, inclusief bouwen ‘zo rond de 25.000 tot 30.000 euro’. Ook Helmer was ongeveer dat bedrag kwijt: ‘We hebben een oud huisje uit 1880 gekocht en helemaal gerenoveerd. Al met al hebben we er bijna zeven jaar over gedaan, waarvan we één jaar in een caravan in de tuin hebben gewoond. Als je dan toch verbouwt, moet je het ook goed doen. Maar achteraf gezien hebben we ons ook dingen laten aansmeren: de dure kranen in onze badkamer bijvoorbeeld, van het merk Dornbracht. Nu denk ik wel eens: dat was eigenlijk nergens voor nodig.’ Volgens een onderzoek van USP Marketing Consultancy wil bijna een op de drie huizenbezitters als eerste het liefst de badkamer vernieuwen. Daarnaast wordt, volgens de installatie- en sanitairsector, design steeds belangrijker en vraagt 71 procent van de woonconsumenten vaker naar luxe en comfort. Dat geldt ook voor de Amsterdamse Jorica Koppen (30): ‘In ons nieuwe huis wordt onze badkamer gecombineerd met een ‘minispa’. En dan hebben we het over een hammam, sauna, bubbelbad, regendouche en massagetafel. Wij willen gewoon thuis ontspannen. Mijn
vriend en ik gaan een keer per week naar de sauna, maar ja, daar zitten zo dertig naakte mensen om je heen en dat is, zeg maar, niet altijd even hygienisch. Dus ik doe dat liever thuis. Daarbij werkt mijn vriend heel hard, hij staat veel op de beurs. Als hij dan na zo’n dag een stoombad neemt, kan-ie weer lekker slapen. Als we de spa eenmaal hebben, weet ik zeker dat ik niet meer naar een kuuroord ga. Of alleen nog voor een massage, omdat je een masseur niet altijd aan huis kunt laten komen.’ Een simpele douche volstaat niet meer. Mensen willen een badkamer als in een luxe hotel of wellnessoord. Vooral de regendouche is populair. Dit zijn douchekoppen die zowel aan de wand als aan het plafond gemonteerd kunnen worden en waaruit – ja, de naam zegt het al – een tropische regenbui stort. Sommige regendouches hebben als extraatje zelfs een mistfunctie. Nieuw is de colorshower, waarbij het water door een chromosysteem in acht verschillende kleuren kan worden verlicht. De kleurkeuze staat vrij. Feestje? Kies je rood. Lekker slapen? Kies je groen. Verder zitten er programma’s op met fascinerende namen als fire, sweep, wave en ice die het energie-evenwicht schijnen te herstellen. Maar er is meer. Zo zijn er douches met bloemendecors, funpools, stoomcabines met ingebouwde telefoon en stereotoren of een showerarc met zeven douchekoppen. Gekker kan bijna niet. Hoewel? Badkamerspecialist Pronk:‘Het raarste dat ik ooit heb verkocht, is een regendouche van anderhalve meter breed bij 80 centimeter. Echt een joekel. Daar kwam 36 liter water per minuut uit. Van die douche woog de kop alleen al 60 kilo. Er moest zelfs een extra afvoer worden bijgemaakt. Dat vond zelfs ik behoorlijk extreem.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................................................................................................................
8FHFOXBDIU/FEFSMBOE4FSWJDF BMWBOBG» QFSKBBS 6JUCSFJEFONFU8FHFOXBDIU&VSPQB 4FSWJDFWBOBG» QFSKBBS 4MVJUOVBGPQBOXCOM CFMPGLPNMBOHTJOEFXJOLFM
&YDMVTJFG» BENJOJTUSBUJFLPTUFO
Buurtbewoners in verzet tegen plannen
TOEKOMST STADIONPLEIN: FUCK DE CONTEXT (2) ‘Toekomst Stadionplein: Fuck de context’, kopte De Pers vorige week. Het ontwerp voor het nieuwe Stadionplein dat bij de tekst werd afgedrukt was echter niet dat van OMA, zoals het bijschrift vermeldde, maar van de architecten Schoen en Oostenbrink, die werken in opdracht van de buurtgroep. Hiernaast het echte OMA-ontwerp. Op 26 maart neemt de deelraad een besluit over de toekomst van het Stadionplein. Naar het zich laat aan-
zien, neigt een meerderheid van de raad naar het ontwerp van OMA-architect Alkemade. Dat is ook de voorkeur van deelraadvoorzitter Egbert de Vries. Wat hem betreft is van ‘Fuck de context’ geen sprake: ‘De architect is doorgedrongen tot in de haarvaten van het gebied.’ De Vries vindt dat niet alleen bewonersbelangen meewegen bij de herinrichting van het plein: ‘Het plein is er niet alleen voor de buurt, maar voor de hele stad.’
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................................................ ......................................
Aforisme
Aforisme
‘Mijn vrouw is er vandoor gegaan toen ik in bad zat en op die gelegenheid heeft ze maanden moeten wachten.’ Joe Cocker
‘Als je wilt dat de telefoon rinkelt, stap dan in een warm bad.’ O.A. Battista
Perspectief
21
Auto Jaguar XF
Handen schudden met een luxepoes Kadoeng-kadoeng… kadoeng-kadoeng… Stap in en het rode lampje in de startknop pulseert op het ritme van zijn hartslag. Druk je erop, dan komt Jaguars nieuwe kat, de XF letterlijk onder je tot leven en geeft je de zogenoemde ‘Jaguar Handshake’. Viola Robbemondt AMSTERDAM
...
De fosforblauwe sfeerverlichting licht op, de luchtroosters draaien open als alerte, ontwakende oogleden. De pook is geen pook maar een chique ‘selector’ die zich opricht vanuit de console, klaar om naar standje ‘drive’ gedraaid te worden. Druk nogmaals op de startknop en de motor – je kunt kiezen uit een 2.7 V6 diesel (207 pk), 3.0 liter V6 (238 pk), een ongeblazen 4.2 V8 (298 pk) en topmodel 4.2 V8 supercharged (416 pk) – komt vriendelijk grommend tot leven. Een team van soundengineers gaf deze vier motoren allemaal hun eigen, kenmerkende geluid. Vooral de diesel maakt indruk: het is een verfijnde, potente brom die wat mij betreft een nieuwe standaard zet voor zelfontbranders. Geluid is lastig te omschrijven, maar zo warm moet een moderne diesel klinken. Ook bijzonder klinkt de 4.2 V8 s/c die vooral
Bij het ontwerpen van de XF regeerden de hormonen.
op hoge toeren en mede door het geluid van de supercharger een ietwat hogere en agressievere schreeuw laat horen. Mick Mohan, chief programme-engineer, vertelt: ‘Bij soundengineering is het de kunst om de nare geluiden te isoleren, zodat je de geluiden die je wél wilt horen kunt accentueren. We spelen hierbij net zo lang met verschillende geluidsbepalende motoronderdelen zoals de luchtinlaten en het uitlaatsysteem totdat het juiste geluid, dat de emotie onderstreept, ontstaat.’
Omdat men bij Jaguar niet meer zo overduidelijk op de historie wil teruggrijpen, bracht de Schotse designchef Ian Callum een jong designteam bij elkaar. Gemiddelde leeftijd: 34 jaar. Hormonen regeren bij deze bevlogen ontwerpers, want bij het heruitvinden van het Jaguar-design werd vaak aan een vrouwenlichaam gedacht. Zo vergeleek Callum de sportcoupé XK al eens met dat van zijn favoriete filmster Kate Winslet: weelderige doch moderne vormen. Senior designer Wayne Burgess zegt over de
XF: ‘Als mensen me destijds vroegen waarmee ik bezig was, zei ik altijd: Working on J.Lo.’ In het interieur zit je ook als een filmster. De stoelen zijn fauteuils, het rijden is zweven. Als ik me door de bergen rond Monaco laat glijden, reageert de achterwielaangedreven wagen ‘instinctief’ op minuscule bewegingen van het stuur en het gaspedaal. Zet hem op de sportstand en het schakelen gaat vlot. Wil je het zelf doen dan antwoorden de paddels achter het stuur al na de kleinste vingerwij-
zing. Deze nieuwe luxepoes is in alle gereden motoriseringen bijna perfect. Maar er moet iets te wensen overblijven. Het is de badge. Bij Jaguar noemen ze de springende Jaguar The Leaper en zijn kop The Growler. De eerste springt prachtig rond, maar die laatste doet me denken aan de kermis, zo’n dertig jaar geleden toen mijn vader met zo’n grijpapparaat een kitscherige ring met tijgerkop voor me opviste… 1 De Jaguar XF is er vanaf 67.990 euro en staat vanaf maart bij de dealers.
Drie vragen aan Jeroen Maas
Mode als lokkertje voor de Opel Agila Steeds meer vrouwen gaan voor opvallende modellen zoals cabrio’s of coupés. Jeroen Maas zoekt bij Opel naar nieuwe manieren om hun auto’s aan de vrouw te brengen. Viola Robbemondt AMSTERDAM
...
Vrouwen kopen 33 procent van de nieuwe auto’s en hebben een behoorlijke stem in 80 procent van de aankopen. Is het wel nodig om het hen extra naar de zin te maken? Maas: ‘Ja, je bereikt vrouwen toch in mindere mate als je dat niet doet en dan zul je uiteindelijk minder bij ze scoren. Vanaf half april staat de nieuwe Agila in de showrooms en daarvoor benaderen we vrouwen nu weer
wat explicieter. Onze doelgroepbenadering hangt af van het model dat we introduceren. Richten we ons op jongeren, zoals met de Corsa, dan adverteren we bijvoorbeeld op MTV of sponsoren we festivals en concerten. Nu zullen we met onze communicatie meer de op vrouwen georiënteerde media opzoeken en aan mode gerelateerde events op touw zetten.’ Mode? Maar Opel is toch helemaal niet hip? Maas: ‘Daarover verschillen de meningen gelukkig steeds vaker. Onze hip-factor meet je in de eerste plaats aan ons product. Als het design niet aanspreekt, kun je uiteraard wel inpakken. Daarnaast ligt het aan de manier waarop je vrouwen benadert.
Het ligt aan de manier waarop je vrouwen benadert of ze vallen voor een auto als de Agila, stelt Maas (foto).
Als je dat in campagnes en in de showrooms op een serieuze, maar tegelijkertijd leuke, originele manier doet, wordt het prima opgepikt. Wij leggen die link met mode omdat vrouwen daar over het algemeen nu eenmaal meer mee hebben dan met pk’s.’ Ik las dat de vrouwelijke doelgroep zich juist meer gaat richten op cabriolets en coupés. De Agila is toch zo’n stadsautootje…? Maas: ‘De verkoop van cabrio’s is
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................
Gezond
TOYOTA BINDT STRIJD AAN MET HUISSTOFMIJTALLERGENEN Dat Japanners in onze ogen een tikkeltje smetvrees hebben, is bekend. In het land waar stofkapjes in het modebeeld horen, ontwikkelde het merk Toyota onlangs anti-allergene stoelbekleding. Huisstofmijtallergenen verzamelen zich op stoelen en verspreiden zich door bewegingen van inzittenden ook via de lucht. De nieuwe stoelbekleding bevat een anti-allergeen middel dat ongeveer 98 procent van de huisstofmijtallergenen
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..........................................................
inkapselt. Het middel werkt langdurig en heeft geen nadelige invloed op kleur of textuur van de stoelbekleding. Andere ‘gezonde’ vondsten van Toyota zijn zogenaamde Fraichir stoelen waarvan de vezels zijn gecoat met een proteïne dat huidirritaties vermindert. Er is een automatische airconditioning met snelwerkende pollenreductiefunctie en een technologie die de beweging van schimmelbacteriën door de cabine voorkomt.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..........................................................
Bommetje
Kater
Tuner John Cooper mag nu echt werk maken van de MINI. Er komt een opgevoerde Cooper S met 1.6 turbo-motor die er 220 pk uit perst.
Michiel Mol verkocht zijn aandelenpakket Spyker ter waarde van 37 miljoen onlangs voor ‘slechts’ € 9.275.000 aan het Letse Gemini.
dan wel gestegen, maar toch is dat nog een niche markt. Wij hebben dat soort sexy modellen, zoals onze TwinTop modellen en de sportieve GT ook in onze portfolio. Maar dat is meer voor het versterken en verbeteren van ons imago. De klant die uit-
eindelijk rationeel kiest voor een Agila, Astra of Vectra, doet dat wellicht ook een beetje omdat hij, of in dit geval zij, aangetrokken werd door onze onderscheidende niche-modellen.’ 1
Perspectief
22
Liefde Romantische tips
Valentijnsdag 2008: de Nú in de winkel
Deze pagina’s zijn samengesteld door reismagazine Columbus
De London Eye
Toe aan een beetje last minute lovin’? Columbus brengt met liefde de Valentijnstop-5 voor je in kaart. Mark Mackintosh
...
5 How Deep Is Your Love (The Bee Gees) Elke relatie kent zijn pieken en dalen maar in Jules’ Undersea Lodge in Key Largo, Florida, nemen ze dat wel héél letterlijk. Om het hotelletje voor twee personen te betreden, moet je zes meter het diepe in duiken. ‘s Werelds eerste onderwaterhotel is een gezellig ingerichte cabine met een slaapkamer, goed gevulde keuken en een patrijspoort met uitkijk op het tropisch zeeleven van de Emerald Lagune. Vanaf 258 euro per nacht (inclusief duikspullen), www.jul.com
4 Can’t Buy Me Love (The Beatles) Nee, ware liefde is niet te koop maar een gespekte bankrekening kan nooit kwaad. Zeker niet als je je zinnen hebt gezet op het Love on the Rocksarrangement van het Ritz-Carlton Central Park Hotel in New York. Voor een rib uit je lijf krijg je drie overnachtingen in de Royal Suite, een retourtje in je eigen privé-jet en een diamant
Het balkon van Julia in Verona van Tiffany’s, plus een butler, chauffeur en een paar pondjes Belugia-kaviaar. 585.000 euro (exclusief belasting en fooi), www.ritzcarlton.com/en/ Properties/CentralPark/ Ook het Conrad Hotel op Rangali Island in de Malediven let niet bepaald op de kleintjes. Het Valentine’s Getaway-arrangement bestaat uit vijf overnachtingen in een van de spectaculaire villa’s, een ‘Aphrodisia’-massage met jasmijn, rozen en peper en – last but not least – een fusiondinner voor twee in Ithaa, een restaurant dat volledig uit glas is opgetrokken en vijf meter onder water ligt. Ook inbegrepen: een privé-picknick op een onbewoond eiland op vijftien minuten afstand van het resort. 16.446 euro, www.conradhotels1.hilton.com Meer avontuurlijk ingestelde zielen kunnen hun lol op met het Romancing the Stone-arrangement van het CopperWynd Resort in het Amerikaanse Arizona. Naast twee overnachtingen in een villa midden in de woestijn, een limousine, een viergangenmenu en de nodige massages, krijg je een privé-helikopterritje boven de Grand Canyon. 9.584 euro,
www.copperwynd.com
Love-festival. www.veronainlove.com
3 City Love (John Mayer) Blijf je liever in de stad? Begeef je dan letterlijk in de wolken met de Valentine’s Champagne Flight van de London Eye, het 135 meter hoge reuzenrad in de Britse hoofdstad. Een half uur lang kun je in een van de glazen capsules je te goed doen aan champagne, chocolaatjes en je geliefde. 47 euro voor ritjes na 6 uur op 14 februari, www.londoneye.com Ook in New York zijn geliefden met hun hoofd in de wolken, maar staan ze weer sneller met beide benen op de grond – met de Romance over Manhattanhelikoptervlucht van Liberty heb je precies vijftien minuten de tijd om je wederhelft hoog boven the city that never sleeps de liefde te verklaren. 583 euro, www.libertyhelicopter.com/ tours/ In Verona, de geboortestad van Shakespeare’s Romeo en Julia, kun je je liefdesverklaringen onder het balkon van Julia’s huis aan de Via Capello afleggen. Vervolgens kun je nog tot en met 17 februari je hart ophalen aan de romantische concerten, tentoonstellingen en feesten van het jaarlijkse Verona in
2 Let’s Get It On (Marvin Gaye) Hoogtepunten van een geheel andere aard worden aangeboden door de alleraardigste mensen van de Mile High Atlanta Club. Een ‘uiterst discrete’ piloot vliegt je met zijn privé-vliegtuigje naar 1.600 meter hoogte en blijft een uur in de lucht hangen zodat je met je geliefde in alle rust de zevende hemel kunt bereiken. 205 euro, www.milehighatlanta.com
1 Paradise (Sadé) De tropische paradijzen van deze wereld blijven de ultieme Valentijnsbestemming. Aanrader: het Kona Village Resort op Hawaï. Op het 33 hectare (66 voetbalvelden) grote terrein bevinden zich naast kraakheldere lagunes, zandstranden en lavagebieden 125 individuele bungalows met rieten dak, jacuzzi en uiteraard uitzicht op de oceaan. Om de idylle niet te verstoren, is er geen telefoon-, radio- of televisieverbinding te bekennen en ligt naast elke deur een kokosnoot met daarop de volstrekt overbodige tekst do not disturb. Vanaf 405 euro per nacht
(double), www.konavillage.com Ook op Petit Saint Vincent, een piepklein eilandje in de Grenadines, ontbreekt het aan elk contact met de buitenwereld. Dit gedeelte van de Caraïbische Zee is in trek bij Hollywood-sterren en anderen die prijsstellen op privacy en schitterende tropische natuur. Vanaf 436 euro per nacht (double), www.psvresort.com Likuliku Lagoon op Fiji is een al even intiem resort dat speciaal voor stellen is opgezet. Een reeks bures, traditionele hutten van hout en stro, staan pal aan het strand of op palen in de branding en kijken uit op de schitterende lagune. Vanaf 453 euro per nacht, www.likulikulagoon.com Voor het luxe Royal Plantation in Ocho Rios, Jamaica, is op Valentijnsdag geen enkel verzoek te gek voor woorden. Het resort verzorgt onder andere champagnepicknicks bij de nabijgelegen Mahoe Falls of een diner voor twee (en een privé-butler) op de pier. Vanaf 502 euro per nacht (double), www.royalplantation.com 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Zo regel je een ontmoeting met je favoriete onderwaterwildlife
DEEL 4: DE BULTRUG Jouw favoriete onderwaterwildlife ontmoet je natuurlijk het liefst onderwater, en niet samen met vijftig andere gele regenjassen vanaf een bootje. Daarom: de beste plekken waar je zelf kunt snorkelen of duiken met het grootste onderwaterwild. De bultrug is een geliefde walvis omdat hij dicht bij boten durft te komen en enorme sprongen uit het water maakt. Hij leeft in kleine groepen of alleen en komt in alle wereldzeeën voor. Geschat wordt dat tijdens de
walvisjacht ongeveer een kwart miljoen bultruggen zijn gedood, maar hun aantal stijgt weer. Tegenwoordig leven er nog zes- tot tienduizend. Hotspots Silver Bank Humpback Sanctuary, Dominicaanse Republiek Spotkans: 75-99 procent Duikbrevet: nee Beste tijd: januari tot en met maart Iedere winter verzamelen zich tussen de Dominicaanse Republiek en de Turks- en Caicoseilanden een paar
duizend bultruggen om te zingen, paren en te baren. www.aquaticadventures.com Vava’u, Tonga Spotkans: 75-99 procent Duikbrevet: nee Beste tijd: juli tot en met september Ook hier migreren de bultruggen elke winter, maar dan die van het zuidelijke halfrond. Met snorkelervaring kun je hier een meerdaagse tour boeken. www.whaleswim.com
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ............................................................ ..........................................................
Airline blijkt zeepbel
Vissen de ruimte ingeschoten
Ierland naar rechts?
Een Tsjechisch echtpaar dat een nep luchtvaartmaatschappij wilde lanceren, is door de politie gearresteerd. Een Zwitserse bank stond op het punt het stel 2,4 miljard euro te lenen.
Een groep Duitse wetenschappers wil zestig kleine visjes in een raket boven de Noordpool afschieten om reisziekte te bestuderen.
De Ierse senaatsleider wil dat zijn landgenoten rechts gaan rijden om het aantal ongelukken met buitenlanders te verminderen.
Perspectief
23
last-minute hits
In Ithaa in de Malediven kun je vijf meter onder water dineren
De Likuliku Lagune op Fiji
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................................................. ...............................................................................
Speeddatend de wereld rond
#!
VLUGGERTJES VOOR DE JETSET Wie single en op reis is en snel nieuwe mensen wil leren kennen, slaat aan het speeddaten. Op één avond schuiven twintig tot dertig dates aan je tafel en krijg je een paar minuten de tijd om te zien of er een vonk overslaat. Niet? Next! Waar kun je als wereldreiziger binnenkort nog terecht voor een speeddate? Londen Metro Bar, 295 Holloway Road 14 februari om 20 uur, 20 pond
Leeftijd: 23-38 www.whenthemusicstops.com/ speed-dating/London.htm
$
New York China One, 50 Avenue B en 4th Street 14 februari om 19.30 uur, 37 dollar Leeftijd: 21-33 www.nyeasydates.com Barcelona BARKENO, Carrer de Casp 17 23 februari om 22.30 uur, 15 euro www.dateclubspain.com
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................
Win een reis naar Azië
Vakantie voorbereiden?
Upload je mooiste reisfoto’s en beste reistips op www.reisreporter.nl en win een reis, een camera en een professionele printer.
Op www.columbusmagazine.nl staat alles over je favoriete vakantieland, van de mooiste foto’s tot de beste tips en broodnodige praktische info.
! " !
Dagblad De Pers
24
Media
Voorjaarsprogrammering
SBS gooit groezelig imago aan de kant Elke Pink Panther staat garant voor veel droge humor.
Televisieproducenten met voorstellen voor rauwdouwerige, schreeuwerige programma’s, worden weggestuurd bij SBS.
Klassieker
Mischa de Bruijn
Pink Panther een vergeten stripfiguurtje Mediaredactie AMSTERDAM
...
Een hele generatie babyboomers heeft er hartelijk om moeten lachen: de Pink Panther-filmserie met in de hoofdrol Peter Sellers als de Franse inspecteur Jacques Clouseau. Er zouden uiteindelijk 6 films worden gemaakt, allemaal met dezelfde typische droge humor. Ondanks het gebruik ervan in de titels van de meeste films, is ‘The Pink Panther’ niet het karakter Clouseau, maar een grote waardevolle diamant. De legende gaat dat als je van dichtbij naar de diamant kijkt, het hart ervan eruit ziet als een roze panter. Beroemder en lucratiever is misschien wel de tekenfilmfiguur die aan het begin van
elke Pink Panther verscheen. Het figuurtje draagt dezelfde naam als de filmreeks en is wereldwijd bekend. In Nederland is de roze panter een beetje een vergeten stripfiguurtje geworden, de surrealistische tekenfilms zijn nooit meer op de Nederlandse televisie te zien. In 2006 maakte Steve Martin een remake van de filmversie van de Pink Panther. Hij speelde zelf de rol van inspecteur Clouseau. De film is aangepast aan een publiek van deze tijd en vooral een familiefilm geworden. Tegen de verwachtingen in, presteerde de film aardig in de bioscoop en leverde 150 miljoen dollar op. Een tweede deel is in de maak. Bij RTL zenden ze vanavond om half negen een ‘ouderwetse’ Pink Panther uit. 1
AMSTERDAM
...
SBS 6 is de oude niet meer, het sleazy imago is eraf. Waar de naam van de zender vroeger nog wel werd verbasterd als SBS Seks, is SBS Safe nu meer van toepassing. Safe voor programma’s zonder al te scherp of groezelig randje, opdat het hele gezin kan kijken. En safe voor het risicoloos programmeren van bewezen successen. Op de voorjaarspresentatie voor de pers liet het station zien wat de kijkers komende maanden te wachten staat. Er flitsten vooral programma’s voorbij die het naar verwachting goed doen bij het gemiddelde gezin (vader, moeder en zo’n twee kinderen) achter de voordeur met beschilderde dakpan ernaast, in Almere. Een gemeente overigens waar SBS in december een kerstparade hield. SBS 6 zit op familiezenderkoers, en dat is precies de route die algemeen directeur Eric van Stade voor het station heeft uitgestippeld. Al een paar jaar geleden draaide hij het schip en dat betekende dat er andere pro-
grammakeuzes werden gemaakt. De leiding stuurde weg van shows als Sex voor de Buch en Over de Rooie. ‘Het gebeurt nog regelmatig dat producenten bij ons aankomen met voorstellen voor rauwdouwerige, schreeuwerige programma’s, maar dat was het SBS van vroeger’, vertelde Van Stade na afloop van de presentatie. SBS is nu een brede amusementszender en een genre dat dan in ieder geval niet kan ontbreken is de talentenjacht. Er staan twee van dit type programma’s in het schema voor dit voorjaar. Zo is daar Holland’s Got Talent, naar een formule die zich in Groot-Brittannië al heeft bewezen. Visitekaartje van de Engelse versie is Paul Potts, de voorheen anonieme mobiele-telefoonverkoper die opera bleek te kunnen zingen. Het verschil met Idols is dat deze show niet alleen draait om zingen, maar dat er ook talenten op andere gebieden – acrobatiek, buiksprekerij, goochelarij, you name it – aan mee kunnen doen. Dan is er nog Dancing Queen, de zoektocht naar vrouwelijke danstalenten die nu al op de buis is. Van Stade vreest niet dat het punt van talentenjachtenverzadiging bijna bereikt is bij de kijker. ‘De kijkcijfers van Dancing Queen overstegen mijn verwachtingen. Ik denk dat het genre
talentenjachten blijvend is, net als reality-tv niet meer is weg te denken.’ Het familie-element is ook terug te vinden in De Afvallers XXL, een letterlijke afvalrace. Zestig gezinnen uit alle twaalf provincies gaan de strijd aan met elkaar en met overgewicht. De gezinnen wegen in totaal twintigduizend kilo. Daar moet vijfduizend kilo vanaf, aldus SBS 6. Ideaal om met het hele gezin op de bank naar te kijken zijn de avonturen
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
Nederland 1
17.00 17:00 17:25 17:50 17:59 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25
17.00 KRO Kindertijd Sesamstraat VVD EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo AVRO De Centrale Huisartsenpost
20.00 20:00 20:30 21:20
NOS Journaal Hello Goodbye KRO Detectives: Dalziel & Pascoe
22.00 23:10 00:05
Nederland 2
Pauw & Witteman NOS Journaal
17:00 17:10 17:35 18:25 18:55 19:25 19:55
17.00 NOS Journaal Urbi@Orbi MAX & Loretta That’s the question Man bijt hond Kaaskoppen & Waterlanders Equator
20.00 20:20 20:50 21:25
Netwerk Hoge Bomen pioniers Andermans veren
22.00 22:00 22:15 22:50 23:30
Nederland 3 17:05 17:10 17:20 17:30 17:48 18:00 18:25 18:45 19:00 19:21 19:30
23:05 23:20 23:35 00:05 00:30
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55
17.00 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer
20:00 20:30 21:30
UEFA Cup PSV - Helsingborg UEFA Cup PSV - Helsingborg nabeschouwing NOS Sportjournaal NOS Journaal Room 101 De nieuwste show Cinema.nl
22:25 22:50 23:00 23:05 00:00
17:30 18:30 19:00 19:30
Goede tijden, slechte tijden CSI: New York Bones
Beauty & de nerd The king of Queens Dharma & Greg De Gouden Kooi
20.00 20:00 20:30
20.00 22.00
22.00 22:40
RTL 5
17.00 NOS Jeugdjournaal.nl Oggy en de kakkerlakken Mr. Bean, the animated series Kika & Bob SudoKidz SpangaS Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal ONM NOS Journaal De wereld draait door
20.00 20:25
NOS Journaal Nova/Den Haag vandaag Profiel VPRO’s Import: Congo River beyond darkness (1)
RTL 4
PostcodeLoterij: Deal or no deal The skeleton key
22.00 22:25 00:05 00:35
The dead will tell De Gouden Kooi PostcodeLoterij: Deal or no deal
4 in het land RTL Nieuws RTL Weer Jouw vrouw, mijn vrouw RTL Boulevard
The dead will tell, 22.25 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
RTL 7
RTL 8
17.00 18:00 18:55 19:50
The A-Team Law & order De Pfaffs
17:00 17:30 18:20 19:10
Revenge of the Pink Panther
20.00
20.00 20:30
20:00 20:30
22.00 22:30 23:30 00:00
SBS 6
17.00
Sport, levensgevaarlijk! Married with children RTL Poker: World Poker Tour
21:30
Everybody loves Raymond Oprah Winfrey show Dr. Phil Jouw vrouw, mijn vrouw
00:10
17:30 18:30 19:00 19:20
As the world turns Oprah Winfrey show 4 in het land
The dead will tell, 22.25 uur In Holland staat een huis, 21.30 uur
20:00 20:30
Monk Medisch centrum Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie
17:20 17:45 18:40 19:35
17.00 Will & Grace Gilmore girls Charmed McLeod’s daughters
20.00 Trauma centrum De afvallers XXL
22.00 22:30 22:45 22:50 23:15 23:50 00:25 00:55 02:00
Veronica
17.00
20.00 The nanny Gordon Ramsay: Oorlog in de keuken! In Holland staat een huis
22.00 22:30 23:20
Net 5
17.00
Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Undercover in Nederland Puinruimers in New York I, Detective Koopjes tv Red Live
20:30
The beautician and the beast
22.00 22:30 23:30 00:20
17:20 17:35 18:00 18:10 18:40 19:10 19:35
Totally spies Kim Possible Politieachtervolgingen Seinfeld 3rd Rock from the sun Friends Spin city
20.00 Passion for fashion Gordon Ramsay: Hell’s Kitchen Will & Grace
20:05 20:30 21:30
Joey NCIS Criminal minds
22.00 22:30 23:25 00:25
The beautician and the beast, 20.30 uur
Profiler The Shield Alias
Dagblad De Pers
Media
25
Televisie
Zendtijd Moslim Omroep in gevaar Mediaredactie AMSTERDAM
...
De zendtijd van de Nederlandse Moslim Omroep (NMO) wordt mogelijk eind deze maand afgenomen als de raad van bestuur van de omroep niet alle moslims in Nederland vertegenwoordigt. Dat zei minister van Cultuur Ronald Plasterk gisteren in de Tweede Kamer. Hij voegde er aan toe dat de Nederlandse Islamitische Omroep hetzelfde lot beschoren is wanneer ook zij verzuimen aan deze eis te voldoen. Uiteindelijk beslist het Commissariaat voor de Media over het afnemen van zendtijd. De PVV stelde vragen na een uitzending van het televisieprogramma NOVA vrijdag, waarin werd gesteld
dat de moslimomroep in een crisis verkeert. Volgens NOVA lijkt dit een gevolg van een machtsovername bij de omroep door conservatieve moslims, nadat directeur Frank William het veld had geruimd. NOVA stelde in een uitzending in oktober ook al dat radicale moslims de macht bij de NMO hebben overgenomen. De NMO stapte toen naar de rechter voor een rectificatie, maar koos later voor het starten van een bodemprocedure. De omroep belegt morgen een persconferentie over de situatie waarin de NMO zich bestuurlijk en organisatorisch bevindt. Dan kan ‘uit eerste hand’ worden vernomen dat de programmatische koers van de NMO ongewijzigd is gebleven, zo meldt de omroep. 1
Frank William. HH
Online
Het evangelie via YouTube Mediaredactie AMSTERDAM
Voorproefje van voorjaarsprogramma’s van SBS. FOTO’S: SBS/ELVIN EN EYEWORKS
...
van de goochelaarsfamilie Kàzan, die moet zien te overleven bij de seminomadische Samburu-stam in Kenia, in een nieuw seizoen van het succesformat Groeten Uit de Rimboe. ‘SBS 6 is in 2007 uitgegroeid tot dè amusementszender van Nederland’, juichte Van Stade op de presentatie. En dat allemaal voor een budget dat ongeveer twee keer zo laag is als dat van de grote concurrent, RTL 4. Althans, dat beweert Van Stade (RTL
Onder het motto ‘beter een aantrekkelijk kort filmpje dan een volledige kerkdienst’ richt de orthodoxe omroep Zendtijd voor Kerken (ZVK) zijn pijlen de laatste tijd op internet. De resultaten zijn volgens de evangelische stichting veelbelovend. Een fragment van het lied Wij verheerlijken Uw naam werd begin december op YouTube gezet en is sindsdien ruim 250 keer bekeken. Via de websites YouTube en GodTube hoopt de publieke omroep een
noemt geen precieze bedragen, maar stelt dat het verschil veel kleiner is). Een van de trucs om het allemaal wat goedkoper te houden, is volgens de directeur om het met een minder uitgebreide presentatiestal te doen. ‘RTL heeft heel veel sterren, wij werken met een beperkte groep mensen die meerdere programma’s presenteert. Wij hebben Gerard en Henkjan, Tooske en Nance.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... .......................................
Eén 17:35 18:00 18:10 18:35 19:00 19:40
17.00 Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond
20.00 20:05 20:10 20:15 20:45 21:40
Joker- en lottotrekking Het weer Thuis Volt De 8
22.00 22:10 22:55 23:16 23:17 23:18 23:20
De laatste show Het journaal laat Winstverdeling joker en lotto KENO-uitslagen Het weer Third rock from the sun
17:05 17:30 17:40 17:50 18:05 18:15 18:30 18:50 19:10 19:25 19:35
Aladdin in het Disney festival Miss BG Op schok Spring Karrewiet Spring Gebuisd En daarmee basta! Zap Jr. High Karrewiet Lizzie McGuire
20.00 20:00 20:00 20:35
CANVAS Terzake Sporza: Voetbal - UEFA Cup
22.00 22:57 23:00 23:55
Lux Please vote for me Sporza: Tennis: Proximus Diamond Games 2008
jonge en brede doelgroep te bereiken. ZVK wil ‘een wervend appèl doen uitgaan tot hen die geen relatie met de kerk en het evangelie (meer) hebben’.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... ....................................... .....................................
Canvas
17.00
‘Het ziekenhuis voor zondaars’.
Het experiment wordt op korte termijn uitgebreid met korte fragmenten uit de kerkdienst die de omroep om de week op Nederland 2 uitzendt. ‘Wat we in de kerk doen, is maatschappelijk relevant’, zo licht ZVKdirecteur Richard Post zijn drijfveer toe. De kerk zou niet alleen op zondag dienst doen, maar ook daarbuiten, met bijvoorbeeld vrijwilligerswerk en hulpverleningsprojecten in binnen- en buitenland. Post wil op internet uitstralen dat de kerk niet een ‘museum voor heiligen’ is maar een ‘ziekenhuis voor zondaars’. 1
+ UITGELICHT+ UEFA Cup: PSV-Helsingborgs IF Ned3, 20.25 Film: The Skeleton Key Horrorthriller met Kate Hudson. RTL5, 20.30 De afvallers XXL Dit seizoen doen er extra veel mensen mee aan deze massale afvalwedstrijd. SBS6, 20.30 Sky Cops Reportageserie over het werk van de helikopterpolitie in Engeland. BBC1, 21.00
Het gesprek
17.00 17.30 18.00 19.00
20.00 Een Politiek Gesprek Pitchtalk Het Gesprek van de Dag
20:00 20:25 20:50 21:15 21:40
Het beste uit Gogh’s Zondag Spraakmakers Een Politiek Gesprek
22.00
20.00 20.00 20.30 21.30
22.00 22.00 23.00 00.00 00.30
Comedy Central
Boekz! Het Gesprek van de Dag Het beste uit Gogh’s Zondag Spraakmakers
22:05 22:30 22:55 23:20 23:45 00:10 00:30 01:00 01:30
Profiel De smaak van Nederland Hoe wordt ons voedsel bereid? Wat eet de Nederlander? Ned2, 22.50
That 70’s Show The office 8 Simple rules The Fresh Prince of Bel Air South Park Frasier The office That 70’s Show 8 Simple rules Naked & funny Frasier South Park The Fresh Prince of Bel Air That 70’s Show
8 Simple rules, 23.20 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
BBC 1
BBC 2
17.00
17.00 17:00 17:05 17:10 17:35 18:00 18:15 19:00 19:30
Thumb wrestling federation Thumb wrestling federation Whizz whizz bang bang Blue Peter Newsround The weakest link Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht
20.00 20:00 20:30 21:00
The One show My family Sky cops
22.00 22:00 23:00 23:25 23:35 23:45 00:15
Heroes and villains Nieuws, regionaal nieuws en weerbericht Regionaal nieuws The National Lottery draws One foot in the grave All of me
17:30 18:15 19:00 19:30
Ready steady cook Britain’s dream homes Eggheads Ben Fogle’s extreme dreams: Papua New Guinea
20.00 20:00 20:30 21:00 21:30
01:20 03:00
ZDF
17.00
17:00 17:15 18:00 19:50 19:55
Tagesschau um fünf Brisant ARD vor acht Das Wetter im Ersten Börse im Ersten
20.00 Rick Stein’s food heroes: Another helping Wainwright’s walks Bill Oddie’s wild side Masterchef
22.00 22:00 22:50 23:30 00:15 00:20 00:50
ARD
17.00
Torchwood Wonderland Newsnight Weerbericht Desi DNA BBC Four on BBC Two: Indian school BBC News 24 Science in action
20:00 20:15 21:45
Tagesschau Mitte 30 Hart aber fair
22.00 23:00 23:28 23:30 00:15 00:35 02:30 02:35 03:25 04:10 04:15
17:00 17:05 18:50 19:00 19:20 19:25
Discovery Channel
17.00 heute ZDF SPORTextra: WK Biatlon LOTTO Ziehung am Mittwoch heute Weerbericht Küstenwache
20.00 20:15
ZDF SPORTextra: Voetbal - UEFA Cup
22.00 Tagesthemen Das Wetter im Ersten Putins Russland Nachtmagazin Das Glücksprinzip Tagesschau Sturm der Liebe Putins Russland Tagesschau Hart aber fair
22:30 23:00 23:30 00:35 00:50 00:55 01:40 01:45 02:15 03:30 03:35
Joachim Bublath: Die strapazierte Erde auslandsjournal Johannes B. Kerner heute nacht LOTTO Ziehung am Mittwoch Küstenwache heute strapazierte Erde Johannes B. Kerner heute auslandsjournal
17:05 18:00 18:30 19:00
Scrappy races How it’s made How do they do it?: Airbus/Fire engines/Ketchup Mythbusters: Steam cannon
20.00 20:00 21:00
Dirty jobs: Alpaca shearer Ultimate survival: Moab desert
22.00 22:00 23:00 00:00 01:00 01:55
Most deadly: Tornadoes Mega builders: Quake-proofing an icon - San Franciso Biker build-off: Indian Larry rides again I shouldn’t be alive (Science of survival): Lost in the snow Oil, sweat and rigs
Dagblad De Pers
26
Puzzel
1
ZWEEDS RAADSEL: vochtweger beunhaas
sandwich Spaanse uitroep
2
3
4
5
6
7
CRYPTOGRAM
start lofdicht
1
OPLOSSINGEN VAN GISTEREN
2
3
dandy
loofboom
4
5
1 loofboom
vrouw
geldstraf
bouwland
6
5 energie
vroeger
4
9
kokosvlees
7 deel van een fuik ontvangstbewijs
7
8
10 zuiver
voertuig
6 legeronderdeel
11
gravure golfterm
Horizontaal: 1. Ventilatiebuis (8); 4. Die kleine was politiek actief (8); 6. Bewerk de grond, maar krijg 't niet in je rug! (4); 8. Geëxposeerde houweel van een aansteller? (7); 9. Dat gebouw is het einde (4); 10. Letter om op te zitten (8); 11. Ze voelen er niets voor om samen op te treden (8). Verticaal: 1. Het is de baas die ze uitdeelt (6); 2. In zulke nood is de bevrijding niet veraf (6); 3. Tekengerei om de inzet zwaar te maken (7); 5. Spreekt niet dik over een dier (7); 6. Document voor een lat-relatie? (6); 7. Verblijven die in Engeland voor een gelijke stand zorgen (6).
doosvrucht
vrucht
3 soort rietgras
2
wandpilaster
CIJFER TEVEEL
SUMBRERO®
Kakuro® & Sumbrero®
14
9
27 11
15
7
15
11
13
28
Om in elke rij en in elke kolom dezelfde som te krijgen, zal een cijfer in één van de vakjes moeten vervallen. Welk cijfer is dat?
SUDOKU 6
SUDOKU 3
9
5 5
8
6
9 7
5
8 6
SUDOKU 6
5
1
3
6
5
2 3
6
6
3
8
2
7
8 8
2
9
4
3
9
6
3
2
4
4 6
5
2
9
9
1 16
23
25
11
3
4
2
KAKURO®
8 4
Kakuro® van gisteren
Bij onderstaande kakuro® vormen de getallen in de zwarte 1 2 5 9 driehoekjes de som van cijfers 3 1 1 2 van 1 tot en met 9, die hori6 9 7 8 zontaal of verticaal in de aangrenzende vakjes worden inge4 6 7 9 vuld. De Sumbrero® links is 3 1 1 3 een drieweg-kakuro® waarbij de getallen in de driehoekjes Sumbrero® van gisteren de som vormen van cijfers, die verticaal of diagonaal in de aangrenzende witte vakjes 7 4 7 moeten worden ingevuld. De 0 9 4 6 doet helemaal niet mee. Per 2 2 8 som mag elk cijfer maar één 1 3 5 keer voorkomen. Dus bijvoorbeeld: 4=1+3 of 3+1, maar niet 0+4, 4+0 of 2+2.
14
11
23 3
19
Cryptogram 2 6 4 3 7 5 9 1 8 HORIZONTAAL: 7 8 1 2 9 6 3 5 4 1. Rijnschip; 4. lachfilm; 3 9 5 4 8 1 2 7 6 6. gift; 8. romance; 9. 1 7 9 5 4 8 6 2 3 8 5 6 9 3 2 7 4 1 stop; 10. slaperig; 11. 4 2 3 1 6 7 8 9 5 gerommel. 9 3 8 7 5 4 1 6 2 VERTICAAL: 5 1 7 6 2 3 4 8 9 1. Relaas; 2. scherp; 3. 6 4 2 8 1 9 5 3 7 huismus; 5. minnaar; 6. geheim; 7. tengel. 3 5 8 7 1 9 2 4 6 Zweeds 2 7 9 8 4 6 5 3 1 -F-A-W-C4 1 6 5 3 2 7 9 8 KRABBEKAT 1 3 4 2 6 8 9 5 7 -ARE-TUBE 6 8 5 4 9 7 1 2 3 ANKER-BAL 7 9 2 3 5 1 6 8 4 -J-LAS-L9 6 3 1 2 4 8 7 5 BEO-TJALK 5 2 7 6 8 3 4 1 9 -ALE-EDEL 8 4 1 9 7 5 3 6 2 CAISSIERE -PET-KROP 4 9 7 6 5 8 3 1 2 BRUIDJE 8 3 1 2 7 9 6 4 5 Brainsnack 6 2 5 4 1 3 9 7 8 Bloem 3. Per twee bloe9 7 2 1 6 4 5 8 3 men die naast elkaar lig- 5 8 4 3 9 2 1 6 7 gen, worden de blaadjes 1 6 3 5 8 7 4 2 9 van dezelfde kleur opge- 7 4 6 9 2 5 8 3 1 teld en gedeeld door 2. 2 1 9 8 3 6 7 5 4 Dit resulteert op de vol3 5 8 7 4 1 2 9 6 gende rij in een bloem die dit aantal gekleurde blaadjes bevat. De twee bloemen op de 3de rij hebben 6 paarse blaadjes en 4 blauwe blaadjes. Dit resulteert in een bloem met 3 paarse en 2 blauwe blaadjes.
2
2
6
7
5
4
17 14
3 30
7
5
1
9
2
8 1
3
5
4
5 1
4 9
2
7
7
1
6
7
2 3
5
7
1 1
7
5 3
9
5 7
6
4
3
3
9
4
3
3
9 4
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
LETTERMATCH - 8 ***
#"%&'"#$)+ " ''%&)""*##% "'*&'( "&$ '&' '" "% &+ " " ( &')# #% )"&'"&$ '&' "&'" "% &##% %# )" '&$ & ""( '% & "' (%" " ""( '% &+#') % ''%&"&!"" *##%)#%!" *##% &' %#)"&'" ''%&)" ' ' +# &+ " '&$ %( '*#%"
,(++ "
LEZERS
COLUMN
[email protected]
Tegenwind Marlies Vaz Nunes
...
Een jaar of vijfentwintig geleden deed ik, een kwart eeuw oud, mee met een georganiseerde fietskampeervakantie. Twee weken fietsen door Noordoost-Nederland. Tenten en kampeerspullen werden met auto’s meegenomen naar elke volgende kampeerplaats, en voor iedere dag kregen we een routebeschrijving die ons over gemiddeld zo’n 70 km fietspaden en andere mooie wegen voerde. We waren jong, het weer was on-Hollands – zon, zon en nog eens zon! – en iedere dag voelden we ons fitter, fietsten we sneller en aten we meer. Vooral dat laatste was opmerkelijk. Ik herinner me dat we bij ontbijt,
koffiepauze, lunch en theepauze telkens enkele boterhammen met jam aten. Zestien boterhammen per dag verorberde ik, terwijl ik er normaal niet meer dan vier of vijf op kon! En ‘s avonds natuurlijk nog een flink bord warm eten, waarvoor we zelf onderweg boodschappen moesten doen en dat we zelf moesten koken. Op een dag, in Friesland, hadden we een harde tegenwind op een vlak en open stuk. Bij je maatjes blijven fietsen ging niet meer; ieder moest zijn eigen tempo vinden. Het ‘peloton’ werd daardoor al gauw een lang lint en de meesten kreunden en steunden. Maar ik had mijn dag. Op mijn stadsfiets zonder versnellingen reed ik zelfs jongens op toerfietsen voorbij. Al gauw was ik, samen met een ander
meisje, José, op kop. Soms fietste zij voorop, soms ik. Het was of ik eindeloos zo zou kunnen doorgaan, of ik zweefde. Vermoeidheid kende ik niet meer. Het was een gevoel van puur geluk. Toen José mij weer eens passeerde, zag ik in de blik die ze mij toewierp, dat zij hetzelfde voelde als ik. Na ongeveer een uur kwamen we aan het eind van de lange, kronkelige weg. Daar stopten we om de anderen op te wachten. Toen de eersten pas na tien hele minuten kwamen aanzetten, keken José en ik elkaar grinnikend aan. Onze dag kon niet meer stuk. 1
Dagblad De Pers
Sport
27
UEFA Cup Eindhovenaren met dank aan Heerenveen klaar voor ontmoeting met Helsingborgs
Herenakkoord met Friezen helpt PSV Als PSV de dubbelontmoeting met het Zweedse Helsingborgs IF in het UEFA Cup-toernooi goed doorkomt, dan zou het de Eindhovenaren sieren als zij SC Heerenveen uitvoerig bedanken. Remco Janssen EINDHOVEN
...
Er zijn van die toevallige ontmoetingen die net op het juiste moment plaatsvinden. PSV-assistent Dwight Lodeweges bekeek vorige week opponent Helsingborgs IF, vanavond tegenstander in Eindhoven, tijdens hun trainingskamp in La Manga. Bert Pijffers, hoofd scouting van Heerenveen verbleef daar toevallig ook, om Oranje onder-17 te bekijken. Die samenkomst kwam Lodeweges goed uit. Zo kon hij, voormalig assistent van Heerenveen, nog een paar vraagjes stellen aan de Friese scout. ‘Ik kijk vanuit mijn werk natuurlijk alleen naar individuele spelers’, vertelt Pijffers. ‘Voor een analyse heeft PSV contact opgenomen met onze technische staf. Maar ik heb Dwight wel wat kleine dingetjes verteld. Je zult het zelf ook wel zien: hun ploeg is een hoop veranderd in een jaar tijd. En ik heb hem verteld hoe Zweedse teams over het algemeen spelen.’ Lodeweges hoeft niet blind te varen op het oordeel van Pijffers. Nederland is klein, de lijntjes zijn kort, iedereen kent elkaar in het voetbal.
Zo pleegde Wouters een telefoontje naar Heerenveen-trainer Gertjan Verbeek, Lodeweges liep naast Pijffers ook nog zijn oud-pupil bij FC Groningen Hans Visser (nu assistent-trainer bij Heerenveen) tegen het lijf bij een duel tussen de beloften van PSV en de Friese club. Zelf stond Lodeweges, als vervanger van de zieke trainer Sef Vergoossen, na het duel met de Friezen van zaterdag nog even te smoezen met Verbeek. Over de blessure van Zweedse verdediger Oscar Rönningberg (een langdurige), over het vertrek van Andreas Dahl (gelukkig maar), de middenvelder die met een magnifieke streep doel trof in de wedstrijd in Zweden. Dat oud-Feyenoorder Henrik Larsson de gevaarlijkste man is, hoefde Verbeek of Pijffers niet aan Lodeweges te melden. ‘Hij is echt nog top’, vindt de scout. Lodeweges: ‘Zijn kwaliteiten zijn bekend. Hij is de angel van hun ploeg.’ De spits én aanvoerder wordt geflankeerd door een beweeglijke Beninese spits, Razak Omotoyossi. Beiden zijn in zes UEFA Cupduels goed voor zes treffers de man. ‘De slimme Larsson en de snelle Omotoyossi, dát zijn hun paradepaardjes’, informeert Pijffers. Heerenveen bleek ook zo collegiaal om de dvd’s van beide ontmoetingen met de Zweden naar Eindhoven te sturen. Thuis wonnen de Friezen met 5-3, uit verloren zij met 5-1. Ondanks die eclatante nederlaag geeft
UEFA Cup
Henrik Larsson gebruikt Gio als zijn eigen spion Remco Janssen EINDHOVEN
...
Voor wie het wil weten: het Nederlands van oud-Feyenoorder Henrik Larsson, vanavond voor Helsingborg in actie tegen PSV, is nagenoeg perfect. En dus leidde de geroutineerde spits zijn eigen persconferentie en corrigeert hij af en toe zijn Zweedse vertaalster. Larsson, zonder de dreadlocks van vroeger maar met een hip, vlassig baardje, kijkt uit naar de tweestrijd met PSV. ‘Ik vind het leuk om hier weer te zijn. Het is alweer een tijdje terug dat ik in Nederland was, dat was bij de wedstrijd tegen Heerenveen.’
De aanvoerder maakte van de gelegenheid gebruik om eens uitvoerig bij te kletsen met oud-teamgenoot van Feyenoord Giovanni van Bronckhorst. ‘Hij is een heel goede vriend van mij. Ik heb gisteravond (maandag, red.) lang met hem zitten praten. Maar, héél weinig over PSV.’ Larsson bleek dus ook niet al te zeer op de hoogte te zijn van PSV. ‘Ik volg de Nederlandse competitie niet meer, alleen de Engelse en de Schotse. Ik kijk alleen nog wél altijd naar de uitslagen van Feyenoord, meer niet.’ Veel fiducie in de kansen op de volgende ronde of interesse in PSV, stralen Larsson en zijn coach Bo Nilsson niet uit. De Zweedse oefenmees-
Het grootste deel van de training van PSV speelde zich achter gesloten deuren af. DENNIS SPAAN/ORANGE PICTURES
Pijffers niet hoog op van de ploeg. ‘Zij hebben het vorig seizoen (de Zweedse competitie loopt van april tot november, red.) niet zo heel goed gedaan. Het was toch een beetje het kampioenschap van de armoede.’ Helsingborgs eindigde teleurstellend als achtste.
De Friese hulpvaardigheid lijkt op een eenmalig vriendendienst. Maar uit de woorden van keeperstrainer Joop Hiele van PSV blijkt dat het om een heus herenakkoord gaat tussen de Nederlandse clubs. Elkaar uitgebreid informeren ‘hoort toch zo’, vindt de oud-doelman. ‘Als je als Ne-
ter is net als Vergoossen een interimtrainer. Het is al veertien jaar geleden dat de voormalig sportdirecteur, die na het opstappen van coach Stuart Baxter het roer overnam, zelf als trainer voor een spelersgroep stond. Volgens Dwight Lodeweges, die bij absentie van Sef Vergoossen (buikgriep) optrad als woordvoerder, is Helsingborg mogelijk in het voordeel. De ploeg moet nog aan de competitie beginnen en is daardoor nog ‘fris’. De spelers van PSV daarentegen volgden een wekelijks ‘dubbelprogramma’ van zeven competitieduels, met in sommige gevallen ook nog een interland erbovenop en dat in een krappe maand tijd. ‘Best pittig’, vindt Lodeweges. Larsson: ‘Ik weet niet wie in het nadeel is. Dat zien we later pas. Wij gaan ons best doen.’ Bij veel vragen houdt de spits de boot af. Eén ding weet hij met zekerheid. ‘Ik denk dat PSV ons niet zó onderschat als Heerenveen deed.’ 1
Schaatsen
derlandse club al tegen bepaalde tegenstanders hebt gespeeld, dan help je elkaar toch een beetje? Da’s toch normaal?’ Dan zou een bedankje, als PSV de dubbele ontmoeting met Helsingborgs goed afsluit, ook wel op z’n plaats zijn. 1
Na veel gedoe voor commissies gaat Ooijevaar toch naar het WK Novum AMSTERDAM
...
Mark Ooijevaar is toch direct geplaatst voor de 10.000 meter tijdens de WK afstanden in Nagano. De KNSB besloot dat de 24-jarige schaatser op basis van zijn prestaties tijdens de World Cup in Hamar niet hoeft deel te nemen aan de geplande skateoff, die nu alleen nog gaat om een reserveplek. Sven Kramer en Bob de Jong waren al zeker van een plaats op de tien kilometer in Japan. De KNSB had Ooijevaar eerder al aangewezen voor de langste afstand, maar door een uitspraak van de geschillencommissie van de KNSB kwam die beslissing maandag op
losse schroeven te staan. Volgens de commissie hoefde De Jong, in tegenstelling tot een eerdere beslissing, geen skate-off te rijden omdat zijn derde plek tijdens de World Cup in Hamar voldoende was voor directe plaatsing. Daardoor leek Ooijevaar, die in Noorwegen in de B-groep 0,11 seconde sneller was dan De Jong, veroordeeld tot het rijden van een skateoff, maar die vrees bleek ongegrond. Voor Ted Jan Bloemen, Brigt Rykkje, Tom Prinsen en Carl Verheijen is de aanwijzing van Ooijevaar een streep door de rekening. De vier strijden zaterdag in Heerenveen slechts voor een plek als reserve bij het WK afstanden, dat van 6 tot en met 9 maart wordt gehouden. 1
28
Sport
De bobsleebaan van Altenberg wordt gezien als een van de onheilspellendste ter wereld. AP
WK Bobslee Dichte mist zorgt voor chaos in Altenberg
Het gevaar van de koelkast Op een van de lastigste banen ter wereld ging gisteren het WK Bobslee van start. Althans, dat was de bedoeling… Geert Jan Hahn ALTENBERG
...
Altenfog wordt-ie ook wel genoemd, of Altensmash. De bobsleebaan in het Oost-Duitse dorpje Altenberg heeft een reputatie opgebouwd van onheilspellendheid. Hier is een race nóóit dezelfde. Het is dinsdagochtend, acht uur, als tientallen vrachtwagens en busjes het parkeerterrein naast de baan oprijden. Allen vervoeren ze een of meer sleeën. Voornamelijk tweemansbobs, die de eerste week van het WK Bobslee de overhand hebben. Na diverse heats, kwalificatiemomenten en finales voor zowel mannen als vrouwenduo’s is het na het weekend de beurt aan de viermansbobbers en de snelheidsduivels van het skeleton. De Britse delegatie laadt hun materiaal uit. Ze zijn met vijftien atleten, van wie er negen zich zullen inspannen voor de tweemansbob. Drie personen per slee: een piloot, een vaste remmer en een reserveremmer.
De deelnemers hebben hun gevaarte van bijna 180 kilogram op wieltjes gezet en lopen richting een asfaltplateau naast de start van de baan. Hier hebben voorafgaand aan de afdaling de laatste voorbereidingen plaats. De slee wordt 180 graden gekanteld, zodat de ijzers kunnen worden gemonteerd. Daarna gaat er een grote deken overheen en lopen de atleten zich warm.
Make-up is overbodig als je met een helm langs de camera’s zoeft Volgens de Britse coach Dean Ward zouden enkele vrouwen zich nu bij een wedstrijd afzonderen in de toiletten voor een ‘opknapbeurt’. Lippenstift en make-up worden dan opgedaan, in verband met uitzending op televisie. Overbodige luxe, als je met een snelheid van 130 kilometer per uur langs de camera zoeft. ‘En ook nog eens een helm draagt’, voegt Ward toe. We verlaten het plateau en lopen naar
beneden. Dit is hem dus, de baan die het imago van bad boy heeft. Een steile start en dan een ijsslurf van bijna anderhalve kilometer, ‘een open koelkast’ in bobsleetaal. De zeventien bochten zijn elk met een nummer aangegeven. Zoals bocht negen, waar vijf jaar geleden een Letse piloot met zijn slee te veel naar de buitenkant helde en crashte. Een dizzy remmer was het gevolg. Ook de Nederlandse piloten Edwin van Calker en Esme Kamphuis stuurden in Altenberg wel eens mis. En met hen zo velen. Het is koud, enkele graden onder nul, en de lucht begint langzaam dicht te trekken. Een oudere vrouw van de organisatie brabbelt zenuwachtig Duits in een krakende walkietalkie. Ze heeft contact met twee collega’s, die met een auto over de weg langs het parcours rijden. Diverse piloten en coaches dalen eveneens de beruchte bobbaan af. Zo ook Van Calker, die er vroeg bij is om de baan te inspecteren. Trackwalking, zo legt Van Calker uit. Niet iedereen is even bekend met de baan in Altenberg en daarnaast zijn er regelmatig wijzigingen doorgevoerd ten opzichte van een laatste toernooi. Zo kan er meer of minder ijs liggen in de boch-
ten, waardoor je als stuurman een andere grip hebt. Het is volgens hem een van de lastigste banen ter wereld voor een piloot, misschien wel dé lastigste. Kamphuis valt Van Calker bij. ‘Je moet hier respect hebben voor het ijs’.
De deelnemers zijn uitgeput van het wachten op het begin van het WK Even voor negen uur testen ervaren piloten uit de regio de baan. De eerste afdalingen moeten zo gaan plaatsvinden. Zonder de Nederlanders, die pas in de middag glijden. Maar nog steeds praat de oudere vrouw van de organisatie driftig in haar walkietalkie. De heat wordt na twee tests uitgesteld door steeds meer opkomende mist, met als gevolg weinig zicht. Over een uur nog eens proberen. Om tien voor tien schalt uit de luidsprekers over het terrein dat het oponthoud nog een half uur gaat duren. Een minuut later corrigeert de ‘stadionspeaker’ zich; half twaalf gaat
het worden. De Nederlandse piloten en de remsters Tine Veenstra en Urta Rozenstruik vertrekken met hun coach Tom de la Hunty weer naar hun appartementencomplex. Tijdens de lunch, waarbij ook de mannelijke remmers zijn aangeschoven na een ochtendtraining in het krachthonk, wordt duidelijk dat de ochtendgroep pas om twee uur afdaalt. En daarna nog de middagclub. De la Hunty heeft er al weinig vertrouwen meer in. ‘Er zijn zo veel onervaren piloten hier met dit parcours. Afdalen zou met deze omstandigheden onverantwoord zijn’. Om even voor twee komt de Nederlandse delegatie weer aan bij de bobsleebaan. De slee is nog maar even in de truck gelaten. De mist is wel iets opgetrokken, maar een definitieve afgelasting lijkt voor de hand te liggen. Voor de start is het een gekrioel van bobbers. ‘Hilarious’, noemt een Canadese de huidige wanorde. ‘Er wordt ons hier niets verteld.’ Dan volgt, na opnieuw twee teststarts, het verlossende woord. ‘Cancelled’. Een Britse deelnemer strompelt naar zijn busje, ploft neer op de achterbank en sluit zijn ogen. Uitgeput van een dag wachten op het begin van het WK. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... ....................................... ......................................
Blessure aan hamstring
KORT 111
ANDRÉ OOIJER AAN DE KANT Blackburn Rovers moet het voorlopig stellen zonder André Ooijer. De verdediger liep maandag in de verliespartij tegen Arsenal (2-0) een hamstringblessure op en staat mogelijk een paar weken aan de kant. ‘De laatste tijd is hij echt de uitblinker geweest’, treurt manager Mark Hughes. ‘Hij heeft geweldig gepresteerd, hij heeft veel ervaring en heeft in grote Europese duels gespeeld. Die routine komt duidelijk naar voren.’
Britten sturen Chambers met tegenzin naar WK
PICS UNITED
Dwain Chambers maakt tijdens het WK indoor in Valencia zijn rentree op het internationale atletiekpodium. UKA, de Britse atletiekbond, wees Chambers officieel aan naar aanleiding van zijn overtuigende winst op de 60 meter tijdens de Britse trials zaterdag. In een verklaring van het selectiecomité stellen de leden dat ze Chambers alleen hebben aangewezen omdat ze geen keuze hadden. ‘Het comité was unaniem in zijn wens om Dwain niet te selecteren’, valt in de opvallende verklaring te lezen. De UKA had eerder
al geprobeerd hem uit te sluiten van deelname aan de trials. De bond stelde dat de sprinter, die twee jaar schorsing heeft uitgezeten vanwege betrokkenheid in het BALCO-dopingschandaal, eerst minimaal twaalf maanden op doping getest zou moeten worden. Onder druk van de advocaten van de Londenaar liet de UKA hem toch toe.
Orlando Engelaar ondergaat kijkoperatie
Orlando Engelaar heeft dinsdag een kijkoperatie aan zijn knie ondergaan. Tijdens de ingreep werd een los deeltje verwijderd uit de knie van de middenvelder van FC Twente. Engelaar had al twee weken last van de blessu-
re, die hem dwong af te zeggen voor de oefenwedstrijd van het Nederlands elftal tegen Kroatië. Wanneer de 28-jarige Engelaar weer terugkeert op het veld is nog onduidelijk.
Huta Galung kan niet stunten tegen Murray
Jesse Huta Galung heeft in de eerste ronde van het tennistoernooi van Marseille niet voor een verrassing kunnen zorgen. De Hillegommer had tegen de als vierde geplaatste Schot Andy Murray wel kansen, maar verloor toch: 6-4, 6-4. Huta Galung had zich via de kwalificaties geplaatst voor het hoofdtoernooi in de ZuidFranse havenstad.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... ............................................................................... uitgever: Cornelis van den Berg Dagblad De Pers wordt in een aantal plaatsen dagelijks Anthony Fokkerweg 61
[email protected] hoofdredacteur: Ben Rogmans bezorgd door Interlanden. Ontvangt u dagelijks De Pers en 1059 CP Amsterdam
[email protected] Een uitgave van adjunct-hoofdredacteuren: heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708 (lokaal tel: 020 - 3460560
[email protected] Mountain Media BV fax: 020 - 3460596 Frank Poorthuis, Dirk Koppes tarief) of kijk op www.bezorgingdepers.nl
[email protected]
